Book Title: Yogshastra
Author(s): Kesharvijay
Publisher: Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011634/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zrI vijayakramalakezara graMthamALA devapu ya su. likALa sarvajJa zrImAna hemaca'drAcArya viracita zrI yogazAstra - bhASAMtara. bhASAMtara kartA zrImad panyAsajI ma. zrI kezaravijayajI gaNi, praznakartA, zrI vijayakamalakezara graMthamAlA zrI zAntinAthajI mahArAjanA derAsaranI mArthika madadathI.. mata 500 AvRtti cAthI. vIra saMvata 2450, G prad 2000, vikrama saMvata 1980 mUlya za. 2-0 suI U INDF Fil Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ( 2 svAmitvanA hakka pragaTa kartAne svAdhina che. ) zrI vijayakamaLa kezara graMthamALAnA grAhakone amulya lAbha 1 - niyamo 1 A graMthamALAnA grAhonuM vArSika lavAjama 3 3) traNa rAkhana vAmAM AvyuM che * - 2 , A graMthamALAmAM chapAtAM zAsethI A pAnAnAM purata prati - varSa grAhakone bheTa ApavAmA Avaze. 3 prati pustaka pragaTa thayethI sthAnika grAhakane graMthamALAnA makA nathI maLI zakaze ke bahAragAmanA grAhakone posTeja jeTalA vI. pI. thI krame krame ravAnA karavAmAM Avaze 4 A graMthamALAnuM varSa asADa sudI 1 thI bIjA varSa nA jeTha vada 0)) sudhInuM gaNavAmAM Avaze. prathama varSanA grAhakone ApavAmAM AvelA pustaka. k as Ge" zAMtino mArga pRSTha 200 rekhAdarzana . 100 devida ,, 140 malayAsudarI 400 bI varSa mATe. - gazAstra pU. 400-mudarzanA (samaLAvihAra) para 450 luhAracAya vilAyanA .. maLavAnuM ThekANe. - bilDIMga - 1. zovijApura vizA ozavALa jJAti maMDaLa * zrada vAra-sAmana prinTIMga presamAM zA. kezavalAla dalasukhabhAIe chApyuM che. kALupura TaMkazALa-amadAvAda, 1 ma na va - - - - - - - - - - - - - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Zuo Wei zrImAn AcArya mahArAja zrI vijaya kaeNmala sUrIzvara Par janma saM. 1913 sUripada saM. 1973 paMnyAsa pada-saM. 1947 dIkSA saM. 1936 A 4196-Lakshmi Art, Bombay, 8 nirvANa saM. 1974 yogazAstra bhASAMtarakarttAnA guru Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Afhentes A FASHRA samarpaNa-patrikA. pUjyapAd, aneka sadguNa saMpanna, guruvarya nAn / AcArya mahArAja zrIvijayakamalasUrIzvarajI mahArAja. ApazrI pAse dIkSA laI ApazrInA Azraya tale rahI vidyAbhyAsa karo, yoga jevA gahana viSayamA puNave karavA icchA thaI. temaja ApazrIno zAnta mudrA tathA sahanazIlatAnI uttama chApa mArA para par3I, ane tevA guNonuM anukaraNa karavA mArI manovRttio lalacAi, ityAdi aneka upakA royI AbhArita thayelo AviSya * 'yogazAstra'- bhASAMtara Apa zrIne savinaya samarpaNa kare ke te svIkArazojI. da. ziSyANumuni kezaravijaya. aresamagran SRANSFassestarNivars. A AASPASias Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avazya vAMcA. zrI vijayakamaLa phezara graMthamALA taraphathI pragaTa thayela pustako, AtmajJAnamArga praveziyA AvRti bIjI zAntinA mArga devapuSpa 1 AvRti trIjI rekhAdarzana-devapuSpa. 2 Ati pehelI samyak dardIna nItimaya jIvana nItivacanAmRta dhyAnadIpikA prakhAdhaciMtAmaNI devabhaktimALA - devavimA--devapuSpa. 3 AvRtI pahelI malayasuMdarI--depuSpa. 4 AvRtIceAthI (pAya che.) sudarzanA--samAvihAra devapuSpa 6 AvRti trIjI ( chapAya chaeN. gRhastha dhama AvRti khIjI ( chapAya che. ) luhAracAla viThThalasAyanA asIMga naM 1 25 >> " 79 . >> phI. ph A. pA. + 03-0 r Q 8. 1 po 4-0-0 14-0 ** . ** . ** 23 maLavAnuM ThekANu, zrI vijApura vizAezayALa sarpatama La. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NRREATRERS RSROREREREREARRRRRRRRRRNS o zrImad panyAsajI mAhArAjazrI kezara vijayajI gaNi P " . . RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRROPERATORRRRERASRERRERNET ARMA IRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRARRRRRRY / PAD 2010 AA ____ yogazAstra bhApAMtara kartA dhyAnadIpIkA, gRhasthadharma, samyakadarzana, nitimayajIvana, nitivacanAmRta, malayAsudarI, sudarzanA, zAtino mArga, bhAtmajJAnamArga pravezikA, vigere aneka prathanA kartA. janma saM 1933 dIkSA ma 1950 paMnyAsapada sa. 1963 DUYDUHUL:UUUUUMM4.9UUUYUUUR A 4196--Inkshmi Art, Bombay, 8 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAMtara kartAnI prastAvanA A AryAvarta prAcIna samayathI chevidyAnI parAkASTAe pahecela hato. A bhArata bhUmipara aneka mahAtmAo yoga vidyAmAM kuzaLa hatA. aneka labdhio ane siddhionA vegathI, nAstika svabhAvanA mana upara paNa, AtmAnI astitvatAnI uDI chApa besADatA hatA. pratyakSapaNe punarjanmane anubhava karanArA, jAtismaraNa jJAna dhAraka heI, bIjA ne punarjanma viSe cokaksa khAtrI ApatA hatA; temaja yogabaLathI bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALa saMbadhI viprakR-dara vastunAzaya dUra karI AtmAnI jJAnAdi anaMta zaktionuM bhAna karAvatA hatA. AvA aneka ratna purUSone dhAraka AryAvarta A ja viMdhAnA upAsanA prabhAvathI zocanIya sthitimAM AvI paDyuM che gividyAne pracAra ghaNI maMda sthitimAM Avyo che ane yogavidyAmAM praviNa mahI mA, purUSo kevuM che te vicAravA jevuM thaI paDayuM che. to ka0. A bhAratavarSa atyAre jaDa vastunI zodhaLamAM nipuNa evA pAzcimAnya jananA saMgathI, sukha prAptine mATe yoga vidyApati, vidyAnA abhyAsane visArI mUkI nice utarate jAya che ane hajI paNa vadhAre nIco utare te saMbhava che ane AvuM paNa anumAna karI zakAya che ke A AryAvartane je dayALu mahAzayo prayAsapUrvaka nahi bacAve che, jevA sAmrAjya thavA pAme, tevuM paNa saMbhavita lAge che. Ama thavAnuM kAraNa, eja ke manuSyanuM AtmabhAva taraphanuM lakSa dinapratidina ochuM thatuM jovAmAM Ave che. atyAre A deza Atma zodhabALa mATe tadana bedarakAra banyo che. meMja zekhanAM sAdhanenI zodhakhoLa. dinapratidina vadhatI jAya che, ItyAdi pratyakSa kAraNathI anumAna karAya che ke AvI sthiti jo cAlu rahe te eka vakhata A deza AtmavidyAthI benasIba bane. pUrve chae darzanamAM yoga saba dhI eTalI badhI jAgRti ane prayatna hato ke, te vakhatanA banelAM ane atyAre maLI AvatAM koI koI yogazAstro ane adhyAtma zAstrothI nirNaya karI zakAya che ke atyAre je ja vidyAnI zedhaLane jamAne che, te pUrve AtmavidyAnI zodhakhoLano jamAno hato. pUnA bhASAnI smasAna badhI jajalAlI jomano satata Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsa, saMta puSiAno samAgama ane aneka uttama nimitto te sAthe jayAre atyAranI sthiAinI sarakhAmaNI karavAmA Ave che tyAre moTA nipAzA sAthe ayubA thayA sivAya bIju kAI jaNAtu ke anubhavAtu nathI paNa AthI AtmazadhakAe nirAza thavAnuM nathI je vastu jeTalI vikaTa che te vastu teTalI ja sukhadAi hoya che, anuzrota pravAha tarapha svabhAvathIja chenuM valaNa thaI gayela che, eTale pratita pravAha jeTalI AtmazodhanamAM kahINatA lAge, chatA teja kartavya che. pUrNa sukha ke pUrNanada AtmAmAja rahelo che. pUrve aneka mahApurUSoe A mArga svIkAryo che; ane atyAre paNa Atma jIvanane ucca karavA mATe te mArganIja jarUra che. te mArga sivAya janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi ane upAdhi javAnI ja nathI. A duniyAnAM jaNAtA pudagalika sukhamAM, ke upAdhijanya sukhAmAM sukha nathI. te sukhe alpa che, kSaNika che, vigazILa che, tenA aMtamAM dukha che. chevaTamA te mukhe tarakathI nirAzAja maLe che, ane aMte te viyegazILa sukhethI kaTALI satya sukha zodhavA tarapha vicAravAne doDavuM ja paDe che. * A satya sukhanI IcchA thaI, chatAM te kayA mArgathI maLI zakaze ? te nirNaya karavA mATe paNa ghaNuM chone guMcavADe utpanna thAya che ane keTalAka te te zodhamA ne zodhamAM ja nAstika banI jAya che. koI kartA Izvara che ema kahe che. keI AtmA baMdhAtA nathI yA nile 5 rahe che ema kahe che. kaI jagatane jJAnamaya mAne che. koI eka AtmA mAne che; ane kaI kSaNika mAne che. tyAre AmA satya che te nirNaya thato nathI eTale kAIka IcchA pragaTa thaI hoya te te paNa dabAI jAya che. bhale A sarva vAtane nirNaya svalpa buddhivALA na karI zake, chatAM ATaluM te anubhavasiddha jaNAya che ke, game te prakAre paNa cha kimathI badhAyA to che ja. judI judI rIte paNa du:khano anubhava to sarva che kare che. duniyAne kartA kaI paNa Izvara hoya, ke na hoya, paNa anivArya Aphata chane mAthe AvI te paDe cheja. bhale tevAM asahya dukhe tarapha uttama purU dilasojI batAve, chatAM tene anubhava sarva jIvone AnAkAnI karyA sivAya levo paDe che. dareka jIvonI ekasarakhAM ke jUdA. jAdAM kta hoya, chatAM pariNamAnusAra harSa ke zeka, sukha ke, dukhane 2. haLatA pANInA pravAha tarapha, 2, sAmApure cAlavA jeTalI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tra ane satya che. te rAdhanI davA mATe dIpaka' kahe te anubhavatA anubhavAya che. janma maraNane anubhava karatAM sarva prANIo dekhAya che. pachI bhale te deha Azrayi janma maraNa thatAM haiya; chatAM ahIthI anya sthaLe javuM ane anya sthaLathI A tarapha AvavuM, tema thatu jaNAI Ave che. AyuSya, deha, rUpa, dhana, vana, AkRti, buddhi, mAna, apamAna, yaza, apakIrti vigere viSamatAo paNa anubhavAya che. Ama thavAnuM kAraNa zuM haze ? icchita vastuo zA mATe nathI maLatI ? gayA kALanuM temaja AgAmI kALanuM jJAna zA mATe nathI thatu sogane viga zA mATe thAya che ? vigere bAbatonuM kAraNa kAMI paNa hovuM ja joIe. A vicAra ApaNane pahelavahelAja thaye che ema kAI nathI, ApaNuM pUrve ane purUSone A vicAra thayo che, ane tenI zodha mATe rAjyAdino tyAga karIne teoe rAtri divasa bhagIratha prayatna karyo che, ane te satya sukha pAmyA che; ema temanA AcaraNe ane vacana (2) parathI jaNAya che. te sAdhane mATe atyAre navIna zodha karavA nIkaLavuM te; ane prakAza chatAM vastu zodhavA mATe dIpaka levA barAbara che. AthI potAnI buddhine kAMI paNa mahenata na ApavI ane kAI kahe te satya mAnI levuM, ema kahevAno Azaya nathI. bhale zodhake zodha kare, paNa AkhI jIMdagI zodhavA mATe ja kADhavI, pratyakSa satya jaNAtAM chatAM tene vizvAsa na kare ane kevaLa satya kyAM che? satya kayAM che ? ema bayA karavuM tenA karatA eka AdhAra pakaDI AgaLa vadhavuM te vadhAre uttama che. satyane mATe pUrvanA zodhaka mahApurUSo jaNAve che ke, AtmA teja sahya che ane te tamArI pAse che. tene mATe bahAra zodhavA ke meLavavA mATe prayatna kare ke, bhaTakavuM, te nakAmu che. tamAre AgaLa vadhavuM hoya, saMsAra paribhramaNa ke janma maraNane jalAjalI ApavI hoya, ane niratarane mATe AnaMdamAM rahevuM hoya te, je tamAre AtmA che, tene ja zodhe. zodhe nahi paNa zuddha kare. mAyAthI, malIna vAsanAthI, te malIna thaze che, karma baMdhanothI te badhA che, te malInatA ke- ba dhanatA dara kare, satya tyAthI ja maLI Avaze. teja satya che, bAkI kAkA mAravAnAM che. ' prathama zarUaMtamAM azuddha, ke azubha vicara, uccAra ane AcAra e traNune dUra kare ane sAthe zubha AcAra, uccAra tathA vicAramAM pravRtti vadhAre. eTale sudhI zubhamAM pravRtti karI ke svamamAM paNa azuddha ke azubha pravRtti na thAya. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAra pachI krame AtmAnI zuddha pavitra dizAne samaje. yAda kare. ane te mATe aneka pavitra 'mahApurUSonAM jIvana cariA tapAse. AtmAnI vizuddhatA samajI teja pramANe AtmArA vizuddhatA anubhave. A Atma vizuddhatAmA tame pote ja che athavA te vizuddhatA teja tamAre satya svarUpa che te meLave te vizuddhatA evI rIte anubhake pharI vyutthAna dazA naja pAme temAthI khasI, pharI pAchI nIcA na Ave, to ahIM ja kvanamukta dazA anubhavazo ane paripUrNa karma kSaya thatAM zAzvata siddha svarUpe thaI rahezo A parvanA mahApune bedha che. kRpALuM mahAtmAe te viSe aneka tra lakhI ApaNane bedhe che. pUrvAcArya praNata te mahelA aneka graMthAsA A yogazAstra eka graMtha che, A graMtha vAcavA bhaNavAnA adhikArI, sukhane IchanAra dareka prANuM che. tathApi satya sukhane meLavavA pravRtti karanArAo, A graMthanA mukhya adhikArI gaNI zakAya pazu, pakSI vigerenI mAphaka AhAra, nidrA, bhaya ane mithunAdi indriyonA vireneja meLavavA icchanAra, A graMthanA adhikArI thatA nathI, adhikArIoe graMthanA viSayanu manana karI, te sAdhya karavA sAdhaka banavAnuM che, ane tema karI lekhakanA prayAsane saphaLa karavAne che. graMthakAra mahAzaya, kaLIkALa sarvajJa zrImAna hemacaMdrAcArye A graMtha kumArapALa mahArAjAnI prArthanAthI banAvyA che. te viSe aMtyanA kAvyanI TIkAmA AcAryazrI pote jaNAve che ke "kumArapALa mahArAjane coga vizeSa priya hatA teNe vega sabaMdhI anya darzanakArenAM bIjA yoga zAstro je hatA. ane je saMbadhI jaga jANavAnI tenI vizeSa uSThA hevAthI gazAstra tenI preraNAthI banAvavAmAM AvyuM che." eTale A gazAstra banAvavAno mukhya hetu kumArapALa mahArAjAnI ga saMbaMdhI IcachA tRpta kAne che ane gauNa rIte saMsAra tApathI tema thaelA garva chAne Atmika sukhanI zItaLatA batAvI, te pramANe vartana karavA preraNA karI, zAMta karavAne che. * * A yogazAstra para kumArapALa mahArAjAne keTale prema hatA te 'kumArapALa caritra' parathI jaNAI Ave che ke A egazAstra kumArapALa mahArAjAne kaThastha hatu. ane teo divasamAM ekavAra niratara svAdhyAya tarike tenuM samaraNa karatA hatA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa karavAnuM kAraNa ema jaNAvyuM che ke, kumArapALa eka vakhata jamavA beTho hato, te veLA bhojanamAM vastu sAdasyatAthI, jaina dharma prApta thayA pahelA bhakSaNa kareluM mAMsa yAda AvyuM. tenA prAyazcita nimite guvarSane jaNAvyuM. guruzrIe A cagazArAnA bAra prakAza, ane vItarAga stavanA vIza prakAza ema batrIza prakAza datazuddhi ane Atmazuddhi karavA mATe prAyazcitamAM niratara ekavAra yAda karavA pharamAvyuM hatuM. AvAM prAyapritA ApavAM te, AcAryazrInI dIrghadraSTi ane kumArapALanI bhAvI zIgha kalyANatAne sUcavI Ape che, kemake AtmaupayoganI ke lakSanI jAgRti rahevI, enA jevuM karma khapAvavAmAM bIjuM kaI paNa prabala sAdhana nathI. AthI spaSTa samajAI zakAya che ke A graMtha ati upagI hoI zIgha kANuM karavAmAM prabatara sAdhana samAna che. grathano mukhya viSaya mana, vacana kAyAnA cogene sthira karI, mumukSuone mekSa mArga banAvavAno che. tethI ja A graMthamAM mAryAnusArIthI, mokSanI hada sudhInI sarva vAte samAvavAmAM AvI che. A bhASAMtara karavAnI pravRtti para upakArA thaI che eTale ke yoga mArganA abhyAsakArA mokSa prApta karavAnA meM AraMbhelA kAmamAM A bhASAtara karavArUpa karthathI mAre kALa sArI rIte vyatIta thAya ane sAthe sAthe A bhASAMtara prasiddha thAya che, tethI kevaLa gurjara bhASA jANanArA adhikArI vargane paThana pAThanamAM surlabhatA thaI teone paNa mekSa sAdhanamAM A graMtha nimitta rUpa thAya. evA hetuthI A graMthanuM (pUrve bhASAMtara thayelu chatA) meM lakhyuM che. A graMthanA savistara bhASAMtara mATe roganA anubhavanI pUrNa jarUra che, ane mane teTale cAgane anubhava nathI, eTale A graMthanA vistAra vALA vivecana karavA mATe mArI jogatA nathI, ema huM samajI zakyo chuM. chatAM zubha kAryamAM yathA zakti prayatna kare ema dhArI zakayanusAra kAMIka prayatna karyo che. vaLI AvA ati upayogI para eka, be, nahi paNa aneka bhASAMtara thavAnI jarUra che. te koI buddhimAna anubhavI mahAzaya AnA karatAM adhika skUTa, ane vistAra karI yoganA saMbaMdhamAM vizeSa ajavALuM pADaze, to adhika upakAra thaze. ema mAruM mAnavuM che. vaLI A bhASAMtara karavAnuM bIjuM e paNa kAraNa hatu ke mAruM gayuM catumasa, mArA guruvarya zrImAna paMnyAsajI mahArAja zrI kamaLavijayajI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe muMbaImAM thayuM hatuM, tyAM paNa pachI zarIranI sthiti anukuLa na rahe vAthI kAraNasara vAlakezvara rahevAnuM karyuM hatuM. tyAM vakhata dhaze temaja vizeSa zAMtivALo hovAthI mArA vicArane vizeSa prakAre zubhamAM jevA mimita A prayAsa karavAmAM AvyuM che. - A bhASAtara karavAmAM koI paNa dekANe zAstra viruddha lakhAyuM hoya te te mATe nirdoSa aMtaHkaraNathI kSamA cAhuM chuM. ane je kAI mahAzaya temAthI bhUla batAvaze te upakAra sAthe, te bhUla jaNAtAM aMgIkAra karIza mATe mane mArI bhUla banAvavA mATe sahAyaka thaze. ane A prathA abhyAsa karI, temAM batAvela mArga pravRtti karI, anA kALathI potAnuM vismRta thayelu Atma sArUpa koIpaNa prApta karaze to huM mArA prayAsanI pUrNapaNe saphaLatA thayelI mAnIza, eTaluM jaNAvI A prastAvanA pUrNa kare che, vikrama saMvata 163. punA sITi. li: mumukSu-muni kezaravijaya. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bola. lAne keTale thanA ati ke ripha najara kalikAla sarvatra evA uttama birUdane dhAraNa karanAra zrImadda hemacaMdrAcArya kRta rogazAstra eTale te upayogI grantha che ke pAzcAtya temaja pUrvanA aneka vidvAnee A granthanI ati prazasA karI che. A grantha ucca jIvana gALavAne keTalo badhe jarUra che te kevaLa tenI anukramaNikA tarapha najara karavAthI paNa khyAlamAM AvI zakaze, mArganusAripaNAnA pAMtrIsa guNa, zrAvakanAM bAra vrata, dareka vratanI pAMca pAMca bhAvanA, prANayAma, pratyAhAra, dhAraNuM, dhyAna ane tenA vividha prakAra, tathA AcAryazrIne A bAbatane jAti anubhava e vigere aneka jANavAjoga viSayothI A grantha bharapUra che. jude jude sthaLe ApelA daSTAntAthI A granthanI mahatvatAmAM vRddhi thAya che. Avo ati uttama grantha jaina samAjanI temaja anya vidvAnonI dRSTie paDe ane leke tene lAbha laI zake tevA uttama hetuthI A granthanI prathama AvRtti mAgarela sabhA taraphathI kaccha jakhau nivAsI zrAvakAbena devalI enanI Arthika madadathI ATha AnA jevI najIvI kiMmate prasiddha karavAmAM AvI hatI. tenI be AvRttio paNuTuMka samayamAM khapI gaI che, ane te chatAM te granthanI eTalI eTalI badhI mAgaNI Ave che ke A trIjI AvRtti chapAvavAnI amane jarUra paDI ane te khAtara A sabhA pitAne bhAgyazALI mAne che. mahuma zeTha emaracaMda talakacaMda taraphathI levAmAM AvatI dhArmika parIkSAmAM paNa A granthane eka viSaya tarIke rAkhavAmAM Avyo che, tethI paNa A granthanI priyatA vadhatI jAya che sabhA A granthane paDatara kiMmata karatA paNa ochI kiMmate janasamAja AgaLa raju karavA samartha thaI che, tenuM mukhya kAraNa e che ke panyAsajI zrIkasaravijayajI gaNanA saMdupadezathI 'A kAmamAM keTalAMka strI purUSoe khAsa madada karI che. tevA strIpuruSone A sthaLe AbhAra mAne e amArI pharaja che, prathama AvRttimAM ghaNuM moTI rakamanI madada kara nivAsI bena vilIbAI taraphathI maLI hatI je viSe prathamavRttimAM hakIkata prakaTa karela Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra che, tevI rIte madada ApI uttama zrAvikA tarIke je pharaja bajAvI che, te khAtara temane jeTale dhanyavAda ApIe teTale eLe che. teja rIte khIjI AvRtti mATe kapaDavajanA zrI saMdhe (330) rUpIyAnI madada karI hatI, te khAtara AkhA saba dhanyavAdane pAtra che. A trIjI AvRttimAM khAsa madada karanAra pethApura nivAsI roDa nahAlacaMdabhAi nAgaradAsa che. temaNe AvA kAmamAM madada karI kharekhara mAruM puNya upArjana karyuM che. kemake jJAna mArge peAtAnA dravyanA vyaya karavA te kaMI jevI tevI khInA nathI. jJAna dAna sarvottama dAna che. ' A trIjI AvRttimAM ame zrImad hemacaMdrAcAryanuM saMkSipta jIvanacaritra ApavA bhAgyazALI thayA chIe, te mInA A granthanI priyatAmAM vadhAre - karanAra che. kaeNmake mahAtmA purUSonA cirA jANavAthI apUrva lAbha thAya che, te caritra lakhI ApavA mATe ame mI. meAhanalAla dalIcaMda dezAI BA . . B ne temaja khIjI AvRttinI mAphka A AvRttinAM paNa muddA tapAsI ApavA vigerenA kAma mATe mI, maNilAla nathubhAI dAsI B A. ne AbhAra mAnIe chIe. sauthI magasanI bAbata e che ke panyAsajI zrI kesaravijayajI gaNie A granyanuM bhASAMtara karI je upakAra janasamAja upara karyAM che. te avachuMnIya che. AvI rIte samayanA sadupayeAga karavA mATe ane traNa AvR ttio prakaTa karavAmAM sabhAne uttejIta karavA mATe sabhA teozrIno atyata AbhArI che. dareka AvRttimA sudhArA vadhArA karavA tathA zuddhatA upara vadhu lakS ApavAmA AvyuM che. pRSTa saMkhyA paNa vadhI che. chatA madada karanArAonA hetu jALavI tenI kiMmatamAM kAMi paNa vadhAreA na karatAM rU. -8-0 ja kIMmata rAkhI che. kharekhara A rIte mAchI kiMmate granthA prakaTa karavAmA dareka saMsthAe lakSa rAkhe teA pustakAnA lAbha dhRSNA baheALA pramANamAM levAya, tema A granthanA vecANunA anubhavaparathI amane kahyA vinA cAlatu nathI. AzA che ke ceAthI AvRttinI jarUra paDaze ane tethI vAcAnuM dhyAna kheMcavA jarUra joSae chIe ke te mATe madada karavA temaja gAgya sUcanAo ApavAne jarUra vicArazeA. vIrasavat 2437, ' ' Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E zrImad panyAsajI mahArAja zrI devavijayajI gaNi Ama .. . MARAKSANSARANG Menu-. 324 r Hel R G ... NIA devabhaktimAlA, devavinoda, rekhAdarzana, prakaraNa puSpamAlA, anuyogadvAra, sUtrabhASAMtara vigerenA kartA, jebholInA muMbaInA cartumAsa badalAvavAnA smaraNArthaM A yogazAstranI cAthI bhAvRtti chapAvavAmAM bhAvI che. janma maM. 1936 phAlguna dIkSA saM. 1956 jeTha panyAsapada sa. 1973 mAha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cethI AvRtti saMbaMdhe be bela. trIjI AvRtti pachI cothI AvRtti nIkaLavAmAM ghaNe lAMbA vakhata pasAra thayo che. ghaNA manuSyo taraphathI A gazAstra mATe mAMgaNao AvyA karatI hatI paNa tevA anukuLa sayoganA abhAve ethI AvRtti chApI zakAI nahatI. tema thavAmAM mukhya kAraNa kAgaLanI moMghavArI, majurInA dara vadhAre ane vadhArAnI AvRttionI mAphaka madadane abhAva e hatuM. pahelI AvRttio sastI kIMmate vecAyelI ane vagara madade teTalI pahoMcI na zakAya A kAraNe hatAM. hamaNAM, gayuM caturmAsa panyAsajIzrI devavijInuM maMi thayuM hatuM. ane te prasaMge keTalAka bhAvika gRhasthAoe cANa zAstra chapAvavAmAM sArI madada ApI che jeonAM mubAra nAmo AgaLa ApavAmAM AvyAM che tethI A cothI AvRttinI DI paNa be hajAra nakalo chapAvI zakyA chIe. madadanA abhAve vAraMvAra chApavAnuM jarUrI prasaMge baMdha na rahe te mATe madadagArAnI salAhathI A pustakanI kImata rAkhavAmAM AvI che. bheTanI nakale apAyAbAda vecavAmAMthI AvelI DIMmatathI pharI vAra A pustaka chapAvavAmAM Ave tevI vyavasthA karavAmAM AvI che. A AvRttimAM banate sudhArA karavAmAM AvyuM che. zuddhi tarapha banatA prayatna sArI kALajI rAkhavAmAM AvI che. saMvata 1980 vaizAkha suda 3. la0 graMthamALAnA vyavasthApake. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sadadakartAonA AbhAra. yeAgazAstranI ceAthI AvRtti ghaNA vakhata pachI nIkaLavA pAme che. leAkeAnA mAgaNI ghaNA vakhatathI tene mATe thayA karatI hatI paNa svataMtra rIte chapAvanAranI muzkelI e hatI ke prathamanI traNa AvRtimAM khIjA taraphathI udAra madada maLelI hatI tethI nuja kImate te vecANa thaI zakI hatI eTale A meAdhavArInA prasagamAM svataMtra chapAvanArane teTalI kIMmate vecavI pAlave tema na hatI teTalAmAM A mubaInA panyAsajI zrI devavajayajInA catumAsane aMge keTalAMka pustakA chapAvavAnI keTalAka udAra grahasthA taraphathI cArjanAo thaI che temA A yogazAstranI cothI AvRttinI yAjanA paNa thai che. panyAsajI zrI devavijayajI gaNI, muni nyAyavijayajI, ane munizrI tarUvijayajInA cartumAsa khadalAvavAnA zubha prasaganI yAdagIri nimitte A cothI AvRtti mATe agiyArase eka rUpiyA pArabadara nivAmI zeTha-prAgajIbhAi dharamasIbhAI tathA dharmezraddhALu temanA dharmapatni vhena navalakhAIe chapAvavAne madada ApI che, tethI temanA A prasage AbhAra mAnavAnA ane temanAM Tu ke jIvananA ullekha anyasthale karIe tA te anucIta gaNI zakAze nahi. 101) 500) 350) . A pustaka chapAvavAmA madada ApanAra udAra grahasthAnAM mukhAraka nAma. roDa. prAgajIbhAi dharamasIbhAI. zrI zAMtinAthajI mahArAjanA derAsarachanA aMge cAlatA jJAnakhAtAmAthI "hA. zeThe bhogIlAlabhAi vIracaMdabhAI. - jhaverI cImanalAla meAhanalAlanI kaMpanI taraphathI hA. jhaverI navalacaMdabhAI khImaca dabhAi pATaNanivAsI zeTha zrI DAhyAbhAi DemAbhAi taraphathI. 25) 2101) eke ekavIsA ekanI madada maLI che. jJAnadAna jevA mahAna uttama dAnamA jebhyanI madda pUkita mahAnulAva AvakAe Apela che te kharekhara prazaMsA ane anumAMdana karavA sAthe madda ApanAra bhAIone upagAra mAnavAmA Ave che AvI udAratAnA aMge AvA pustakAnA ghaNA pracAra thavA pAme che. udAra grahasthAne AvAM kAryA anukaraNa karavA ceAgya che. ' eja lI. strI, vijayasaLa kezara graMthamALAnA vyavasthApakA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pirAmivAsI sTAvakra prAgajIbhAI dharamasI S ka 'ka r ja, N * * : : * : *? * * * * * * * jeoe paMnyAsajI mahArAjazrI zrIdevavijayajIgaNi, munirAjazrI nyAya vijayajI, tathA tapasvI tA2NavijayajI ThANuM 3ne potAne ghera muMbaimAM caturmAsa badalAvI pisAne ghaNo sAro sadvyaya karyo ane teozrInA smaraNArthe AyegazAstranI 1000) buka chapAvI prasiddha karela che. * janma saM. 1929nA kArataka vada 11 3Lakshmi Art, Bombay, 8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha prAgajIbhAI dharamasIbhAInA. jIvananI TUMka che, je saMvata 19ra9nA kAratavada 11ne divase zeTha prAgajIbhAIno janma porabaM. daramA thaye ho. temanA pitAzrI dharamasIbhAI ane mAtuzrI pAnakerabAI . 1933mAM muMbaImAM vyApAra nimite AvI rahyAM hatAM zeTha gharamAI saM. 1954mAM devagata thayA hatA ane temanA dharmapatnI parakhena sa. 199hmA devaloka thayA hatA temane cAra putra ane eka putrI satatimAM hatA. vaDIlabhAI meghajIbhAI prAgajIbhAI, purUSottamabhAI, ane motIcaMdabhAI ane bahenanuM nAma meMghIbahena hatuM. A bahene sa. 1974mAM amadAvAdamAM munirAjazrI vallabhavinyajI pAse dikSA lIdhI che ane sAdhvIjI devazrIjInA ziSyA sAdhvIjI caraNazrIjInA zIkhyA thayAM che. temanuM nAma hata trIjI rAkhavAmAM AvyuM che prAgajIbhAInuM lagna saM. 1959 nA vaizAkha mAsamAM jAmanagaramAM zrImati navalabahena sAthe thayela che. A bahena svabhAve ghaNAM zAna, zazIla ane dharmaparAyaNa che. prAgajIbhAI pinAnI sAmAnya sthitinA aMge sa. 1943 mAM zeTha dhanajI muLajIne tyAM nokarImAM joDAyA hatA.-utsAha ane vaphAdArIvALA jIvanane lIdhe zetrIne sAro prema temaNe meLavyo che. vyApAranA kAmamAM tikSaNabuddhine lIdhe ane AgaLa paDato bhAga levAnA age zeThazrI pAme teo vizeSa mAnItA thaI paDayA che - sasAranA dhanAdi sAdhane anitya ane asthira pitAne jaNAyAthI pitAnI satkarmanI kamAIvALA dhanane teo ghaNo sAro upayoga karI rahyA che. saMvata 1980 nA kArataka suda 15 ne divase muMbaImAM panyAsajIzrI vivijayajI Adi ThANa 3 nuM cartumAsa temaNe potAne ghera ghaNI lAgathothI badalAvavAnuM nimaMtraNa karyuM hatuM. temanI A dhArmika IcchAne mAna ApI panyAsIe paNa te vinatI kabula rAkhI hatI. potAne ghera nizrIne traNa divasa sudhI rAkhyA hatA. mubaI jevA zaheramAM te muzkelI ja gaNIzakAya. A prasaMge nitya pUjAe potAne tyAM bhaNAvAtI hatI, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gavaiyAo pUjA ane bhAvanAmAM kAyama hAjarI ApatA hatA. traNa divasa zrIphaLanI prabhAvanA thaI hatI. tathA AtmajJAna pravezikAnA pustakanI paNa prabhAvanA eka vakhata karavAmAM AvI hatI. jIvadayAmAM paNa sArI rakama ApI hatI, ane chevaTe A cogazAstra chapAvA nimitte agiyAra eka rUpiyA ApI potAnI udAratAne sAro paricaya Apyo che. temanA bahena meghIbahenanA dikSA prasage paNa teoe paisAne sAro vadha karyo hato. temanAM dharmapatni navalabAInI dharma pratyenI lAgaNI ane udAratA temanA pati karatA paNa vizeSa prabaLa che. putranA janmane AnaMda grahane hoya te karatA paNa vizeSa AnaMda temane A pitAne ghera caturmAsa badalAvavAnA prasage ha, gurU, svadhAma badhu ane bahenanI bhakti karavAmAM teo eka page taiyAra jaNAtAM hatAM. saMsAramAM Avu dharmiSTa huM pUrNabhAgyodaya heya teja maLI zake che. vi. zrI vijayakamaLa kezara maMthamALAnA yavasathApaka, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad hemacadrAcAya, gurU stuti. rAga kalyANu, phalimayajJa !, trikAlava dana ha ! ! ! siddharAja kumAra pratibheAMdhI, mahimA vadhAryA jainazAmana deza--kali. amAripAka vAvI 'tu, dAna abhaya didhu tema sudhanya hA--kali dhavalakIrtigIta gAIe vArAM, gurjara bAla thaI supramanna hAkala. 3 'kalikAla sarvajJa ' e nAmanuM uttama birUda dharAvanAra, gujarAtanI prajAmAM zrI kumArapALa rAjana dvArA amArIpaDadra vajaDAvI mAsAhAra, madirApAnane dezavaTA apAvanAra, akhaDa brahmacArI, zAsanaprabhAvaka mahAn muni zrImad humacadrAcAryathI kANu aparicita che ? jaina temaja jainetarama gikSita jagamAM tenuM nAma sajjana, jvalaMta ane prasiddha che. 1 zrImanA gurU. AvA suvikhyAta jayazrIvALA mahAtmAnuM jIvanavRttAMta kaMIpaNa lakhIe, te pahelA temanA gurUnI oLakhANa karIe, ( keATika gaNu, vajrazAkhA, cadrakuLa, ) dinasUrI yAbhadrasUri. I pradyumnasari. guNusenasUri. vacAra, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gazAsa, AmA chellA devacaMdrasUri vihAra karatAM karatA dhaMdhukAnagara AvyA. ne zrImadanA guru chetethI temane ane zrIma gurarione saMbaMdha kaI rIte thayo te joIzuM. dhaMdhukA nagaramAM cAciga (cAco) zAha nAmano eka vaNika vasato hatuM, tene pAhinI (cAkarI) nAmanI strI hatI. tene eka adbhuta svama AvyuM ke "meM eka amUlya cinAmaNi rana guru mahArAjane samarpaNa karyuM, A svapanuM phaLa pUvA te upAze nahI. A baMne upara thI devayuri upAzrayamAM birAjatA hatA temane pUchavAmAM AvatAM kahyuM kezrAvikA!tamane eka suMdara puNyazALI ane mahimAvata putra thaze, paraMtu te putraratnane tame guru mahArAjane arpaNa karaze ane te zrI jainazAsanane udAta karaze" gurU vihAra karI gayA. A divasathI tene garbha raho, ane nava mAsa pUrA thatA saMvata 1145nA kArtika sudI pUrNimAne dIne putrane janma thayo. mAtapitAe tene utsava karI cagadeva e nAma ApyuM dIkSA putra pAca varSane , tyAre devacaMdrasUri paNa A avasara joI padhAryA. sUrine vAMdavA sarva bava gayA, tyAre mAtA paNa A putrane lai vaMdana karavA gaI. A vakhate putra caMgadeva bAlace karato gunA Asana-pATa-upara besI gayo. A joIne AcAryo mAtAne kahyuM ke " prathama meM jaNAveluM manuM phaLa yAda che ke te pUrNa thavAne have avasara Avyo che. te ane te putra bhAvasahita Apo to ghaNuM puNya thaze." pachI bALakanA aganAM lakSaNe e joyA, ane te parathI kahyuM ke "je A putra kSatriya kuLamAM janmyo hoya to sArvabhauma rAjA thAya, brAhmaNa thA vaNika kuLamAM janmyA hoya te mahA amAtya thAya. vaNika kuLamAM je che tethI te je dIkSA grahaNa kare te A kaliyugamAM kRtayuga pravartAve te thAya!" tyAre putranI mAtA bolI "mArA pati ke je mahezarI-vaiSNava che te bahAragAma gayela che. je te kepe to tene zo uttara deve?" A saMvAda pachI mAtAe potAnA bhAvellAsapUrvaka putrane gurUne so. gurae tene kahyuM purImAM udayanamatrI pAse tene ghera rAkhe, ane tyAM vidyAbhyAsa kartA vadhavA lAgyA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAsa, (3) have ahIM cA zeTha ghera AvatAM bALakane je nahi, eTale strIne pUchatAM thayelI hakIkata sAMbhaLI, tyAre bahu sakheda thayo, ane annapANune tyAga kepathI karI zrI gurUpAse karNapurI (kaNuvati) Avya; eTale zrI gurUmahArAje e sajajaDa pratibodha Apyo ke teNe pIgaLI jaI pitAno putra dIkSA lIe tenI anumati ApI. udayanamatrie zeThane potAne ghera teDI jaI uttama bhejana karAvIne kahyuM ke "he zeTha ! Ape ApanA putrane gurUne Ape tethI mahAna puNya upArjana karyuM che lyo A traNa lAkha mahAra. tethI tame dharma kArya karaje" cAcAzeThe kahyuM ke "me dhanane mATe putradAna karyuM nathI, tethI mAre te mahore joItI nathI. meM dharmane mATe karela che. ' Ama kahI te potAne ghera pAcho Avyo. caMgadeva kayAre nava varSanA thayA tyAre-sa vata 1154 mA gurUe dIkSA ApI, somadeva muni e nAma ApyuM sUripada, eka samaye gurUsAthe vihAra karatAM karatA te sAmadeva muni nAgapuri (nAgapura)mAM AvyA, te vakhate dhanada nAmano vaNika vasato hato. te pUrvabhavanA karmathI ghaNe garIba hato teNe gharanI jamIna khodI tyAre kolasAne Dhagale nIkaLI Avye A keyatAne teNe gharane AMgaNe bhegA karyA hatA. dhanadane tyA somadeva muni gurU sAthe gocarI mATe padhAryA, ane dharmalAbha Ape. tyAre dhanade kahyuM ke "gharamAM juvAranI ghesa rAdhI che, te detAM zarama thAya che, chatAM te sujato (prAsuka) AhAra che te levAnI kRpA kare, " tyAre sAmadevamunie gurUmahArAjane gupta rIte kahyuM ke "A vaNikanA AMgaNAmAM te sonA mahorano Dhagale paDe che, chatA te potAne nirdhana kema kahe che ? " tyAre gurUzrIe jANyuM ke A muninA sparzathI kharekhara A kelasAne Dhagale senA mahorane thaze ema vicArI temaNe te DhagalA upara sAmadeva munine besavAnuM kahyuM ane tema karyAthI turata te kelisAne Dhagale hema thaI gayo dhanade Ama caye turata gurUzrIne kahyuM ke "zrI somadevamunine sUripada Ape, huM te mahatsava karIza." eTale gurUmahArAje ziSyane yogya jANuM AcArya padavI ApI temanuM nAma hemacaMdrAcArya rAkhyuM. saMvata 1162. masAdhana. pracaMDa bahAcarya, zrI hemAcArya kAzmIra bhaNI cAlyA, ane tyA pitAnA baLathI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) yogazAstra, sarasvatI devIne pratyakSa belAvI tenI pAse vara lIdhe pachI pitAnA gurUe Apela siddhacakrane maMtra sAdhatA hatA. A sAdhavAmAM zrI devendrasUrie tathA malayagirimUri nAmanA be AcAryone mArgamAM samAgama thayo. traNe kumAra nAmanA sugrAmamAM AvyA, tyAM eka dhobI pANIne Are lugaDA dhote hatA, ne lugaDA upara aneka bhamarAo gujArava karI rahyA hatA. zrI hemasUrie eka sADImA bhamarA joIne te padminI nArInAM cIra hovAM joIe, tethI dhobIne te kenAM lUgaDA che ema pUchatAM teNe kahyuM ke " A gAmanA rAjAnI ratnati nAmanI pavinI strI che tenAM che." traNe AcAryo rAjAne tyAM jaI dharmalAbha Ape. rAjAe niravadya sthAnake utAryA. hamezA dezanA samatApaka devAvA lAgI. Ama thatA mAsuM pUruM karI pachI vihAra karavAnuM jaNAvyuM. te gAmanA rAjAe ghaNu rahevAnuM kahyuM, tyAre teo te vinatI svIkArI na zakyA kAraNake eka sthale suvihita muni na rahe, ane rahevAthI saMyama na sacavAya ema zAstranI AjJA che. pachI kaI kAma hoya te kaho" ema rAjAe kahetAM zrI devesUri bolyA ke "eka che te kharU, paNa kahetA jIbha upaDatI nathI, paNa tethI vidyA siddha thAya tema che. pachI Agraha thatAM kahyuM ke "tArI strI padvini che, te je nagnapaNe amArI sanmukha ubhI rahe, to ame vidyA sAdhI zakIe. te vakhate tu paNa taravAra laIne ubho rahe, ane je ame tana, mana, ane vacanathI kaI paNa cUkIe, eka remamA paNa te saMbadhI kAma thAya to ane haNuM nAMkhaje." guNathI rAjI thayela rAjAe hA kahI. pachI AcAryo giranAra AvyA, ane tyAM jinapratimA AgaLa rahI nana pavini pAse AcAryo maMtra sAdhavA lAgyA, ane nRpa taravAra laI ubho rahyo. merU cUlikA navi caLe, na caLe gepa phaNuM; vidhi likhata jima nava caLe, na ca citta munI muninuM cita caLyuM nahi, matra madhA, ane vimalezvara cakSa AvI ubhe rahyo ane vara mAgavA kahyuM. zrI devadarie kAtithI jinaprAsAda zrIserIsamemA lAve, ane vidyAvAda pitAne Apa e vara mAgyo. zrI giri sUrie siddhAtanI vRtti karU evI zakti mAgI, jyAre zrI hemAcAryo hu vacanabaLathI rAjAne khUjhavuM ane tethI zAsanane dIpAvuM evI vidyA ApavA kahyuM te vimaLaza yakSe mAgelI vidyA traNene dIdhI. pachI zrI hasamuni vidyA grahIne gurU pAse AvyA, ane vaMdana karyuM. gurU harSa pAmI dhyAnamAM besI AkhIlathI cha mAsa sudhI devatAnuM ArAdhana Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAya (5) * karyuM, eTale zAsanadevI pragaTa thai kahyuM ke ApanA ziSya hemAcA te pachIne lAyaka che.' AthI manamAM je hatuM te devIe kahela che e jANI gurU harSita thayA. pachI peAte nAgapura jyAM dhanada nAmanA viSNuka vasatA hatA tyAM AvyAM tyAM zrI hemAcAryane pATa para besADI gurU ziSya sAthe pATaNamAM AvyA. zrI hesa drajI ane mahArAjA siddharAja, A vakhate mahArAjA siddharAja jayasiMha pATaNamA rAjya karatA hatA, tene ane zrI hemAcAne meLApa thayA. vAtacitaparathI AcAryapara rAjAne bahu prIti thaI, tethI peAtAne tyA AvI dharmAMpadeza karavA rAjAe vinati karI. eka vakhata rAjasabhAmAM zrI himasUri beThA hatA, tyA rAjAe prazna karyo ke kharA dharma kayA " sUrie kahyu ke ' dharmanI parIkSA karavI joIe, ane temAM je seTI karatAM kharA lAge te kharA. A upara eka dRSTAta Apu chuM, te parathI samajAze~~ zeAti nAmanI nArI eka zakha nAmanA vaNikane hatI. te vANIyA khIjI paraNyA, ane temAM lubdha rahevA lAgyA. AthI yazAmatine dveSa thayA, tethI eka ma travAdI pAsethI maMtravALI mULI lIdhI ke je khavarAvavAthI dhaNI baLada thAya. yazAmatie te peAtAnA dhaNIne khavarAvI baLada karyo, AthI zAye rAjAne vAta karI. rAjAe yajJAtine te baLada ApyA. have yazeAti hamezAM te baLadane cAravA laI jAya che. eka vakhate vidyAdhara ane vidyAdharI vimAnamA besIne jatA hatAM, tyAre vidyAdharIe cazAmatIne rUdana karatI joi ane tenA duHkhanu kAraNa potAnA svAmI vidyAdharane pUchyuM, teNe kahyu peAtAnA dhaNIne baLada karela che te che. ' tyAre zrI vidyAdharIe yA lAvI tenA upAya pUchyA. tyAre vidyAdhare kahyu 'jyAM te nAra kheDI che tyAM eka jaDIyuTI che. te jo baLadane khavarAve te kI te purUSa thAya. 'vidyAdhara pAnAnI strInI sAthe cAlyA gayA, paNa te yazeAmatie te sAbhaLyu eTale jeTalAM dhAma tyAM ugyAM hatAM te badhAM cuTI laI dareka kheDa baLadane khavarAvavA lAgI. AmAM zuddha mULIyu-jaDImuTI hatI te khavarAvI, eTale te baLada purUSa thayA A dRSTAMta uparathI he mahArAja ! Apa lakSa ApI dazaeNna che te sa pArakhIne temAthI sAceA dharma grahaNa karI. AvAM gurUnAM vacana sAMbhaLI zrI siddharAja harSita thayA. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gizAsa. pachI rAjAe siddhapurImA rUdramALa nAmanuM maMdira baMdhAvyuM tenI sAthe pitAne Abha matrI pAse eka rAyavihAra nAme jinaprAsAda karAvI temAM zrI viraprabhunI mUrti sthApI. eka vakhata zrI hemacarine rAjAe pUchayuM ke "izvare ane arihaMtamAM atara zuM che tyAre teNe kahyuM ke "Izvara (zaMkaranI upare che tema) nA mastake cada rahe che, jyAre arihaMtanA caraNe te caMdra name che. vaLI sutArane teDAvI tene te aMtara pUcho ema kahetA sutArane rAjAe bolAvyo. teNe kahyuM ke "amArA zAstramAM evuM che ke sAmAnya gharamA naranI pAca zAkhA che, rAjAnA bhuvanamAM sAta che, IzvarabhuvanamAM nava ane jinagRhamAM ekavIza hoya che. zivamadiramAM eka maDa5 heAya che, jyAre jina gRhamAM ekaso ATha hoya che. jinane traNa chatrazira upara hoya che, ane siMhAsana besavA mATe hoya che. jinamudrA padmAsanamAM sthita hoya che ane navagraha temanA caraNane seve che. vaLI tene dekhIne bhaya upajato nathI jyAre bIjA denA hAthamAM hathiyAra, pAme nArI vigere hoya che.' eka vakhata teozrI caturmukha madiramAM zrI nemicaritra vAcatA hatA; temAM temaNe ema kahyuM ke pAMDava zatruMjaya caDI siddha thayA. A brAhmaNo khamI na zakayA, ane temaNe kahyuM ke teo himAlayamAM gaLI mukti pahoMcyA che. tyAre siddharAje pUchyuM ke "gurUrAya! AmA zuM satya che?" tyAre AcArya mahArAja mahAbhAratane zleka belyA. atra bhImazataM dagdhaM / pANDavAnAM zatatrayam / droNAcAryasahasraM tu / karNasaMkhyA na vidyate // artha ahiMyAja se bhIma, traNaso pAMDavo, hajAroNAcArya marI gayA ane karNa keTalA marI gayA tenI te sakhyA nathI A uparathI ema sUcana kIdhu ke AmAthI keTalAka pAMDa jenA hoya ane te zatru jaye caDhI mukitamA jAya e asabhavita nathI AthI rAjA harSita thaye eka divasa brAhmaNa siddharAjane ema kahevA lAgyA ke "jainadharma e Adi dharma nathI, tenuM nAma vedabAhya che, tyAre rAjAe kahyuM ema zA mATe bele che? vAstu zAstra tapAse, temAM jinamadiranA bheda jaNAvela che." vaLI eka vakhata sarve brAhmaNe pitAnA sthAne rArjasabhAmAM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cogazAsa ( 7 ) kheDA TunA tevAmA thI temane AvatAM joI temAne eka rSyAthI kahevA lAgyA . Agato hemagopAlo daNDakambalamuddahan / arthAthamAM 62 ane kAmaLI laIne hema nAmanA geTapAla AvyA. zrI hemacasUrie naNyu ke mArI mazkarImAM geApALanI upamA mane ApI, paNa pAte avasarana heAvAthI tarataja tene pratikAra karavA myAmAM javAba ApyA ke paDdarzanapazuprAyAMzcArayan jainavATake // ajaina dharma rUpI vADAmAM cha darzana rUpI pazuone carAvanAra ha JApAla chuM. A sAMbhaLI brAhmaNA Azcaryacakita banI nirUttara thayA. ekadA siddharAjayasihane AcAryazrIe kahyuM ke * tArI jagatamAM khyAti che te vistAravA mATe huM paMcAMgI vyAkaraNa karUM. ' rAjAe hA pADI. tyAre hemacaMdrasUrie kahyu ke " kAzmIramAM zAradA bhaDAra che tyAM Adi vyAkaraNanI gaMbhIra pratA che ke je khIje kAi paNa sthale nathI, tA te turata magAvA teA vyAkaraNanI racanA karuM. ' rAjAe pradhAnane te levA meAkalyA. pradhAnAe tyAM jaIne agarapa AdithI zAradA mAtAne tuSTa karI mAtAe A pustakA ApyA, te lAvIne pradhAnAe rAjAne ApyAM, rAjAe sUrine ApyAM. pachI temaNe pacAMgI vyAkaraNa banAvyuM, ane rAjAe paDitAne teDAvyA. brAhmaNa paDitAe rAjAne kahyuM ke kAzmI ramAthI zAradAbhaMDAramAthI lAvelA pustAnI te nakala che! khare to te tyAre kahevAya ke je pANImAM nAkhavAthI te vyAkaraNa bhInuM na thAya tA, rAjAe jANyu ke A dveSa che, chatA AcAryazrIe kahyuM " khuzInI sAthe, bhale pramANatAnI te sATI cAkhe', ' pachI prAna Adi, nagarajane ne lai te vyAkaraNa kuMDamAM naMkhAyu, paNa leza mAtra bhIMnuM thayuM nahi, AthI rAjA ghaNI Anadita thayA ane teNe traNa varSa lagI traNase dAma hameza ApI seAnAnA akSarathI te vyAkaraNa lakhAvyuM ane hAthInI akhADI para te sAmaiyA sathi padharAvI gAmamAM pheravyuM hatuM, pachI hemasUrinAM vaMcanathI jayasiha rAjAe kara mApha karyo, mA jALa baMdha karAyI, ane kroDA sonA puSpadAnamAM kharyAM, AvI rIte Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) cogazAstra. jayasiMha rAjAne daDhadhI karI AcAryazrIe pATaNathI vihAra karyAM. ugra vihAra karatAM karatAM eka avasare eka devatAe madhya rAtre AvI hemarane kahyuM ke anya dezamA javuM to, Apa gujarAtamA raheze| tA ghaNA lAbha thaze. ' gurU devatAnuM vacana mAnI pATaNamAM pAchA AvyA. 6. zrI hemacaMdra ane kumArapALanA samAgama eka vakhata kumArapALa nAmanA siddharAjanA pitarAI bhAI tribhuvanapALanA putra rAjyasabhAmAM AvyA, tyA teNe miharAjanI pAse beThelA hemacadrasUrine joI vicAravA lAgyA ke A damI muni, rAjAne mAnya che te vimaLadeva kSemarAja karaNa siddharAja tribhuvanapALa - kumArapALa mahapALa kRtapALa premalabhAI devalabAI ( siddharAjanA (sAkabarInA senApati kRzna pUrNa rAjAne devane vI.) varI.) - AcAryazrIne vAMdavA mahArAja ! nara kayA pauSadhazALAmAM sattvazAlI hAvA joIe. tethI te gayA. tyA vadanA karI eThe ane pUchyuM ke hai * guNuthI zAbhe che? tyAre sarie kahyuM 'sattva guNuthI ane parArA yo gathI ' kahyuM che ke : prayAtu lakSmIcapalasvabhAvA, guNA vivekapramukhA prayAntu / mAgAya nuM miyAgA mAM yAtu sattvaM tu guNI kadAcit // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAsa (9) artha:- bhale capala svabhAvavALI lakSmI jatI rahe, bhale viveka Adi guNe cAlyA jAya, ane prayANa karavAne tatpara evA prANa paNa jAya, paNa manuSyanu sarva kadApI na nAza pAmazo. pachI ane hanumAnane chatI sattvanA prabhAve kanaka meLavyuM hatuM te daSTAMta ApyuM, ane kahyuM ke satva ekale hoya, ane zIyaLa na hoya te te nakAmu. pachI zIyalanuM dAta kalikAlamAM thayela saMgrAma sonI ke jeNe rata vagara A phaLavALo karyo hato te kahyuM. AthI kumArapALe tyAM ja paranArInA tyAgane niyama gurUpAsethI lIdhe. pachI hameza upadezAmRtanuM pAna karavA kumArapALa upAzraye Avato, ane keTalAka divasa jayasiMhanI sevAmAM rahI dadhisthaLamA gaye. siddharAjanI putranI IcchA ane hemasuri. siddharAjane rAja karatAM karatA vRddhAvasthA AvI, deva devIonI ghaNI mAnatAo karI, paNa putra thayo nahi. Akhare teNe hemasUri sAthe zatrujaya, giranAra vigere tIrthanI yAtrA karI, ane surine pUchayuM ke mAre have putra thaze ke nahisarie traNa upavAsa karIne aMbAdevIne ArAdhI. teNe AvI nA kahI, tethI sUrie kahyuM " tamane putra thaze nahi, tamArU rAjya kamArapALane maLaze" "pachI rAjAe bIjA 5Dita jozIne bolAvyA: temaNe paNa tevuja kahyuM AthI rAjAne kheda thayA ane kumArapALane marAvI nAkhavAthI mezvaranI kRpAthI putranI prApti thaze, evI khoTI ka5nA karI kumArapALane mAravA chUpA mArA siddharAje mokalyA. ane laDAi karI tribhuvanapALa (kamArapALanA pitA)ne mArI naMkhAvyo, jyAre kamArapALatu pUya prabaLa hovAthI tene kaI na thayuM, ane sarva upAyo mithyA thayA. kumArapALane sakaTo ghaNuM paDayAM, paNa Akhare tene siddharAjanI gAdI maLI. * * kumArapALanAM sakaTa ane hemacaMdrAcArya * kumArapALa prathama pitAnA banevI kRSNadevane tyAM pATaNamAM raheze, paNa siddharAjanA mANasonI najara cukAvavI e mahA muzkela vAta hatI. teNe cogIno veSa lIdhe, temA 5Na 5kaDAyo. tyAMthI nAzI eka gAmathI bIje gAma karavA lAgyo. tenA sarva vitakA tathA saMke ahIM prastuta hovAthI lakhyA nathI. paNa temAM eka ke jemAMthI ApaNuM caritranA kumArapALane bacAvela che tenI noMdha laIe . Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) gazAsa. - kumArapALa eka vakhata karato pharato khaMbhAtanA bahAragAmanA prAsAda AgaLa AvI pahocyo, tyAM zrI hemAcArya ke je pATaNathI vihAra karatAM karatA tyAM AvyA hatA te paNa bahirbhami AvyA hatA. surizrIe tyAM sarSanA mastaka upara gageTaka nAcatA joI anumAna karyuM ke ATalAmA kaI rAjA hovA joIe, te vakhate kumArapALa najare , paDe, ane oLakhyo. kumArapALe AcAryane oLakhyA ane badhI saMkaTanI vAta kahI saMbhaLAvI, ane pUchayuM ke "A mArA kAne ata kyAre Avaze? tyAre AcAryazrIe nimitta joI kahyuM ke "thoDA vakhatamA eTale vikrama saMvata 1189mA mAgazara vada 4 ravivAre puSya nakSatramAM trIje pahore rAjya maLaze ? evAmAM tyA udayana maMtrI AvI caDayA; tene AcAryazrIe kahyuM ke A rAjakumAranuM tamAre rakSaNa karavuM, kemake A rAjakumArathI AgaLa jatAM jenano ghaNo mahimA thavAno che.' pachI udayana maMtrI kumArapALane pitAne ghera laI gaye. evAmAM siddharAjane khabara maLyA ke kumArapALatA udayana marIne ghera che. tethI tyAM teNe pitAnuM lazkara me kahyuM tyAre ume dayanamatrIe kumArapALane kahyuM ke have A vakhate tame ahIMthI cAlyA jAo, nahito ApaNuM banenuM mota thaze." A sAMbhaLI kumArapALa nAsIne hemacaMdrAcArya pAse Avyo, tyAre temaNe upAzrayanA bhoyarAmAM chupA vyA, tathA upara pustake khaDakI mukyA. kumArapALanI zodha mATe Avela siddharAjanA mANasoe udayana matrI tathA hemacaMdrasUrine tyAM ghaNI tapAsa karI, paratu tyA patta nahi maLavAthI nirAza thaI pAchA gayA. pachI kumArapALe videzamAM bhramaNa karavA mADayuM. aneka sakaTa pharI sahana karI siharAja mRtyu pAmyAnI khabara maLatA pATaNamAM AvyA, ane pradhAnoe kumArapALane AcAryazrIe kahelA divase ja rAjagAdI ApI kumArapALa rAjA ane hemacaMdrAcAya. pitAnA saMkaTamAM madada karanAra sarvane kumArapALa rAjAe navAjyA, ane je je vacane bIjAne ApyAM hatA te pALyA, paNa daivayoge potAnA kharA upakArI hemacaMdrAcAryazrIne visarI gaye. . eka semaye hemacaMdrajIe udayana matrIne bolAvIne kahyuM ke "Aje kumArapALa rAjAnI navI rANunA mahelamAM madhyarAtrIe prANaghAtaka upasarga thavAne che, mATe Aje rAjAne tyAM jatA aTakAvaje, ane A bAbatanI je vadhAre puchaparacha rAjA kare to mAruM nAma jaNAvajo. udayana matrIe, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gazAstra. (11) rAjAne te rAtrIe tyAM jatAM aTakAvyA ane teja rAtre tyAM vijaLI paDavAthI te rANInuM maraNa thayu. A vakhate rAjAe udayana matrIne belAvI pUchayuM ke "he maMtrI ! A bhaviSyajJAnI mANasa tamone kaNa maLyo ke jeNe mane Aje chavitadAna ApyuM." maMtrIe jaNAvyuM ke " he rAjan ! ahIM zrI hemacaMdrAcAryajI padhAryA che, ane temaNe A vAta jaNAvI Apane tyAM jatA aTakAvyA che." A sAbhaLI bahu khuzI thaI rAjAe AcAryazrIne rAjasabhAmA belAvyA hemacaMdrajI tyAM gayA, eTale rAjAe ubhA thaI temane vadana ka, tathA hAtha joDI AkhomA AMsu lAvI kumArapALe kahyuM "he bhagavana ! Apane mukha dekhADatA mane zarama Ave che, kAraNa Ajadina sudhI Apane me sabhA paNuM nahi, ApanA upakArane badale mArAthI kaI rIte vaLI zake tema nathI, mATe he prabho ! Ape prathamathI ja mArA para ni kAraNa upakAra karyo che, ane ApanuM te karaja hu kayAre vALIza" AcAryazrIe tyAre kahyuM ke "he rAjana! have dilagIra na thAo tamane uttama purUSa jANIneja me upakAra karyo che. have amArA upakAranA badalAmAM tame phakata jaina dharma samAcare, eTalI mArI AzISa che" kumArapALe javAbamA kahyuM ke he bhagavana ! ApanI ne AziSa ne mane hitakArI che.' ema kahI rAjAe jaina dharma svIkAryo 11, hemacaMdrasUri ane zivamaMdira. eka vakhata eka purUSe rAjasabhAmAM AvI rAjAne vinati karI ke "he mahArAja! devakapATaNa -prabhAsapATaNa nuM somezvaranuM daherU paDI gayu che, te tene jIddhAra karAve " rAjAe kahyuM ke "bahu sArU, jyA sudhI huM te deharU na samarAvu, tyA sudhI hu mAsa nahi khAu" rAjAe tyArapachI daherAne jIddhAra karAvyo, ane pachI masabhakSaNa cAlu kIdhu. tyAre hemacaMdrajIe kahyuM "rAjana ! ApaNe cAle somezvarane dahere jaIne joIe, ane tyA sudhI mAsanI AkhaDI lyo ' rAjAe tema karavA hA pADI. prabhAsapATaNa javAnu sUrie prayANa karyuM tyAre rAjAe hemacaMdrajI gurUne pAlakhImAM besavA kahyuM, paNa gurUzrIe te na svIkAryuM. kAraNa ke muni hamezAM pageja cAle. pachI AgaLathI javAnuM kahI pote pachI Avaze ema Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) cogazAsa. kumArapALa rAjAe kahyuM. sUri zatrujaya giranAra vigere jaI yAtrA karI devakIpATaNa AvyA, tyAM rAja paNa AvyA. A vakhate keTalAka dezI brAhmaNoe kahyuM ke "rAjana ! sarva pAI semezvara devane mAne che, paNa hemari zIza namAve tema nathI.' rAjAe zA mATe mahAdevane pUjatA nathI ema pUchatA sUrizrIe javAba Apyo ke "nirgatha evA yatio mahAdevanI dravyathI pUjA karatA nathI, paNa teo mAtra bhAvathI ja pUjA kare che, tethI hu mahAdevanI pUjA bhAvathI karIza." pachI AcAryazrI A vakhate mahAdevastotra devapattanAmA mahAdevanA sanmukha ubhA rahI derAsaramAM ja racanA karI batAve che, temAM jaNAvyuM ke bhavabIjAMkurajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurmA, haro jino vA namastasmai // artha--bhavanA bIjane aMkura utpanna karanAra evA rAzaya vigere do jenA laya pAmyA che te game to brahmA haiya, viSNu haiya, zaMkara heya, ke jina hoya tene namaskAra karIe chIe. A sAMbhaLI te brAhmaNe cakita thaI gayA, rAjA harSita thayo. pachI sarie rAjAne tyAM mAtranA prabhAvathI sAkSAta mahAdevanAM darzana karAvyAM. mahAdevane kharo dharma zuM che te rAjAe pUchatA jaNyu ke " he rAjana ! tane dharmaprApti A brahmA jevA hemAcAryacIja thaze." A vakhatathI rAjA atyaMta bhakitathI AcArya sAthe vartavA lAgya brAhmaNe sAthe vAdavivAda, kumArapALa rAjAne jena dharma pALate jeI brAhmaNone hepa thAya te svAbhAvika ja che, tethI temaNe potAnA mAtra tatravAdI evA devAdhi nAmanA zakara AcAryane bolAvyA. devabodhi a zaMkarAcAryanA maThane AcArya hatA ema dvAzrayanA bhASAMtaranI prastAvanAmAM rAkSara maNilAla narjubhAI lakhe che. A AcArya maMtra, tatra, gArUDI vidyA, IdrajALa Adi aneka khela karI vAdavivAda karyo, ane rAjAne IjALathI evuM rekhADayuM ke jethI rAjAnA gharaDA pUrvajo AvIne kahevA lAgyA ke tuM jene dharma pALI narake jaze.' tyAre AcArye tevIja idrajALa karI batAvyuM ke teo kahe che ke " tu svarge jaze ... ane te uparAMta pratikAra tarIke sAmI badhI vidyA vAparI jaNAvI. AthI te AcArya nirUttara thaye ane cAlyo gaye . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAsa, (13) 13 AcAryanA anya mahatkAryo AcAryanA kahevAthI kumArapALa rAjAe mALavAnA rAjA arNorAjane paNa potAnA mitra karI tene pratibodhIne jenadhamAM karyo; bAyaDa maMtrIe (udayana maMtrInA putre) savata 1214 mAM zatruMjayatIrthane uddhAra karyo, tathA hemacaMdajI mahArAje tyAM pratiSThA karI. vaLI te maMtrInA bhAI AMbaDe bharUcamAM zAmaLikAvihAra nAmanA jinamadirano jIrNoddhAra mavata 1920 mAM ka, tathA temA zrI munisuvrata svAmijInI pratimAnI hemacaMdajIe pratiSThA karI kumArapALa rAjAe sarimahArAjanA upadezathI sarva maLI cauda hajAra navA jinamaMdire badhAvyAM, tathA soLa hajAra jaina madine bahAra karyo. tAragAjI para ghaNuja ucu vistAravALu jenamadira baMdhAvI temAM zrI ajitanAthajInI mUrtinI sthApanA karI, tathA hemacaMdrAcAryajInAM caraNenI paNa sthApanA karI. ghaNA nirdhana zrAvakane teNe vya ApI svAmIvAtsalya karyo. kumArapALa jenadhama thayo eTaluja nahi paNa jenadharmane kharI rIte pALI batAvyA bAravrata aMgIkAra karyA, rAjyamAM ahiMsAne pracAra karyo. eka aMgreja vidvAna lakhe che - ATaluM te taddha nisazaya che ke kumArapALa kharekharI rIte jaina dhama thaI gayo hato ane AkhA gujarAtane paNa eka namunedAra jene rAjya banAvavAne teNe prayAsa karyo hato.' hemacaMdrAcAryanA upadezathI jainadharmamAM niSedha karela nahi khAvA yogya vastuo tathA zikAra vigere mAjazokha kumArapALa rAjAe tajI dIdhA, ane Byatane paNa Idriyanigraha rAkhavA pharaja pADI AkhA rAjyamAM amAripaDaha vajaDA eTale koI paNa jIvane mAravo nahi evo paDe vajaDAvI sarva ja tune abhayadAna ApyuM. AthI yAmAM je che balidAna tarIke vaparAtA, te na vaparAtAM bacyA, ane tethI ya ochA thayA eTaluM ja nahi paNa balidAna tarIke jene badale bIjI nirjIva cIje vaparAvA lAgI. loka madyapAna ane mAsAhArano tyAga karanArA thayA, ane pAlIdeza-rajaputAnA dezamAM paNa te niyama pracalita thayA. mRgayA-zikAra AjJApatrathI badha karavAmAM Avyo tethI kAThiyAvADa (sairASTa) nA zikArI tathA kALIbhIla je hatA teone paNa A AjJApatrathI zikAra badha karavA paDaze. khATakI kasAIne ghadhe bhAMgI paDyA (ke jenuM varNana dvAzraya kAvyamAM ApavAmAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ). gazAsa, ADyu che) ne tenA badalAmAM tene traNa varasanI pedAza jeTalI rakama teone ekaMdara ApavAmAM AvI. rAjA custa jenedhama banI anargala dravya jinamadira,jinapratimA, jinAgama, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, ane zrAvikA e sAta kSetramAM kharsa ane hamezA devapUjA, Avazyaka Adi kriyA karatA. te rAjAne hamezAM svAdhyAya karavA mATe hemacaMdrasUrie yogazAstra e nAmanuM pustaka banAvyuM te ati manohara ane sAdI kelimAM jainadharmanuM rahasya dAkhavanAra, ane AtmAne ucca pariNatipara lAvanAra graMtha che ke je A sAthe sAmela che eTale vizeSa lakhavAnI jarUra paNa nathI. bIju utA nAmane vega kumArapALanI rAjagAdIpara vaMzaparaMparA thI utarI Avela hato te mRrizrIe matranA prabhAvathI dUra karyo, temaja brAhmaNa dharmanA devabodhi AcArya sAthe vAdavivAda thatAM Aje zu tithi che ema pUchatA te vakhate amAvAsyAhatI chatA pramAdathI pUrNimA ema AcAryazrIthI kahI javAyuM, eTale brAhmaNe e mazkarI karI. A mazkarI TALavA mATe mAtranA prabhAvathI te rAtre pUrNimAnA caMdranI jyoti bAra gAu sudhI pragaTa karI kAladharma-dehega. zrI hemacaMdrAcAryazrIne dehotsarga kaI rIte thayuM tene mATe judI judI datA cAle che. sAkSara maNilAla nabhubhAI pitAnA dvAzrayanA gujarAtI bhASAtaramA lakhe che ke " zakarAcArye jhera devarAvI mArI nAkhyA, to kaI pAyAvagara kahe che ke zakarAcAryane ne emane vAda thayele temAM zaMkarAcAryuM kumArapALanA mahelane chele mALathI mAyAvI pralaya dekhADI mAyAvI hoDI temane batAvI, temAM pote besavA gayA eTale nIce paDI chuMdAI muA. paNa e vAto para kazo AdhAra paNa rAkhI zakAya nahi." A vAtamAM bIlakula vajuda ukata bhASAtarakAre svIkAryuM nathI paNa te sAthe tevI datathA upajAvanAra bIjA koI nahi paNa brAhmaNa hovAthI te dezanuM ja pariNAma bhAse che. zrI jinaharSacari pitAnA kumArapALa rAmamAM nIce pramANe kahe che- 1 - kumArapALa rAjAne ajayapALa nAmane eka bharije hato teNe jAyuM ke kumArapALane putra nathI te te rAjagAdI pitAnI putrInA putra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cogazAstra, * 15). tevA kArya mAM tene bAhasaya jIta tathA paNa pratApamalane Apaze, to je huM kumArapALane mArI nAMkhu to mane rAjagAdI maLe, evo vicAra te hamezAM rAkhyA karato hato. bIjI bAjue hemacaMdrAcAryane bAcaka nAmane ziSya hato, tene ane ajayapALane bahu sArI mitrAcArI hatI, tethI te ema vicArato hato ke je ajyapALane gAdI maLe to tenA taraphathI jema kumArapALa taraphathI hemacaMdrAcArya pUjAya che tema huM pUjAu ane mAnasanmAna pAmuM. evAmAM kumArapALe hemacaMdrajIne vinati karI ke "he bhagavana! Ajadina sudhI me yathAzakti puNyakAryo karyA, paraMtu jinapratimAonI ajanazalAkA karavAnI mane ghaNI hoMza che. tyAre AcAryazrIe kahyuM ke bahu sArU pachIe rAjAe suvarNa Adi dhAtuonI pratimAo banAvIne A janazalAkA mATe taiyArI karI, tathA te mATe mahatsava zarU karyo. daivayoge muhUrtanA samayanI khabara rAkhavAnuM kArya surizrIe bAlacane sopyuM, te vakhate ajajayapALa paNa tyAM AvI caDe tene bAlacake kahyuM ke je A samaye hu muddatanA vakhatamAM pheraphAra karI nAkha te hemacaMdrajInu tathA rAjAnuM ema baMnenuM thaDA vakhatamAM mRtyu thaze A sAbhaLI duSTa ajayapALe paNa tema karavAnuM bAlacakane samajAvyuM, ane kahyuM ke, je mane rAjya maLaze te hu paNa tamene A hemacaMdrajInI peThe uce daraje caDAvIza ane pUrNa sanmAna Adara ApIza. pachI te duSTa ziSya te muhutanA samayamAM pheraphAra karI nAkhe, juo ! kIrtibha mATe manuSyo zuM nathI karatA? A vAtanI hemacaMdrAcAryane Akhare khabara paDI, tyAre kumArapALane kahyuM ke "A bAlacaka kuziSya nivaDe che, ane te ajayapALane adarakhAnethI maLI gayo che, tethI teNe muddatamAM pheraphAra karI anartha karyo che, te have ApaNA bannenuM mRtyu najIka che, evAmAM tyAM eka yogI AvI caDayo, teNe hemacachanA mastakamA maNi joyo, tethI te levAnI teNe tadabIra racavA mAMDI. eka divase hemacaMdrajI mahArAjano keIka ziSya AhAra laIne AvatA hato. te AhAranI jhoLImAM te cogIe hAtha cAlAkI vAparI jhera nAkhI dIdhu; tathA te ziSya sAthe te keTalIka mIThI vAto karIne cAlyo gayo. te sudha munine te bAbatanI khabara na rahevAthI te AhAra temaNe hemacaMdraane bhojana mATe Apyo, hemacaMdrAcArye bhojana karyuM tyAra pachI temanuM zarIra kapavA lAgyuM, tyAre turata temaNe te ziSyane bolAvI pUgyAthI mArgamAM maLelA te yogInI hakIkata mAluma thaI jethI sUrizrIe vicAryuM ke jema bhAvI bananAra hatu te banyu che. pachI temaNe potAnA ziSyone bolAvI kahyuM ke "jyAM mArI citA saLagAvI, tyAM sArA, mastaka nIce Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka dUdhathI bhareluM pAtra rAkhaje, jethI mArA mastakamAM raheluM maNi temAM paDaze, te maNine tame sAcavIne rAkhaje, ane koI paNa rIte te maMNine te yogInA hAthamAM javA dezo nahi." Ama kahI anazana karI hemacaMdrasUri mahArAja corAzI varSanuM AyuSya bhogavI vikrama saMvata 1229 mAM svarga padhAryA, tyAra pachI kumArapALa rAjAnuM maraNa paNa ajayapALe ApelA jherathI vikrama saMvata 1230 mAM thayu. 