Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
भगवतीसूत्रे वोध्या, 'ओगाहणानाम निहत्ताउए' ४ अवगाहनानामनिधत्तायुः-अवगाहते जीवो यस्यां सा अवगाहना औदारिकादि शरीरं तस्या नाम औदारिकादि शरीरनामकम, अवगाहनानाम, अवगाहनारूपो वा नामः परिणामः अवगाहनानामः, तेन सह निधत्तं निषेकमाप्तं यद् आयुः तद् अवगाहनानाम निधत्तायुः, 'पएसनामनिहत्ताउए ५ प्रदेशनामनिधत्तायुः, प्रदेशानाम् आयुष्कर्म ९३वें उत्तर प्रकृतियोंमें ये सब प्रकृतियां गिनाई गई हैं । अब रही कमरूपता होनेकी बात स्थितिप्रदेश और अनुभागमें सो इन्हें कर्म रूपता इसलिये कही गई है कि ये सब स्थिति आदि उन जाति गति आदिकोंके संबंधी संबंध रखनेवाले हैं इसलिये इनमें भी कर्मरूपता है । अतः नाम शब्द यहां सर्वत्र कार्य में ही गृहीत हुआ है, ऐसा जानना चाहिये । 'ओगाहणा नाम निहत्ताउए' जिसमें जीवोंका अवगाह हो उसका नाम अवगाहना है । ऐसी यह अवगाहना औदारिक आदि शरीररूप पडती है। इस अवगाहनाका जो 'अवगाहना' ऐसा नाम है वह अवगाहना नाम है । अर्थात् औदारिक आदिरूप जो शरीर नामकर्म है वह अवगाहना नाम है । अथवा अवगाहनारूप जो नाम है परिणाम है वह अवगाहना नाम है। इस अवगाहना नामके साथ निषेक को प्राप्त हुआ जो आयुकर्म है वह अवगाहनाम निधत्तायु है । 'पएसनामनिहत्ताउए' प्रदेशोंका आयुकर्मके તે કઈ બાધા (મુશ્કેલી–નડતર) રહેતી નથી. કારણ કે નામ કમની ૯૩ ત્રાણુ ઉત્તરપ્રકૃતિમાં આ બધી પ્રવૃત્તિને તે ગણાવવામાં આવે જ છે. હવે સ્થિતિ પ્રદેશ અને અનુભાગમાં કર્મરૂપતા કહેવાનું કારણ એ છે કે તે સ્થિતિ આદિ, તે જાતિ, ગતિ આદિકની સાથે સંબંધ રાખનાર હોય છે, તેથી તેઓમાં પણ કર્મરૂપતા છે.
॥ शते "नाम" पहने ही सत्र “" न अर्थमा मेड ४२वामा मा०यु छ म सम.. (४) ओगाहणानामनिहत्ताउए'मालवानी भाड(पने રહેવાનું ઠેકાણું) હોય તેને “અવગાહના' કહે છે. એવી તે અવગાહના ઔદારિક આદિ શરીરરૂપ વડે છે આ અવગાહનું જે “અવગાહના” એવું નામ છે તે “અવગાહના નામ છે. એટલે કે ઔદારિક આદિરૂપ જે શરીર નામ કર્મ છે તે અવગાહના નામ છે. અથવા–અવગાહના રૂપ જે નામ–પરિણામ છે તેને અવગાહના નામ કહે છે. આ અવગાહના નામની સાથે નિષેક પામેલું જે આયુકમે છે તેને “અવગાહના નામ નિધત્તાયુ” કહે છે.
(५) “पएसनामनिहत्ताउए" प्रशाना-मायुभन तिर्नु २ नाम ते
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
