Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१६१
चन्द्रिका टीका श. ६ उ. ९ . १ कर्ममेदस्वरूपनिरूपणम् स्थानकावस्थायांतु मोहनीय कर्मणश्वावन्धकत्वात् षड्विधबन्धकोवा भवति, द्वे विहाय काराणामेव कर्मणां बन्धकत्वात् । ' वधुद्देसो पभवणार नेयव्त्रो ' aatees: प्रज्ञापनायाः अन्तर्वर्ती चतुर्विंशतितमपदरूपोऽत्र नेतव्यः ज्ञातव्यः । तथाहि - 'नेरहएवं भंते । णाणावरणिज्जं कम्मं बन्धमाणे कइकम्मप्पगडीओ बंध ? गोयमा ! अविबंध एवा, सत्तविहबधएवा, एवं जाव- वैमाणिए, नवरं मस्से जहा जीवे ' इत्यादि ! नैरयिकाः खलु भदन्त ! ज्ञानावरणीयं कर्म होने का समय प्राप्त है तो ऐसा वह जीव उस समय आठ प्रकार के भी कर्मों का बंध करने वाला होता है । तथा जब वह जीव सुक्ष्मपराय नाम के दशवे गुणस्थान में वर्तमान है उस समय वह ६ प्रकार के कर्मों का बंधक होता है । क्यों कि उस गुणस्थान में मोहनकर्म और आयुकर्म का बंध नहीं होता है । इसलिये इनका अबन्धक होने के कारण ६ प्रकार के कर्मों का बंधक वह प्रकट किया गया है। 'बंधुद्देसो पन्नवणाए नेयव्वो' प्रज्ञापनासूत्र का जो १४ वां पदरूप बंधोद्देशक है वह यहां पर इस प्रकार से जानना चाहिये - 'नेरइए णं भंते ! णाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणे कह कम्मपगडीओ बंध ? गोयमा ! अट्टविहबंधए वा सत्तविहबंधए वा एवं जाच वैमाणिएनवरं मणुस्से जहा जीवे इत्यादि" गौतमने प्रभु से पूछा कि हे भदन्त ! ज्ञानावरणीय कर्म का बंध करनेवाला नारक जीव कितनी कर्मप्रकृतियों का बंध करता है ? तो इसके उत्तर में प्रभु उनसे જો આયુકર્મના ખધ કરવાના સમય પ્રાપ્ત થયેલા હાય, તે એવી પરિસ્થિતિમાં તે જીવ આઠ પ્રકારનાં કમે ને અંધ પણ કરે છે. તથા જ્યારે તે જીવ સુક્ષ્મ સોંપરાય નામના દેશમાં ગુણસ્થાનમાં રહેલા હાય, ત્યારે તે છ પ્રકારન કર્માંના અધક થાય છે, કારણકે તે ગુણુસ્થાનમાં મેાહનીયકના અને આયુક`ના બંધ થતા નથી. આ રીતે મહનીય અને આયુક્રમ'ના તે અમન્ધક હાવાને કારણે, તેને છ પ્રકારનાં કર્માંના અંધક यो छे. “ बंधुद्दे सो पनत्रणाए नेयव्वो " अज्ञायना सुत्रमा २४ भी पह३५ ने छ उद्देश छे तेनुं मह उथन रहा. भट्ठे नेरइएणं भंते! णाणावरणिज्ज कम्मं धमाणे कर कम्मपगडीओ बंधइ ?” गोयमा ! अट्ठबिहबंधए वा, सत्तविह बंध वा, एवं जाव वैमाणिए - णवरं मणुस्से जहा जीवे " त्याहि.
"
ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવા પ્રશ્ન પૂછે છે કે “ ટુ ભદન્ત ! જ્ઞાનાવરણીય કર્મોના બંધ કરનાર નારક જીવ કેટલીક પ્રકૃતિયાના ખંધ કરે છે, અથવા સાત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