15, jemAM samakAlanA prakhara vidvAnA A vakhate tapAgacchanI 40 mI pATe zrImadda haribhadrasUri kRta aneka pustake para samartha ane vidvattApUrNa TIkA lakhanAra tAkide ziromaNi zrImunicaMdrasUri hatA. temane janma savaMta 1134 mAM paNa dIkSA hemacaMdrasUrie lIdhelI dIkSA pachI be varSe eTale sa. 115ra mAM, sUripada saM. 1174mA, ane svargagamana 1220 mA thayu hatu. A zrI municaMdrasUrinA ziSya zrI ajitadevasUri tathA devasUri paNa mahA vidvAna paDita hatA. temaNe aNahilapura pATaNamA zrI siddharAja jayasiha rAjAnI sabhAmAM aneka vidvAna sAthe vAda karI corAzI vAdathI sarva vAdiyAne parAjaya pamADayA, te prasaMge digabara matanA cakravarti zrI kumudacadra AcAryane paNa vAdamAM jItI lIdhA, ane digabarane pATaNamAM praveza baMdha karAvyo A bInA atyAra sudhI prasiddha che A devasUri bIjA koI nahi paNa je hemacaMdrasUri sAthe maMtra sAdhanA karI vAdi upara jIta meLavavAnuM varadAna meLavyuM hatuM te. alayagirasUri ke jemaNe hemacaMdrasuri sAthe maMtra sAdhI vRttikAranuM mahAna varadAna meLavyu hatu temaNe mahAna sUpara tathA aneka Jpara vRttio samartha ane adbhuta nyAyapUrvaka racI che - ' ziSya paraMparA - upara kahI gayA te pramANe sUrIzvarajIne rAmacaka tathA bAlacaMdra ziSya hatA, temA rAmacaMdrasUri hatA, te gurUnI pATe beThA hatA. subhASita kAza, kumAravihAra Adi aneka granA praNetA che. bIjA aneka ziSyo teone hovI joIe, paNa temanA saMbaMdhe kaI jANavImAM nathI, " Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gasAsa. 17. sUrizrInI sa`skRta kRtio, temanI vaM kRtiAmAnI uttamamAM uttama ane mahAbhArata kRti siddha jaima vyAkaraNa che, ke je mavAlakSa zloka pramANa pacAMga vyAkaraNa che. AnA para aneka vidvAnee TIkA lakhI che, eTaluja nahi paraMtu AnA viSe evuM sabhyatAthI kahevAya che ke sama vyAkaraNakAra pANinInu siddhAMtakaumudivyAkaraNa ke je AnA karatAM meTuM che tenA abhyAsa karatA thatA jJAna karatAM Ama vyAkaraNanu jJAna caDe che, ane tenI sAthe te karatAM vadhAre mahelAIthI ane eAchA vakhatamAM zIkhI zakAya che. te vyAkaraNa te sabaMdhe nIcenI uktio che. -- ( 17 ) kiM stumaH zabdapAthodherhema caMdrayatermatim / ekenApi hi yenedRk kRtaM zabdAnuzAsanam // artha - kAdarUpI samudrane ullAsamAna karanAra hemacaMdra muninI muhiMnI keTalI stuti karIe, kAraNa ke teNe ekalAeja zabdAnuzAsana racyu che. vaLI temanA vyAkaraNuMnA vakhANa karatA eka kavi kahe - bhrAtaH pANini ! saMhRNu malapitaM, kAtaMtrakathA -- kathA mA kArSIH kaTu zAkaTAyana ! vacaH, kSudreNa cAMdreNa kim / kaH karNAbharaNAdibhirvaTharayatyAtmAnamanyairapi zrUyante yadi nAvadarthamadhurAH zrIsiddha hemoktayaH // Z ayuM. huM bhAI pANini ! have tu tArA pralApa sakaeNlI de, kAtaMtra vyAkaraNa tA kathA jevu che (eTale tenu teA zuM kahevu'?). huM zAkaTAyana, tu tArA kaTuvacana kADhIzaja nahi, ane kSudra cAMdra vyAkaraNathI zuM saryuM ! jyAM sudhI zrI siddhahemanI uktimA- siddhahema vyANamAM anI madhuratA sa bhaLAya che. tyAM sudhI kaMThAbharaNAdi khIjA graMthA bhaNIye. purUSa peAtAnI buddhine jaDa kare?! A vyAkaraNane siddhahema, siddhahema zabdAnuzAsana, haimavyAkaraNa evA nAmAthI eLakhavAmA Ave che. A para aneka vidvAnAe hArA zle pramANavALI TIkAo lakhI che (nAma mATenu jaina graMthAvali yu. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) yogazAsa 299 thI 303.) te parathI jaNAze ke te kevuM addabhuta ane sArabhUta umadA vyAkaraNa hevuM joIe. 2. anekArtha nAmamALA (sazeSa ) zleka 1826. 3. anekArthavRtti pajha. zloka 630. 4. abhidhAna ciMtAmaNi nAmamALA. zleka 1591. pa , vRtti paNa. zleka 100006. dezI nAmamALA leka 850. 7. , vRtti (ratnAvalI) vhe. 3500. 8. zeSanAmamALA . rara5. 9. nighaMTuzeSa. 10. zilacha nAmamALA. 11. vItarAga stotra zloka 474, 12. triSaSThi zalAkA purUSa caritra ka. 34000. 13. ThAzraya saMskRta zle 2828. 15 dvAzraya prAkRta . 1500. 15. nAbheyanemidvisaMdhAna mahAkAvya 16. ahaMnIti zla. 1400 17. alakAra cUDAmaNi vRtti (kAvyAnuzAsana) zloka 2800 18. , (vRtti viveka) le. 4000 1. haima vyAkaraNa udivRtti . 325 , laghuvRtti 21. haima dhAtu pArAyaNa le 5600 22. haima prAkRta vyAkaraNa A siddhahema zabdAnuzAsanane AThama adhyAya che. 23. anyAga vyavaccheda kAtrizika A spAdavAda maMjarInuM mULa che ra4. aga vyavaccheda kArnizikA. 25. pramANu mimAMsAvRtti sahita, laeN. 2500+ , toTa-2-10 zabdakezanA che. ane te para paNa aneka kRtio thai che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) - - - - - rogazAstra. 26. cogazAstra lai. 1200. 27. yogazAstra vRtti zle. 12000. 28. AMtara caityavaMdanavRtti. laeN. 1411. 29. kiMjavadana capeTikA. 30. hemavAdAnuzAsana TIkA sAthe. 31. zabdArNava mahAnyAsa athavA tattva prakAzikA, 32. balabala sUtra bRhaddavRtti 33. liMgAnuzAsana bRhadavRtti sAthe. 18 sUrizrInA caritra mATe sAdhane, zrImad hemacaMdrAcAryanuM saMpUrNa caritra lakhavAmAM Ave te eka moTuM daLadAra pustaka thaI paDe tema che, kAraNa ke temanA saMbaMdhamAM je je jANavA cogya che te ghaNA vidvAna sAdhuo gadyapadyarUpe noMdhI gayA che. A pustake badhA haju pragaTa thaI bahAra paDyA nathI te mATe dilagIrI che. je sAdhane che te nIce pramANe- 1 samaprabhAcArya kRta hemakumAra caritra. athavA kumArapAla prati bodhaka saMvata 1241. 2. merUtuMgAcArya kRta praba dha ciMtAmaNi. saMvata 1367 3. zrI jayasihasUri kRta kumArapAla caritra saMvata 1313. 4. zrI cAritrasuMdarasUri kRta kumArapAla caritra. 5. zrI harizcaMdra ( dIga-) kRta kumArapAla caritra (prAkRta. ) 6. zrI jinamaDanasUri kRta kumArapAla prabaMdha sa. 1411. 7. zrI prabhAcaMdrAcArya kRta prabhAvaka caritra. sa. 1334. 8. zrI rAjazekharasUrikRta caturvizati praba dha sa. 1405, sAmatilakasUri kRta kumArapALa caritra (A gratha jaina graMthAvalImAM jaNAvela nathI.) 10. cazapAla maMtrI kRta mAhaparAjaya nATaka, 11. jinaprabhasUri kRta tIrthakalpa. 12. zrI RSabhadAsa kRta kumArapALa rAsa (gujarAtI) 13. zrI jinaharSasUri kRta kumArapALa rAsa.( , ). Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) gaNAya. ahIM uparanA sarva upalabdha nahAvAthI, sthaLa sAca hAvAthI tathA rA. me'tIcaMda giradhara kApaDIA khI, e. ela. ela. bI. e, Akhu jIvanacaritra lakhavAnuM mAthe laI te saMbaMdhI ghaNuM prakaTa karavAnuM heAi ahIM phakata digdarzInarUpe zrIjinahasUri kRta kumArapAlarAsa, annati (bhASAMtarakAra rA. maNilAla nathubhAI DhAzI. khI. e.) dvAzraya mahAkAvya vigeremAthI sAra laI eka aDevADIAnA TuMka vakhatamAM jeTalu banyuM teTalu nivedana karyuM che. doSa, skhalana, ityAdi maMbadhe micchAmi dukaDa daI te sudhAranArane upakAra thaze ema kahI, hu viramu chu. prinsesa sTrITa-muMbaI vIrAt 2437 vaizAkha zuddhiprathamA } gurU caraNApAsaka. mAhanalAla dalIcaDha dezAi, mI. e. ela, ela. khI. keTalAka zabdomA sudhArA vadhArA karI yAgazAstranI ceAthI AvRtti mATe prasiddha karyAM 5. devavijayajIgaNI-mubai. 1980 phAgaNa suda cha-sudhavAra Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : : : : : : : : : : anukramaNikA. earth prathama prakAza naMbara viSaya. 1 mahAvIra devanI samadaSTi. 2 mahAvIra devanI karUNA. 3 yoganuM sAmarthya 4 vegathI thatI labdhio 5 yoginI marUdevA. ... 6 mahAtmA daDhaprahArI. ... 7 mahAtmA cilAtiputra ... 8 yoganI AvazyaktA. 9 mekSanuM kAraNu-ga. * * 10 jJAnayoga. .. ... 11 darzana.. 12 cAritrayAga... . 13 yama, yamanI bhAvanA, paMca samiti, traNa gupti. ... 14 anya rIte cAritrayAga (athavA niyama) . .. 15 gRhastha dharma ane nItipUrvaka jInana, (gRhasthane dharmalAyaka banAvanAra guNe.) .* * dvitiya: prakAza 16 gRhastha dharmamAM prathama samyakatva ane mithyAtvanuM svarUpa. .. 17 pAca aNuvrata 18 ahiMsA. '... * * 19 gRhasthanuM bIjuM satyavrata 20 trIjI asteyavrata. ... 21 gRhasthanu caturthavrata.. 22 vezyAthI thatA de .... 23 IcchAniyama-pAMcamuM vrata. .. vatIya, prakAza 24 dizAne niyama-chaThuM vrata. . . * 140 79 A 125 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 143 144 148 148 150 151 156 158 161 . 161 164 na bara, viSaya. 25 bhegepabhaga sAtamuM vrata. 26 madirAthI pratA AiSa... ra7 mAMsa tyAga..... *** 28 mAkhaNa khAvAthI thatA deva.... 29 madhatyAga. * * * 30 abhakSa phaLe. .. 31 rAtribhejana. .. 32 anartha daDa viramaNa-AThamuM vrata. 33 sAmAyika-navamu vrata. * * 34 dizAvagAzIka-dazamu vrata. .. 35 pauSadha-agIyAramuM vrata. . . 36 atithi vibhAga-bAramuM vrata . -- 37 bAra vratamA lAgatA aticAra dUra karavA vize. 38 mahA zrAvakapaNu-mahA zrAvanI divasacaryA. 39 zrAvakanA manoratho. .. 40 zrAvakanI chevaTanI kriyA. . caturtha prakAza: 41 ratnatraya sAthe AtmAnI ekayatA. 42 krodhAdi kvAyanuM svarUpa ane tene vijaya. 43 Idiyavijaya... 44 manazuddhi karavAnI jarUra. .... 45 rAgadeSanuM durbhayapaNuM ane te chatavAne upAya. 46 samabhAva. *** .. *** 47 samabhAva niSpatti mATe bAra bhAvanA. .... 48 dhyAnanuM svarUpa. * *** * * 48 maityAdi cAra bhAvanA .. .. 5. dhyAna kevA sthaLe karavuM. ... 51 Asana. ** .. * * paMcama prakAza para prANAyAma * * * 53 'prANAyAmanuM phaLa. * * 18 18 185 186 * 190 191 . 202 23 225 226 227 227 ' * *** 231 * ..34 - Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ >>j's vadha " hAM khAnAdi ane tenA 5nA upAya dA { phaLa ***rI nA pUrva vAyunI bA ane tenu sa para ! mAM mane vAthI thatA kAyadA 23 444 kAna) vizvanA nathI amukha kALanA niSkuma A DInuM paNuM ane vAyu maMgAranuM phaLa. mAna. *** aparAdi kSa jJAna. zinA upAya.... *** *a La ... 1 Ana-dhyAna karanAranAM kSakSaNa 62 piMDa prema ... 07 TvIkAra, vidyAnuM dhyAna. 78 vidyAghrAMti mATe dhyAna. *** 68 prakAra praza paramArthIka nathI. - prAvA... ha. dhArA. ... - rUpazca dhyAna. * 80 rUpazya dhyAnanuM phaLa... ... 4 nava javAnAM upAya, ... ... 25 nADI dhana jJAnI vidhi ane tenu kuLa. 2 dha karavAnI vidhi.... 113 *** ... anA zarImAM pravA karavAnI vidhi .. 54: mArIya ... * 150 pakSa dhyeya ane tenuM dhyAna, satrathI devatAnu dhyAna, ho 4.8 p praNavanuM dhyAna. 66 paMca parameSThi manu dhyAna... aTamAM pra 068 ... ... s *** sakrama. mATI, 4.6 *** ... : : ... ... ... ... ... ... ... --- ... ... navA prakAza .. H ... : : : ... : : ... ** ... : : :: ... *** : *** ... 30 :: : : : .. : : : ... ... ... 946 .. : * : : : : : : .49 ... ... ... ::: ... : ... : : : : ... OM OM B. 235 239 ra 4 50 pha 281 253 24 287 ** 29 290 293 rev 003 304 ra 306 306 310 314 18 319 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tebara, : che ba 322 323 '325 327 329 334 339 341 viSaya. ' dazAma; prakAza 81 rUpAtIta dhyAna.* * * * 82 AzcAvicaya dhyAna.. 83 apAyavicaya dhyAna. 84 vipAkaviya dhyAna 85 saMsthAnaviya dhyAna. * 86 dharmadhyAnanuM phaLa. ... ' ekAdaza; prakAza 87 zula dhyAna. .. * [88 ghAtikarmanA kSayathI thatuM phaLa. * 89 sAmAnya kevalInu kartavya: .. 90 mekSamAM gayele gI. ... ' dvAdaza: prakA 91 AcAryazrIne svAnubhava. ... 92 mananA bheda ane lakSaNo.. 93 paramAnaMda prAptino krama. 94 abhyAsa krama. . .* 95 ekAgratA* 96 vicArazakti khIlavavAnI kriyA. " A 97' manane zAMti ApavAne sarala mArga. .. 98 udAsInatAnu phaLa 99 Ikijaya upAya... 100 mana jItavAno upAya ... * * 101 tattvajJAna thayAnI nizAnI.. 12 unmanI bhAvanuM phaLa .. 103 upadezanuM rahasya ... 104 AcAryazrIne AtmA pratye upadeza. . 242 343, 344 344 cha- - 357 35e 363 o ja ja o . . 368 " Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : che Saa yoga zAstra bhASAMto namo durvArarAgAdi, vairivAra nivAriNe / arhate yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine // 1 // ghaNuM mahenate dura karI zakAya evA rAgAdi zatruonA samuhanuM nivAraNa karanAra ata, gIonA svAmI ane jagatanA jIvonuM rakSaNa karanAra mahAvIra devane namaskAra karuM chuM. vivecana-atyAranI duniyAne A vAta to vidita thaI cUkI che, ke hajAre manuSyanI sAthe bAtha bhIDanArA aneka zuravIre maLI zake che, paNa rAgadveSane jaya karanAra vIra purUSa bhAgye ja maLI zake che. AvA mahAna durjaya rAga, dveSa, kAma, krodha, mAyA lobhAdi aMtaraMga zatruone mUlathI sarvathA jaya karanAra purUSane mahAvIra nAmathI bolAvavA temAM kAMI atizayokti che ja nahi. A mahAna vIra purUSane janma IsvIsana pUrve 19 varSe caitra suda terasane divase magadha dezamAM AvelA kSatriyakuMDa nAmanA zaheramAM siddhArtha rAjAnI trizalA nAmanI mahAdevInI kukSie thaye hate. mAtApitAnuM Apela nAma vardhamAna che, tathApi temanAM adbhuta parAkamavALA mahAna guNothI raMjIta thaIdevee mahAvIra evuM nAma ApyuM che. saMsAra vAsanAthI virakta thaI, zramaNapaNuM aMgIkAra karI, ghora tapazcaryA ane dhyAnamAM nimagna rahI, sADAbAra varSe rAgadveSAdi aMtaraMga zatruone kSaya karI arihaMta pada prApta karyuM. kevala (saMpUrNa) jJAna prApta thavAthI teo cagIonA paNa nAtha thayA ane temaNe svAnubhavathI thaelA satya jJAnathI saMsArathI trAsa pAmatA ane mahAduHkhene anubhava karatA saMsArI jIne upadeza ApI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prathama prakAza. teonuM janma, jarA, maraNathI rakSaNa karyuM, mATe rAga Ardine jItanAra, arhata, ceAgIenA nAtha ane jIveAnuM rakSaNa karanAra A cAre vizeSaNA te mahA purUSaneja ghaTI zake che, ane tevA mahAna guNaiAthI AkarSAI A zAstrakAra te mahAvIra devane zAstranI AdimAM namaskAra kare che. OoO mahAvIra devanI samaSTi. pannage ca sureMdre ca kauzike pAdasaMspRzi / nirvizeSa manaskAya zrIvIrasvAmine namaH // 2 // daza karavAnI buddhithI pagane sparza karanAra (daza ApanAra) pUrva janmanA kauzika gotrI sarpanA upara ane namana karavAnI buddhi thI paganA sparza karanAra indranA upara paNa je mahAzayanu mana sarakhu ja hatu, te zrImAn mahAvIra devane namaskAra karU chuM. 2. ' vivecana--janma, jarA, marajIthI trAsa pAmelA ane tethIja A dunIyAnI sayAga ane viyeAgavALI mAyAnA pAzamA nahi sapaDAtA vairAgyarasamA nimagna thai mahAvIradeva cAritra agIkAra karI, apramattapaNe pRthvItaLa upara vicaratAM, eka vakhata zvetAkhI nagarI tarapha jatA hatA, tyAre keTalAka gAvALIAnA chekarAoe kahyuM ke he zramaNa, A rastA kAzAMkhI javAnA sIdhA che tathApi A rastAmAM eka nakakhala nAmanA tApasanA Azrama Ave che. tyA eka dRSTiviSasapa rahe che, tenA trAsathI keTalAka vakhatathI A raste adha thayA che, kAraNa ke te raste janAra mANasAne te sarpa peAtAnI draSTithI khALI" bhasma kare che, mATe A rastA mUkI khIjo mArga ke je keTaleka pheramAM che tathApi nirvighna che, te raste tame jAo. bALakAnA A vacanA sAbhaLI kRpALu deva vicAra karavA lAgyA, ke aneka jIvAnA sahAra - karanAra A sarpa mArAthI pratidha pAme te tenA sathI mane thaeluM du:kha e alpaja che. mArA eka jIvane kaSTa thatAM 2 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra devanI samadaSTi paNa aneka jIvane upakAra thAya te te karavAmAM mane koI dukha nathI. jJAna daSTithI jotAM mane jaNAI Ave che ke, A sarpa pUrve eka tapasvI sAdhu hatA. kodhanI tIvratAthI karelI mahAna tapazcaryAnuM phaLa te pAmI zakayo nathI. " kharekhara samabhAva ane samyaga jJAnanA abhAve AvI mahAna tapazcaryAnuM pariNAma AvuM duHkhadAyakaja Ave che. " avazya te mArAthI pratibodha pAmaze. paNa tene pratibodhatAM mane paNa kaSTa sahevuM paDaze. A nirNaya karI zramaNa bhagavAna teja raste cAlyA. keTalAka vakhatathI te raste baMdha hatA, tethI rastAmAM ghAsa ugI nIkaLyuM hatuM. jIrNa patrathI rastAne dekhAva DhakAI gaye hate. ThekANe ThekANe kATAvALAM nAnAM jhADA ane dhULathI vRddhi pAmelA rAphaDAo jovAmAM AvatA hatA. teTalAmAM eka jIrNa avasthAe paheceluM yakSanuM madira jovAmAM AvyuM, te jIrNamadiranA maDapamAM ubhA rahI nAsikAnA agrabhAga upara dRSTi sthApana karI kAryotsarga mudrAmAM dhyAnasthapaNe te prabhu rahyA. najIkamAM rahela bilathI nIkaLI pelo sarpa pharate pharate tyAM AvyuM. je vanamAM janAvare paNa mArA bhayathI praveza nathI karI zakatA, te vanamAM nirbhayapaNe mArI avajJA karI A kANu ubhA. che, tema sarpa vicAra karavA lAgyo, ane kodhAvezathI jheranI javALAne vamatI ane AsapAsanA vRkSone paNa jherathI vAsita karatI daSTi prabhunA upara phekI. keTalIkavAra sanmukha joyuM paNa tenI dRSTinA jheranI asara te mahAtmAnA upara na thaI tyAre sUrya sAmI dRSTi karI kAMIka vizeSa jherathI bharelI daSTie prabhu sAmuM joyuM, paNa tene te prayAsa nirarthaka ga. Atmika yuganI prabaLatAthI jheranI asara prabhunA upara na thaI kharekhara Ave ThekANe te mahAtmAnA ganI satyatAnI kaTI thaI, paNa te sarpa potAnA nizcayamAM Dage nahi. najIka AvI paganA upara DaMsa mAravA lAgyA, ane jherathI vyApta thatAM A purUSa mArA upara paDaze evA bhramathI kaMsa mArI dUra nAsavA lAgyuM. paNa A sAhasika mahApurUSa te tenA DasavAthI bIlakula vyAkuLa na thatAM tyAM ja sthirapaNe dhyAnastha rahyA. sarpa jyAre DaMsa ApIne thAkyo tyAre karUNAsamudra A Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza mahAtmAe tene belA "he caMDakauzika ! pratibodha pAma, pratibodha pAma.tArA pUrva janmone yAda kara. gata janmanA krodhAvezanA phalarUpe A tirya capaNuM ane temAM paNa hajAro jIne trAsa ApanAra A sarpapaNuM tuM pAmyo che.je cAritra ane jetapazcaryAnuM phala mokSa maLavuM joIe, te cAritra tathA tapane kodhathI dUSita karatAM AvA mahAna adhama janmane tuM pApe che, ane A janmamAM paNa AvA krodhathI hajAre jIvane saMhAra karI mahAna durgati pAmIza, mATe have te ceta. " - mahAtmAnA mukhathI nIkaLatAM A vacanAmRtanuM pAna karatAM te sarpa stabdha thaI gayA. temanA coganI prabhA eTalI badhI tenA upara paDI ke eka DagalA jeTaluM paNa te dUra khasI na zakyA. ane vicAnA vamaLamAM paDaye ke " A mahAtmA keNa ? teo mane zuM kahevA mAge che? meM AvA mahAtmAone kaI paNa ThekANe kaI paNa vakhate joyA che? mane te yAda nathI AvatuM tepaNa AvA mahA purUSonI sebatamAM huM pUra Avyo chuM " Ama vicAra karatA te zarIranuM bhAna bhUlI gayA, tenI IdriAnA vyApAra baMdha paDI gayA. AjubAju zuM thAya che tenuM bhAna tene rahyuM, ane ekAgra thaI gaye te ekAgratAmAM sthira thatAM pUrvajanmanA saMskArane rokanAra ( ADe AvanAra) karmano paDado guTI gaye. ane karmano paDade guTatA tene gayA janmanuM jJAna thaI AvyuM. tApasa ane jaina sAdhupaNuno pAchale janma je have tenA pazcAtApane pAra na rahyo " aho dhikkAra che mane ! eka kodhane laIne mArI AvI adhama sthiti thaI pUrve me tapazcaryA ghaNI karI, tapasyAne pAraNe gRhasthane ghera AhAra levA jatA eka deDakA paga taLe caMpAI maraNa pAmI ziSya sabhArI ApI. me mAnya na karyuM, pharI ziSya upAzraye AvyA bAda saMbhArI ApI. mane rIsa AvI trIjIvAra sayAe pratikamaNa avasare ziSya saMbhArI ApI meM 'jAyuM, A mArAM chidro zodhe che. krodhAvezathI mAravA doDa, rastAmA taMbha sAthe aphaLAye. staMbha : jorathI vAgatAM te pApano pazcAttApa kyA sivAya maraNa pAmI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra devanI samadaSTi. tApasa thayo. tyAM paNa kodhanI vizeSatAthI AzramamAMthI kulaphaLa laI jatA rAjakumArane mAravA doDaye tyAM kuvAmAM paDaye. maraNa pAmI A sarpapaNe upo . aho ! hajI paNa dhanya bhAgya chuM ke mArA uddhAra mATe A karUNAsAgare dayA lAvI aneka kaSTa sahana karI mane pratibodha pamADaze, paNa have AvAtiyacanA bhAvamAM huM zuM karI zakuM? mAre uddhAra kema thaze?" Ama vicAra karatA sapanA adhyavasAyane mahAvIradeve pitAnA jJAnathI jANI lIdhA ane tene jaNAvyuM ke "he caMDazika sarpa ! have vadhAre pazcAttApa karI hatabaLa na thA. huM tane upAya batAvuM chuM. tAruM AyuSya have alpa che. te anazana kara. (AhArano tyAga kara.) A bilamAM tArI daSTi rAkhI paMcaparameSTi namaskAramaMtranuM smaraNa kara, sarva jIvonI pAse ataHkaraNathI mAphI mAga ke mArA karelA aparAdhane tame mApha kare. mArI ajJAna dazAthI ja me tamane duHkha ApyuM che. have atyArathI huM kaI jIvone du:kha nahi ApuM. temaja phodhane tyAga kara. tane game tevI Aphata AvI paDe tepaNuM bIlakula kodha na karIza. kodhanAM phaLo te pote anubhavyAM che." A pramANe prabhunI kahelI zikSA mAnya karI te sarpa bilamAM sukha rAkhI tyAM ja rahyo zramaNa bhagavAna paNa tenA pariNAmanI daDhatA rakhAvavA mATe thoDo vakhata tenI sahAya arthe tyAM ja rahyA. sarpa paNa paMdara divasa avazeSa AyuSya pUrNa karI sahasAra nAmanA AThamA devaloke devapaNe utpanna thaye. amuka vakhata pachI I AvIne vIra prabhunA caraNamAM namaskAra karI stuti karI. A beu prasaMgamAM te vIrapurUSane samabhAvaja rahyo hato. "sahejasAjanA apamAnamAM ke mAnamAM A duniyAnA pAmarajIne harSa ke zoka thaI Ave che, tevuM A mahApurUSanuM jIvana nahatuM AthI paNa adhika prasaMgamAM paNa te mahAzaye samabhAvaja rAkhyo hato, ane tethI ja paripUrNa jJAna meLavI mokSapadane prApta thayA che." e temanA atizAyI guNane zAstrakAra yAda karIne grathanI AdimA maskAra kare che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza., mahAvIra devanI karUNA. kRtAparAdhe'pi jane, kRpaamthrtaaryoH| iSadvASpAIyobhadra, zrIvIrajinanetrayoH // 3 // aparAdha karavAvALA jI upara paNa dayAthI namra ane azruthI Addha evAM zrI vIra paramAtmAnA netronuM kalyANa thAo. 3. vivecana-aMtaraga mahAna karUNuM yA dayAsUcaka A banAva evuM banyuM che ke, te mahAvIra devanI aparAdhI jI upara paNa agAdha karUNAne sUcavI atyAranI sabaLa paNa AtmabhAvamAM nirbaLa prajAne AzcaryanA vamaLamAM nAkhe che vairAgyavAsanAthI bharapUra mahAvIra deve gRhasthAzramane tyAga karI, nivRtti mArga meLavavA mATe zramaNa mArga svIkArI, A pRthvItaLa uparavicaratAM eka vakhata ghaNuM 7 lothI bharapUra daDha bhUmimAM AvyA. AThamanI tapazcaryA karI, peDhAla gAmanI pAse peDhAla nAmanA vanamAM rahela polAsa nAmanA devaLamAM kAyotsarga karI dhyAnastha rahyA. e avasare saidharma devalekanI sudhamAM nAmanI sabhAmAM saidhameM denA parivAra sahita beThA hatA. vistAravALA avadhi jJAnathI pRthvItala upara avalokana karatA te idde zamaNu bhagavAnane peDhALa vanamA joyA A avasare mahAvIra devane paripUrNa jJAna utpanna thayuM nahotuM, paNa te paripUrNa jJAnotpatti karmakSayathI thAya che, ane te karmakSaya dhyAnasAdhya che, mATe karmakSaya karavA te dhyAnAvasthAmAM nimagna rahelA hatA A sthitimAM mahAvIra devane jeII tyAM ja rahI namaskAra karyo, kAraNake vivekI jIva sAmAnya rIte paNa samajI zake che, ke AvI dhyAnAvasthAmAM temanI pAse jatAM khene temanI tevI dazAmAM vidharUpa thaIe, tathApi te I ne guNAnurAga chupa na rahyo. "game tevI nikaTa ke dura avasthAmAM paNa mahA purUnA guNenuM smaraNuM to karavuM ja. ane sAmarthya hoya te bIjAone paNa guNuMnurAgI karavA." vA IrAdAthI potAnI sabhAmAM Idra bolI uThayo ke "he mahAnubhAvo, de ane asarAo! A bharatakSetramAM peDhAla gAmanI najIka pilAsa caityamA A mahAvIradeva thAnAvasthAmAM rahyA che. dhyAnanI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra devanI karUNA, aMdaraatyAre temanI eTalI badhI daDhatA che ke ApaNuM jevA samartha devene paNa AzcaryamAM garakAva karI nAkhe che. pAMca samiti ane traNa guNithI AzravakSarane rokanAra, phodhAdi aMtaraMga zatruone jItanAra ane dravya kSetra, kAla, bhAvathI apramatta A mahAvIradevane A dazAthI calAyamAna karavAne deve ke dAna, cA ke rAkSaso, bhuvanapatio ke manuSya koI paNa samartha nathI. - iMdranAM A vacane sAMbhaLI tene sAmAnika saMgama nAmane, deva krodhathI lAla netre karI garvathI stabdha thaI balavA lAgyA "svAmi ! eka sAdhu mAtra sAmAnya manuSyanuM Apa AvuM varNana kare che ke deve paNa calAyamAna na karI zake te asaMbhavita che. bhale Apa svAmI che eTale pUrvApara vicAra karyA sivAya game tema bele ane bIjAo tene mAna Ape, paNa te vAta huM mAnI zakti nathI ke merU jevA mahAna pahADane eka sAmAnya pattharanI mAphaka phekI devAnuM sAmarthya dharAvanAra deve paNa eka manuSyane na caLAvI zake, e vAta taddana asabhavita che, chatAM Apa je teja nizcaya dharAvatA ho te huM jAu chuM, ane tene hamaNAMja calita sthitivAna karuM chuM," Idra vicAra karavA lAgyuM ke eka sAmAnya paNa cogI mahAtmAnA ceganuM sAmarthya keTaluM hoya che te A mithyAbhimAnI jANa nathI; te A gIzvara ke je atyAre gInI parAkASThAe pahoMcavAnI taiyArImAM che, jene aneka labdhio pragaTa thaI che, dhyAna ane samAdhidazAthI atyAre jene mahAna Atmika bala pragaTa thayuM che, tenI Ane kayAMthI mAlama paDe? paNa je huM tenI parIkSA karavAnI nA kahIza, te mAruM vacana cheTuM che temaja A mahA purUSamAM kAMI paNagika yA Atmika bela nathI tema e jANaze, ane sarva devone paNa teja nizcaya thaze, mATe nA te na kahevI bIjI bAju parIkSAnI hA pADatAM A mahAtmAne A pApI jIva duHkha Apaze tenuM nimitta paNa huM ja thaI " Ama saMzayArUDha thayelA Idrane vicAra karato mUkI te deva tyAMthI ravAnA thayo je sthaLe zramaNa bhagavAnanuM dhyA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, - - - nastha hatA tyAM AvyuM. amarSathI bharapUra svabhAvavALA deve prathama ghaLanI vRSTi karI; eTale sudhI dhULa uchALI ke te dhULathI mahAvIra devane kAna ane nAkanA vivare paNa purAI gayA. zvAse zvAsa cAla baMdha paDI gaye tepaNa cegika zaktivALA zramaNane te koI du:khada na thayuM, tyAre dhULa dUra karI vajana sarakhA tIkSaNa mukhavALI kIDIo teNe devazaktithI banAvI, mahAvIra devanA upara mUkI. kIDIo eTalA joramAM Dasa ApavA lAgI ke thoDA vakhatamAM temanuM zarIra cAlanA jevuM chidramaya thaI gayuM, chatA te mahAtmAnuM mana bIlakula kaluSita na thayuM. A vakhate paNa nirbhAgya manuSyanA manAranI mAphaka te niSphala nivaDayo eTale moTA meTA DAMsa banAvI temanA upara mUkyA. A DAsa eTalA jorathI caTakA mAravA lAgyA ke jema parvatamAMthI aneka nirjharaNAo cAle che, tema prabhunA zarIra rU5 parvatathI rUdhira rUpa jharaNAo cAlavA lAgyAM, tathApita mahAzayanuM mana calita na thayuM. paNa ulaTu adhika sattvathI uttejIta thavA lAgyuM. AvI rIte siMha, sarpa, hAthI vigere aneka rUpe karI dhyAnastha dazAthI calita karavA teNe prayatna karyo, paNa te nirUpayegI thatuM joI deva vicAra karavA lAgyuM ke A pratikUla upasargothI kadI calAyamAna thavAnuM nathI. paNa je Ane anukULa sukha batAvuM te A nakkI calita thaze. A irAdAthI eka vimAna taiyAra karI, deva devIo banAvI vimAnamAM besI, mahAvIra deva pAse AvI kahevA lAgyuM ke he zramaNa ! A tamArI bairyatA ane tapazcaryA joI huM prasanna thAuM chuM. cAlo, A vimAnamAM beso. tamane tamArA Icchita pramANe devalokamAM laI jAuM, tapazcaryA karIne je sAdhavA mAge che, te huM tamane ApuM chuM "kharekhara mahanidrAthI nidrita thaelA ane kSaNika tathA mAyika sukhamAM sukha mAnanArA ane A pagalika sukha sukharUpa bhAse che, chatAM jJAnIo A sukhane sukharUpe mAnatA nathI, eTaluM ja nahi paNa AgAmI kALe duHkha ApanAra hovAthI tene vartamAnamAM paNa duHkha rUpe mAne che. e mahAzaya jene mATe tapazcaryA kare che, jene mATe A saMsArano tyAga karI AtmaramaNa kare che jagalamAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra devanI kathA nAnya prakAranAM ka na ka che. AbhapaganI jAgRtimAM pramAdita rahI prazna ke che te A duniyAnA sukha mATe nahi, devanA 1 mATe nahi, nA ma mATe na,i paraMtu karmanA ane bALa ja nA A isa mAMTeja tuM, tenI A eplika apanI lAvavAvALA devane khabara na paDI" ane tethI ja AvA agika vimAsika gukhanI prema kare che. A tenI prArthanA niphaLa gaI. mahAvIra dI te aMgIkAratA na karyuM. paNa tenI sAme paNa na che. deva nirAza thaze. have ko bhAga levAke bAnAvasthA mUkI doA mA mAga kahyA mujaba cAle. vicAra karatAM devane ja AvyuM ke duniyAmAM thI sivAya bIjuM koI rasa vIrapura rUpane parAja karanAra nathI. A dagAthI tene keTalIka divya svarUpA navanA DikadarIo-apsarAo-banAvI tenI sAthe kAmane Dita karanArI paratuo ekI sAthe vivI. kadabAdi pAne paga cAre dizAothI chUTavA lAge maMdamaMda vAyu karavA lAgyA. kAlAnA zabdothI vananA bhAgo zadita thayA. A bAju devAMganAoe madhura saMgIta zarU karyuM. gAMdhAra, malhAra ane mAlakAvAda ane madhura ane mohaka svarA vistaravA lAgyA. vinA jhar paNa hRdayadaka zabdothI vananA pazuo paNa staMbhAI javA lAgyAM. meghanI garjanA sarakhA mRdagonA zabda athaDAvA lAgyA. ATalethI ja te devanI banAvelI devAMganAo zAMta na rahI. teo AgaLa vadhI, strI janone sulabha potAne vikAra pragaTa karavA lAgI. hAvabhAva karavA zarU karyA nirlajapaNe nita ane nanAdikanA bhAge khullA karavA lAgI. dukAmAM teomAM jeTaluM sAma hatuM te sarva sAmarthya A zramaNadevane calAyamAna karavAne vAparI cukI, paNa pANI upara thatA prahAranI mAska te sarva niSphaLa gayuM te devane khabara na hatI ke, A zamaNudevane jJAnadazA jAgRta thaI che, pAchalA janmo aneka joyA che, Aja sudhInA bhogavelA sAMsArika sukhanuM pariNAma duHkhadaja AvyuM che ane kharuM sukha te juduM ja che, e jenA marAmamAM pariNamI gayuM che ane AtmAna danA sukhane anubhava karI zakyA che, tenA sukhanI A Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prathama prakAza gaLa A sukhA hiMdu tulya paNa nathI. " vr A pramANe anukULa ane pratikULa upasargo saMgama deve eka divasa nahi, pazu cha mAsa sudhI karyAM; AkharamAM deva cAmyA. IMdranuM kahevuM satyaja thayuM. kharekhara A te kAi alIphika mahA purUSaja nIkaLyeA. have Ane calAyamAna karavA mATe mAre je je . mahenata karavI te te nikaja che. Ama vicAra karI prabhune nama~ skAra karI tyAthI cAlatA thayA. A devanA javA pachI zramaNa bhagavAna vicAravA lAgyA ke " heA niSkAraNa khIjA jIvAne du:kha ApanAra A jIvanI gati kharAma thaze. mArAjevA jIve ke jene bIjA jIvAnu hita karavAnuM che ke dukhathI mukta karavAnuM che, tevA paNa te jIvAnA krUra AcaraNeAthI tenuM hita karI zaktA nathI. mArA manamAM eja lAgI Ave che ke mArA taraphathI tenuM hita thavuM joIe paNa te na thatA mane du.kha ApavAnA tenA sUra adhyavasAye e ulaTA te karmaba Mdhita thayA che. kharekhara tenuM huM A avasare kAMi paNa hita na karI zakyeA. Ama vicAra karatAM te kRpALu devanI AMkhamAM azru jaNAvA lAgyAM. >> cr A duniyAnAM pAmara prANIe peAtAnuM jIrUM karanAranuM anatA prayatne khurU kare che, ane azakta hAya teA manathI te kha rAma ciMtana kare cheja paNa A ceAganI sthiti kAi judAja pra~ kAranI che. sasAranI sthiti sAme A sthitinA mukAmaaA te naja karI zakAya kAraNu ke sa sAranA rastAthI tyAgIAnA ( ceAgIone ) rastA judIja hAya che, ane tene laineja A mahAtmAmAM ATalI kAmaLatAthA kRpALutA hatI. nahitara A vakhate temanI pAse eTalI adhI pramaLa zaktie yAgathI pedA thaelI hatI ke eka deva te zuM paNa tevA hajArAne haTAvavAnuM sAmarthya temanAmAM hatuM, paNa ce ganA ane ceAgIo tevuM sAmarthya koi paNa vakhata A duniyAnA pAmara jIve upara pheAravatA nathI " AvA dhyAnanuNuthI AkarSAI A graMthakAre graMthanI AdimAM te ceAgagarbhita mahApurUSanA zubha caritra sUcaka stuti karI che, ke ceogika sthitimAM Avavu hAya te A mahAna purUSanA caritranuM anukaraNa karI 3. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pogarAma banAvavAne AdhAra (yogazAstra banAvavAne AdhAra) zrutAMbhodheradhigamya, saMpradAyAca sdguroH| svasaMpadanatathApi, yogazAstra viracyate // 4 // siddhAMta rUpa samudramAMthI keTaloka bhAga laIne, keTaleka bhAga sadagurUnI paraMparAthI meLavIne, ane keTaloka bhAga mane pitAne je anubhava thaye che te, ema traNe AdhAra meLavIne A yegazAstra banAvuM chuM. 4. vivecana -A leka uparathI spaSTa samajAI zakAya che ke AcAryazrI pAse beganA anubhavI hatA. je tema na hatA te vasaMvedana" mArA pitAnA pati anubhavathI paNa huM kAMI lakhI, tema na lakhatAM uparanA be ja AdhAra batAvata. chelle prakAza AcAryazrInA anubhavane che. temAM ghaNuM samajavAnuM che. pA nAnI ja zA kAraNathI tenA upara vistArathI TIkA karavAmAM nathI AvI. mane te ema samajAya che ke te rasto temane sarala lAge che ane tethI vizeSa TakAnI jarUra na joI heya, tathApi atyAranA samaye caganI praNAlikA keTalAka vakhatathI lopaprAyaH thatAM vistAranI jarUra te cheja. chatA tevA anubhavI sivAya temanA upara vivecana karavuM e mane ayogya to lAge che tathApi te mahAtmAnA vacananA AdhAre tene zabdArtha lakhavA dhAruM chuM ane keTaleka ThekANe vivecana lakhuM to te TIkAne AdhAre yA koI bIjA graMthane AdhAre che, ema samajavuM. A prakAranuM atre sUcana karavuM yogya dhAruM chuM. yoganuM sAmarthya, yogaH sarvavipadallI, vinAne parazuH shitH| amUlamaMtrataMtra ca, kArmaNaM nirvRttizriyaH // 5 // duniyAnI nAnA prakAranI vipattionA samUharUpa velIone kApavA mATe A roga eka tIkSNa dhAravALA kuhADA sarakhe che Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prathama prakAza ane mokSa lakSmInuM mULa maMtra, ane taMtra vinAnuM vazIkaraNa che. 5. vivecana-Adhi, vyAdhi ane upAdhi kAMI A duniyAmAM ochI nathI. athavA janma, jarA, maraNa, rega, zoka, saMyoga, viyoga vigere duHkha kAMI A duniyAnA jIvene ochA herAna karatAM nathI, A sarva vipattioja cheane tethI ja tene manuSyAthI zunya paNa nAnA prakAranI vallIonI gADha jALavALI aTavInI upamA ApI zakAya A vipattirUpa aTavIne kApI nAkhavA mATe yogane tIkSaNa parazu yA kuhADAnI upamA lAyaka che. arthAta kuhADAthI game tevA gADha jhADIvALA araNyane paNa kApI zakAya che. bIjI upamA vazIkaraNanI che. viSaya sukhanA lAlacu jIve strIone svAdhina karavA mATe maMtra taMtra ane jaDIbuTInI sevanA kare che. tene AcAryazrI kahe che ke A kSaNika paNa mahA duHkha ApanAra strI saMbadhI saMga yA sukha e lAMbe vakhata TakI nahi rahe, ane te sago meLavavA maMtra taMtrAdinA prayAsamAM utaravuM paDe che, ane te paNa siddha thAya ke na paNa thAya. tyAre tame akSaya ane mahA sukha ApanAra nivRtti (mokSa) rU5 (zrI) lakSamI (athavA strI) ne svAdhina karavAno prayatna karo. temAM nathI maMtranuM kAma, nathI taMtranuM kAma, nathI jaDIbuTInuM kAma, paNa eka ceganA avalaMbanathI ja te niraMtaranuM sukha tamane maLI zakaze. bhUyAMsopi hi pApmAnA, malaya yAMti yogtH| caMDavAvAd ghanaghanA, dhanAdhanaghaTA iva // 6 // jema pracaDa pavanathI ghaNu ghATI paNa vAdaLAnI ghaTA vikharAI jAya che, (nAza pAme che)tema yoganA prabhAvathI ghaNAM pApa hoya te paNa tene pralaya (nAza) thaI jAya che. 6 ahi kaI zaMkA karaze ke ghaNuM paNa eka bhavanA karelAM pApa hoya te tene rogathI nAza thaI zake. paNa ghaNA bhavanAM karelAM pApo hoya te zuM te rogathI haDI zake kharAM? ene uttara Ape che- , kSiNoti yogaH pApAni, cirkaalaarjitaanypi| pracitAni yathaidhAMsi, kSaNAdevAzuzUkSaNiH // 7 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paganuM mAma, " - i ri ( lAkhAone) prabaLa e pAna mAM kAma karI zake che. tema dhajA :: 1 : be nA pApA pa ga kAma kare che. jita vana-- pha ba Ta Ana lAge che mana bhASAmAM ane bAra vAgI " . nahi ja rIte kAma para nAza i ane pakALamAM jaI zake 1. je , ' ane ' kama game , teTalI vakhata te 3 mA che pApa ne nA mA koI paNa 1 nA mana nI ca, , mAna samAra kAM kAM tyAre - ka ka " . kema e kAvAnA kALa mA na ma ta kAra kaI baMdhananA binA ni , ati, pramAda, kapAya ane ene mArI 5 mI jUna bina bhAna , ja. mATe kAma karavAmAM * ni hA , navA vakhana kama kADhavAmAM banI zake khAkA , na dezI gAya che, tethI tyAre lAkaDAM baLe che. tyAra thI vAchAM pAkAM nathI karatA. temane kyAre karma kADhe che tyAM bIna kaI navI bAdhatA. A virodha ochI lAgu paDavAne nathI, ka para dazAvyuM che. tyAre te ThekANe A lAkaDAnuM ane azvinuM dAna ghaNuM anukaLa paDatuM thaI zake che. cArAnI prathALanA eja kapa lAzane bALavAmAM aninI garaja sAre che. ane eTalA ja vakhatamAM karmane bALI zake che; ke navIna e baMdha na thatAM AtmA jaladI chuTI zake che. yA nimala thaI zake che. (yogathI thatI labdhio) kaphavimalAgarga, sarvopadhimahadhayaH / saMbhinnazroto lavizva, yogatAMDavaDaMvaraM // 8 // yegI punA kapha, zuM, maLa ane zarIrane sparza vigere sarve padhinuM kAma kare che. mahAna rUddhivALI (mahAna prabhAvavALI) Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prathama prakAza auSadhinI garaja sAre che. arthAt auSadhi je kAma kare che te sarva " kAma A cegionA kaTTAdi karI zake che. temaja eka iMdriyathI pAMce IdriyanI garaja sarI zake che. kArya thaI zake tevI labdhio (zakti) pedA thAya che, A sarva ganaja mahimA che. 8 vivecanaganA mAhAsyathI upara jaNAvela labdhio pedA thavI azakya nathI. bhale atyAranA kALe kaIka duzakya lAge paNa azakaya to nathI ja. atyAre du:zakaya lAgavAnuM paNa kAraNa satata abhyAsa, tevA sadaguNanI nikaTatA, mAyika prANIonA sagathI viraktatA ane vairAgyanI tIvratA vigere aneka zu nimittano abhAva ja che, chatAM pUrve aneka mahAtmAoe AvI labdhione siddhione lAbha meLavyuM che. tenA aneka dAkhalAo pustakamAMthI maLI Ave che. chatAM graMtha adhika thaI javAnA bhayathI AhI e ja draSTAMta ApavAmA Ave che. pUrve hastinApuramAM cha khaDane bhaktA sanaskumAra cakravarti rAjA rAjya karato hato tenA zarIranuM rUpa ekSu badhuM tejasvI cA camatkArika hatuM ke IMdra mahArAjA paNa svargamAM svargaonI pAse tenuM varNana karatA hatA tene nahi sahatA vijaya ane vijayaMta nAmanA e deve cakravartinuM rUpa jevA pRthvI upara AvyA e avasare kumAra rAjA snAna karatA hatA tethI zarIra kheLAdithI kharaDAeluM hatuM, chatAM tenuM rUpa ke lAvaNyatA DhAkI na rahI. devane paNa Azcarya thayuM ke ahA! zuM rAjAnuM rUpa che! vistAra pAmelA aSTamInA cadra sarakhuM lalATa zelI rahyuM che. nilotpalane jItanArAM netro karNa paryata vistarAyelA che. dAMta ane heThe, pakava binA phalene parAbhava karyo che A kaNe zuktikAone nirasta karI che. kaThe pAcajanya zaMkhane jItyo che. bhujAe karirAjanI suMDhAdaMDane tiraskAra kare che. A hadayasthaLa merUparvatanI zilAnI lakSmIne luMTI le che, madhyabhAga siMhanA udara sarakhe che. vadhAre zuM kahevuM? AnA AkhA zarIranI zobhA varNanAtIta che. canI cAMdanI mAphaka AnA upara abhyagana che ke kema tenI paNa khabara paDatI nathI. jema I varNana karyuM che tema yA tethI adhika Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cogathI thatI labdhio, 15 AnuM svarUpa che, athavA kharekhara mahApurUSe koI vakhata asatya naja bole tevAmAM cakavartIe puchyuM tame ahIM kema AvyA che brAhmaNarUpadhArI te devee javAba Apyo ke tamAruM rUpa adhika sAMbhaLyuM hatuM ane te kutuhalathI prerAI ame te jovA AvyA chIe. rAjAe javAba Ape ke atyAre huM snAna karuM chuM, zarIra kheLa pramukhathI kharaDAyeluM che, mATe rAjyasana upara besuM tyAre tame Avaje, te avasare tamane vizeSa majA paDaze. brAhmaNarUpa dhArI devoe tema karavA hA pADI cakavatI taiyAra thaI rAjyasana para bIrA. devo tyA AvyA ane tenuM rUpa jotAMja teonAM sukho jhAMkhA thaI gayA. teo udAsa thayA ane ni:zvAsa nAkhyo. ahA ! manuSyanA dehonI AvI kSaNamAM gura sthiti ! AnI sarva zobhA naSTa thaI gaI ! Ama udAsa thayelA teone sanatkamAre pUchayuM, tame pahelAM ghaNA khuzI thayA hatA ane hamaNAM Ama udAsIna kema ? devoe jaNAvyuM ke, he rAjA ame pahelAM tAruM rUpa joyuM hatuM te atyAre nathI. ame de chIe. I tAruM rUpa vakhANyuM tethI Azcarya pAmI ame jovA AvyA hatA. A tAruM zarIra hamaNAM aneka rogothI bharapura thaI gayuM che, tethI ame udAza thayA chIe A pramANe kahI teo cAlyA gayA, rAjA paNa himathI dagdha thayelA vRkSanI mAphaka pitAnuM zarIra vichAyeluM joI vicAravA lAgyuM ke dhikkAra thAo! A zarIra niratara regathI bharapura che, chatAM mArA jevA mUTha purUSe phegaTa temAM mUcha kare che. lAkaDAmAM rahelA ghuNonI mAphaka regethI A zarIra vidAraNa karAya che. bAhAthI ramaNIya paNa adara kRmiothI bharapura vaDanA TeTA sarakhu A zarIra rogothI bharapura che. jema sevALa mahA sarovaranA pANIne yA zebhAne nAza kare che, tema rego zarIranA lAvaNyane nAza kare che. zarIralathI jAya che, paNa AzAo DhIlI thatI nathI, rU5 jAya che, paNa pApabuddhi ghaTatI nathI, jarAkure che paNa jJAna spharatuM nathI. AvA sa sArI jInAM ceSTitane dhikkAra thAo. khera ! AjakAla nAza pAmavAvALA A dehathI tapazcaryA karI karmanI nirjaza meLavavI teja sAra che. are! meM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE prathama prakAza. phrAgaTa A dehanA cA rUpanA gava karyo. te he mane dagA dIdhA, paNa hajI jyAM sudhI te paDI na jAya te pahelAM temAMthI jeTaluM anI zake teTaluM AtmasAdhana karI lauM. A pramANe vairAgi cakravartie putrane rAja soMpI vinaya para muni pAse cAritra lIdhuM. mAhathI tenA premALa parivAra cha mAsa paryaMta pAchaLa kyo; paNu ni:kaSAya udAsIna, mamatvahita ane nigraMtha te mahAtmAne jANI chevaTe teo pAchA pharyAM. sanatkumAra mahAmunine paNa sarasa virasa tathA aniyamita AhAra letAM zarIramAM rAga vRddhi pAmyA. kSaNabhaMgura dehanA bharAMsA zA mATe karavA? temAMthI ApaNuM kAma kADhI levuM, te te paDI jazeja. A irAdAthI te mahAtmAe mahAn tapazcaryA karavA mAMDI, tapazrcaryo ane AtmadhyAna karatAM sAtasA varSo nIkaLI gayAM te arasAmAM tene aneka khyi siddhio pedA thai. eka vakhata A mahAtmAnI sahanazIlatA ane zarIra upara paNa ni matva joi zrI devA AgaLa iMdre praza Msa karI ke, he devA ! maLatA agninA puLAnI mAphka cakravatInI rUddhinA tyAga karI gheAra tapazcaryAthI aneka labdhio pedA thayelI che chatAM zarIrathI nirapekSa A sanatyumAra muni khIlakula cikitsA karatA cA karAvatA nathI. teja devA pharI vaidanuM rUpa karI te ni pAse AvyA ane ame mahAna vaidyo chIe; tema kahI sanatkumArane cikitsA karavA preraNA karI sanatkumAra temane kahe che ke he vaidyo ! rAga be prakAranA che; khAdya ane abhyaMtara; khAdya rogonI mane khIlakula darakAra nathI paNa rAgadveSa, kAmakrodha, mAyAlAla - vigere aMtaraMga rAgA mArAmAM che tenI cikitsA karatA heA te huM karAvIza, kemake mAhya rogA kADhavAnuM sAmarthya mArAmAM che. pUchI devAne batAvavA khAtara potAnA ka tathA thuMka vigerevaTe rAgAthI bharapura eka AMgalI upara lepa karyo ke tatkALa pUrvanA rUpathI paNa adhika rUpavAna thaI. deve Azcarya pAmI pagamAM paDayA ane jaNAvyuM ke jevI rIte bAhya rogo kADhavAnI zakti tamArAmAM che, tevI aMtaraga rAga kADhavAnI zakti paNa tamArAmAM cheja. IMdranI karelI prazaMsA vigere jaNAvI khuzI thatA deve ' 3 ' Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgathI thatI labdhi. 17 devalAkamAM gayA A pramANe sanatkumAra:yeAgInAM ka maLa mUtrAdi dareka vastuo yeAganA prabhAvathI mahAn !dhe tulya thayAM hatAM, tema khIccha paNa aneka labdhie ane siddhie yegathI thAya che. cAraNAzIvipAvadhi, manaHparyAyasaMpadaH // yogakalpadumasyaitA, vikAsikusumazriyaH // 9 // AkAzamAM cAlavAnI labdhi, nigraha anugraha karavAmAM samatAvALI labdhi, avadhijJAnanI sa padmA ane mIjAnA mananA paryAyane jANavAnI sa padA, A sava ceAgarUpa vRkSanA vikasvara thaelA puSpAnI zAbhA che. vivecana--AAganuM kharekharU la tA mAkSanI prAptija che, je AgaLa kahevAmAM Avaze. paNa A pUrvokta labdhie siddhie ane sa'padAe te teA cAgyarUpa kalpavRkSanA sugaMdhI ane vika svara thayelAM puSpA che. je vRkSanA puSpA paNa Azcaryajanaka ane sukhadAyaka lAge che, tyAre tenAM phUle keTalAM badhAM sukharUpa haze e peAteja vicAravAnuM che. aho yogasya mAhAtmya, mAjyaM sAmrAjyamudaddan // anAja trajJAna, marato maratASiH // 20 // ahA zuM ceAganuM mAhAtmya ! mahA vistAravALA svataMtra rAjyane dhAraNa karanAra bharata kSetranA adhipati, bharata rAjA ArisA bhuvanamAM ceganA mahAtmyathI kevalajJAna pAmyA ! vivecana A avasarpiNI kAlanA trIjA ArAnA a Mtima bhAgamAM ghaNAMja leALAM ane sarala svabhAvanAM paNa dharmAMdhanA viveka vinAnAM aneka yugalika mAnavAthI bharapura bhUmi upara nAbhirAjAnI mAdevA nAmanI patnInI kukSithI rUSabhadevajIne janma thayuM. pUrva janmanI saMyama kriyAthI yAgI padanA anubhavI te bhagavAna traNa jJAna sahita janmyA hatA temaNe jJAna leAkathI te yugalIkAne me!kSane mArga atAvavA mATe prathama nIti mArgathI bharapura vyavhAra mArga matAnyeA. nIti mArga mAM nipurNa karI pUrNa " srona ane nivRtti meLavA mATe potAnA hAradi so putrane 3 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza rAjyAdi adhikAra vahecI ApI pote zramaNa mArga svIkAra karyo. jJAnakriyAnI prabaLatAthI karmanA AvaraNo dUra karI kevalajJAna pedA karyuM ane satya dharmanA tAtvika upadeza ApI manuSyane dhArmika rasta deya. bharatarAjAne rAjya pAmyA pachI pUrva janmanA puNyAnusAra cAda 2 ane nava nidhAna prApta thayAM. bharatakSetranA pUrNa cha khaMDa pitAne svAdhina karI cakravartipaNAne rAjyAbhiSeka pAmI zakyA. eka vakhata ArisAbhuvanamAM ( ArisAnAja gharamAM) vastrAbhUSaNa paheravA mATe gayA. tyAM yathAyogya jyAM joIe tyAM vastra ane alakAra paherI potAnA zarIrane ArIsAmAM juve che te eka AMgaLImAMthI viTI paDI gaelI jaNAI. alaMkArathI bharapura bIjI AMgaLIonI AgaLa A AMgaLI nisteja cAne jhAkhI jaNAI. divase dekhAtA cadra sarakhI AMgaLI jeI aMga uparanA sarva vastro ane AbhuSaNo dUra karyA. dUra karavAnuM kAraNa e ke vastrAbhUSaNa sivAya zarIra zobhe che ke kema ? vastrAbhUSaNe dUra thatAM himathI dagdha thaela vRkSanA sarakhuM azobhanika zarIra jaNAyuM. AMhI vicArano pravAha badalAye ane te AgaLa vadhyA. rAjya khaTapaTanA ane aMteura (aMtapura) saMbadhIvicAra bhUlAyA. zarIrane vastrAbhUSaNothI zobhAvavuM e to paththara ane mATI yA retIthI banAvelA gharane sArUM dekhADavA upara cuno lagADavA jevuM che. cunAnI dIvAle sArI lAge che, paNuM aMdara zuM che te vicAratAM te patharA, kAMkarA, mATI ne retI vigere ja jaNAya che. tema A zarIra paNa suMdara tvacAe maDhela hovAthI ja ramaNIya lAge che, paNa aMdarathI te te lehI, mAMsa, hADa, viSTA, mUtra, pitta, , ane mAdithI bharapUra che. kapura, kasturI, ane caMdana pramukha,uttama suga dhI dravya paNa A zarIranA sAgathI dUSita yA durgati thAya che. A zarIrAdinA meha mamatvathI araheTTa (reTa)nI ghaTIkAo mAphaka A jIva saMsAramAM paribhramaNa ryAja kare che. A zarIranI vRddhihAni thAya che. pudagalonA caya apacayathI vRddhi hAni pAmatuM zarIra te huM naja hoI zakuM. A - - - Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cogathI thatI labdhio, duniyAnA mAyika viSayathI virakta thaImekSaphaLa ApanAra tapazcaryAdi jeNe aMgIkAra karI che, teNeja AvA kSaNabhaMgura zarIrane paNuM sArthaka karyuM che. saMsArarUpa dudhavALI eka khADa che ke je zRMgAra rasarUpa kIcaDathI bharapura che. tenI aMdara huM jANatAM chatAM paNuM zukaranI mAphaka sukha mAnI rahyo chuM. mane dhikkAra thAo ke sATha hajAra varSa paryata A dharAtala upara bhamI bhamI A eka cheDA vakhatanA jIvana mATe mahAna akAryo mArAthI banyAM che. dhanya che mArA bAhubali Adi vIra badhuone ke jemaNe tRNanI mAphaka rAjyabhArAdi upAdhine tyAga karI pitAjI rUSabhadeva prabhune zaraNe rahI, paripUrNa jJAna meLavI, mokSa sukha suprApta karyuM che. khare te pitAnA teja suputro che, ke jeo temane mArge cAlanAra thayA che. huM kharekhara suputra nahi, nahiMtara pitAjI paNa mArI upekSA zA mATe kare? jema navANuM bhAIone zaraNe rAkhyA tema mane zA mATe na rAkhe ? athavA temane zuM deSa che? jIve pitapotAnA karmothI ja sukhI, dukhI, mAnanIya ane amAnanIya thAya che. saMsAra rUpa kuvAmAM paDatA prANuone bacAva mAtA, bena, bhAI ke strI koI paNa karI zakatuM nathI, AvuM mahAna svataMtra rAjya te calAcala che, yavana paNa patita thavAnuM ja. lakSmI paNa jyAM caMcaLa, ahA! tyAM sukha te kayAMthIja hAya ! sukhanI AzA kyAMthI rAkhI zakAya? huM keInuM rakSaNa karI zakuM tema nathI ja. kAraNa karmothI badhAela ane sasArathI gherAela chuM. tyAre A bIjAo mArI sAthanA sa sArI che teo paNa mAruM rakSaNa kema karI zakaze? kAraNa eka sarakhAja regavALA ame chIe, vaLI teonAM karmo ane mArA karmo paNa judAMja A paNa eka sabaLa kAraNa che ke AMdhaLe AMdhaLAne derI ThekANasara pahoMcADI zakeja nahi. tyAre atyAra sudhI huM temane ane teo mArAM evI mArI mAnyatA mithyAja karI. jyAre A kuMTuMbIo judAM che, te mehelAto ane rAjyasattA e paNa judI che. e te pratyakSa anubhavAya che. are e to dara yA judI mAlUma paDe ja che. paNa A najIkamAM najIka rahela deha te paNa judoja mAluma paDe che. kAraNake bhavAMta Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prathama prakAza karanA gAmana avasare sAthe na janAra ane pugalanA caya apacayathI vRddhi hAni pAmanAra te huM naja heI zakuM, tyAre huM koNa? A sarvathI judeja, eka ja. A jagyAe roganI apUrva sthitine prArabha thaI cUkaja. deha gehAdi saMgika bAhya vastuone AtmabhAvathI judI samajavA lAgyA, eTaluM ja nahi paNuM tAdaza spajJAnathI jevuM samajyA, tevAja anubhava kavvA lAgyA. A ThekANe te mahAzaya bharata mahArAjA zarIra sthitinuM bhAna bhUlI gayA. mananI ekAgratA te thaI hatI temAM vadhAre te cAlyo AjubAju thatA zabdo saLAvA na lAgyA. Idriya ane tenA viSayathI mana ja paDayuM, ajJAnajanya svataMtra vicArethI paNa mana juduM paDayuM, ane te te mana AtmabhAvamAM lIna thaI gayuM mananA vyApAra baMdha paDayA. AtmabhAvanI tItratA yA ektA ekaja pravartavA lAgI. e ektAmAM karmane kSaya karanArI kSapakazreNI (pariNAmanI vizuddhatA) vRddhigata thaI. jJAnanA Avaze tIvra tApanA jorathI vAdaLanI mAphaka pIgaLyAM. mohabhAva deha uparathI ane zubhAzubha karmo uparathI paNa gaye. koyAdikane sarvathA kSaya thaye A sthitino anubhava karatAM arUNodaya ane pachI sUryodaya temaja paramAvadhi ane tenI pachADI ja lokAloka prakAzaka kaivalyajJAna prApta thayuM " ahA zuM yogano mahimA ! zuM yoganuM parAkrama ! je mahArAjA cha khaMDane sektA gRhasthAzramamAM rahyo hato, te mahArAjA eka sva-5 vakhatamAM ceganI parAkASThAe pahoMce ane paripUrNa jJAna pAmI kRtakRta thaze." deve e zramaNane veza A veza paherI aneka jIvone cegane mahAna mArga batAvI mokSamArganA pathike banAvyA. tadbhavasaMbaMdhI AyuSya pUrNa thatAM mekSa sthitine pAmyA A mahArAjAnA bedhaka caritramAMthI ApaNe ghaNuM samajavAnuM ane levAnuM che. te mahAzayanI vicArazakti, ekAgratA, vairAgya, ane jANyuM ke tarata ja tema pravartana karavAnI pravINatA vigere - majI tathAvidha prayatna karanAra avazya verAgya ane satata abhyA sanA pramANamAM phrAyado meLavI zake che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAginI marUdevA, ahIM keI zaMkA kare ke "bharata mahArAjAe pUrva janmamAM zramaNapaNuM AdaryuM hatuM, cegane anubhava karyo hato, tethI ja alpa vakhatamAM vicAra zaktinI prabaLatAe karmanA paDadAo dura karI ArisAbhuvanamAM Atmasthiti anubhavI zakyA. paNa jeoe pUrva janmamAM gAnubhava karyo nathI, teone te rogane AraMbha karyo pachI Atmatattva meLavatAM ghaNo vakhata lAgavo joIe." te zaMkAnuM samAdhAna nIcenA thI AcAryazrI Ape che. 500 - yoginI marUdevA. pUrvamaprAptadharmApi, paramAnaMda naMditA // yogamabhAvanaH prApa, makhadevA paraM padam // 11 // pahelAM kaI paNa janmamAM dharma nahi pAmelAM chatAM roganA prabhAvathI paramAnaMdathI samRddhivAn mArUdevImAtA paramapada (mekSa pada) pAmyAM. vivecanaH-marUdevAjI rUSabhadeva bhagavAnanAM mAtAjI hatAM. teonuM mAnava janmamAM AvavApaNuM marUdevInA bhAvamAM prathamaja thayuM hatuM, anAdi nigodamAMthI uce caDhatAM teone jIva eka keLanA jhADamAM utpanna thayo hato tyAM jeDamAM kanuM jhADa kAMTAvALuM hatuM. vAyunA jhapATAthI te jhADa keLa sAthe athaDAtuM, ane tethI te jhADanA jIvane vizeSa duHkha thatuM hatuM. paraMtu tene sahana karI keLanA bhavamAMja avyaktapaNe akAma nirjarA upA na karI, marUdevAjIpaNe utpana thayAM hatAM. virakta dazAthI vAsita thaI rUSabhadevajIe jyAre cAritra aMgIkAra karyuM te divasathI marUdevAjIne vizeSa du:kha lAgI AvyuM. mohanI prabaLatAthI, AtmAne tAranAra ane jagata jIvone uddhAra karanAra kAryamAM putranuM pravartana chatAM, putranA mehamA mehita thaela mAtAne te kAma duHkhada lAgyuM teonI udAsInatAne pAra na rahyo. sukhanI sejamAM ucharelA mAro putra atyAre eka sAmAnya manuSyathI paNa vadhAre duHkha bhegave che. jaMgalanA manuSyanI mAphaka te ekalo vanamAM pharyA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 -- - - prathama prakAza, kare che. tene TADha lAgatI haze, oDhavAnAM vastro paNa tenI pAse nathI. unALAmAM tApa lAgatuM haze, bhUkha tarasa Adi paNa veThavA paDatAM haze. tene khAvAne kaNa ApatuM haze ! "he bhArata, mAre putra AvAM dukha sahana kare che. te tenI sAra saMbhALa paNa letA nathI ane rAjyanA sukhamAM magna thayo che. A pramANe bhAratane oLabhA ApatA ane putranA vicagathI lAMbe vakhata rUdana ane vilApa karatA marUdevAjInI AMkhe jhAMkha cA paDala AvI gayAM, paNa putra taraphano prema ocho na thA. bharata rAjA samajAvatA hatA ke- mAtAjI Apa kheda na dhare. mArA pitAjIe verAgya bhAvanI utkaTatAthIja sasAra mUkI dIdho che. A rAjyAdikanA sukha temane du:kharUpa lAgyAM che. A sa yogane viyAga avazya thazeja. sapadA e vipadA rUpaja che keI keInuM rakSaNa karanAra nathI ja, svakarmAnusAra jo eklAja duHkhAdine anubhava kare che A temanI tIvra bhAvanA che. janma jarA maraNAdi viSaya vyAdhio dareka jIvane duHkha Ape che. ane tethI ja bhaya pAmI mArA pitAzrI tIvra tapazcaryA ane dhyAna karI, te duHkhe dura karavAnuM auSadha seve che Apa A saMsAranuM svarUpa vicAro ane Atmika bhAvanAne prabala kare, te Apane paNa sa sAranI asAratAja jaNAI Avaze mArA pitAzrI jene mATe prayatna kare che, te jyAre pragaTa thaze tyAre mAtA! huM tamane batAvIza, ke teo A amArA karatAM kaTagaNuM sukha anubhave che, ane huM paNa kharuM sukha te teja mAnu chu game te avasare amane paNa teno Azraya lIdhA sivAya kharUM sukha te nathIja." A pramANe aneka vacanayuktithI bharata marUdevAjIne samajAvatA hatA, paNa mohanA prabaLa AvaraNathI bharatanA zabdonI asara temane thatI nahotI. A bAju rUSabhadeva bhagavAna paNa sayama dhAraNa karI jJAna dhyAnamAM magnapaNe pRthvItala upara vicAravA lAgyA. eka sthaLe niyata na rahetAM ane manuSyAdinA saMsargamAM na AvatAM vane, pahADe, jaMgale, rAne ane guphA pramukhamAM rahI ekAgratApUrvaka ghaNe bhAga dhyAnamAMja nirgamana karatA. AhAradikanI jarUra jaNAye " Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ginI marUdevA, vastImAM jatA hatA. A pramANe ekadara hajAra varSa jeTale lAMbA samaya javA pachI eka vakhata purImatAla nAmanA zaheranA IzAna khuNAmAM AvelA sakaTAnA nAmanA vanamAM nyodha (vaDa) vRkSanI nIce aThama tapa karI dhyAnasthapaNe rahetAM pariNAmanI vizeSa vizuddhatA ane dhyAnanI prabaLatAe kSapaNuM upara (karmane khapAvavAnI tIvra dhArA upara) ArUDha thatAM temane kevaLa jJAna utpanna thayuM. te avasare devoe samavasaraNa banAvyuM. devaduMdubhinA zabda thavA lAgyA. vanapAlake bharata rAjAne jaI vadhAmaNuM ApI. bharata rAjAe caturagiNuM senA taiyAra karAvI marUdevAjI mAtA pAse AvI temane vadhAmaNI ApI te kahevA lAgyA ke, mAtAjI! putra viyogathI Apa ghaNuM ja dukhI thAo cho. Aje Apane duHkhano a ta Avyo che. rUSabhadevajIne kaivalyajJAna utpanna thayuM che, devoe samavasaraNa racyuM che. cAle, uThe mAtAjI ! putranAM darzana karAvuM." A vacana sAMbhaLI ghaNAja harSathI mAtAjI taiyAra thayAM. hAthI upara mAtAjIne besADI bharata rAjA chatra dharI temanI pAchaLa beThA. samavasaraNa dUrathI dekhAtAM mAtAne uddezIne bhArata be " juo mAtAjI! ApanA putranI trAddhi. A daMDalinA zabda saMbhaLAya che. juo A devadevIone mATe kelAhala thaI rahyo che. sAMbhaLe te kharAM ! mAlakeSa rAgamAM je sudara dhvani sabhaLAya che, te A sarva devAdikAne upadeza ApatA ApanA putrane ja che." A avasare mArUdevAjInA harSane pAra na rahyo. hajAra varSanA - viyogI putrano meLApa, ane temAM paNa ATalI badhI mahattvatAne pAmela putranAM darzana; e te AzcaryamAM garakAva karI nAMkhanA thayAM. premAvezathI mAtAjIne harSAzru vahevA lAgyAM. ane te eTalA badhA jozathI ke temanAM paherela vastro paNa bhIMjAI gayAM. A harSAvezamAM temanI AMkhe AvI gaela jhAkha cA paDaLa khulI gayA. teo jema pragaTapaNe zabdo sAMbhaLatAM hatA tema spaSTapaNe jevA lAgyAM. A sarva putranI ddhi ane racanA jotA temanA pariNAme badalAyAM. jema dravyathI netranAM pahalI dUra thayAM tema bhAvathI dama Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 . prathama prakAza, ' paDaLe paNa dUra thavAne vakhata nikaTa Avyo vicAradazAmAM AgaLa vadhyAM ke ahA! huM te putranA mehathI gurajhurIne ghelA jevI thaI gaI. rUdana karI karIne te AMkhe paDaLa AvyAM, chatAM A putranI nirmohatA te juo!! e ATaluM badhuM sukha bhogave che, ATalA badhA devA enI pAse che, chatAM mArI pAse koI mANasa yA devane paNa na mokalyo. tyAre A nirmohI putra ane saMbhArate. to zAno ja haze! je mAtAne khare sneha ane hoya te A mAMheluM kAMI paNa banavuM joIe. me te phekaTaja Ane mATe jurI jharI rUdana karI karI mArA AtmAne dUSita karyo. A ekapakSI sneha zA mATe karavuM joIe? athavA e to vItarAga che pahelAM paNa vairAgyatA sUcaka zramaNapaNu eNe svIkAryuM hatuM ane have te taddana nirmohita thayo te mane zA mATe yAda kare ? snehIone zramaNapaNu laIne yAda karavAM, e te vItarAganA mArgamAM sarAgatA thavAno saMbhava che, athavA eka vilana che. tyAre Avo meha utpanna thavAnuM kAraNa zuM? ajJAnatA ja. mArA karatAM adhiktA tenAmAM zAnI? nirmohatAnI ja. AtmA te te paNa ane huM paNuM, chatAM AvA taphAvato zAne laIne? are! kamanI upAdhine laInaja. je ka upAdhi ja che, te svabhAva te nahi ja, ane je svabhAvatA nathI te parabhAvatA cheja. ane parabhAvatA te te dUra thaI zake, ane je parabhAvatA dUra thaI jAya te pachI mArA ane tenAmAM je taphAvata dekhAya che te naja rahe. AtmAnuM sattA sAmarthya sarakhuM te kharuM ja, tyAre have huM A meha mUkI dauM ane mArI sattAnA sAmarthya upara AvuM. A vicAranI dhArAe temane bAhyabhAva dUra thayo. aMtarubhAvanI jAgRti thaI te jAgRtie parama bhAvabhaNI preraNA karI. A paramabhAvanI utkarSatAmAM khare viveka pragaTa thayo. tana mana ane vacanathI paNa parate pote chu, te anubhavamAM praveza thaye te anubhavanA pravezamAM vyavahArika bhAna bhUlAyuM zuddha upayoganI tIvratApa dAvAnaLathI karmakADhe baLavA lAgyAM ane thoDA vakhatamAM te cAra ghAtikarma dura thatAM kevalaNIne prageTa thaiyuM, A jJAna thatAnI sAthe AyuSya pUrNa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ginI maravA 25 thavAthI cAra aghAnI pa vilaya thayAM. malezIkaraNa mAM praya thai ka ra zanAM samabie mokSa prApta thayuM. e mArA karI temanA pavitra dehane tIra samudramAM vaDana karyo A pramANe prathama mAnavabhavamAM praveza karanAra ane pUrve gAdika paganuM bIlakula revana paNa nathI karanArAM mArUdevAjI pIDa vananA niItra ganI kAyathI meTA meLavI zakyA, mATe manuM mAyAbhya alokika che. e te ni:saMzaya che. 12 ahIM koI zaMkA kare ke mArUvAjIe pUrva janmamAM roganuM vana na karyuM hatuM, tema tema nI pApa paNa nahI karyuM kanara aTale ebastha bhAve veganI zerI madadathI mokSa meLavyuM, paNa je maDAna viAra pA5 munnAra che. teone vegathI lAbha maLI zake ke A prazca yA zaMkAnA anAdhAna mATe AcAryazrI nIce loka kare che.--- mahAtmA daDhaprahArI. vanyastrIbhrUNagoyAna, pAtakAnarakAtitheH // dRDhamahAriprabhRte, yogo hastAvalaMbanam // 12 // brAhmaNa, strI, bALaka ane gAyanA ghAta karavAnA pApathI narakanA atithi (paraNa) tarIke javAne taiyAra thaelA daDhaprahArI AdinuM rakSaNa karanAra gaja che. 12. vivecana-brAhmaNa, strI, bALaka ane gAya A cAra hatyAo lokemA baha niMdanIya gaNavAmAM AvI che, te apekSAe ahI virodha jaNAvavA mATe grahaNa karyuM che. nahitara jIvonI hiMsAmAM sAmAnya pApa sarakhuM gaNavAmAM AvyuM che. AvI ghera hisA karanArAo paNa veganA avala banathI narakamAM jatA aTakI teja bhavamA nirvANapada pAmyA che. eja caganI mahAna zakti ane - pahADanI mAphaka mana vacana kAyAnA pegone sthira karI ananyabhAve AtmabhAvamAM rahevuM te raLIkaraNa. