Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
१७४
भगवतीसूत्र अपर्यादाय कृष्णपुद्गलं नीलपुद्गलतया, नीलपुद्गलं वा कृष्णपुद्गलतया परिणमयितुं न समर्थः, अपितु 'परियाइत्ता पभू' बाह्यान् शरीरबाह्यान् पुद्गलान् पर्यादायैव कृष्णपुद्गलं नीलपुद्गलतया, नीलपुदगलं वा कृष्णपुद्गलतया परिणमयितुं समर्थः इति भावः। गौतमः पुनः पृच्छति-सेणं भंते ! कि इहगए पोग्गले० ?' हे भदन्त ! स खलु देवः किम् इहगतान् पुद्गलान् पर्यादाय, तत्रगतान पुद्गलान् वा पर्यादाय, अन्यत्रगतान् वा पुद्गलान् पर्यादाय कृष्णपुद्गलं नीलपुदगलतया, नीलपुद्गलं वा कृष्णपुद्गलतया विकुर्वति ? भगवानाह-'तं चेव, नवरं-परिणामइ त्ति भाणियव्वं' तदेव पूर्वोक्तवदेव देवबाह्यपुद्गलोंका ग्रहण किये विना कृष्णपुद्गलको नीलपुद्गलके रूपमें नहीं परिणमा सकता है और न वह नीलपुद्गलको कृष्ण पुद्गलके रूपमें 'परियाइत्ता पभू' परिणमानेमें ममर्थ होता है, हां, ऐसा वह तभी कर सकता है कि जब वह बाह्यपुद्गलों को ग्रहण करे बाह्यपुद्गलका तात्पर्य-शरीरसे भिन्न पुद्गलोंसे है । अतः जब वह अपने शरीर से भिन्न पुद्गलों को ग्रहण करता है तभी वह पूर्वाक्तरूपसे नीलादि पुद्गलोंको कृष्णादिपुद्गलोंके रूपमें परिणमा सकता है । अब गौतम प्रभुसे ऐसा पूछ रहे हैं कि 'से गं भंते ! किं इहगए पोग्गए' हे भदन्त ! वह देव क्या इहगतपुद्गलों को ग्रहण करके, अथवा तत्रगतपुद्गलोंको ग्रहण करके, या अन्यत्रगत पुद्गलों को ग्रहण करके कृष्णपुद्गलको नीलपुद्गलके रूपमें अथवा नीलपुद्गल को कृष्णपुद्गलके रूपमें विकुर्वित करता है परिणमाता हैं ? भगवान इसके उत्तरमें उनसे कहते हैं कि 'तं चेव नवरं परिणामेइ નીલપુદગલરૂપે અથવા નીલપુદગલને કૃષ્ણપુદગલરૂપે પરિણુમાવી શકવાને સમર્થ નથી. परन्तु 'परियाइत्ता पभ' मा हाताने घडए उशन १ त मे री पाने શકિતમાન બને છે. “બાહે પગલ” એટલે શરીરની બહાર રહેલાં પુગલે, કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે જ્યારે તે પોતાના શરીરથી ભિન્ન હોય એવાં પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરે છે, ત્યારે જ પૂર્વોક્ત નીલાદિ પુદ્ગલેને કૃષ્ણાદિ પુદગરૂપે પરિણમાવી શકે છે.
व गौतमस्वामी महावीर प्रभुने यो प्रश्न पूछे छे से गं भंते ! कि इहगए पोग्गले. त्या लह-त! ते १ मा क्षेत्रन पुगतान प्राय शने, अथवा દેવલેકરથ પુદગલોને ગ્રહણ કરીને, અથવા અન્યત્ર ક્ષેત્રના પુદગલેને ગ્રહણ કરીને કૃષ્ણપુદ્ગલને નીલપુદગલરૂપે અથવા નીલપુદ્ગલને કૃષ્ણપુદગલરૂપે પરિણુમાવે છે?
मडावीर प्रभुन। उत्तर- 'तंचेव नवरं परिणामेइ ति भाणियां ' गौतम!
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
