Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 432
________________

४१४
भगवतीसत्रे रीत्यैव मनुष्या अपि त्रयोऽपि-त्रिविधा अपि प्रत्याख्यानिनोऽपि, अमत्याख्यानिनोऽपि, प्रत्याख्यानाऽप्रत्याख्यानिनोऽपि भवन्ति । 'पंचिंदियतिरिक्खजोणिया आइल्लविरहिया' पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः आदिमविरहिताः न प्रत्याख्यानिनः, अपितु अप्रत्याख्यानिनः प्रत्याख्यानामत्याख्यानिन श्व भवन्ति । 'सेसा सव्वे अपञ्चक्खाणी, जाव-वेमाणिया' शेषाः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक-मनुष्यभिन्नाः सर्वे यावत्-नैरयिकादि-वैमानिकान्ताः अप्रत्याख्यानिन एव भवन्ति, न प्रत्याख्यानिनः, न वा प्रत्याख्यानापत्याख्यानिन इत्याशयः । गौतमः पृच्छति-एएसिणं भंते ! जीवाणं पचक्खाणीणं जावहै अब सूत्रकार मनुष्यकी अपेक्षा लेकर 'एवं मणुस्सा वि तिण्णि वि' ऐसा कहते हैं कि इसी तरहसे मनुष्य भी तीनों प्रकारोंवाले होते हैं कितनेक प्रत्याख्यानी होते हैं, कितनेक अप्रत्याख्यानी होते हैं और कितनेक मनुष्य प्रत्याख्यानाप्रत्याख्यानी भी होते हैं । अब रहे पंचेन्द्रियतिर्यश्च सो इनके विषयमें सूत्रकार कहते हैं कि 'पंचि. दियतिरिक्खजोणिया आइल्लविरहिया' पंचेन्द्रियतिर्यंच जो हैं वे प्रत्याख्यानी पाणातिपात आदिके सर्वथा त्यागी नहीं होते हैं वे तो अप्रत्याख्यानी होते हैं और पत्याख्यानामत्याख्यानी भी होते है । 'सेसा सव्वे अपञ्चक्खाणी जोव वेमाणिया, इनके सिवाय पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिवाले जीव और मनुष्य इनसे भिन्न और जितने जीव हैं वे सब नैरयिक से लेकर वैमानिक देवों तक तथा एकेन्द्रिय से लेकर असंज्ञी पंचेन्द्रियतक न प्रत्याख्यानी होते हैं, न प्रत्याख्यानामणुस्सा वि तिणि वि' मे ४ प्रमाणे मनुष्यो ५५ नये ४२॥ डाय 2-3-॥ પ્રત્યાખ્યાની હોય છે, કેટલાક અપ્રત્યાખ્યાની હોય છે અને કેટલાક પ્રત્યાખ્યાના પ્રત્યાખ્યાની હોય છે હવે સૂત્રકાર પંચેન્દ્રિય તિર્યચેના વિષયમાં આ પ્રમાણે કહે છે
'पंचिंदियतिरिक्वजोणिया आइल्लविरहिया' येन्द्रिय तिय २५ ७वे। પ્રત્યાખ્યાની હેતા નથી, તેઓ અપ્રત્યાખ્યાની પણ હોય છે અને પ્રત્યાખ્યાના પ્રત્યાખ્યાન પણ હોય છે, તેઓ પ્રાણાતિપાત આદિના સર્વથા ત્યાગી હોઈ શકતા નથી તેથી તેમને प्रत्याभ्यानी या नथी. 'सेसा सव्वे अपच्चक्खाणी जाव चेमाणिया' ५येन्द्रय તિર્યંચ પનિક છે તથા મનુષ્ય સિવાયના બાકીના બધાં જ અપ્રત્યાખ્યાની હોય છે. એટલે કે નારકેથી લઈને વૈમાનિક પર્યન્તને છે અને એકેન્દ્રિયથી લઈને અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સુધી જી અપ્રત્યાખ્યાની જ હોય છે. પ્રત્યાખ્યાના પ્રત્યાખ્યાની હોતા નથી.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫

Loading...

Page Navigation
1 ... 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866