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdaraNIyatA jaNAvI Ape che. prahAra keNa hatuM, ane kevA prasazemAM teNe cAganuM avalabata karyuM te prasaMgopAta jaNAvavuM ucita che, ema dhArI tenuM caritra ahi ApIe chIe. keI eka nagaramAM svabhAvathI ja uddhata prakRtivALo eka brAhmaNa raheto hate pApabuddhi ane anyAyamAM Asakta joI keTavALe tene gAmamAMthI kADhI mUkyo. pharate pharato eka aTavImAM coranA nAyakane maLe. keTalAka divasa tyAM rahyA. pitAnA sarakhA AcaraNavALA te brAhmaNane jANIne ceranA nAyake tene putra tarIke rAkhe. yuddhanA prasagamAM ghaNuM ja sarNa rIte prahAra karato joI teoe tenuM daDhaprahArI nAma pADayuM. cerano nAyaka kALAMtare maraNa pAmyo. badhA ceree ekaThA thaI tene nAyakapaNe sthApe. eka divase ceranI moTI senA sAthe laI te kuzasthaLa nAmanA gAmamAM dAkhala thaye ane chuTathI te gAma luMTavA mADayuM. teja gAmamAM eka garIba avasthAvALa brAhmaNa raheto hate. tenAM nAnAM nAnA bALake tenI pAse keTalAka divasathI khIranI yAcanA karatAM hatAM eka divase chokarAonA manoratha pUraNa karavA gAmamAM yAcanA karI teNe khIrane sAmAna meLavyuM. khIra taiyAra karI nadI upara snAna karavA brAhmaNa gayo, teTalAmA keTalAka core pharatA pharatA tene ja ghera AvyA. kharekhara deva durbalaneja mAre che. tapAsa karatA te garIba brAhmaNanA gharamAM te kImatI mAla na nIkaLe tevAmAM taiyAra thayelI khIranA upara keTalA bhUkhyA thaela cerenI najara gaI tatkALa khIrathI bhareluM vAsaNa upADyuM A banAva I pelA nAnAM nAnA bALake ghaNA divasanA khIranA manorathavALAM hatAM tenA te hoMzaja uDI gayA. are ! zuM Aje taiyAra thayeluM bhojana paNa ApaNane khAvA nahIM maLe ? temAthI eka e chokarAM nadI upara snAna karavA gaela pitAnA pitAne khabara ApavA deDI gayAM. brAhmaNe paNa A samAcAra sAbhaLatAMja krodhathI dhamadhamato ane AjubAjumAMthI eka moTI kamADanI jabarajasta bhegaLa laI cere upara deDI AvyA ane marazuM thaI cerene prahAra karavA lAgyA lAkaDInA prahAra paDa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA dara prahArI ra7. vApI jema kAgaDAe nAke tema cAra cAre dizAmAM nAcavA lAgyA. ane keTalAkane te te ja karI dIdhA. A banAva joI cAno nAyaka prAdArI tyAM Avyo. ekalA mANasane AvI rIte pitAnA mAbanIone sahAre ko joI tenuM lohI uchaLI AvyuM. je gharamAM bAbAne sajaDa prahAra kA jAya che, tevAmAM eka majabuta gAya tene rokatI hoya tema ADI AvI. khare! mArA kAmamAM A kayAM vigha karavA AvI? ema dhArI te prahAra gAyanA upara karyo eka ja prakArathI gAyanuM dhaDa juduM paDayuM tyAthI AgaLa vadhaze. tevAmAM mAsavALI sagabhAM pilA brAchAganI strI vacamAM manA kavA AvI. tene pA eka ja prakArathI garbha sahita kApI nAkhI ane chevaTe brAhAne pa mArI nAMkhe. AvA mahAna khedakA banAva joI te brAhmagunAM nAnA nAnA bALaka mahAna AnaMda karI raDavA lAgyAM. A bAju ravInA peTamAthI garbha paNa eka karUNAjanaka sthitine dekhAva karate hate pAnAnAM pika mAbApo ane gAyanA maravAthI nirAdhAra thaelA te bALakane vilApa eka phara hadayavALAnuM daya paNa pIgaLAvI nAkhatA hate. AvI dayAjanaka rithatimAM AvI paDelA bALakane joI cArano nAyaka zeThI vakhata tyA tho. tenA hRdayamAM A bALakonA hadadika vilAe praveza karyo. phara svabhAvavALA cora nAyakanA hRdayamAM paNa dayAe vAsa karyo, ane dayAnI preraNAthI tenA manamAM vicAra pradIpa pragaTa thaye. tenA vicAra badalAyA "ahA! nirAdhAra A bALakanI have keNa saMbhALa karaze ? teone have no AdhAra? teo kevI rIte meTA thaze? tene keNa khAvAnuM Apaze? dhikkAra thAo mArAM A avicArIta pApa karmone ! A eka pApI peTa mATe me ke anartha karyo che? A bALake ne me taddana nirAdhAraja karI nAMkhyAM che ! are ! zuM A mArA ugrabaLanuM ajamAyaza karavAnuM Aja ThekANuM? jyAre vIra purUpa pitAnA baLathI aneka jInu rakSaNa kare che, ane anekane Azraya Ape che, tyAre mArA jevA pApI 'jInuM baLa e jagata jene kSaya karavAnuM ane temane nirAdhAra banAvavAnuM kAraNuja thAya che! are AvAM aghAra karmothI huM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prathama prakAranA - a - - - - - - - - - - kayAre ane kevI rIte chuTI zakIza? mane te khAtrI thAya che ke AvAM malIna karmothI narakamAM paNa mane ThekANuM nahi maLe ! " AvA vicAranI gamagInImAM ane te brAhmaNanA bALakanI kANika sthitinA vicAramAMne vicAramAM te AgaLa cAlyA. AvAM kara karmothI mAre chuTakAre kaI mahAtmA purUSa sivAya thavAne nathI, mATe have cerI pramukha mukI dau, A erenI sahAyanI mane kAMI jarUra nathI. bhale teonI marajI hoya tyAM cAlyA jAya. AvA vicArathI te gAma bahAra Avyo. A bAju tenI sAthenA care paNa potAne maLela mAla laI rokIdAranA bhayathI nAzIne jaMgalamAM cAlyA, daDhaprahArI gAmanI bahAra AvI udAsInatAthI bharapura sthitimAM eka vRkSa nIce beThe. A vakhate tene vairAgyarasa vRddhi pAmate hatA. IcchAga jAgRta thaye hate, mana sAtvikabhAvane pAmyuM hatuM, ane kharAba kartavyano pUrNa pazcAttApa thata hate. karmoe tene vivara Ape. tenA mane ratha pUrNa thavAmAM sahAyakanI pUrNa jarUra hatI. te jarUra tenA vicArathI pavitra thatA aMtaHkaraNanI ujvalatAe meLavI ApI, arthAt A vicAramAM ja teNe dUrathI jatA cAraNamunine joyA. A mahAtmAone jotAM ja te ekadama buma pADI uTha o mahAtmAo! e mahAtmAoe tame mAruM rakSaNa kare! rakSaNa kare! huM tamAre zaraNa Avyo je tamArA jevA para upakArI mahAtmAo paNa A pApInI upekSA karaze te pachI mAre kene zaraNe javuM? A varasAda nIca uzcane taphAvata rAkhyA sivAya saghaLe sthaLe vRSTi kare che. sUryacaMdra tevIja rIte taphAvata sivAya prakAza Ape che, te Apa mahAtmAo zuM puNyavAna ane pApIne taphAvata rAkhaze? paraupakArIone te tema naja ghaTe." A pramANe belate tenI pAchaLa utAvaLathI cAlyo. A cAraNazramaNe paNa, koI yogya jIva jaNAya che, ema dhArI tenI karUNAthI tyAM ubhA rahyA prahArI najadIka AvyA ane te mahApurUSonA caraNAravidamAM namI paDaye AMkhamAMthI azrunI dhArAo chuTavA lAgI kaMTha rUMdhAI gaye. ghaNe bolavAne prayatna karyo paNa te belI na zakyo. munioe tene dhIraja ApI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAmAM prakArI, buka para 1 .. nu AvyA ane Ama ja che! hai cunAnA % % che. pAnAM mu po nuM vaeNka uMdhA kAnAM dha na zabda ane kRt va ma na mila 6 thI kanA patu tene mATe prathama to nathI, ane saMkhyA pu nA nI tyAM AvI nA yAnA anya dhana thI chInI nibA gAnanI cAnAne " no rITAnA belTa nyu bharAta 24 ne tenI na AvI "zyA zanA mut cAM sauthI jana dhaTa va ane zAmA nI bikanA gAma AvavAnAM kAna mA kAkAnA ane pAnuMna kone ninTeDa kADhI nA bavAnA pAyA viSe > nA mAM namathI zu ane nanI sAthe anAnuM ane vIja vivAna karI tenAthI nA phAyadAnA samayA mu cuMke vanamAM trikI yAmina karI ne mAbALAe tene diva ca ) aMgIkAra blyu. dhanTa vana prAnIe gurU pAse Ti vIdhA bAja ! mane mA pApa jyAM sudhI sAbo yA lAkA mAga pApane yAda phAvI Apaze, tyAM sudhI huM ahIja bahAradinA pAtra karI kAryAntarga mudrAe rahI dhyAna karIza. AvA mAna, viSama abhiya laine gurUnI raktathI tyAMja rahyA. bIntanA upadeza zivAya / aMta:karaNathI tamRna thaele che, jenA verAgya aDina che, jene A leAka yA paralokanA mAyika suSmAnI abhilASA nathI, ane khaMdhanathI mukta thavAnAja jenA patthiAmA sphUrita thaelA che, tevA mahAzayAne gurunA lAMkhA vakhatanA samAgamanI jarUra nathI. tene samudAyamAM rahevAnI jarUra pazu ochIja che. AvA kAraNathIja gurue tene nakALa AnA ApI. zu tyAMthI AkAza mArge khIje cAlyA gayA. pachI dRDhaprahArI tyAMthI AgaLa vadhI je gAma pAte luMTayu hatuM teja . 2 - tethI 29 na kara g bAganI mAne bA cha nI jamI pAM ghA, " banyAM spI ba nA nathI, yA pa pa yanA nathI, cI tyAnA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakaraNa gAmanA uttara taraphanA daravAjA AgaLa jaMI kayotsarga mudrAe dhyAnasthapaNe rahyo. prAtaHkALa thatAM gAmathI bahAra nIkaLatI lokoe daDhaprahArIne sAdhunA vezamAM je. are A pele cora! ke dhUta che? atyAre sAdhune veza paherI AhI ubhe che. mAre pApane. teNe amArA pitAne mArI nAMkhyuM hatuM. koI kahe teNe mArA bhAIne mArI nAkhyuM hatuM keI kahe teNe amAruM dhana luMTI lIdhuM hatuM. Ama judA judA prakAre bolanArA judA judA leke tenI nirbharsanA karavA lAgyA. koI gALo Ape che ke lAkaDI patthara ane hAtha vatI tene prahAra kare che. A sarva lekenA zabdo sAbhaLI daDhaprahArI ugita na thayo prahAranA mArathI gheryatA na mUkI pitAnA prabaLa jJAnavALA vicArathI phodhane dabAvyo, ane AvI kSamA tathA vairyatAnI saMtati lAMbI calAvavA mATe te mahAtmA zramaNa munionA vacanone yAda karavA lAgyuM. karma baMdhana kema thAya tenA vicAre hajI tAjAja hatA. karela kame. avazya jogavavAnA ja che. pachI te vipAthI ke udezathI e tene nizcaya paripUrNa hato te vicAravA lAge ke je huM mArA upacAganI jAgRti rAkhIne pariNAmanI vizuddhatAmAM praveza karIza te je karmo mAre hajAro varSo sudhI jogavavAnAM che, te karmo huM ghaNuja thoDA vakhatamAM bhogavI zakIza. A bAju haju thoDA vakhata pahelAM ja lokone parAbhava daDhaprahArIe karelo hato, tethI tarataMja leke te vAta visarI jAya tema nahotuM. daDhapraharI gAmanI bahAra daravAjA AgaLa sAdhunA vezamAM ubhe che, te vAta AkhA gAmamAM jhaDapathI phelANI ane saMkhyAbaMdha lokonAM TeLAM tyAM AvavA lAgyAM ane vizeSa prakAre prahAra ane tiraskAra karavA lAgyAM. A tarapha lokenA prahAra ane tiraskArathI nahi kaMTALatAM daDhaprahArI paNa potAnA cekasa vicAramAM daDha thate gaye. sahanazIlatAne ane karma khapAvavAne atyAre kharo avasara AvI lAge AvA avasareja kSamA ane viveka yukta jJAnanI kaleTI thAya che. daDhaprahArI daMDha thaIne AtmAne vizeSa jAgRti thAya tema zikSA ApavA lAgyo. "he Atmana ! teM jevAM karma Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' mahAtmA bahArI. karyo che, tevAMja tuM tenAM phaLa pAmIza, kemake jevuM khI vaLyu hoya tevuMja phaLa meLavI' zakAya che. A lAko niSThura thai tIrA upara AkrozeA kare che, te AkozAne tuM samapAraNAmathI sahana karIza tA vagara prayatne tame tArAM karelAM karmothI chuTakArA maLaze, mArA upara AkozA ane prahAra karatAM A leAkAne AnaMda thAya che tevIja rIte prItithI te sa saMhaeNna karatAM he jIva! karmanA nAza thavAthI tane paNa AnaMdaja thaze. te hajArA jIvAne du:khaja ApyAM che, tenA mAla luMTIne te sukha meLavyu che teA have eka tArA tiraskAra karavAthI teAne sukha maLatuM hAya tA bhale teone sukha maLeA. sukhanA samAgama meLavI ApavA cA maLI AvavA durlabha che. A leAkeA tArAM duSkarmI rUpI malina graMthIne kaThAra vacanarUpa khArathI dhAIne nirmaLa yA ujavala kare che, tA kharekhara te tArA mitraja che bhale A leAkeA tane mAre. samabhAve sahana karatAM suvarNanA melane jema agni dara kare che, tema tArA pAparUpa mela samabhAvarUpa agnithI dugdha thai tuM suvarNanI mAphaka ujvala cA nirdoSa thaIza dutirUpa kUvAmAthI Akroza ane prahAra karavA rUpa doraDAthI tane khecI lai pariNAmanI malinatAthI pote kha dhAi bhavakUpamAM paDe che, tA tArA uddhAra karanAranA upara tAre zA mATe gusse thavuM joie. peAtAnA puNyano nAza karI khIjAno uddhAra karanArA A leAkA sivAya mahAna upakArI khIjA kANu che? A vadha ane madhanA mane ha Ape che. kemake sa sAramAMthI mukta thavAmAM te mane sahAyaka che. teja varSa adhanA sAmAne anaMta sasAranA hetu thAya che eja mArA hRdayamAM salyanI mA sAlyA kare che. keTalAka mANaso khIjAne sukhI karavA mATe dhana ane zarIranA paNa tyAga kare che teA A leAkeAne sukhI karavA mATe Akroza ke prahAra sahana karavA te mAre teonI pAse kAMi hiMsAmamAM nathI huM cetana ! A leAkeA tane,tanA kare che, paNa mAratA teA nathI, ne mAre che tApaNa jIvathI tA vimukta karatA nathIja, athavA jIvathI mAvo dhAre che, paNa tArA dharmanA tA nAza ke haraNa karatA nathIja. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { prathama prakAza he AtmanA kalyANanA athI jIe Akroza, mAra, baMdhana, tADana ane tarjana e sarva sahana karavuM joIe. ATaluM ja nahi paNa nirmamata thaI zarIrathI paNa nirapekSa thavuM joIe. tema thayA sivAya kalyANane mArga kyAM che?" AvI zuddha bhAvanAthI vAsita thaI te daDhaprahArIe te daravAjA AgaLa doDha mAsa- vyatIta karyo tyAre leko zAMta thayA. tene kaI bolAvavA na lAgyA ke tenA sabaMdhI kAMI bolatA na saMbhaLAyA eTale tyAMthI pUrva bhaNInA daravAjA tarapha jaI dhyAnasthapaNe rahyo. kaI avasare bhikSAne arthe zaheramAM ja te leke tene mAra mAratA, gALa detA, bhikSA na ApatA ane tenA pApe yAda karAvI ApatA hatA pApa yAda AvavAthI te mahAtmA bhikSAne tyAga karI daravAjA bahAra kAryotsarga mudrAmAM dhyAnastha rahetA. pUrva bAju deDha mAsa rahyA ane e pramANe dakSiNa ane pazcima daravAjA tarapha paNa deDha deDha mAsa rahetAM cha mAsa thaI gayA. hajI sudhI kaI kaI leke te pApa yAda karAvI ApatA hatA cha mAsa nirAhAra rahetAM ane teTale kALa dhyAnapaNamAM vyatIta karatAM teNe ghaNAM karmo khapAvI nAMkhyAM. AMhI tenuM dharya kSamA, viveka ane dhyAna e parAkASThAe pahoMcyAM. chevaTanI zarIra uparanI mUcha (Asakti) paNa lopa thaI gaI. eka AtmaramaNatA sivAya bIjuM bhAna tene bhUlAyuM hatuM. tenA rome rome AtmabhAva ja skarAyamAna thaye hatA. sajajana ke zatru A duniyAmAM tene kaI rahyuM nahotuM ema karatA tenA pariNAmanI sthiti avarNanIya thaI gaI ganI chevaTanI hadamAM teNe praveza karyo agnithI kASTano nAza thAya tevI rIte garUpa agnithI, kameM dhana dagdha karyA ane cha mahinAne ate kevaLajJAna pAmI tyAMja AyuSyAdi karmono kSaya thatAM mokSapada meLavyuM. A pramANe daDhaprahArIe narakanA atithipaNAne mUkIne cAganA avalaMbanathI cha mAsamAM mekSapada prApta karyuM. A deDhiprahArInA caritramAthI ApaNane ghaNu zIkhavAnuM che. tene pApane pazcAtApa, pAyathI chuTavAnI AturatA, mahAtmAnA vacana upara Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA cilAtIputra na .... zraddhA, mahAna, kSamA, dhairyatA, ane pariNAmanI vizuddhi e sarva guhyA vAravAra manana karI Adara karavA jevA che. AvA kAI paNa zrAtizAyika guNa sivAya ati uccatara lAbha thatA nathI. kharUM pUNa tA evA atizayika guNe teja ceAga cheM. e sarva vAta mA mahAtmAnA caritramAMthI maLI zake che ' mahAtmA cilAtIputra. 33 karmaTasya durAtmanaH / tatkAlakRtaduSkarma, gotre cilAtIputrasya, yogAya spRhayenna kaH // 13 // pUrvApara vicAra karyA sivAya duSkarma karavAmAM pravINa durAtmA cilAtIputra jevAnuM paNu rakSaNa karanAra yAganI kANu spRhA (IcchA) nI vivecana.--rAjagRhI nagarImAM dhanasA vADu nAme eka dhanADhaya zeTha zvetA hatA, tene ghera cilAtI nAmanI eka dAsI hatI. A dAsIthI cilAtIputra nAmanA eka putra thayeA. dhanasAcUMvADune pAMca putrA hatA. ane tenA upara eka susamA nAmanI putrI thaI hatI A putrInI sAravAra ane ramatagamatamAM cilAtIputrane rAkavAmA AvyA. cilAtIputra baLavAna hoI aneka mANusAnA aparAdha karavA lAgyuMA mANase zeThane ALabhA devA lAgyAM, ane tethI keTavALa sudhI te vAta paheoMcADavAmAM AvI; rAnathI bhaya pAmI zeThe cilAtIputrane peAtAnA gharamAMthI hADI mUlyeA cilAtIputra tyAthI nIkaLI siMhajIA nAmanI cArapakSImAM gayA ane cArAne jaine manyA prAyaH sarakhA AcAravicAra aneka vyavALAonA meLApa game tevA sa yeALA vacce thaI Ave che." vAyarAthI jema agni vadhAre pradIpta thAya che tema cArAnI sAkhata yA sahAyathI pApI pravRttinA tenAmAM vadhAre thayA mukhya cAranA maraNu khAda tene sthAne cilAtIputra sthapAye. A tarapha susamA zeThanI putrI vaiAvanavaya pAmI, rUpAdi guNAthI zAlita ane aneka kalAnA samUhane jANanArI sAkSAt vidyAya tr Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prathama prakAza rInI mAphaka pRthvItala upara vicaraMvA lAgI. dhanazeThe karelaparAbhavane DAgha cilatIputranA hadayapaTTathI gayo nahi. temaja susamA uparanI bAlyAvasthAnI prIti paNa ochI thaI nahotI. eka divase badhA ne ekaThA karI carano nAyaka cilotaputra temane kahevA lAgyuM ke rAjagRhI nagarImAM dhanazeTha rahe che tene ghera dhana ghaNuM che. tema atyAre navaya pAmelI susamAM nAmanI eka tenI putrI paNa che, te Aje tene ghera jaI rAtre khAtara pADavuM. temAthI jeTaluM dhana maLe te sarva tamAre vahecI levu ane zeThanI putrI che, te mATe rAkhavI. be core tenA vicArane samata thayA rAtrie rAjagRhI nagarImAM gayA. tALAM ughADavAnI vidyAthI daravAjAnA tALa ughADayAM ane asvApinI nidrA nAmanI vidyAthI cokIdArane nidrAmAM nAkhI, te dhanasArtha vAhanuM ghara corA pAse cilAtIputre la TAvyuM. ane pote nidrAne parAdhIna thaelI te susamAM bALAne uThAvI-jIvanI mAphaka tene laIne saghaLA cerenI sAthe tyAMthI nikaLI paDayo. - dhana zeTha jAgRta thayo dhana luMTAyuM, ane susamAnu haraNathaMdhu jINI, zeThane ghaNu lAgI AvyuM. tatkAla jaI keTavALane khabara pI, vizeSamAM zeThe keTavALane kahyuM ke DhIla na kare, ane hamaNAMja teonI peThe cAle e luMTeluM dhana tame leje. paNa mArI susamAM nAmanI vahAlI putrIne pAchI lAvI Apo. dhananI lAlacathI koTavALa tatkALa tayAra thaI keTalAka rokIdArane sAthe laI carAnI puThe paDyo. zeTha paNa potAnA pAMca putrone sAthe laI cerenI pAchaLa gaye ghaNI jhaDapathI AgaLa vadhatAM cenI lagabhaga teo jaI pahecyA core paNa pitAne prANa bacAvavA khAtara dhanane tyAja mUkI daI AgaLa aTavImAM nAsI gayA dhana maLI javAthI koTavALa tyAM ja rokAye. A bAju cilAtIputra potAnA prANane saMkaTamAM nAMkhavA taiyAra thaye paNa prANathI vahAlI susamAne teNe na mUkI pitAnA khabhA upara - jema siMha bakarIne pADIne cAlyo jAya, tema khabhA upara susamAne upADIne aTavI tarapha cAlyA gaye. dhana zeThane dhananI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA 'cilAtIputra pa spRhA karatAM potAnI putrIne meLavavAnI spRhA adhika hatI, tethI te tyAMthI na aTakayA, paNa potAnA 'pAMca putrAne sAthe laI hathiyAra sahita cilAtIputranI pAchaLa cAlyA. cilAtIputra thAkI gayA. eka tA jaMgala, khADA khaDI, jhALAM, jhAMkharAM ADAM Ave, unALAnA vakhata, tRSA lAgI, jhaDapathI doDavuM, pAchaLa bhaya, susamAne upADavI, ane pAMca putrA sahita dhanazeThanuM najIka AvI paheAcavuM. A sarva kAraNathI te gabharAyA. tenI hiMmata ochI thaI gaI. susamA sahita salAmata have huM ahithI jaI nahi zaku. e vAtanI tene khAtrI thaI cUkI chatA pUrvajajnmanA snehathI ane atyAranA navIna mAhathI susamAne mUkI devI tene ThIka na lAgyu . tema sAthe lai javAnI paNa tenI hi mata naheAtI, AthI te mu MjhAyA. tene susamAne sAthe kevI rIte laI javI tene eka vicAra na sUjhayA eTale chevaTanA nirNaya upara AvyA ke khAuM nahi tA DhALI nAMkhu, paNa susamAne khIjAnA hAthamAM javA na dauM. AvA vicArathI susamAne nIce ubhI rAkhIne myAnathI talavAra kADhI te vatI tenuM mAthuM kApI nAMkhyu. mAhathI te te mAthAne laI jhaDapathI gADha ja galamAM cAlyA gayA. A bAju zeTha ghaNA jhaDapathI najIka AbyA paNa tenA AvatA pahelAM te susamAnuM maraNu thaI gayuM hatuM. zeThanA prayAsa niSphaLa gayA. zeThane ghaNu lAgI AvyuM. ghaNA vilApa karyo. AkharamA zeka sahita zeTha pAche phrI zaheramAM Avye ane vairAgyathI cAritra svIkAra karyuM . eka hAthamAM khaDga ane khIjA hAthamAM susamAnuM mAthu lai cilAtIputra eka ja galamAM AvI pahAcce bhaya ane khedathI rastA bhUlI gayeA. je ThekANe pahoMcavuM hatuM te ThekANe paheAMcI na zakyA. pUrva janmanA premathI susamAnuM mukha vAravAra jovA lAgyA paNa tenI sAthe kheda thaI AbyA bhale tenA hRdayane te mukha mAha upajAve paNa tenA taraphathI javA maLavAnI ke vAtacita thavAnI AzA ta nahotI. susamA na maLI, sthAna hAtha na AvyuM, potAnA seAkhatInA vicAga thayA, rastA bhUlAyA, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, zunA rAnamAM pANI na maLe, bhUkhe ane tarasyo Amatema bhaTakavA lAgyo. bhaTaktAM bhaTakatAM najIkanA bhAgamAM kAyotsarga mudrAmAM dhyAnasthapaNe ubhelA eka cAraNa zramaNane (AkAzamAM gamana karanAra munine) teNe joyA. AvA ujajaDa verAnamAM AvA mahAtmA kyAMthI? kAMIka sArI AzAthI cilAtIputra A mahA purUSanI pAse AvyA. vinaya viveka te jAte nAte chatA AvA mahAtmAo pAse dharma hoya che, ane te dharmathI sukhI thavAya ema tenA jANavAmAM hatuM. huM atyAre kharekhara duHkhI hAlatamAM chu mATe tethI mukta thavAne mane dharmanI jarUra che. ane te dharma A mahAtmA pAsethI mane maLavo joIe. paNa huM dharma mAgIza ane tarata ja A mahAtmA mane te Apaze ke kema te viSe mane te zaMkA che. kemake dharma jevI vastu ekadama mAgavAnI sAthe ja kema ApI zakAya. mATe namratAthI nahi paNa kAMIka bhaya dekhADavApUrvaka mAgaNI karU ke bhayathI te turataja ApI deze. AvA AzayathI te zramaNanI pAse AvyuM ane jorathI belyo ke he sAdhu ! tuM mane dharma batAva nahitara A talavArathI tAruM mastaka kApI nAkhIza A zabda sAbhaLIne jJAnI munI vicAravA lAgyA ke " AvI rIte dharmanI mAgaNuM te Aja sAMbhaLI. bhale game tema che, paNa AvI dharmanI mAgaNI e tenI dharma viSayika AturatA sUcave che. AvI AturatAvALA jIvomAM peluM -dharma bIja e uttama kSetramAM vAvelA bIjanI mAphaka thaDA vakhatamA phaLa Ape che." mATe mAre Ane dharma batAvavo te khare paNa atyAre AvI AturatAvALA mANasa pAse vistArathI dharma kahevAne avasara nathI. saMkSepamAM kAMI kahevAthI tenA uMDA vicAramAM utaratA Ane avazya phAyado thaze. AvA vicAramAM te cAraNa sunie kAyotsarga pArIne (dhyAna samAsa karIne) cilAtIputrane kahyuM ke, "he bhavya! upazama, savara -ane viveka A traNa dharma che" A pramANe kahIne te cAraNazramaNa AkAza mArge koI bIje ThekANe cAlyA gayA. A tarapha cilA-tIputra vicAra karavA lAgyuM ke muni te A traNa zabdo kahIne ja Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA cilAtIpatra, vyA gayA. mAre have A traNa zAmAM samajavuM zuM? sAdhu jI ne naja kahe. tyAre traNa zabdamAM ja teNe mane dharma batAvyuM ke? prathama teNe upazAba evuM pada kahyuM te upakAmane artha zuM? upakAma eTale zAna thavuM. dabAvavuM. zAthI zAMta thavuM ? kene dabAvavuM? mArI pAra evI kaI vara] che te utkarSa pAmelIne zAMta karuM, ke tenI utkaTatAne dabAvuM. A deha upara te evuM kaI dekhAtuM nathI. tema mArI pAse paNa atyAre tevuM kAMI nathI. A jaMgalamAM huM to atyAre ekalo ja che tyAre te munie mane upazama karavAnuM kema kahyuM ? teo asatya te na ja kahe. kAraNa ke mArI pAse te nigraMthane kaze svArtha na hatuM. tyAre zuM mArA zarIranI aMdara kAi upazama karavA jevuM che? vizeSa vicAramAM AgaLa vadhatAM tene jaI AvyuM ke, areupazama karavAnuM te AtmAnI aMdara ghaNuMja jaNAya che. A kodharUpa dAvAnaLa te saLagI rahe che. susamAne levAne pAchaLa paDelA dhanazeTha upara kAMI ochA koi nathI mAro vicAra evA thAya che ke te zeThane hamaNuM dekhuM te jIvathI mArI nAkhyuM. temaja mArA sahAyakone vikherI nAMkhanAra ane mane Ama herAna karanAra keTavALa upara paNa kAi e che dha nathI mane te zA mATe herAna kare? game tevA upAye paNa te vera to vALavuM ja. zuM A mAna kAMI ochuM che? A upazama karavA lAyaka nahi, te vaLI bIjuM zuM haze ? game tavA chaLa prapaMca karIne paNa lokone ThagavA laTavA, A mAyA paNa upazama karavA jevI che. tyAre A jagatane lUMTIne, mArIne, kApIne, paise ekaThuM karavA ane mAre sukhI thavuM che. A lebha samudra te sarvathI vizeSa prakAre dabAvavA lAyaka che. A sarve kodhAdi upazamAvavAnu ja te mahAtmAe mane jaNAvyuM che. te have mAre te kodhAdine kevI rIte upazamAvavA? yA tene nAza kare ? agnine upazamAvavI hoya te dhuLa, rAkha yA pANI joIe, tema krodhane upazamAvavAne tene pratipakSI mane te kSamAja jaNAya che. tyAre te sarvanA upara mAre kSamA karavI. tethI krodha upazamI (dabAI jaze. e ja pramANe teNe kSamA karI, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke tarataja krodhanA vicAre zAMta thayA. jarA zAMti AvI, vicAranI vyAkuLatA ochI thaI ke mAnane dabAvavA mATe vicAra karavA lAgyuM. mane te zA mATe herAna kare ? are! teM aparAdha karyo mATe. eka te aparAdha kare ane vaLI ATaluM badhuM mAna ke zA mATe herAna kare? A ThekANe paNa mArI ja bhUla che. have mAre te aparAdha na kare. ane jene aparAdha karyo che te je AvI maLe to te aparAdhanI kSamA levI. A namratAe tenI mAnanI lAgaNune dabAvI dIdhI. A pramANe mAyAne saraLatAthI ane lobhane sa teSathI dabAvAnA upAye vizeSa vicAra karatAM tene maLI AvyA. bIjo dharma munie mane saMvara e padathI jaNAvyA hatA. savara eTale zekavu kene rekavu? ane zAthI rekavuM? A vacAravA jevuM che. prathama mAre te mAruM hita karavuM che. te bIjAne zekavu te to nakAmu che tyAre mAre pitAne prathama rokavAnI jarUra che. pitAne kevI rIte roka? zuM cAlavuM baMdha karavuM ke belivu badha karavu ke vicAra kare baMdha karavo te te badha na thaI zake. bolyA cAlyA ke vicAra karyA sivAya kema rahI zakAya? athavA tema karavAthI phAyado zuM? athavA mAnI lo ke tema karavAthI phAyado haze, paNa sarvathA bAlyA cAlyA ke vicAra kayo sivAya mArAthI rahI na zakAya, tyAre tema karyo sivAya saMvara kevI rIte bane? ane savara na bane te dharma kevI rIte thAya? na ja thAya. ane dharma na thAya te sukha kyAthI maLe? A sarva vicAremA ganI praNAlikA zarU thaI cUkelI che. ane enI prabaLatAthIja vicAranI uttarottara zuddhatA thatI Ave che. cilAtIputra vicAramAM AgaLa vadhe che ke A pAMca indriyo ane mana vigere pApane AvavAnAja kAraNo hoya te te mahAtmAne paNa zarIra vigere hatuM ja, ane teo AMhI ubhA hatA ane cAlyA gayA zarIra che te AhAra karatA ja haze, ane AhAra - hoya te nihAra avazya hAyaja. vaLI teo bolatA paNa hatA kAraNa ke teNe ja mane dharma batAvyuM che. teo jetA paNa hatA, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA cilAtIputra tyAre Ama idvinA kAryo vidyamAna chatAM paNa karmabaMdhana thatA hAyaema sa bhavI zake che. have je indriyanA kAryo vidyamAna chatAM karma baMdha na thatuM hoya te teoe mane saMvara karavAno upadeza zA mATe A mATe hajI AnI aMdara kAMIka gUDhatA rahI jAya che, ema vicAra karatA tene vizeSa jaNAI AvyuM ke indriyanI ane mananI be prakAranI gati mArA anubhavavAmAM Ave che. eka te zubha pravRtti eTale keIne duHkha na thAya tevI rIte Idriya ane mananI pravRtti, ane bIjI azubha ke jethI bIjA ne duHkha na thAya tevI pravRtti. tyAre jIvane du kha na thAya tevI rIte mArA Idriya ane manane pravartAvavAM eja sa varate mahAtmAe mane upadezya jaNAya che. have tevI pravRtti atyAre mArI che ke nahi te mATe vicAravAnuM che are! A jIvane saMhAra karanAra khaga mArA eka hAthamAM rahI gayuM che ane bIjA hAthamAM susamAna mAthu che AvI pravRttivALA mArAmA savara kevI rIte gaNAyaja mATe huM tene tyAga karU ane mana tathA indriyonI azubha pravRtti ne reka AvA vicArathI teNe hAthathI paDyuM ane mAthu dUra pheMkI dIdhAM. vaLI trIjA padanA vicAramAM teNe praveza karyo teTalAmAM te lehIthI kharaDAyelA tenA zarIra upara cAre taraphathI kIDIo caDavA lAgI kIDIone yojanaga dhI kahI che, a- sthata ghaNA IdriyanA prabaLa viSayavALI kIDIo dUrathI paNa gaMdhanA jorathI khecAI Ave che atyAra sudhI rUdhira jharatuM susamAnuM mAthuM tenA hAthamAM hatuM, tenA chAMTAothI zarIrane ghaNe bhAga bhI jAo hato, tethI kIDIo tenA zarIra upara caDI caTakA devA lAgI. A bAju cilAtIputra vicAranI dhArAmAM AgaLa vadhI vivekanuM svarUpa vicAre che ke viveka eTale zuM? viveka eTale pitAnuM ane pAra; tenI vizeSatA samajavI tyAre mAruM zuM che ane pArakuM zuM che te te mAre avazya jANavuM ja joIe. atyAre mArU to kaI dekhAtuM nathI kemake A zunya rAnamAM huM te eka chuM, paNa tyAre huM te keNu? A hAtha ke paga, mAthuM ke peTa, A zarIramAM huM keNa? hAtha na hoya te cAlI zake che. paga na hoya topaNuM zarIra TakI rahe che, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prathama prakAza. tyAre te te huM nahi. A AhArAdi khArAkathI zarIranI vRddhi ane tenA abhAvathI hAni thayA kare che. teA AhArathIja vRddhi ni pAmatuM ane mAtA pitAnA saMcAgAthI utpanna thaeluM zarIra te huM kema saMbhavI zakuM? vaLI A zarIra AMhIja paDayuM rahe che. tyAre temAMthI vicAra karatA khelatA cAlatA smRti rAkhanArA ane sukhA-- di jANanArA kAika cAlyA jAya che. jenA vinA paripUrNa zarIra chatAM te mAMhIluM kAMi paNa khanI zakatuM nathI. huM jAuM chuM paNu A zarIra te te huM nahija. Ama vicAra kare che tyAM te e- TalI badhI kIDIe vadhI paDI ane tenA zarIranuM lehI cusavA saDI ke gheADA vakhatamAM tenu zarIra zASAi gayuM. eTaluMja nahi paNa, te zarIramAM eTalAM badhA chidro paDayAM ke te zarIra eka cAlaNInA sarakhuM thaI gayuM, chatAM paNa mane dharmanI prApti tA tyA re thai kahI zakAya ke upazamakrodhAddei na heAvA joIe. saMvar--A pAMca iMdriyAthI ane manathI khIjAnuM kharAma na thavuM joIe; ane viveka, huM AtmA ne dehAditA para juduMja. A pramANe vicAranI dhArAmAM cilAtIputra graMthAyA hatA vacamAM vacamAM kAyita pari NAma thaI jatA hatA. paNa vAraMvAra upazama savara ane vivekathI koyAdine haThAvI kADhatA hatA A pramANe aDhI divasa sudhI tetyAMja ubhA rahyo. pAtAnA karelA gheghara pApAnI pAse A du:khAne te svapaja gaNatA hatA, ane pavitra dharma sivAya mArA chUTakArA nathIja. te dharma mahAtmAe matAvelA tripadImayaja che. AvA vicAranI dhArAmAM tenu AyuSya pUrNa thai gayuM. kIDIee zarIrane jIrNa karI nAMkhyuM. te mahAtmA cilAtIputra zarIrane tyAga karI devalekane viSe gayA. ane tyAMthI canI manuSyabhava pAmI meAkSa jaze. ghera pApe karI narake javAnI taiyArIvALA cilAtIputra paNa A pramANe ceAganA avala anathI devagati pAmyA. mATe ka kSaya karavAmA ceAgaja kharekhara sahAyaka che. A pramANe cilAtIputranA cAritrathI vizeSa spaSTa thaI zake che. cegathI meAkSanI prApti kema na thanu ? A zaMkAnA uttara eja che ke, te ceganI pUrNa hadane pAmyA na hatA. upazamane badale yanI jarUra hatI. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAganI AvaravakatA. n savaramAM tene dezathI savara thayeA hatA, paNa sarva saMvaranI jarUra hatI, ane vivekamAM hajI keTalIka nyUnatA hatI. A sa kAraNeAne laIneja tenI devagati thaI che. cAraNuzramaNe tene upazamanA edha ApyuMA te paNa te vakhatane laIne ceAgyaja hatA. A tene caDavAnuM prathama pagathiyuMja hatuM, ane te ceAganAM kharAM phaLe tA hajI have tene maLavAnAM che, paNa narakanI gatine rokIne devalAkanI sthitie paheAMcADavuM e paNa sAmAnya phaLa teA nathIja. game tema hA paNa yAganuM sAmAnya rItanuM sevana jyAre narakAdikathI acAva karI uttama gati Ape che, te paripUrNa sevana e mekSa Apeja, e teA ni:sazaya samajAya che. A cilAnIputranA caritramAMthI ApaNane zIkhavAnuM e che ke eka pada paNu meAkSanA kharA kAraNavALuM laIne tenA upara vAraMvAra vicAra karI, tenuM manana karI peAtAne lAgu pADavuM joIe, arthAt te pramANe kriyAmAM mUkavuM joIe, tenA Adara karavA joIe, teAja thADA vakhatamAM tenI mAphaka ApaNane paNa phAyado thai zake. cAganI AvazyakatA. ===vtasyAjananirevAstu nRpazormoghajanmanaH / avidhaLo coma, rUtyakSaracAyA | z4 I cAga--evA akSaza rUpa zalAkA (kAna vidhavAnI saLI) vaDe karI je mANusanA kAna vadhAelA nathI, tevA manuSyarUpe pazutulya nirarthaka janmavALA manuSyeAnA janma A duniyA upara naja thavA joie. 514 vivecana--yeAganI keTalI jarUra che, te viSe AcAya zrI bhAra ApIne jaNAve che ke caiAga sabaMdhI upadeza, vArtA, saMvAda ke carcA vigere koipaNa prakAre jenA kAnamAM cAganA akSaroe praveza nathI karyo, te manuSyA manuSya evuM nAma dharAvavAne lAyakaja nathI. eTaluMja nahi paNa janAvarAnI mAphka tenA janma A duniyA upara nirarthakaja che. vizeSamAM AcArya zrI kahe che ke Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza tevA manuSyone janma A duniyA upara manuSyarUpe naja tha joIe. A kahevuM temanuM yathArtha che, kemake vicAra ane tene anusAre pravartana karavAnuM sAmarthya mAnavAmAM ja che. jyAre tevuM sAma pAmIne te sAmane paga karavAmAM Ave ane mAnavanithI nIcA utarI tiryaMca ane narakAdi bhAmAM aTana karavuM paDe to tenA karatAM teone tiryapaNuM vadhAre sAruM che, ke vicArapUrvaka jemAM Atmazaktine durUpayeAga karavApaNuM nathI. AvA kaThera zabdo kahIne paNa mAnane jAgRta karavAnuM AcAryazrInuM kathana e A duniyAnA pAmara jIvo upara AMtarika karUNArasane sUcavI Ape che, ane ghera nidrAmAM paDelA duniyAnA jIvone jAgRta karavAne eka mahAna vAtra tulya che. 14 mokSanuM kAraNaga. caturvarga'graNIrmokSo, yogastasyaca kAraNam / jJAnazraddhAnacAritra, rUparatnatrayaM ca saH // 15 // dharma, artha, kAma ane mokSa A cAre vargomAM mekSa teja uttama che. e mokSanuM kAraNa roga che. jJAna, zraddhA ane cAritra rUpa traNa raste te pega kahevAya che. 15 | vivecana-A duniyAnA ane sAdhya karavA tarIke gaNAtAM artha, kAma, dharma ane mokSa A meTA cAra vibhAge yA kAce che. te cAramAM bIjA sarva vizeSa kAryone samAveza thaI zake che. temAM artha-paise pedA karavAmAM ane tenuM rakSaNa karavAmAM ghaNe kaleza che. rAgadveSAdinI utpattinuM kAraNa che, ane karmabaMdhanakarAvI durgatimAM pADavAnuM eka mahAna nimitta che. kAma eTale pAMca idrinA sukho bhegavavAM, te sukha kSaNika ane tuccha che, ApAta (dekhAvA mAtra) ramaNIya che tathApi vipAka mahAna dukha de che. tRpti te thatI nathIja. paNa vizeSamAM IcchA vRddhigata thAya che. ajJAna dazAmAM vizeSa prere che. jJAnadazA bhulAve che, ane saMsAraparibhramaNamAM sahAyaka che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAcAra, dharma-zabdano artha A ThekANe puNaya grahaNa karela che. eTale pApa loDhAnI beDI, puNya senAnI eDI. bhale sonuM rahyuM paNu beDI te kharIja. puNyathI sukha maLe paNa te Atmika te nahi ja. pagalika sukho te saMgika vigika che. thoDA vakhata rahI nAza pAme che, cAlyuM jAya te tAtvika sukha te naja kahevAya. Atmika sukhanI paripUrNatA teja mokSa. karmanA AvaraNene abhAva teja mekSa. koI paNa jAtanI upAdhi rahita, AtmAnI avasthA teja me. AvI sthiti niraMtara banI rahevI, jemAM janma jarA maraNa naja hoya ane niraMtara paramAnaMdamAM magna rahevAya. A dazA pahelAMnI traNa dazAthI uttamattama che, mATe ja A cAra vibhAgamAM je vibhAga ekSateja zreSTha che. te mokSa pAmavAnuM kAraNa ceAga che. yogathI ja mokSa maLI zake che mATe mokSa pAmavAnI spRhAvALA jIvoe garUpa nimitta avazya meLavavuM joIe, kemake kAraNa sivAya kAryotpatti thatI nathIja. ahi keIka prazna kare che ke vega eTale zuM? AcAryazrI uttara Ape che ke jJAna, zraddhA ane cAritra A traNa vastu te roga che. AnA sivAya koI bIjo ega nathI. kSitija zreSTha che ) paNa che. vegathI pAmavAnI jJAnayoga, yathAvasthitataccAnAM, saMkSepAdistreNa vaa| yo'vabodhastamatrAhuH, samyagjJAnaM manISiNaH // 13 // jevI rIte tonuM svarUpa raheluM che, tevI ja rIte sakSepathI ke vistArathI bodha the yA jANavuM, tene vidvAna purUSo samyaga jJAna kahe che. 17 me vivecana-tatva eTale vastune yathArtha nizcaya, AvA ta be sAta ke nava mAnavAmAM Ave che. A duniyAmAM be tatta kahevAmAM Ave che. te jIva ane ajIva yA AtmA ane jaDa. A sivAya duniyAmAM bIjI kaI vastu nathI. paNa sarva Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza vastuono samAsa A benI aMdara thaI zake che. jIva, ajIva, Azrava, saMvara, dha, nirjarA ane mokSa A sAta to paNa kahevAya che, athavA puNya pApane AzravamAM samAveza na karatAM judAM gaNavAmAM Ave te nava to kahI zakAya che. jIva kaho ke AtmA kahe te paryAyavAcaka AtmAnuM ja nAma che. be prakAranA kahI zakAya che. eka sasAranA ane bIjA mokSanA karmothI sarvadA chuTA thaelA jIvene mokSanA jI kahe che, ane ATha karmothI gherAelA ane tethI ja nAnA prakAranA zarIrane dhAraNa karanArA jIne saMsArI jIvo kahevAmAM Ave che. sa sArI jInA be vibhAge che. eka trasa ane bIjA sthAnavara. trAsa pAme, taDakethI chIye Ave, chAMyAthI taDake jAya, sukha duHkhAdine jene pragaTa anubhava thAya, te trasa jIve teonA be driIya traNa Idriya cAra Idriya ane paMcendriya evA bheda IdriyanA bhedathI thaI zake che. jene be Idvio zarIra ane jIbha hoya te be indriya kahevAya che. zarIra jIbha ane nAsikA A traNa Idvio hoya te traNa idriya kahevAya che. zarIra, jIbha, nAsikA ane netra hoya te caredriya kahevAya che. ane zarIra, jIbha, nAsikA, netra tathA kAna hoya te pacedriya kahevAya che. teonAM udAharaNe anukrame batAve che. zakha, kaDA, purA, jaLa, aLazIA vigere beIdriya jIve , mADa, uhI, dhAnanA kIDA, viSTAnA kIDA ane makaDA vigere te driyajIve. pataMgIA, mAkhI, bhamarA, DAsa, vIchI, tIDa vigere cAreMdriya jI, jaLamAM cAlanAra mAchalA vigere, pRthvI upara cAlanAra be paga ane cAra pagavALA janAvare, peTe cAlanAra sarpAdi, hAthe cAlanAra naLIA pramukha AkAzamAM uDanAra sarva jAtanA pakhIe, manuSya, de, ane nAthvI (narakanA jIve) A sarve pAca IdriyavALA kahevAya che. be indriyathI pAMca Idriya sudhInA ja trasa kahevAya che. - - sthAvara-pRthvInI aMdara jIva che, pANInI aMdara Ave che, agnimAM jIva che, vAyarAmAM jIva che, ne vanaspatimAM jIva che. - A pAMca jAtanA che. sthAvara kahevAya che. teo svabhAvathI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnayoga, * - - - thatA jAma nirNaya che, tyAM sthira rahe che, athavA sthAvara nAma karmanA udayavALAM che. bIjA paNa vIryamAM utpanna thanArA, viSTAmAM, lebsamAM. vamanamAM,pittamAM, eMThavADa ane khALa pramukhamAM utpanna thanArA ja thakI keIno saMmUchima paMcaeNTriyamAM te koIne be indriya AdimAM samAveza thAya che A sarva jIve ATha karmathI gherAyelA saMsAravAsI kahevAya che. jyAre te jIvo pitAne jANe che, AtmAnA sAmarthyanI temane khabara paDe che, pitAnAmAM ja sukha che. ema nirNaya kare che, dehama thatI AtmabrAnti haThAve che, ane svasvarUpamAM Ave che, tyAre kameno nAza karI zuddha AtmasvarUpano niratara anubhava karatA rahe che. AvA AtmAo duniyAmAM anatA che, ane te sarva AtmAo dravyathI nitya che. AtmAone koI avasare keIe banAvyA hoya ema nathI paNa anAdikALathI che, che ane cheja. paryAyanI apekSAe aneka jAtanAM rUpAMtaramAM te saMsArI AtmAo pharyA kare che. daSTAMtamAM eka sonAnI lagaDI hoya te suvarNadravyanI apekSAe kAyama rahe che, paNa payoyanI apekSAe te lagaDImAMthI aneka jAtanAM ghareNAM banAvavAmAM Ave, tene bhAMgI vaLI bIjA ghATe banAvavAmAM Ave, AvAM uttarottara banatA ghATemAM pUrva paryAyana (AkRtine) nAza thaI navI navI AkRti cA paryAya bane che. paNa dareka AkRtiomAM sonuM te kAyamaja che. tema karmanI upAdhine laIne AtmA bhale aneka jAtanAM zarI2mAM praveza kare ane te AkRti mukIne vaLI bIjI navIna AkRti (deha) grahaNa kare tathApi dravyarUpe AtmA zAzvata ja che. payogarUpe AtmA azAzvata (anitya) che, paNa jyAre te AtmA potAnA AtmasvarUpamAM pUrNa rIte Avaze, tyAre dehanA abhAvathI AvI AkRtio badalavA rUpa paryAya karavA nahija paDe, AtmA pite karmo kare che ane te karmo pote ja bhogave che, AthI -spaSTa samajI zakAya che ke, AtmA karmone kartA, bhaktA ane hato che, paNa tenAM karmo kaI bIjo bhagavAve ke dUra karI zake tema nathI. nimitta kAraNa rUpe banI zake tema che. paNa sAkSAta rUpe te karmanuM karavuM, bhegavavuM ke dUra karavuM e sarva AtmAnA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - prathama prakAza pitAnA vIryane svAdhina che. te te jAtanA upAyo javAthI kamathI judA paDI zake che. daSTAMtamAM mATInI sAthe maLeluM -suvarNa sanuM) agnithI dhamavA pramukha upAyothI juduM paDI zake che. tema AtmAnI sAthe maLelAM karmo jJAna dhyAnarUpI vanDithI judA pADI zakAya che. A sAmarthya AtmAmAM ja che. eka ghara banAvanArane ghara banAvavAnuM sAmarthya pitAmAM che to te ghara teDavAnuM sAmarthya pitAmAM hoyaja, tema jyAre karma bAMdhavAnuM sAmarthya AtmAmAM che te karma toDavAnuM sAmarthya te AtmAmAM hoya ja, ajIvatatva-ajIvatatvamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAza, kALa ane pugaLa evA pAMca vibhAgo paDI zake che, dhamastikAya e evo arUpI padArtha che ke ApaNe ApaNAM netrothI tene joI na zakIe, chatAM tenA kAryathI te jANI zakAya che. jemake jIva ane ajIva e bannene eka sthAnathI bIjA sthAna. tarapha jatAM AvatA (javA AvavAmAM) sahAyaka tarIkenuM kAma te kare che. dAMtamAM mAchalIomAM gati Agati karavAnuM sAmarthya che. tathApi pANuM na hoya to temanAthI gamana Agamana banI zakyuM nathI. pANI gamanAgamanamAM sahAyaka che. tevI ja rIte sarva jIva ajIvanA gamanamAM dharmAstikAya sahAyaka che ane te lokanA pramANu jeTalA vistAramAM che. - adharmAstikAya-adharmAstikAya paNa arUpI padArtha chevAthI ApaNe tene joI nahi zakIe chatAM kAryathI jANuM zakIzuM, tenuM kArya e che ke jIva ajIva padArthone sthira rahevAmAM (pachI game teTale vakhata, tene kAMi niyama nathI) sahAya karavI, te paNa loka jeTalA vibhAgamAM rahela che. AkAza-jene pilANa kahevAmAM Ave che te paNa arUpI che. kAraNa ke temAM koI paNa jAtanuM rUpa hotuM nathI ke sparza hoto nathI. raMgaberaMgI vAdaLAMo jovAmAM Ave che, te AkAza nathI. te te AkAzamAM rahela eka jAtanA pagalika padArtho che. AkAza tenA kAryothI jANI zakAya che pudgala ane AtmAne avakAza (mArga) Apa te AkAzanuM kArya che. jyAM jyAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaga, cheDe yA jhAjhe pilANane bhAga haze, tyAM tyAM avazya jIva ane, padgalene mArga maLI zakaze. kalekavyApaka AkAza che. kALa-arUpI padArtha che. padArthone navA ane purANuM (junA) karavAM te tenuM kArya che, sUryanA asta udayane paNa kALa kahevAmAM Ave che. tene vyavahArika kALa kahevAmAM Ave che. te aDhI dvIpa pramANa che, bAkI AkAzanA sarva pradeza upara rahela kALanA azuo e 'nizcayika kALa che. pagala-rUpa, rasa, gaMdha, ane spaza jenI aMdara hoya te sarva pudgale che. paramANu sUkSmamAM sUkSma che. tevA aneka paramANuo ekaThAM thatAM judA judA aneka prakAranA vibhAgo banI. Ave che. je ApaNuM upabhegamAM ane dRSTigocara AvI zake che, jemAM keTalAka jIvanI sAthe rahelA pagale che ane keTalAka jIvathI taddana alaga ekalAM pudagale che. A pAMce dravyono samAsa ajIva nAmanA bIjA tattvamAM thaI zake che. ajIva pAMca dravyamAM pudagala sivAyanA cAra dravya AtmAne kei paNa jAtanuM duHkhakartA nathI. paNa yugala dravya che, teja rUpI hoI, aneka jAtanAM raMgaberaMgI suMdara dekhAva ApI, kamaLa sparza ApI, manahara zabda ApI, AlhAdaka sugadha ApI ane svAdiSTa rasa ApI, jIne pitAnuM bhAna bhulAvarAve che, athavA jIve te pAMca Idvione anukULa viSa pAmI temAM Asakta bane che. pratikULa viSayane joI ujita banI draSita thAya che, ane rAgadveSanI pariNatine pAmIne niviDa kamaba dha karI A duniyAmAM paribhramaNa kare che. suMdara yA asuMdara pudagalene-viSacene-pAmIne rAgadveSa na karatAM samapariNAme rahevAmAM Ave te karmabadha thatuM nathI. pitAnuM bhAna bhulavuM, ane pugamAM Asakta thavuM, A bannene meLApa kahe ke mizratA kahe, teja karmabaMdha ane janma maraNane hetu che. A kahevAthI ajIvatatva kahevAyuM. A ajIvatatvanuM svarUpa sArI rIte vicArI AtmAthI tene bhinna rAkhI, bhinna samajI, jema bane tema tenI Asakti ochI karavI; ane jema Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, jema, pugalamAM Asakti ochI thaze, tema tema AtmAmAM prIti vizeSa banI Avaze. puya, pApa ane Azrava, mana, vacana ane kAyAnI zubha kriyA te zubha Azrava A mana, vacana ane kAyAnI azubha kyiA te azubha Azraya. A ane jAtanI kyiAthI AvelA zubha azubha pudagalo temaja midhyAtva, avirati, ane kedhAdi kaSAyathI AvelAM pagale, tene puNya ane pApa kahe che. AzravathI judA paDI zaktA nathI, eTale te bannene AzravamAM samAveza karavAmAM Ave che. saMvara-AvatAM zubhAzubha karmone aTakAvavA, revA tene saMvara kahevAmAM Ave che. baMdha-Azrava dvAramAM mana, vacana, ane kAyAthI grahaNa karelAM karmone temaja mithyAtva, avirati ane kaSAya vigerethI grahaNa karAelAM karmone prakRti (svabhAva, sthiti (kALanuM mAna), anubhAga (rasa) ane pradeza (daLIyAne samudAya) A cArarUpe goThavIne baMdhita karavAM te baMdhatatva. - nirjarA-AzravaDhAre aMdhamAM AvelA zubhAzubha karmone vedIne sattAthI kADhI nAMkhavA te nirAtatva. ma-karmone sarvathA abhAva arthAta AtmAnuM -- methI chUTA thavApaNu te mokSa. A pramANe nava tana naya,nikSepa pramANu vigerethI je yathAsthita (jevuM che tevuM) jANavApaNuM, pachI te jANavApaNuM saMkSepathI hAtha ke vistArathI hoya, tene sabhya jJAna jJAnI puruSe kahe che. A tatva saMbaMdhI vicAre bahALA vistArathI anya pustakamAM ApavAmAM AvyA che. tethI AMhI vizeSa vistArathI lakhavAmAM AvyA nathI, paNa vizeSanA athIoe jIvAbhigamasUtra, pannavaNuM sUtra, navatattvabhASyAdi graMtha jevA. A tattvajJAnamAM prathama AtmAnuM ane pachI ajIvanuM je jJAna ApavAmAM AvyuM che te ghaNIja samajapUrvaka ApyuM che, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAga 49 kemake AtmAnA ajJAnIone prathama AtmA zuM che, te jaNAvavAnI jarUra che ane te AtmAnuM jJAna tenA pratipakSI ajIvane jANyAthIja vizeSa spaSTa thaI zake che. te be tanuM varNana thatAM punarjanma thavAnuM kAraNa zuM? tenA kAraNa rUpe puNya, Azrava ane baMdha vigere jaNAI Ave che. ane punarjanma na karavA paDe tenA heturUpe saMvara nirjarA ane mekSa batAvavAmAM AvyA che. A nava tattvomAM jIva ajIva jANavA lAyaka che, pApa, Azrava ane ra dha tyAga karavA lAyaka che, puNya paNa amuka hade gayA pachI tyAga karavAnuM che. savara nirjarA ane mekSa AdaravA lAyaka che. dazanaga. rucirjinoktatatveSu, smyshrddhaanmucyte| jAyate tannisagaiNa, guroradhigamena vA // 17 // jinezvara bhagavAnanA kahelA tane viSe rUci thavI ( satya che evI pratItI thavI) tene samyaka zraddhAna (kharekhara zraddhA) kahe che. A zraddhA svAbhAvika rIte yA gurUnA upadezathI thAya che. vivecana-zraddhA vinAnuM jJAna nirarthaka che. je vastunA upara prItI nathI te vastu AdaraNIya thatI nathI, ane Adara karyA sivAya phAyade maLatuM nathI. tema jJAnathI jANyuM hoya paNa jyAM sudhI tenA upara prIti nathI, tyAM sudhI te tarapha ApaNuM pravartana thavAnI bIlakula AzA nathI, tyAre tenAM phaLa maLavAnI AzA te kayAMthI ja hoya ? pahADa uparathI nadI nIcI vahana thatI hoya, temAM koI beDALa patthara athaDAI pachaDAIne LAkAra thaI jAya che, tevI ja rIte anAdi kALathI saMsAramAM paryaTana karanAra A jIvane 5riNAmanI vizuddhatAthI, karmonI zopazamatAthI ane Arthika paNa sArI pravRttithI A samyakatvarUpa ratnanI prApti thaI Ave che. koI mANasa rasoDa bhUlI gayA hoya, te svAbhAvika rIte Ama Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa prathama prarkaza. tema karatAM sAcA rastA upara AvI jAya che ane kadAca khIntane pUchavAthI temanA matAvyA pramANe cAlatAM paNa satya rastA upara Ave che, tevIja rIte A samyaktva ratnanI prApti pariNAmanI vizuddhatAe svAbhAvika rIte thai Ave che, athavA sadgurUnA upadeza sAMbhaLI te pramANe vartana karatAM pariNAmanI vizuddhatAe meLavI zakAya che. game tevI rIte samyaktva prApta thAo, paNa te pariNAmanI vizuddhatA vinA tA nahiMja maLI zake. A vizuddhatA jema jema rAgadveSanI ochAza thatI jaze tema tema vRddhi pAmaze, yA pragaTa thatI Avaze. rAga ane dveSa e mahAna cIkAza che. A cIkAzathI jJAna, zraddhAna ane cAritra khAi jAya che. mATe dare avasare ane dareka kArya mAM rAgadveSathI ghaNuMja sAvadhAna rahevAnuM che ke, tenI cIkAzathI AtmA vizeSa dakhAI na jAya. tevA sAvadhAna manuSyeAja uMcA AvI zakze. sUryanI ADe vAdaLAMne tyAM sudhI mATe vibhAga AvI gayA che, tyAM sudhI prakAzanI AzA rAkhavI vyartha che tevIja rIte AtmAnI ADA AvA rAgadveSa rUpa vAdaLanA jaththA hoya tyAM sudhI AtmaprakAza cA AtmasukhanI AzA rAkhavI nakAmI che. vAdaLa dUra thaze. tyAreja prakAza thaze, tema rAgadveSa rUpa paDaLA dUra thavAthIja AtmaprakAza pragaTa thaze rASleSanI adhikatA thatAMja, samyaktva prAptinI najIka - velA jIvA paNa karmanI sthiti vadhI jatAM saMsAramAM adhika 5IMTana kare che ane samyaktvathI dUra rahe che. eTaluMja nahi paNa samyaktva pAmelA jIvA paNa samyaktvathI patita thaI saMsAramAM rakhaDe che mATe te samyaktvanI ke Atma vizuddhinI jarUra hAya tA avazya rAgadveSa ochA karavA joie. zraddhAmAM paNa aneka jAtanI tAratamyatA ApaNA jevAmAM Ave che. kAine vizeSa zraddhA, kAine gheADI zraddhA, kAine tenAthI paNa gheADI. A sarva tAratamyatA thavAnuM kAraNu pariNAmanI avizuddhi ane rAgadveSanu vizeSAdhikapaNuMja che. // 17 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che , cAribAga, cAritrayoga, negau sarvasAvadhayogAnA, tyAgacAritramiSyate / kIrtita tadahiMsAdi, vratabhedena paJcadhA // 18 // sarve deSavALA mana vacana kAyAdi rogono tyAga karavo, tene cAritra kahevAmAM Ave che, A cAritra ahiMsAdi vratanA bhede karI pAMca prakAre kaheluM che. 18 che vivecana-jJAnathI jANavAmAM AvyuM. darzanathI nizcaya thayA, have cAritrathI te pramANe vartana karavuM. A krame vartana karavAthI te vastunI prApti ghaNuM sahelAIthI thaI zake che. vyavahArika kAyAmAM jema keIpaNa ThekANe javAnuM hoya to prathama tene raste jANo, tene nizcaya kare ane pachI te mArge cAlavAnI kriyA karavI, tethI Icchita sthaLe pahoMcI zakAya che. tema karmothI mukta thavAmAM paNa prathama mukta thavAne mArga jJAnathI jANa, darzanathI tene nirNaya kare ane cAritrathI te pramANe kiyA karavI. A traNa ekaThAM maLavAthI mokSa rUpa kArya thaI zake che. jJAnathI ApaNe jAyuM ke A vastu khAvAthI bhukha dUra thAya, peTa bharAya ane zakti Ave, paNa vastu jANyA pachI je khAvA rUpa kriyA na kare te bhUkha bhAge nahi, peTa bharAya nahIM. ane zakti Ave nahIM. mATe A traNamAMthI ekAda nyUna hoya tyAM sudhI te kArya pUrNa thaI zakyuM nathI. A kAraNathI ja jJAna ane zraddhA pachI cAritra kahevAmAM AvyuM che. sarva pApavALA ne tyAga kare tenuM nAma cAritra. A ThekANe sarva zabda kahevAmAM e Azaya che ke dezathI paNa pApavALA cegAne tyAga karI zakAya che, tene dezacAritra kahevAmAM Ave che. paNa A ThekANe pUrNa cAritranuM varNana cAle che, ane teja mokSanuM eka aMga che. mATe deza cAritranuM grahaNa na thAya, te arthe sarva zabdanuM grahaNa kareluM che. te cAritra ahisAdi (keIpaNuM jIvanI hiMsA na karavI ItyAdI) vratanA bhedathI pAca prakAranuM che teja pAMca prakAra AgaLa kahevAmAM Ave che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prathama prakAza yamane pahelo bheda ohasAsatyamasteya, brahmacaryAparigrahAH // paMcabhiH paMcabhiyuktA, bhAvanAbhirvimuktaye // 19 // ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, ane mamatArahitapaNuM, A pAMca mahAvrata cAritra kahevAya che. eka eka mahAvratanI pAMca pAMca bhAvanAo che. pAMca pAMca bhAvanA sahita pAMca mahAvrata muktine mATe thAya che. 19 | vivecana-A pAMca mahAvrate e cAritra che ane te mekSanuM kAraNa che. ahi e zaMkA utpanna thAya che, ke pAMca mahAvrata cAritra che ane cAritra teja coga che. te vizeSamAM niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi A sarve AgaLa batAvavAmAM Avaze tene upaga zuM? athaoNt je yamathI eTale pAMca mahAvratothI mokSa thatuM hoya te pachI dhyAnAdi aMge kahevAnuM prayojana zuM? A zaMkAnuM sabhAdhAna ema thaI zake che ke eka vyavahArika mahAvrato ane bIjAM nizcayika mahAvrate. temAM vyavahArika mahAvrata aSTAMga ciMganA prathama aga tarIke AvI zake che. koIpaNuM jIvanI hiMsA karavI nahi, 1 asatya bolavuM nahi, 2 corI karavI nahi, 3 brahmazcarya pALavuM, 4 ane parigrahane sarvathA tyAga kare 5 A pAMca niyama yA mahAtra vyavahArika che ane tene cAganA prathama aMga tarike gaNavAmAM AvyA che. A pAMca mahAvrato teja cAritra che ane te cAritra mokSanuM kAraNa che Ama A pAMca mahAvrataneja cAritramA samAveza karavAmAM AvatA hoya ane niyamAdi sAta ago jadAM gaNavAmAM ke levAmAM na AvatA hoya te A mahAvratane nizcayika sthitimAM laI javAM joIe ane e nizcayika sthitinI parAkASTA (chellI hadamAM) mokSa che, ema kahevuM te yathArtha banI zake tema che. pAMca mahAvratAnI nicika sthiti A prakAre che ke, ahiMsA eTale pitAnA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yusanAM pahelA zai. pa3 AtmAne kAIpaNa prakAre hiMsaka thavA na devA. arthAt kAi paNa jAtanAM zubhAzubha karmothI AtmAne dakhAvA na devA joie 1. satya eTale AtmA sivAya bIjI kAi paNa vastune peAtAnI mAnavI ke kahevI na joie. 2. azraya-pugalika vastune upabhAga karavA na joie. 3. brahmazcaya eTale AtmabhAvamAM ramaNa karavuM joIe. 4. aparigraha eTale zubhAzubha karmo upara paNa mamatva hAvA na joie. 5. AMhi A za MkA thai zake tema che ke, jo AcAryazrInA abhiprAya nizcaya mahAvrata kahevAnA hatA te teAe tema zA mATe na lakhatAM AgaLa upara vyavahArika mahAvratAnuM vivecana karyuM ? A zaMkA kharAkhara che paNa AcArya zrIjIe sarvattAvacarcAnAM sthAnadhAtrimiSyate sarva jAtanA sadeSa (dASavALA) ceAgAnA tyAga karavA te cAritra che ema kahyu` che. Ahi amuka hadanI apekSAezubha ceAge che, te paNa doSarUpa che. te apekSAe vicAra karatAM e vAkyamAM nizcaya mahAvrata saMbadhI guDhArtha gupta rahelA hAya ema anumAna karI zakAya che. jo tevA guma guDhArtha na heAta tA AgaLa upara dhyAna AdikanuM svarUpa te na kahetAM A mahAvratAja meAkSanuM sAdhana che eTaluM kahIne kRtArtha thai tyAMthI virAma pAmata. paNa ATalAthI na aTakatAM vyavahArika pAMca mahAvratapUrvaka dhyAna AdikanuM svarUpa batAvatA sAdhakane chellI hada sudhI rastA khullA khatAve che. ane a Mca mahAvratAne cAritra kahI te jJAna, zraddhAna ane cAritra meAkSane arthe thAya che, Ama ekaja pustakamAM e abhiprAya ApatAM, pahelA abhiprAyamAM khullI rIte nizcaya mahAvratanI guptatA samajI zakAca che, ane khIjA abhiprAyathI vyavahArika mahAvrata kahevApUrvaka chellI hada sudhI sAdhakane lai javA prayatna kare che athavA mIjI apekSAe ema paNa samajI zakAya che ke A pAMca mahAvrata pAMca pAMca bhAvanA yukta meAkSane arthe thAya che, te sAmAnya kathana che. ane dhyAnArdika karI meAkSa thAya che te vizeSa kathana che. eTale prathama sAmAnya kathana karI pachI vizeSa kahevuM; e paNa eka zAstrakArInI rIti che. AMhi pAMca mahAvratA mAnuM kAraNa che, te paraparAe Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prathama prakAza mekSanuM kAraNa che, ema paNa samajI zakAya che. A pramANe judA judA abhiprAye je mArA samajavAmAM AvyA te jaNAvyA che. vizeSa khulAse jJAnI purUSa jANe. game tema che paNa A pAMca mahAtratA mekSanuM kAraNa che, te te nirvivAda che kemake A mahAvratanA AdarabhAvathI saMsArane ane karma AvavAno mATe bhAga zekAI jAya che, AtmAne zAnti anubhavAya che ane uttarottara AgaLa vadhI zakAya che, e te nirvivAda che. A pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanAo che. ahiM bhAvanAno artha evo thAya che ke mahAvratAne sArI rIte kaDhatApUrvaka pALavAmAM sahAyaka kriyAo. AnuM svarUpa anukrame AgaLa kahevAmAM Avaze. prathama te pAMca yamanuM svarUpa kahevAmAM Ave che. ahiMsArUpa pahelA mahAvratanuM svarUpa kahe che. na yatpamAdayogena, jIvitavyaparopaNam // trasAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvataM matam // 20 // pramAdanA kAraNathI, trasajInuM ane sthAvara onuM jIvitavya nAza na karavuM te ahiMsAvrata mAneluM che. vivecana -trasajIvo ane sthAvara jIve eonuM varNana cA oLakhANa (samajutI) AgaLa apAI gayela che. te jIne pramAdathI paNa nAza na kare, e vAkyathI spaSTa samajAI zakAya che ke pramAdathI nAza na karo. tyAre jANuMne to nAza naja karo ahi e zaMkA thaI zake tema che ke jIva te nitya ane amara che. eka zarIra mUkI zarIra taramAM jAya che, ane tethI jIvano nAza thato nathI, paNa zarIrane nAza thAya che. te traNa ane sthAvara jIveno nAza na karavo, ema kahevAno hetu zuM che? tenuM samAdhAna ema thaI zake che ke A dehadhArIjIne deza prANa hoya che. sparza indriya-zarIra, rasaiDhiya-jIhuvA, dhrANedriya-nAkacasudriya -AMkha, zrotraIdriya-kAna, manabaLa-manazakti, vacanabaLa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yusanA bIjo bheda * 422 223 15 vacanazakti, yAyaaLa--zarIrazakti, zvAseAzvAsa ane AyuSya .. AkhuM. temAMthI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati A pAMcamAM rahelA ekedriya jIvAne sparzedriya, kAyakhaLa, zvAseAzvAsa ane AyuSya e cAra prANu hAya che. eindriya jIvAne rasaindriya ane vacanamaLa sahita cha prANa hoya che. teIdriya jIvAne prANuiMdriya sahita sAta prANa hAya che. cAradriya jIvAne cakSuIMdriya sahita ATha prANa hoya che. mAtApitAnA saMcAga vinA *utpanna thayelA samUmi paMcendriya jIvAne kaIdriya sahita nava prANu hAya che. ane garbhaja pacendriya janAvara, manuSya tathA upapAtika deva ane nArakInA jIvAne daza prANa hAya che. A prANA te A dehadhArInuM kAi paNa jAtanA dehamAM rahevArUpa jIvitavya che, ane prANArUpa jIvitavyanA nAza karavA ke tenAzrI jIvanA viyAga karAvave athavA tene du:kha ApavuM te hisA che. A kahevAthI jue ke AtmAnA nAza nathI thatA e siddha che, to paNa tene dhAraNa karelA prANAnA nAza thavAthI *(viyeAga thavAthI) AtmA duHkhAdinA anubhava kare che ane tethIja prANAnA nAzane hiMsA mAnavAmAM AvI che. ekedriyathI laI pace driya pa ta kAI paNa jIvane manathI, vacanathI ke zarIrathI mAravAmAM, sarAvavAmAM ke tenuM anumeAdana karavAmAM na Ave tyAre te prathama ahiMsAvrata kahevAya che. 20 yamanA khIjo bheda. - priyaM pathyaM vacastathyaM, sUnRnatratamucyate / // tattathyamapi no tathya, mapriyaMcAhitaMca yat // 21 // bIjAne priya lAge tevuM hitakArI ane satya vacana khelavuM te satya nAmanuM mahAvrata kahevAya che. apriya ane ahitakara vacana satya hAya tA paNa te satya nathI. ( kema te bIjAne khedanuM a pariNAme anarthanuM kAraNa che.) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTTa prathama prakAza. vivecana- ceAgIoe kevAM vacana elavAM joIe te temAM khIjuM mahAvrata rahI zake? gurUvarya kahe che ke priya lAge tevuM hAya, tenAthI hita thatuM hAya, ane satya haiAya. A traNa vizeSaNa viziSTa hAya tA khIjuM mahAvrata kahI zakAya. satya hAya paNa apriya hAya ke anarthakArI hAya te te vacana satya chatAM paNa satya nathI. A kahevAthI yAgIoe kaThAra vacanathI paNa khIjA jIvAne du:kha na ApavuM, evA nyartha nIkaLe che. AvI sakSama ahiMsaka vRttiethI cegIomAM hiMsaka prANIe upara kAmu dharAvavAnI ke vacanasiddhi Adi aneka atizayeAvALI siddhio pedA thaI zake che. yamanA trIjo bheda. -- anAdAnamadacasyA, steyavratamudIritam / vAghA mALA muLAmA~, haratA taM tA phri hai // 22 // ApyA sivAya kAMi nahi levuM te acI vrata kaheluM che. dhana e manuSyAnA mAhya prANa che te haraNa karatAM te manuSyeAnA dravya prANAne nAza karyo kahI zakAya che. 22 vivecana~vastunA mAlikanI rajA sivAya ke tenA AkhyA sivAya koi paNa vastu grahaNa na karavI, te trIjI acArya vrata hevAya che. vastunA mAlika kAMI sajIva vastu athavA dhana vigere Ape teA dhaNInI ApelI hAvAdhI te grahaNa karI zakAya ke kema ? uttaramAM gurUvarya ema jaNAve che ke tyAgone mATe te adatta cAra prakAranuM che. tItha karanI AjJA hAya teja grahaNu karI zakAya tIrthaMkaranI AjJA sivAyanI vastu tenA mAlika Ape tApaNu na grahaNa karavI. tIrthaMkare amuka vastu levAnI AjJA ApA hAya tApaNu dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe te grahaNa karAya che te tevI vastu vidyamAna gurUnI AjJA sivAya na laI zakAya. 