Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२८६
-
भगवती प्रज्ञाप्यते कथ्यते ? भगवानाह-'गोयमा ! निस्संगयाए, निरंगणयाए, गइ परिणामे णं' हे गौतम ! निःसङ्गतया कर्मसङ्गराहित्येन निरङ्गणतया निर्लेपतया रागलेप राहित्येन मोहापगमेन इत्यर्थः 'गतिपरिणामेन गतिस्वभावतया। तथा 'बंधणछेयणयाए, निरिंधणयाए, पुन्बप्पओगेणं अकम्मरस गई पण्णायई बन्धनच्छेदनया कर्मबन्धोच्छेदेन, निरिन्धनतया कर्मेन्धनराहित्येन, पूर्वप्रयोगेण सकर्मावस्थायां गतिपरिणामवत्त्वेन, अकर्मणः कर्मरहितस्यापि गतिः प्रज्ञाप्यते -कथ्यते । गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-'कहं णं भंते ! निस्संगयाए, निरंगणयाए, गइपरिणामेणं अकम्मस्स गई पण्णायइ ?' भदन्त ! कथं कया रीत्या जीवकी गति होती है । इस पर गौतम ! पुनःमभुसे पूछते हैं कि कहं णं भंते ! अकम्मस गई पण्णायई' हे भदन्त ! यदि कर्मरहितजीवको गति होती है तो वह किस प्रकारसे होती है ? इसके उत्तर में प्रभु गौतमसे कहते हैं कि 'गोयमा' हे गौतम ! 'निस्संगयाए, निरंगणयाए गइपरिणामेणं, बंधणछेयणयाए, निरिंधणयाए, पुष्वप्पओगेणं अकम्मस्स गई पण्णायई' कर्मरहितजीवकी जो गति कहि गई है उसमें यह कारण है कि एक तो वहजीव कर्मके संगसे बिलकुल रहित बनजाता है, दूसरे उसका राग सर्वथा नाश हो जाता है अर्थात् मोहसे वह बिलकुल रहित हो जाता है, तीसरे जीवका निजका स्वभाव उर्ध्वगमन करनेका है, चौथे उसके बंधनकाछेद हो जाता है, पांचवां कारण यह है कि कर्मका बंध उसका सर्वथा ध्वस्त (नष्ट) हो जाता है, कर्मरूप ईन्धनसे वह बिलकुल रहित बनजाता કર્મરહિત બનેલા જીવની પણ ગતિ હોય છે. ત્યારે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને પૂછે छे 'कहं णं भंते ! अकम्मस्स गई पण्णायड?' महतो ने भडित ગતિ કરતે હેય, તે તે કેવી રીતે ગતિ કરે છે? તેને ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ ४३ छ- 'गोयमा' हे गोतम ! 'निस्संगयाए, निरंगणयाए, गइपरिणामेणं, बंधणछेयणयाए, निरिंधणयाए, पुचप्पओगेणं अकम्मस्स गई पण्णायइ' भडित જીવને જે ગતિશીલ કહેવામાં આવ્યું છે તેનું કારણ એ છે કે (૧) તે જીવ કમના સંગથી બિલકુલ રહિત બની જાય છે, (૨) તેને રાગ સદંતર નષ્ટ થઈ જાય છે એટલે કે તે મેહથી બિલકુલ રહિત બની જાય છે, (૩) જીવને પિતાને સ્વભાવ જ ઉર્ધ્વગમન કરવાનો હોય છે, (૪) તેના બંધનને નાશ થઈ જાય છે, (૫) તેના કર્મના બંધને સર્વથા વંસ (નાશ) થઈ જાય છે, તથા (૬) સકર્માવસ્થામાં જ તેને ગતિ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
