Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 616
________________

५९८
भगवतीसूत्रे ये ते कामाः मनोज्ञाः शब्दाः मनोज्ञानि संस्थानानि, मनोज्ञा वर्णाश्च किं रूपिणः, रूपं मूर्तत्वं तदस्ति एषां ते रूपिणः सन्ति ? अथवा कामाः किम् अरूपिणः मन्ति ? भगवानाह-'गोयमा ! रूबी कामा, णो अरूवी कामा' हे गौतम ! कामाः रूपिणः सन्ति, नो अरूपिणः कामाः, तेषां खलु कामानां पुद्गल पूछा है 'रूवी भंते ! कामा, अरूवीकामा ?' हे भदन्त ! कामरूपी हैं या काम अरूपी हैं ? जो केवल अभिलाषा के हो विषयभूत हों विशिष्ट शारीरिक स्पर्श द्वारा भोगनेमें जो न आवे वे यहां काम पद के वाच्य अर्थ प्रकट किये हैं जैसे मनोज्ञ संस्थान, मनोज्ञवर्ण ये सब इच्छाके ही विषयभूत होते हैं परन्तु विशिष्ट शरीरस्पर्शद्वारा इनका उपभोग नहीं होता है । रूपनाम मूर्त्तत्वका है यह जिसमें होता है वह रूपी है । रूपसे केवल एकरूप गुणकोही ग्रहण नहीं किया गया है किन्तु इसे उपलक्षक पद मानकर रस, गंध, और स्पर्श इन सबको ग्रहण किया गया है अतः रूप, रस, गंध और स्पर्श ये चारों गुण जिसमें पाये जाते हैं उसका नाम रूपी है ऐसा जानना चाहिये । इस प्रश्नके उत्तरमें प्रभु उनसे कहते हैं कि हे गौतम ! "रूवी कामा णो अरूवीकामा काम मनोज्ञशब्द, मनोज्ञसंस्थान और मनोज्ञवर्ण ये सब रूपी मूर्तिक हैं इन्द्रियोंके विषयभूत हैं । अरूपी अमूर्तिक नहीं हैं । क्यों कि ये काम पुद्गल के धर्म ( જે કેવળ ઈચ્છાના વિષયરૂપ જ છે વિશિષ્ટ શારીરિક સંપર્શ દ્વારા જેને ભેળવવામાં આવી શકતા નથી તેને અહીં કામ પદની વાચ્યાર્થ રૂપે પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે જેમકે મનેz શબ્દ, મનેઝ આકાર અને મનેઝ વર્ણ, એ વસ્તુઓ ઇચ્છાના વિષયરૂપ જ હોય છે, પરંતુ વિશિષ્ટ સ્પર્શ દ્વારા તેમનો ઉપગ થઈ શક્તા નથી. “ રૂ૫” એટલે મૂર્તતા જે વરતુમાં મૂવ હોય છે તે વસ્તુને રૂપી કહે છે. અહીં રૂપ પદ દ્વારા એકલા રૂપગુણને જ ગ્રહણ કરવામાં આવેલ નથી, પણ તેને ઉપલક્ષદ્ધ પદ માની ને રસ, ગંધ અને સ્પર્શને પણ ગ્રહણ કરવામાં આવેલ છે. તેથી રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ, આ ચારે ગુણને જેનામાં સદૂભાવ હોય છે, તેને જ રૂપી કહે છે, એમ સમજવું.) गौतम स्वामीना प्रश्न उत्त२ मापता महावीर प्रभुने छ • गोयमा' गौतम " रूवी कामा, णो अरूवी कामा " आम भनाज्ञ श६, मनोज संस्थान ( २मा१२ ) भने भनाश , से सौ ३थी ( भूति' ) छ भने छन्द्रिय अभ्य छ, કામ અરૂપી અમૃત્તિક નથી. એ કામ પુઠ્ઠલના ધર્મરૂપ હેવાથી મૂર્તિક (રૂપી) છે. મનેઝ શબ્દ અને મનેઝ આકારમાં તે પુદ્ગલના ચારે ગુણોને સદભાવ જોવામાં આવે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫


Page Navigation
1 ... 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866