2. kAraNa ke dravya kSetrAdine jANanAra gurU lAbhAlAbha jANIne tene grahaNa zrvAnI AjJA Ape. temaja mAlikanI AjJA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamane cothA bheda, 57 - - - - - - - - - - - - - - hoya te te vastu grahaNa karI zakAya, ane sajIva ziSyAdine tenI potAnI marajI yA tenA vaDilonI AjJA hoya te zikhyAdipaNe grahaNa karI zakAya. 4. A pramANe tIrthakara saMbaMdhI, gurU saMbaMdhI, mAlIka sabaMdhI ane jIva saMbaMdhI ema cAra prakAranA adattane tyAga kare. tyAgIone dravya, dhanAdi to grahaNa na karAya, kemake dravya e tyAgavRttine nAza karanAra che, tema gRhasthane dhanAdi upara mamatvabhAva hovAthI te dhana bAhya prANa jevuM che. AvA ghaNA dAkhalAo banelA jovAmAM Ave che ke dhanane nAza thavAthI ke corI thavAthI manuSyanAM hRdaya phATI jAya che ane maraNa paNa thAya che. mATeja zAstrakAra kahe che ke bAhyA prANa sarakhuM manuSyanuM dhana haraNa karanAre tenA kharA prANenuM haraNa karyuM che. 22. camane cotho bheda. -0 40- divyaudArikakAmAnAM kRtAnumatikAritaiH / manovAkAyatastyAgo brahmASTAdazadhA matam // 23 // divya ane udArika viSayano manathI, vacanathI ane zarIrathI karavA, karAvavA ane anumodavAno tyAga kare te brahmacarya aDhAra prakAranuM kaheluM che. 23. vivecana-divya eTale deva saba dhI ane udArika eTale manuSya tathA tiryaMca (janAvara) saMbaMdhI viSane tyAga karavo. kharekhara tyAga, IcchAnA tyAganI sAthe ja rahe che ane te IcchAne tyAga aDhAra prakAre tyAga karavAthI thaI zake che. manathI, vacanathI ane kAyAthI viSaya sevana na karavuM, mana vacana kAyAthI na karAvavuM, ane manathI, vacanathI ane kAyAthI viSaya sevanAranI anumodanA na karavI, A nava bheda thayA. te nava bheda devatAnA vaici zarIra sabaMdhI ane bIjA nava bheda manuSya ane tiryaMcanA udArika zarIra sa ba dhI, beu maLI aDhAra bheda thayA. A aDhAra bhede brahmacaryanuM pAlana karavuM. A brahmacarya pALanArane aradho saMsAra sukhamaya thaI jAya che. karmaba dhanAM ghaNAM kAraNe ochAM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prathama prakAza thaI jAya che. vIrya e zarIranuM piSaka hovAthI kharuM jIvana che. tenuM rakSaNa karavAthI yAdazakti, zarIrazakita ane vicArasAmarthya vRddhi pAme che. emane adhikArI thAya che ane vivekajJAna pAmatAM ghaNuM sahelAIthI AtmasvarUpamAM praveza karI zake che. zarIranI sthiratA ane mananI ekAgratA karavAmAM A vIrya ghaNuM ja upayogI che, mATe cegI thavA IcchanArAoe ghaNuM prayatnathI vIryanuM rakSaNa karavuM ane kharI rIte teja brahmacarya kahevAya che. 23, camano pAMcame bheda, sarvabhAveSu mUrchAyA, styAgaH syAdaparigrahaH / yadasatsvapi jAyeta, mUrchayA cittaviplavaH // 24 // sarva padArthone viSe Asaktino tyAga karavo te aparigraha kahevAya che (Asaktino tyAga kare tene tyAga kahI zakAya. kahevAne hetu e che ke) pAse vastu na hoya to paNa AsaktithI (IcchA hovAthI) manamAM aneka vicAre (vikRtio) pedA thAya che. 24. vivecana-sarva padArthomAMthI meha, mUcha, IcchA, Asakti, cA snehano tyAga kare te ja kharekhara tyAga che. uparathI, bAhAthI tyAga karavAmAM Avyo hoya paNa aMdaranI tRSNa zAMta na thaI hoya te manamAM aneka jAtanA vikapa cA vikAra thayA kare che ane manane zAti maLatI nathI. tyAga karavAnuM kAraNuja zAMti anubhavavAnuM che, ane te zAMti bAhya tyAgathI kadI maLavAnI nathI. IcchAnI ochAza vinAne tyAga viTa aNurUpe che. te tyAga pachI rUpAMtara karIne judI judI rIte tene phasAve che. eka ghara mUkAvI koI bIjIja rIte bIjuM navuM ghara maMDAve che. mATe jJAnI purUSo vAraMvAra kahe che ke kucha para kutto mUcha che teja parigraha che. 25. yamasiddhinI madadagAra bhAvanAo. bhAvanAbhirbhAvitAni, paMcabhiH paMcabhiH kramAt / mahAbratAni no kasya, sAdhayaMtyanyayaM padam // 25 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA mahAvatanI bhAvanA anukrame pAMca pAMca bhAvanAothI vAsita thayelAM A mahAvrato kene mekSapada sAdhI nathI ApatAM? arthAt A mahAtene bhAvanA sahita Adara karanAra avazya mokSapada meLave che. 25 pahelA mahAvratanI bhAvanA, manoguptyeSaNAdAneryAbhiH samitibhiH sadA / dRSTAnnapAnagrahaNenAhiMsAM bhAvayetsudhIH // 26 // mane gupti 1 eSaNasamiti 2. AdAnasamiti 3. isamiti che. ane annapAna joIne grahaNa karavuM. 5. A pAMca bhAvanAoe karI buddhimAna manuSyae ahisAne puSTi ApavI yA vAsita karavI 26. vivecana--ahi mane guNine artha e thAya che ke manane azubha vicArothI aTakAvavuM. hiMsA karavAmAM mananA vyApAranI mukhyatA che tethI mananI vizuddhatA heya teja ahiMsA banI rahe che athavA mananI vizuddhatAthI ahisAne puSTi maLe che 1 eSaNasamiti eTale AhAra, pANuM, vastra, pAtra vigere kaI paNa jIvane duHkha na thAya tevI rIte nirdoSa levuM. 2. AdAnasamiti eTale vastrapAtrAdi upakaraNe tathA bIju paNa kAMI levuM mUkavuM hoya to te koI paNa jIvanI virAdhanA na thAya tema levuM mUkavuM. 3. IryAsamiti eTale rastAmAM javuM AvavuM hoya tyAM nIcI daSTi karI yatanApUrvaka koI jIvanI virAdhanA na thAya tevI rIte javuM AvavuM 4. daSTAnnapAnagrahaNa eTale anAja (AhAra) ane pANe joI ne levuM kIDI, kuthuvA pramukha jI. adara caDI AvyA hoya te tene dUra karavA, dUra na thaI zake tevA ja hoya to te anAja pANuno nirdoSa jamIna upara tyAga kare. 5. A pAca bhAvanAo pramANe vartana karI prathama ahiMsAmahAvratane sArI rIte pAlana karavuM. 26. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza bIjA mahAvratanI bhAvanA hAsyalobhabhayakrodhapratyAkhyAnanirantaram / Alocya bhASaNenApi bhAvayet sUnRtavratam // 27 // hAMsI 1. lobha 2, bhaya 3. ane krodhanAM paccakhANa (tyAga) karavA vaDe karIne niratara vicArapUrvaka bolavA vaDe satyavratane vAsita karavuM. (majabuta karavuM) ra7 vivecana - asatya (juThuM) bolavAnA kAraNe vicAra karIzuM te prathama manuSya eka bIjAnI hAMsI mazkarI karatAM jUThuM bole che. mazkarImAM eka bIjAnI vastuo chupAvI, ame lIdhI nathI Ama kahI tenI vastu mATe vyAkuLa thate joI AnaMda pAme che. athavA tenI sthiti tevI na hoya, tathApi tevI sArI ke adhama sthitinA jevA paryAyathI bolAvI majA meLave che. A Anada ke majAthI phAyado kAMI nathI chatAM manuSya asatya bele che ane bIjA vratane duSita kare che. teone gurUvarya jaNuMve che ke bIjA vatane tamAre majabuta karavuM hoya to hAMsI karavAnuM pratyAgyAna (paccakhANu) kare. bIjI bhAvanA lebhano tyAga karavAnI che. manuSya kSaNika vastunI lAlacane parAdhIna thaIne asatya bole che. A ThekANe vicAravAnuM che ke game te vastu mATe lAbhathI prerAI asatya bolI te vastu meLavaze tathApi puNyanI prabaLatA sivAya te vastu tamArI pAsethI cAlI jaze, yA tamArA upagamAM nahi ja Ave ane bIjA mahAvratane bhAMgI karmabaMdhita thaze, eTale asatya bolI lobhathI te vastu meLavavI nirarthaka che. eTaluM ja nahi paNa te anartha pedA karanAra che. have je tamAruM puNya prabaLa che te paNa asatya bolI lemathI vastu meLavavI nirarthaka che. kAraNa ke tamAruM puNya prabaLaja haze to tevI rIte karyA sivAya paNa tamane te vastu sateSavRttithI maLI - heze ane teTalo karmaba dha ane anartha thatuM aTakaze 2. manuSya bhayathI asatya bele che. na karavAnuM koI kArya thaI gayuM hoya tenA saMbaMdhamAM kaI puche ke A kArya tame karyuM che? have Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA mahAvratanI bhAvanA. deza jo te thaI gayuM che tema kaheto tenI AkharU jAya, leAkamAM apakIrti thAya athavA mAra paDe ke vastuno vinAza thAya, vigere bhayanAM kAraNeAne laIne huM khele che. te kAryane chupAve che. jJAnI purUSaSa kahe che ke tevA pAmara jIve evaDA daMDAya che. eka to akArya karyuM, tenAthI karma baMdhana te! thayuMja. vaLI te kArya chupAvavA mATe jUThThuM khele che. Ama eka to viSa ane pAchu vaghAyu` ema banne rIte karma khAMdhe che. gurUjI kahe che ke A ceADA vakhatanA saMcAgavALA jIvAne sArUM dekhADavA mATe temanA bhayathI tuM jUThuM khele che paNa tAre tArA AtmAnA bhaya sAthe rAkhave joIe. huM lAA thADA vakhatanA saceAgavALA jIvAne rAjI rAkhavA ane nira MtaranA saMcAgavALA potAnA AtmAne kaSTamAM nAkhavA, bhUveAbhavamAM jUhu eTalI rakhaDAvavA, mAravA ke rIbAvavA e koI rIte tamane lAyaka nathI. tema leAkeAne rAjI rAkhavAthI paNa te pApa pu rahevAnuM nathI to akArya karI tene pazcAtApa karI, tenI mArI mALA, tene chupAvA nahi ane tenuM prAyazcita karIzuddha thA 3. ceAthu krodhathI asatya khelAya che. krodhanA AvezamAM manucaiA pAtAnuM bhAna bhulI jAya che. AtmAmAM eka jAtanA mahAn vikAra pedA thAya che. ane tenI chAyA bhrUkuTinI bhISaNatA, adharanuM sphUryuM, mukhanI lAlAza ane zabdanA viparitapaNA rUpe bahAra Ave che. krodhane parAdhIna thaelA manuSyAne vAcyAvAccenuM ke kabya akabyanuM bhAna rahetuM nathI, tethI asatya khelAya che, jUThu laka bIjAne apAya che ane satyAsatya niMdA paNa thAya che. jJAnI purUSAe Ave ThekANe bahu sAvaceta rahevAnuM che. prathama to kone praveza karavAja na devA. kadAca thai AvyA to vacana dvArA ke kArya dvArA tenA udayano nirodha karavA, tene niSphala karavA are udayarAya na karI zakAya to tevA prasa geAmAMthI thADA vakhata dUra cAlyA javuM, athavA to te kArya khIjA vakhatane mATe mulatavI rAkhavuM. Ama game te upAye karI krodhane niSphaLa karavA ane tenAthI prerAi asatya naja khelavuM. AcArya zrI kahe che ke A hAMsI leAbha, bhaya ane krodhanAM paccakhANa karavAM joie. 1 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, pAMcamI bhAvanA niratara vicAra karIne bolavuM te che. pUrvapara vicAra karyA sivAya rabhasavRttithI ekadama bolI nAMkhavuM temAM keTalIka vakhata asatya paNa bAlAI jAya che, eTaluM ja nahi paNa tenuM pariNAma kaI vakhata viparIta Ave che, mATe kAMI paNa olavu hoya tenA pahelAM jarA vicAra karI che ke A belavAthI mane pitAne keTale phAyadA che? cA bIjAne phAyado thaze ke kema? A bolavAthI nukazAna to nahi thAya? vigere vicAra karIne bolavuM, eka kavi te viSe kahe che ke - saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM pariNaniravadhAryA yatnataH pnndditen| atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatte: bhavati hRdayadAhizalyatulyo vipaakH||1|| sAruM agara khoTuM kArya karatAM vidvAnoe prayatnapUrvaka tenA pariNAmane vicAra karavo joIe. ghaNuM utAvaLathI pUrvApara vicAra ryA sivAya karelAM kAryathI kaI vakhata evI vipadA AvI paDe che ke te vipAke hRdayamAM zalyanI mAphaka dAha kare che. A pramANe bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAo pUrNa thAya che. e bhAvanAo pratye jAgRti rAkhI bIja mahAvratane majabuta banAvavuM. ra7. trIjA adattAdAnaviramaNavratanI bhAvanA. AlocyAvagrahayAJcA'bhIkSNAvagrahayAcanam / etAvanmAtramevaitadityavagrahadhAraNam // 28 // samAnadhArmikebhyazca, tathAvagrahayAcanam / anujnyaapitpaanaanaashnmsteybhaavnaaH||29|| vicAra karI avagrahanI yAcanA karavI, 1 vAraMvAra avagrahanI cAcanA karavI, 2 ATaloja avagraha vAparIzuM ema nizcaya karI teTale avagraha rAkhe, 3 svadharmIo pAsethI avagrahanI yAcanA karavI, 4 ane anna pAna Asana vigere gurUnI AjJA meLavIne vAparavAM, 5 A pAMca acAryavratanI bhAvanA che. 28-29. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja anAdAnavirANavAnI bhAvanA, 3 vizvana- ma - kAna mAM pANI lAvyA harA para bhAra . * jamAne ke kAkA - vAramAM te . jo bA pAM mAlika paNa i. - mana para ke 11 = ki . - . . pa ma . 1. cali. , , . . nAri, . kAna rAkhI khI za . . manapA ane mAmAnya jJAna pUla ha. pAnapAnanI jamA rAvaLa, savA, taDavA mATe mane AjJA kAya che. pi agara kadamAM ke mAM javA mAvavAnA ni bipi kelA jAya ne tyAM sAmAe javuM mA na ja A kALa Ave che ananA corI karyAno) dAla ha. 6-2-2. gharanA mAlikanI mA sadhI che. 4. ane karA pa mukAmamAM pala munie AvI rayA hAya tamane gRDa pAsethI vividha vAlA hAvAthI te sukAmAM bIjA navIna AvanAra munie prathama Avela munionI rakSA meLavIne temAM rahevuM . je teonI rajA meLavyA sivAya temAM rahe te svadhanI adatta ba lAge, pa. A pAMca avagraha kahalA che. prathama bhAvanA. vicAra karIne gRhastha pAye avagraha mAgavA te che. vicAra karavAnuM kAraNa e che ke A jagyA mATe lAyaka che ke kema? AthI rahevAthI amArA jJAna dhyAnanI vRddhi thaze ke hAni? athavA ghA mAlika AgevAna pate na hoya paNa tenA anuyAyI putraputrI strI vigere kuMTuMbIo hiya te tenI pAsethI yAcanA karI mukAma meLavyA pachI bahArathI Avela gharanA mAlikane te vAta samana thaze ke kema? tenI marajI na hovAthI ApasamAM leze te nahi thAya? vigere pUrvApara vicAra karI mukAma yA jagyAnI mAgaNI karavI amuka vakhata javA pachI pharI yAcanA karavI. A yAcanA karavAnuM kArAgu e che ke gRhasthane te jagyAnI jarUra jaNAnI hAya ane zaramathI te bolI zakate na hoya, te mATe pharI yAcanA karavI. je tema na kare ane tenI marajI virUddha tyAM vadhAre vakhata rahe te pharI bIjA sAdhuone vastI maLavI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, durlabha thaI paDe. A hetuthI athavA mAMdagI pramukhanA kAraNe mUtra viSTA ane vastraprakSAlanAdi kAraNathI vastInA mAlIkane pIDA na thAya mATe bIjIvAra yA vAraMvAra te vastInA mAlikanI rajA meLavavI ke amuka pramANa jeTale avagraha vAparIzuM. trIjI bhAvinAmAM jarUra jeTalI jagyAnI yAcanA karavI ane teTalIja vAparavI. ethI denAranuM mana kaluSita na thAya ane pitAne adattano deSa na lAge 3. eka dharmavALA sAdhuo pahelAM rahyA. hAya ane pAchaLathI AvanAra sAdhu teja dharmanA hoya to paNa pahelAM Avela sAdhunI AjJA laIne ja te sukAmamAM utaravuM joIe. jo tema na karavAmAM Ave te svadhanI adatta lAge. 4. meLaveluM anna pAchuM vastra pAtrAdi vigere gurUne cA AcAryane batAvIne pachI potAnA upayogamAM levuM. A batAvavAnuM kAraNa e che ke gurU A vastu nirdoSa che ke sadoSa che ane phAyadAjanaka che ke apAya (kaSTa) ApanAra che, vigere jANatA hovAthI tene lAyaka hoya te ja tene ApI apAyathI tenuM rakSaNa kare che. 5. vitarAga mArgamAM paNa AhAra, pANuM, vastra, pAtra ane mukAmanI te jarUra jaNAya che, te sivAyanI bIjI vastu upagI nathI te grahaNa karavAmAM Ave te tevitarAga mArgathI bhraSTa thavAya che upara jaNAvelI upagI vastu paNa dhaNInI ane gurunI AjJA sivAya upayogamAM levAnI nathI eja jaNAvI Ape che ke A sUkSma paNa adattano tyAga karavAne upadeza ApanAra mahAtmAono kaI guDha Azaya temAM raheluM che, ane tethI ema samajAya che ke sadAcaraNethI, bharapura nItithI ane AtmajJAnanI jAgRtithI cogIoe zAMta bhAvamA pitAnuM jIvana nirgamana karavuM joIe have je tevA yogIo AvA svalpa kAraNemA lokanItithI vimukha thaI adatta grahaNa karI kalezanA prapaMcamAM ane lekenI avagaNanAmAM AvI paDe to teo potAnuM jIvana ucca karI lokeAne ucca mArga batAvavAmAM kevI rIte phAvI zake ke upayegI thaI zake ? mATe taddana nirdoSa ane zAMta rIte jIvana pravAhita karavAne IcchatA rogIoe koI paNa prakAranuM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAthA mahAvratanI bhAvanA, 6pa adatta na letAM trIjA vratanI pAMca bhAvanAothI vAsita thaI vartana karavuM joIe. 28-29 thA mahAvratanI bhAvanA, strISaMDapazumadvezmAsanakuDayAMtarojjhanAt / sarAgastrIkathAtyAgAt mAgratasmRtivarjanAt // 30 // strIramyAMgekSaNasvAMgasaMskAraparivarjanAt // praNItAtyazanatyAgAt brahmacarya tu bhAvayet // 31 // strI, napuMsaka ane janAvaravALAM ghara, Asana, ane bhIMtanA AMtare rahevAnuM tyAga karave karI 1, rAga pedA thAya tevI strInI kathAono tyAga karave karI 2, pahelI avasthAmAM anubhavela viSacenI smRti (yAdI) na karave karI 3, strIonA ramaNika aga na jeve karI 4, ane potAnA zarIranA upara tevA zaNagArano tyAga karave karIne, rasavALA ane pramANathI adhika AhArane tyAga karave karIne brahmacarya vratane bhAvita (vAsita) karavuM. 30-31. vivecana-brahmacArI purUSoe ke strIoe, je ThekANe strIo ke parU rahetA hoya, pachI te ekalAM hoya ke jeDalAM hoya, tevA gRhamAM na rahevuM joIe, tenAM Asana upara na besavuM joIe, ane tevAM mukAmenI bhIMtane Atare paNuM na rahevuM joIe, tema rahe te temanA paricayathI, temane jevAthI ane temanA viSayAdi saMbaMdhI zabda sAMbhaLavAthI mehanI utpatti thavAno saMbhava che, eTaluM ja nahi paNa vratabhaMga thavAno paNa bhaya che. tevI ja rIte napaMsako jemane strI purUSa banneno abhilASa thAya che te rahetA hoya ane pazuo vigerenAM joDalIo ke ekalAM rahetAM hoya tevAM ghare, tevA Asano ke tevAM gharanI bhI tanA AMtare rahevAthI pUrve kahela doSo utpanna thavA saMbhava che. brahmacArI purUSoe rAgavALI strIo sAthe kathAno tyAga kare joIe athavA strInI kathAno tyAga kakaravo joIe athavA ekalI strIo sAthe vArtAlApa ke dharma. saMbadhI paNa kathAno tyAga karavo joIe. dharmakathA tyAga karavAne Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' . prathama prakAza hetu e che ke dharma karatAM dhADa AvI jAya." A kahevata pramANe pitAnA cAritramAM khAmI lAvI bIjAnuM sudhAravA prayAsa na keravo joIe. 2. gRhasthAzramamAM bhagavela viSaye yAda karavAthI vikAra thaI Ave che. kAmanI utpattija vicArathI thAya che. pUrvanA vicAranuM Ala bana maLatAM ja sattAmAM rahela vedeAdaya prabaLa ane pragaTa thAya che. te dUra karavA mATe tevA vicAre smRtimAM na lAvavA e uttama rasto che. 3. strIonAM ramaNika aMga upAMge jevAthI viSayane jAgRti maLe che. jo ke strI dura che, pitAnI pAse nathI, tathApi jema khaTAzane jovAthI dADhamAthI pANuM chuTe che, tevI ja rIte dUra rahelI strInA agapago rAgadraSTithI jotAM mana dravita thAya che. 4. ghaNA rasavALuM, snigdha cIcevALuM ane parimANathI adhika annAdi levAthI paNa iDhio majabuta ane madanmatta thaI viSayavikAra pratye deDe che. mATe brahmacArI paraSae ke strIoe baliSTa, rasAdivALe ane pariNAmathI adhika khorAka na levuM joIe, paNuM zarIrane piSaNa maLe, iddhio unmatta na thAya, ane dareka kAryo potAnA pramANamAM banI zake, teTale ne te kherAka le joIe. 5. A pAMca bhAvanAothI brahmacaryanuM rakSaNa karavuM ane vRddhi pamADavI 30-31. pAMcamA aparigrahavratanI bhAvanA. sparze rase ca gaMdhe ca rUpe zabde ca hAriNi / paMcAsvatIMdriyArtheSu gADhaM gAyasya varjanam // 32 // eteSvevImanojJeSu sarvathA dveSavarjanam / mAvinyatradave mavana vi zarvitAra rUrU | spa, rasa, gadha, rUpa ane zabda A pAMca indriyanA manohara viSayane viSe gADha (ghaNI) Asaktino tyAga kare ane teja pAca indriyanI amanez (kharAba) viSayane viSe sarvathA dveSane tyAga kare te akiMcanya ( aparigraha yA nirmamatva) vratanI pAMca bhAvanAe kahelI che. 3ra33. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te samiti ane minAM nAmeA. 67 vivecana--keTalAeka manuSyA emaja samaje che ke pasAnA ke gharanA tyAga karyo eTale tyAga thaI gayeA. paNa ema nathI. mucchA pAe vutto nAyaputtA tALA jagatanA jIvAnuM dharmopadeza ApI rakSaNa karanAra jJAtaputra mahAvIradeve munija 5griha kahyo che. A tyAgano dhanamAM ke gharamAMja samAveza na karatAM tene pAMce idricanA sArA ke kharAma dareka viSayamAM lAgu pADavAmAM AvyeA che. ane te e che ke sArA viSayAmAM rAga na karavA ane kharAma viSayeTamAM dveSa na karavA. A pAMca bhAvanAo che. ane te kharekhara aparigraha ke nimatvane tenI chellI hada sudhI pahAMcADe che. 32-33. E anya rIte cAritra ceAga, athavA paMcasamitiguptitrayapavitritam / caritraM samyakcAritramityAhurmunipuMgavAH // 34 // athavA pAMca samiti ane traNa guptithI pavitra caritra (AcaraNa) ne tIrtha karA samyak cAritra kahe che. vivecana--cAritrane mukhya mArga gupti che. ane samiti apavAda mArga che. mana, vacana ane zarIranA cogAno nirAdha karavA te gupti che. kArya prasagamAM zAstrajJA mujaba mRtanApUrvaka mana, vacana ane zarIranA vyApArane pravartAvavAM tene tItha karaza cAritra kahe che. 34, te samiti ane guptinAM nAmA IryAbhASaiNAdAnanikSepotsargasaMjJikAH / paMcAhuH samitististro guptistriyoga nigrahAt // 35 // iryosamiti 1. bhASAsamiti 2. eSaNAsamiti 3. AdAnanakSepasamiti 4. utsarga samiti 5 A pAMcane miti kahe che ane mana, vacana, kAyAnA traNa cogAno nigraha (rAdha) karavA tene traNa gruti kahe che. 35. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. iyyasamiti eTale zuM ? lokAtivAhite mArge cuMvite bhAsvadaMzubhiH / jaMturakSArthamAlokya gatirIryA matA satAm || 36 | aneka leAkeAthI calAelA ane sUryanA kiraNAthI prakaTa dekhAtA mALe jaMtuonI rakSAne mATe joine cAlavu tene sat purUSoe iosamiti kahelI che. 36 X vivecana jyAre kAI kArya prasage munione cAlavuM paDe tyAre potAnI ane parajIvAnI rakSAne mATeja je raste aneka leAkeA cAlelAM hAya teve raste cAlavuM. Ama kahevAno Azaya e che ke aneka jIveAnA cAlavAthI te rasto acitta-pRthvIkAya, vanaspatikAya ane jhINAM ja tuo vinAno thaI gayeleA hAya che. paNa jo navAja rasto pADavAmA Ave to te ThekANe pRthvIkAyanA jIvA temaja tevA ujaDa mAmA aneka trasa jIvA bharAi rahyA hAya che teno nAza thAya che. vaLI unmArge cAlatAM kAMTA, kAMkarA, jALAM vigere Ave tethI peAtAnA zarIrane paNa ijA thavA saMbhava che. leAkeAnA cAlelA mArge paNa sUryanA kiraNeAthI prakAzita thaye teja cAlavuM joIe tema na karavAmAM Ave to aMdhArAmAM paga nIce aneka jIvAno vinAza thavA sa bhava che. temaja khAi, kAMTA ke jherI jIvAthI peAtAnA zarIrane paNa nukazAna thavA saMbhava che. leAkeAno cAlelA mArga sUryathI prakAzita thayeA hAya tyAre paNa sADAtraNa hAtha diSTa jamIna upara lAMkhI paDe teTalI nIcI STi rAkhIne jIvAnI paga nIce virAdhanA na thAya tevI rIte joine cAlavuM te icyasamiti kahevAya che. 36. khIjI bhASAsamiti. avadyatyAgataH sarva janInaM mitabhASaNam / miyA vAcaMyamAnAM sA bhASAsamitirucyate // 37 // nirdoSI, sarva jIvane hitakArI, ane pramANe peta ( svapa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhI AdAna nikSepa samiti, 69 che) bAlavuM tene bhASA samiti kahe che. te bhAsamiti muniene priya che, athavA pinakArI che. 37. trIjI epaNAsamiti, dvicatvAriMganA bhikSAdopainityamadUpitam / muniryadannamAdatta saMpaNAsamitirmatAH // 38 // munio vighAnA beMtAlIsa dazApothI niraMtara akruSita (depa rahina ) je AhAra ane pANI Adi ) grahaNa kare che tene evA mini kahe che. vivecana-jema bhramara svabhAvika utpanna thaelA kamaLa upara besI temAMthI rasa grahaNa karI pitAnA AtmAne satAve che, ane kamaLane pIDA upajAvato nathI, tema gRhasthAe pitAne mATe banAvelA AhAramAMthI, tene duHkha na thAya, pharI banAvo na paDe. tevI rIte sva5 AhAra grahaNa karI munie pitAnA dehane piSita kare che, tene eSaNasamiti kahe che. bhikSAnA betALIsa depa piDaniryuktisUtra, dazavaikAlika sUtra, utarAdhyayana sUtra vigere sthaLethI joI levA vistAra vizeSa hovAthI ahI lakhavAmAM AvyA nathI. 38, cethI AdAna nikSepa samiti, AsanAdIni saMvIkSya pratilikhya ca ytntH| gRhNIyAnikSipedA yat sAdAnasamitiH smRtAH // 39 // AsanAdika draSTithI joIne tathA evA pramukhathI pramAne karIne cahnApUrvaka levAM athavA mukavA tene AdAnasamiti kahI che. 39 vivecana-A to jenono mukhya siddhAMta che ke, nAtivApam at keI paNa jIvane mAraze nahi. jema bIjA jIvane mAravAnI manAI che tema potAnA AtmAne paNa mAravo nahi, upayoga rAkhyA sivAya unmatta yA uchuMkhalapaNe pravartana karatAM dareka Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go prathama prakAza wwwww WHO WE -- we were mandat kArTImAM bIjA jIvAnA maraNu sAthe potAnA AtmA paNa karmathI marAya che, A dhAya che teno khacAva paNa sAtheja karavAno che. ame kharUM pUcho to peAtAnA jIvano khacAva karavo teja khIjAnA jIvono acAva che. kAraNa ke pAte peAtAnA AtmAne kakha dha na thAya tevA prayatna karavo zarU karyo ke khIjAno khacAva thaIja gayA. kemake khIjAne duHkha thAya tevI pravRtti karavAthI pote karmathI khadhAya che. mATeja joine cAlavuM, nirdoSa belavuM, nirdoSa AhAra levo ane kAi levuM mUkavuM te sarva yatnApUrvaka, khIjA jIvone dukha na thAya, ane peAtAne ka kha dha na thAya tema karavuM kahyuM che. AsanAdikamAM Adi zabdathI vastra, pAtra, pATa, pATalAdi kAI paNa vastu potAnA upayeAgamAM AvatI heAya te levI. te sarva vastu divase to daSTithI joIne levI. sUkSma jatu hAvAno saMbhava lAge teA rajoharaNAdithI pramAna karIne levI mUkavI. rAtrInA vakhatamAM rajoharaNathI pramA na karavI, kAraNa ke rAtre STithI jovAnuM khArIka rIte anavu azakya che. A pramANe AdAnanikSepasamiti kahelI che 39 lAla pAMcamI utsaga samiti, yatnAdyadutsRjetsAdhuH sotsargasamitirbhavet / kaphamUtramalamAyaM nirjaMtu jagatItale. // 40 // sAdhu je ka*, mUtra, mala ane tenA sarakhI bIjI paNa vastu jaMtu vinAnI jamIna upara catanApUrvaka tyAga kare tene utsa samiti kahe che. 40 vivecana--kA, mUtra ane malAdi vastue lIlImATI ke lIlIjamIna, vanaspativALIjagyA ke kAi paNa trasa jIvAdi cukta jamIna upara tyAga na karavI paNa te sivAyanI sUkI dhaLa retI ke tevI pattharavALI jamIna upara tyAga karavI. dareka ThekANe kAI jIvane duHkha na thAya te siddhAMta lakSamAM rAkhavAno che. . ' Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa guNimAM prathama masi kahe che. 71 traNa guNimAM prathama mane gupti kahe che. vimuktakalpanAjAlaM samatve supratiSThitam / AtmArAma manastajjJaimanoguptirudAhRtA. // 41 // kalpanAnA jAlathI mukta thaelA, samabhAvamAM sthita thaelA, ane AtmabhAvamAM ramaNa karatA manane jJAnI purUSoe manogupti kahelI che. vivecana-Arta ane raudradhyAnane kalpanA jAla kahevAmAM Ave che. AvI kalpanA jAlathI prathama manane mukta karavuM joIe. juo ke dharmadhyAna e paNa eka ucI hadanI apekSAe kalpanA jAla che. tathApi prathama abhyAsIo mATe tene kalpanA jALa na gaNatAM Arta, rezadra dhyAnane kalpanA jAla gaNavI. Arta redra vinAnI sthitimAM manane mUkyA pachI bIjI sthiti manane samabhAvamAM sthApita karavAnI che. A samabhAvamAM A vaiddha dhyAnano Adara paNa nahi, ane tiraskAra paNa nahi, arthAt dharma dhyAnanI sthiti upara lAvI mUkavuM. A sthitimAM aneka jAtanAM zubha Ala bane laIne manane sthira karavAnuM che. sthira karavAnuM che eTale azubhamA jatuM rekI dharma dhyAnanA vicAromAM daDha karavAnuM che. tyAra pachInI trIjI sthitimAM manane AtmabhAvamAM ramaNa karatuM karavAnuM che. A AtmabhAvamAM koI paNa jAtanI mAnasika kalpanA karavAnI nathI. sthaLa vicArothI rahita karI nivikalpa karavAnuM che. jyAM sudhI kaI paNa jAtanI kalpanA manamAM hoya, keI paNa jAtanA vicAro hoya tyAM sudhI mana AtmabhAvamA kadI AvI zakatuM nathI. AtmabhAvamAM manane lAvavA mATe vicArene eka bAju kADhI mUkavAnA che, tevA AtmabhAvamAM laya pAmelA manane mane gumi kahelI che. A ThekANe keTalAka evI zako kare che ke "manamAM vicAra na kare tyAre zuM zunya thaI javuM ? ke jaDa thaI javuM? evI zUnyatAnI ke jaDatAnI sthiti, amane joItI nathI," vigere kalpanA karanArA atyAranA jJAnIoe jarA mahenata laIne pUrve kahela krama pramANe anubhava meLavI levo joIe, to teone jaNAze ke zUnya thAo che, jaDa thAo cho ke AnaMdanA bhoktA thAo cho? mUkavuM. A sthira karavAnuM che. tyAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra . . prathama prakAza, keTalAeka sArA vicAra karavA tene managupti kahe che, A kalpanA, karavAno heta temane evo maLe che ke vacanagupti ane vacanasamiti e, jema mona karavuM, ane satya, pacca, mita vigere sAruM bolavuM, vigere kAraNathI bhinna paDe che tema manamAM nathI. teone hu jaNAvIza ke jue ahIM manano te samiti guptino bheda nathI pADo, paNa kalpasUtramAM manosamiti ane managupti e prakaTa bheda pADela che. te pATha mahAvIra svAmInA dIkSA grahaNa karyA bAda temanI sthitinuM, yA temanI pravRttinuM varNana ApatAja ApavAmAM Ave che, ane ahIM je ke pragaTa samitiguptine bheda nathI Ape, topaNa vimuvIpanAruM jama kubattipitta A be bheda manosamitinA jaNAya che. sArA vicAra karavA tene manogati hevI te, kharAba vicAranI apekSAe kahI zakAya. kharAba vicArathI manane jeTaluM aTakAvyuM teTaluM mana rekAyuM gaNAya. paNa kharI rIte mane gupti to mana AtmAmAM ramaNa kare tene ja kahevAmAM Ave che. 41. bIjI vacanagupti saMjJAdi parihAreNa yanmaunasyAvalaMbanam / vAgvRttaH saMvRtti yA, sA vAgguptirihocyate // 42 // sajJAdikano tyAga karI je menapaNuM rAkhavuM tene athavA ekalI vacananI vRttione rokavI tene ahIM vacanagupti kahe che. 42 vivecana -hAthanI, AMkhanI, AgaLanI ke khAMkhArA pramukhanI saMjJAne sarvathA tyAga kara, tene athavA saMjJA vigere khulluM rAkhI, vacanathI bolavAno nirAdha karo, mona karavuM, tene vacanagupti kahe che. 42. trIjI kAyamusi. upasargaprasaMge'pi kAyotsargajuSo muneH| sthirIbhAvaH zarIrasya kAyaguptirnigadyate // 43 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra varNana upasaMhAra 73 upasarga jevA prasage paNa kAryotsargamAM (dhyAnamAM rahelA muninA zarIra saMbaMdhI je sthira bhAva sthiratA) tene kAyamusi kahe che. 43 athavA bIjI rIte kAyazumi batAve che. zayanAsananikSepA ''dAnacaMkramaNeSu yH| sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sAparA // 44 // zayana karavuM, Asane besavuM, mUkavuM, levuM ane cAlavuM vigere sthAne, te te kiyAnA saMbaMdhamAM niyama rAkhavo, tene bIjI rIte kAyazumi kahe che. 44 etAzcAritragAtrasya jananAt paripAlanAt / saMzodhanAcca sAdhUnAM, mAtaro'STau prakIrtitAH // 45 // jema mAtA putranA zarIrane pedA kare che, dudhAdi pAI zarIranuM rakSaNa kare che. ane maLamUtrAdithI zuddha kare che, tema A pAca samiti ane traNa gupti, cAritra rUpa zarIrane pedA karatI hovAthI sAdhuone AThe mAtA samAna kahelI che. 45. cAritra varNana upasaMhAra, marvAtmanA ytiiNdraannaametccaaritrmiirit| yatidharmAnuraktAnAM dezataH syAdagAriNAm // 46 // A upara varNana karavAmAM AvyuM te sarvavirati cAritra dhAraNa karanAra munI drone (munIone mATe che. yatidharma upara prema vALA (paNa te pramANe AdaravAmA azakta) gRhasthIo mATe te cAritra dezathI (amuka vibhAgathI) hoya che. 46. vivecana cAritranA adhikArI paratve be vibhAgo karavAmAM AvyA che. eka sarvavirati, bIjuM dezavirati. pUrve varNana karela pAMca mahAvrato mUlaguNa ane ATha pravacana mAtA uttara guNane je pUrNa rIte pALI zake te sarvavirati kahevAya che. A sarva virati tyAgIothIja banI zake che te pramANe jeo pUrNa Adara na karI zake paNa sAdhudharmamAM premavALA hoya temaNe te sthiti meLavavA mATe ane potAnI egyatAmAM vadhAre karavA mATe dezavirati Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 prathama prakAza. (jenuM svarUpa have pachI kahevAmAM Avaze) teno Adara karavA joie. dezavirati eTale sarvaviratino amuka aMze Adara karavA. A kahevAthI cAritra dharmanuM varNana samApta karI temAM praveza karI zakavA mATe anukrama batAve che. 46 gRhastha dharma ane nItipUrvaka jIvana nyAyasaMpannavibhavaH ziSTAcAraprazasaMkaH / kulazIlasamaiH sArddhaM kRtodvAho'nyagotraH // 47 // pApabhIruH prasiddhaM ca dezAcAraM samAcaratra f avarNavAdI na kvApi rAjAdiSu vizeSataH // 48 // anavivyakta gupte ca syAne suprAtivezmike / aneka nirgamadvAravivarjitaniketanaH // 49 // kRtasaMgaH sadAcArairmAtApitrozca pUjakaH / tyajannupaplutaM sthAnamapravRttazca gahite // 50 // vyayamAyocitaM kurvan veSaM vittAnusArataH / aSTabhirdhIguNairyuktaH zRNvAno dharmamanvaham // 51 // ajIrNe bhojanatyAgI kAle bhoktA ca sAtmyataH / ' anyo'nyApratibaMdhena trivargamapi sAdhayan // 52 // yathAvadatithau sAdhau dIne ca pratipattikRt / sadAnabhiniviSTazca pakSapAtI guNeSu ca // 53 // adezAkAlayozcaryaM tyajana jAnan balAbalam / vRtasyajJAnavRddhAnAM pUjakaH poSyapoSakaH // 54 // dIrghadarzI vizeSajJaH kRtaMjJo lokavallabhaH / salajjaH sadayaH saumyaH paropakRtikarmaThaH // 55 // aMtaraMgAriSaDvarga parihAraparAyaNaH / vazIkRtaMdriyagrAmo gRhidharmAya kalpate // 56 // paisA nyAyathI pedA karaveA. uttama AcAravALAnI prazaMsA karavI. judA gAtravALA tathA kula' ane AcAra jenA sarakhAM hAya tenI sAthe vivAha karavA pApathI bhaya rAkhavA. prasiddha dezanA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharma ane nItipUrvaka jIvana 75 AcAra pramANe Adara kare. koInA avarNavAda na bolavA, temAM rAjAnA arNavAdane vizeSa prakAre tyAga karavo. ghaNA khu ! nahi tema ghaNuM gupta nahi tevA gharamAM sArA pADezInI sAthe nivAsa karo. makAnamAM pesavA nIkaLavAnA aneka dvAre na hovA joIe sadAcAravALA manuSyonI sobata karavI, mAtapitAnI bhakti karavI. upadravavALA sthAnano tyAga kare. arthAt te sthaLa mukI bIje sthaLe jaI vasavuM. nidanIya kAryamAM pravRtti na karavI. Avakane anusAre kharca kare. paisAne anusAra vabhUSaNAdi veza pahera. buddhinA ATha guNa pedA karavA. niraMtara dharma sAbhaLavA javuM. ajIrNa thayuM hoya te bhejana na karavuM, vakhatasara zAMta bhAve bhejana karavuM. anya anya dharma, artha ane kAmane bAdha na Ave tevI rIte te traNe varganuM sAdhana karavuM, atithi sAdhu ane dIna mANasanI yathAga (gyatAnusAra) bhakti karavI. koIpaNa vakhata beTe kadAgraha na rAkha. guNavAna purUnA guNane viSe pakSapAta kare. niSedha karelA dezamAM ke niSedha karelA kALamAM gamana na karavuM. pitAnI zakti ke nirbaLatAne jANanAra thavuM. vratamAM rahelAM, jJAnathI ke umarathI vRddha mANasanuM cogyatAnusAra pUjana karavuM. pioSaNa karavA lAyaka potAnA parivAranuM poSaNa karanAra, ane dIrdha dRSTivAnuM thayuM. guNa ane avaguNane aMtara jANanAra, karelA guNane jANanAra, lekane vallabha, lajajAvAna, dayAvAna saumya (zAMta) prakRtivALA, pApakAra karavAmAM tatpara, krodha, mAna, mAyA, lAbha, rAga, dveSa A a taraga che zatruono parihAra karavAmAM prayatnavAna ane indriyonA samUhane vaza karanAra manuSya gRhasthadharma (dezaviraticAritra) pALavAne gya thAya che. 47thI 56. vivecana-dhana nyAyathI pedA karavuM joIe. eTale svAmI droha, mitra droha, vizvAsitane ThagavuM ane zairyAdi niMdanIya vyApArene tyAga karI, pitapatAnA varNane anusAre sadAcArathI dhana pedA karavuM te nyAyasaMpanna dravya kahevAya che. 1 ziSTAcAra prazaMsA-jJAnathI vRddha athavA vayathI vRddha pura rUnI sevA karI uttama zikSA meLavI hoya, tevA purUSonA AcAranI cA cAritranI prazaMsA karavI te ziSTAcAra prazaMsA. 2. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza, . kuLa ane madha, mAMsa, rAtribhejana Adi parihAra rUma AcAra jenA sarakhA haya, judA judA gotranA ane eka dharmanA hoya temanI sAthe gRhasthoe vivAha kare. dhanADhaya sAthe garIbane ane garIba sAthe dhanADhayo tathA paradhamI sAthe vivAha thatAM teonI AkhI jIMdagI lezita ane duHkhadAInIvaDe che. 3. - pApabhIruNa ane adai duHkhanA kAraNarUpa karmothI bhaya pAmanAra, cerI, paradAra ane jugAra AdithI A lokamA virDanA thAya che te prasiddha ja che, ane madyamAM sevanAdithI zAstra - rNita narakAdi vedanA maLe che tethI bhaya pAmanAra. 4. ziSTa purUSane saMmata ane ghaNA vakhatathI cAlato Avelo bhejana vastrAdi AcAra ullaMghana karavAthI dezavAsI loko sAthe vidhi thavA saMbhava che. ane tema thatAM pariNAma sAruM AvatuM nathI. jaghanya, madhyama yA utkRSTa prANuonA sabaMdhamAM avarNavAda na levA. avarNavAda bAlavAthI, bIjAne parAbhava karavAthI ane Atma prazaMsA karavAthI nIca gotra badhAya che, ke je karaDe varSe mukAvuM muzkela thAya che jyAre bIjA sAmAnya manuSyane avarNana vAda na bolo te rAjA, maMtrI Adine avazya naja bola kemake tethI tatkALa viparIta pariNAma Ave che. 6. - gharamAM javA AvavAnA aneka dvAre na rAkhavAM. tethI cAra, jAra AdithI dhana, strI vigerene nAza thavA saMbhava che. vaLI te ghara zalyAdirahita sthAne, zakuna, svapna, upakRti Adi nimitta baLe karI uttama sthAnake banAvavuM joIe. je taddana khulluM hoya, AjubAju ghare na hoya, te corAdine bhaya saMbhave che, ane tadana gupta hoya te zebhA na Ape temaja agni Adi upadrava vakhate moTI muzkelImAM utaravuM paDe che. 7. A leka, paralekanA hitakArI AcaraNavALA purUSanI sAthe senata karavI. 8. mAtA pitAne traNa vakhata namaskAra karavAthI, paraloka hitakArI anuSThAnamAM joDavAthI, dareka kAryamAM temanI AjJA meLavavAthI, uttama vastu ApavAthI ane temanA jamavA pachI-jamyAthI temanuM pUjana karyuM kahI zakAya che. 9. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dhama ane nItipUrvaka jIvana ce svarAjya taraphathI yA pararAjya taraphathI bhayavALA, durbhizva, marakI ane tevA bIjA upadraveAthI asvastha thaelAM gAma, zahera, sthAna AdinA tyAga karavA. je tyAga karavAmAM na Ave, te pUrve upArjana karelAM dharma, artha kAmAdine vinAza thAya, ane navIna upArjana thanAM na heAvAthI ubhayaleAka bhraSTa thavAya. 10, deza. jAti ane kulanI apekSAthI gati kAryo; jevAM ke kRSiDa, madirAdikanA vyApAra madirAnuM pAna vigere tyAga karavA. 11. kuTuMbanuM pApaNa karavAmAM, pAnAnA upabheAgamAM, ane devatA, atithipRjana Adi prayAjanamAM dravyanA vyaya Avakane anusAre rAkhavA AvakanA pramANathI adhika kharaca rAkhatAM leAkeAmAM avizvAsa, dharmanI hAnI, laghutA ane bhikSukatAvigere prApta thAya che. 12. sAla kArAdi veSa, vaibhava, jAti, deza ane kAlAnusAra AkhavA. te sivAya leAkeAmAM hAMsipAtra thavAya che. 13. dharma sAbhaLavAnI IcchA, 1. dharma' sAMbhaLavA, 2. zAsrA grahaNa karavA, 3. bhUlI na javAya tema dhArI rAkhaveA, 4. vijJAta arthane avalakhIne khIjA vitarko karavA, 5. virUddha arthathI vyAvana karavu, r. padArthAnu jJAna, cha ane tatva jJAna, 8, A AThe buddhinA guNA che, te dhAraNa karavA. 14. nira Mtara dharma zravaNu karavA, tethI uttarAttara guNanI vRddhi thAya che. 15 ajIrNa thatAM bhAjananA tyAga karavA, kemake tethI rAga vizeSa vRddhi pAme che. maLa tathA vAyunA kharAba gaMdha, viSTA gheADI gheADI Ave, zarIra bhAre jaNAya, arUci thAya, ane kharAkha eDakAra Ave A cha ajIrNanAM lakSaNa che. 16. bheAjananA avasare pramANeApeta jamavuM, lAlupatAthI adhika na jamavuM. tema thatAM agni maMdatA, virecana, vamana ane maraNAMgata rAgA utpanna thAya che. 17. anyAnya khAdha na Ave tema dharma, artha, ane kAmanuM sevana karavuM. ekalA kAmanA sevanamAM dhana tathA dharmanI hAni che, ekaluM dhana meLavanArane te dhananA bhAktA kAi thAya che ane pApa pote khAMdhe che. ane ekalA dharmane sevanAranA gRhasthAzrama cAlI zakatA nathI, mATe acainya khAdhA na pahoMce tema traNe varganu sevana karavuM. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza - - niratara jenI dharmakAryamAja pravRtti che te atithI. uttama AcAramAM Asakta te sAdhu. ane dIna te zakti vinAnA. temanI athAga lAyakAta pramANe bhakti karavI. 19 * mATe, jANuM bane kadAgraha na kara. 20. saijanya, Adarya, dAkSiNyatA Adi guNavAna jIno pakSapAta kare eTale temanuM bahumAna. sahAyakaraNa, anukUlAcaraNa vigere karavuM. guNavAnanA guNa pakSapAtathI pote guNavAna bane che. 21. anArya pramukha pratiSedhavALA dezamAM ane rAtri pramukha kALamAM javA AvavAno tyAga kare. pratiSedhavALA dezakALamAM cAlanAra aneka prakAranI AphatamAM tathA dharma hAnimAM AvI paDe che. 22. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI potAnI zakti jANuMne koI paNa kAryano prAraMbha yA tyAga kara. tema karatAM teno prAraMbha saphaLa thAya che nahitara tenuM pariNAma duHkhada Ave che. 23. anAcAranA parihAra ane samyagra AcAramAM rahelA vratadhArI manuSya, tathA heya upAdeya vastunA nizcacamAM jJAnavRddha, temanuM pUjana karavuM, belAvavA. Asana ApavuM, tathA ayutthAna karavuM. - AvAjJAnI purUSa kalpavRkSanI mA sadupadeza ApavArUpa tatkALa , phaLa ApanAra thAya che 24. avazya pivAlAyaka mAtApitA, strIputrAdinuM poSaNa karavuM.rapa. kaI paNa kAryano prAraMbha karatAM pUvopara artha anartha sabaMdhI vicAra kare te dIrdhadazI. vicAra karyA sivAya kArya karanAra kaMI vakhata maTI AtamAM AvI paDe che 26. vastu avastu, kRtya akRya, sva para, ItyAdinA aMtarane jANanAra vizeSajJa kahevAya che, avizeSajJa purUSamAM pazuthI kAMi adhikatA nathI. - anyanA karelA upakArane jANavuM joIe. garaja sarI te vaida verI ema karanAra mANasa uttama lAbha meLavI zakato nathI. ra8 vinayAdi guNae karI lekene vallabha thavAya che, je leka- - vaThThala nathI te potAnA dharmAnuSThAnane paNa dUSita kare che, eTaluM ja nahi paNa bIjAnA bodhI bIjane paNa nAza kare che. 29 ' lajjAvAna thavuM, lajajAvAna mANasa prANa tyAga kare, paNa pitAnI pratijJA khaMDita na kare. 30. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama samyakatvanuM svarUpa batAve che, dukhI jatuonuM dukhathI rakSaNa karanAra mANasa dayAvAnuM kahevAya che, dayA dharmanuM mULa che. 31 simsa-apUra AkAra rAkhavo. kura svabhAvavALA jI lene udveganuM kAraNe thAya che. 3ra. parane upakAra karavAmA tatpara thavuM. 33. kAma, kadha, lobha, moha, mada ane matsara e cha e taraga zatruone ra karavAmAM tatpara thavu. 34. IonA samudAyane vaza karanAra thavuM. A indriya vijayI gRhastha dharmane lAyaka samaja. sarvathA vijaya te sAdhu dharmane yogya che. 35. A pramANe vartana karanAra, guNa dhAraNa karanAra manuSpo prahastha dharmane lAyaka thAya che. itizrIbhAcArya hemacaMdraviracite yogazAstre muni kezaravijayagaNikRtavAlAvavodhe prathamaH prkaashH| chitIyaH prakAzaH prArabhyate. gRhastha dharmamAM prathama samyakatva, samyaktvamUlAni paMcANuvratAni gunnaastryH| zikSApadAni catvAri vratAni gRhamedhinAM // 1 // samyaktvapUrvaka pAMca aNuvrata, traNa guNavrata, ane cAra zikSAtrate ema gRhastha dharmanAM bAra vrato che. je anukrame batAvavAmAM Avaze. prathama samyakatvanuM svarUpa batAve che. yA deve devatAbuddhi, gurauca gurutaamtiH| dharma ca dharmadhIH zuddhA, samyaktvamidamucyate // 2 // je devane viSe devapaNAnI buddhi, gurUne vipe gurUpaNanI buddhi, ane dharma viSe zuddha dharma buddhi te samyakatva kahevAya che. 2 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. - - - - - - - - - - - - - - vivecana-jJAnarUpa vRkSanuM mULa sa tva che. je mULa na hoya te vRkSa hetuM nathI, tema samyaktva na hoya te jJAna hovuM nathI. puNya rUpa nagaranA dvAra tulya sabhyattva che. je dvAra na hoya to zaheramAM praveza thato nathI, tema samyatva na hoya to puNyAnuba dhI puNya hetuM nathI. mekSarUpa mahelanA pAyAtulya samyakutva che. je pAye na hoya te mahela banato nathI, tema samyakatva na hoya te mekSa maLatuM nathI. sarva saMpadAnA nidhAna sarakhuM samyakatva che. jema ratnanA AdhArabhUta samudra che. tema guNa ratnonA AdhAravALu samyava che, cAritrarUpa dhananAM yAtra sarakhuM samyakatva che. jema AdhAra sivAya dhana rahI zakatuM nathI, tema cAritra rUpa dhana, samyakatva rUpa AdhAra sivAya rahI zakatuM nathI. AvA uttama saMkhyatvanI koNa prazaMsA na kare ! sUryodaya thaye jema aMdhakArane pracAra TakI zakato nathI, tema sabhyatvathI vAsita manuSyamAM ajJAna aMdhakAra rahI zakyuM nathI. tiryaMca ane naranAM dvAre badha karavA mATe samyakatva daDha argalA sarakhuM che; ane deva, mAnava tathA mokSasukhanAM dvAra kholavA mATe sabhyatva eka kuMcI sarakhuM che. je sabhyatva meLavyA pahelAM AyuSyane baMdha na karyo hoya ane AyuSya baMdha pahelA samyakatva tyAga na karyuM hoya to te jIva vaimAnika deva sivAya bIjuM AyuSya na badhe. eka aMtara muhurta mAtra paNa A myak , tvanI sevA karIne je tene tyAga karyo hoya to paNa te jIva saMsAramAM ghaNe vakhata paribhramaNa nathI karato; te je manuSya te samyakatvanuM niraMtara sevana kare che tene niraMtara dhAraNa kare che, te ja ghaNuja thoDA vakhatamAM mekSa meLave temAM Azcarya zuM? mithyAtvanuM svarUpa, adeve devavuddhiryA, gurudhIragurauca yaa| devanA guNo jemA na hoya chatAM temAM devapaNAnI buddhi karavI, gurUnA guNe na hoya chatAM temAM gurUpaNanI bhAvanA rAkha Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - devanuM svarUpa vI, ane adharma viSe dharmapaNAnI buddhi rAkhavI te satyanI viparIta hevAzI mithyAtva kahevAya che. 3. vivecana-mithyAtva mahAna rega che, mahAna aMdhakAra che, mahAna zatru che, mahAna viSa che. aMdhakAra, zatru ane viSanI cikitsA karavAmAM na AvI hoya te ekaja janma mATe duHkha Ape che, paNa mithyAtvane dUra karavAne upAya karavAmAM na Avyo hoya to hajAre janma paryata dukhadAyaka thAya che. mithyAtvathI vAsita cittavALA manune tattvAtatva saMbadhI viveka hete nathI. zuM janmAMdha mANasa vastunI ramyatAabhyatAne anubhava karI zake che eka cheDe vakhata sukha ApanArI yA rahenArI vastu mATe jyAre manu banatI cekazI kare che, te bhava sukha ApanAra dharma mATe kaI paNa prayAsa karavAmAM na Ave e keTaluM badhuM zocanIya che! SOO--- deva, gurU ane dharma e traNamAMthI prathama devanuM svarUpa batAve che. sarvajJo jitarAgAdi, dopalailokyapUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca, devoIn paramezvaraH // 4 // sarvajJa, bhUta, bhaviSya ane vartamAna saMbaMdhI sarva dravyonA jANa, rAga dveSAdi dene jItanAra, traNa leka saMbadhI deva manu thI pUjanIka, ane satyavaktA te deva ahaMta, yA paramezvara kahevAya che athavA te parama aizvaryavAna ana deva kahevAya che. 4. dhyAtavyo'yamupAsyoya, mayaM zaraNamiSyatAM / asyaiva pratipattavya, zAsanaM cetanAsti cet // 5 // je tamArAmAM kiI sa6 asadu vicAra karavAnI buddhi, cA cetanA hoya to A devanuM dhyAna karavuM, AnI upAsanA karavI, AnuM zaraNa IcchavuM levu) ane A devanI AjJA aMgIkAra karavI 5. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - -- - - - dvitIya prakAza bIjA devanI AjJA zA mATe mAnya na karavI? kudevanuM lakSaNa ye strIzastrAkSasUtrAdi, rAgAdhakakalaMkitAH / nigrahAnugrahaparA ste, devAH syuna muktaye // 6 // je deve strI, zastra ane japamAlAdi rAganA cinhothI dUSita che ane bIjAne nigraha tathA anugraha karavAmAM tatpara che, te devanA upAsanAdi muktine mATe thatA nathI. vivecana-strI rAganuM kAraNa che. je pite nirAgI hoya te strI rAkhavAnuM prayojana zuM? sasAranA sAmAnya manuSya paNa strI Adi phaMdamAM phasAyelA che, to tenA karatAM A devAmAM adhikatA zAnI? rAgano jaya karavo e ati duSkara che, te te strI pAse hovAthI spaSTa samajI zakAya che ke hajI te jya temanAthI enI zakyuM nathI. jyAM rAga hoya tyAM avazya cheSa paNa prakaTa thAya che, jyA sudhI rAga dveSarUpa bIja dagdha thayAM nathI, tyAM sudhI saMsAra paribhramaNanA a kurA kadI zAMta thavAnA nathI, ane saMsAra jamaNa gayuM nathI tyAM sudhI prAkRta manuSyathI temAM adhiktA zAnI ? zastra pAse rAkhanArane avazya mAthe koI zatru che, athavA ke bIjA tarathI bhaya che, cA pitAnAmAM nirbaLatA che, ke jethI zastra rAkhavAnI jarUra paDe che, zastra prahAra karavAvALAmAM avazya dveSa heya tyAM paNa saMsAra bhramaNanAM bIja kAyamaja che. mALA rAkhanAra deva kenA nAmanI mALA pherave che? zA mATe pherave che? AthI ja jaNAI zake che ke temane mAthe kaI bIjA moTA deva che, ke jenA nAmane jAya te kare che temaja ema paNa samajI zakAya che ke hajI te devamAM nyUnatA che ke je nyUnatA pUrNa karavA mATe AzAthI bIjAnI pAse yAcanA karavArUpa japamALA pheravavAmAM Ave che. sevake upara anugraha kara, ane bIjAone nigraha kara e paNa rAga dveSanuM lakSaNa che. AvA deve poteja saMsArAsata hovAthI saMsAra tarI zakyA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phagurUnAM lakSaNa, 83 nathI; janma maraNathI chuTayA nathI te bIjAone, pitAnA Azritane kevI rIte saMsAra tarAvI zakaze, e kharekhara buddhimAnoe vicAravA jevuM che. je mANasa poteja dariddhI che, te bIjAone dhanADhaya kevI rIte karI zakaze? e to eka nAnuM bALaka paNa samajI zake tevuM che. mATe janma. jA. mRtyunI jALathI chuTelA, sarvasa, vitarAga pamAtmAnuM dhyAna karavuM. upAsanA karavI, ane tenuM ja zaraNalevuM ema karUNaNa AcAryazrI A dunIAnA pAmarajIne mAhitathI bodhe che. niSpakSapAta buddhithI madhyastha rahI game te darzanakAra je A devanA saMbaMdhamAM vicAra karaze te amane khAtrI che ke te avazya vItarAga paramAtmAnuM ja zaraNu levA ane dhyAna thI upAsanA karavA prerAze. vizeSataH kudevanAM lakSaNe batAve che. nATayATTahAsasaMgItA, grupaplava visaMsthalAH / laMbhayeyuH padaM zAntaM, prapannAn prANinaH kathaM // 7 // je de nATaka, aTTahAsya, ane saMgItAdi upadrathI AbhasthitimAM visaMsthala, (DhIlA asthira) thayelA che. teo potAnA Azrita bhaktone kevI rIte zAMta patha mokSa pamADI zake? sugurUnuM lakSaNa mahAvratadharA dhIrA, bhaikSamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmoM, padezakA guravo mtaaH||8|| ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya ane niSparigraharUpa mahAvratane dhAraNa karanAra, pariSahAdi sahana karavAmAM dhIra, madhukara vRttie bhikSA karI jIvana calAvanArA, samabhAvamAM rahelA ane dharmopadeza ApanArane gurU mAnelA che. ( kahevAmAM Ave che. ) kagurUnAM lakSaNa, sarvAbhilASiNaH sarva, bhojinA saparigrahAH / abrahmacAriNo mithyo, padezakA guravo na tu // 9 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya pramaza . . . . . sarva vastuonA abhilASI, bhakSyAbhaDhyAdi sarvajana karanAra, dhana, strI, putra, AdI parigrahadhArI, abrahmacArI, ane mithya upadeza devAvALA gurUo naja kahevAya. 9 parigrahAMgbhamanAstArayeyuH kathaM parAn / svayaM daridro na paramIzvarokartumIzvaraH // 10 // parigraha ane AraMbhamAM magna thaelA gurUo bIjAone kevI rIte tArI zake? kemake pote daridra hoya te bIjAne dhanADhaya banAvavAne kema samartha thAya? 10. vivecana-eka bAju dhana, vajana, strI putra, a da parigraha ane jIva hi sAdi aneka AraMbhamAM magna thavuM, ane bIjI bAju dharma gurU thaI dhArmika upadeza Apavo e prakAza ane adhikAranA jevuM ja pUrvApara vidhI che. jevuM pite bele che tevuM AcaraNa na hoya te loko upara tenI asara thatI nathI. jyAre gurUo duniyAnA sukhanI IcazavALa hoya. lAbhakSya bhakSaNa. peyApayapAna karatA hoya, paisA meLavavAnI lAlacavALa hAya, strIomAM Asakta hoya, ane mithyA bAlanAra hoya te te gRhaso karatA teomAM adhikatA zAnI gRhastha pApane pazcAtApa karatA hovAthI, ane temAthI chuTavA mATe dAnAdi ApI bIjAone upakAra karatA hovAthI temAMthI chuTavAne kaI paNa vakhata samartha thAya che. paNuM A te gurUpada dhAraka hovAthI potAnA pApabhaNI lakSa na karanArA, karela pApanA pazcAtApa vinAnA ane mithyAbhimAnI. guNa vinA gurUpada dhArake phaTakAre kaI paNa vakhata bahu muzkela che. Ama pote saMsAramAM Dubela cA baMdhAela hevAthI bIjAone teo kevI rIte choDavI zake ? eka dRSTAtathI A vAta spaSTa karIe eka nagaramAM parigrahamAM khucele, viSaya sukhane lAlaca ane mithyAbhimAnI paNa kAMIka dharma kathA karI zake teTaluM bhaNelI, gRhastha dharmagurU rahetuM hatuM. te rAjAne niraMtara dharmopadeza saMbhaLAvato ane tenAthI pitAnI ane kAnI AjIvikA karatA hite. paisAnI icchAvALe hovAthI nikhAlasapaNe duniyAnI ane Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUnAM lakSaNa 5 sAratA ane parigrahanI viSamatAnA upadeza ApI zakatA nahAtA, tethI rAjAne paNa te upadezathI asara thatI naheAtI. eka divasa rAjAe kahyuM ke tamArA upadezathI mane kema kAMI asara thatI nathI, pahelAMnA rAjAe dharmopadeza sAMbhaLIne rAjya tyAga karI cAlyA jatA ane mArI te dina pratidghina parigrahanI eTale rAjya vadhAravAnI ane navIna strIonA paraNavAnI icchA zAMta thatI nathI, mATe Anu nidAna (kAraNa) tame jyAM sudhI zeAdhI nahi Ape tyAM sudhI tamArUM varSAsana ane kthA ane adha karavAmAM Ave che. dharmagurU udAsa thayA. putrane vAta jaNAvI. putre javAma ApyA ke tenA uttara hu rAjAne ApIza. tenA pitA khuzI thayA ane rAjAne vAta jaNAvI ke mArA putra javAma Apaze. rAjAne harSa thayA. utkAMTheta thaelA rAjAe tenA putrane eTalAnce ane tenA kahevAthI rAjA tene sAthe laI .eka vanamAM gayA. vRkSanI ghATI chAyA nIce ezI rAjA praznanA uttara mAge che; chekarAe javAmAM ApyA ke A vRkSanA pAtaLA thaDa sAthe tame mAtha bhIDA. rAjAe tema karavAthI tene karAe eka vasavarDa majabhuta mAdhI lIdhA. pachI chekarAe peAtAnA pitAne kahyu pitAjI, tame paNa cAleA " e cAra vRkSanI AgaLa jaI eka jhADa sAthe tene paNa khAtha bhIDAvI, ane majabuta bAMdhI lIdhA. rAjA sukeAmaLa hAvAthI vakhata vadhu thatAM buma pADI uThayeA "e dharmagurU, ane cheDAva. " tyAre thADe cheTe 5 dhAelA gurUe javAma ApyA ke huM kevI rIte cheDAvuM ? kemake huM a dhAyalA chuM. Ama eka khIjAnA zabdo sAbhaLI chekarA hasatA hasatA tyA Avye ane rAjAne tathA peAtAnA pitAne cheDayA rAjA gusse thayA ane teNe karAne kahyu ke mUrkha, uttara na ApatAM ulaTA khAdhIne cAlyA gayA ! chekarAe uttara ApcA " kema mahArAja. mUrkha huM ke tame ?" tamArA praznanA uttara tamane maLyA chatAM hajI samajyA nahi ! adhekukha dhAmIle, chuTe phona upAya ? kara sevA nicathakI, palame` dIye chuDAya. he rAjA, tuM khadhAelA ane mArA pitA paNa kha dhAele; Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza bemAMthI koNa kone choDAve? huM baMdhAeluM na hatuM te meM banene , choDayA, tema sasAra sukhane abhilASI mAro pitA mohajALathI baMdhAyela te tane kevI rIte vairAgyapadeza ApI zake, ane choDavI zake? mATe jA, koI nircathanI tyAgInI sevA kara. te tane thoDA vakhatamAM choDAvaze. rAjA pratibodha pAmyA, nigraMtha guDjha sevana karI saMsArathI virakta thaI jJAnI thaze. tevI ja rIte pote meha pAzathI badhAyela dharmagurUo tAttvika upadeza ApI choDAvI zaktA nathI. dharmanuM lakSaNa durgatiprapatatmANi dhAraNAddharma ucyate / saMyamAdidezavidhaH sarvajJokto vimuktaye // 11 // durgatimAM paDatAM prANIone temAMthI bacAvI, teonuM rakSaNa kare tenuM nAma dharma che. ane te saMcamAdi daza prakArano sarvajJane kahela dharma mokSane mATe thAya che. 11. vivecana-kSamA, namratA, saralatA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, akicana ane brahmacarya, A daza prakArano dharma che. jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze. AMhI vedanI eka zAkhAvALA jaiminio zaMkA kare che ke sarvajJa kaI cheja nahi, ke jenuM vacana pramANu kahevAya, mATe aparuSeya ( purUSavinA pedA thayela che ane nitya vedanA vAkyothI tane nirNaya kare tyA dharmanuM svarUpa jANavuM joIe. AcAcazrI tene uttara Ape che ke - apauruSeyaM vacanamasaMbhavi bhavedyadi / na pramANaM bhavedvAcA hyAptAdhInA pramANatA // 12 // purUSavinA utpanna thayela (tAlu, oSTa Adi ane jIvanA. prayatna sivAya utpanna thaela) vacana saMbhavatuM nathI ane kadAca mAne ke ( vivAdane khAtara mAnI laIe ke ) sa bhave to paNa te vacana pramANe nathI kemake vacanonI pramANiktA e Asa (pramANika ) purUSane AdhIna che. 12. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSataH qadevanAM lakSaNA matAve che. vivecana--atyAranI phrAnAgrAnI navIna zeAdhathI sAnavAmAM AvatuM hAya ke purUSanA prayatna sivAya zabdoccAra thAya che, teA te mAnavAmAM bhula che, kAraNa ke phenegrAphamAM je zabdo rokavAmAM AvyA che, tenA paNa uccAra karanAra kAI paNa tAlu, hoTha ane prayatna karanAra jIva sivAya ghaTatA nathI, ane AvAM vacana paNa je pramANika purUSa, ajJAnAdi doSa rahita hAya, tenAMja yathArtha gaNAya che. mATeja upara kahevAmAM AvyuM che ke prayatna sivAya vacana saMbhavatuM nathI ane te pramANika purUSanAM vacana hAvAM joie. purUSa sivAyanA vacananuM asaMbhavitapaNu batAvI sarvajJa sivAyanA purUSanuM kaheluM vacana apramANa che te batAve che. bh mithyAdRSTibhirAnnAto hiMsAdyaiH kaluSIkRtaH / sa dharma iti vittopi bhavabhramaNakAraNam // 12 // mithyASTioe pratipAdana karelA, tathA mukhya buddhivALA prANIomAM dharma paNe prasiddhi pAmelA dharma bhavabhramaNunA kAraNu rUpe che, kemake te hiMsAdi SAthI dUSita thaelA che. 13. vivecana--sananuM vacana pramANa hAya che, ane te sivAyanAnuM kaheluM pramANu nathI, ema kahevAnuM kAraNa e che ke sana dareka kAryanI sarva khAjuone pUrNa paNe jANe che ane ema pUrNarIte jANI nizcaya karI kahelu vacana asatya thatuM natho, paNa koI kAryanI eka mAjI jANI khIjI mAjue cheja nahi, esa jonAra ane kahenAra khATA che. A pramANe kahenAre mIjI khA-- jIe joelI na heAvAthI tenuM kahevu eka khAnunu satya che, paNa mIjI sarva khAjuonuM asatya che. ane A eka mAjInu satya paNa paripUrNa na heAvAthI yA mIjI mAttuone asatya kahetAM hAvAthI thADuM sAcu; paNu khIjI mAjI asatya hAvAthI asatya gaNAya che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 dvitIya prakAza kadeva, kugurU ane kudharmane AkSepa sahita tikSepa. sarAgo'pi hi devazcet gururabrahmacAryapi / kRpAhIno'pi dharma: syAt kaSTaM naSTa hahA jagat // 14 // sarAgIne paNa je deva kahevAya, abrahmacArIne paNa je gurU manAya, ane dayArahita dharma paNa dharma kahevAya te mahA khedanI vAta che ke deva, gurU, dharmathI zanya A jagatane nAza thayo samaja. 14. - A pramANe satya deva, gurU ane dharma upara zraddhAna karavuM te samyaktva. A samatva AtmapariNAmarUpa hovAthI bIjA tene joI na zake, chatAM tenAM cihethI jANuM zakAya che. samyakatvanAM cinha batAve che. zamasaMveganirvedAnukaMpAstikyalakSaNaiH / bhiH samyak samyaktvamupalakSyate // 15 // zama, saMvega,nirveda, anukaMpA ane AstitAnAM lakSaNarUpa,pAMca lakSaNoe karI sArI rIte (bAbara) samati oLakhI zakAya che. 15 vivecana-zama eTale upazama bhAva. potAnA aparAdhInuM paNa kharAba ciMtana na kare, ana tAjuba dhI kaSAyavALe jIva kaI paNa vastunuM mULathI nidAna karavAnA pariNAmavALA hoya che, tema ochAmA ochA upazama bhAvavALo hoya paNa ana tAnubaMdhI pariNAmavALo na hoya, te na hovAnuM kAraNa e che ke " teNe, deha ane AtmA bhinna che, dehano nAza thAya che, AtmAne nAza nathI; AtmA anya anya bhAmAM potAnA karelAM zubhAzubha karmAnusAre sukha dukha Adine anubhava kare che. pitAnA prayatnathI karyAvaraNano nAza karI sarvathA karma rahita thaI mukti meLavI zake che. deha eja AtmA che, tema mAnyatA karavI te mithyAtva che, ane pudgalAdi parabhAvamAM Asakta thavuM te sarva mithyA bhAva che A sarva sArI rIte jANela hovAthI tathA A sarva bhAvathI vimukta thaI Atmapada meLavavuM e tenI daDha bhAvanA hovAthI anaMtAnuM ma dhI pariNAme kayAMthI hoya? Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatvanAM pAMca bhUSaNo, saMvega-devenAM ane manuSyanAM sukhane duHkharUpa mAne ane mokSasukha arthAt kharUM Atmasukha teneja sukha karI jANe, niveda-A bhavane nArakI samAna ke badIkhAnA samAna mAne ane udAsIna vRttithI jema bane tema saMsArathI nIkaLavAno prayatna kare. anukaMpA-be prakAranI che dravya ane bhAva. (vyavahArika ane paramArthika.) dravyathI du:khI prANIne pitAthI banatI mahenate ane zakti anusAre duHkhathI mukta karavA te. bhAvathI, dharma rahita jIne zakti anusAre dharmamAM joDavA prayatna kare te. AstikatA-vItarAganAM kahelAM vacana upara pUrNa zraddhAna. A pAMca lakSaNe samyaktavAna jIvamAM hoya che. samyakatvanAM pAMca bhUSaNe. sthairya prabhAvanA bhaktiH kauzala jinazAsane / tIrthasevA ca paMcAsya bhUSaNAni pracakSate // 16 // sthiratA, prabhAvanA, bhakti, jInazAsanamAM kuzaLatA, ane tIsevA-A pAMcathI samyatva zobhI nIkaLe. te bhUSaNe kahelA che. 16. vivecana-bhUSaNa eTale zebhA, yA AbhUSaNe, je samyaka upara caDAvavAthI samyatva bhI nIkaLe. te bhUSaNa prathama sthiratA. kiI dharmathI patita thatuM hoya, tene upadeza ApI yA tenI agavaDa dUra karI dharmamAM sthira kare athavA anya dazanakAranA maMtrataMtrAdi camatkAra joI dharmathI asthira na thavu te sthiratA. prabhAvanA-zakti anusAra dharmane phelAvo yA tenI zebhAmAM vadhAre kare. bhaktiguNAnurAga, guNavAna purUSane vinaya kara, bahumAna karavuM annavAgAdi ApI temanI bhakti karavI. janazAsanamAM kuzalapaNuM-jInezvaranA kahelAM jIvAjIvAdi tane abhyAsa karI temAM pravINatA meLavavI. tIrthasevA-nI be prakAranAM sthAvara ane jagama. sthAvara tIthe jyAM tIrthakarenAM kalyANaka thayAM hoya tevI bhUmiosparzavI, zuddha bhAvathI guNagrAma yA stuti karavI, vicAraNA karavI, e Adi Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza - sthAvara tIrthasevA. jaMgama tIrtha sAdhu munirAja, tenI sevA karavI. A pAMca samyaktvanI zobhAmAM-ujavalatAmAM-vadhAre karanAra mATe bhUSaNe kahyAM che. samyakatvanAM pAMca dUSaNe zaMkAkAMkSAvicikitsA mithyAdRSTiprazaMsanam / tatsaMstavazva paMcApi samyaktvaM dUSayaMtyalam // 17 // zaMkA, AkAMkSA, vicikitsA, mithyASTinI prazaMsA, ane tene paricaya, A pAMce paNa samyatvane atyaMta dUSita karanAra che. vivecana-zakA jInezvaranAM kahelAM jIvAjIvAdi tatvonA saMbaMdhamAM zaka karavI. khabara na paDe te koIne pUchavuM ja nahi, Anu nAma zakI nathI tema pUchayA sivAya te koIne khabaraja na paDe tyAre zAstranA jJAtA pAsethI tenAM rahasya jANavAM ane jyAre tethI paNa vizeSa khulAse mana mAnate na maLe tyAre te vAtane AdhAra jJAnI upara rAkhI saMtuSTa thavuM, paNa A mane javAba ApI na zakayA, mATe jInezvaranuM kahevuM khoTuM che, tevA mAnyatA na thavI joIe, kemake sarva jIvonA zapaza kAMI sarakhA hotA nathI. ekane pUchatAM manamAnato khulAso na maLe te, te vAta khoTI che, evI kalpanA karavI te ayogya che. kAMkSA-anya matAnA dharma mATe abhilASa kara koI darzanakAramAM maMtra ta trAdino camatkAra joI te te darzanamAM satya che, ema karI deDI javuM, ane potAnI buddhine yuktinI kasoTI-para na caDAvavI, e vidvAnone te lAyaka nathI. gADarIyA pravAhamAM te kadI tema thaI Ave che, teoe paNa paramArthane mATe te bahuja vicAravAnuM che. bAhya camakAre je pitAnA AtmAne nirataranA asatya dharma rUpa jokhamanA khADAmA nAkha, e vicAra zakti vinAnuM kAma che. vicikitsA-dharma sa ba dhI kula sadeha. A mArI chedagIne paramArtha mAge, dharma raste pUrI karuM chuM, paNa tenuM phaLa maLaze ke kema? e vicAra dhArmika utsAhane nabaLo pADanAra che. sAmAnya rIte paNa duniyAnI koI paNa kriyAnuM phaLa ApaNe Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammAnAM pApa paNe majA ja anubhavIe chIe tyAre pAramArthika kiyAnuM ja zA mATe nahi maLe? pAki kiyAne kala ApaNane prathama ahiM ja vipakAranI lonanA rAmaparima. AtmAne AnaMda, ane mukhamaya jaMgI vigerarUpa maLe che, te AgaLa tenAM mIThAM kA anubhavAze te nirvivAda che. kemake eka bIja vAvyuM ya ne tenA eka kilo bApa je pAdaDAM AvatAM jemAM, ratA anumAna karI zakAya che ke A nAne pANI siMcavAmAM ane rasa kApAmAM Avaze te avazya kALe karI te phaLaprada thaze ja. tema pa pa phaLadAyakaja che. je dharmanA aMkuro para ahiM dekhAtA banIte dharma che ke kema. athavA tenAthI phaLa maLaze ke kema te te lAbhAvika rItaja saMzathayukta che. mithyA pramaonI prazaMsA-A prazaMsA na karavI. na karavAnuM kAraNa e che ke tethI bALaje. jene satyAsatyane nirNaya karavAnuM sAmartha nathI, teo AghazraddhAthI paNa satya dharmane avalaMbI =vA hoya che, teo A sanmArga mukI daI te mithyA dharmomAM phasAI paDe che. vaLI te dharmane uttejana maLe che. A te nirNaya che ke koI dharmamAM ke ghare kaI paNa guNa te hoya che. tene joI guNAnurAgI tenA guNonuM bALaka AgaLa varNana kare te te guNane laI bALaka AkarSAya, paNa bIjA saMkhyAbaMdha do tarapha lakSa na hovAthI te satya mArgathI bhraSTa thAya che mATe AvA guNanurAgI chevoe te mithyA darzanakArenA guNo joI manamAM samajavAnuM che, athavA gyatAvALA jI AgaLa te kahevAnA che. paNa AvA bALajI AgaLa kahI temane satyathI bhraSTa thavAno vakhata na Ave, te mATe vizeSa sAvaceta rahevAnuM che. teone paricaya-mithyArmiono paricaya na kara. A vAta paNa tevA dharma daDhatA sivAyanA ke dharmanA ajANa paNa AghazraddhAthI satya dharmamAM rahelA hoya, tevAone mATe che. kAMI sarvane lAgu paDatI nathI. nAnA kumaLA jhADane vADanI jarUra che, paNa moTAM vRne kAMI vADanI jarUra nathI tema A pratiba dha paNa AvA jo satya mArgathI bhraSTa na thAya te mATe che. pratiba dhanuM kAraNue. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - dvitIya prakAza. nirNita thAya che ke, jagatamAM yukti karatAM kuyuktio vizeSa hAya che ane bALa jIvemAM buddhinI prAgalabhyatA na hovAthI te kuyuktine raste derAI jAya che. A pAMce samyakatvane dUSita karanAra hovAthI tene samyaktvanAM phUSaNa kahevAmAM AvyAM che. A pramANe TuMkAmAM samyakatvanuM svarUpa banAvavAmAM AvyuM che. jema jema kodha, mAna, mAyA ane lobha rUpa kaSAyanI maMdatA thatI jAya che tema tema A samyakatva nirmaLa ane prabaLa thatuM Ave che. mATe kharU samyakatva devAditAnA AdarapUrvaka kaSAyanI zAMtatAmAM raheluM che. A samyakatvanI prapti thavA pachI te jIva zAvakanAM-gRhasthanAM-vate levAne lAyaka thAya che. samyakatvanI prApti tha-vAmAM AtmAnI je vizuddhatA joIe tenAthI paNa vizeSa vizudvatA A gRhastha dharmanAM vatemAM AvavI ja joIe. tyAreja cAri. trane rokanAra karma ochuM thAya che ane teja niSaNapaNe gRhastha vrate pALI zake che pAMca aNuvrata-gRhastha dharma, viratiM sthUlahiMsAdevividhatrividhAdinA / ahiMsAdIni paMcANuvratAni jagadujinAH // 18 // sthala hi sAdikanI dvividha trividha prakAre virati karavI, tene jInezvare ahisAdi pAMca aNuvrata kahe che 18. _vivecanahave gRhastha dharma sabaMdhI vrata kahevAmAM Ave che sAdhuonAM vrate paripUrNa hoya che ane tethI te sarvavirati kahevAya che, paNa gRhasthothI te pramANe vrata pALI zakAtAM nathI, eTale te pUNamAthI keTalAka bhAganA niyamo karavAmAM Ave che, tene deza virati kahevAmAM Ave che. athavA tene skUlathI virati kahevAmAM Ave che. sAdhuo mana, vacana ane kAyAthI karavuM nahi, karAvavuM nahi ane kartAne anumodana ApavuM nahi, Ama nava bhAge koI paNa jIvane mAravAnA sa ba dhamAM, asatya bolavAnA saA dhamAM, cerInA sa ba dhamA, abrahmacaryanA sabaMdhamAM ane pari Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - hiMsA tyAga karavAnuM kAraNa zuM? 93 grahanA saMbaMdhamAM tyAga karI zake che, paNa gRhasthothI tema banI zakatuM na hovAthI, sthaLathI lIdhelA niyamo paNa mana, vacana, kAcAthI karavA nahi, ane karAvavA nahi, ema cha bhAMgAothI laI zake che, eTale ahiMsA, satya, artha, brahmacarya ane aparigraharUpa pAMca sthUla gratA cha bhAMgAothI grahaNa kare che. hiMsA tyAga karavAnuM kAraNa zuM? paMgukuSTikuNitvAdi dRSTvA hisAphalaM sudhIH / nirAgastrasajaMtUnAM hiMsAM saMkalpatastyajet / / 19 // pAMgaLApaNuM, keDhIApaNuM ane hAthaAdinuM huThApaNuM, A sarva hi sA karavAnAM phaLe che, ema jANI buddhimAna jIvoe nira5 rAdhI trasa jIvenI sakalpathI hisA karavAne tyAga kare. 19 vivecana-zarIramAM aneka prakAranI vyAdhi thavI, ke aMge pAMgAdinuM adhika cA e chApaNu, te sarva hisAnAM phaLe che. jevuM bIjA jIvone dukha ApyuM hoya tevuM pitAne bhegavavuM paDe che. A niyama bahudhA lAgu paDe che mATe niraparAdhI trasa jIvenI hiMsA na karavI trasa jIvonI hiMsA na karavI e kahevAno e hetu che ke prathama te koI paNa trasa ke sthAvara jIvane naja mAravA joIe paNa gRhasthAzramamAM rahevuM ane tema banavu muzkela che, kAraNa ke pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati vigere jIve sAthe rAtridivasa gRhasthone kAma levuM paDe che. tethI teonI hiMsAthI bacavuM gRhastho mATe muzkela che, chatAM tenA upara nirapekSa te heyaja nahi arthAt vagara prajane temanI hiMsA na kare. tema tenA upara nirdayatA hAya nahi, paNa nahi cAlatAM kAma karavuM paDe che temAM trasa jIvana bacAva te gRhasthAthI banI. zake che eTale trasa jIvonI virati batAvI. niraparAdhI trasa jIvene na mAravA, A kahevAno hetu e che ke je aparAdhI jIne gRhastha zikSA na kare te tene gahasthAzrama cAlI na zake. tenuM ghara lUTI jAya, strI laI jAya, putrAdine mArI nAkhe. je rAjA hoya te tenuM rAjya lUMTAI jAya, prajAne Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza du:kha Ape, mATe aparAdhIne zikSA ApavAnuM grahasthane nyAyapUvaka che, arthAt tema karavAthI tenA vratane dUSaNa lAgatuM nathI. saMkalpathI hiMsAne tyAga kare e kahevAne hetu e che ke raste cAlyA jAya che, joIne cAle che, chatAM kAyAnI asthiratAne laI kaI trasa jIva paga nIce cA zarIrathI maraNa pAme, te AMhI tene mAravAne IrAdo nathI, tethI vrata bhaMga na thAya. paNa A jIva cAlyo jAya che, tene jANI joIne mArI nAkhavo, te saMkalpathI mAryo kahevAya Ama niraparAdhI trasa jIvene saMkalpathI -na mAravA te gRhasthanuM paheluM vrata kahevAya che. sava ane potAnA jevA ja gaNavA joIe, Atmavat sarvabhUteSu muHkhaduHkhe priyApriye / ciMtayannAtmano'niSTAM hiMsAmanyasya nAcaret // 20 // jema pitAne sukha vahAluM che, ane duHkha apriya che, tema sarva jIne sukha priya ane duHkha apriya che, ema jANuM potAne aniSTa lAgatI hisA bIjAnA saMbaMdhamAM na karavI joIe arthAt bIjA jIvene na mAravA joIe. 20. jema trasa jIvenI hiMsA na karavI, tema nirarthaka sthAvara nI paNa na karavI joIe, nirarthakAM na kurvIta jIveSu sthAvarepvapi / hiMsAmahiMsAdhamajJaH kAMkSan mokssmupaaskH|| 21 // ahiMsA dharmanA jANa, tathA mokSanI IcchAvALA zrAvakoe sthAvara jIvonI paNa vagara prajane hiMsA na karavI. 21. Ine evI zake thAya ke jIvahiMsA karIne peso to meLava, pachI dAna ApIne te pApathI chuTI jaIzuM. tene AcAryazrI kahe che ke, prANI mANivalobhena yo rAjyamapi muMcati / tadvadhotthamagha sarvorvIdAne'pi na zAmyati // 22 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA karanArane AcAryazrI upamA tathA zikSA Ape che. 95 manuSya, prANIo, jIvananA lobhathI rAjyane paNa tyAga kare che, (mUkI de che.) tene vadha karavAthI utpanna thaeluM pApa AkhI pRthvInuM dAna Ape to paNa kevI rIte zAMta thAya? zAMta naja thAya. 22. hiMsA karanArane AcAryazrI upamA tathA zikSA Ape che. vane niraparAdhAnAM vAyutIyatRNAzinAM // nighnan mRgANAM mAMsArthI vizepyate kathaM zunaH / / 23 // dIryamANaH kuzenApi yaH svAMge haMna dUyate // nirmatUna sa kathaM jaMtUnaMtayennizitAyudhaiH // 24 // nirmAtu krUrakarmANaH kSaNikAmAtmano dhUni // samApayati sakalaM janmAnyasya zarIriNaH // 25 // mriyasvetyucyamAnopi dehI bhavati duHkhitaH / / mAryamANaH praharaNairuNaiH sa kathaM bhavet // 26 // vanane viSe rahenArA ane vAyu, pANI, tathA lIlA ghAsane khAnArAM bicArAM niraparAdhI hariNAne mAranArA mAsanA arthIo kutarAM karatAM adhika kema kahI zakAya? arthAt naja kahI zakAya. je mANasa potAnA zarIre eka DAbhanu tRNa vAgavAthI paNa dubhAya che te niraparAdhI prANIone tIkSNa hathiyAra vaDe karI zA mATe mAratA haze ? te kUra karma karanArAo eka kSaNa mAtra vAra pitAnI tRpti karavA mATe A prANuone Akhe janma nAza karI nAkhe che, "are, tuM marI jA" eTaluM kahevAthI paNa jyAre prANuo dukhI thAya che te tene bhayaMkara zastrothI mAratAM keTaluM duHkha thatuM haze, e mAranAra jIve poteja vacAravAnuM che 24-27. zrUyate prANipAtena raudradhyAnaparAyaNau // subhUmo brahmadattazca saptamaM narakaM gatau // 27 // zAstramAM kaheluM che ke prANIonA ghAta karavAvaDe karI raudradhyAnamAM tatpara zubhUma ane brahmadatta cakravartIe sAtamI narake gayA che. vivecana-pUrve putra ratanarita, putra vinAnA magnI gati thatI nathI, e zrutivAkyathI, tapathI bhraSTa thaelA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. jamadagni tApase jItazatru rAjAnI reNukA nAmanI kuMvarI sAthe vivAha karyo hato ane tene laIne ja galamAM jaI rahyA hatA tukAle te RSie eka reNukA mATe ane tenI prArthanAthI hastinApuranA ana tavIrya rAjAnI rANI, je reNukAnI bahena thatI hatI tene mATe, ema be mitro ApyA. reNukA mATe brAhmaNaputra utpanna thAya te ane tenI bahena mATe kSatriya putra thAya tevA te maMtro hatA. reNukA ja galanA dukhathI kaTALI vIryavAna putra thavA mATe pitAnI bahena mATeno maMtra, pote svIkAryo ane brAhmaNa putra thAya te bahenane eka kALAMtare putra avataryo ane parazu vidyA sAdhavAthI kame parazurAma nAmathI pasiddhi pAmyuM. tenI bahenane kRtavIrya nAme putra thayo. eka divasa reNukA potAnI bahenane maLavA gaI. IdriyanI capaLatA durvA hovAthI karma savege anaMtavIrya rAjA reNukAmAM lubdha thaye ane eka putranI utpatti thaI. keTaleka avasare jamadagni RSi reNukAne putra sahita vanamAM laI gayA. akALe phaLelI velaDInI mAphaka putra sahita mAtAne jaI - dhathI parazurAme reNukAne mArI nAkhI. A vAtanI anaMtavIrya rAjAne khabara paDavAthI teNe te tApasano Azrama teDI nAkhyA, ane gAya pramukha laI te cAlato thayo. parazurAma tenI pAchaLa gayo ane yuddhamAM anaMtavIrya rAjA marAyo tenI pachI tene putra kRtavIrya rAjyAsanapara Avyo kRtavIrya mATe thayo tyAre pitAnu vera sAbhaLI AvavAthI teNe jamadagnine mArI nAMkhyo. A uparathI parazurAma hastinApura AvI kRtavIryane mArI, pite gAdI upara beThe. e avasare kRtavIryanI sagarbhA rANuM tyAMthI nAsI tApAnA Azraya taLe eka leyarAmAM rahevA lAgI. kSatrie upanA dveSathI parazurAme sAtavAra nakSatrI pRthvI karI. tApasanA Azrame bheMyarAmAM te rANIne putra avataryo. caMda svapathI sUcita te putranuM subhUma nAma pADavAmAM AvyuM. parazurAme nimittiyAne pUchyuM ke "mArUM maraNa konAthI thaze ? " kharekhara bahu vera vALA jIvo nirAMte nidrA paNa letA nathI ane rAtri divasa maraNathI zakti rahe che. nimittioe kahyuM ke " Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - Avyo. paNa mane A vAtanI khAI gaI. te sabhA hiMsA karavAthI subhama cakravarti narake ga. trionI dADhAno lo thALa jene dekhIne kSIrarUpa thaI jaze, tenAthI tamAruM maraNa thaze. te jANavA mATe parazurAme dAnazALA baMdhAvI ane dADhAne bhale thALa tyAM mUko. yarAmAM rahele subhama eka divasa pitAnI mAtAne kahe che ke "mAtAjI, zuM ATalIja pravI che?' mAe uttara Apyo " putra, pRthvI ghaNI moTI che paNa parazurAmanA bhayathI ApaNe ahIM rahIe chIe. teNe tArA pitAne mArI nAMkhyA che, ane je kaI kSatriIne dekhe che tene mArI nAkhe che." subhamanuM kSAtrateja DhAMkayuM na rahyuM. vAta sAMbhaLatAM ja tenAM netro lAla thaI AvyAM. mAtAnA vAryA chatAM te bahAra nIkaLe ane jyAM pelo thALa hatA te dAnazALAe Avyo. tene jotAja thALamAM rahelI dADhA kSIrarUpa thaI gaI. te sUbhUma pII gayo. parazurAmane A vAtanI khabara paDI, eTale te laDavA Avyo. puNyanI prabaLatAthI te thALa cakarUpa thayuM, ane yuddhamAM parazurAma marAyo. kSatriIonA ane pitAnA verathI teNe ekavIza vAra nabrAhmaNe pRthvI karI. A pramANe teNe aneka jIvonI hiMsA karI cha khaMDa sAdhyA. AvI aghora hiMsAthI subhUma cakavatI marIne sAtamI narake gaye. - brahmadattanuM vRttAMta kapilya nagaranA brahmarAjAnI cUlaNa rANIe cAda svama sUcita eka putrane janma Ape. tenuM nAma brahmadatta rAkhavAmAM AvyuM. rAjAe ghaNuM harSathI putrajanmotsava karyo. A brahmarAjAne kAzI dezano kaTaka rAjA, hastinApurano ka gudatta rAjA, kozaladezane dIrghakRSTa rAjA, ane capAne puSpagula rAjA ema cAra mitro hatA. jyAre brahmadatta bAra varSanI ummarane thaye tyAre akasmAta zaLanA rAgathI brahmarAjA paraloka ga. bahmadara kuMvara nA hovAthI cAra mitroe ekaeka varSa vArApharatI tenA rAjyanuM rakSaNa karavAnuM nakkI karyuM. anukame dIrghapRSTa rAjA rAjya rakSaNa karavA mATe eka varSa tyAM AvyuM. aMteuramAM kArya prasaMge jatAM AvatAM calaNarANI sAthe vizeSa prIti thaI ane me niraMkuzapaNe teo akArya karavAmAM dorAyAM. A vAtanI khabara rAjyanA mahAna sthabha tulya dhanu nAmanA maMtrIne thaI. teNe pi Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza - - tAnA putra varadhanune, brahmadara kuMvarane avasare tenI mAtA ane dipRSTharAjAnuM akArya jaNAvavA samajAvyuM. varadhae kuMvarane avasare mAhitagAra karyo. saMjJAmAM samajAvavA mATe haMsI ane kAgaDAnA sagavAI jevuM banAvI zaLathI vIMdhI nAMkhI pitAnI mAtA ane dIrdhapRine kumAre te batAvyuM. ane vizeSamAM jaNavyuM ke AvAM akAryo karanArane anyAya huM sahana nahi katAM jIvathI mArI nAMkhIza. bALachAvALAM paNa mahAna gaMbhIra arthasUcaka A vAthI dIrdhapUra camaka, ane kuMvara nakkI mane mArI nAMkhaze evA IrAdAthI teNe kumAranI mAtA culaNarANune samajAvyuM ke je tane mArI jarUra hoya te A kumArane tuM mArI na khAva. viSayamAM aMdha thayelI, premALa paNa atyAre zatrurUpa thayelI mAtAe te vacana svIkAryuM, ane lAkhano mahela banAvI navoDhA rA nI sAthe temAM rahevAne kumArane mAtAe AjJA ApI. dhanumaMtrI A save bInAno gupta rIte mAhitagAra hovAthI kumArano acAva karavA mATe "vRddhAvasthAmAM dharmadhyAna karavuM joIe, have mArAthI rAjyanAM kAryo banI nahi zake, e pramANe kahI,"rAjya kAryothI pharaka thaye, ane nadI kinAre dAnazALA baMdhAvI, dharma karate tyAM raho. lAkhano mahela banAvAte joIne ja te kumAranA maraNa mATe AgAhI karI rahyo hato. kumAranA bacAva mATe patAnA mukAmanI najIkathI te mohela sudhI jamInamAM suraMga khodAvI ane tenuM bAraNuM te mahelamAM Ave tema karI ADI eka zilA mUAvI. pitAnA putra varadhanune tene mAhitagAra karyo ane avasare kaSTa paDaye tamAre ahiMthI nIkaLI cAlyA javuM vigere samajAvyuM. brahmadattanAM lagna karIne tarataja A mahelamAM rahevAne mAtAe tene hukama karyo. sarala bhAvI kumAra mAtAnA A duSTa ceSTitane samajI na zakya rAtri zAMta thaI tathA sarva mANasenidrAvaza thayAM tyAre vahAlI paNa veraNa mAtAe kumAra vidyamAna chatAM potAnAM viSayasukharUpa svArthamAM khAmI AvatI jANI AkhA mahelane cAre bAjuthI Aga lagADI. ahA! viSayathI aMdha banelI mAtA-AvA cetI jevA putrane paNa mAratAM pAchuM vALI jatI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA karavAthI brahmadatta cakravatI narake gaye. 99 nathI. AthIja jJAnI purUSe A viSayane jheranI upamA Ape che ane jema bane tema tenAthI mukta thavA mATe jIvene bodha Ape che. bhaDabhaDATa karatI agninI javALAo cAre bAju prasaratI jemAM kuvara jAge. varadhanu te jAgateja hatuM, vyAkuLa thaI Aga lAgavAnuM kAraNa ane tenAthI bacavAnA upAya kumAre varadhanune pUche. varadhanue mAtAnuM ane dIrghapRSNanuM kArya vizeSa prakAre samajAvyuM ane atyAre nAzI chuTayA sivAya bIjo koI upAya rahyo nathI; kemake rAjya dIrghapRSTa svAdhIna karI lIdhuM che, vigere kumArane samajAvyuM, nAsI chuTavA mATe ADI zilA AvelI suraga batAvI. pATunA prahArathI brahmadatte zilA kADhI nAkhI ane tyAMthI bane jaNa cAlyA gayA. anya rAjyamAM pharatAM ane chupAvezamAM rahetAM A kumAre pUrvanAM sukRta karmane laIne aneka rAjakumArikAo ane moTI trAddhi ekaThI karI. chevaTe dIrghapraSTa rAjAne yuddhamAM mArI pitAnA rAjyano mAlika thaye anukrame cha baDa sudhI cakavatI birUda dhAraNa karyuM jyAre brahmadattane dIrghapRSTa rAjAnA bhayathI nAsI javuM paDayuM hatuM tyAre muzkelInA vakhatamAM eka brAhmaNe tene sahAya karI hatI. brahmadare tene kahyuM hatuM ke brahmadatta cakravatI gAdI upara beThA che ema tuM sAMbhaLe tyAre mArI pAse Avaje. huM tAruM dAridra dUra karIza. te brAhmaNa brahmadattane maLe brahmadatta tene je mAge te ApavAnuM kahyuM. brAhmaNe potAnI strInI zikSAthI niraMtara jude jude ghera bhejana karavuM ane eka mahera dakSiNAmAM maLe evuM vacana mAgyuM. rAjAe te svIkAryuM. pahelAM jamavAne vAre brahmadatta cakravartIne pitAne ja ghera AvyuM. rAjAe ghaNuM sArI raseI jamavAmAM pIrasAvI, paraMtu brAhmaNe haTha lIdhI ke je bhojana tame kare che teja amane Ape. rAjAe ghaNuM samajAvyuM ke cakavatInuM bhejana bIjAne pace nahi, mATe tene Agraha na kara. chatAM brAhmaNe tenuM kahevuM mAnya na karyuM, ane ulaTuM meNuM mAryuM ke ATaluM bhejana je rAjA ApI zakta nathI te bIjuM zuM Apaze? AthI nirUpAye rAjAe tenA kuTuMbane pitAnuM bhojana ApyuM. A bhojana karavA pachI te brAhmaNanuM ku Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dvitIya prakAza. dukha viSayathI eTaluM badhu vyAkuLa thaI gayuM ke gamyAgamyanA vicAra na rahyo. viSayamAM lapaTa thaI ApasamAM ahena, putrI ane mAtA sAthe paNa vyabhicAra karyA, ane te leAjananA tIvra nizAmAM teone prAya: AkhI rAtri viTa nA thai. prAta:kALa thatAM leAjananA nize| zAMta thayA, tyAre brAhmaNu ghaNuM zaramAyA; te peAtAnI jAtane dhikkAravA lAgyA, akAryanA pazcAttApa karavA lAgyA, ane leAkeAne sukha dekhADavuM ke kema tenI tene bhAre citA thaI. rAjA upara tene vizeSa gussA thai AvyeA. rAjAe mane jANIneja Ama herAna karyAM che, mATe A vera huM game te prakAre vALuM, evA IrAdAthI te tyAMthI nIkaLI ja galamAM gayA. tyAM kAI khakarAM cAranAra bharavADa manyeA. te bharavADa lakSaveSI hatA. eThAM beThAM je pAdaDApara lakSa karI kAMkarI phUMkatA tene te vIdhI nAkhatA. A bharavADane joi peAtAnA manArathA siddha thayA jANI, bharavADane gheADAka paisA ApavA karI, rAjAnI AMkho phADI nAkhavAne te brAhmaNe nizcaya karyo. bharavADane sAthe laI te nagaramAM Avye. rAjAnI svArI nIkaLI eTale dUrathI brAhmaNe rAjAne matAnye ke AnI AMkhA phADI nAMkha tatkALa lakSa rAkhI teNe jorathI e kAMkarI pheMkI. rAjAnI ane AkhA phuTI gai. rAjAnA mANasAe te bharavADane pakaDI lIdhA ane mAra mArI manAvatA brAhmaNanA zikhavavAthI pAte A karyuM che, ema teNe mAnI dIdhuM rAjAnA krodhanA pAra rahyo nahi ahA ! duniyAnAM mANase kevAM kRtaghna che, jenA para upakAra karyo tenA taraphathIja apakAra karAye!! rAjAe brAhmaNanA AkhA kuTuMbane mArI nakhAvyuM, paNa tenA krodha zAta na thayeA. ajJAnathI adha thayelA te rAjAnA krodha jAti upara gayA ane brAhmaNAnI AMkhA phADIne eka thALa bharI mane niraMtara ApA ke jene cALI masaLIne huM mArU vera vALI krodha zamAvuM, A pramANe pradhAnane kahyuM. teja mAphka thoDA divasa te cAlyuM. paNu samajI pradhAnae tema thatuM aTakAvI hyezmAtmaka nAmanAM phaLA maMgAvyAM. je AMkhanI jevAM cIkAzavALAM ane AkAranAM hoya che. tenA thALa bharI rAjAne niratara ApavA lAgyA rAjA te masaLIne potAne kRtArtha mAnavA lAgyA. AvI rItanA bhayaMkara raudra pari Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viktazAMti ane kaLAcAra mATe paNa hiMsA na karavI. 101 NAmamAM rAjAe potAnA AyuSyanAM avazeSa soLa varSa pUrAM karyA, ane AyuSya pUrNa karI te cakravatI rAjA sAtamI narake gayA. tyAM tene mahA ghera vedanA sahana karavI paDI. A pramANe hiMsA karanAra subhUma ane brahmadatta cakravatIe pitAnA uttama mAnava AcuSyane nirarthaka karI lAMbA vakhata sUdhI narakanI mahA vyathAnA letA thayA, mATe sukhanA Icchaka jIvoe kaI paNa jIvane duHkha na ApavuM. kemake duHkha ApyAthI avazya tene badale maLe che. kuNivaraM varaM paMgu razarorI varaM pumAn / api saMpUrNasarvAMgona tu hiMsAparAyaNaH // 28 // manuSyoe hAtha vinAnA thavuM te sAruM che, pAMgaLA thavuM te sArUM che, ane zarIra vinAnA thavuM te sAruM che, paNa saMpUrNa zarIravALA thaIne hiMsA karavAmAM tatpara thavuM te sArUM nathI. 28 keTalAeka vina zAMti mATe ane keTalAeka kuLAcArathI hiMsA kare che, tene AcArya zrI kahe che ke, hiMsA vighnAya jAyeta vighnazAMtyai kRtA'pihi / kulAcAraghiyApyeSA kRtA kulavinAzinI // 29 // vignanI zAMti thavA mATe karAyelI hiMsA paNa ulaTI vinane mATe thAya che ane kuLAcAranI buddhithI paNa karAelI hiMsA kuLano vinAza karanArI thAya che 29 api vaMzakramAyAtAM yastu hiMsAM parityajet / / muraNa rUve sIritmika rU . kAlokarikanA putra sulasanI mArka je kulakamathI (vazaparaMparAe ) AvelI paNa hisAne tyAga kare che te zreSTha kahevAya che. 20 vivecana-sulasa ane kAlasekarika koNa hatA ane sulase kuLakrame AvelI hiMsAne tyAga kevI rIte karyo te prasaMge pAta jaNAvavuM ucita che ema jANuM tenI TuMka hakIkta ApavAmAM Ave che magadha dezanI rAjagRhi nagarImAM zreNika rAjA rAjya karato hatuM. tene mahA buddhinA nidhAna sakhe buddhimAna abhayakumAra nAmane kumAra hatuM te nagarImAM kAlasekarinAmano kasAI rahe te hato tene sulasa nAme putra hato. A kasAI niraMtara aneka jIne Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 dvitIya prakAza vadha karate hate zreNikarAjAe tene vadha karato aTakAvavA, ghaNe parizrama karyo paNa te nirarthaka gaye. eka divasa rAjAe tene kUvAmAM bAMdhI udhe mAthe laTakAvI rAkhyo te tyAM paNa pANImAM pADA AlekhI mAnasika kalpanAthI teNe aneka jIvane mAryo. A pramANe jenAM hADohADa rezadradhyAna vyApI gayuM che tevA pAmara jIvene bodha ApavAne mahAjJAnIo paNa azakta che, te zreNika jevA tene aMtarathI kevI rIte rekI zake? hiMsAmAM Asakta pariNAmavALA kALasaukarikane eka vakhata zarIramAM mahAvyAdhi utpanna thayo, dAhavarathI tenuM zarIra baLavA lAgyuM tene koI ThekANe cena paDatu nahatuM, madhura gIta gAyane mahA du:khada lAgatAM hatAM, madhura rasa paNa jhera samAna thaI paDatA hatA, kemaLa zayyA paNa zuLI samAna lAgatI hatI ane sugaMdhI padArtho dudhamaya anubhavatA hatA. sulasa jema jema tene sArA upAyo karatuM hatuM tema tema tene vizeSa dukha thatuM hatuM. sulasa mahAvIra svAmI pAsethI dharma pAmyuM hatuM, tenA pariNAma ghaNA kemI hatA niratara kasAInA dhaMdhAvALA kuTuMbamAM rahevA chatAM tenuM aMta:karaNa niratara dayAthI bhIMjAyeluM ja rahetuM hatuM. te mahAvIra svAmIne pUrNa bhakta hatA ane tethI ja abhayakumAranI sAthe dharmanI gAMThathI joDAyela mitratAvALe hate eka divase culase potAnA pitAnI AvI viparIta sthiti viSe abhayakumArane jaNAvyuM. abhayakumAre kahyuM ke tAre pitA mahA pApI che. tenI AkhI jIMdagI rodradhyAnamAM vyatIta thaI che ane teNe pApakamone laIne avazya narakanuM AyuSya khAdheluM hovuM joIe. mATe AgAmI kALamA jevI. sthiti anubhavavI hoya tevI sthitinuM bhAna kAIkamaraNanI taiyArI veLAe yA thoDA vakhata pahelAM thaI Ave che, mATe tuM tene varazAti mATe cadanano lepa karo baMdha karI viSTAne lepa kara. suvA mATe komaLa zasyA dUra karI kAkA ane kATAvALI zasyA. bichAvI Apa ane khAvA vigere mATe badhI viparIta vastuo ApyA kara. sulaze abhayakumAranI zikSA mAnya karI, teja pramANe sarva karI ApyuM. tethI te kAlasArikane ghaNu sukhadAIlAgyuM ane. thoDA vakhatamAM raudra sthAnamAM maraNa pAmI te sAtamI narake gayA. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI parAbhava pAmagIrI pitAne huM cA kevI vaparaparAthI cAlI AvelI hiMsAne tyAga karanAra sula 103 pinAnA pitAnA manathI ane tenI AvI adhama sthitithI sula ne ghaNuM lAgI AvyuM. hajAro nI hiMsA karI, puSkaLa dravya ekaDa kareluM ADI mUkI chevaTanuM vaLavaLanI sthitivALuM tenA pitAnuM citra tenA hAyapaTa upara rAjaDa paDI gayuM. ahA ! zuM manuSyanI mamatva dA! adhamajIvana! zI ajJAnanA ! ke chevaTa sudhI paNa AvI parAbhava pAmelI dazA! je mAnava jIMdagImAM manuSyanuM jIvana uccatara na thayuM. te jIMdagI ja zA kAmanI? ane tevA sahAya paNa zA kAmano ? AvI dukhita dazAthI pitAne huM bacAva na karI zako! te A mArI pAchaLanA kuTuMbIo paNa mAre bacAva kevI rIte karI zakaze? e mArA pitAnA dAkhalAthI mAre zikhavAnuM ane samajavAnuM che. A pramANe virakta bhAvavALA sulase pitAnA maraNanuM kArya samApta karyuM. eTale kuTuMbIo AvI culasane kahevA lAvyA ke he gulasa! A tArA pitAnuM kArya tuM saMbhALa ane pUrvanI mAphaka cAlatI AvelI A ApaNuM jIvahiMsaka vRttithI sarvanu pipaNa kara sulasa kahe che ke AvI pApI vRttithI jIvana calAvavAnuM huM bIlakula karavAnuM nathI. tame sarva kuTuMbIo maLI kamAyela dhana khAI jAo, ane jIvahiMsAnA pApathI thatu narakAdikanuM duHkha te mAre ekalAne ja bhegavavuM ke? kuTuMbIo kahe che ke nahi, nahi, jema dhana vaheMcI laIe chIe tema pApa paNa vaheMcI laIzuM. tane ekalAne ame dukhI thavA nahi daIe, sulasa kahe che, tyAre te bahu sArU A pramANe kahI eka kuhADA laI najIka ubhelA pADAne mAravAnA bAnAe karI tyAMthI ghA cUkI potAnA paga upara te ghA mAryo, ane vedanAthI vihvaLa thaI jamIna upara paDaye moDhethI pikAra karI kahevA lAgyuM ke mane ghaNuM vedanA thAya che mATe tame sarva maLIne thoDI thoDI vahecI , jethI mane Du dukha bhogavavuM paDe A zabdo sAMbhaLI badhA diDamUDha banI gayA ke kAMIvedanA laI na zakyA, tyAre sulasa bolyo bhAIo, kema vAra lagADe cho? AmAre jIva jAya che. kuTuMbIo belyA "bhAI vedanA te kema laI zakAya? te te sarva keIne ekalAne bhogavavI paDe che." sulasa kahe che " jyAre tame AMhI du:kha ke vedanAmAM bilakula te bALI vihavaLavaNI vinA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza - - - bhAga letA nathI, te parabhave jUdI jUdI gatimAM kamonusAre jUdA paDelA, tyAM te duHkhamAM bhAga levA kyAMthI Avaze? mAre te jema. AMhI ekalA duHkha bhogavavAnuM che, tema tyAM paNa ekalAja dukha bhegavavAnuM che. mATe dukhamAM bhAga levAnuM khoTuM bahAnuM mUkI gho. huM te bhagavAna mahAvIranAM vacanathI jANuM chuM, ane tamane pratIti karAvavA mATe mAre jANI joIne paga upara ghA levuM paDe che." A pramANe kahI AkhA kuTuMbane pratibadhI te pApI AjIvikAne jalAMjali ApI, nirdoSa vyApArathI AjIvikA zarU karI, sula pitAnuM jIvana sudhAryuM ane kuTuMbIone paNa te pApathI bacAvyA. A pramANe paraparAthI kuLamAM cAlatI AvelI hiMsAne jema sulase tyAga karyo ane nirdoSa AjIvikA karI pitAne ane kuTuMbane uddhAra karyo tema bIjAe paNa paraMparAthI cAlatI AvelI hiMsAno tyAga kara. sulasa potAnuM AyuSya sukhamaya pUrNa karI devalokamAM deva thayA, ane krame mokSa paNa jaze. je hiMsAne tyAga na kare te dAnAdi sava niSphaLa che ema AcAryazrI kahe che. damo devagurUpAsti dardAnamadhyayanaM tapaH / sarvamapyetadaphalaM hiMsAM cenna parityajet // 31 // je hiMsAno tyAga karavAmAM Ave te indriyanuM damana karavApaNuM, devagurUnI sevA, dAna, adhyayana ane tapa e sarva niSphaLa che. arthAt hisAno tyAga karyA vinA teo bIlakula phaLa ApatA nathI. 31. hiMsAnA upadezaka zAstrakAra para AkSepa. vizvasto mugdhadhIrlokaH pAtyate nrkaavnau|| yaNa guraimAM rilApa rU . ahA! mahAna khedanI vAta che ke nirdaya ane lebhathI AMdhaLA thaelA hiMsAvALA zAstranA upadezake A bicArA vizvAsI ane sugdha buddhivALA bheLA lekane narakanI pRthvImAM pADe che. 32. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - hiMsAnA upadezaka zAstrakAra para AkSepa. 105 temanA zAstromAM A pramANe hiMsA karavAnuM kahyuM che. yajJArthaM pazavaH sRSTAH svayameva svayaMbhuvA / yajJo'sya bhUtyai sarvasya tasmAyajJe vadho'vadhaH // 33 // auSadhyaH pazavo vRkSAstiryaMcaH pakSiNastathA / yajJArthaM nidhanaM prAptAH prApnuvaMtyucchriti punaH // 34 // madhuparke ca yajJe ca pitRdevatakarmaNi / atraiva pazavo hiMsyA nAnyatretyabravInmanuH // 35 // eSvartheSu pazUna hiMsan vedatattvArtha vidvijaH / AtmAnaM ca pazRMzcaiva gamayatyuttamA gatim // 36 // brahmAe teija yajJane mATe pazuo banAvyAM che. yajJa A sarva prANIonI vibhUti ( kalyANa ) ne mATe che. yajJamAM je vadha thAya che, te vadha na kahevAya. DAbha pramukha auSadhIo, bakarA Adi pazue, vRkSa, gAya, ghoDA Adi tiya ce ane pijala Adi pakSIo, yajJane mATe maraNa pAmelAM pharI uccatA ( ucI gati, lAMbu AyuSya vigere) pAme che. manu kahe che ke (madhuparka kriyA vizeSa ) mAM, tiSThAmAdi yajJamAM, ane pitRonAM athavA devatAnAM karmo je mahAya temAM ATale ThekANeja pazuo mAravAM, paNa bIje ThekANe mAravA nahi. vedanA tatvArthane jANanAre brAhmaNa A pUrve kahela kAryomAM pazuonI hiMsA karatA pitAne ane pazuone uttama gatimAM pahoMcADe che. 33-36. AvA hiMsaka zArApadezakonA saMbaMdhamAM AcAryazra no abhiprAya ye cakruH krUrakarmANaH zAstrahiMsopadezakAH / kvate yAsyati narake nAstikebhyo'pi naastikaaH|| 37 // varaM varAkazcArvAko yosau prakaTanAstikaH / vedoktitApasachadmachannaM rakSo na jaiminiH // 38 // devopahAravyAjena yajJabyAjena ye'thavA / naMvi jaMtUna gataghRgA ghorAM te yAMti durgatim // 39 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 dvitIya prakAra, je dUra karmavALA hiMsAnA upadezavALAM zAstro banAve che, te nAstikathI paNa nAstika kayA narakamAM jaze? (Azaya e nIkaLe che ke je naraka vidyamAna che, tenAthI paNa vizeSa duHkha vALI narakamAM te ja joIe.) bIcAre cArvAka tenA karatAM kAMIka sAre che ke te prakaTa nAstika che, arthAt te khullI rIte dharmAdhamodi koI mAnato nathI, athavA jIvAjIvAdi kAMI mAnatA nathI. paNa (AvA hisAkAraka) vedanAM vacano kahetAM tApasanA bahAnAthI gupta rAkSasa sarakhe jamini sAre nathI. devene balidAna ApavAnA bahAnAe athavA yajJane bahAne jeo ni thaIne prANuMene mAre che, te gherathI ghera paNa durgatimAM jAya che. 37-39 zamazIladayAmUlaM hitvA dharma jagaddhitaM // aho hiMsApi dharmAya jagade maMdabuddhibhiH // 40 // sarva jIvopara samabhAva, zIla ane dayArUpa mULavALA, jagatane hita karanAra dharmano tyAga karIne, mahAna khedanI vAta che ke, maMda buddhivALAo hiMsA paNa dharmane mATe kahelI che. 49 A pramANe kaLakamathI cAlatI tathA yajJa saMbaMdhI hiMsAne pratiSedha karI pinimitte hiMsA niSedhavA mATe prathama teoe pitRnimitte potAnA zAstromAM kahelI. hiMsA batAvI Ape che. haviyacirarAtrAya yaccAnaMtyAya kalpate / pitRbhyo vidhivadattaM tatpravakSyAmyazepataH // 41 // tilai/hiyavairmApairadbhirmUlaphalena vA / dattena mAsaMprIyante vidhivapinaro nRNAM // 42 // dvau mAsau matsyamAMsena trInmAsAn hAriNena tu| aurabhreNAtha caturaH zAkuneneha paMca tu // 43 // paNmAsAM chAgamAMsena pAteneha sapta vai / / aSTAvaNasya mAMsena rauraveNa navaiva tu // 44 // taramAMggautti dvArA pAlikA - zazakUrmayomAsena mAsAnekAdazaiva tu // 45 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtimAM vitami nimitte karelI hiMsA. 107 na jana jana jana [ vAmINamasya mAMsena tidigavApikI // 46 // pinone vidhipUrvaka pevuM kavi (zAka) girAtri mATe ( lAMbA kALa mAM che ane AnaMne mATe anata kALane mATe) vAya che je te ka ka . nA. DAMgara, java, aDada, pANI, maLa ane kuLa mA ra vidhipUrvaka ApavAthI manubenAM pitRo. eka mahinA pachI tRma thAya che. malmanA mAsavarDa be mahinA, jinAM mArA ka mahinA. gheTAnA mAM savAre cAra mahinA, ane paNInA mAM pAMca mahinAparyata pitRo tRpta thAya che. bakamane mArAthI cha mahinA pUjana janinA haraNanA mAsa vaDe sAta mahinA. janinA janAvaranA mAMsavaDa ATha mahinA, tathA zarava jAtinA janAvaranA mArAthI nava mahinA, Dukkara ane pADAnA mAMsavaDe daDA mahinA ane rAsalA navA kAcabAnA mAsa vaDe karI agiyAra mahinA pitRo nRma thAya che gAyanA dUdha ane zIravaDe bAra mAsa ane vRddha bakarAnA mAla karI bAra vaparyata pitRonI tRpti thAya che. iti smRnyanumAreNa pitRNAM narpaNAya yaa|| mRTTai vidhIyane hiMsA sApi durganihetave / / 47 / / A pramANe pitRone tRpta kavvA mATe smRtine anusare mUDha purU je hiMsA kare che te paNa durgatine mATe thAya che. 47. vivecana-niraparAdhI, nirAdhAra, mUgA ane karUNAjanaka piokAra karatA garIba prANIone rIbAvI rIbAvI mArIne, dharma mAno eja pahelI mUrkhatA che, ane agnimAM nAkhelA ke hetRee khAdhelA tenA mAsathI pitRonI tRpti thavI e bIjI mU tA che. marI gaelA ane karmAnusAra anyAnimAM utpanna thaelA jIne AvI rItanA kura kAryothI tRpta thavuM ke sukhI thavuM e kevaLa asabhavita che mATe AcAryazrI kahe che ke pitRptinimitte karAtI hisA karanArane durgatinA kAraNarUpa thAya che ane te karanAra tathA karAvanAra bane ajJAnI ja che, teo kadI nirbhaya thaI zakatA nathI. kemake mArelA jIva teno badalo lIdhA sivAya rahevAnA nathI, athavA kiI judI ja rIte hisA karanArane tene badale maLe che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 dvitIya prakAza jIvanuM rakSaNa karanArane bhaya nathI. yo bhUteSvabhayaM dadyAd bhUtebhyastasya no bhayaM // yAhaga vitIyate dAnaM tAgAsAdhate phalaM // 48 // je prANuone abhaya Ape che tene prANuo taraphano bhaya thato nathI. kemake jevuM dAna ApyuM hoya tevuM tenuM phaLa pamAya che. 48, hiMsaka dene paNa na pUjavA joIe. kodaNDadaNDacakrAsi zUlazaktidharAH surAH // hiMsakA api hA kaSTaM pUjyante devatAdhiyA // 49 // moTA kheda sAthe jaNAvavuM paDe che ke, dhanuSya, daDa, cakra, kha, zaLa ane zaktine dhAraNa karavAvALA hisaka devene paNa devapaNAnI buddhithI (ajJAnI jIvo) pUje che. (arthAt tevA devAne na pUjavA mAnavA joIe.) 49 ahiMsAvatanI stuti mAteva sarvabhUtAnAmahiMsA hitkaarinnii| ahiMsaiva hi saMsAramarAvamRtasAraNiH // 50 // ahiMsA duHkhdaavaagnipraavssennyghnaavlii| bhavabhramirugAAnAmahisA prmaussdhiiH||51|| mAtAnI mAphaka ahisA sarva jIvone hitakAriNuM che, ahiMsAja saMsArarUpI marudhara bhUmImAM ( mAravADamAM) amRtanI nIka samAna che, dukharUpa dAvAnaLane bujhAvavA mATe varSotratunA meghanI zreNI tulya che ane bhavamAM paribhramaNa karavArUpa regathI paDAyelA jIne parama auSadhI tulya paNa ahisAja che. 50-11. ahiMsAvratanuM phaLa, dIrghamAyuH paraM rUpamArogyaM shlaaghniiytaa| ahiMsAyA:phalaM sarva kimanyatkAmadaiva saa||52|| sukhadAyI lAbuM AyuSya, uttama rUpa, nIrogatA, ane prazaMsanIyatA, e sarva ahiMsAnA phaLa che vadhAre zuM kahevuM ? manovAchita phaLa devA mATe ahisA kAmadhenu samAna che. para. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 kanyAalIda a batAve che, gRhanuM bIjuM satya vrata. (buThuM besavAnuM phaLa.) manmanataM phAdalatvaM makana mukhrogitaa|| vIlyA'satpaphalaM kanyAlIkApasatyamunyajet / / 53 // majAnI bha samAja tapI te bolavApaNuM. mU gApaNuM, ane moTAmAM ghana go mA pArva asatya bolavAnAM phaLe che, ema ne kanyAvikAdi asatya bolavAno tyAga kare. 53. kanyAalIkAdi asa batAve che. phanyAgobhRmpalIkAni nyAsApaharaNa tathA / kUTasAkSya ca paMveti slAsatyAnyakIrtayan // 54 // kanyA dabaMdhI. gAya saMbaMdhI, bhUmi saMbadhI, thApaNa - LavavA saMbaMdhI, ane cheTI zANI bharavA saMbadhI A pAMca moTAM asatyo kahevAmAM AvyAM che. 54. vivecana-juo ke manuSyae kAMI paNa asatya bolavuM na joIe. temAM paNa sArvathA asatya bolavAne tyAga nathI karI zakatA. teoe sthaLathI eTale meTAM meTAM ane tyAga karaja joIe. te ja batAve che ke kanyAnA saMbaMdhamAM asatya nabolavuM. nAnI hoya ne meTI kahevI, dUSaNavALI hoya ane nirdoSa kahevI vigere, sadepa chatAM nirdoSa kahI ApasamAM vivAhita karavAthI teonI AkhI jIdagI kalezita nIvaDe che. kanyAnA upalakSaNathI koI paNa manuSya vyaktinA sa ba dhamAM asatya na belivuM. gAyanA saMbaMdhamAM juThuM na bolavuM. upalakSaNathI sarva janAvarenA saMbadhamA samajI levuM. jamIna paranI hoya tene potAnI kahI dabAvI pADavI vigere jamIna sa ba dhI asatya na bolavuM. sAro mANasa jANI vagara lekhe yA vagara zAkSIe kAMI paNa vastu pitAne tyA rAkhI hoya, tene dabAvI pADavI, yA dhaNI maraNa pAmyo hoya ane tenA sagAM vahAlAMone khabara na hoya tyA hAya paNa majabuta purAvA na hovAthI tene chupAvavI ke oLavavI, jema ke amAre tyAM teNe mUkI ja nathI. Ama vizvAsaghAta karo nahi, yA thApaNa oLavavI nahi Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dvitIya prakAza. - - - - - - - - - - - - jUThI sAkSI na bharavI. pramANika mANasa jANuM keIe zAkSI ApI te te avasare pitAnA saMbaMdhamAM hoya ke paranA saMbaMdhamAM hoya paNa keI jAtanI lAlaca rAkhyA sivAya satya kahevuM, arthAt eTI sAkSI na ApavI. A pAMca moTAM asatya che. lokamAM paNa te jANItA che, teno tyAga karavo, te gRhasthanuM bIjuM vrata kahevAya che. vizeSa batAve che. sarvalokaviruddhaM yadyadizvasitaghAtakam / yadvipakSazca puNyasya na vadettadasUnRtaM // 55 // je sarva lokamAM virUddha gaNAtuM hoya, je vizvAsane ghAta karavAvALuM hoya ane je puNyanuM vipakSI hoya; arthAt pApakArI hoya tevuM asatya na bolavuM. pa5. asatya bolavAthI thatA geraphAyadA asatyato lghiiystvmstyaadvcniiytaa| adhogatirasatyAca tadasatyaM parityajet // 56 / / asatyavacanaM prAjJaH pramAdenApi no vadet / zreyAMsi yena bhajyante vAtyayeva mahAmAH // 57 / astyvcnaadvraivissaadaaprtyyaadyH| prAduHSati na ke dopAH kupathyAvayAdhayo yathA // 58 // nigodevatha tiryakSu tathA nrkvaasipu| utpadyante suSAvAdaprasAdena zarIriNaH // 59 // brUyAd miyoparodhAdA nAsatyaM kAlikAryavat / yastu brUte sa narakaM prayAti vasurAjavat // 60 // asatya bolavAthI lokamAM laghupaNuM thAya che, asatya bolavAthI ( A mANasa juThe che, evI ) vacanIyatA thAya che, ane asatya bolavAthI adhogati thAya che. mATe asatya bolavAno tyAga karavo joIe. buddhimAnoe pramAdathI paNa (ajANatAM paNa) asatya vacana na bolavuM, kemake jema prabaLa vAyarAthI meTAM vRkSo bhAgI jAya che tema asatyathI kalyANuM nAza thAya che. jema ku Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - satya bolavA upara kAlikAcAryanI kathA, 111 pagya sevavAthI (khAvAthI aneka vyAdhio pedA thAya che tema asatya vacanathI vera, vikhavAda, apratIti Adi kayA deze nathI prakaTa thatA arthAt aneka deze prakaTa thAya che. asatya balavAnA pratApathI prANio, nida, tiryaMca ane narakAvAsAdimAM utpanna thAya che. rAjA pramukhanA bhayathI ke vahAlA manuSyanA AgrahathI paNa kAlikAcAryanI mAphaka asatya na bolavuM. je mANasa bhayathI ke AgrahathI asatya bole che. te vasu sajAnI mAphaka narakamAM jAya che. 56thI60. vivecana-kAlikAcArya ane vasu rAjAnuM draSTAMta batAvavAmAM Ave che. ramaNIpura zaheramAM jItazatru rAjA rAjya karate. hatA. datta nAmanA purohitane rAjAe pradhAna padavI ApI. kRtana svabhAvavALA datta pradhAne sAmata maDaLane svAdhina karI rAjAne baMdIkhAne nAkhyo ane rAjyasana upara pote beThe. teNe aneka jInA saMhAravALe yajJa prArA evA avasaramA kAlikAcArya nAmanA jainAcArya te zaheramAM AvyA. A kAlikAcArya te datta rAjAnA sasAra pakSanA mAmA hatA. mAtAnI preraNAthI datta AcArya pAse AvyA. uddhata svabhAvathI AcAryazrIne yajJanA phala saMbadhamAM prazna karyuM. AcAryazrI vicAravA lAgyA ke jemAM niraparAdhI aneka jIvono saMhAra thAya te dharma hAya nahi ane tenuM phaLa naraka sivAya bIju che nahi. A rAjAne je huM yajJanuM phaLa naraka kahIza, te kapAyamAnuM thaze, temaja rAjyasattA svAdhina hevAthI te mane paNa herAna karaze. ane bIjI bAju je yathAsthita nathI kahete, te mArA satya vatano lepa thAya che ane jInezvaranI AjJAno bhaMga thAya che. Ama ubhaya rIte mane saMkaTamA AvavAnuM che, chatAM bhale satya bolavAthI zarIrane nAza thato hoya te thAo paNa asatya te naja kahevuM. kSaNabhaMgura svabhAvavALA A zarIranA sukha mATe yA rakSaNa mATe jeo pitAnA satyavratane jalAMjali Ape che te narakAdimAM mahA ghera rarava vedanA sahana kakare che. tevA hatabhAgI nuM jIvana A duniyA upara nakAmuM che. Ama daDha nirNaya karI AcAryazrIe kahyuM, "he datta ! AvI chevahiMsAvALA yajJo karanAra marIne narake jAya che." A sAMbhaLatAM ja Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11ra dvitIca prakAza, - - - - datanA me me keya vyApI gayo. AcArya upara tucchakAra zabda karI datta ubho thayo ane Akoza karato be ke tenI nizAnI zuM? AcArye upaga daI kahyuM ke " AjathI sAtame divase tuM kuMbhInI aMdara pacAvAIza ane maraNa pAmIza." datta kahyuM tenI nizAnI zuM? AcAryazrIe kahyuM, "kuMbhimAM paDayA pahelAM tArA mukhamAM viSTAne chATo paDaze.dattane bhaya lAge AcAryanuM kahevuM satya te nahi hoya! AcAryane pharatI kI mukI datta cA lyo gayo, maraNanA bhayathI cha divasa gharamAM rahyo. utsukatAthI chaThThA divasane sAta gaNuM mAruM maraNa na thayuM, have AcAryane viDaMbanA karI mArI nAkhuM. A irAdAthI te mahelathI ghaDA upara besI - hAra javA nIkaLyA. te divase sariyAma rastA upara thaI prAtaHkALamAM eka buDe mALI kula laIne jato hato. tene gAdi kAraNathI jhADAnI hAjhata thaI gaI. tethI tyAM ja hAjata purI karI tenA upara kula keTalAMka DhAMkI cAlate thaye. rAjA tyAM thaIne nIkaLe. ghoDAnA pagano dAba jorathI phala upara paDayo. ane temAMthI viSTAne chAMTe uDI rAjAnA sukhamAM paDaze. viSTA paDatAM ja rAjA camaka ane pAcho pharyo, bhayathI te mahelamAM peThe tenA anyAyathI kaMTALI gaelA sAmateo pUrvanA rAjAne baMdIkhAnAmAMthI bahAra kADho ane rAjya upara besAryo. kopAyamAna thaelA rAjAe dattane bAMdhI maMgAvyuM ane kuMbhimAM nAMkhI heThala tApa karI kAgaDA kutarAne tenuM zarIra khavaDAvyuM. datta maraNa pAmI reMdra dhyAnathI nake gaye AcAryazrI yazavAda thaye. AvI rIte bhayamAM AvI paDelA paNa AcAryazrIe asatya na ja kahyuM tema keInA bhayathI asatya na bolavuM e A kathAmAMthI sAra levAno che. vasurAjAnuM draSTAMta cedI dezanA zutimati zaheramAM abhicaMdra nAmano rAjA rAjya karate hato. tene buddhimAna vasu nAmano kumAra hato. kSIra kadaMba nAmanA upAdhyAya gRhastha gara pAse vasakamAra, nArada ane te upAdhyAyano parvata nAmano putra e traNe sahAdhyAyIpaNe bhaNatAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 vasurAjAnuM draSTAMta hatA eka divase agAzImAM sutelA A traNe vidyAthIone joI vidyAdhara munie bIjA munine kahyuM ke A traNamAMthI be narakagAmI che ane eka devalokamAM jaze A sAMbhaLI upAdhyAe temanI parIkSA karI, ane te parIkSAmAM potAnA putrane narakamAM janAra jANI pitAnA prayAsane nirarthaka gaNate saMsAra vAsanAthI virakta thaI te tyAgIno mArga svIkAra karyo. * rAja maraNa pAmyA bAda vasu rAja thaye. parvata upAdhyAyapada upara AvyuM ane nArada kaI bIje ThekANe cAlyo gayo. varu rAja satya bolate hatA ane satyavAdI tarIke tenI duniyAmAM prakhyAti thaI hatI eka vAra Tika ratnanI zilAnuM Asana banAvI tenA upara siMhAsana sthApana karI vasurAjA sabhAmAM te upara besato hato. leke ati svarachatAne laIne te Asanane joI zakanA nahatA. tethI satyanA prabhAve deve A rAjAnuM sihasana AkAzAmA adhara rAkhe che, AvI prakhyAtine pAmyo. eka divase nArada parvatane ghera AvyA. parvata vedasabaMdhI zive AgaLa vyAkhyA karato hato, temAM tyA aja zabda AvyuM tyAre parvate bakarAne hemavA te artha karyo. nArade kahyuM, bhAI tArI bhUla thAya che. gurUjIe aja zabe traNa varSanI junI DAMgara (trIhi) kahI che. kemake (4 nA rUti yajJa ) je pharIvAra uge nahi te aja kahevAya. ajano artha bakare paNa thAya che, chatAM AhI tene gANa artha levAne che. gurU upadezaka hatA; kRti paNa dharmakathana karanArI che te ane artha kare laI Avo anartha karI gurU ane kRtine tAre dUSita na karavI joIe. pitAnA vacana upara zivene apratIti thaze tema jANe parvate gusse thaI kahyuM. khare artha bakare che ane gurUe paNa temaja kahyuM che. ApaNe tene nirNaya karIe. je juThe paDe tenI jIbha kApavI. A arthamAM ApaNe sahAdhyAyI vasu rAjA pramANa che. nArade tema kabula karyuM. parvatanI mAtAe gupta bolAvI tene ghaNe vAryo ke beTA, meM paNa tArA pitAnA mukhathI traNa varSanI DAMgara e artha sAMbhaLyo che mATe nArada pAse mAphI mAga. vasa rAjA satya bolaze ane AmAM tArA jIvanuM jokhama thaze. parvate kahyuM, game tema thAo paNa huM te have pAchA pharavAne nahi. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 dvitIya prakAza, putrasnehathI tenI mA vasu rAjA pAse gaI. ekAMtama putrane tathA nAradane saMvAda ko ane teNe haTha karI, game tema karI gurUputrane prANubhikSA ApavAne Agraha karyo. rAjA vasu satyavAdI hatuM. prathama to juThI sAkSI bharavA AnAkAnI karI paNa dAkSiNyatAthI, strInA AgrahathI ane gurUputranA snehathI teNe te vAta aMgIkAra karI, kharekhara mehathI mehita thaelA cha kaTInA avasare daDha rahI zaktA nathI temaja potAnI khyAtine paNa khyAla karatA nathI. vasue hA pADavAthI khuzI thaI gurUpatnI ghera gaI. prAta:kALamAM parvata ane nArada sabhAmAM AvyA ane potapotAne vivAda kahI saMbhaLAvya sabhAnA lekee kahyuM mahArAja vasu tame satyavAdI che mATe je satya hoya te kahI ApI A vivAdane nirNaya karI Ape. kumatithI prerAI dabuddhi rAjAe ajane artha gurUe bakare kahyo che tevI sAkSI ApI. A sAkSI ApatAja najIkamAM rahelA keI vyaMtara deve tatkALa vasu rAjAne siMhAsana parathI nIco nAkhe, ane pachADIne mArI nA. ane te marIne narake gaye. asatya bolanArA pApIne tenuM pApa phalIbhUta thayu. Ama kahI nArada tyAMthI cAlyA gaye sabhAnA lokoe phITakAra Apele parvata paNa tyAMthI cAlyo gayo ane adyApi paryata juThI sAkSI ApanAra rAjAnI apakIrji duniyAmAM phelAtI rahI. mATe game tevA prasaMgamAM satyaja besavuM paNa snehathI ke lobhathI prerAI jUThI sAkSI naja ApavI e A kathAmAthI sAra levAno che. na satyamapi bhASeta parapIDAkaraM vcH|| . loke'pi zrUyate yasmAt kAziko narakaM gataH // 61 // bIjAne jethI pIDA thAya tevA satya vacane paNa na bolavAM kAraNa ke lekamAM paNa saMbhaLAya che ke tevA vacane bolI kauzika narakamA ga. 61. vivecana-parane pIDA thAya teno bacAva karavA mATe asatya bolavuM ema kahevAno Azaya nathI. paNa te ThekANe belyA vinA mana rahevuM vadhAre sAruM che. jemake eka rastAmAM cAlatA mA- . sane zikArI mANase pUchayuM ke ahIthI hariNatuM TeLuM gayeluM tame joyuM ? te TeLuM jatuM teNe joyuM hatuM. have je hA pADI tene Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 viveka pUrvaka satya belaDuM. raste batAve che te pAradhio tene mArI nAMkhe, sAcuM bolavuM e bicArA niraparAdhI jInA maraNanuM kAraNa hatuM Ave ThekANe vicAra karIne teNe evo uttara Apa joIe ke te hariNano vinAza na thAya ane asatya paNuM na bolAya. te uttara na AvaDe te uttara na Ape te vadhAre sArU che. paNa DAhyA thaI te ThekANe satya prakAzita karavAnuM nathI e dhyAnamAM rAkhavuM joIe. A te ekaja daSTAMta che. paNa tenA jevA bIjA aneka prasaMgomAM paNa bane rIte sAvadha rahevuM joIe; tathA ahisA vratarUpa pANuMnA rakSaNane mATe, A bIjA vrata pALa sarakhAM che. satya vratanA bhaga karavA rUpa pALa keDI nAkhavAthI, ahisA rUpa pANI cAlyuM jAya che, ane tethI tRSA rUpa aneka prakAranAM du khAne anubhava kare paDe che. buddhimAnoe sarva jIvone upakAraka satya ja bolavuM joIe, athavA sarvArtha sAdhaka mAnapaNeja rahevuM, paNa asatya belI sva-parane dukhakartA te naja thavu. keIe pUchaye chate marmanA jANu manuSya, vairanA kAraNarUpa, zakAspada, karkaza, ane hisAsUcakavacana na bolavuM, paNa dharmane dhavasa thatuM hoya, kriyAne lepa thato heya, siddhAMtArthane vinAza thato hoya te nahi pUchaye paNa zaktimAnee tene niSedha karavA mATe prayatna kare. cArvAka ane kailikAdikee asatya bolave karI, A jagatane viDabita karyuM che. kharekhara nagaranI khALa sarakhuM te asatya belanAranuM sukha che ke, jemAMthI malinatAthI bharapura pANI sarakhuM vacana nIkaLe che. dAvAnaLamAM baLelAM vRkSo varSAbatamAM kadApi navapallavita thAya che, paNa durvacanarUpa agnithI dagdha thaelAM manuSya sAddha thatAM nathI. satya vacano mAnavane jeTale AhUlAda Ape che teTale AlAda, caMdana, cadrikA, cadramaNi ane khetI pramukhanI mALAo nathI ApatI. zikhA rAkhanAra, muMDana karAvanAra, jaTA rAkhanAra, nagnarahenAra, ane vastra paherI tapasyA karanArA tapasvIo paNa je mithyA bole te aMtyajathI paNa te niMdanIya thAya che. eka tarapha asatyathI thatuM pApa ane eka bAju bIjAM sarva pApo ekaThAM karI, tulAmAM nAkhI taLavAmAM Ave che, asatya bolavAnuM pApa vadhI jAya che. ' Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - 16 dvitIya praka. paradArika ane cAra pramukha kaI pratikAra thaI zake che, paNa asatya e9nAra nuSyane kaI pratikAra astra mUkyA sivAya nathI. devo pa, pakSapAta kare che, rAjao AjJA mAnya phare che, ane agni pramukha paNa zItaLa thaI jAya che A satya bolavAnAMja phaLa che. alpAdapi mRpAvAdAdrauravAdiSu saMbhavaH / anyathA vadatAM janIM vAce vada kA gatiH // 62 // thoDA paNuM mRSAvAdathI nakAdikamAM utpanna thavuM paDe che te nezvaranI vAne anyathA bAlanAM arere tenI gati thaze? dara. satyavAdInI stuti kare che. bAnacAritrayormulaM satyameva vadanti ye| dhAtrI pavitrIkriyate teSAM crnnrennubhiH|| 63 / / alIkaM yena bhASante satyanatamahAdhanAH / nAparAvamalaM tebhyo bhUtamevoragAdayaH // 64 // je manuSya jJAna ane cAritranA sUvarUpa satyane ja eve che. te manuSyanA paganI riphuvaDe karIne A pRthvI pavitra thAya che. tathA svatarUpa mahAjanavALA je atre besatA nathI. teone du:kha ApavA mATe bhUta preta ane sapadi keka paNa samartha thanA nathI. (A pramANe grahonA bIjA vratanuM svarUpAsaNya3-64. trIjA asteyavratanuM svarUpa, corInuM phaLa ane tene niSedha. daurbhAnyaM prepyatAM dAsyamaMgacchedaM daridratAm / adattAtaphalaM jJAtvA sthUlasteyaM vivarjayet // 65 // dubhecapa, prepaNuM (paranuM kAma karavApaNuM), dAsapaNuM (zarIranI parAdhinatA), zarIranuM chedAvuM ane daridratA, e corI kuravAnAM ne jaNane (subanA AthI gRhasthoe) dhaNInI rajA sivAya vastu levAzya zerone tyAga kare. 65 | kaI vastu adatta kahI zakAya, patita vismRtaM naSTaM sthitvaM sthApitamAhita / aMdacaM nAdadIta svaM prkiiyN-kvcitsudhiiH||66|| Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI vastu atta kahI zakAya, 117 paDI gayeluM, bhulAI gayeluM, naSTa thaeluM (kaI laI gayeluM), gharamAM raheluM, sthApana kareluM, ane dATeluM, A sarva paranuM dhana buddhimAna jIvAe dhaNunA AdhyAsivAyakeIpaNa vakhata levuM nahi. 66. (corI karanAra dhana ja le che eTaluM nahi paNa sAthe tenuM bIjuM paNa nAza kare che.) ayaM loka paraloko dharmoM dhairya dhRtirmtiH| muSNatA parakIyaM svaM muSitaM sarvamapyadaH // 67 // paranu dhana cAranAra mANase tenuM dhanaja lUTayuM che eTaluM ja nahi paNa tenI sAthe tene A bhava, parabhava, dharma, dhairyatA, dhruti ane mati A sarva cereluM che ema samajavuM. kemake dhana luMTAyAnI gamagInImAM tene A bhava bagaDe che, dhIratA rahetI nathI, zAMtimAM khala paDe che ane buddhi guma thaI jAya che. mATe eka dhana cAranAre dhanaja lu TayuM ema nahi paNa teNe A sarva vastuono nAza karyo che ema samajavu. 67. jIvahiMsAthI paNa carIne deSa adhika che. ekasyaikakSaNaM duHkha mAryamANasya jAyate / saputrapautrasya punaryAvajjIvaM hRte dhane // 68 // eka jIvane mAravAmAM Ave che te mAratAM eka kSaNavAra maranAra jIvane dukha thAya che, paNa dhananuM haraNa karavAthI te tenA putra paitrAdi AkhA kuTuMbane yAvat jIva paryaMta duHkha thAya che. 68 cauryapApadrumasyeha vadhabaMdhAdikaM phalam / / jAyate paraloke tu phalaM narakavedanA // 69 / / cerI rUpa pApavRkSanA phale A bhavamAM vadha ba dhAdikathI ane paramAM narakanI vedanAe karI bhegavavAM paDe chedaLa divase vA rajanyAM vA svapne vA jAgarepi vaa| sazalya iva cAryeNa naiti svAsthya naraH kvacit // 70 // zarIramAM rahela zalyavALA mANasanI mAphaka divase athavA rAtre svapnamAM ke jAgRtamAM corI karavAvALo mANasa koI paNa vakhata zAMti pAmate nathI. 70 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 dvitIya prakAza, mitraputrakalatrANi bhrAtaraH pitaropi hi / saMsajjanti kSaNamapi na mlecchariva taskaraiH // 71 // * temaja cerI karanAranAM mitra, putra, strI, bhAIo, ane mAtA pitAo vigere jema mlecchanI sAthe tema te cAranI sAthe (rAjaka daMDanA bhayathI yA pApanA bhayathI) eka kSaNamAtra paNa saMsarga karatAM nathI. 71 saMbaMdhyapi nigRhyeta cauryaanmNdduukvnnRpH| cauropi tyaktacauryaH syAtsvargabhAra rohiNeyavat // 72 // corI karavAvALA pitAnA sabaMdhIne paNa maMDukanI mAphaka rAjAo nigraha kare che. ane cera heya to paNa corIne tyAga karavAthI rahiyAnI mAphaka svargane bhegavanAra deva thAya che. 72 (te bane te batAve che) benAtaTa nAmanA nagaramAM mUladeva rAjA rAjya karate hate. tenA rAjyamAM cerane eTalo badhe upadrava vadhI paDaye hatuM ke, dhana mAla vinAnAM saMkhyAbaMdha kuTuMba nirAdhAra sthitimAM AvI paDyAM hatAM eka divase prajAnA AgevAna lekee ekaThA thaI rAjAne vijJapti karI ke, he rAjana kAMte cerethI amArA dhana mAlanuM rakSaNa kare. nahitara amane rajA Ape te bIjA nirupadrava rAjyamAM jaIne rahIe. A sAMbhaLatAMja rAjA ekadama AvezamAM AvI gayA ane bolI uThayo ke, ahA! mArI prajA ATalI badhI dukhI are! mArA nimakahalAla keTavALo zuM kAMI khabara rAkhatA nathI? tatkALa rAjAe koTavALane belA, keTavALa udAsIna cehare rAjAnA sanmukha hAtha joDI kahevA lAgyo, mahArAja! ame sarve nirdoSa chIe, ame AkhI rAta cenI zodhamAM chIe, paNa cAra hAtha lAgatA nathI. chatAM A 5nA mAnavAmAM na Ave te, A koTavALamudrA bIjAne arpaNa kare. rAjA stabdha thaI gaye cora kaI mahAna pracaDa ane zaktimAna jaNAya che koTavALa vigere nirdoSa hAya e tenA caherA ane vacano parathI jaNAI Ave che. sabhA visarjana karI cera zodhavA mATe rAjA pite gupta khaDaga laI nIkaLI paDa ceranAM sthAnake rAjA ghaNu pharyo, Akhara thAkI eka devalamAM sUI gayo madhya rAtrinA samaye ke eka maDaka nAmano cora tyA AvyA, ane uce Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANa karavA upara maDacAranuM dRSTAMta 129 svare ANyA ke AMhI kANu sutA che? rAjA kapaTathI elyA ke eka paradezI kApaDI chuM. cAre paradezI jANIne kahyuM, cAla mArI sAthe, tane dhanavAna manAvuM. rAjA tenI pachADI gayA. eka zeThanuM ghara phADI ghaNuM dhana kADhayuM, ane rAjAne mAthe te upaDAvyuM. tyAMthI eka jINuM udyAnamA jaI eka bhoMyarUM ughADayuM; rAjA sahita cAra aMdara gayA. tyAM nAgakumArI sarakhI eka yuvAna strI hatI. tene cAre kahyuM. bena ! AAvela ApaNA atithinA paga dhoi nAMkha, bhAino hukama thatAMja eka favAnA kinArA upara tene lai jai tenA paga dhAvA beThI. tenA pagano kAmaLa sparzI lAgavAthI A koi uttama manuSya che, ema nirNaya karI dayA ane snehanI lAgaNIthI te sIe kahyuM ke paga dhovAnA miSathI huM tane A kuvAmAM pheMkI devAnI hatI, paNa tArA upara mane sneha Ave che mATe tArA bhalA mATe kahuM chuM ke AMhIthI tArAthI nasAya tema nAsI jA. rAjA zUravIra chatAM avasara eLakhI tyAMthI cAlyA gayA. potAnA kha cAva karavA mATe rAjA keTaleka dUra gayA eTale teNIe buma pADI ke bhAi, A mANasa nAsI jAya che. cAra khaDga lai pAchaLa thayA. tene najIka AvatA joi eka pattharanA zveta thAMbhalA pAchaLa rAjA bharAi gayA. krodhe karI te sthabha upara khaDganA prahAra karI te mANasane me mArI nAMkhyA. ema a dhakAramAM niNa ya karI cAra pAche karyo. cAra maLavAthI rAjA khuzI thai mahelamAM AvI sui rahyA. khIje divase rAjA zaheramAM pharavA nIkaLye ane te cArane eka ThekANe vastra tuNuvAno dhadhA karatA joi oLakhI, mukAme AvI, tene bahu mAnathI khelAvI lAvavA kATavALane meAkalyA. te mANusAne pAse AvelAM joI cAra camakayA; peleA mANasa marAyA nathI ema tene khAtrI thaI. pelA mANasee rAjA pAse AvavA dyuM .. vagara AnAkAnIe te teNe svIkAryu te sabhAmA AvyeA, rAjAe ahumAna karI Asana upara besAryA ane kahyuM ke tArI ena mane Apa. cArane nirNIya thayA ke te mArI benane jANanAra pAteja che, cAre potAnI mena rAjAne ApI. rAjAe teNInA upakArano HhaleA vALI ApI tene rANI karI rAkhI. cArane sArI nokarImAM - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 dvitIya prakAza * rAkhyA ane haLave haLave kAryaprasa Mge tenI pAsethI dravya rAjAe kaDhAvavA mAMDayuM. jyAre sarva dravya khAlI thai gayuM tyAre cAranI ena peAtAnI rANIne puchyuM ke hajI tenI pAse keTaluM dhana che? rANIe javAba ApyA ke have tenI pAse kAMI nathI. pachI rAjAe jenuM dhana cArAyuM hatu tene pAchuM ApI dIdhu ane te ma uka cArane mArI nakhAvyeA. A pramANe cerI karanAra cAra je potAno saadhI hatA tApaNu rAjAe tene mArI nakhAvyeA. mATe cArI karanAra kadI sukhI tathA vizvasanIya thatA nathI ema jANI ceArIno tyAga karavA. e maMDuka cAranI kathA kahI. have rAhaNIyA cAranI kathA kahe che. rAjagRhI nagarImAM paramAta zreNIka rAjA rAjya kaphtA hatA tene abhayakumAra buddhinidhAna putra hatA. rAjagRhInA najIkamAM AvelA vaibhAragiri pahADanI guDhDhAmAM lehapura nAmanA cAra rahetA hatA. te rAjagRhInI prajAnA jAna mAlanI cArI karI AjIvikA calAvatA. rAhiNI nAmanI strIthI rAhaNIe nAmano tene eka putra thayA. peAtAnA maraNa avasare teNe rAhaNIAne melAvI kahyu, beTA! eka mArI zikhAmaNa mAnya kara. putra khuzI thai elyeA, pitAjI, khuzIthI kahA, tame mArA hitanuMja kahetA hezeAne ? lAhapure kahyu, AMhI keTalIka vakhata mahAvIradeva nAme sAdhu samavasaraNamAM esI dharmadezanA kahe che te tAre sAMbhaLavI nahi, kemake te mANasone ADuM avaLuM samajAvI sAdhu manAvI de che. " kharekhara mAhAMdha hatabhAgya jIvAne kevA svArtha che! A prabhunI dezanA sAMbhaLaze te mArA chokarA cArI karavAnuM mUkI deze, A AzayathI chekarAne kevA ADe raste pitAe dvAryAM. " mAtA pitA upara bALakAno vizvAsa avarNanIya hAya che. je teNe kahyuM te hitakArI jANI putre svIkAryuM. pitA maraNa pAmyA. pAchaLathI rAhaNIo paNa kuLapa parAthI AvelA dhayAja karavA lAgyA. kharekhara ghaNI vakhata guNu ke avaguNu e vArasAmAM utare che. eka divasa samavasaraNa pAse thai te jatA hatA. khIje rastA ghaNA pheramAM hatA tethI teja raste te cAlyA. pitAnI AjJA ulaMghana karavAnI khIkathI te prabhunuM H 2 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvahiMsAthI paNa cArIne doSa adhika che, 12 rAna kadAca saMbhaLAI jAya mATe kAnamAM AMgaLI nAMkhI utAvaLo. utAvaLe AgaLa cAlyo. teTalAmAM tenA pagamAM jethI kATe pisI ga, te hAthavatI kADhavAnI tene pharaja paDI teTalAmAM tenA kAnamAM vIraprabhunI dezanAnA zabdo AvyA, ke devo jamInathI cAra - gaLa adhara rahe che, temanA gaLAmAM puSpanI mALA karamAtI nathI, temanI AMkha mIcAtI nathI, ane nirogI zarIravALA hoya che. ATalA zabdo kAnamAM AvatAM tene bahu duHkha thaI AvyuM. kATe kADhI tyAMthI tatkALa AgaLa cAlyo gayo, ane te zabda bhUlI javA mATe prayatna karavA lAgyA. rehaNIAe anukrame corI karatAM tenA pitA karatAM paNa adhika trAsa zaheramAM vartAvyA. lekenA pikArathI cAra pakaDavAnuM kAma abhayakumAre mAthe lIdhuM. ghaNuM prapaMcathI corInA mAla muddA sivAya abhayakumAre tene pakaDI rAjA AgaLa ubhe karyo. corIno muddo sAbIta na thavAthI rAjAne tene choDI mUkavAnI pharaja paDI. choDI mUkatAM abhayakumAra tene pitAne madire laI gaye. snAnapAna karAvI lejanamAM cadrahAsamadirA dahIne ThekANe tene khavarAvI bezuddha karI dIdhe, ane tatkALa devabhuvana jevuM madira zaNagArI eka zasthAmAM suvADI dIdhe. AjubAju divyarUpA navavanA vezyAone devIonuM rUpa dhAraNa karAvI ubhI rAkhI. divyarUyavALA mANasene deva chaDIdAra banAvI sAkSAt devabhuvananA AkAramAM tene goThavI te sarvane keTalIka sAketika samajutI ApI, kharuM rahasya jANavA mATe chupI rIte abhayakumAra tyAM rahyo. thoDA ja vakhatamAM teno nizA kAMIka ochI thaze. A ughADI jevA lAgyuM te devabhuvanamAM pitAne rahele je teTalAmAM kRtrima de. vAMganAo jaya jaya naMdA, jaya jaya bhaddA, zA zA puNya karyo ke deva bhUmimAM janma pAmyA AvA te devAMganAnA zabdo sAMbhaLI cAra cakita thaI gayA. huM cAra kayAM ane devabhuvana kayA? Ate svama ke I drajALa ! teTalAmAM te chaDIdAra deva be ke bela bhAI, tame amArA svAmIpaNe navIna deva utpanna thayA che, te pUrva bhave zuM zuM punya karyA ane zA zA pApa karyA te sarva kahI Ape. cAra vicAramAM paDe ke A zuM kahe che? zuM sAcuM ja Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dvitIya prakAza. ' devalAka ? paNa pelA mahAvIradevanAM me vacano sAMbhaLyAM hatAM ke devatAo jamInathI cAra AMgaLa adhara rahe che te AtA jamIna upara kema rahelAM dekhAya che ? devatAnI AMkhA na mIcAya ema mahAvIradeve kahyu hatu ane A sarvanI AMkhA te mIM cAya che. puSpanI mALA paNa karamAya che, mATe mahAvIra devanA kethanamAM ne AmAM taphAvata zA mATe ? khare ! abhayakumAranuM mane 5kaDavAnuM kapaTa tA na hoya ? Ama vicAra kare che, tevAmAM AkSepa karI chaDIdAra melyA, khelA, pUrva bhave zuM zuM puNya pApa kyo che, tenI noMdha laI pachI tamArA janmAbhiSeka Ie. pApa zuM zuM karyAM te zabdonI tathA mahAvIranAM vacanothI virAdha AvatA joI cAra cetI gayA. te olyA pUrvajanmamAM dAna dIdhAM, tapazcaryA karI, zrAvakanAM vratA pAlyAM, brahmacarya pAlyuM, tethI devalAkamAM huM deva thayA chuM, chaDI dAra kahe che, te ThIka paNa pApa zA zA karyo te kaheA. cAra khelyA, pApa kare te zu devalAkamA vaLI AvI zake ? mete jarAe pApa karyuM nathI. chaDIdAra kahe che ke kAMi AkhI jIMdagI dharmamAM jatI nathI, mATe pahelAM kAMI cArI karI heAya, jArI karI heAya tekahI Ape, cAra kahe che huM brahmacArI hatA ane cArI te mArI jIMdagImAM meM - karIja nathI. A zabdo sAMbhaLI abhayakumAra tyAM AvI bheTI paDayA, ane melye, bhAi tArA jevA buddhimAn mane kAi maLyA nathI. mArAthI tuM vadhI gayeA, sAkSAt cArI karI che chatAM kaI rIte a MdhanamA na sapaDAye| cAra khelyA ke e vAta pachI, paNa madirA pAIne devalAkamAM mAkalavAnuM sAhasa tamArA sivAya bIjo kANu re ! abhayakumA2e zaramAI nIcuM joyu. cAra khelyA mahAvIra devanAM cAra vacano kAne na paDayAM hota te Aje mArI kharekharI vi>=anAja hatI ahA ' mArA pitAe mane te mahA prabhunA vacanathI vegaLA rAkhyA, mane ha-A pitA rUpe tene mArA gherI samajuM chuM. zuM svA! zuM ajJAna ! kevI mAhAyatA ! ke je karUNAsamudra yurApakArI jagatanA A dhu tulya te prabhune pAkhaMDImAM lekhavyA ! abhayakumAra! te prabhunA cAra vacanathI huM... maraNamAMthI mucyA, te jeA te mahA prabhunA vacano niraMtara sAMbhaLe che, te sarvathA maraNanA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 cAraNa na karavAnuM phaLa pherAmAMthI bacI jAya temAM navAI zuM? A pramANe kahI pitAno pUrvano ItihAsa saMbhaLAvI, jenuM dhana rasI vigere lIdhuM hatuM te sarva abhayakumArane sAthe laI jaI batAvI ApyuM, ane sarvane te pAvI daI mahAvIra deva pAse cAritra grahaNa karyuM. pAMca mahAvrate pALI, uvaLa dhyAne maraNa pAmI devalokamAM devapaNe utpanna thaye. jema mahA corI karanAra cera paNa corIno tyAga karavAthI devapaNe pedA thaye, tema sarva lokee ceArIno tyAga kare, ke jethI pitAno A bhavane parabhava bane sudharI jAya. A pramANe rahaNuMA cAranI kathA samApta thaI dUre parasya sarvastra mapahartumupakramaH / upAdadIta nAdattaM tRNamAtramapi kacit // 73 // are bIjAnA sarva dhana coravA prayatna te dUraja rahe, paNa eka tRNamAtra jeTaluM keInuM adatta manuSyae keIpaNa vakhata na levuM joIe. corI na karavAnuM phaLa. parArthagrahaNe yepAM niyamaH shuddhcetsaaN| abhyAyAnti zriyasteSAM svayameva svyNvraaH||74|| anarthA darato yAnti sAdhuvAdaH pravartate / svargasaukhyAni Dhokate sphuTamasteyacAriNAM // 75 // je zuddha cittavALA manuSyane bIjAnuM dhana grahaNa karavAne niyama che, teone svaya varAnI mAphaka potAnI meLeja lakSmI sanmukha, AvI maLe che, sarve anartho dUra thaI jAya che, duniyAmAM kIrti phelAya che, ane cArino tyAga karanArane prakTa rIte svarganAM sukhe paNa AvI maLe che 74-75 gRhasthonA trIjA vratanuM svarUpa samApta thayuM. have gRhasthanA cethA vratanA sa ba dhamAM kahevAmAM Ave che paMDhatvamiMdriyacchedaM vIkSyAbrahmaphalaM mudhI / bhavetsvadArasaMtuSTo 'nyadArAn vA vivarjayet // 76 // . napuMsakapaNuM tathA IdriyanA chedAvApaNAdikane abrahmacaryanA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra4 dvitIya prakAza, phalo jANIne buddhimAna manuSyae pitAnI strImAM saMtaSita thavuM ane parastrIne tyAga kara. 76. viSayanI ramaNikatA ane tenuM pariNAma ramyamApAtamAtreNa pariNAmetidAruNam / kimpAkaphalasaMkAzaM tatkaH seveta maithunam // 77 // kampaH svedaH zramo mUrchA bhrmiaanivlkssyH| rAjayakSmAdirogAzca bhaveyumaithunotthitAH // 78 // kipAkanA (eka jAtanAM jherI vRkSanAM) phala sarakhA, dekhAva mAtra ramaNika paNa pariNAme bhayaMkara dukha ApanAra, mathunanI ke sevA kare? kaMpa, paraseve, parizrama, mUcha, bhUmi, glAnitA, nirbaLatA, kSaya ane bhagaMdarAdi mahAre mathuna sevavAthI lAgu paDe che. 77-78 yoniyaMtrasamutsannAH susUkSmA jaMturAzayaH / pIDayamAnA vipadyate yatra tanmaithunaM tyajet // 79 // ceni rUpI yatramAM aneka sUkSma jaMtuo utpanna thAya che, teo tene viSe dabAvAthI maraNa pAme che, mATe te maithunano tyAga karavo.79. kAmazAstrane banAvanAra vAtsAyana paNa kahe che ke raktajAH kRmayaH sUkSmA mRdumdhyaadhishktyH| . janmavamasu kaDUti janayanti tathAvidhAm // 80 // lehIthI pedA thaela, sUkSma, mRdu, madhyama, adhika zakitavALAM kemIo, sInA nimArgamAM tathA prakAranI (pitapotAnI zakatvanusAra) kharaja utpanna kare che. 80 strIsaMbhogena yaH kAmajvaraM praticikIrSati / sa hutAza ghRtAhutyA vidhyaapyitumicchti|| 81 // varaM jvaladayaH staMbha pariraMbho vidhIyate / na puna naraka dvAraM rAmAjaghanasevanam // 82 // strI saMdhI viSaya sevana karave karI je manuSya kAmarUpa javarane zAMta karavA Icche che te baLatA agnimAM ghI hemIne agnine bu Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIothI guNeno nAza thAya che te tathA tenA dUSaNe batAve che. 125 - - - jhAvavAne Icche che. arthAta tethI zAMti nathI thatI paNa ulaTI vizeSa IcchA thAya che. agnithI jAjvalyamAna thaelA leDhAnA stabhane AliMgana karavuM te sArU che, paNa narakanA dvAra tulya strIonA jaghananuM-ninuM sevana karavuM te zreSTha yA kalyANakArI nathI. 81-82. strIothI guNene nAza thAya che te tathA tenA dUSaNe batAve che. satAmapi hi vAmabhUdAnA hRdaye padam / abhirAmaM guNagrAma nirvAsayati nizcitam // 83 // vaMcakatvaM nRzaMsatvaM caMcalatvaM kuzIlatA / iti naisargikA dopA yAsAM tAsu rameta kH||84|| prAptuM pAramapArasya pArAvArasya pAryate / strINAM prakRtivakANAM duzcaritrasya no punH|| 85 // nitavinyaH patiM putraM pitaraM bhrAtaraM kSaNAt / AropayatyakAryapi durdRttAH prANasaMzaye // 86 // bhavasya vIjaM narakadvAramArgasya dIpikA / zucAM kaMdaH kalemUlaM duHkhAnAM khaniraMganA // 87 // sat purUSonA paNa hRdayamAM je strI paga Ape ( arthAta nivAsa kare) te manahara guNenA samudAyane niro tyAMthI te kADhI mUke che. ThagavApaNuM, nirdayatA, ca caLatA ane kuzaLatA Ato jenAmAM svAbhAvika do rahelA che, tevI strIomAM keNa rati kare? samudrane pAra pAmI zakIe paNa svabhAvathI vakatAvALI, strIonA durAcarane pAra na pAmIe. kharAba AcaraNavALI strIo eka kSaNa vAramAM potAnA patine, putrane, pitAne ke bhAIne (alpa projana mATe sUryakAMtA, culanI ane jIvayazAdikanI mApha) prANunA saMzayavALA akAryane viSe Arepita kare che. strIe saMsAranuM bIja che, narakanA dvAranA mArgamAM javA mATe rasto batAvanAra dIpikAtulya che, zokanI utpattinA kaMda sarakhI che, ane duHkhanI khANa samAna strI che. 83 thI 87, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - nA 6. * , dvitIya prakAza, * vezyA strInA de." manasyanyavacasyanyatkiyAyAmanyadeva hi / yAsAM sAdhAraNastrINAM tAH kathaM mukhahetavaH // // mAMsamizraMsarAmizra manekaviTacuMvitam / ko vezyAvadanaM cuMbeducchiSTamiva bhojanam // 89 // api pradattasarvasvAt kaamukaakssiinnsNpdH| vAsopyAcchettumicchanti gacchataH pnnyyossitH||10|| na devAna gurunApi suhRdo na ca vAMdhavAn / / asatsaMgaratinityaM vezyAvazyo hi manyate // 91 // kuSTinopi smarasamAn pazyantI dhnkaaNkssyaa| tanvatoM kRtrimasnehAM niHsnehAMgaNikAM tyajet // 12 // manamAM ke anya purUSa upara prema hoya che, vacanamAM tenAthI vaLI koI judA sAthe prIti rAkhe che, ane vaLI kriyAmAM (kAyAthI) te vaLI kaI judAja purUSa sAthe rame che. AvI vezyA strIo sukhane mATe kevI rIte thaI zake? jenuM meTuM, mAMsa khAtI hovAthI mAMsathI durgadhita, madirAthI mizra, ane aneka viTa-jAra parathI cubana karAyeluM che evuM, ucchiSTa-eThA bhejananI mAphaka vezyAnA mukhane keNu cuMbana kare? kAmI purUSe potAnuM sarvadhana vezyAne ApyuM hoya, paNa jyAre te nidhana thaI tyAthI cAlyo jAya che, tyAre te vezyA jatA kAmI purUSanA vastro paNa khecI levAnI IcchA rAkhe che. (ahA! keTalI badhI svArthatA ke ni hatA chatAM mehAM purUSe samajI zakatA nathI) vezyAne svAdhina thayele purUSa, niratara luccA, jugArI raMDIbAjAdi, kharAba purUSonI sebatamAMja AnaMda mAne che. paNa deva, gurU, sArA mitro ane bAMdhavAnI sebatane bIlakula Icchato nathI. dhananI IcchAthI, kaDhIAone paNa kAmadeva samAna jenArI ane kRtrima snehane vistAranArI, sneha vinAnI vezyAne samaju mANasoe avazya tyAga kara. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraNI gamana ane tenA do. 127 parastrI gamana ane tenA do. nAsaratyA secanIyAH yadArA apazAsakaiH / AkaraH sargapApAnAM kiM punaH parayopitaH // 13 // svapani pA parityajya nispopapani bhajet / tasyAM kSaNicittAyAM vidhabhaH konyayApini // 14 // badhA bhAvika pAnAnI karI AvavI na joIe tA pApAnI basamAna 5rI mATe no ja karavuM athAta para na thI . je bI pAtAnA vaDAlA patine mUkI nirlaja thaI anya pani pAya che tevI zadi cittavALI cANika premavALI anya vibhAge do? athAta tenA vizvAsa na ja rAkhavo. 4. parImAM Asakta purUne zikhAmaNa. bhIrorAkulacittasya duHsthinaraya parastriyAM / ranirnayujyate kattu mupazRna pazoriva // 15 // eka zvAnane mathuna evana karavAmAM anya zvAna taraphathI je je rahela che tathA te vakhatanI tanI jevI sthiti hoya che, tevA janAvaronI mAphaka parastrImAM Asakata thayelA purUSane anya taraphathI bhaya, cittanI AkuLatA ane game tevI jamIna upara paDayA rahe vApaNuM, vigere sakaTa bhegavavAM paDe che. mATe parastrImAM pazunI mAphaka rati karavI te uttama manuSyane lAyaka nathI. 95 prANasaMdeha jananaM paramaMvairakAraNaM / lokadvayaviruddhaM parastrIgamanaM tyajet // 96 // sarvasvaharaNaM baMdha zarIrAvayavacchidAM / mRtazca narakaM ghoraM labhate pAradArikaH // 97 // svadArarakSaNe yatnaM vidadhAno nirannaram / jAnannapi jano du:khaM paradArAn kathaM vrajet // 98 // . vikramAkrAMtavizvopi parastrISu riNsyaa| kRtvA kulakSaya pApa "narakaM dazakandharaH // 99 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 dvitIya prakAza prANanAzanA sa dehane utpanna karanAra, parama vairanuM kAraNa ane A loka tathA paraloka virUddha parastrI gamanane tyAga kare. paradAramAM Asakta purUSo A lekamAM (rAjA taraphathI) sarva dhananuM haraNa, ba dhana, ane zarIranA avayanu chedana e Adi duHkha pAme che tathA maraNa pAmyA bAda ghara narakamAM jAya che. pitAnI strI upara kaI kharAba najara kare tenA rakSaNa mATe niraMtara yatna karanAra, ane svastrInA kharAba AcaraNathI utpanna thatAM duHkhanA anubhava karanAra mANase parastrI gamana zA mATe karavuM joIe? (kAraNa pitAnI mAphaka tenA patine paNa duHkha thatuMja haze ne.) jeNe potAnA parAkramathI A vizvane svAdhIna karyuM hatuM te mahA parAkramI rAvaNa paNa parastrI ramavAnI IcchAthI kula kSaya karI narakamAM gaye 5 thI 9. vivecana-rAvaNanuM caritra suprasiddha che, para strI sAthe kIDA karavAnI IcchAthI teNe sItAnuM haraNa karyuM hatuM. vibhISaNa nAmanA tenA bhAIe tene ghaNuM samajAjo, paNa rAmacaMdrajIne sItA pAchI na ApI. AkharamAM rAmacaMdra tathA lakSmaNanI sAthe yuddhamAM tene utaravuM paDyuM, ane eka strI mATe potAnA kuLane nAza karI atamAM raNu zayyAmAM lAMbI nidrAe tene suvuM paDyuM ane maraNa pAmI narakanI ghora yAtanAo sahana karavI paDI. mATe kuzaLa IcchAnArA purUe avazya para strIne tyAga kara. lAvaNyapuNyAvayavAM padaM sauMdaryasaMpadaH / kalAkalApakuzalAmapi nahyAt parastriyaM // 100 // lAvaNyatAe karI pavitra avayavovALI, sAMdaryatAnI saMpadAnA ghara samAna, ane klAnA samudAyamAM kuzaLatAvALI paNa para strIne tyAga kara 100. AvA guNavALI parastrIne tyAga karanAra mahApurUSanI stuti kare che akalaMkamanovRtteH parastrIsaMnidhAvapi / mudarzanasya kiM brUmaH sudarzanasamunnataH // 101 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parastrIne tyAga karanAra sudarzana zeThanI kathA 129 pitAnA upara Azaka thaelI pUrvokta guNovALI parastrInI pAse paNa je mahAzayanI vRtti niSkalaMka rahI che, tevA zAsananI unnati karanAra, sudarzana zreSThinA guNenI ame keTalI stuti karIe? teonA saMbaMdhamAM ame keTaluM bolIe athavA zuM bolIe? arthAt teonA saMbaMdhamAM jeTaluM bolIe teTaluM ochuM ja che. 101. sudarzana zeThanuM caritra kahevAmAM Ave che-pUrve aMga dezamAM tilaka samAna zreSTha caMpAnagarImAM dadhivAhana rAjA rAjya karato hate. mahA kulavAnuM ane devAMganA tulya rUpavALI abhayA nAmanI tene paTarANI hatI. teja zaheramAM vRSabhadAsa nAmane paramAta bhakta zreSTi raheto hato. tene yathArtha nAmavALI arhadAsI nAmanI suzIlA strI hatI. tene anukrame zubha svapanethI sUcita surdazana nAmane putra thaye. samagra kaLAomAM pravINa thayelA putrane pitAe uttama kuLanI suzIlA maramAM nAmanI kanyA paraNAvI. sazurUnA saMge sudarzana ane maneramA parama ahaMdu bhakto thayAM ane bAra vatI rUpe gRhastha dharma temaNe svIkAryo. kharekhara ajJAnAMdhakAra dUra karavA mATe gurU sivAya bIjo koI prakAza samarthanathI. teja rAjAnA kapila nAmanA purohita sAthe sudarzanane gADhamaitrI thaI. sudarzananA dhArmika temaja svAbhAvika guNothI AkaSaela kapila pitAne keTaloka vakhata tenI pAse ja vyatIta karate hato. pitAnA patine ghera meDe Avate je strI kapilAe ghera moDA AvavAnuM kAraNa pUchayuM. guNAnurAgI kapile potAnA mitra sudarzananA guNonuM kapilA AgaLa varNana karI jaNAvyuM ke mahA guNavAnuM ane rUpavAna sudarzananI mitratAthI mArA AtmAne dhanya mAnuM chuM ane divasane meTe bhAga te sadaguNInI sebatamAM pUrNa karuM chuM tethI meMDuM avAya che. patimukhathI sudarzananA guNe sAMbhaLI vagara dekhe paNa kapilA tenA upara mohita thaI paDI. kharekhara amRta paNa nibhaMgI manuSyone viSa tatya thaI pariName che game te prayoge kapilAe sudarzanane maLavAno nirNaya karyo eka divase kapila bahAra gAma gaye. te avasara I kapilA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 dvitIya prakAza, sudana pAse AvI ane 'tamArA mitra ghaNA khImAra che mATe tamane elAve che ema kahI ubhI rahI.' sarala hRdayanA sudarzane te vAta kharI mAnI ane mitrane maLavAne kAI paNa mANasane sAthe lIdhA sivAya kapilA sAthe cAlI nIkaA. gharamAM jaI kapilAne kahyuM, mArA mitra kyAM che? teNe kahyuM aMdara agAzImAM che, AgaLa jAe. sudana AgaLa cANyA eTale kapilAe dvAra kha dha karyo, sudarzana zakAyA. kapila kyAM che ? phrI puchyuM. kapilAe javAba ApyA, kapilane badale Aje kapilAneja maLeA. mArA patinA mukhathI tamArA guNa sAMbhaLyA tyArathI mArI maneAvRtti tamArA tarapha lalacAi hatI. have Aje mArI prArthanA saphaLa karI ane mane zAMti Ape! sudana ekAeka strInA kahevAthI manuSya sAthe lIdhA sivAya potAnuM paranA gharamAM AvavuM thayuM tene pazcAttApa karavA lAgyA. paNa A pazcAttApa nakAmeA hateA. pANI pIIne ghara pUchavA jevu thayuM. kapilA tene muke tema naheAtI. mAhAMdha manuSyane vyAka byanA viveka hAtA nathI. kapilA sudarzanane vaLagI paDI, tAtkALika buddhivALA sudghane khullA hRdayathI dIlagIra thaI javAkha ApyA, kapilA ! tamArU kahevuM huM mAnya rAkhI zakatA nathI; kAraNa ke vidhAtAe mArA suMdara rUpa sAthe napu MsakapaNAnA doSa sAtheja dAkhala karyo che, arthAt huM napu Msaka chuM. DheDha hRdayavALA manucceAnA hRdayamAM icchA sivAya vikRti thatI nathI. kapilA vilakhI thai gai ane tatkALa sudarzanane javA mATe dvAra khAlI ApyuM. sudarzana ghera mAbyA ane havethI sAthe sahAyaka lIdhA sivAya kAIne ghera vagara prasaMge na javuM tevA nirNaya karyo. iMdra maheAvano divasa hate sArAM sArAM vastrAbhUSaNA 5herI sarva leAkeA khahAra jatAM hatAM, abhayA rANI paNa kapilA purAhitanI sAthe rathamAM besI karavA nIkaLI. tevAmAM AnumAjI devakumAra jevA cha putrothI gherAelI eka strIne kapilAe joI alayAne pUche che, khAI sAheba ! A bhAgyavAna strI kANu che ? alayAe javAkha ApyA, ApaNA nagaranA prakhyAta tharmiSTha zeThe sudarzananI A strI che ane chae putrA tenA che, kapilA hasIne eTalI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parastrIno tyAga karanAra sudarzana zeThanI kathA. 131 bAI sAheba ! tene putra kayAMthI hoya? rANIe javAba Ape. kapilA A zuM bole che? purUSovALI strIne putra na hoya tyAre kene hAya? kapilAe javAba Ape, teno svAmi purUSArtha 2hita che. A pramANe kahI potAno sarva vRttAta rANune jaNAvyuM. abhayA hasIne bolI, are mugdhA sudarzane tane ThagI che. te parastrI tarapha napusaka che paNa svastrI tarapha napusaka nathI. kapilA jarA moTuM caDAvIne belI, ThIka che, huM te sugdhA chuM ane mane ThagI che, paNa tame te catura che ne ! abhayA belI, mArA hAthanA spazathI te patthara paNa gaLI jAya te purUSanI te vAtaja zI karavI? kapilAe kahyuM. ATale badhe garva rAkhe che tyAre have tame sudarzana sAthe vilAsa karazeja. mAnanA AvezamAM AvI jaI abhayAe pratijJA karI ke je sudarzana sAthe vilAsa na karU te agnimAM praveza karI baLI marU. kharekhara ajJAnI manuSyane mAna kyAM karavuM tenI khabara paDatI nathI. tethI ja potAnI maryAdA ane dhamane oLagI rANuMe anarthakArI pratijJA karI. mahotsavamAM pharI sarve koI potapotAne ThekANe gayA. abhayAnA hRdayamAM ciMtA agni saLagavA lAgyuM. zAMta karavA mATe potAnI dhAva mAtA paMDitAne belAvI potAnI pratijJA jaNAvI. paDitAe pratijJA mATe Thapake Ape ane kahyuM ke A pratijJA teM ThIka nathI karI, kemake sAdhAraNa jenI paNa parastrI sAthe sahodara tulya vRtti rAkhe che te Ate dharma dhura dhara sudarzananA sa ba dhamAM kahevuM ja zuM? abhayAe jaNAvyuM, te huM jANuM chuM paNa have thaI te thaI mATe koI upAya kare ke jethI mArI pratijJA saphaLa thAya paDitAe tapAsa karI jaNAvyuM ke AThama cAdaza sudarzana posaha karI rAtre zunA gharamAM kAryotsarga mudrAe dhyAnamAM rahe che. te rAtre tene AMhI upADI lAva. eka divase kaimudi mahotsavano divasa hato rAjAe drahere pITAvyuM ke nagaramAMthI sarva strI purUSoe bahAra nIkaLI javuM ane rAtri divasa vanamAM AnaMdathI gujAravo. te divasa mAsI catudazIno hovAthI zeThe vicAryuM ke mane dharmamAM khalela paDaze. rAjA pAse bheTazuM mUkI te divasa zaheramAM dharmadhyAnamAM rahI gu. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dvitIya prakAza. jAravA araja karI. rAjAe tene dharmiSTa hovAthI rajA ApI. zeThe divasa caitya paripATImAM gujArI. rAtre piSadha karI zunya grahamAM kAtsargamAM rahyo ane prAtaHkALa thayA sivAya game tevA upasarga thAya te paNa calAyamAna na thavuM te abhigraha karyo. A vAtanI khabara paMDitAne paDI. paDitAe abhayAne kahyuM ke jo tuM Aje bahAra na jAya te tAruM kAma thAya. abhayAe peTamAM duHkhavAnuM bahAnuM kADhI rAjA pAsethI zaheramAM rahevAnI rajA meLavI. cekIno jApa pUrNa hate eTale sudarzanane adara kema lAve te vicAramAM paMDitA ghu cAI Akhara evA nirNaya upara AvI ke devanI mUrtinA - hAnAthI tene aMdara laI javo. pachI kAmadevanI ubhI mUrti gADI upara caDAvI paMDitA rAjagaDhamAM laI gaIcokIdAranA pUchavAthI teNe te mUrti dekhADI ane jaNAvyuM je rANuM sAheba Aja bahAra javAnAM nathI mATe mUrtionuM pUjana karavA sArU rAjagaDhamAM laI javAmAM Ave che. be cAra mUrtie tevI rIte laI jaI kAcotsarga mudrAe dhyAnamAM rahelA sudarzanane gADI upara caDAvI abhayA rANI pAse lAvI mUkyo. pitAnA manoratha pUrNa thayA samajI abhayA najIka AvI hAvabhAva karavA lAgI. sudarzana dhyAnamAM jo gRta hato upasarga A jANuM te vadhAre dRDha thato cAle. abhayA kahe che ke, tamAre mATe meM A badhI mahenata karI che mATe mane zAMta kare sudarzana belyo nahi, abhayAe hAtha 5ka, Aligana karyuM ane kAmotpanna karavAnI pitAmAM jeTalI cAturI hatI te sarva vAparI cukI, paNa patthara upara pANuM DhALavA mAphaka nirarthaka thayuM. abhayA gusso karI belI, sudarzana mArUM kahevuM mAnya kara. huM tuSTamAna thaI te rAjya badhuM tAre Adhina che ane reSAyamAna thaI te A tArU jIvitavya paNa nathI ema nizcaya rAkhaje. paNa sAbhaLe ke? A pramANe AkhI rAtri sudarzanane manAvatAM gaI. Akhara prAta:kALa thate jANuM pitAnuM kAma siddha na thayuM ane have ulaTe phajeto thaze ema jANe potAne hAthe patAnA zarIra para keTalAka jakhama karI pikAra karI uDI ke doDe deDe, ke mANasa aMtaHpuramAM paDe che, ane mArI AbarU luMTe * jIruM ane have rakhama karI mArI Akhare Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasIne tyAgaranAra sudarzana roDanI kathA. 133 .. para TIbAnA prA mA kino pAra kaI pAmatuM nI pAchaLa paDI AvelA ane keTalIkavAra kAja paNa AvyA rAne garabe che. aLayAe rAjAne kahyuM ke A zi che mArA mAdhavamAM bala thaze ane mAruM zIyaLa la. TanA Da e pAkA ne mAruM paNa kahyuM che. vALa sudarzanane paM. ze! Ama rAva $ che jAva. mane tArA vacana u. para bhae che vidyA che ke jo huM satya kahI te gA rIne mArI nAkha. ama zeDa gAna rahyA. ghaNuM pRthA chatAM kyA roDa upara na Ape tyAre rAjAe gu thAI zuLIe cakAvavAnA kAma karyo. geDane zaheramAM thaI zuLIe devA laI jatAM I mAM jADApAra thaI rahyo. tenI strI aneramAne pAra thaI. enI mane la cavyamA jaI zAsana devIone vijJapti karI ke je mArA vAmI nirdoSa hoya te zAsanAdhikA devadevIo, mane DAya kare che. ane pote kavAmInuM kalaMka dUra na thAya tyAM su-* dhI kAyAga kI dhyAnasthapaNe DI. sudarzanane bahAra laI gayA. kALIupara caDAvavAnI tayArI kare che. rAtya te satya ja e chupuM - ja nahi. satI manoramAnI lAgaNI ane sudarzananI satyatA prakaTa kavvA zAsanAdhikA devIe zuLInu sihAsana kI dIdhu ane satyane jyakAra thaye rAjA tyAM AvyuM. sudarzana pAse pitAnA ajANapaNAnA aparAdhanI mAphI mAgI ane hAthI upara besADI rAjA sabhAmAM laI gaye. abhayAre khabara paDavAthI gaLe phasa khAI te marI gaI, ane dhAva mAtA nAzI gaI. zeThe ghera AvI dukhadAI saMsAravAsathI virakta thaI cAritra grahaNa karyuM ane ene kala vihArI thaI gunAM vane, jagale, pahADe, guphAo ane rAnemAM dhyAnastha rahI Atma sAdhanamAM te sAvadhAna thayA paMDitA nAzI, pATalIputra zaheramAM devadattA vezyAne tyAM rahI. tenI AgaLa sudarzananA rUpa guNa ane dharyatA vigerenuM varNana karyuM eka divase sudarzana muni pharatA pharatA pATalIputranA vanamAM dhyAnastha rahyA hatA. kArya prasage AvI caDelI paDitAe tene joI, oLakhI, pitAnI svAminIne vAta kahI. teNe tene potAne tyAM lAva Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dvitIya prakAza, vA kahyuM. muni paNa dhyAna pUrNa karI AhAra arthe pharatA tyAM AvI caDayA. vezyAnA gharanI khabara na hovAthI teo adara gayA vezyAe A divasa hAvabhAva karI calAyamAna karavA prayatna karyA paNuM te nirarthaka gayA sAMje thAkIne vezyAe javA dIdhA. te tyAMthI nIkaLI vanamAM kAryotsarga rahyA. ayA rANI ArtadhyAne marIne vyaMtarIpaNe thayelo te pharatI pharatI tyAM AvI. teNe sudarzanane joyA. pUrvanuM vera sAbharI AvyuM. teNe ghaNuM upasargo karyA muni paNa manane daDha karI Atma dhyAnanI zreNi upara AgaLa vadhyA ane pariNAmanI vizuddhatAthI karma apAvI kevaLajJAna utpanna karyuM. aneka lAvya jIne bedha ApIne te mudana muni mekSe gayA. A pramANe parathI virakta rahenAra mahA purUSa sudarzananuM caritra samApta thayuM. A caritra uparathI sudarzananI ziyaLa viSenI daDhatA saMbaMdhI ghaNuM samajavA ane manana karavA jevuM che te mahAzaye traNe ThekANe ane * temA abhayA rANI pAsethI pitAne bacAva karyo hato te kharekhara prazaMsavA lAyaka che. parapurUSane tyAga karavA mATe strIone upadeza Ape che. aizvaryarAjarAjopi rUpamInadhvajopi ca / sariyA rAva ra tyA nA nara pAra02 aizvaryamAM rAjAnA rAjA sarakhe ane rUpamAM kAmadeva jevo paNa rAvaNano jema sItAe tyAga karyo tema strIoe parapurUSano tyAga karavo 102 anya strI purUSamAM Asakta thanArane phaLa batAve che. napuMsakatvaM tiryaktvaM daurbhAgyaM ca bhavebhave / bhavennarANAM stroNAMcA'nyakAntAsaktacetasAm // 10 // bIjA purUSa ane bIjI (para). strImAM Asakta manavALA strI purUSone bhavobhavamAM napusakapaNuM, tiryacapaNa, ane zairbhAgyapaNuM prApta thAya che 103 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna pAMgamuM na kahe che. 135 brahmacarya pALavAnuM phaLa. prANabhRtaM caritramya paravrAmakakAraNam / samAcarana, brAmacarya jitarapi pUjyate / / 104 / / cirAgupaH musaMsthAnA dRDhamahananA nraaH| nembinomahAvIryA bhoyurva manaH // 10 // cAnA prANa rAjA ane meghanA eka asAdhAga kANa akhA bahAcarthane AdaravAthI vAva karIne pA! te pUjAya che. brAncanA pAlana karavAthI lAbA AyuSyavALA, sArA saMsthAna (ni) vALA draDha re vAvALA. tejasvi ane mahAna parAkramavALA para thaI zake che. 10-105. A pramANe rAjasthAnuM svarArA tAla cA parathI tyAga karavArUpa cAhuM vrata samApta thayuM. icchAne niyamamAM rAkhavArUpa parigrahanA niyamavALuM gRhasthonuM pAMcamuM vrata kahe che, amaMtopamavizvAsa mAraMbhaM duHkha kAraNam / matvA mR phalaM kuryAt parigrahaniyaMtraNaM / / 106 / / dukhanA kAraNarUpa agatepa, avizvAsa ane Ara ja A sarva mUchanAM phaLa che ema jANuMne parigrahuno niyama kara-pari. mANa karavuM vivecana. na so pariggaho vutto nAyaputteNa taainnaa| mucchA pariggaho vutto iivuttaM mhesigaa| kemake jaganA jIvonuM rakSaNa karanAra maharSi jJAtaputra bhagavAna mahAvIra deve, mucha che te parigraha che, paNa mucha-Asati na hoya to te parigraha nathI A pramANe kahevuM che. bAdAthI dhanAdikano tyAga karyo paNa A darathI IcachA jAgRta hoya te te tyAgI kahI zakAya nahi. je bAhya tyAgathIja tyAga kahevAto hoya te ghaNuM nidhana, 2ka tathA pazu Adi janAre pAse kAMI paNa hetuM nathI, tene paNa tyAgImAM gaNavA joIe. paNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 dvitIya prakAza, tema na thavAnuM kAraNa teonI adaranI IcchA, mUcha gaI nathI, tethI vastu pAse vidyamAna na chatAM teo tyAgI nathI. tyAre keTalAka pAse vastu hoya che paNa mamatva na hovAthI te tyAgI sarakhA kahI zakAya che. parigrahano bAhathI tyAga karyo hoya ane aMdarathI IrachA, tRSNa paNa gaI hoya te te kharekhara tyAga che e to nivivAda che. paNa vastune bAhAthI tyAga karyA sivAya vastu vidyamAna chatAM temAM mUcha na rahevI e vikaTa kAma che. jo ke azakya nathI chatA hu zakya te jaNAya che. keTalAeka manuSya vastu vidyamAna chatAM mUcha tyAgano DoLa kare che paNa Ave tyAgapaNAno DoLa e kharekhara tyAga mArgamAM jokhamabharelo che. vastu jene joIe tene ApI devAya, cAlI jAya, nAza pAme to zoka na thAya, Ave te harSa naja hoya, ane tenA rakSaNAdika saMbadhamAM AtmA kAI paNa khinna ke kaluSita na thatuM hoya te samajavAnuM che ke tenA upara mUcha nathI, paNa je te mAhethI koI paNa vidyamAna hoya te mUcha gaI nathI ema samajavuM joIe. mATe bIjA tyAgane gaNuM karI prathamanA bAhyAMtara tyAgane mukhya karI atyAranA vakhatamAM vartavuM e vizeSa AtmahitakArI che. parigrahathI thato doSa, parigrahamamatvAddhi majjatyeva bhvaambudhau| mahApota iva prANI tyajettasmAtparigraham // 107 // jema ghaNA bhArathI bhareluM meTu vahANa samudramAM DubI jAya che, tema parigraha uparanA mamatvathI prANio saMsArarUpa samudramAM Daeja che. mATe parigrahano tyAga karavo joIe 107. sareNusamopyatra na guNaH ko'pi vidyte| doSAstu parvatasthUlAH prAduHSati parigrahe // 108 // eka trasareNunA jeTalA paNa parigrahamAM koI paNa guNa vidya- - mAna nathI, chatA parvata jevA moTA moTA doSe tenAthI utpane thAya che 108 vivecana-keTalAeka manuSya parigrahamAMthI evA guNe de Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahasthAe jI zuM'kara: joie, id khADe che ke paisA hAya tA dAma ApIe, madira Adi baMdhAvIe, vigere vigere dharmanAM kAryo karIe, mATe game te Ara bhAgni karIne paNa dharma karavA mATe paseA pedA karavAM, ane dAna ApavAthI, madira Adi baMdhAvavAthI' kareluM pApa nivRtta thaze. jJAnIo kaheche ke paisAthI dAna ApavAnuM tathA madira Adi kha dhAvavAnuM je zAstramAM kahevAmAM AvyuM che te meLavela cA haiyAta paisAnA sazrcaya karavAnuM kahevAmAM AvyuM che; paNa dharmane mATe Araba karI paisA peDhA kare che teo ujvaLa vasrane kAdavamAM kheALI pachI dhAvAnA jevuM kare che, athavA mAthu phADIne zIre khAvA jevuM kare che. te karatAM mahetara che ke prathamathIja dharma nimitte Ara bha na karavA, ke jethI te pApa dhAvAnA prayAsamAM utaravuM na paDe. zAstramAM kahyuM che ke kaMcaNamaNisovANaM thaMbhasahassosiyaM bhuvaNatalaM / jo kA rijjara jiNaharaM taovi tavasaMyamo ahio // suvarNanA pagathiyAMvALu ane maNinA hajAra sta leAthI uMcA bhuvananA taLIyAvALu jo jInamaMdira karAve tenAthI paNa tapa ane sacama adhika che. ( kahevAno Azaya evA che ke paisAthI je dharma thAya che tenA karatAM peAtAnA AtmAthI icchAnA nidhirUpa tapa tathA sacama karave karI adhika lAbha meLavAya che; kemake paisArUpa pudgalathI karAyele dharma te pudgalika sukha Ape che, ane AtmAthI karAyela dharma te Atmika sukha Ape che ) saMgAdbhavantyasantopi rAgadveSAdayo dviSaH / munerapi calece to yattenAndolitAtmanaH // 109 // parigrahathI-dhanathI achatA paNa rAgadveSAdri zatrue prakaTa thAya che, kemake te parigrahathI AMdaeNAlita AtmAvALA prerAyelA muninAM paNa citta capaLa thai jAya che teA gRhasthAnI tA vAtaja zI karavI ? Ra gRhasthAe zu zu karavu joie ? saMsAramUlamArabhbhA steSAMhetuH parigrahaH / tamAkupotAM tapama paMpatti saMsAranuM mULa kAraNu- Ara leA che, ane parigraha che. mATe zrAvakeAe gRhasthAe jema AchA karavA Ache. rAkhavA. 120 | Ara bhanuM mULa kAraNu mane tema parigrahe Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 A " dvitIya prakAza , , , -- - - - - - - - - - - . parigrahathI thatA bhaya. . , muSNanti viSayastenA dahati smarapAvakaH / rundhanti vanitAvyApAra saMgairaMgIkRtaM naram // 111 / dhana aMgIkAra karavAvALA purUSane viSayarUpa re luMTI le che, kAmarUpa agni niratara bALe che, ane zarIranA svAthI strIokSI pAradhIo saMsAramAM rokI rAkhe che. 111. parigrahathI tRpti thatI nathI. vatoM na putraiH sagaraH kucikarNo na godhanaiH // na dhAnyastilakazreSThI na naMdaH knkotkraiH|| 112 / / putrovaDe sagara rAjA, gAvaDe kucikaNuM gRhapati, anAja saMgrahe karI tilaka zeTha, ane sonAnA DhagalAvaDe naMdarAjA tRpta thaye nahi. vivecana-IdhaNuothI agninI tRpti thatI nathI, tema parigrahathI manuSyanI tRpti thatI nathI. sagara cakravarti rAjA hatA, tenI rAjadhAnI ayodhyA hatI, tene sAThahajAra putro hatA, paNa te putranI IcchAthI apUrNa ja 2 jaivika upadravathI tenA sAThahajAra putra mAryA gayA Akhare varAra pAmI ajItanAtha svAmI pAse cAritra lIdhuM, tyAre ja tene khare saMtoSa ane AtmazAMti maLI. kucikaNuM gRhapati magadha dezanA suSa gAmane kaNabI paTela hate. gAye uparanI prIti tenI athAga hatI. anukrame teNe eka lAkha gA meLavI hatI, chatAM paNa te asatoSita pariNAmI rahyo. teja gAyanA dhRta, dadhyAdi vizeSa khAvAthI ajIrNatAvALo thaI ArtadhyAne maraNa pAmI te tiryacapaNe utpanna thaye. mamatvanuM kevuM kharAba pariNAma tilaka zeTha acaLapura gAmanA rahIza vaNika hatuM anAja saMgraha karavA upara ane teno na meLavavA upara tenI prIti agAdha hatI. gharanI sArI vastu vecIne paNa te dhAnyano saMgraha kerate ane dukALa paDavAnI karo. eka vakhata nimitti Ae tene jaNAvyuM ke A varSamAM dukALa paDaze, te sAMbhaLatAM ja , teNe anAjanI eTalI badhI kharIdI karI lIdhI ke pitAnA gharanAM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahanI icchA rogIone paNa nAza kare che. 139 puSkaLa nANuM chatAM tene ghara vecavAnI ane chevaTamAM vyAje nANuM levAnI jarUra paDI. pRthvIpara kaI bhAgyavAna purUSano janma thatA dukALa dUra thayo ane te eTalI badhI khoTamAM AvI paDayo ke AdhyAnamAM chAtI pITIne tene maravuM paDayu. marIne narake gaye. AhA! zuM manuSyanI bhavRtti ! pUrve pATalIputra nagaramAM nada rAjA rAjya karate hate. tenI lebhavRtti maryAdA vinAnI hatI. prajA upara moTA kare teNe nA khyA, beTA Aropa mUkI dhanADhaye pAsethI dhana kaDhAvyuM ane sonAnA sikkAo kADhI cAmaDAnAM nANAM banAvyAM. prajAne nirdhana karI teNe sonAnA DuMgare banAvyA. chellI avasthAmAM aneka vyAdhiothI pIDA pAmI rIbAI rIbAI maraNa pAme ane marIne narake gaye A pramANe lebhathI thatA avaguNo jANuM pitAnI nirvAda IcchAne sateSa vRttio karI niyatrita karavI, arthAta icchAne amuka hadamA lAvI mUkavI, jethI vizeSa anartha thatuM aTake. parigrahanI icchA vegIono paNa nAza kare che. tapaH zrutaparivArAM zamasAmrAjyasaMpadam // parigrahagrahagrastAstyajeyuryoginopi hi // 115 // parigraharUpa grahathI grasita thayelA (bhakSaNa karAyelA) yogIo paNa pitAnI tapa ane zruta jJAnanA parivAravALI samabhAva rUpa sAmrAjya (svata tra) lakSamIne nAza kare che (tyAga kare che.)-115. asaMtoSavataH saukhyaM na zakrasya na ckrinnH|| jantoH saMtoSabhAjo yadabhayasyeva jAyate // 116 // te sukha asa teSavALA idrane ke cakavatine paNa maLI zakata nathI ke je sukha saMtoSavRttivALA abhayakumArajevAne prApta thAya che.118 vivecana-magadha dezanA pATanagara rAjagRhI nagarImAM paramAhaMta bhakta zreNika rAjA rAjya karatA hatA, tene abhayakumAra putra hate. buddhinA vaibhavathI pAMca pradhAnene te AgevAna hatuM ane rAjyatatrane eka dhuraMdhara hatuM. tenA buddhibaLathI bIjAM rAjyo Azcarya ane bhaya pAmI niratara tenAthI sAvadha rahetAM ane tevA vikaTa prasaMgamAM abhayakumAranI salAha mAgatAM hatAM. prajAhitanAM, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza, rAjyahitanA ane dharmahitanAM teNe eTalAM badhAM sArAM kAryo karyA hatA ke te vakhatanA rAjA prajAne te sarve anukaraNa karavA jevAM hatAM, putranAM AvAM alAkika karyo ane buddhi vaibhavathI AkarSAI bIjA rAjaputro chatAM zreNika mahArAjAe tene rAjya ApavAno nirNaya karyo ane abhayakumArane svIkAravA jaNAvyuM. abhayakumAre uttara Apyo ke pitAjI! mArI manovRttio have pAka saMbaMdhI paramArtha sAdhavA prerAya che. mane rAjyanI bIlakula IcchA nathI. manuSyoe pitAnI jIMdagI ane buddhibaLa AtmazAMti mATe vAparavAM joIe. chatAM chevaTanI avasthAmAM paNa jo teo rAjyAdikanA lobhI thaI viSayAsakata banI paramArtha siddha na kare che te manuSyapaNAne lAyaka nathI, mATe huM have mAruM AtmasAdhana karIza ane rAjaya Apa IcchAnusAra bIjA rAjakumArone paze. gajAe ghaNe Agraha karyo chatAM satavavRttivALA ane AtmajAgRtivALA abhayakumAre teno svIkAra karavA chevaTa sudhI nA pADI ane pitAnI AjJA meLavI, bhagavAna mahAvIra deva pAse cAritra svIkAra karyuM ane dharmadhyAnamAM lIna thaI aMte sarvArthasiddha nAmanA vimAne devapaNe utpanna thaye. A pramANe, saMtoSavRttivALA alayakumAranuM TuMka jIvana kahevAyuM. vAcakee yathAzakti temanuM anukaraNa karavA sAvadhAna thavuM. saupanI stuti saMnidhau nidhayastasya kAmagavyanugAmino // amarAH kiMkarAyante sanApo yasya bhUSaNam // 117 // je mahAzayanuM sateja teja bhUSaNa che, tene nidhAne pAse rahe che, kAmadhenu tenI pachADI cAle che ane deve kiMkaranI mAphaka AjJA uThAve che. 117. * A pramANe parigrahanI IcchAno redha karavArUpa grahasthAnuM pAMcamuM vrata kahevAyuM ane bIjo prakAza paNa samApta thaze. * * iti AcArya zrI hemacaMdraviracite yogazAstre munikezaravijayagaNi jivita vAvavo (tti barAH * * Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhatI: bavArA prArabdha. gRhasthanAM pAMca aNuvate kahI have bAkImAM guNavate ane zikSAbate kahevAvAmAM Ave che. chaThuM vrata digavirati yA dizAne niyama, dAsvapi kRtA dikSu yatra sImA na laMdhyate // khyAtaM digniratiriti prathama tadguNavataM // 1 // je vratamAM daze dizAomAM javA AvavAnA karelA niyamanI mayAdA nuM ullaMghana na karAya tedigavirati nAmanuM paheluM guNavrata kaheluM che. 1 - vivecana -guNavrata eTale ahiMsAdi pAMca aNuvratane phAyado karanAraguNa utpanna karAvanAra-te guNatrata. temAM A chaThTha vrata pahelA ahiMsA vratane vizeSa phAyadAjanaka che. pahelAM pAMce mULa vate che tene ja puchI karanAra A uttara vate kahevAya che. uttara, dakSiNa, pUrva, pazcima, IzAna, vAyavya, naiRtya, agni, urdU ane adhe. A cAra dizA, cAra vidizA, UMce ane nIce ema daze dizAomAM vyApArAdi duniyAdArInA kArya prasaMge javuM AvavuM thAya tene niyama rAkhave ke amuka zaherathI daze dizA tarapha javAnuM thAya te ATalA yojanA ke gAu javuM, tethI vizeSa AgaLa na javuM, tene dizAviramaNa yA diviramaNa nAmanuM chaThuM vrata eTale paheluM guNavrata kahe che. 1. " * ahI keI zaMkA kare che. pApanI tIvratA jemAM thAya tene niyama le te.gya che paNa Ama dizAomAM javA AvavAnA niyama meLavavAthI kayuM pApa karyuM athavA javAmAM zuM pApa lAge che tene uttara Ape che. carAcarANAM jIvAnAM vimardananivartanAt // tapsAyogolakalpasya samRtaM gRhiNopyadaH // 2 // jema tapele leDhAne goLa jyAM jAya tyAM jIveno nAza kare che tema tapelA leDhAnA goLA sarakhA avirati,gRhasthone, A vratamAM carAcara (cAlatA ane sthira) nA vimardananu nivartana karavApaNuM hovAthI A vrata uttama che. arthAt A vratamAM pApathI nivRtti thaI zake che eTale te gRhasthane gya che.) 2. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - tIya prakAza, A vratathI lAbhanI paNa nivRtti thAya che. jagadAkramamANasya prasarallobhavAridhaH // sane vize tene eka vivAti nA A rU . je mANasee dizAomAM gamana karavAno niyama lIdhe che teNe jagatane AkramaNa karavAne (dabAvavAne) prasaratA (phelAtA) bharUpI samudrane AgaLa vadhato aTakAvyo che. 3. (kemake lebhathI prerAI vizeSa lAbhane mATe virati karelA pradezemAM te ja aTakaze tethI lAbha samudrane paNa teNe aTakAva karyo ema kahI zakAya.) bhegapabhoga nAmanuM bIjuM guNavrata, bhogopabhogayo saMkhyA zaktyA yatra vidhIyate // bhogIpabhogamAnaM tad dainIyIkaM guNavatam // 4 // zarIranI zakti pramANe je vratamAM bhegApabheganI saMkhyAno niyama karAya che, te bhegapaga nAmanuM bIjuM guNavrata kahevAya che. bhogapabhega eTale zuM te batAve che. - sakRdeva bhujyate yaH sa bhogo'nnasragAdikaH // punaH punaH punarbhAgya upabhogoGganAdikaH // 5 // . je ekajavAra bhegavavAmAM Ave te anAja, puSpamAlA,tAMbula vilepana, vigere bhega kahevAya che, ane je vAraMvAra pharI pharI bhegavavAmAM Ave te strI, vastra, alakAra, ghara, zayyA, Asana, vAhana, vigere upabhAga kahevAya che. (A bhegavavAmAM arthAt khAvApIvAmAM AvatI duniyAnI keTalIka vastu sarvathA varjavA lAyaka che ane keTalIka amuka vakhata mATe niyama karavA jevI che. temAM prathama sarvathA varjavA lAyaka vastuo batAve che.) macaM mAMsa navanItaM madhUduMbarapaJcakam // . anantakAyamajJAta phalaM rAtrau ca bhojanam // 6 // vArika li puSita che ? dadhyahaditIyAtItaM kvayitAnaM vivarjayet // 7 // . Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madirA pIvAthI thato roSa, 147 R AMPARAM dareka jAtane dArU, mAMsa, mAkhaNa, madha, uMbarAdi pAMca jAtanA TeTA, anaMtakAya-kaMdamUlAdi, ajANyA phaLa, rAtri bhejana, kAcA dudha, dahI tathA chAzanI sAthe kaThoLa khAvuM te, vAMsI anAja, be divasa uparAMtanuM dahIM ane calita rasavALuM-kaheluM anAja tene tyAga 42.1-7. madirA pIvAthI thate doSa, madirApAnamAtreNa budhinazyati dUrataH // vaidagdhIvadhurasyApi daurbhAgyeNeva kAminI // 8 // pApA: kAdaMvarIpAnavivazIkRtacetasaH // jananI hA priyIyanti jananIyanti ca priyAm // 9 // na jAnAti paraM svaM vA mdyaaclitcetnH| svAmIyati varAkaHsvaM svAminaM kiNkriiyti||10|| madyapasya zavasyeva luThitasya ctusspye|| mUtrayanti mukhe zvAno vyAtta vivarazaMkayA // 11 // madyapAnarase mano namaH svapiti catvare // gRhaM ca svamabhiprAya prakAzayati lIlayA // 12 // vAruNIpAnato yAMti kaaNtikiirtimtishriyH|| . vicitrAzcitraracanA viluThalajalAdiva // 13 // bhUtAvannarInati rAraTIti sazokavat // . . . dAhajvarAttavad bhUmau surApo loluThIti ca // 14 // vidadhatyaMgazaithilyaM glApayaMtIMdriyANi ca // mU manucchAM yacchanti hAlAhAlAhalopamA / / 15 // vivekaH saMyamo jJAnaM satyaM zaucaM dayA kssmaa|| madyAtsalIyate sarva tRNyA 'vahikaNAdiva // 16 // doSANAM kAraNaM mayaM mayaM kAraNamApadAm // rogAtura ivApathyaM tasmAnmayaM vivajayet // 17 // jema vidvatAe karI suMdara mANasanI paNa darbhAgyanA kAraNathI sI cAlI jAya che, tema madirApAna karavA vaDe karI buddhi dUra cAlI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che. madirApAnathI parAdhIna thayela citavALA pApI manu pitAnI mAtAnI sAthe strInI mAphaka vartana kare che. ane strInI sAthe mAtAnI mAphaka vartana kare che. mAMthI calita cittavALAo pitAne ane 5rane jANI zakatA nathI tethI te nekarachatA pitAne svAmI mAphaka gaNe che ane pitAnA svAmine kiMkaranI mAphaka gaNe che. kadAca maDadAnI mAphaka medAnamAM paDelA ane ughADA sukhavALA madirA pIvAvALA mANasanA mukhamAM chidranI zaMkAthI kutarAo paNa sutare che. adApAnanA rasamAM mana thaelA bajAramAM paNa nAnapaNe suve che ane eka sejasAjamAM potAnA gaDha aibhiprAyanechAnA vicArane bolI nAkhe che. vicitra prakAranAM citronI racanA upara kAjaLa heLAvAthI jema citra nAza pAme che tema dArU pIvAthI kAMti, kIrti, buddhi ane lamI cAlI jAya che. madirA pIvAvALA bhUtathI pIDAyelAnI mAphaka nAce che zekavALAnI mAphaka raDayA kare che ane dAhajavarathI pIDAyelAnI mArka jamIna upara ALoTayA kare che. madirA zarIrane zithila karI nAkhe che. Iddhine plAna-nirbaLa kare che, ane atyaMta mUchI Ape chejema aninA kaNIyAthI ghAsane samUha nAza pAme che tema madirAthI viveka, saMyama, jJAna, satya, zoca, dayA ane kSamA te sarvane-nAza thAya che, madya denuM kAraNa che, ane madya sarva ApadAonuM kAraNa che. mATe jema rAgAtura mANasa apaccane tyAga kare che tema Atmahita ciMtakoe madirAne tyAga kara -8 thI 17 mAMrA tyAga karavA viSe, * vivipattizAmApta maNinAganA che ! unmUlayatyasau maleM dayAvya dhrmshaakhinH||18|| ' azanIyan sadAmAMsadayA.yohiMcikIrSati / jvalati jvalane balI sa ropayitumicchavi // 19 // prANionA prANane nAza karI ne je mAMsa khAvAne che te dayA nAmanA dharma vRkSanA mULane mULathI ukheDI nAMkhe che. niraMtara mAMsuM khAya che ane dayA karavAnI IcchA rAkhe che te baLelA agni Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - bhakSaka, teja vadha karanAra, 14pa viSe velaDI ramavAne irache che-arthAt mAMsa khAvAvALAmAM dayA TakI zakatI nathI. 18-19 koI zaMkA kare che, mAMsa khAnAra ane jIva mAranAra temAMthI jIva hiMsAne deva kene lAge? AcArya zrI uttara Ape che. tA paLasya vikretA saMskartA bhakSakastayA // phrevAnumaMtAdAtA ca pAtakA eva yanmanuH // 20 // prANione haNanAra, mAMsa vecanAra, rAMdhanAra, khAnAra, vecAtu lenAra, anudAna ApanAra ane devAvALe, A sarva hiMsA karanAraja che. (kemake khAnAra na hoya te mAMsa vecanAra ke mAranAra hoya kayAMthI? mATe te sarva hiMsAnA bhAgIdAra che.) 20 manuM paNa kahe che ke - anumaMtA vizasitA nihaMnA krayavikrayI // saMskA copahartA ca khAdakati ghaatkaaH||21|| RtikAra manu kahe che ke anumodana ApanAra, veheMcanAra, mAranAra, lenAra, denAra, rAMdhanAra, pIrasanAra, ane khAvAvALA e sarva prANinA ghAta karanAra che. 21. kemake nAkRtvA prANinAM hiMsAM mAMsamutpadyate kacit // na ca mANivadhaH svayaMstasmAnmAMsa vivarjayet // 22 // prANinI hiMsA karyA sivAya mAMsa kadApi utpanna thatuM nathI, ane prANine vadha karavAthI svarga maLatuM nathI mATe mAMsane tyAga kare. 22 bhakSaka teja vadha karanAra che. 'ye bhakSayaMtyanyapalaM svakIyapalapuSTaye // ta evaghAtakAnyanna viSako bhakSaka vinA' / / 3 / / pitAnA mAMsanI puSTine mATe je mANasa anya janAvarenuM mAMsa bhakSaNa kare che te ja te jIvonA ghAtaka che, kemake khAnAra sivAya vadha karanAra hoya nahi. ra3. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. asAra zarIra mATe pApa na kare miSTAnnAnyapi viSTAsAdamRtAnyapi mUtrasAt // syuryasminnaMgakasyAsya kRte kaH pApamAcaret // 24 // je zarIramAM nAMkhelu ( khAdheluM) miSTa anAdi paNa viSTApa thAya che ane amRtAdi (pANI) paNa sUtra (pezAkha) rUpa thAya che te AvA asAra deha mATe kANu pApa Acare ? 24. 146 Chu mAMsa bhakSaNamAM dveSa nathI ema kahenAranA gurU kANu mAMsAzane na doSo'stItyucyate yairdurAtmabhiH // vyAghagRdhravRkavyAghrazRgAlAstargurukRtAH // 2 // je durAtmA pApI jIvA mAMsa bhakSaNa karavAmAM doSa nathI, ema kahe che teoe zikArI, gIdha, nAra, vAdha ane ziyALIyAM pramukhane peAtAnA gurU manAvyA che. ( kAraNa ke temanuM mAMsabhakSaNa karavApaNuM joIne mAMsabhakSaNa karavA zIkhyA che, arthAt uttama manuSyano te khArAka nathI, eTale manuSya taraphathI temane upadeza maLelA nathI.)21. mAMsa bhakSaNanA sabaMdhamAM manue mAMsa zabdanI karelI nirUkti. mAMsa bhakSayitA'mutra yasya mAMsa mahAmyaham || etanmAMsasya mAMsatve nirukti manurabravIt // 26 // jenu mAMsa huM AMhI khAuM chuM, (sa) 'te' (mAM) 'mane' parabhavamAM bhakSaNa karaze. A pramANe mAsa zabdanI mAsa khAnAranA sa MbaMdhamAM nue nirUkti kahelI che. mAsanA akSare avaLI rIte vAMcavAthI (samA) te, mane bhakSaNa karaze tevA artha thAya che. 26. mAMsabhakSaNathI AgaLa upara * vadhatA jatA deSA. - mAMsAsvAdanalubdhasya dehinaM dehinaM prati // tu pravarttate buddhiH zAkinyA iva durdhiyaH // 27 // mAMsa AsvAdana karavAmAM lubdha thayelAM mANasanI zAkinInI mAphaka dareka prANione haNavA mATe durbuddhi thatI jAya che. 27. .' Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - mAMsa khAnAranI bIjI ajJAtA. 17 ye bhakSayaMti pizitaM divyabhojyeSu satsvapi // sudhArasaM parityajya bhuMjate te ilAhalaM // 28 // je mANasa suMdara divya bhojanavidyamAna che chatAM tene mUkIne mAMsa bhakSaNa kare che, te amRtanA rasane tyAga karIne jhera pIye che 28. na dharmoM nirdayasyAsti palAdasya kuto dayA // palalubdho na tadvetti vidyAdvopadizenna hi // 29 // nirdaya mANasamAM dharma heya nahi. tathA mAMsa bhakSaNa karanAramAM dayA kayAMthI hoya? dayA ane dharmane, mAMsamAM lubdha thaeluM jANatA nathI, athavA kadAca jANe te paNa pote mAMsa bhakSaka hovAthI tenI nivRtti mATe bIjAne upadeza Ape nahi. 29 mAMsa khAnAranI eka bIjI ajJatA. kecinmAMsa mahAmohAdaznati na paraM svayaM // devapitratiyibhyopi kalpayaMti yaducire // 30 // keTalAeka mANase pote mAMsa khAya che eTaluM nahi paNa mahAna ajJAnathI deva, pitR ane atithione mATe paNa te mAMsa karSe che. 30 teoe pitAnA zAstramAM kahyuM che kekriitvaa svayaM vApyutpAdya paropahatameva vaa|| devAn pivana samabhyarcya khAdana mAMsa na duSyati // 32 // (kasAInI dukAna sivAya bIjethI) vecAtu lAvIne athavA pite utpanna karIne (mAMgI lAvIne) athavA bIjAe ApelA mAMsa vaDe karI devene pitRone pUjIne te mAMsa pite khAtAM draSita thatuM nathI. arthAt tema karI khAvAmAM deSa nathI. A pramANe manu kahe che. 31. vivecana-aphasesa che ke manuSyane mAMsa na khAvAnuM eka vakhata batAvI devAnI bhakti karI pharIne khAvAnuM batAvavAmAM Ave che. jyAre manuSyane mAMsa khAvuM te anucita che te devane te kevI rIte ucita gaNAyuM ane AvA maLamUtrothI bharelA phuga chaniya mAMsane khAnArA de manuSya karatAM keTalA adhama gaNuM zakAya ? tathA tevA de manuSyane kevI rIte sahAyakArI thaI zake e vicAravA jevuM che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ghasIya prakAza matrathI saMskRta mAMsa khAvAmAM aDacaNa nathI ema manu kahe che. AcArya zrI uttara Ape che. tripAnAthavA kavi no parka | " bhavejjIritanAzAya hAlAhalalavopi hi.||32|| maMtrathI saMskAra karAyeluM paNa mAMsa ekajavanA dANA jeTaluM cihuM paNuM khAvuM nahi. kemake eka jherano leza paNa jIvitavyanA nAzane mATe thAya che. (tema huM paNa mAMsa durgati ApanAra che.)3ra. upasaMhAra kare che. sadhaH saMmUrchitAnaMtajaMtusaMtAnaSitaM / narakAdhvani pAtheyaM ko'znIyAt pizitaM sudhImA 33 // prANIone mAryA bAda tatkALa utpanna thatA anaMta jaMtuonA samUhathI dUSita thayeluM ane naranA mArgamAM pAMceyatulya mAMsanuM karyo buddhimAna mANasa bhakSaNa kare? arthAt na kare. 33 mAkhaNa khAvAnA doSa batAve che, aMtarmuharcAtparata: susUkSmA * jaMturAmayaH / yatra mUchati tannAcaM navanItaM-vivekibhiH // 34 // chAzamAMthI bahAra kADhyA pachI aMtarmuhUrta thaye temAM ghaNA sUkSma jaMtunA samUha pedA thAya che. mATe vivekI purUe te mAaNa na khAvuM. 34. *. prApi.hi lava vidhi nA gatimaya vAra nAnI , nivaoN , rUbI , eka paNa jIvane mAravAmAM atyaMta pAya che, te jaMtuonA samudAyathI bharapura A mApaNanuM keNa DAhyo mANasa bhakSaNa kare athaoNt dayALu mANasa, bhakSaNa na kare. 35. madhakhAvAnA doSa batAve che ane baMdu saMthAta vidhAnasajAva . ? gujNanA cAvavA vAlpiti nAmAM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madha khAvAmAM pApa,batAve che, aneka jaMtuonA samudAyane nAza thavAthI pedA thaeluM ane jugupsanIya lALavALuM madhanuM AsvAdana (bhakSaNa) koNa kare? arthAt na karavuM joIe. 36. madha khAvAmAM vadhAre pApa batAve che. bhakSayan mAkSikakSudranaMtulakSakSayodbhave / svokajaMtuniiMdabhyaH saunikebhyotiricyate // 37 // lAkhe nAnA jatuonA kSayathI pedA thaeluM madha tene khAvAvALe thoDajIne mAravAvALA caDALathI (jIvo mAravAnI sakhyAnI apekSAe) paNa vadhI jAya che. 37. ekaikakusumakroDAdasamApIyamakSikAH / yadvamaMti madhUcchiSTaM tadanaMti na dhArmikAH // 38 // apyauSadhakRtajagdhaMmadhuzvabhranibaMdhanam / bhakSitaH prANanAzAya kAlakUTakaNopi hi // 39 // madhunopihimAdhuryamabodhairahahocyate / AsAdyate ydaasvaadaacirNnrkvednaaH||40|| eka eka puSpanI aMdarathI mAkhIo rasa pIIne bIje ThekANe te rasane vame che, tethI pedA thaeluM te madha kahevAya che. AvuM 3ci7STa (e) madha dhArmika purUSe khAtA nathI keTalAeka manuSya madhane tyAga kare che paNa auSadhane mATe te madha khAya che. jJAnIo kahe che ke ASadhane mATe khAdheluM madha paNa narakanuM kAraNa che. kemake kALaphuTa jherano kaNa paNa khAdhA hoya te te prANanA nAzane mATe thAya che. keTalAeka ajJAnI jI kahe che ke madhamAM paNa mIThAza rahelI che. paNa jeno AsvAda karavAthI ghaNuM vakhata sudhI narakanI vedanA bhogavavI paDe tene tAvika mIThAza kema kahevAya? jenuM pariNAma du:khadAyI Ave temAM mIThAza hoya te paNa te mIThAza na kahevAya, mATe madhane vivekI purUSoe tyAga karavo joIe. 38-39-40. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '150 'tIya prakAza A apavitra madhane pavitra mAnI keTalAeka devasthAnamAM tene upayoga kare che tene kahe che. makSikAmukhaniSTayUtaM jaMtughAtodbhavaM mdhu| . aho pavitraM manvAnA devasnAne prayuMjate // 41 // aho ! mahAna aphasosa karavA jevuM che ke aneka jaMtunA ghAtathI pedA thaeluM mAkhIonA mukhanuM zuMka, tene pavitra mAnIne devane snAna karavA mATe vApare che. ( arthAt te apavitra madhane devasnAna mATe na vAparavuM joIe.) 41. pAMca prakAranA uMbarA pramukhanA phaLane tyAga , karavAnuM kahe che. udubaravaTaplakSa kAkoduMbarazAkhinAM / pippalasya ca nAznIyAtphalaM kRmikalAkulaM // 42 // aprApnuvannanyabhakSyamapi kSAmo bubhukssyaa| na bhakSayati puNyAtmA paMcoduvarajaM phalaM // 43 // kRmionA samUhathI bharapura ubarAnAM, vaDanAM, pIparanAM, kAlebaranAM tathA pIpaLAnA vRkSanAM phaLa khAvAM na joIe. bIjuM khAvAnuM na maLatuM hoya ane bhUkhathI udara khAlI hAya, chatAM paNa puNyAtmA uttama manuSyo U bAdi pAMca prakAranAM abhakSya phaLo khAtA nathI. 42-43. anaMtakAyane tyAga kahe che. AdraH kaMdaH samagropi sarvaH kizalayopi ca / snuhI lavaNakSatvak kumArI girikaNikA // 44 // zatAvarI virudAni gaDacI komlaamlikaa| pallyaMkomRtavallI ca valla: zUkarasaMjJitaH // 45 // anaMtakAyAH sUtroktA aparepi kRpaapraiH| mithyAzAmavijJAvA varjanIyA prytntH||46|| sarva jAtanAM lIlAM kaMdamULa, sarva jAtanA ugatAM kupalIyA, juhI (cAra), lavaNa vRkSanI chAla, kumArapAThuM,girikarNikA, zatAvarI, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhojanathI thatA de, 15 dvidalavALAM aMkurA kuTela dhAnya, gaDucI, kuNuM AMbalI, patyeka -zAka vizeSa, amRtavallI vela vizeSa, zukara jAtanA vAla, A sarva A dezamAM prasiddha che, bIjA paNuM mleccha dezamAM prasiddha sUtrokta anaMtakAya jIvadayAmAM tatpara manuSyoe prayatnapUrvaka tyAga karavA. A anaMta kA mithyASTioe jANelAM nathI (kemake teo vanaspatimAM paNa jIva mAnatA nathI. atyAranI navIna zodhathI have vanaspatimAM jIva che te mAnavuM prasiddha thaI cukayuM che.) 44-45-46. - ~ O ~ajANyAM phaLa na khAvA viSe. svayaM pareNa vA jJAtaM phlmdyaadvishaardH| niSedhe viSaphale vA mAbhUdasya pravartanam // 47 // ajANyAM phaLake jenuM nAma yA svarUpa pote yA bIjA jANatA na hoya te na khAvA joIe, kAraNa ke tema karavAthI kadAca niSedha karelAM phaLamAM athavA viSa vRkSanA phaLe khAvAmAM pravRtti thaI jAya, mATe vidyAnoe pote athavA bIjAe jAtAM phaLa hoya te khAvAM joIe. 47. rAtribhejana niSedha. anna pretapizAcAthaiH sNvrdbhinirNkushaiH| ucchiSTa kriyate yatra tatra nAyAdinAtyaye // 48 // rAtri vakhate nirakuzapaNe vicaratA preta pizAcAdike annane eThuM kare che, mATe sUryAsta thavA pachI bhojana na karavuM. 48. ghorAMdhakAraruddhAH pataMto tatra jNtvH| naiva bhojye nirIkSyate tatra bhujIta ko nishi||49|| ghera adhikArathI netranI zakti rU dhAI javAvALAM manuSyo je bhAjananI aMdara paDatAM jatuone joI zaktAM nathI te rAtri viSe kANu lakSaNa kare. 49 'rAtribhojanathI thatA de. . medhAM pipIlikA hanti yUkA kuryaajlodrm| kurute makSikA vAMtiM kuSTa rogaM ca kolikaH // 50 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSara talIya prakAza * kaMTako dArukhaMDaM ca vitanoti glvyyaaN| - vyaMjanAMtanipatitastAla vidhyati vRzcikaH // 51 // vilamazca gale vAsaH svarabhaMgAya jAyate / phAyo thavA sarvemAM nirA maunane # 2 - bhejanamAM je kIDI khAvAmAM AvI jAya te buddhine nAza kare che, mAkhI vamana karAve che, kareLIAthI kekane rega thAya che, kAMTe agara lAkaDAnI karaca gaLAmAM duHkha utpanna kare che. zAkanI. aMdara vIchInA AkAranI vanaspati thAya che tenI aMdara je vIMchI. AvI jAya te tALavuM vIMdhI nAkhe che ane je gaLAmAM vALa rahI. jAya te svarano bha ga thAya che, A sarva de rAtri bhojanamAM dekhAya che. 50-11-para. nAprekSya sUkSmajaMtUni nishydyaatmaashukaanypi| apyudyatkevalajJAna hataM yanizAzanam // 53 // rAtre nAnAM jaMtuo joI zakAtAM nathI, mATe prANuka (mAdaka pramukha) paNa na khAvA, kemake pragaTa kevaLajJAnIoe paNuM tevuM rAtribhojana karavuM svIkAryuM nathI. 53. * dharmacinnaiva bhuMjIta kadAcana dinAtyaye / . - vAhya aGi nirAe camaka kakSaR || 64 che dharmanA jANakAra manuSya divasa asta thayA pachI kaI vakhata khAvuM nahi. jenI sivAyanA bIjA darzana kare paNa rAtri bhejanane abhejana tarIke kahe che. 54. . anya dazanakAre potAnA graMthamAM lakhe che ke- ' trayItenomayo bhAnuriti vedavido viduH| . tatkaraiH pUtamakhilaM zubhaM karma samAcaret // 55 // - naivAhutina.ca.snAnaM na zrAddhaM devatArcanam / dAnaM vA vihitaM rAtrI bhojanaM tu vishesstH||56|| vedanA jANakAra sUryane traNa tejomaya (jharveda, yajurveda ane sAmaveda e traNe venuM teja sUryamAM saMkarma che mATe tene trite Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya darzananA zAsanamAM rAtribhajana nidhi, 253 jema) kahe che. tenAM kirAe karI pavitra thaelAM sarve zubha kArya rAmAcaravAM rAtre Ati, nAna, zrAddha, devatAcana ane dAna e na karavAM tathA bhejana to vizeSa prakAre na karavuM. 55-56, keTalAeka nakta bhajana karavAnuM zAstramAM kahe che ane te rAtre thaI zake tema kahenArane nakta bhejanane khare artha batAve che. divasasyATame bhAge maMdIbhUte divAkare / naktaM vaddhi vijAnIyAna naktaM nizi bhojanam // 57 // divasano AThamo bhAga ke je avasare sUryanuM teja maMda thAya che te vakhate bhojana karavuM te nata jana jANavuM. paNa rAtri bhajana karavuM te nata bhajana na kahevAya. 57. anya darzananA zAstramAM rAtribhejana niSedha devastu bhuktaM pUrvAhe madhyAde RpibhistathA / aparAhe tu pitRbhiH sAyAle daityadAnavaiH // 18 // saMdhyAyAM yakSarakSobhiH sadA bhuktaM kulodaha / sapilAM vyatikramya rAtrI bhuktamabhojanam // 59 // yugma. che yudhiSThara ! niraMtara devIe divasanA pahelA bhAgamA bhajana kareluM che. madhyAnha rUpioe, trIja pahere pitRoe, sAMje daitya tathA dAnAe ane saMdhyA veLAe yakSa tathA rAkSasee bhajana kareluM che. A sarva devAdikanI bhejana veLAo oLaMgIne je rAtri bhajana karavuM te abhejana che. arthAt te kharAba bhojana che. 5859 Ayurveda pramANe rAtribhejana niSedha. hnnaabhipdmsNkocshcNddrocirpaaytH|| ato naktaM na bhoktavyaM sUkSmajIvAdanAdapi // 60 // sUrya asta thavA pachI hRdayakamaLa ane nAbhikamaLa saMkecAI jAya che tethI tathA sUkSma jIvAnuM paNa bhakSaNa thaI jAya che mATe rAtre bhajana na karavuM 60, 20. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 hatAya prakAza. anya dazanane saMvAda jaNAyA mada AcAya svada nathI samarthana kare che. / saMsajjajjIva saMghAtaM bhuMjAnA nizi bhojanaM / rAkSasebhyo viziSyate mUDhAtmAnaH kathaM nu te // 61 // je leAjanamAM aneka jIvA ekaThA maLyA che tevA rAtriseAja nane khAnArA mUDha jIvene rAkSaseAthI judA kema pADI zakAya ? arthA rAkSaseAthI temAM vizeSatA kAMi nathI. 61. vAsare ca rajanyAM ca yaH khAdanneva tiSThati / Trenapu jIvaniya spardhA sapaRhi // 6 // divase ane rAtre je mANasa khAteAja rahe che te ziMgaDAM ane puchaDA vinAnA pragaTa rIte pazuja che. 62. ahomukhe'vasAne ca yo dve dve ghaTike tyajan / nizAbhojanadoSajJo'znAtyasAM puNyabhAjanam // 63 // je rAtrileAjananA doSane jANa mANasa divasanI AdinI ane divasanA atanI khabe ghaDI mukIne leAjana kare che te puNyanuM bhAjana thAya che. 63. divase bhAjana kare che, chatAM paccakhANa na heAya teA lAbha nathI maLatA te kahe che. akRtvA niyamaM dopAbhojanAddinabhojyapi / phalaM bhajenna nirvyAjaM na vRddhirbhASitaM vinA // 64 // 1 divase leAjana kare che chatAM paNa rAtribhAjana tyAganA niyama na karelA heAvAthI (paccakhANunA) kAraNa sivAya phaLa maLatuM nathI. leAmAM paNa e nyAya che ke vyAjanI eTalI ryA sivAya cukelI thApaNanuM vyAja maLatuM nathI. 64. ye vAsaraM parityajya rajanyAmeva bhuMjate / te parityajya mANikyaM kAcamAdadate jaDAH // 65 // vAsare sati ye zreyaskAmyayA nizi bhuMjate / te vapatyuSare kSetre zAlIn satyapi palvale // 66 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtribhojana tyAga karavAnA phAyadA. 155 je manuSyA divasane mukIne rAtrimAMja leAjana kare che te jaDa manuSyA mANekanA tyAga karIne kAca grahaNa kare che. divasa vidyamAna che, chatAM je kalyANunI IcchAe rAtre bhAjana kare che, te mIThA pANInA kyArA bharelA che chatA paNa khArI jamInavALA kSetramAM DAMgara vAve che tenA sarakhuM kare che. 65-66. OZO -- rAtribhojananu phaLa ulUkakAkamArjAra gRdhazeyarazUkarAH / afterature jAyaMte rAtribhojanAt // 67 // rAtribheAjana karavAthI manuSyeA ghuvaDa, kAgaDA, bilADI, gIdha, sAmara, bhu Da, sarpa, vI chI ane godhA pramukhapaNe utpanna thAya che. 67. rAtribhAjana dAnI draSTAMtathI mahatvatA kahe che. zrUyatedyanyazapathAnanAdRtyaiva lakSmaNaH / nizAmolanAthAntiotranamAyA // 68 // bIjA seAgananA anAdara karIne vanamAlAe lakSmaNane rAtribhAjananA segana karAvyA hatA ema rAmAyaNa pramukhamAM sa lALAya che ( kaheluM che. ) 68. || anubhavasiddha rAtribhAjana tyAga karavAnA phAyadA. karoti dhanyo viratiM yaH sadA nishibhojnaat| sosrdha puruSAyuSkasya syAdavazyamupoSitaH // 69 // rajanI bhojana tyAge ye guNAH parito'pi tAn / na sarvajJAhate kazcidaparo vaktumIzvaraH // 70 // je mANasa niratara rAtrieAjanathI virati kare che tene dhanya che. mANasanuM aradhu AyuSya avazya upavAsamA vyatIta 'thAya che, (kemake ATha praharanA aheArAtramA cAra praharanA tene upavAsa thayA, tethI jyArathI rAtri@Ajanano tyAga karyo tyArathI aradhu AyuSya upavAsamAM vyatIta thayu ema kahI zakAya.) rAtrieAjana tyAga karavAmAM je guNA rahelA che te sa kehevAne sarvajJa sivAya bIje phAi samartha nathI. 69-70, Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza, kAcA gerasa sAthe dvidala tyAga karavA viSe AmagorasasaMpRkta dvidalAdipujaMtacaH / , dRSTAH kevalibhiH sUkSmAstasmAttAni vivarjayet // 7 // kAcA dahIM, dudha ane chAza rUpa gerasanI sAthe dvidala maga, maTha, aDada, caNA, vAla, tuvara vigere kaThoLane saMcAga thavAthI utpanna thatA sUkSma ja tuo kevaLajJAnIoe dekhyA che. mATe te gerasa ane kALanA saMyogavALI vastu khAvAne tyAga kare -71. bIjA guNavratane upasaMhAra jaMtamizra phalaM puSpaM patraM cAnyadapi tyajetA saMdhAnamapi saMsaktaM jinadharmaparAyaNaH // 72 // trasa jIvonI mizratAvALAM phaLa, phula, pAMdaDAM ane bIjAM paNa tevAM ja jIvamizrita bAra. athANuM vigerenejainadharmaparAyaNa zrAvakoe tyAga karavo 72 e kaheve karI bIjuM guNavrata samApta thayuM. trIjuM anarthadaMDa viramaNa namanuM guNavrata eTale gRhasthanuM AThamuM vrata kahe che. ' AtaraudramapadhyAnaM pApakarmopadezitA / hiMsopakAridAnaM ca pramAdAcaraNaM tathA // 73 // zarIrAdyarthadaMDasya pratipakSatayA sthitaH / yo'narthadaMDastattyAgastRtIyaM tu guNavatam // 74 // Arnaredra dhyAnarUpa kharAba dhyAna, pApa karmano upadeza Apa, jenAthI hiMsA thAya tevAM upakaraNe bIjAne ApavAM, ane pramAda AcaraNe A cAra, zarIrAdikanA arthe thAya te artha daMDa. tenA pratipakSIpa (arthAt pitAnA zarIrAdikanA prayajana sivAya) je kAMI vagara phegaTatu karavAmAM Ave che anarthadaMDa. evA cAra prakAranA anarthadaMDane tyAga kare, te gRhasthanuM trIjuM, guNavrata kahevAya che. cha3-74. ' Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsaka upakaraNa na ApavAM trIjo bheda, 157 te cAramAM prathama durvAnanuM svarUpa kahe che, vairighAto nareMdratvaM puraghAtAgnidIpane / khecaratvAdyapadhyAnaM muhUrtAtparatastyajet / / 75 // vairIno ghAta karU, he rAjA thAuM, zahera nAza karUM, agni saLagAvI mukuM, yA AkAzamAM uDavAnI vidyA maLe to AkAzamAM uDuM, athavA vidyAdhara thAuM te ThIka,vigere kharAba dhyAna (kadAca AvI jAya te paNa) eka muhurta vAra tene TakAvA na devAM, arthAt tatkALa tene tyAga karavo. 75. - pApepadeza-bIje bheda, vRSabhAna damaya kSetra kRSa paMDhaya vAjinaH / dAkSiNyAviSaye pApopadezo'yaM na yujyate // 76 // baLadene damana kare, kSetra kheDe, ghaDAone paMDha (napuMsaka) kare, vigere jyAM putra, strI, bhAI, vigere sivAyanA bIjA mANasemAM dakSiNatA na pahoMce tema hoya tyAM A pApane upadeza Apa na joIe. 67 vivecana-pitAnA kuTuMbamAM jyAM dAkSiNatA pahecatI hoya ane pitAnI AjIvikA vigere sAdhano na cAlatAM hoya tathA kabamAM AgevAna tarIke hovAthI tene ThekANe salAhake upadeza ApyA sivAya cAlatu na hoya tevA ThekANAone mukI vagara prajane buddhinuM DahApaNa vAparavA yA lekemAM sArA thavA mATe AvA pApopadezA vratadhArI gRhasthIoe na ApavA temaja tenuM A AThamuM vrata banyu rahe che. 76. hiMsaka upakaraNo na ApavAM-trIje bheda, yaMtralAMgalazAstrAni muzalodUkhalAdikam / dAkSiNyAviSaye hisraM nApayet krunnaaprH|| 77 // karUNAmAM tatpara zrAvakoe jyAM upara jaNAvela rIte dAkSiNatA na paheMcatI hoya tyA yaMtra, haLa, zastra, agni, sAMbeluM, ane ghaMTI, khADaNuo vigere hiMsA thAya tevAM upakaraNo na ApavAM. 77. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~ 154 * tRtIya prakAza . pramAdAcaraNa cotho bheda.. - kutUhalAd gItanRtyanATakAdinirIkSaNam / / kAmazAstramasaktizca dhUnamadyAdisevanam // 78 // jalakrIDAMdolanAdi vinodo jaMtuyodhanam / ripoMH mutAdinA vaira bhaktastrIdezarATakathAH // 79 // rogamArgazramau muktvA svApazca sakalAM nishaaN| evamAdi pariharet pramAdAcaraNaM mudhIH // 80 // kutUhalathI gIta, nAca ane nATakAdi jevAM, kAmazAstramAM Asakti rAkhavI, jugAra tathA madirAdi sevana karavuM, jaLamAM kIDA karavI, hIMcoLA pramukha vinoda karo, ApasamA janAvaranAM cuddha karAvavAM, zatrunA putrAdika upara vaira vALavuM, bhejananI, strInI, dezanI tathA rAjyanI kathA karavI, ane rega yA rastAnA parizrama sivAya AkhI rAtri suI rahevuM, e Adi pramAdanAM AcaraNane buddhimAnAe tyAga kara. 78-79-80. vilAsahAsaniSTayUta nidrAkalahadu kthaaH| jineMdrabhavanasyAMtarAhAraM ca caturvidham // 81 // temaja jInezvaranA maMdiranI aMdara vilAsa hAsya, thukavuM, nidrA, kaleza, kharAba kathA ane cAra prakAranA AhArano tyAga karavA 81. . A kahevAthI trIjuM guNavrata samApta thayuM. (have cAra zikSAvrate batAve che.) | navamuM sAmAyika vrata, . sAmAyika eTale zuM ? ? tyaktAttaraudradhyAnasya tyaktasAvadhakarmaNaH / muhatta saMmatA yA tAM viduH sAmAyikaM vrataM // 42 // ArtadhyAnane tyAga karI tathA sAvadya (sapApa) karmane tyAga karI eka muhUrta paryata je samabhAvamAM rahevuM tene sAmAyika ' Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikamAM karmanirbhara 158 - - - - vivecana-sama-Aya. samapariNAme eTale rAgadveSanI geNutAvALI sthitimAM rahyA chatAM je "Aya jJAnAdikanA lAbha thAya yA karmanI nirjarA thAya tene sAmAyika kahe che. A sAmAcikamAM bahudhA belavA cAlavAnuM baMdha karavAnuM che ane tenA be ghaDI jeTalA vakhatamAM dharma dhyAnamAM ja magna rahevAnuM che. pariNAmanI vizuddhi vizeSa rAkhavAnI che ane gRhakArya sa ba dhI koI paNa vicAra lAvavAno nathI. kevaLa dharmadhyAnamAM svAdhyAyamAM ke dharmazravaNamAM teTalo vakhata vyatIta karavAne che. AvI sAmAyikanI sthitimAM teTalo vakhata gRhastha sAdhuonA sarakho kahI zakAya che. AvA sAmAyike karmanirjarAnAM parama kAraNo che. mATe Arta rodra kharAba dhyAna bIlakula na Ave tevI rIte sAvadha rahI tathA manathI, vacanathI, ane zarIrathI kAMI pApakArI pravRtti na thAya tene mATe sAvaceta rahI A sAmAyika jeTalIvAra banI zake teTalIvAra karavuM. sAmAyikamAM karmanijara. sAmAyikatratasthasya gRhiNopi sthiraatmnH| caMdrAvataMsakasyeva kSIyate karmasaMcitam // 83 // sAmAyika vratamAM rahelA sthira pariNAmavALA gRhasthione paNa cadrAvata saka rAjAnI mAphaka sacaya karela karmano kSaya thAya che 83. vivecana-sAketapura nAmanA nagaramAM dharmaparAyaNa cadrAvatasaka rAjA rAjya karatA hatA saddagurUnA soge tatvane nirNaya karI A ddhAra mATe zakalyanusAra gRhastha dharma teNe svIkAryo hate. kharekhara teja buddhi kahI zakAya che ke jenAthI AtmoddhAra thAya ane teja dehanuM sArthapaNu che, ke jenAthI dharmasAdhanamAM pravRtti karAyA che. bAkI te pazuomAM ke manuSyamAM bIjuM zuM taphAvata che? kAMI nahi" eka divase A mahArAjA rAtrinA vakhatamAM eka bAju sAmAyika laIdharmadhyAnamAM lIna thaye hato. teNe e adhigraha rAkhe hato ke A bAjunA bhAga upara je dipaka baLe che te jyAM sudhI bajhAI nahi jAya tyA sudhI mAre dharmadhyAna karavuM. pote pahelAM nirNaya karyo hate ke eka praharathI vadhAre te dIpaka cAlaze nahi. rAjA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - tRtIya prakAza dhyAnamAM hatA teTalAmAM dAsI tyAM AvI. rAjAne dhyAnamagna joI te ghaNI khuzI thaI. ahA ! rAjyanAM AvAM svataMtra sukho vidyamAna che, chatAM paNa A amArA mahArAjAne dharma pratye keTale daDha prema che? kharekhara, eja temanI sagatinI ane mahApurUSatAnI nizAnI che. duniyAnA pAmara jI sahejasAja dhananI prApti thaI ke jANe ke vakhata na maLelI apUrva vastu hoya tema te dhanane vaLagI rahe che ane khoTI rIte durupayeAga kare che, tyAre A amArA mahArAjA dhanane te zuM paNa dehane paNa sapAga kare che. A pramANe rAjAnI prazaMsA karI rAjAne keAI vigna na Ave te mATe teNe dIvAmAM vadhAre tela pUryo. dharmadhyAna karatAM be prahara thaI gayA. rAjA hajI uThayA nathI te jANuM pharI dAsI tyAM AvI ane dIvAne jhAMkho thaye jANa vaLI eka prahara pahoMce teTaluM tela pU, rAjAnuM zarIra sukumALa hovAthI thAkI gayuM. sabhAvathI paNa dAsIe rAjAnA zarIrane bAdhAnuM kAraNa meLavyuM. A dharmiSTha rAjAe paNa pitAne abhigraha sAMgopAMga pALavA mATe daDha thaI prayatna zarUja rAkho. traNa prahara pUrA thayA bAda pharI dAsI tyAM AvI. rAjAnA dharmadhyAnathI dAsI harSaghelI jevI thaI gaI. vAravAra anumodana karatAM taNue dIvAmAM vadhAre tela pU. A bAju cadrAvata saka rAjA vizeSa thAkI gayo hato. tenuM zarIra have TakI na zakayu, kAyotsarga mudrAmAM ubhA ubhAM rAjAne ceAthe prahara thaye hate. A lA nira tarano abhyAsa na hAvAthI rAjAnuM zarIra tuTavA lAgyuM. chatAM dharmadhyAnanI saMtati tA. vadhatI ja hatI. cethA praharane aMte dIpaka bujhAvAnI sAthe rAjA paNa A dehathI bujhAI gaye. teno AtmA A pariSaha sahana na karI zakanArA dehane mUkI bIjA uttama dehamAM cAlyA gayA. dhyAnanI parAkASThA na hovAthI temaja karmo hajI bAkI hovAthI te rAjA svargamAM gayo ane tyAMthI mAnava bhavamAM AvI karma khapAvI mese gaye. AvI rIte sAmAyika karavAthI kamano kSaya thAya tathA saddagatyAdi paNa maLe che, mATe gRhasthoe karma khapAvavA nirite sAyayika niratara karavuM joIe. e kahevaDarI gRhasthonuM sAmAyika vrata kahevAyuM have bIjuM zikSA vrata dezAvakAzika kahe che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthanuM agIArampa Sadha vrata, 11 gRhasthAnuM dazamuM vrata, digvate parimANaM yattasyAsaMkSepaNaM punaH / dine rAtrau ca dezAvakAzivratamucyate // 84 // chaThThA digavratamAM je parimANa javA AvavAnuM rAkhavAmAM AvyuM che tene divase tathA rAtre saMkSepa kare te dezavakAzika vrata kahevAya che. 84. - vivecana-chaThThA dizA parimANa vratamAM amuka zaherathI ATalA jana sudhI vepArAdi gharakAce javAno je niyama rAkhavAmAM AvyuM che te cAvat chavaparyata mATe che. paNa teTaluM niraMtara kAMI javAmAM AvatuM nathI, mATe pUrve rAkhela dizAnA niyamamAMthI ghaNuM ja ochuM javAnuM pramANa divasanuM ke rAtrinuM rAkhavuM. arthAt dhAre ke pAMca gAu javA AvavAne niyama rAkhyo che, teTaluM Aje javAnuM nathI, te Aje divase athavA rAtre eka gAu ke be cAra gAu javAnI jarUra jaNAya te teTaluM javuM, paNa vadhAre na javuM, athavA teTalI paNa jarUra na jaNAya ane vadhAre sakSepa kara hoya to A mArA gharanI bahAra Aje divase ke rAtre nahi jAuM, paNa A daravAjAnI Adaraja rahIza A vigere niyama rAkhavo, te dezAvakAzika vrata kahevAya che. A niyama rAkhavAthI bahAra pharatAM ApaNAthI je akArya, adharma ke Arabha thavAne heAya te aTakI jAya che upalakSaNathI bIjA bhegopaga vratanA paNa sakSepa A vratamAM karavAmAM Ave che. te sarvane dezAvakAzika kahe che. e pramANe dezAvakAzika vrata kahevAyuM. have trIjuM zikSAtrata kahe che. gRhasthanuM agIyAramu piSadha bata. catuHpayA~ caturthAdi kuvyApAraniSedhanam / brahmacaryakriyAsnAnAdityAgaH pauSadhavataM / / 85 // . cAra parvamAM upavAsAdi tapa kare, pApavALA saSa vyApArane tyAga kare, brahmacarya pALavuM ane snAnAdi zarIranI zebhAne tyAga kare ema piSadha vrata cAra prakAranuM che. 85. 11. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. vivecana--AThama, codaza, pUrNimA ane amAvAsyA; A cAra paryo kahevAya che. cAre parvomAM poSadha karavAnu kahyu che. tenA Azaya evA samajAya che ke gRhasthA niraMtara sasArika kAgraMthI phAragata thaI zakatA nathI, eTale ochAmAM AchA eka mahinAmAM cAra pauSadha tA karavA joie. paNa kai vizeSa dhamAbhilASI cArathI paNa vadhAre pauSadha kare te kAMi aDacaNu jevuM nathI, kharka vizeSa phAyadAjanaka che. tathA jenAthI cAra paNa na anI zake teNe jeTalA ane teTalA paNa karavA joie. pauSadha e prakAranA che. dezathI ane sarvathI. AhAranA sarvathA tyAga, vyApAranA sarvathA tyAga, brahmacarya sarvathA pALavuM ane zarIra satkAra bIlakula na'karavA, e sarvAMthI pASadha kahevAya che. ane jemAM pUrvokta cAre vastunA cADA ghaNeA niyama karavAmAM Ave che, te deza pASadha kahevAya che. ra AhArane mukIne bAkInA traNa prakAranA sarvathA tyAga karanArane sAmAyika caravuM jarUranuM che ane te traNa sAthe AhAranA tyAga dezathI ke sathI anne prakAre thai zake che. dezathI cAre prakAranA tyAga karanArane AkhA divasa mATe sAmAyika caravAnuM nathI paNa jyAre mA tyAga kare tyAre carI zakAya che, A pASadha cAra praharanA ke ATha praharanA thai zake che. paiSadha vratakaranAranI prazaMsA gRhiNopi hi dhanyAste puNyaM ye pauSadhavratam / duHpAlaM pAlayantyeva yathA sa culanIpitA // 86 // te gRhasthIone paNa dhanya che ke je culanIpitAnI mAphaka (upasarga prasa gamAM) duHkhe pALI zakAya tevA pavitra pASaSa vratane pALe che. 86. vivecana--pUrve jyAre zrImAn mahAvIra deva A pRthvI talapura vicaratA hatA tyAre vANArasI nagarImAM culanIpitA nAmane gRhapati eka dhanADhaya hatA tene zyAmA nAmanI sadguNuzALI strI hatI ane cAvIsa karoDa seAnA maheAra tathA ATha gekuLanA te mAlika hatA eka vakhata te vANIrasI nagarInA kAka udyAnamAM bhagavAna mahAvIra deva pAryA hatA. temanI pAse dharma zravaNu karI culanI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pipapa grata karanAra calanIpinA 13 pitA jena pa ra ne kAne tene niyama lAthama sA nA abhAve tene bhAvako ane lATa hAdA te lIdhAM nAM tathA patinI AjhAdI mAM bhaya pharavA AvelI kathAmAe pa pAchaLanI bAra rAte lIpAM nAM. pitAnI vRha ura thatAM vaDila putrane gRhanA kArobAra pI pAnAnI papadhazALAmAM dharma samAna kAM te kALa nizAna kare te. kharekhara mana e Atmahita mATe niraMtara vAcana karavAnuM che. temAM panI prANi ane na thanA lA avazya karavAnuM che. eka divase papapazALAmAM pApa karI gulanIpitA dharmadhyAnamAM raho te. maga garina vakhate tenuM paidha vrata bhaMga karavA mATe eka mike pA idava tyAM Avyo. hAthamAM "ga laI te be ghare gulanI pitA A tAruM vata ne mUkI , nahitara tArA je putrane tAga dekhanAM pagathiI mArI nAkhIne tenuM mAMsa khAIza. rasulanI pitA zAMta rotemaja na ra tyAre te deve tenI AgaLa tenA moTA putrane lAvI mArI nAkhe, te paNa te calAyamAna nathI. tyAre vizeSa du:kha ApavA pUrvanI mAphaka tenA trA putra mArI nAkhyA ane deva che ke je tuM A vrata tyAga nahi kare te tArI bhAbhAnAne tAga AgaLa lAvI mArI nAMkhIza, jethI te ArtadhyAne maraNa pAmIza. A pramANe kahetAM paNa jyAre te zrAvaka zAMta svabhAve dharmadhyAnamAM lIna thayo, tyAre na karatI tenI bhaddAmAtAne deva tyAM lAvyA te jotAM ja A zrAvaka vicAramAM paDI ke A koI dukha mANasa jaNAya che, jeNe mArA dekhatA AvuM anAthe kAma karyuM ane have mAtAne paNa te mArI nAkhaze; mATe cAla huM tene pakaDI lauM; ema dhArI te jeTalAmAM devane pakaDavA jAya che teTalAmAM ghera garjanA karI deva cAlyo gayo. culanIpitA buma pADI uThaye. putranI buma sAMbhaLI bhadrA tyAM AvI ane vRttAMta pUchayuM. culanIpitAe banelI hakIkata jaNAvI. tenI mAtAe jaNAvyuM, putra! te mahiluM kAMI paNa banyuM nathI. tArA traNe putre gharamAM sutA che. kei mithyANi deva tane vratathI calAvavA A jaNAya che. 'tane tArA mAM ATalI khAmI AvI, mATe vratabhaMganI Ale Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 " tRtIya prakAza, canA kara. culanIpitAe vratabhaMganI AlocanA karI anukrame zrAvakanI pratimAo (abhigraha vizeSa) agIkAra karI zubha dhyAne maraNa pAmI saudharma devaloke arUNAbha nAmanA vimAnamAM devapaNe utpanna thaye. tyAthI mahAvideha kSetramAM mAnavabhava pAmI karmakhapAvI me jaze. AvI rIte piSadhavratanI daDhatA rAkhavA upara culanIpitA nAmanA zrAvakanu dAta batAvyuM. A mAMhIthI e samajavAnuM che ke ATalA upasarga thatAM paNa culanI pitA pitAnA vratamAM daDha. rahyo hato ane saheja bha ga thatA tenuM prAyazcita karIne zuddha thaye hato. tevI rIte potAnAM vrato pALavAmAM zrAvakee daDha thavuM joIe. A kahevAthI gRhasthanuM agIyAramuM vrata samApta thayuM. have bAramuM atithi saMvibhAga vrata kahe che. cothe zikSAtrata yAne gRhastha dharmanuM bAramuM vrata, dAnaMcaturvidhAhAra pAtrAcchAdanasajhanAM / atithibhyo'tithisaMvibhAgatratamudIritaM // 88 // cAra prakArane AhAra, azana, pAna, khAdima ane svAdima (1) pAtro, (2) vastra, (3) ane rahevAne mukAma (4) A atithione (sAdhuone) ApavuM te atithi vibhAga nAmanuM vrata kaheluM che. 88 vivecana-anna pANi AdinA AdhAre deha TakI rahe che. deha upara cAritrane AdhAra che ane cAstrithI karmano kSaya karI zakAya che. mATe zarIranA uparuMbha (AdhAra)ne arthe gRhasthAe atithione AhAra pANI ApavAM. AhAra pAchuM laI teo potAne tema parano uddhAra kare che. tethI temAM sahAya ApanArane sAre hissA (lAbha) maLI zake che. AhAra paNa bIjA taraphathI maLatAM hovAthI teone paisA vigere rAkhavAnI jarUra paDatI nathI ane tethI ja nirIha banI nispRhapaNe khullA hRdayathI satya upadeza ApI bIjA upara satya mArganI chApa besADe che. paisAnuM dAna tyAgIone ApavuM e satya mArgamAMthI te sAdhune nAza karavA jevuM che, kemake anarthanuM mULa kAraNa paiseja che. pAtra sivAya annapANI levAmAM khAvAmAM aDacaNa paDe che. tema dhAtuonAM vAsaNe Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munidAnanuM phaLa 165 paNa tyAgIone nirupayogI che. gRhasthanA bhajanamAM khAvApIvAthI ja pazcAt karma (eTale dhovA vichaLavA vigere) mAM AraMbhano saMbhava che, mATe pAtra dAnanI jarUra che. zarIranuM rakSaNa karavA mATe tathA zIta, tApa, DAMsa, maccharAdinA upadravane dUra karavA mATe vastra kabalAdi atyAranA vakhatamAM sAdhuone ApavAnI jarUra che. hIna sarvavALA che te sivAya dharmadhyAnamAM sthira thavA azakya che. temaja rahevAne mukAma ApavAnI paNa jarUra che. deza kALanI apekSAe A cAra prakAranAM dAno munione kampanIya che. te cAra prakAramAMthI koI paNa jAtanuM dAna ApavuM te atithi vibhAga drata kahevAya che. jene tithi parva vigere mahAtsavanA divase keI nathI, niratara vairAgya dazAmAM jhIlavApaNuM che, mATe temane atithi kahevAmAM Ave che temane dAna ApavuM te atithi vibhAga, khare artha Ama che, paNu vRddha para parAe paiSadhane pAraNe gRhasthAe sAdhune dAna ApI pachI pAraNuM karavuM, tenuM nAma atithi vibhAga vrata kahevAya che. munidAnanuM phaLa. pazya saMgamako nAma saMpadaM vatsapAlakaH / camatkArakarI prApa munidAnaprabhAvataH // 89 // juo, saMgamaka nAmane vAcharaDAMne pALavAvALo mANasa, munine dAna ApavAnA prabhAvathI camatkAra utpanna thAya teTalI saM5dAne pAmyA. 89. vivecana-magadha dezanA bhUSaNa tulya rAjagRha nagaramAM paramAhaMta bhakta zreNika rAjA rAjya karatA hatA. te vakhatamAM eka madhyama sthitivALI strI potAnAM sagamaka nAmanAM bALakane sAthe laI zAligrAmamAM AvI rahelI hatI. sagamaka lokonAM vAcharaDAM vigere cAratA hato ane mAtA anyane ghera kArya karatI hatI ema banenuM gujarAna cAlatuM hatuM. eka vakhata parvanA divasemAM ghera ghera sAruM sAruM khAvAnuM thatuM joI sagamake pitAnI mA pAse kSIranuM bhejana mAgyuM. garIba sthitivALI mAtA belI, beTA! mArI pAse tevI kAMI sAmagrI nathI ke jenI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da tRtIya prakArA. huM tane khIra karI ApuM. aTala heAM peAtAnI pUrvanI sArI sthiti tene sAMbharI AvI ane ucca svare mAnA rahevA lAgI. mAtATe rAtI neDa cekare paNa raDavA lAgyo. A zabdo sAMbhaLI keTalIka pAta rANa tyAM deDI AvI. ane rudana karavAnuM kAraNa puchyuM. peAtAnuM du:kha tene kahevAthI tene dayA AvI, tethI khIranI sarva sAmI teoe tene ApI. tenI khIra banAvI eka LamAM putrane ApI mAtA najITamAM kArya prasage gai. temAM mAtra upavAsI eka tapasvI yuti dhAraNA mATe sUtA sUtA teneja ghera AvI caDayA. potAne ghera putine AvelA eka TekarI ghaNe khullI thaye. te meTo uye, ahA ! huM dhanyabhAgya chuM. AvAM dhanADhacenAM ghare mUkI AvA tapastrI ane mAre ghera AvI caDayA, mahArAja tapasvITa ! Aja te mArM anna grahavu kare ! ane mane vistAra. ela sarAe pattu tapasvIone AparAthI lAbha thAya che. tema jAjInAra mA Avane je, suni ya pAmyA. dravyabhAvathI zuddhatA jaNI munie pAtra tharyuM ane sAmake peAtAnA vAstumAM lIdhelI badhI khIra ApI dIdhI. eka to AvI kuHkhI avasthA, koI paNa vakhata tevu svAdiSTa bhojana khAvA nahi maLe, bhuga lAgelI, mAgIne mereTI, pAka navA ane pAimanI viSNudranA, te eka ekathI caDIyAtuM hatuM. A vidyutAmAM kananI nirjarA ane puya dha sadhAte teNe uttama manuSya bhanuM AyuSya mAMdhyuM. suni gayA pachI pAchaLa rahelI khIra cATatA hatA, tyAM tenI mA rAze. rAne hajI bhUkhyo jANI chIjI khIra tene ApI, rAtrinA vakhatamAM aThThuM thavAthI ti dAnanI prazaMsA karatA te marachu pAmyA ane rAjagRhI nagarImAM thanA hara gAdU koTanI bhadrA nAmanI strInI phukhe putra utpanna thayA. jIvAta vacamAM pitAne atrIya kanyA paraNAvI, sAtamAnA mahe vamAM dezuM ka devInI mAka sukha vaibhava bheLave che, tenA pitA gabhadra eke vIra prabhunI pAse cAritra lIdhu ane paryaMte sudhimAM maraNa pAnI te deva lokamAM gaye. putranetuthI te peAtAnA putranA sarva maneAraNe pUruM karato hateA. eka divase eka paradezI musA se ratnAmane lai rAjagRhImAM vecavA AkhyA. zreNIka rAjAe tena ' Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munidAnanuM phaLa 167 na paDyuM. te eka ekanuM madha savAlAkha nA mahAra jAva. bhAra mAnI AvI kabaLa levI temane ucina na jaNAvyuM. musAphara dAma , ke tyAM rAjA jevA mArI rakAbaLA nathI lene te eka le? te karate karate zAlibhadrane ghera AvyA, ane hA zene maLe ane bhadrAe ratnakALe keTalI che ane mULa zuM che te paDyuM. guma karyuM. mArI pAse La ratnakAbhaLe che ane tenI vizAkhAnAmarakIMmana thaze. bhadAo jANuM ke mRAnI kAI karatA nathI, paNa mArA putrane chAvIzIe havAthI mane barAzanI jarUra hatI. paNa musAphara pAro teTalo na devAthI vilAkha nAmo ApI te ratnakAgaLa lIdhI ane aradhI adhI ratnakALa batrIze cIna vI ApI. musAphara paNa khuzI thaI cAla thaze. jIrAjanI DIlI rAnIe haTha lIdhI ke huM rAjanI gaNI thaI chatAM che ane eka kAgaLa bhAre mUlyanI na maLe? rAjAe pharI musApharane belA. te zAlikane ghera ratnakAMbaLa vacAnA samAcAra ApyA ane kahyuM ke tame eka paNa laI zakyA paNa teNe te batrIzanI mAMgaNI karI che, A sAMbhaLI rAjA AzcaryamAM garakAva thayA. aDA! mArA rAjyamAM AvA dhanAto rahe che. rAjAe eka ratnakAMbaLa ApavA mATe zAlibhadrane tyAM kahevarAvyuM. bhadrAe javAba Apyo ke te ratnakAMbaLA mAgaputranI strIoe paherI nirmAlya tarIke kADhI nAkhI che, Apa kaho to mokalAvuM. rAjAne adhika Azcarya thayuM. teNe zAlIbhadrane potAnI pAse bolAvavA AmaMtraNa karyuM. bhadrA zeThANa rAjA pAse AvI ane rAjAne vijJapti karI ke zAlibhadra kaI vakhata bahAra nIkaLe nathI te Apa amArU ghara pavitra karo. rAjA tene jovAnI utkaMThAthI bhadrAzeThANIne ghera Avyo. tenA gharanI trAddhi jotAMja rAja diDamUDha thaI gaye bhadrAe sAtamI bhUmikA upara rahelA zAlibhadrane jaNAvyuM, ke putra nIce Ave, zreNika ApaNe ghera AvyA che. zAlibhadde javAba Apyo, mAtAjI! jema Apane ucita lAge tema kare, temAM mane pUchavAnI kAMI jarUra nathI. mAtAe jaNuvyuM, beTA, te ApaNe svAmi rAjA che. hAI vepAranuM kArya nathI. tene AvI namaskAra kare, maLe. A sAMbhaLatAM ja kaI vasAvAnI thaI gaye , Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 tRtIya prakAzA zAlibhadranuM mukha utarI gayuM. tenA caherA upara glAni AvI gaI. zuM mAre mAthe koI dhaNuM che? huM Aja sudhI te ema samajato hato ke huM sukhI chuM. je mAthe dhaNI hAya, bIje svAmI hoya, to sukhI zAne? te avasare nIce Avyo. zreNika rAjAne maLe. rAjAe prItithI kheLAmAM besAryo ane putranI mAphaka cuMbana karyuM. thoDA * vakhatamAM te tenA zarIra upara pazIne thaI AvyuM. bhadrAe kahyuM, mahA- - rAja! tene javAde. mANasanA paricayamAM na Avela hovAthI te gabharAya che. zAlibhadrane rAjAe javAnuM kahyuM. te potAnA mahelamAM AvyuM. bhadrAe paNa zreNikanI ghaNuM baradAza karI. rAjA khuzI thaI potAne mukAme AvyuM ane AvA dhanADhayo tathA sukhI jIve mArA rAjyamAM vase che tethI vizeSa harSita thaye. zAlibhadrane cena na paDayuM. te vicAravA lAgya, are! pUrva bhave joIe tevuM puNya ke karma karyuM nathI mATe mAre mAthe svAmI che paNuM have evAM karma karuM ke mAre mAthe kaI dhaNuM na hoya. te avasaramAM dharmaSAcArya cAra jJAnadhAraka tyAM AvyA. zAlibhadra temane vadana karavA gaye ane vinayathI pUchayuM ke mahArAja evuM kayuM sAruM kArya karavuM joIe ke jethI mAthe dhaNuM na hoya tevI sthiti maLe. gurUe javAba Ache, cAritra levAthI mAthe dhaNuM na hoya tevuM nirbhaya sthAna maLe che. pite te aMgIkAra karavAnI IcchA jaNAvI. ghera AvyA ane mAtA pAse AjJA mAgI. tenA sukumALapaNuM viSe, vana viSe, cAritranI durghaTatA viSe mAtAe ghaNuM samajAvyo paNa jyAre te pitAnA nizcayathI Dageja nahi, tyAre mAtAe tene kahyuM, A divya bhegene tyAga karI manuSyanI sthitino cheDe vakhata abhyAsa kara, pachI khuzIthI cAritra leje zAlibhadde tema karavA svIkAryuM, ane divase divase eka eka strI, zayyA vigere tyAga karavA lAgyo. A vAtanI zAlibhadranI bahena je dhana sAthe vivAhita hatI tene khabara paDI te raDavA lAgI. dhannAe kAraNa pUchyuM tyAre zAlibhadrane eka eka strIno tyAga ane thoDA vakhatamAM cAritra levAnuM jaNAvyuM tyAre dhanAe hasI karI ke zAlibhadra kAyara che, tyAga kare te vaLI eka ekane tyAga zA mATe kare? eka Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vratanA aticAra 169 sAthe sarvano tyAga kara. strIoe javAba Ape, svAminAtha kahevuM sulabha che paNa karavuM durlabha che. dhanAe kahyuM ke mane tamAre nehaja ADe Avato hato. paNa jo tamArI sammati che te Aja ja AThe strIone tyAga karIne huM cAritra lauM chuM. strIo namI paDI ane ame hasatAM kahyuM hatuM tema jaNAvyuM, paNa dhane pitAnA nizcayamAM aDaga rahyo tyAre strIoe paNa saMyama levAne pitAno abhiprAya jaNAvyo ne temane zAbAzI ApIne rajA ApI. A pramANe saMsArathI virakta thaela dhanA zAlibhadra bannee mahAvIra deva pAse cAritra lIdhuM, ane mAsakSapaNAdi ghera tapazcaryA karI karma tathA zarIra kRza karI nAkhyAM. Akhare vAragiri pahADa upara banne jaNAe anazana karyuM. praDha dharmadhyAnamAM magna rahetA ghaNuM karmo khapAvI nAkhyAM. zubha dhyAnamAM maraNa pAmI savarthasiddhi vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. eka bhava mAnavano karI te mokSa jaze. evI rIte dAnanA prabhAvamAM uttarottara paraparAe mokSanI paNa prApti thAya che te A caritrathI samajI zakAya che. A caritra uparathI samajavAnuM e che ke potAnI dukhI ava rasthAmAM paNa dAnano utsAha, pariNAmanI vizuddhatA, daivika vaibhava chatAM paNa Atmika svatatratAnI icchA, sukamaLa deha chatAM kaThora tapasyA ane dhyAnanI nirmaLatA e sarva manana karavA jevuM che, atithi savibhAga upara zAlibhadranI kathA samApta thaI. A kahevAthI bAramuM vrata samApta thayuM ane keme kahevAyelAM bAra vate paNuM samApta thayAM mAra vratamAM lAgatA aticAre dUra karavA viSe. vanAni sAticArANi mukRtAya bhavanti n| __ aticArAstato heyAH paMca paMca vrate vrate // 89 // aticAravALAM vrata kalyANa mATe thatAM nathI. mATe dareka vratamAM lAgatA pAca pAMca aticAre (dA) tyAga karavA. 89. prathama vratanA aticAra, krodhAdu baMdhacchavicchedo'dhikabhArAdhiropaNam / / * mahAro'nnAdirodhazvAhiMsAyAM parikIrtitAH // 90 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he. tIvra krodhathI, "maraNathI nirapekSaNe-marI jaze tenI darakAra phAkhyA sivAya manuSya tathA janAvarAdine bAMdhavAM.1 temanI cAmaDI padavIra zakita karatAM vizeSa bhAra bhare. 3 marmasthaLAdimAM prahAra karavA; ane anAja Adi temane rAka Apa baMdhabura. 5, A aticAre ahiMsA vratamAM kahelA che. 90. "vivecana-jIvane mauravAnAM paccakhANa karyA che paNa tene tIvra "bAMdhavane ke duHkha ApavAnA karyA nathI. AvA AzayanI apekSA 'hAvAthI duHkha ApavA vigerene vratamA dUSaNarUpa aticAra kahelA che. bIjA vratanA aticAra, mithyopadezAsahasAbhyAraNyAnaM guhyabhASaNam / vizvastamaMtrabhedazca 'kUTalekhazva sUnute // 9 // bIjAne duHkha thAya te mithyA pApakArI upadeza Apa. 1 vicAra karyA sivAya ke abhiprAya jANyA sivAya (cera che ke parastrIlaMpaTa che vigere) bIjA upara peTe Apa mu. 2, rAja'virUddhAdi je pragaTa karavA lAyaka na hoya te igitAdi AkArathI jANa pragaTa karI ApavuM. 3, mitrakalatrAdi vizvAsavALAnI gupta vAta prakAza karI devI. 4, ane jUThA lekha karavA. 5. A pAMca satyavratanA aticAre che. 91. | trIjA vratanA aticAra. stenAnujJA tadAnItAdAnaM viMDAjyalaMdhanam / pratirUpakriyA mAnA'nyatvaM cAsteyasaMzritA // 12 // cArane cerI karavAmAM preraNA karavI, 1. cerano cArI karI lAvelo mAla vecAte grahaNa karavo. 2, vepAranimite virUddha rAjya-zatru rAjAnA niSedha karelA dezamAM javuM. 3, mAlamAM sArI narasI vastunuM bheLa saMbheLana karavuM. 4, ane khoTA tele mApe banAvavAM, vadhu mAyAthI leochA mApathI devuM. ApAMca acarya vratanA aticAro che. 92, gAthA talA aticAra. mArA rivAjA madanAtyAgrahoDanaMgakoDAca bramANistA // 9 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA vratanA aticAra, thoDA vakhata mATe bhADuM ApI pitAnI strI karI rAkhelI vezyAgamana. 1. vezyA, anAtha, vidhavA, raNa, proSitabhartako vigerenuM sevana karavuM. 2. pitAnAM putra putrI sivAya anyanA vivAha karavA. 3, svI saMbaMdhI viSayamAM paNa vizepa Asakti,4, anaMgakIDA hasta karyAdi. 5, A pAMca cothA brahAcarya vratanA aticAro helA che. 93. vivecana-bhADuM ApI ghaDA vakhata mATe pitAnI strI karI rAkhelI hovAthI mArI potAnI ja strI che, AvA abhiprAyane laIne atigAra. nahitara tratabhaMga kahevAya. vezyA, anAtha, vidhavAdikane anupage atikramAdikanI apekSAe anicAra che. A pahelA be aticAra svadArasaMte mATe che, paNa parastrItyAga karavAvALAne te vratano bhaMga thAya che. pAMcamA vratanA aticAra. dhanadhAnyasya kupyasya gavAdeH kSetravAstunaH / hiraNyakennazca saMkhyA'tikramo'tra parigrahe / / 94 // dhanadhAnya saMbadhI 1, gharanI gharavakharI, sonArUpA vinAnI tenA saMbaMdhI 2, gAyaAdi janAvare saba dhI 3, kSetra, ghara, hATa, saMbaMdhI 4, ane enA rUpa saba dhI 5. rAkhelI saMkhyAnA parimANanuM ughaMghana karavuM te parigraha vratanA pAMca aticAre che. 4. ahIM e zaMkA thAya che ke rAkhelA parimANanuM ullaMghana karavAthI vratane bhaMga thavuM joIe te aticAra zA mATe kahyA teno uttara Ape che. baMdhanAdbhAvatogarbhAyojanAdAnatastathA / pratipannavratasyaipapaMcadhApi na yujyate // 15 // baMdhana karavAthI, bhAvathI, garbhathI, jevAthI, ane levAthI aticA- 2. lAge che mATe parigrahanuM vrata grahaNa karanArane A pAMcamAMthI kAMi paNa aticAra rUpe karavuM te cagya nathI. 5. , vivecana-sAkSAt rIte saMkhyAne atikrama karavAthI te vrataTsagaja thAya che, paNa ahIM aticAra lAgavAmAM sApekSatA hovAthI gatabhaMga nathI. jemake, pAMca, pacAza, suDA jeTaluM dhana dhAnyanuM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thai gaye hAvAthI temAM amuka 17re 'tIya prakAza.' ' mApa rAkhyuM hoya ane leNAM vigeremAM tenAthI adhika AvI gayuM te tene kahI rAkhe ke hamaNuM tamAre tyAM rAkhI muka, comAsA pachI mArI badhI pUrI thavAthI laIza. A pramANe baMdha karavAthI aticAra lAge che ane pite sAkSAt lIdhuM na hovAthI vrata rAkha vAnI apekSA hovAthI vatabhaga thato nathI. 1. gharavakharI, tAMbA pItaLa vigerenI sa khyA rAkhI hoya temAM vadhAre thaI gayo to nAnAM toDI nakhAvI meTAmoTA banAve. AhIM saMkhyA kAyama rahelI hovAthI vratabhaga nathI paNa aticAra che. 2. janAvaranI sa banyA eka varSamAM amuka rAkhI hoya temAM gAya, bheMsAdi ne vAcharaDAM vigere thavAthI janAvaranI saMkhyAmAM vadhAre thaI Ave tyAre tenA garbhane yA vAcharaDAne amuka vakhata gayA pachI gaNatrImAM gaNe te paNa sApekSa hovAthI aticAra. 3. kSetranI sa khyA amuka rAkhI hoya temAM pAsenA kSetre laIne vacamAMthI vADa kADhI nAMkhI bheLavI meTAM karavAM saMkhyA kAyama hovAthI aticAra. 4. sonuM rUpu varSanA parimANunI saMkhyAmAM kaI rAjA pramukhanA tuSTamAna thaI ApavAthI vadhAre thAya te pitAnA vratanI avadhi paryata kaI bIjA pAse rakhAve A sarvamAM pote sAkSAt levuM ke saMkhyA ulla ghana kareluM na hovAthI temaja vrata rAkhavAnI apekSA hovAthI aticAra kahevAya che pa. - chaThThA vratanA aticAra. smRtyaMtardhAnamUdhistiryagbhAgavyatikramaH / kSetraddhizva paMceti smRtA digvirativrate // 96 // dizAmAM javA AvavAnA niyamanuM bhUlI javApaNa, jemake meM pacAza pejane rAkhyA che ke jo te yAda na AvavAthI pacAza jAya tepaNu aticAra (kAraNa ke lIdhela niyamasmaraNa rAkhavAthI vrata paLI * zake che.) uce, nIce ane tichI dizAomAM bhUlathI lIdhela niyamathI vadhAre cAlyA javuM te aticAra 4. kSetranI vRddhi karavI (jemake uttara dakSiNa sau se jana javAnuM rAkhyuM hoya ane dakSi NamAM vadhAre javAnI jarUra jaNAI tyAre uttara dizAmAMthI ochuM karI dakSiNa dizAmAM teTalu vadhAravu. A banne bAju parimANe pa Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdara pharmAdAnanAM nAma kahe che. 173 kAyama na rahevAthI paNa saMkhyA kharAkhara rahevAthI AzayanI apekSAe aticAra che. 96. wander sAtamA vratanA aticAra. sacittastena saMghaddhaH saMmizro'bhiSavastathA / duH pakAhAra ityete bhogopabhogamAnagAH // 97 // sacitta AhAra. 1. sacitta sAthe joDAyela. 2. sacitta acinathI mizra 3. aneka dravya sayeAgathI banela surA sAvIrAMdi. 4. ane sejasAja pAkelA AhAra. 5. A pAMca aticArA sacitta vastunA ( sajIva vastunA ) tyAga karanArane bheAge paNeAga vratamAM lAge che (AMhI je aticAra kahyA che te anaupayAge ajANapaNAthI lAge che. ) 97. A aticArA bhAjananA sabaMdhamAM che, karmAMnA saMbaMdhamAM batAve che. amI bhojanatastyAjyAH karmataH kharakarma tu / tasminpaMcadaza malAn karmAdAnAni saMtyajet // 98 // upara khatAvela pAMca aticArA leAjana Ayi tyAga karavA ane meM Azraya khara karmAdi padara karmAdAnarUpa aticArazane tyAga karavA. 98. vivecana--bhAge pabhAgarUpa dhana pedA karavAmA A paMdara prakAranA doSA lAge che. te pApanA kAraNarUpa heAvAthI temanuM nAma karmozvAna rAkhavAmAM AvyuM che. paMdara karmAdAnanAM nAma kahe che. aMgAravana zakaTabhATakasphoTakajIvikA / daMtalAkSarasakezavipavANijyakAni ca // 99 // * yaMtrapIDAnilauchanamasatIpoSaNaM tathA / davadAnaM saraH zoSa iti paMcadaza tyajet // 100 // aMgArAnA vyApAra 1, vana kApavAnA 2, gADAM banAvavAnA 3, vlADaryAM karavAnA 4, jamIna pheADavAnA ya dAMtanA 6, lAkhanA cha, rasane Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haitIya prakAzita 8 kezane 9, viSa vecavAne 18, yaMtrathI vastu palavAne 11" baLada pramukhane nilAMchana karavAne 12, asatI poSaNane 1 kera ApavAne-kSetrAdimAM agni lagADavAne 14, ane taLAva pramukha sUkAvI nAMkhavAno vyApAra 15. A paMdara prakAranA aticArAnI tyAga kara. 99-100 padara aMticArene abuka vizeSatAthI batAve che. (aMgArakama) aMgArabhrISTakaraNaM kuMbhAyAsvarNakAritA / ThaThAratveSTakApAkAviti AgArajIvikA // 11 // lAkaDAnAkolasA banAvavAne, caNA pramukha anAja bhuMjavAne, kuMbhArane, luhArane, sonIne, kaMsArAno ane ITa pakovA vigerethI AjIvikA karavI te aMgArakarma kahevAya che. 101. vanakama, chinnaachinnvnptrprsuunphlvikryH| karNAnAM dalanAtpeSAvRttica vanajIvikA // 102 // chedelAM ane nahi chedelAM vanamAM thatAM pAMdaDAM, kula, phaLa vigere vecavAM tathA anAjane daLIne ke paththara upara pIsAvIne je AjIvikA karavI te vana AjIvikA kahevAya che.-102. zaTaka AjIvikA, zakaTAnAM tadaMgAnoM ghaTanaM kheTana tthaa| vikrayazceti zakaMTajIvikA prikiirtitaa|| 103 // gADAMo tathA paiDAM pramukha tenA aMgane ghaDavAM (ghaDAvavAM) kheDavA, ane vecavAM, vigerethI je AjIvikA karavI te zakaTa AjIvikA kahelI che. 13. * bhATaka AjIvikA , zakaTokSalulAyoSTrakharAzvatarAjinAm / / mArA nAnAvijAranIf I ijA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa tathA kezanA vyApAra 175 gADAM, maLa, pADA, uMTa, gadheDA. khaccara ane gheADA pramukha upara bhAra vahana karAvI ANvikA, karavI. te bhATaka AjIvikA kahevAya che. 104, ' sphoTaka AjIvikA saraH kUpAdikhananezilAkuTTanakarmabhiH / pRthivyAraMbhasaMbhUtairjIvanaM sphoTajIvikA // 105 // sarovara, kuvA pramukha. khAdAvavA ane paththara ADavArUpa pRthvInA AraMbhavALAM karmo vaDe karI. AjIvikA, karvI te sphoTaka AjIvikA kahevAya che. 105 dAMtanA vyApAra. daMnakezanakhAsthitvagromNo grahaNamAkare / sagiMsya vaNijyAyeM daMtavANijyamucyate // 106 // hAthI dAMta, camarI gAya pramukhanA vALa, nakha, hADakAM, cAmaDAM tathA rAma (vADAM) pramukha trasa jIvanAM aMgAne vyApArane arthe utpattine ThekANe jai grahaNa karavA tene nruta vANijya kahe che.--106. lAkhanA vyApAra lAkSAmanaHzilAnIlIdhAtakITaMkaNAdinaH / vikrayaH pApasadanaM, lAkSAvANijyamucyate // 107 // 1 lAkha, manazIla, gaLI, dhAvaDI ane TaMkaNakhArAdi e sa vizeSa pApanAM sthAnakarUpa che. tenA vyApAra karavA tene lAkha vANijya kahe che. 107. rasa tathA kezane vyApAra, navanItavasAkSaudramadyaprabhRtivikrayaH / dvipAcatuSpAda vikrayo- vANijyaM rasakezayoH // 108 mAkhaNu, carakhI, madha ane dirAdi vecavuM te rasa vANijya ane manuSya tathA jAnavarAnA vyApAra karavA te keza vANijya kahevAya. 108 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza.. viSa vANijya vipAtrahalayaMtrAyo haritAlAdivastunaH / - vikrayo jIvitaghnasya vipavANijyamucyate // 109 // jhera, hathiyAra, haLa, arahaTTAdi catra, laTTu ane haratAla Adi jIvAno nAza karanArI vastuone vepAra karavA tene viSa vANijya kahe che. 109. 176 yaMtra pIDana karmI. tilekSusarpapairaMDajalayaMtrAdipIDanam / dalatailasya ca kRtiyaitrapIDAM prakIrtitA // 110 // .. tala pIlavAnAM yaMtrA, ikSu (zeraDI) pIlavAnAM, sarasava pIlavAnAM, eraDa pIlavAnAM, arahaTAdi jala khecavAnAM yaMtro ane kheALa kADhI tela levu e AdinAM catro banAvI tenAthI AjIvikA karavI te yaMtrapIDanakama. 110. nilAchana karyuM. nAsAvedho'GkanaM muSkacchedanaM pRSThagAlanam / karNakaMbalavicchedo nirlochanamudIritam // 111 // janAvarAnI nAsikA viMdhavI, AMkavuM, A Da chedavA, pRSTa gALI nAkhavI ane kAna tathA kaMkhala cheDhavA, AvaDe AvikA calAvavI tene nilAina karma kahyu che. 111. == asatI pASaNa. sArikAzukamArjArazvakurkuTakalApinAm / poSo dAsyAzca vittArthamasatIpoSaNaM viduH // 112 // sArikA, kSuka, khIlADI, kutarA, kukaDA, mayUra, ane dAsI pramukhanu yUna kamAvA nimitte pASaNa karavuM tene asatI poSaNa kahyuM che. 112 - dava ApavA ane taLAva sukAvavAM, vyasanAtpuNyabuddhayA vA davadAnaM bhaved dvidhA / " -saraHzoSaH saraH siMdhuhRdAderaMbusaMplavaH // 113 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika vratanA aticAra, kuTevathI athavA puNya buddhie dava lagADa, tathA taLAva nadI ane kaha, kuMDAdinA pANIne zoSI nAMkhavAM te sarazeSa karmAdAna kahevAya che. 113. vivecana-karmAdAnane zabdArtha ja e che ke karmane AvavAnuM kAraNa duniyAnA ghaNA vyApAre A sivAyanA karmaba dhanA kAraNa bhUta che chatAM A paMdarane karmAdAna kahevAne abhiprAya e che ke A vyApArathI vizeSa vizeSa pApa Ave che. temaja phAyado thaDe ane aneka jIvane duHkha, trAsa tathA sahAranA hetabhUta che mATe dharmiSTa manuSyae AvA vyApAre tyAgajakara joIe. AhI kaI zaMkA kare che ke A paMdara karmAdAnane aticAra zA mATe kahA, kAraNa ke karmAdAna piteja pAparUpe che, ane te karavAthI te vrata bhaMga tha joIe. uttara e che ke pote artha daDamAM je karmAdAnAnI chuTa rAkhI che te sivAya AvA vyApAra kadAca ajANapaNe arthAta anaupage thaI gayA hoya te aticArarUpa che, paNa je jANIne te vyApAra karavAmAM Ave te vrata bhaMga thAya che, ema bhegopaga vratanA vIza aticAra batAvyA have anAthadaMDa vratanA AtacAra, sNyuktaadhikrnntvmupbhogaatirikttaa| maukharyamatha kaukucyaM kaMdo'narthadaMDagAH // 114 // haLa, muzaLa, gADI pramukha adhikaraNo sajI (jeDI) rAkhavAM, 1. pramANuthI adhika upabheganI vastu rAkhavI, 2. vAcALapaNuM arthAt pUrvApara vicAra karyA sivAya belavuM, 3. bhADAdikanA jevI zUnayana ekAdikathI ceSTA karavI, 4. kAma utpanna thAya tevAM vacane balavAM, pa. anarthadaMDa viramaNa vratanA pAMca aticAre che. 114. sAmAyika vratanA aticAra, kAyavAGmanasAM duSTapraNidhAnamanAdaraH / smRtyanupasthApanaM ca smRtAH sAmAyikatrate // 125 // mana, vacana, kAyAne sAvadya kAryamAM pravartAvavA. 3. sAmAyikamAM anAdara (anutsAhatA) 4. ane sAmAyika karyuM ke na karyuM te smRti Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ses, - tRtIya prakAza ' - na rAkhavI. A pAMca sAmAyika vratamAM, aticAra kahyA che. (ahI anaupacege sAva kAryamAM pravRtti thaI hAya te mATe aticAra kahyo che paNa jANIne sAvadya pravRtti kare te vrata bhaga thAya.) 11 dezAvakAzika travanA atiyAra.. meSyamayogAnayane punnakSetranaM tathA / zabdapAnupAto ra te vecAvAzi // 1 // niyamita karelI jagyA bahAra kArya prasa Mge bIjAne mekalavA, 1. niyamita kSetra bahArathI kAMi vastu maMgavavI, ra niyamita jagyAnI mahAra rahelA mANasane jaNadhavA mATe kAMkarA pramukha phUMkavuM, zabda karI melAvavA, 4. ane rUpa dekhADavuM eTale pAte sanmukha ubhA rahevuM, tene joIne dUra rahelA mANusa tene mATe tyAM Ave 5 A pAMca dezAvakAzika vratanA aticAra che. 119. f vivecana--peAte zarIrathI niyamita jagyA bahAra gayA nathI tethI nRtabha ga na thayuM, chatAM niyamita jagyA mahAra mANasa moka lyuM, magAvyuM, kAkaro phreMkA, zabda karyo ane rUpa dekhADayuM tethI aticAra lAgyA. paiASadha vratanA aticAra. utsargAdAnasaMstArAnanavekSyApramRjya ca / anAdaraH smRtyanupasthApanaM ceti pauSadhe // 117 // najarathI joyA ane vakSa pramukhanA cheDAthI pramAovinA maLa mUtrAbdinA tyAga karavA, 1. pATapATalA pramukha joyA tathA pramAna karyA vinA levA, 2. joyA pramArjana karyA sivAya saMthArA karavA, 3. pauSadhamAM anAdara, 4. ane paiASadha karyo ke nahi, tenI smRti na rahevI, 5. A pAca pASadha vratanA aticAsa che. 117. f atithi sa MvibhAga tratanA aticAra saccite kSepaNaM tena pidhAnaM kAlalaMghanaM / matsaro'nyApradezazca turye zikSAvrateH smRtAH // 118 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA zrAvakadhI divasacaryAM. muni hArArthe ghera Avye devA lAyaka vastu, sacitta pRthvI, jela, egni, Adi upara mUke 1. athavA sajIva vastuthI te DhAMke - 2. gocarIne vakhata thayA pachI bhejana tayAra kare, 3, IrSA karI dAna ApavuM. (ANe ApyuM te huM kAMI tenAthI ocho nathI mATe huM paNuM ApIza, athavA sAdhu para IrSA karI dAna Ape) 4 A bIjanI vastu che ema bAna karI ne Ape, 5. A cethA zikSA vratanA pAMca aticAre kahyA che. ahIM paNa anaupayAgathI aticAra samajavA. 118. A pramANe bAra vratanA aticAra kahevAyA. mahA zrAvakapaNuM batAve che. evaM vratasthito bhaktyA saptakSecyAM dhanaM vapan / dayayA cAtidIneSu mahAzrAvaka ucyate // 119 // A pramANe bAra vratamAM rahe chate bhaktipUrvaka sAtakSetra (sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, pratimA, derAsara, ane jJAna) mAM dhana kharacate ane dayA vaDe karI ati dIna jIvene dhana Apate te mahA zrAvaka kahevAya che. 119. sAta kSetramAM dhana nahi vAparanAranuM nirbaLapaNuM yaH sabAhyamanityaM ca kSetreSu na dhanaM vapet / kathaM varAkazcAritraM duzcaraM sa samAcaret / / 120 // je mANasa potAnI pAse dhana vidyamAna che, vaLI te bAhyA che ane anitya che chatAM te uttama sthaLe kharacI zaktA nathI, te bicAre duHkhe pALI zakAya tevuM cAritra kevI rIte AdarI zakaze? 120. mahA zrAvakanI divasacaryA. brAjhe muMhUH uttiSThet parameSThistutiM paThan / kiMdharmA kiMkulazcAsmi kiMvato'smoti ca smrn||12|| zuciH puSpAmiSastotradevamabhyarcya vezmani / pratyAkhyAnaM yathAzakti kRtvA devaTaI vrajet / / 122 // pravizya vidhinA tatra trimadakSiNayejinam / puSpAdibhistamabhyaya stavanairuttamaH stuyaat||123 / / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tRtIya prakAza, * : - pAchalI be ghaDI rAtrI rahe tyAre te pehelAM jAgRta thavAya te vadhAre sAruM) jAgRta thaI paMca parameSTi navakAra maMtranI stuti karI zrAvake yAda karavuM ke mAre zuM dharma che, mArUM kula karyuM che, meM kyAMkayAM vrata aMgIkAra karyo che? (upalakSaNathI mAre gurU dharmAcArya keNu che) te sarva yAda karI pavitra thaI puSpa naivedya ane stutravaDe (stuti karave) karI pitAnA gRhatyamAM rahela devAdhidevanI pUjA karI zakatyanusAra navakArazI, pirasI, pazcakhANuM karI moTA devAlaya pratye javuM. vidhipUrvaka madiramAM praveza karI jInezvaranA pheratI traNe pradakSiNA karI pachI puSpAdi (Adi zabdathI kezara, caMdana, barAsAdithI) pUjana karI uttama stavanee karI bhagavAnanI stuti kare 12122-23. A ThekANe devavaMdana bhASyAdithI azeSa vidhi jANI le. caityavaMdana karyA pachI . tato gurUNAmabhyaNe pratipattipura saram / / vidadhIta vizuddhAtmA pratyAkhyAnaprakAzanam // 124 // pachI gurU mahArAjanI pAse AvI namaskArAdi saMkti karavApUrvaka vizuddha AtmA zrAvake pote pahelAM deva sAkSIe kareluM paccakhANa gurU pAse prakAzita karavuM arthAta gurU pAse pharI paccakhANa karavuM 124. vivecana-paccakhANa potAnI zAkSie, ane gurU sAkSiAe, diva sAkSie, ema traNa prakAre thaI zake che. tethI ahI gurU AgaLa prakAzita karavAnuM jaNAvyuM che. gurUvaMdana be hAtha joDI masthaNa vadAmi kahevuM te jaghanya che. A vadana rastAmAM sanmukha maLatAM karavAnuM che. be khamAsamaNa daI zAtA pUchI adbhuThione pATha kahevI te madhyama vadana che ane dvAdazAvarta vaMdana karavuM te utkRSTa vaMdana che. A gurUvaMdana vidhi vistArathI gurUvaMdana bhASyathI jANavI tathA pazcakhANa lenAra, denAra tathA bhAMgA ane prakAra, te save pANabhASyathI jANI levAM (ga) lakamAM jaNAvyuM ke, gurUnI pratipattipUrvaka paccakhANuM karavuM che bhakti kahe che.), : abhyutyAnaM tadA loke'bhiyAna ca tdogme| zirasyajalisaMzleSaH svayamAsanaDhokanam // 125 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUbhakti kevI rIte karavI. 181 AsanAbhigraho bhavatyA vaMdanA paryupAsanam / / tadhAne'nugamati manipattiriyaM guroH // 126 // gurUne netAja ubhA thai javuM. AvatA sAMbhaLI samuba javuM, rathI mataka hAtha joDavA. besavAne pAte Asana ApavuM, gurU beThA hoya tyAM sudhI pite Asana upara na besavu. bhaktithI vaMdanA tathA kevA karavI ane gurU jatA heya te tenI pachADI keTalAMka pagalA jevuM nathI gurU pAye dharma sAMbhaLave, A sarva gurUnI praniprati bhakti ucita AcaraNa kahevAya che. 125-126 tataHpratinirattaHsan sthAnaM gatvA yathocitam / mudhodharmAvirodhena vidadhInArthaciMtanam // 127 / / gurU pAsethI pAchA pharyA bAda vyApAra karavAnA ucita sthAne jaI dharmane bAdhA na pahoMce tevI rIte buddhimAna zrAvake dhana kamAmAvAne (vicAra) prayatna karavA. 127 tato mAdhyAlakI pUjAM kuryAt kRtvAca bhojnm| tadvidbhiH saha zAstrArtharahasyAni vicArayet // 128 // pachI madhyAhu vakhatanI pUjA kare, tyArabAda bhejana karI zAstranA jANakAronI sAthe gAyanA artho ane rahasyane vicAra kare. tatazva saMdhyAmamaye kRtvA devArcanaM punH| kRtAvazyakakarmA ca kuryAtsvAdhyAyamuttamam // 129 // pachI sa dhyA vaLAe pharI devAna (dhapadipAdithI devapUjA karI) tathA pratikramaNa (divase zrAvaka vrata saMbadhI kAI paNa dUSaNa lAgyuM hoya tenI zuddhi) karI, pachI uttama prakAranu svAdhyAya (mahAna purUnAM jIvana sAravA, sArA vicAro karavA, paThita yAda karavuM) vigere dhyAna karavuM 1298 nyAyye kAle tato devgurusmRtipvitritH|| nidrAmalpAmupAsIta prAyeNAbrahmavarjakaH // 130 // svAdhyAyAdi dharmadhyAna karavAmAM keTaleka vakhata vyatIta karyA bAda potAnA ISTadeva gurUne sArave karI pavitra thaI prAye abrahmacaryane (mathunane) tyAga karI alpa (DI) nidrA kare (gRhastha hovAthI methuna tyAga karavA mATe prAya: zabda mUke che.) 130. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza nidrAchede yoSidaMga satattvaM pariciMtayet / sthUlabhadrAdisAdhUnAM tannittiM parAmRzan // 131 // nidrA tyAga karyA pachI sthUlabhadrAdi sAdhuoe karelI strInA zarIranI nivRttinuM smaraNa karate tattvapUrvaka strInA zarIranI asAratAnuM ciMtavana kare. 131. teja batAve che. yakRcchakunmalazlepmamajAsthiparipUritAH / nAyusyUtA vahIramyAH striyshcrmprsevikaaH|| 132 // vahiraMtaviparyAsaH strIzarIrasya ced bhavet / tasyaiva kAmukaH kuryAd gRdhragomAyugopanaM // 133 // strIzastreNApi cetkAmo jagadevajigISati / tucchapicchamayaM zatraM kiM nAdatte sa muuddhdhiiH|| 134 // strIonAM zarIra niratara viSTA, maLa, legsa, majjA ane hADakAMothI bharapura che. A ja kAraNathI bahArathI ramaNika ane snAcuthI zIvelI bhalAka (dhamaNa) sarakhI strIo che. strInA zarIrane je viparyAsa karavAmAM Ave arthAt je bahAra ramaNikatA dekhAya che te aMdara karavAmAM Ave, ane aMdaranI sthiti bahAra lAvavAmAM Ave te teja strInA zarIranuM kAma purUSane gIdha ane ziyALIyAM taraphathI rAtri divasa rakSaNa karavAnI jarUra paDe. strIrUpa zatruvaDe karIne paNa je kAma A jagatane jItavAne Irache che te te mUDhabuddhivALe kAma sukhe maLI zake tevuM piMchArU zastra zA mATe nathI lete? bhAva e che ke asara rasa, rUdhira, mAMsa, meda, asthi, majA ane vIryathI bharapura tathA ghaNA prayAsathI maLI zake tevA strIrUpa zastravaDe karIne kAma jagatane jItavAne Icche che te sulabha ane pavitra pichAne jagata jItavA sArU zA mATe te lete nathI arthAt piMcha pramukha sAmAnya vastumAM jeTalo sAra che teTalo paNa strInA zarI-ramAM sAra nathI. 132-133-134. saMkalpayoninAnena hAhA vizva viDaMbitam / -tadutkhanAmi saMkalpa mUlamasyeti ciMtayet / / 135 // hA !hA! saMpathI utpanna thatA A kAme vizvane viDaMbita Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmadeva zrAvakanu TAMta. 187 karyuM che. mATe A kAmanA skalparUpa mUlane huM ukheDI nAkhuM, A pramANe vicAra kare. 135. 2 yo yaH syAd bAdhako doSastasya tasya pratikriyAm / citayeddoSamukteSu pramodaM yatiSu vrajan // 136 // je je doSa peAtAne khAdhA karatA hAya, te te doSathI mukta thavAne arthe ati upara prameAda pAmIne (guNAnurAga rAkhIne) te te ddoSanA upAyane ciMtavavA (jemake rAgane upAya vairAgya, dveSanA upAya matrI, krodhane upAya kSamA, mAnano namratA, mAyAnA saralatA, leAlanA sataSa, mAhanA viveka, kAmanA strInA zarIranI azecatA, IrSAnA anISa, vigere upAceA citavavA.) 136. duHsthAM bhava sthiti sthemnA sarvajIveSu ciMtayan / nisarga sukhasarga teSvapavarga vimArgayet // 137 // 2rU7 || sasAramAM rahevApaNu te sarva jIvAne dru kharUpa che, ema sthira cittathI vicAra karatA zrAvake sarva jIvAne mATe svAbhAvika sukhanA sa sa vALuM mAkSapada mAgavu. (jemake sarve saMsArI jIvA samagra du:khathI mukta thaI mAkSa pAmeA athavA salaiMDana sulina saMtu sauM saMtu nirAmayAH sarve bhadrANi pazyaMtu mA kazcid duHkhamApnuyAt 139. dRDha vratadhArI kAmadeva zrAvaka dantratapALA thI saMsargepyupasargANAM dhanyAste kAmadevAdyAH zlAdhyAstIrthakRtAmapi 1 / / 138 // vaLI vicAra kare ke upasanA prasaMgamAM paNa vrata rakSaNanI hRDhatAmA majabuta rahelA ane tethIja tItha kare paNa prazasAkarelA te kAmadevAdi zrAvakAne dhanya che. 138 . ' vivecana--vIra paramAtmAnA vakhatamAM caMpAnagarImAM jItazatru rAjA rAjya karatA hatA te zaheramAM kAmadeva nAmanA dhanADhaya gRhastha rahetA hatA. tene bhadrA nAmanI patni hatI. te kAmadeva pAse aDhAra karADa sAnAmAhAra ane cha gokuLA jeTalI Rddhi hatI. caMpAnA puNyabhadra nAmanA vanamAM eka vakhata mahAvIra deva samavasaryAM hatA temanA upadezathI kAmadeva mAravratadhArI dRDha zrAvaka thayA hatA ane bhadrA paNa vratadhArI zrAvIkA thai hatI. keTaleka vakhata javA pachI potAnA jayeSTha putrane ktharanA kAromAra soMpI nizcita thaI kAmadeva zrAvaka pAnAnI pASadhazALAmAM dhama dhyAna - * * 7 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 . tutIya prakAza " rate hate eka vakhata teNe paiSadhanuM vrata lIdhuM hatuM. madhyarAtrIe eka mithyAdaSTideva bhacakara pizAcanuM rUpa laI tenI pAse AvyA. hAthamAM khulluM khaLuM laI te pizAce kAmadevane kahyuM ke tuM dharma mukI de, zuM tArA jevA rAMka jIve paNa svarga ane mokSanI IcchA kare che kharA? je dharmano tyAga nahi kare to A khagnathI tAruM mastaka uDAvI daIza. deve be cAra vAra kahyuM ane ghaNuM tarjanA karI paNa kAmadeva dharmadhyAnathI calAyamAna na thaye, tyAre teNe pizAcanuM rUpa mUkI bhayaprada hAthInuM rUpa karyuM ane pUrvanI mArkaja dharma mUkavA sUcavyuM. jyAre te daheja rahyo tyAre suMDAdaMDathI pakaDI kAmadevane AkAzamAM uchA ane paga heThe pakaDI kacerI nAkhyo. kAmadeve du:kha sahana karyuM; devaprabhAvathI maraNa na pAmya, ane dharmamA Dhaja rahyo tyAre teNe sarpanuM rUpa karI ghaNuM se dIdhA ane gaLe vIMTAI vaje. Ama aneka duHkha devA chatAM te te paiIpaNe ja rahyo. deva thA, ane sAthe sAhasa joI khuzI thaye. divyarUpa prakaTa karI kAmadeva pAse potAnA karelA aparAdhanI mAphI mAgI, ane indra tamArI devasabhAmAM prazaMsA karI te mArAthI sahana na thaI mATe meM tamArI parIkSA karI che, A pramANe kahIne deva cAlyA gaye. kAmadeva prabhAte paSadha pUrNa karI tyAM padhArelA mahAvIradevane namana karavA gayA mahAvIradeve jJAnathI rAtrinI sarva hakIkata kAmadevane kahI ke kAmadeva! rAtre eka deva Avyo hato? kAmadeve hA kahI mahAvIradeve gAtamAdi munione uddezIne kahyuM, gautama yAda rAkhe, AvA grasthAvasthAmAM rahelA zrAvake paNa devAthI calAyamAna thatA nathI. mATe tamAre tyAgIone to dharmamAM vizeSa prakAre daDha rahevu. gAtama svAmIe hAtha joDI tahattI kahI te vAta svIkArI kAmadeva AyuSya pUrNa karI arUNabhavimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cAvI mahAvideha kSetramAM mekSa jaze. AvA dhIra zrAvakanAM caritra prAta:kALamAM zrAvakoe yAda karavAM ane tenuM anukaraNa karatAM zIkhavuM. jino deva kRpA dharmoM guravo yatra sAdhavaH / / zrAvakatvAya kastasmai nshlaaghetaavimuuddhdhiiH|| 139. // / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakAe nIcenA manoratha karavA, 185 jInezvara jeno deva che, dayAmaya dharma che, ane jyAM nirco gurU tarIke che, tevA zrAvakSaNanI kaye buddhimAna prazaMsA na kare. 139 zrAvake nIcenA banera karavA. jinadharmavinimukto mAbhUvaM cakravartyapi / syAM ceTo'pi daridro'pi jindhrmaadhivaasitH||140|| jainadharmathI rahita thaI cakavati paNa huM na thAuM. paNa jenadharmathI vAsita dAsa ke daridra paNa thAuM te te paNa mane saMmata che. 141. tyaktasaMgo jIrNavAsA malaklinnakalevaraH / bhajana mAdhukarI vRtti municA~ kadAzraye // 141 // tyajan duHzIlasaMsarga guru pAdarajaH spRzan / kadAhaM yogamabhyasyan prabhaveyaM bhavacchide // 142 // mahAnizAyAM prakRte kAyotsarge purAbahiH / staMbhavatskaMdhakarSaNaM vRSAH kuyuH kadA mayi // 143 // kne padmAsanAsInaM kroDasthitamRgArbhakaM / kadA ghrAsyaMti vaktre mAMjaraMto mRgyuuthpaaH||144|| zatrau mitre tRNe straiNe svarNe'zmani maNau mRdi| mokSe bhave bhaviSyAmi nivizeSamatiH kdaa|| 145 // adhiroI guNazreNiM nizreNoM muktishmnH| parAnaMdalatAkaMdAn kuryAditi manorathAn // 146 // AhA ! A sarva sa gono tyAga karI, jIrNaprAya vastravALe thaI, maLathI kilana (bhijAelA) zarIravALA (arthAta zarIra uparathI nirapekSa banI) mAdhurI vRttivALI sunicaryAne kyAre Azraya karIza? duzalanI sabatane tyAga karI, gurU mahArAjanI pAdarajane sparza karate, cAgano abhyAsa karI A bhavene nAza karavAne huM kayAre samartha thaIza? madhyarAtrie zaheranI bahAra kAsaga aDhAe dhyAnamAM rahelA mane stanI mArka sthira rahelAne staMbha jANe baLado potAnA skadhanuM kyAre karSaNa (gharSaNa) karaze ? vananI a dara padhAsanamAM beThelA ane kheALAmAM mRganAM baccAMo rahelA mane meDhA upara vRddha mRgacUthapatio (acetana vastu jANI) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 tRtIya prakAza kayAre AghaNuM karaze (su ghaze)? zAnA upara ane mitra upara, tRNa upara ane strInA samudAya upara, senA ane paththara upara, maNi ane mATI upara, mela ane bhava upara, eka sarakhI buddhivALe (rAga dveSa vinAne) huM kyAre thaIza? A pramANe mokSa mahela upara caDavAne guNaThANanI zreNirUpa nisaraNuM sarakhA tathA parama AnaMdarUpa latAnA kaMda sarakhA manera zrAvakoe karavA. 141 thI 146. ityAhorAtrikI caryAmapramattaH samAcaran / yathAvaduktahattasyo gRhasthopi vizuddhayati // 147 // A pramANe ahIM rAtrI saMbaMdhI caryAne apramAdIpaNe Acarate, ane pUrve jevI rIte kahyuM che tevI rIte vratamAM rahele gRhastha paNa vizuddha thAya che. 147. vizeSa vidhi batAve che. sothAvazyakayogAnAM bhaMge mRtyorathAgame / kRtvA saMlekhanAmAdau pratipadya ca saMyamaM // 148 // janmadIkSAjJAnamokSasthAneSu zrImadaItAM / tadabhAve gRhe'raNye sthaMDile jaMtuvarjite // 149 // tyaktvA caturvidhAhAra namaskAraparAyaNaH / ArAdhanAM vidhAyoccaizcatuH zaraNamAzritaH // 150 // iha loke paraloke jIvite maraNe tathA / tyaktvA zaMsAM nidAnaM ca smaadhisudhyokssitH||.151 // pariSahopasargebhyo nirbhiko jinbhktibhaak| pratipadyeta maraNamAnaMdazrAvako : yathA // 152 / / umira 34 zrAvaka avazya karavA lAyaka saMyamAdi coga karavAmAM azakta hoya athavA maraNa najIka AvyuM jaNAya te prathama zarIra tathA kaSAyane pAtaLA karavArUpa sa lekhaNe karI pachI sacama aMgIkAra kare. sarvathA lekhaNuM karavA mATe zrImAna arihaMtanA janma kalyANaka dIkSA kalyANaka, jJAna kalyANaka yA makSa kalyANaka jevAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhaNAnI vidhi khatAve che. 187 sthaLAmAM javuM athavA tevAM sthaLA najIka na heAya teA jIvajaMtu varjIta ghera athavA araNyavAnI jagyAe salekhaNA karavI. tyAM prathama cAra prakAranA ahAranA tyAga karI, namaskAra matra japavAmAM tatpara thavuM, tathA sArI rIte ArAdhanA karI ( pUrvanAM karela pApA gurU sAthe, yA te na hoya te potAnI meLe AleAvI) arihaMtAdi cAra zaraNane Azraya karavA. tathA A leAka saMbaMdhI, paraleAka saMga dhI, jIvita saMdhI, maraNu saMbaMdhI AzaMsAne (IcchAno) tathA niyANAnA tyAga karI, samAdhirUpa amRtathI siMcAyele pariSaha tathA upasargAthI nirbhIya ane jInezvara viSe cA ArAdhanA viSe bahu mAna dharatA maNuMda zrAvakanI mAphka samAdhi maraNu aMgIkAra kare. 148 thI 152 vivacana~salekhanA e prakAranI che. zarIra sa lekhanA tathA kaSAya salekhanA. anazana karavAnI IcchA rAkhanAra majajIta zarIra vALAe tapazcaryA karI haLave haLave zarIrane duLa karavuM tathA tenI sAthe krodha, mAna, mAyA, leANAdi kaSAyAne vizeSa prakAre pAtaLA karI devA. majajIta zarIravALAe paNa peAtAnuM AyuSya najIka jaNAya tA zarIrane dukhtaLa karavAnuM che. jJAna dhyAna thaI zakatAM hAya tevA zarIrane pADI nAkhavuM evI jJAnInI AjJA nathI, paNa jyAre jJAna dhyAna kAMI paNa have khanI zakavuM azakya che ema jaNAya, athavA AyuSya have ghaNA thADA vakhatamAM pUrNa thavAnuM che tema samajAya tyAre maraNAMta salekhanA yA aNusaNu karavAnuM che. aNusaNu karavAnI bhUmikA bahudhA tIrthaMkaronAM kalyANukavALI hAya te vizeSa zreSTa che, kemake pariNAma vizuddhimAM tevAM sthaLA vizeSa anukULa che. te na hoya te ghara ke araNya kAI paNa nirjIva bhUmikAmAM jaI aNusaNu karavu. aNusaNu rSyA pahelAM A janma paryaMtanAM sarva pApA gurU sAkSIe yA temanA abhAve Atma sAkSIe ALAvavAM. chelluM aNusaNu hAvAthI sAdhunAM vratA aMgIkAra karI levAM. sarva jIvAne khamAvI, cAra prakAranA AhAranA tyAga karI, cAra zaraNu laI dharma dhyAnamAM tatpara thaI rahevuM, temaja aNusaNu karI A leAka saMkha dhI manAvA pUjAvAnI darakAra na rAkhavI. paraleAke devAdi Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "188_ tRtIya prakAza - - - - - - thavAnI IcchA na karavI. mAna sanmAna vizeSa thatuM hovAthI vizeSa jIvavAnI IcchA na thavA devI ane prazasA vigere thatuM na hovAthI jaladI maravAnI IcchA paNa na karavI. tathA tapazcaryAdi dharmamAM je sAmarthya heya te A kiyAthI huM deveMdra, cakravarti, rAjA, strIvallara bhAdi thAuM tevu nidAna (niyANuM) paNa na karavuM. paNa ekaja para svarUpamAM lakSa rAkhIne samabhAvita sthitie te AyuSya pUrNa karavuM. jema Anada zrAvake aNasaNa karI avadhijJAna meLavavA uparAMta sa sAra paribhramaNa ghaNuM ja ochuM karI dIdhu. bhagavAna mahAvIra devanA vakhatamAM vANIjyapurane zAstA jItazatru rAjA hato, te zaheramAM jagatanA jIne AnaMda ApanAra Anada nAmano gRhapati hatuM, ane caMdrane jema rahiNI tema AnaMdane zivAnaMdA nAmanI priyA hatI. AnaMdanI pAse bAra kareDa sonAmahora ane cAra gokuLa hatAM. te zaherathI IzAna khuNAmAM keTalAka nAmanA gAmamAM AnadanAM sagAMsaMbaM dhI rahetAM hatAM. eka vakhata vIraprabhu vihAra karatAM zahera najIkanA vanamAM padhAryA. rAjA ane AnaMda vigere prabhuvaMdanAthe gayA. dharmadezanA sAMbhaLI Anada dvAdaza vratadhArI zrAvaka thaye ane zivAnaMdA zrAvikA thaI. niraticAra zrAvaka vrata pAlana karatAM Ana dane cA varSa nIkaLI gayA eka vakhata pAchalI rAtre AnaMda vicAravA lAgyA ke kuTuMbanA barAbara jaththAmAM ane levaDadevaDanA kAryamAM joIe teTaluM dharmakAryamAM mArU citta lAgatuM nathI, mATe kallAka gAmamAM pASadhazALA che tyAM jaIne mAre have nizcita thaIdharma dhyAnamAM magna ja rahevuM. A vicAra karI savAramAM teNe te pramANe karyuM. sagAMvahAlAMne belAvI jamADI moTA putrane gharano kArobAra sepe ane pote kallAka gAmamAM piSadhazALAmAM susamAdhie dharma karmamAM rata thayAteNe zrAvakanI pratimAo vahana karI. anukrame tenuM zarIra jIrNa hADapiMjara jevu thaI gayuM. eka veLA madhyarAtrie te vicAravA lAgyuM ke hajI A zarIramAM besavA uThavAnI DI zakti che mArA dhamAcArya mahAvIra deva paNa vidyamAna che te mAre aMtya vakhatanI maraNAMtika salekhanA karI levI ane cAre AhArano tyAga karavo. vicAra mujaba bIje divase teNe te pramANe karyuM. deha Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 189 gehAdithI mamatva chuTI gayo ane eka vIra paramAtmAnA manahara jIvanamAM potAnuM citta paDyuM. pariNAmanI vizuddhi vRddhi pAmI ane krame cheDA ja vakhatamAM avadhijJAna pedA thayuM. Ama vIsa varSa paryata uttama zrAvaka dharma pALI susamAdhie maraNa pAmI dharma devakanA arUNAbhavimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI AvI mAnavadeha pAmI mokSe jaze. Ama AnaMda zrAvakanI uttama samAdivALI saMkhanA sAMbhaLI tenuM anukaraNa karavAne zrAvakee yathAcogya prayatna karo. zrAvakanI uttarabhavanI sthiti, prAptaH sa kalpeciMdratvamanyadvA sthAnamuttamam / modate'nuttaraprAjyapuNyasaMbhArabhAk tataH // 153 // cyutvotpadya manuSyeSu bhuktvAbhogAn sudurlabhAna / virakto muktimAmovi zuddhAtmAMtarbhavASTakaM // 154 // A pramANe uttama zrAvakadharma pALI teo saidharmAdi ka (devaloke) ne viSe IdrapaNuM athavA keI bIjuM sthAna (sAmAnika devAdi) pAmI ananyasadaza ane mahAna puNyasamUhane bhegavatA Ana damAM rahe che. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye cavI manuSyabhavamAM utpanna thaI durlabha bhegene bhegavI, saMsArathI virakata thaI te zuddhAtmAo ATha bhavanI adara mokSa pAme che. 153, 154. upasaMhAra ini saMkSepataH samyak ratnatrayamudIritaM / sarvopi yadanAsAtha nAsAdayati nirti / / 155 // je ratnatrayane (darzana, jJAna, cAritrane) pAmyA sivAya koI paNa mekSa pAmI zakatuM nathI, te samyak ratnatrayanuM A pramANe saMkSepathI varNana karyuM 155. itizrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAstre muni zrI kezara vijayagaNi kRta bAlAvabodhe tRtIyaH prakAzaH Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prakAza prArabhyate. pUrvanA prakAzamAM dharma ane dharmanA bheda nayanI apekSAe karI, AtmAne ratnatraya muktinuM kAraNa che ema jaNAvyuM. hamaNuM abheda nayanI apekSAe AtmAnuM ratnatrayanI sAthe aikayapaNuM che te batAve che. Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yteH| yattadAtmaka evaSa zarIramadhitiSThati // 1 // abheda nayanI apekSAe catine AtmAnA darzana jJAna ane cAritra che. kemake jJAna darzane cAritra rUpaja AtmA zarIramAM rahelo che. 1 te abhedatA batAve che, AtmAnamAtmanA vettimohatyAgAdha Atmani / tadeva tasya cAritraM tajjJAnaM tacca darzanam // 2 // je cagI mehano tyAga karavAthI AtmAne viSe AtmAvaDe karI AtmAne jANe che, te ja tenuM cAritra che, te ja jJAna che, ane teja darzana che 2 AtmajJAnanI mukhyatA batAve che. AtmajJAnabhavaM duHkhamAtmajJAnena hanyate / tapasApyAtmavijJAnahInezchettuM na zakyate // 3 // AtmaajJAnatAthI pedA thayeluM dukha AtmajJAna vaDe nAza pAme * che, je duHkha AtmavijJAna vinAnA manuSyo tapasyA vaDe karIne paNa chedI zakatAM nathI. 3. ayamAtmaiva cidrUpaH zarIrI karmayogaH / dhyAnAgnidagdhakarmA tu siddhAtmA syAnniraMjanamA 4 // ayamAtmaiva saMsAra; kssaayeNdriynirjitH| tameva tadvijevAraM mokSamAhurmanISiNaH // 5 // jyAre svasvabhAvamAM (ApAgamAM) AtmA rahe che tyAre Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kodhathI thatA rASA, 191 A AtmAja jJAnasvarUpa che, ane karmanA cAgathI teja AtmA zarIrI (dehadhArI) kahevAya che. tathA zukaladhyAnarUpa agnie karI karmone bALI nAkhe che, tyAre niraMjana siddhAtmA thAya che. kaSAya tathA IdriyavaDe chavAI jAya che, tyAre A AtmA teja saMsAra che, ane jyAre te kaSAya Idriyane jItanAra thAya che, tyAre vidvAna purUSa tene mokSa kahe che. 4-5. syuH kaSAyA krodhamAnamAyAlomAH shriirinnaaN| caturvidhAste pratyeka bhedaiH saMjvalanAdibhiH // 6 // pakSa saMjvalanA pratyAkhyAno mAsacatuSTayam / apratyAkhyAnako varSe janmAnaMtAnubaMdhakaH // 7 // vItarAgayanizrAddhasamyagdRSTitvaghAtakAH / te devatvamanuSyatvatiyaktvanarakamadAH // 8 // dehadhArI ane krodha, mAna, mAyA, ane lobha ema cAra prakAranA kaSAye hoya che, te krodhAdi cAre paNa saMjavalana, pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI ane anaMtAnubaMdhI ema cAra cAra prakAnA hovAthI seLa bheda thAya che. temAM saMkvalananA kaSAyo eka pakhavADIyAnI maryAdAvALA che. pratyAkhyAnI cAra mAsa, apratyA khyAnI eka varSa, ane anaMtAnuba dhI kaSAye yAvat jIva sudhI rahe che. te saMjavalanAdi kaSAye anukrame vItarAgapaNane catipazune, zrAddhapaNAne (zrAvakapaNAna) ane samyagdarzanapaNAne nAza kare che. temaja saMvalanAdi kaSAye anukrame devagati, manuSyagati, tiryaMcagati, ane narakagati ApanArA che. 6-7-8. kaidhathI thatA de, tatropatApakaH krodhaH krodho vairasya kAraNaM / durgatervartanI krodhaH krodhaH zamasukhAgalA // 9 // utpadyamAnaH prathama dahatyeva svamAzrayaM / krodhaH kRzAnuvatpazcAdanyaM dahati vA na vA // 10 // artha: phodha zarIra tathA manane upatApa karanAra che. krodha veranuM kAraNa che. dha durgatino mArga che ane zamasukhane rokavAne Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 caturtha prakAza, argalA (bhAgaLa) sarakho krodha che. agninI mAphaka utpanna thatA ke paheluM potAnuM sthAna (AtmaguNane) bALI nAkhe che, ane pachI anya sthAnakane (bIjA mANasane krodha utpanna karAvI tenA AtmaguNane) bALe ke na paNa bALe. 9-10. vivecana-aparAdhI manuSya upara phodha kema rokI zakAya? uttara e che ke parAkramathI athavA bhAvanAthI. jemake, pite pApa, aMgIkAra karI je mane duHkha ApavA Icche che, te pitAnA karmathIja haNAyele che, tenA upara koNa phodha kare? apakArI uparaja koI kare evI je tamArI marajI hoya te, AnA kAraNarUpa pitAnAM karelAM azubha karmo upara zA mATe krodha karatA nathI?,dhAna hoya te potAne paththara mAranAra mANasanI upekSA karI, paththarane karaDavA deDe che, paNa siMha te bANanI upekSA karI khANa mAranArane mAravA De che. temAM tamAre kharA aparAdhIne zodhI kADhI tene zikSA karavI joIe, paNa tamArA dUra kamanI preraNAthI amuka mANasa dukha dIdhuM, te karmonI upekSA karI te mANasane tame duHkha Apa, kepa kare, te zuM tame zvAnanuM anukaraNa nathI karatA saMbhaLAya che ke mahAvIra deva ko sahana karavA mATe chadmasthapaNe sveccha dezamAM gayA hatA te A te vagara prayatna te avasara tamane maLe che to zA mATe tame sahana nathI karatA? pralayathI traNa lokanuM rakSaNa karanAra mahA purUSoe paNa AtmaguNa mATe kSamAno Azraya karyo che, to keLanA thaDa jevA sattAvALA prANuo tame zA mATe te kSamAne Azraya nathI karatA ? tame evuM puNya zA mATe na karyuM ke tamane keIpaNa bAdhA na kare? have tamArA te pramAdane zera karatAM tame, hajI paNa kSamAno Azraya kare. kodhathI aMdha thayela muni ane caDALamAM kAMI paNa aMtara nathI. eka mahAna tapasvI, paNa kodhI hate tene mUkIne niraMtara bhUjana karanAra paNa kSamAzIla kuragaDu munine devoe vaMdana karyuM mATe tapasyAthI paNa kSamAja pradhAna che sarva Idrine glAni karanAra, ane sarpanI mAphaka prasaranAra krodhane jItavA mATe jA gulI maMtra samAna kSamA teja samartha che, mATe he bha! tame kSamAja niratara Adara kare. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnathI thatA geraphAyadA ane tene ja karavAnA upAya 17 Bghane zAMta karavAne upAya, krodhavaDhestadahAya zamanAya shubhaatmbhiH| zrayaNIyA kSamaikaiva saMyamArAmasAraNIH // 11 // krodharUpa agnine tatkALa zAMta karavA mATe uttama manuSyae saMyamarUpa bagIcAne nava pallavita karanAra nIka (pANunA dhorIyA) samAna eka kSamAneja Azraya kare, arthAt krodhane zAMta karavA, mATe eka kSamAja samartha che. 11 mAnathI thatA geraphAyadA ane tene jaya karavAne upAya. vinayazrutazIlAnAM trivargasya ca ghAtakaH / vivekalocanaM lupan mAno'dhakaraNo nRNAM // 12 // jAtilAbhakulaizvaryavalarUpatapaH zrutaH / kurvan madaM punastAni hInAni labhate janaH // 13 // utsarpayan doSazAkhA guNamUlAnyadhonayan / unmUlanIyo mAnadustanmArdavasaritplavaiH // 14 // vinaya, zrutajJAna, zIla (AcAra) ane dharma artha kAma rUpa traNa vargane ghAta karanAra mAna, vivekarUpa netra pheDI nAMkhI manuSyane AMdhaLA kare che. jAtine lAbhane kuLane, aizvaryane, balane, rUpane, tapa, ane zratane mada karanAra mANasa pharI pharI te te vastunI hInatA pAme che mATe deSarUSI zAkhAone vistAratA ane guNarUpa mUlone nIce laI jatA mAnarUpa vRkSane namratA yA kamaLatArUpa nadInA pUravaDe karI mUlathI ukheDI nAkha. 12-13-14. vivecanauttama, madhyama adhamAdi aneka jAtinA bhedene anubhava karanAre tene mada kare, e ayogya che. uttama jAti pAmela adhama jAti paNa pAme che, ane adhamajAti pAmela uttama paNa pAme che, mATe jAti zAzvatI te nathI ja, eTale tene garva karavo e kevaLa ajJAnatA che. A tarAya karmane kSaya thavAthI ja dhanAdino lAbha maLe che te vastu tatvanA jJAtAe lAbhamada zA mATe karavo joIe ? kemake mahenata karIne vastu meLavI che. akuline paNuM buddhi ane vaibhavamAM cA AcAramAM adhika jovAmAM Ave che, te 25 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 : : caturtha prakAza joI uttama kuLamAM utpanna thayelAoe kuLamada na karavo joIe. je pote kuzaLa che te uttama kuLamAM pedA thaye tepaNa che, ane je pite suzaLa che te game tevA kuLamAM pedA thayo te paNa zI harakata che? iMdrAdikanI traNa bhuvanapaNAnA ezvaryanI saMpadA joIne karyo jJAnI pura, grAma ane dhanAdikane garva karaze? kuzaLa strInI mAphaka - guNAjavaLa purU pAsethI je lakSmI cAlI jAya che, ane deSavAna jIne paNa je Azraya kare che, tevuM Azvarya vivekI purUSane madane arthe hoya ja nahIM. mahA baLavAna chone paNa regAdi eka kSaNamAtramAM nirbaLa karI nAkhe che. evA anitya baLano garvaka DAho manuSya kare? sAta dhAtuthI banelo, ane vakhate vakhata caya, apacaya pAmanAra, tathA jarA ane regathI vyAsa A dehanA rUpano kaNa garva kare? sanakumAranuM rUpa, ane thoDA ja vakhatamAM thayele nAza, ene vicAra karanAra kaye mANasa rUpane mada kare? gaSabhadeva bhagavAna ane bhagavAna mahAvIra devanI gharatapasyAne sAMbhaLIne potAnA svalpa tapane mada keNa kare? zrImAna gaNadhara devonI zAstra racavAnI ane dhArI rAkhavAnI zaktine sAMbhaLIne atyAranI sva5 zaktine kaye buddhimAna mada kare? pUrva purUSasihAnI vijJAnAtizayatA, kaiAzalyatA, ane AtmaparAyaNatA sAMbhaLIne sAMpratakALanA manuSyane eka leza mAtra paNa atyAranA svalpa jJAnane mada karavA jevuM nathI. mAyAthI thatA deze ane tene jaya karavAno upAya, asUnRtasya jananI parazuH shiilshaakhinH| janmabhUmiravidyAnAM mAyA durgatikAraNam // 15 // kauTilyapaTavaH pApA mAyayA bkvRttyH| bhuvanaM vaMcayamAnA vaMcayate svameva hi // 16 // tadArjavamahauSadhyA jgdaanNdhetunaa| jayejjagadrohakarI mAyAM viSadharImiva // 17 // mAyA (kapaTa) asatyane pedA karanArI, zIlarUpa vRkSano nAza karavA mATe paraphyusarakhI, avidyA (mithyAtva, yA ajJAna) nI janma Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhathI thatA rASA ane tene jItavAnA upAya 195 bhUmi samAna, ane hRtimAM javAnA kAraNarUpa che. mAyAvaDe karI agalAnI mAphaka AcaraNa karanArA, ane kuTilatAmAM huziyAra, pApI manuSyA jagatane ThaMgatA chatAM (potAnA AtmAne karma khadhana karI drutimAM nAkhatA hovAthI) poteja DhagAya che. mATe jagata jIvAne AnaMdanA heturUpa, Aja vatA (saralatA) rUpa mahA auSadhavaDe, jagatano droha karanArI sarpa NI sarakho mAyAnA jaya karaveA, 15-16-17. lAbhathI thatA deSA ane tene jItavAnA upAya. AkaraH sarvadoSANAM guNagrasanarAkSasaH / kaMdo vyasanavallInAM lobhaH sarvArthibAdhakaH // 18 // dhanahInaH zatamekaM sahasraM zatavAnapi / sahasrAdhipatirlakSa koTiM lakSezvaroSi ca // 19 // koTIzvaro narendratvaM narendrazcakravarttitAM / cakravarttI ca devatvaM devopadratvamicchati // 20 // iMdratvepi hi samApte yadIcchA na nivarttate / mUle laghIyAMstallobhaH zarAva iva vardhate // 21 // lobhasAgaramuddelamativelaM mahAmatiH / saMtoSasetubaMdhena prasarata nivArayet // 22 // lAla duniyAnA sarva jAtanA doSAnI utpattinI khINu samAna che, uttama guNAnuM grasana (bhakSaNa--nAza) karavAmAM rAkSasa tulya che, duHkharUpa vadhIonA mULa sarakhA che ane dharma kAmAdi purUSArthanA khAdha karanAra lAlaja che. mULamAM zarAva (rAmapAtara) nI sAka lAbha nAnA hAya che paNa AgaLa cAlatA te zarAvanI mAphaka vrAddha pAme che. jemake, dhanarahita mANasa eka seA rUpA nANAnI ke suvarNa nANAnI icchA kare che. seA vALA paNa hajAranI icchA kare che, hajAranA adhipati lAkhanI icchA kare che, ane lakSezvara paNa koDanI IcchA rAkhe che. kATIdhvaja rAjA thavAne, rAjA cakravarti thavAne, cakravarti deva thavAne ane deva paNa IMdra thavAne icche che. iMdrapaNuM prApta thayuM chatAM paNa icchA nivRtta (zAMta) thatI nathI, mATe vAra vAra meTI bharatInI mAphaka phelAtA lebha samudrane mahAbuddhimAna ceAgIe satASarUpa pAja AMdhave karI tenA phelAvAnA nirodha karavA. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAM prakAza. . vivecana--jema sarva pApAnuM mULa hiMsA che, karmAnuM mULa. mithyAtva che, rAgAnuM mULa dhAtukSaya che, tema sarva aparAdhAnuM mULa lAbha che. ahA ! A pRthvI upara lAbhanuM ekachatra sAmrAjyapaNuM ! ke vRkSA paNa nidhAna pAmIne pAtAnA mULAvaDe tene dAkhI rAkhe che. dravyanA leAbhathI pAtAnAM pUrvanAM nidhAnA upara pacendriyAAdajIvA paNa mUrchAthI utpanna thAya che. sarpa, uMdara, grahagAdhA, pizAca, preta, bhUta, ane yakSAdikA paNa nidhAna bhUmi upara lAbhathI karyo kare che. AbhUSaNa, dyAna, ane vASikAdikamAM meAha pAmelA devA marIne tyAja utpanna thAya che. krodhAdikanA vijaya karI, upazAMta mAhapaNuM pAmelA yatie paNa lAbhanA azathI tevI ucca sthitithI nIcA paDe che. dhananA lAbhathI eka mAsanA abhilASI kutarAonI mA sagA bhAIo paNa laDe che. grAmAdinI sImAnA leAbhane uddezIne dayA rahita thai meATA rAjA paNa ApasamAM laDe che. meTuM Azcarya che ke, A lAbharUpa khAine jema jema pUravAnI mahenata karAya che tema tema te puravAne badale uMDI jatI jAya che. pANIthI jema samudna pUrI zakAtA nathI. tema traNa leAkanA rAjyathI paNa A lAla samudra pUrAtA nathI. leAjana, AchAdanAdi viSayika anaMta viSayAnA anubhava Aja paryaMta karyo paNa hajI leAlanA eka aMza paNa pUrAyA nathI. A sarva zAstronuM parAvartana karI me te evA niU~ca karyo che ke, leAlane Ache karavA mATe buddhimAnee yatna karavA joie. 196 kaSAya jItavAnA upAyeAnA sagraha karI kahe che. - sAMtyA krodho mRdutvena mAno mAyArjavena ca / lobhavAnIhayA jeyAH kaSAyA iti saMgrahaH // 23 // kSamAe karI krodhanA, namratAe karI mAnaneA, saralatAe karI mAyAnA, ane anicchAe (sateNe) karI lAbhanA jaya karavA. A pramANe sarva kaSAyAne jItavAnA sagraha khatAnyeA. 23. iMdriya jaca karyAM zivAya kaSAyanA jaya na thAya te viSe. vineMdriyajayaM naiva kaSAyAn jetumIzvaraH / t hanyate jaimana gArM na vinA nahitAnaham // 24 - - - Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka eka IdriyonI parAdhInatAthI maraNa thAya che. 197 idrine jaya karyA sivAya kaSAye jItavAne manuSya samartha thatA nathI. kemake tema na hatunI ThaMDI (TADha) jAjvalyamAna agni sivAya heNuM zakAtI nathI. adAMtairidriyahayaizcalairapathagAmibhiH / AkRSya narakAraNye jaMtuH sapadi nIyate // 25 // iMdriyavijito jaMtuH kaSAyairabhibhUyate / vIraiH kRSTeSTakaH pUrva vapraH kaH kaina khaMDyate // 26 // kulaghAtAya pAtAya baMdhAya ca vadhAya ca / anirjitAni jAyate karaNAni zarIriNAm // 27 // damana nahi karelA capaLa ane unmArge cAlanArA indriyarUpa ghoDAo vaDe khecAIne prANi tatkALa narakarUpa araNyamAM laI javAya che. ema idrivaDe jItAyele prANi kaSAya vaDe karI paNa parAbhava pAme che, kemake pahelAM vIrapurUSe killAnI eka ITa kheMcI kADhayA pachI te killAne kyA kayA mANasa khaDita nathI karatA? arthAt alpa sattvavALA prANio paNa te killo teDI pADe che. nahi jItelI idriya, dehadhArIone rAvaNanI mAphaka kulanA nAza mATe, saidAsanI mAphaka rAjyathI bhraSTa karavA mATe, caDapradyatanI mAphaka ba dhanane mATe ane pavanaketunI mAphaka vadhane mATe thAya che. 25, 26, 27 eka eka IMdriyanI parAdhInatAthI maraNa thAya che te yA bacha.. kI mAnavatanmattamAtaMgatAtmatyumAmoti mAhitaH / vazAsparzamukhAsvAdaprasAritakaraH karI / AlAnavaMdhanaklezamAsAdayati tatkSaNAt // 28 // payasyagAdhe vicaran gilan galagatAmiSam / manikasya kare dIno mInaH patati nizcitam // 29 // nipatanmattamAtaMgakapole gaMdhalolupaH / karNatAlatalAghAtAnmRtyumAmoti SaTpadaH // 30 // kanakacchedasaMkAzazikhAlokavimohitaH / rabhasena patan dIpe zalabho labhate mRti // 31 // hariNo hAriNIM gItimAkarNayitumudhdhuraH / AkarNAkRSTacApasya yAti vyAdhasya vedhytaaN|| 32 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 caturtha prakAza, evaM viSaya ekaikA paMcatvAya niSevitaH / kathaM hi yugaparapaMca paMcatvAya bhavaMti na // 33 // hAthaNa saMbaMdhI viSaya sukhanA AsvAda mATe suMDhane prasAraNa (lAMbI) karanAra hAthI AlAna staMbha sAthe baMdhananA kalezane tatkALa pAme che. agAdha (uMDA) pANImAM rahevAvALa mAchale jALanI sAthe bAMdhelA loDhAnA kATA upara rahela mAMsane bhakSaNa karatA dIna thaI dhIvarenA hAthamAM sapaDAya che. manmatta hAthInA kapALa uparanA gaMdhamAM Asakta thaI kapola upara besatA tenA kAnanA jhapATAthI bhramara maraNa pAme che. suvarNanA teja sarakhA zikhAnA prakAzamAM mehita thayela pataMgIo rasavRttithI dIvAmAM paDIne maraNa pAme che. mane hara gAyana sAMbhaLavAmAM utsuka thayelo hariNA kAna paryaMta kheMcelA vyAdhanA bANathI vedhapaNAne (maraNatAne) pAme che. A pramANe sevelo eka eka viSaya maraNa mATe thAya che, to ekI sAthe sevavAmAM AvatA pAMca viSaye maraNane mATe kema na thAya? arthAt thAyaja28-33. vivecana--idrinA viSayone parAdhIna thaelA keNuM kaNa viDaMbanA nathI pAmatA? zAstrArthanA jANakAre, paNa idviyAdhIna thaelA bALakanI mAphaka ceSTA kare che. AthI have bIju iMdriyonuM niMdanIyapaNuM ame zuM batAvIe? pitAnA sagAbhAI Ahubali upara paNa chadriyAne parAdhIna thayelA bharatarAjAe cake mUkayuM hatuM. bAhubalIne jaya ane bharatane parAjaya, A jya ane parAjaya, jItelI ane nahi jItelI IddhithI ja thayo hate Idriya vaDe karI ajJAnI pazuo te daMDAyA; paNa A Azcarya che ke, zAMta mehavALA pUrvadhare paNa iMdriyothI daMDAya che. idriyathI parAbhava pAmelA deva, dAnava, mAna ane tapasvIo paNa niMdanIya karmo Acare che. Indriya parAdhIna manuSya nahi khAvAnuM khAya che, nahi pIvAnuM pIve che ane agamya paNa gamana kare che. idriAthI haNAyelA mAnava, kula, zILa, ane karUNAne tyAga karI, vezyAnAM nIca karmo ane dAsapaNuM paNa kare che. mohAMdha manuSyAnI padravyamAM ke parastrImAM je pravRtti thAya che te svataMtra idrinuM ja Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - ka idvijayane upadeza ane upAya 199 ceSita che. jenAthI hAtha, paga, ane idrinA chedane manuSya pAme che, te Idvine namaskAra karavA jevuM che, arthAt tene dUrathI tyAga karavo joIe. pote IdrithI jItAyele che chatAM je tenA saMbaMdhamAM bIjAne upadeza Ape che, tene joIne vivekI purUSa hAthathI mukha baMdha karIne hase che, arthAta tenI ajJAnatAne athavA paropadeza kuzaLatAne dhikkAre che. Idriyajayane upadeza ane upAya. tadidriyajayaM kuryAnmanaHzuddhayA mahAmatiH / yAM vinA yamaniyamaiH kAyaklezo vRthA nRNAM // 34 // mATe buddhimAna manuSyoe mananI zuddhi karave karI indrione vijaya kare. mananI zuddhi sivAya manuSyane cama niyamovaDe karI phegaTa kAya kaleza thAya che. 34. manane vijayana karavAthI thatA geraphAyadA, manAlana grAnapare nirAzA apAtayati saMsArAvartagarte jagatrayIM // 35 // sapyamAnAMstapo muktau gaMtukAmAn shriirinnH| vAtyeva taralaM cetaH kSipatyanyatra kutracit // 36 // aniruddhamanaskaH san yogazraddhAMdadhAti yH| padbhayAM jigamiSugrAma sa paMguriva hasyate / / 37 // manorodhe nirudhyate karmANyapi smNttH| aniruddhamanaskasya prasaraMti hi tAnyapi // 38 // niHzaMka ane niraMkuzapaNe bhamate A manarUpI rAkSasa AvartavALI saMsArarUpa khADamAM traNa jagatanAjIne pADe che. vaLI kSe javAnI IcchAthI kaThora tapasyAvALA manuSyone A capaLa mana vAyarAnI mAphaka koI jude ThekANe rekI de che, mATe manane zakyA ke svAdhIna karyA sivAya je mANasa bhegI thavAno nizcaya rAkhe che te jema pAMgaLe mANasa pagavaDe grAmAntara javAnI IcachA rAkhatA hAMsI pAtra bane che, tema te jagatajIne hAMsIpAtra thAya che. manane Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20e. . caturtha prakAza rekavAthI sarva bAjuthI AvatAM karmo paNa rokAI jAya che ane jeNe mana karyuM nathI tevA mANasane teja karmo vRddhi pAme che. 35 thI 38 manaHkapirayaM vizvaparibhramaNalaMpaTaH / niyaMtraNIyo yatnena muktimicchabhirAtmanaH // 39 // karmothI potAnI mukti meLavavAnA Icchaka manuSyae vizvamAM paribhramaNa karavAmAM lapaTa A manarUpa vAMdarAne prayatnathI rekI rAkho.39 mana zuddhi karavAnI jarUra dIpikA khalvanirvANA nirvaannpthdrshinii| pAmanAra zuddhi samAd manISafmA 40 | satyAM hi manasaHzuddhau saMtyasaMto'pi ydgnnaaH| saMto'pyasatyAM no sati saiva kAryA budhaisttH||41|| manAzuddhimabibhrANA ye tapasyati muktaye / tyaktvA nAvaM bhujAbhyAM te titIrSati mahArNavaM // 42 // napasvino manaHzuddhiM vinA bhUtasya sarvathA / dhyAna khalu mudhA cakSurvikalasyeva darpaNaH // 43 // tadavazya manaHzuddhiH kartavyAM siddhimicchtaa| tapa:zrutayamaprAyaH kimanyaiH kAyadaMDhanaiH // 44 // manaHzuddhayaiva kartavyo raagdvessvinirjyH| kAluSya yena hitvAtmA svasvarUpe'vatiSThate // 45 // vidvAna purUe eka mana zuddhineja mekSa mArga dekhADanArI ane nahi jhAya tevI dIpIkA (dIvI) kahelI che. je manazuddhi vidyamAna hoya te avidyamAna guNo paNa AvI maLe che. ane guNe vidyamAna hoya chatAM je manaHzuddhi na hoya to te guNe cheja nahi (arthAt te guNe cAlyA javAnA athavA che to te nakAmAM (che) mATe vidvAnoe manazuddhi avazya karavI. manazuddhine dhAraNa karyA sivAya jeo mikSa meLavavA mATe tapazcaryA kare che teo pitAne maLelI nAvano tyAga karIne bhujAo vaDe karI mahAna samudrane taravAne Icche che. AMdhaLA mANasane darpaNa dekhADavuM jema nirarthaka che tema mananI thoDI paNa zuddhi thayA sivAyanuM tapasvI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAga dveSa jItavAno upAya, 291 enuM dhyAna nirarthaka che. mATe mekSanI IcchA rAkhanArAoe avazya mananI zuddhi karavI joIe. te zuddhi sivAya bIjAM tapa, zruta ane yamAdi ane (pAMca mahAvratAdi)thI karI kAyAne daMDave karI (dukhI kare karI) zuM sAdhya thavAnuM che? arthAt mana zuddhi sivAya te kevaLa saMsAra vadhAravAnAM kAraNe sarakhA che. mana zuddhi mATe rAga dveSane vijayakara, ke jethI AtmA malinatAne tyAga karI svarUpamAM ( svAbhAvika sthitimAM ) rahI zake. 40 thI 45 rAgadveSanuM durbhayapaNuM. AtmAyattamapi 'svAMtaM kurvatAmatra yoginAM / rAgAdibhiH samAkramya parAyattaM vidhIyate // 46 // rakSyamANamapi svAMta samAdAya manAgmiSaM / pizAcA iva rAgAdyAzchalayati muhurmuhuH // 47 // rAgAditimiradhvastajJAnena manasA janaH / aMdhenAMdha ivAkRSTaH pAtyate nrkaavtte||48|| AtmAne AdhIna karatAM paNa yogIonA manane rAga dveSa mahAdi (rakta, dviSTa ane mUDhatA vaDe) dabAvI daI tene parAdhIna karI de che. yamaniyamAdike karI tenuM (mananu) rakSaNa karatAM chatAM paNa kAIka bAnu kADhIne pizAcanI mA rAgadveSAdi tene vAraMvAra chaLI le che. rAgadveSAdi adhakAra vaDe jJAnaAlekina (jJAnaprakAzano) nAza karanAra mana jema AdhaLe AdhaLAne khecIne khADAmAM nAkhe che tema manuSyone narakarUpa khADAmAM pADe che 46, 47,48, rAga dveSa jItavAno upAya. astatadbharataH puMbhinirvANapadakAMkSibhiH / vidhAtavyaH samatvena rAgadveSa dviSajayaH // 49 // mATe nirvANapadanA Icchaka purUSoe sAvadhAna thaI samabhAva rUpa zastra vaDe rAga dveSa rUpa zatrune vijya kara-49 amaMdAnaMdajanane sAmyavAriNi mjjtaaN| . jAyate sahasA pusA rAgadveSamalakSayaH // 50 // cA. 26 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza praNiti kSaNArdhena sAmyamAlavya karma tat / yanna hanyAnnarastIvratapasA janmakoTibhiH // 51 // tIvra yA mahAn AnaMda uttpanna karavA mATe samabhAva rUpa pANIma snAna karanAra purUSane akasmAt rAgadveSa rUpa maLano kSaya thAya che samabhAvanuM avalaMbana karIne eka muhUtamAM prANIo je karmane nAza kare chete karmo samabhAva vinA tIvra tapasyAvALAM karADA varSo vaDe karIne paNu nAza karI zakAtAM nathI, 50-51. 201 samabhAvathI karmo kevI rIte nAza thAya ? karma jovaM ca sarieM parijJAtAtmanizcayaH / vibhinna kurune sAdhuH sAmAyikazalAkayA / / 52 // jema ASa dravyathI (cikaNI vastuthI) joDAyeluM patrAdi vAMsa pramukhanI saLIthI juduM karI zakAya che tevI rIte karma ane jIva ApasamA joDAyelAM che, tevA nirNaya karIne sAdhue samabhAva rUpa zalAkA (zaLI) vaDe karI karma ane jIvane judAM kare che. para. AtmanizcayanA baLathI kevaLa rmAMja khapAve che ( judAM kare che ) eTaluja nahi paNa AtmAmAM paramAtmapaNuM paNa dekhe che. rogAdidhvAMtaM vidhvaMse kRte sAmAyikAMzunA / svasmin svarUpa pazyaMti yoginaH paramAtmanaH // 53 // samAtra 35 sUrya vaDe rAgAdi adhakArano nAza karyo te ceAgIe pAtAne viSe paramAtmAnuM svarUpa jIve che. 53. samabhAvanA prabhAva. striyaMti jaMtavo nityaM vairiNopi paraspara / api svArthakRte sAmyabhAjaH sAdhoH prbhaavtH|| 54 // potAnA svArthane mATe paNa samabhAvanu sevana karatA sAdhuonA prabhAvathI nitya vera dhAraNa karanArA prANio paNa ApasamAM snehabhAva dhAraNa kare che. (A sarva samabhAvanoja prabhAva che.) 54. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmabhAva kevA nimittethI utpanna thAya 203 vivecana-hAnikapaNe rahelA, cetanyAcetanya padArthomAM jeonuM mana muMjhAtuM nathI, teoneja samapaNuM hoya che. keIe caMdanathI vilepana karyuM. ane koIe hathIyArathI chedana karyuM, e ane prasaMgamAM cittavRtti harSa zeka vinAnI rahe to temAM ane nupama sAmyapaNuM raheluM samaje. abhISTa stuti karanAra ane reSAMdha thaI zrApa ApanAra upara je samadaSTi heya te te samabhAvanuM avagAhana karI zakaze moTuM Azcarya che ke, kaI levA devA sivAya samabhAvathI nivRtti paNa meLavI zakAya che. varga mokSAdi pareka vastune apalApa agnAra nAstiko paNa samabhAvathI utpanna thatA ane te bulaja kare che. 'vionA pralApa mAtra amRtanA nAma upara tame zA mATe su jhAo cho? paNa svasavedya sAmyAmananu ja tame pAna kare. are ! bAvA, pIvA, paheravA vigere rothI vimukha thayelA munie paNa A sAmrAmRtanuM pAna cathI icchAe niratara kare che. paNa te sAmyapaNu teja ke kalpavRkSanI mALA gaLAmA AvI paDe, ke maNidhara sarva gaLAmAM viTAI vaLo, e beu sthaLe abI daSTi hovI joIe. mATe he bhavyo! jenA hovAthI jJAnAdi ratno saphaLa che ane jenA abhAve te niSphaLa che, te sAmyatAno tame Azraya kare. 45. ahIM ziSya zaMkA kare che ke samabhAva kevA nimittAthI utpanna thAya? AcArya zrI uttara Ape che. sAmyaM syAnnirmamatvena tatkRte bhAvanA: zrayet / anityanAmazaraNaM bhavamekatvamanyatAM // 55 // azaucamAzravavidhiM sabaraM krmnirjraaN| dhamasvAkhyAtatAM lokaM dvAdazI vodhibhaavnaaN||56|| sAmyapaNuM (samabhAva) nirmamatvavaDe karI thAya che ane te nirmamatvatA mATe bhAvanAne Azraya kare. bhAvanAo bAra che te anukrame batAve che. anitya 1. asaraNuM 2. sasAra 3. ekatva 4. anyatva 5. azuci 6. Azrava 7. saMvara 8. karmanirjarA 9. dharmaAkhyAta 10. loka 11. ane bodhibhAvanA. 12, 55-56. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza, pahelI anitya bhAvanAnuM svarUpa. yatprAtastanna madhyAhne yanmadhyAhne na tannizi / nirIkSyate bhave'smin hA padArthAnAmanityatA // 57 // zarIraM dehinAM sarvapuruSArthAnibaMdhanam / pracaMDapavanoddhUta ghanAghana vinazvaram // 58 // kallolacapalA lakSmIH saMgamAH svapnasaMnibhAH / vAtyAvyatikarotkSiptatUlatulyaM ca yauvanam // 59 // ityanityaM jagadvRttaM sthiracittaH pratikSaNam / tRSNAkRSNAhimaMtrAya nirmamatvAya cintayet // 60 // hA ! hA / je vastunI saiAdaryatA (yA sthiti) prAta:kALamAM che te madhyAnha vakhate rahetI nathI ane je madhyAnhe dekhAya che te rAtrI e dekhAtI nathI. A sasAramAM evI rIte padArthonI anityatA dekhAya che. je zarIra prANIone sarva purUSArtha siddhinuM kAraNa che, te zarIra paNa praca Da pavanathI chinnabhinna karI nAkhela vAdaLa sarakhuM vinazvara che. samudranA kalleAle (meAjA e)nI mAphaka lakSmI capaLa che, svajanAdinA sacege svagna sarakhA che, ane yAvana vAyarAnA samUhathI uDADela RRtulanI tulanAvALu che. A pramANe anitya jagat svarUpane sthira citta karI kSaNa kSaNu pratye tRSNArUpI kRSNasarpane matratulya nirdematva thavA mATe ci tavavu. 57-60 vivecana--pAtA taraphathI, para tarathI, cA sarva dizA tarathI ApadAe jyA AvI paDe che, tevA A sa sAramA kRtAMtanA dAMta rUpa catramA paDelA prANIe du:khe jIve che. vajranA jevA majabuta dehA upara paNa anityatA AvI paDe che, te keLanA garbha jevA atyAranA asAra deheAnI te vAtaja zI karavI ? maraNa rUpa vyAghranA sukhamA paDelA jIvAnu matra, taMtra ASadhArdike karI rakSaNa thatu nathI. vRddhi pAmatA jIvAne prathama jarA, ane pachI maraNa sapATAmA le che pANImA parapeTA utpanna thaI thaIne vilaya thAya che, tema prANionA dehA utpanna thai thai vilaya thAya che. guNAmAM dAkSiNyatA, ane dASA upara dveSa A maraNune cheja nahi e tA dAvAnaLanI mAphka suku ke lIlu, sadoSa ke nirdoSa sarvanA 204 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNa bhAvanAnuM svarUpa, 205 saMhAra kare che. saMsAra vAsanAthI mohita thaI tuM ema nizcaya na karIza ke, koI paNa upAyathI A dehanuM rakSaNa karIza, kemake jeo pRthvInuM chatra, ane merU parvatane daMDa karavAnuM sAmarthya dharAvatA hatA teo paNa pitAnuM ke paranuM maraNathI rakSaNa karavA samartha thayA nathI. A anitya yavana manuSyane baLa, rUpa vigere batAvI dhIraja Ape che, te paNa jarAe karI jarjarita thAya che. ghaNA saMklezathI pedA kareluM ane upaga na letAM sArI rIte rakSaNa kareluM dhana paNa kSaNa mAtramAM vinAza pAme che. dhananA nAza pAmavAmAM ke paryAyAMtara thavAmAM, pANInA papeTA,ke vIjaLI sivAya bIjI capaLatAvALI kaI upamA ApI zakAya ? saMgoviyAgathI bharapUra che. saMpadA te vipadAja che. Ama niraMtara anityatAne bhAvanAra, anitya saMskArathI vAsita thatAM, vahAlo putra maraNa pAmyA hoya te paNa zeka karatA nathI, tyAre mUDha mANase mATInuM vAsaNa bhAgatAM paNa rUdana kare che. Ama AtmA sivAya dareka vastunI anityatA vicAravI. azaraNa bhAvanAnuM svarUpa, iMdropeMdrAdayo'pyete yanmRtyoryoti gocaraM / aho tadaMtakAta ke kaH zaraNyaH zarIriNAM // 61 // piturmAtuH svasutastanayAnAM ca pazyatAM / atrANoM nIyate jaMtuH karmabhiryamasadmani // 62 // zocaMte svajanAnaMta nIyamAnAn svakarmabhiH / neSyamANaM tu zocaMti nAtmAnaM mUDhabuddhayaH // 63 // saMsAre duHkhadAvAgnijvalajjvAlAkarAlite / vane mRgArmakasyeva zaraNaM nAsti dehinaH // 64 // are! jyAre Idra ane upedra vAsudevAdi paNa je mRtyune AdhIna thAya che te maraNubhaya Avye chate A pAmara prANione konuM zaraNuM? pitA, mAtA, bena, bhAI ane putrAdinAM jotajotAmAMja zaraNa rahita A prANine karmo yamanA ghara pratye (cAra gatine viSe) laI jAya che. pitAnA karmovaDe karI aMta pamADAtA (maraNa pAmatA) Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 caturtha prakAza - - - - - - - - - - - - svajanene joIne mUDha buddhivALA leka zeca kare che. paNa pitAnete karmo thoDA vakhatamAM laI jaze tene mATe te bIlakula zAca karatA nathI, e aphasanuM kAraNa che. duHkharUpI dAvAnaLanI baLatI javALAothI bhayaMkara A saMsArarUpa vanamAM mRganA bALakanI mAphaka prANione (dharma sivAya) kAInuM zaraNa nathI. 61 thI 64. vivecana--AyurvedAdinA aIgane jANanAra rAjaveane mRtyuMjaya maMtra vaDe matravAdIo paNa A dehanuM maraNathI rakSaNa karI zaktA nathI khaDjhanA pIrAmAM rahenArA ane caturaMga enAthI viTAelA rAjAne paNa rAMkanI mAphaka maraNa kharI jAya che, te anyanI zI vAta karavI ? sagara cakavartinA sATha hajAra putrane tRNanI mAphaka jvalanaprabha deve bALIne bhasma karI dIdhA. pacIza hajAra devAthI sevana karAte cakravarti pitAnuM rakSaNa karavA samarthana thaye jIMdakAcAyanA pAMcaso ziene pApI pAlake ghANImAM ghAlI mAyAM. paNa maraNathI bacAvavA kAI samartha na thaye. jema maraNanA pratikArane janAvare nathI jANatA tema manu paNa na jANe te te manuSyapaNuM dhikkArane pAtra che. ahA! zuM parAkramI purUnI paNa parA dhIna dazA 'eka paga mAtra upakaraNathI jeNe AkhI duniyAne jItI hatI, tevA vIra purUSe paNa maraNa pAse Avye dIna thaImelAmA AMgaLIo ghAle che. snehathI kheMcIne jene Idra mahArAja paNa ardhAsane besADatA tevA zreNikAdi mahArAjAo paNa varNavI na zakAya. tevI ghora dazA pAmyA! khaga dhArAnI mAddha tIkSaNa vrata pALanAra munio paNa tene pratikAra nathI karI zakatA. mATe ja A vizva azaraNya, arAjaka ane nirNAyaka che. emAM eka nAnAmAM nAnA kIDAthI laIne deve paryaMtanA sarva jIvothI bharapura A AkhuM jagata zaraNa rahita, karmone yA janma maraNane parAdhIna che eka dharmanuM -zaraNa teja guNa gati ApI, karmanI jALathI choDAvI, janma mara'NathI mukta karI kharuM sukha ke zaraNa ApanAra che, mATe he bhavyA! karmAdhIna jAne Azraya mUkI eka dharmano Azraya tame svIkAre, jethI akSaya sukha maLe. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasAra bhAvanAnuM svarUpa, 107 saMsAra bhAvanAnuM svarUpa, zrotriyaH zvapacaH svAmI pativrahmA kRmizca sH| saMsAranATye naTavat saMsArI iMta ceSTate // 65 // na yAti kanamAM yoni katamAM vA na muMvati / saMsAro karmasaMbaMdhAdavakrayakuTImitra // 66 // samastalokAkAze'pi nAnArUpaiH svkrmbhiH| vAlAgramapi tannAsti yana spRSTa zarIribhiH // 67 // A saMsAranI aneka niomAM paribhramaNa karavArUpa nATaka karmamAM naTanI mAphaka sa sArI che ceSTA kare che ahe ! temAM vedana pAragAmI paNuM marI kamANe caDALa thAya che. svAmI marIne sevaka thAya che, ane prajApati kamI AdipaNe utpanna thAya che. saMsArI che karmanA saMbadhathI bhADAnI keTaDInI mAphaka kaI enimAM praveza karatA nathI ke kaI yonino tyAga nathI karatA? arthAta dareka sthaLane tyAga kare che ane temAM praveza paNa kare che. A samasta lokAkAzanI A dara eka vALAgra jeTalo paNa e bhAga nahi maLI zake ke potAnA karmo vaDe aneka rUpo dhAraNa karI A prANIoe te sthaLano sparza na karyo hoya. (ema sa sAraparibhramaNanA saMba dhamAM vicAravuM te sa sAra bhAvanA) 65-66-7. vivecana-saMsArI jI naraka tiryaMca manuSya ane deva ema cAra prakAranAM che, prAye sarva jIve du:khathI bharapUra ane karma sabadhathI pIDAyelA A jagatamAM paribhramaNa karyo kare che. pahelI traNa narakamAM zIta ane pAchaLanI cAra narakamAM uNa vedanA narakanA jIva anubhave che. je narakanI uSNatAmAM leDhAno parvata nAkhavAmAM Avyo hoya to te paNa pIgaLI jAya. teTalI garamI tyAM narakanA jIva sahana kare che. temaja anya anya dveSa bhAvathI ke pUrvanA vairathI mArAmArI karI nArakIo duHkhI thAya che. vaLI paramAdhAmI deve tene duHkha Ape che. Ama traNa prakAranAM duHkhane bhegavatA nArakInA cha duHkhe jIve che. tiryaMcagatimAM pravipaNe utpanna thayelA chene haLAdike vidArave karI, pANInA pravAhamAM bhIMjAve karI, agnithI dahana karave karI, Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - . caturtha prakAzaka ane aneka vijAtIya, dravyuM chedana bhedane karave karI duHkha anubhavavuM paDe che. pANapaNe utpanna thaelA che, sUnA tApe karI, dhULa pramakhathI sAve karI, kSArAdikanI mizratAe karI tRSAvALA jIvonA pIve karI, du:khe anubhave che. - anipaNe utpanna thaelA jIvo. pANIthI ajhAve karI. ghaNa pramukhathI kuTeve karI, ane IdhaNuM pramukhathI khALave karI duHkhI thAya che. vAyupaNe pedA thaelI cha vIja pramukhethI jhaMpaTA karI, zIta uNAdi dravyanA sAge karI, ApasamAM pachaDAve karI maraNadika anubhave che. vanaspatinA che, chedAvuM, bhedavuM, agnithI pacavuM, pIlAvuM, a nya ghasAvuM, vAyagapramukhathI bhaMgAvuM, dAvAnaLa pramukhathI baLavuM, ane pANInA pUravaDe unmelana thavuM vigere kAraNethI asahya dukAno anubhava kare che. be Idriya triIdriya cAredriya vigere vikalendriya jI kaI auSadhAdikathI, kaI paga pramukhathI mardana thave karI, mArjana kara karI, ane koI tADanAdike karI du kha ane maraNa anubhave che. paMcendriya jIvo mRgAdi vyAMdha pramukhanA prahAra karI, nAnAM janAvare mAMsAhArI moTA janAvaranA bhakSya tarIke temaja TADha, tApa, verasAda, agni, ane zastrAdike karI sarva ThekANe trAsa pAmatAM kevala khAne anubhava kare che. * manuSyamAM anArya paNe utpanna thaelA che eTalAM te pApa kare che ke jenuM varNana karavuM azakya che AryapaNe utpanna thayelA paNa anAya ceSTAvALA duHkha, dAridra ane durbhAgyathI dagdha thaelA dukhe jIveta pUruM kare che. parapregyatAthI parAdhIna thaelA roga, janma, jarA, maraNodithI rasAyelA, nIca karmothI kaMdarthanA pAmelA, dInadazA pAmelA mAsa dukhe jIve che. agninA varNa sarakhI tapAvelI sUI - vaDe dareka rasa bhedavAmA Ave tenA karatAM AThagaNuM dukha garbhavAsanuM che. bAlapaNAme mUtra viSTAmA paDayA raheve karI, yevanAvasthAmAM viSayAdimAM adha banI,athavA viSayAdino vige karI, ane vRddhAvasthAnAM khAMzI, zvAsa, iDhiAnI hatAdhaDe duHkha anubhave che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanAnuM svarUpa, re, bAlyAvasthA vichAnA zukara sarakhI, cAvanAvasthA madana parAdhIna gardabha sarakhI, ane vRddhAvasthA jarata baLada sarakhI, manu gujAre che. paNa dharma sivAya purUSa purUSa thaI zakato nathI. bAlyAvasthA mAtAnuM mukha jovAmAM, yuvAvasthA strInuM mukha jevAmAM ane vRddhAvasthA putra mukha jovAmAM mUrNa manuSya kADhe che paNa aMtarmukha thaI zakato nathI eja zocanIya che. sevA, karSaNa, vANijya, ane pAzupAvyAdi karma karave karI dhananI AzAmAM viphaLa thayelA manuSya potAnuM jIvana nirarthaka kare che. jJAna, darzana, cAritranA bhAjana tulya manuSyajanmamAM pApI purU pApa tulya madira bhare che. svarga, mokSanI prAptinA kAraNa rUpa manuSya janma pAmIne narakanI prApti rUpa karma karave karI manuSya janma phigaTa hAre che e mahAna aosanI vAta che. ze, Ama,viSAda, IrSyA, ane dInatAdithI hatabuddhivALA dene, devalokane viSe paNa dukhanuM sAmrAjya anubhavAya che. parajanmanA jIvita tulya apara devonI mahAna ddhine joIne svalpa triddhivALA deva zera kare che are! pUrve kAMI vizeSa sukRta ame na karyuM tethI ahI Abhigika (cAkara) devapaNuM ame pAmyA. vizeSa lakSmIvAna dene joI halakI addhivALA deve A pramANe viSAda kare che. bIjA mahartika devanI pI, vimAna, ratna, ane upavanAdika saMpadA joI IrSyA anaLathI rAtri divasa devo banyA. kare che. puNyathI maLelA devalokamAM paNa kAma, krodha, ane bhayAtura deva tyAM paNa sukha anubhavI zakatA nathI. cyavana (maraNa) samaya najIka AvatAM amlAna mALA glAni pAme che, kalpavRkSo cAlatAM dekhAya che, nidrA Ave che, rega vinA zarIranI sadhio truTe che, dInatA thAya che, ane jJAnadaSTithI AgAmI kALamAM garbhavAsamAM anubhavavAmAM AvanAra duHkhone joI trAsa pAme che. Ama cAra gatimAMthI koI paNa gatimAM sukhane leza mAtra nathI. paNa kevaLa zArIrika yA mAnasika duHkhethI bharapUra A saMsAra che ema jANuM nirmatatva thavA mATe prayatnapUrvaka A bhavabhAvanAne vAravAra smaraNamAM rAkhavI. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * nA ra10 caturtha prakAza ekatva bhAvanA, eka utpadyate jaMtureka eva vipadyate / karmANyanubhavatyekaH pracitAni bhavAMtare // 68 // anyaistenArjitaM vittaM bhUyaH saMbhUya bhujyate / sa tveko narakakADe klizyate nijakarmabhiH // 69 // , A jIva bhavAMtaramAM ekaleja utpanna thAya che, ekaja maraNa pAme che, ane pote ekaThAM karela karmo (A bhavamAM yA) bhavAMtaramAM eklo anubhave che. eka upArjana kareluM dhana bIjA aneka kuTuMbI Adi ekaThA thaI jAya che, chatAM te pApa karI dhana upArjana karanAra pitAnAM vaDe karI narakama ekaleja kaleza pAme che. A pramANe vicAra karI viraktatA pAmavI te ekatva bhAvanA) 68 69. vivecanadukharUpa dAvAnaLathI bhayakara vistAravALA saMsArarUpa kAnanamAM karmathI parAdhIna A AtmA e paribhramaNa kyA kare che. A dhana, svajanAdi upAdhi ahI ja mUkI bhabhavamA ekaluMja bhaTakavuM paDe che. paisAne mATe yA svArtha mATe na sagAM hoya te paNa sagAM thatA Ave che, paNa koI Aphata AvI paDI hoya tyAre du:khane anubhava te eka pitAneja karavA paDe che. jema lIlAM phaLaphulavALA vRkSono yA ja galono Azraya hajAre prANiyo le che, paNa vRkSa mULathI ukhaDI gayuM hoya ke vanamA dAvAnaLa lAgyo hoya te tatkALa te vRkSano ke vanano tyAga karI prANio bIjAne Azraya le che, tema svArtha na saravAthI ke pUrNa thavAthI prANio potapotAne raste paDe che ane vRkSanI ke vananI mAphaka pApa karanAra duHkhAdine anubhava kare che cha khaMDa pRthvInuM sAmrAjya, navanidhAna, cAda ratna, ane hajAre aneurIne tyAga karI cakavarti jevA mahAna parAkramI rAjAo paNa ekalA cAlatA thayA. traNa bhuvanamA niSkaTeka bIrUda dhAraNa karanAra ane mahAna garviSTa tathA baliSTa rAvaNa jevA rAjAo sarva vastune tyAga karI ekalAja raNazayyAmAM poDhayA, parivAra keAI sAthe. na ga ane narakAdi bhayakara sthaLamAM dukhano anubhava ekalAne ja karavI paDyo. mATe he Atmana ! jAgRta thA, kSaNabhaMgura dukhadAI ane. kevaLa svAthI A parivArane tyAga kara, ane paramAnaMda svarUpa, akSaya. tathA avyaya svarUpa pragaTa karI tene AnaMda anubhava. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya bhAvanA, anyatva bhAvanA, yatrAnyatvaM zarIrasya vaisAzyAccharIriNaH / dhanavaMdhusahAyAnAM tatrAnyatvaM na durvacam // 70 // yo dehadhanabaMdhubhyo bhinnamAtmAnamIkSate! ka zokazaMkunA tasya InAtaMkaH pratanyate // 71 // jyAM mUrta, amUrta, cetana, jaDa, nitya, anityAdi visazapahuthI, AtmA karatAM zarIranu judApaNuM svataH siddha che tyA dhana bAMdhavAdi sahAyionuM judApaNuM kahevuM ke teo AtmAthI judA che te atizaya uktivALu nathI are, je mANasa deha, dhana ane baMdhu AdithI bhinna jude ja AtmAne juve che, tene viyegAdi janya zekarUpa zalya kevI rIte pIDA karI zake ? A pramANe deha, geha, svajanAdithI AtmA bhinna che tema vicArI nirmaLa thavuM te anyatva bhAvanA. 70, 71. vivecana-anyatva eTale judApaNuM eka svarUpathI bIjA svarUpanuM vilakSaNapaNuM. A vilakSaNapaNu AtmA ane dehanA saMba dhamA. pratyakSa anubhavAya che. AtmA tanya lakSaNa che. tyAre cayApacaya dharmavALuM zarIra jaDa svarUpa che. dehAdiI driyagrAhya che. AtmA anubhava gocara che. ahi koI zaMkA kare che ke, " AtmA ane deha je pragaTa rIte judAja che to deha upara prahAra thatAM AtmA kema duHkha anubhave che?" e kahevu ThIka che, paNa jeone zarIrAdimAM bhedabuddhi tAtvikanathI teone deha upara prahAra karatAM AtmA duHkhI thAya che, paNa jeo deha, AtmAne bheda sArI rIte svIkAre che teene deha upara prahAra thatAM AtmA bIlakula pIDAte nathI yAda kare, bhagavAna mahAvIra devanA upara sagamakadeve leDhAnuM cakra phekayuM, ane govALIAoe paga upara khIra rAMdhI chatAM dehAtmAnI bhinnatAno anubhava karanAra mahAvIra devane duHkha thayuM che? dehAtmAnI bhinnatA anubhavanAra namIrAjAne Idde kahyuM ke A tArI mithilA. nagarI baLI jAya che. namI rAjAe eja uttara Ape ke mAruM kAMI baLatuM nathI. bheda jJAnano anubhaSa karanAra gajasukamAlanA mAthA upara mATInI pALa bAMdhI sasarAe kheranA aMgArA bharyA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAra - caturtha prakAza - na - - paNa dehathI pitAne bhinna samajI AtmabhAvamAM rahetA kevaLa jJAna utpanna karyuM. A bheda jJAna kahevAya che. bhedajJAna jANanArane pitA saMbaMdhI dukha AvyuM chate paNa te du:khI thatA rnathI tyAre abheda buddhivALA jIvane eka cAkara saMbaMdhI duHkha AvyuM chate paNa te duHkhI thAya che, jyAre manuSyo mamatvapaNuM-potApaNuM-mUkI de che, tyAre putra hoya to paNa te para che ane jyAM mamatvapaNuM dharAve che te para hoya chatAM putrathI paNa adhika che. paravastune pitApaNuM mAnanArA kalAkAranA (rezamanA) kIDAnI mAphaka pote pitAne bAMdhe che ane vivekajJAnathI svaparane nirNaya karanAra pitAne karmabaMdhanathI choDAve. che. navIna karma rokavA ane pUrva karma dUra karavA, A bhAvanA vAraMvAra vicAravAnI che. azuci bhAvanAnuM svarUpa rsaamugmaaNsmedosthimjshukraaNtrvrcsaaN| azucInAM padaM kAyaH zucitvaM tasya tatkutaH // 72 // nvsrotHsrvdvisrrsniHsydpicchile| dehepi zaucasaMkalpo mahanmohavijaMbhitam // 73 / / rasa, rUdhira, mAMsa, medA, hADakAM, majajA, vIrya, AMtaraDAM ane viSTA pramukha azucinA ghara rUpa A kAyA che temAM pavitrapaNuM kayAMthI hoya ? je dehanAnava dhorathI jharato durgadhita rasa ane tenA nIkaLavAthI kharaDAyelA dehane viSe paNa pavitratAnI kalpanA karavI ke abhimAne karavuM te mahAna mohanuM ceSTita che. A pramANe vicAre karI svI yA svadeha uparathI mamatva ocho kare te azucibhAvanA.. vivecana-vIrya ane rUdhirathI pedA thaela, maLathI vRddhi pAmela ane garbhamAM jarAyathI DhakAyela kAyA pavitra kema kahI zakAya? mAtAe khAdhelA anAja pANImAMthI pedA thaela rasa nADI vATe pII pIIne vRddhi pAmela zarIramAM kANuM pavitratA mAne? dhAtu, ane maLAdi doSathI vyAsa, kRmi, gaDupadAdinA sthAnarUpa ane roga rUpa sarSa samudAyathI bhakSaNa karAtA A zarIrane pavitra keNikehe? susvAdiSTa, uttama bhejanAdi khAdhelAM. jenA saMgathI viSTArUpa thaI jAya che, te zarIre pavitra kema hoya? kasturI ane caMdanAdinA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava bhAvanAnuM' svarUpa 13 sugaMdhI vilepanA e jenA upara lagADavAthI maLarUpa thai jAya che te zarIramAM pavitratA zI ? sugaMdhI tAMbuLAdi khAdhA hoya chatAM savAramAM uThatAM mukha jugupsanIya yA durgaMdhita thAya che, te zarIra zuM pavitra kahevAya ? svabhAvathIja pavitra yA suga dhI, gaMdha, dhUpa, puSpa, puSpamALA, vastrAdi je dehanA sakhaMdhathI durgaMdhita ane apavitra (malina) thAya che, te kAyAne pavitra mAnavI e keTaluM badhu zAcanIya che ? maMdirAnA ghaDAnI mAphka seMkaDA vAra A kAyAne dhAvA, vilepana kare ke abhyagana karo tApaNu pavitra thavAnI nathI. mATe A anitya dehathI jeTalI tapasyA, jJAna, dhyAna, ane paropakArAdvi banI zake te karI levuM, eja A mAnava dehanuM sArthakapaNu che A azuci bhAvanA bhAvavAthI zarIra saMkha dhI mada, abhimAna gaLI jAya che ane dehathI AtmAne judo jovAmAM Ave che. Azrava bhAvanAnuM svarUpa manovAkkAyakarmANi yogAH karma zubhAzubhaM / yadAzravaMti jaMtUnAmAzravAstena kIrttitAH // 74 // maitryAdivAsitaM cenaH karma sUte zubhAtmakam / kaSAyaviSayAkrAMtaM vitanotyazubhaM punaH // 75 // zubhArjanAya sutathyaM zrutajJAnAzritaM vacaH / viparItaM punarjJeyamazubhArjanahetave // 76 // zarIreNa suguptena zarIrI cinute zubham / satatAraMbhiNA jaMtughAtakenAzubhaM punaH // 77 // kaSAyaviSayAyogAH pramAdAviratI tathA / mithyAtvamAttaraudre cetyazubhaM prati hetavaH // 78 // mana, vacana ane kAyAnA vyApAra te cegA kahevAya che. te ceAgadvArA prANIomA zuzubha karma Ave che, mATe te zubhAzubha kane Azrava kahela che, teja krame karI batAve che. mana jyAre maitrI pramAdAdi bhAvanA vaDe vAsita thAya che tyAre zubha karma utpanna. kare che ane dhAdikaSAya tathA IdricAnA viSayethI jyAre AkrAMta Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 turtha prakAza (vyAsa) thAya che tyAre te azubha karma vadhAre che. zrutajJAnAzrita satya vacana te zubha karma upArjavA mATe thAya che. zarIrane sArI rIte azubha kAryothI pavI rAkhI ane dhArmika vyApAramAM prave-- tavavAthI AtmA zulA karma ekaThAM kare che ane niratara jaMtuonA ghAtaka azubha vyApAra vaDe azubha karma ekaThAM thAya che. temaja ke, mAna, mAyA, le, pAMca IdriyonA vevIza viSaye, mana, vacana, kAyAnA ge, nidrA AlazyAdi pramAda, koI paNa jAtanAM vrata niyama na levAM tevI DI ke jhAjhI aviratI, mithyAtva, ArtadhyAna, rezadradhyAna, vigere azubha karmo utpanna karavAnA kAraNe che. A sarva karma AvavAnA kAraNo che, ema vicArI jema bane tema tethI pAchAhaThavuM e Azrava bhAvanA vicAravAnuM ke samajavAnuM rahasya che. 74 thI 78. vivecana-kamepale grahaNa karavAno hetu tene Azrava kahe che. te karmo jJAnAvaraNayAdi ladathI ATha prakAranAM che. jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNaya, vedanI, mohanIya, AyuSya, nAma, zetra, aMtarAya kevA kAraNo( hetuo) maLavAthI kyAM ke badhAya che te anukrame batAvavAmAM Ave che jJAnAvaraNIya, ane darzanAvaraNIya karmo, te te jJAnAdi guNavALAone, ane jJAna, darzananA hetubhUta kAraNemA viddha karavAthI, tene oLavavAthI, nidA karavAthI, AzAtanA karavAthI, ghAta karavAthI ke matsara karavAthI baMdhAya che. devapUjA, gurUnI sevA, supAtradAna, kSamA, sarAgasayama, dezavirati, akAma nirjarA, zauca, ane ajJAna tapa, A sarva zAtAvedanIya karmanA kAraNe che. kha, zoka, vadha, sa tApa. AkaMda, ane parivedana, pitAnA saMba dhamAM karavuM, bIjAne karavuM athavA sva5ra ucane karavuM te azAtA vedanIya karma bAMdhavAnA kAraNe che. vItarAga, zruta, sagha, dharma ane sarva devonA saMbaMdhamAM avarNavAda balavA, tIvra mithyApariNAma, sarvajJa, siddha, ane devAnI apalApa karo (nathI ema kahevuM), dhArmika purUne dUSaNa ApavuM, unmArganI prarUpaNa karavI,anane Agraha karavo, asaMyatinuM pUjana karavuM, pUrvApara vicAra karyA sivAya kArya karavApaNuM. ane gurnAdikanuM Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 -- -- na - - - - - - Azrava bhAvanAnuM svarUpa, apamAna karavuM A sarva darzana mehanIya karmanAM Avyo che. kaSAyanA udayathI AtmAnA tIvrakaluSita pariNAma te cAritra mehanIya karmabaMdhananAM kAraNe che. kadarpa utpanna thAya tevI ceSTAo, upahAsa (mazkarI), asahanazIlatA, bahulApa, ane jIna vacana vigere hAsya mehanIya karmanAM A che ISya, pApazIlatA, bIjAnA sukhano nAza karavApaNu, kharAba kAryomAM bIjAne utsAhita karavA vigere arati mohanIya karmanA Azrava che. dezAdi dekhavAmAM utsuktA, citra kADhavA, ramavuM, khelavuM ane bIjAnuM mana svAdhIna karI levu vigere rati mehaniyanA Azrava che. layanA pariNAma, bIjAne bhaya pamADavo. trAsa Apa, nidayapaNuM vigere bhaya sonIyanA Avo che pite zeka kare. bIjAne zo karAva, zaca karavA, rUdana karavuM vigere zAka mehanIya kamaba dhananA kAraNe che caturvidha saMghanA apavAda balavA, jA karavI, sadAcAranI niMdA karavI vigere jugupsA mehanIyanAM Aza che - IryA. viSayamA Asakti, asatya bolavuM, vakratA, parastrI laMpaTatA, vigere strIveda ba dhananAM kAraNe che pitAnI strImAM satoSa, IrSyA na karavApaNu, kaSAyanI madatA, saralatA, zIyaLa pALavuM, ityAdi purUSada baMdhananA kAraNo che strI, purUSa saMbadhI anaMga sevA, kaSAya, tIvra viSayAbhilASa, satI strIonA zIyaLa, khaDana karavApaNuM, ItyAdi napuMsaka veda bAMdhavAnAM Azrava che. - sAdhu purUSenI nidA karavI, dharma karavA tatpara thaelAone vinA karavuM, madhu, mAsa vigerethI viramelAo pAse tenI guNenuM varNana karavuM, virati yA aviratione aMtarAya karavI, saMsArAvasthAnA guNe kahevA, cAritrane dUSita kahevuM, zAMta thaelA kaSAya nekSAyanI udIraNA karavI vigere sAmAnyathI cAritra mehanIya karma AvavAnA Azrava che. paMcendriya prANine vadha, ghaNo AraMbha, ghaNo parigraha, nirdayatA, mAMsanuM bhejana, lAMbA kALa vera rAkhavApaNu, radradhyAna, mithyAtva, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra66 catha pukAra anaMtAnubaMdhI kaSAya, kRSNa, nIla, matalezyA, asatya bhASaNa. padravyApaharaNa, vAraMvAra maithuna sevana, ane indriya parAdhInatA vigere naraka AyuSya ba dhananAM kAraNe che. unmArgane upadeza, dharmamAgane nAza, cittanI mUDhatA, ArtadhyAna, karela pApane chupAvavuM 5Ta, AraMbha, parigraha, aticAravALuM zIyaLavrata, nIla, kApotalezyA, ane apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya A sarve tiryaMca (janAvara) nAM AyuSya baMdhananAM kAraNe che. alpa Arabha, alpaparigraha, svAbhAvikanamratA, saralatA, kApAta, pItalezyA, dharmadhyAnamAM prIti, pratyAkhyAnAvaraNuM kaSAya, madhyama pariNAma, savibhAga karavApaNuM, deva gurUnuM pUjana, sajajanene mAna ApavApaNuM priya AlApa, sukhe bodha karI zakAya yA samajAvI zakAya tevI buddhi, ane loka samudAyamAM madhyasthapaNe rahevuM A sarva manuSya AyuSya baMdhana karavAnA kAraNe che. sarAgasaMyama. dezavirati, akAma nijerA, uttama manuSyanI sobata,dharmazravaNa, supAtradAna, tapa, zraddhA, ratnatrayanI virAdhanA, maraNa avasare pati ane padma lezyAnA pariNAma, bALatapa, zubha pariNAma pUrvaka agni, pANuM AdimAM maraNa, ane avyakta (artha, kAraNa samajyA vagara) sAmAyikavigere deva AyuSya bAMdhavAnA kAraNe che. mana, vacana, kAyAnu vakrapaNuM, bIjAne ThagavA, mAyAprayoga, mithyAtva, pazunya, caLacitatA, vastuomAM seLabheLa karavuM, jUThI sAkSI bharavI, anyanA aMgepAga kApavAM, yaMtra, pirAo vigere banAvavAM, kuDA telAM, mApA banAvavAM, anyanI niMdA, pitAnI prazasA, hiMsA, asatya, cerI, maithuna, AraMbha, mahAparigraha, kaThora ane asabhyatAvALAM vacane, vAcalapaNuM, Akoza, paranA bhAgyane nAza kare, kAmaNukriyA. kutuhala, paranI hAsI, viDabanA karavI, vezyA pramukha nIca strIonuM piSaNa, dAvAnaLa Apa, devAdikanA bAnAthI vastu laI pote bhogavavI, tatra kaSAya, catya, upAzraya, ArAma, ane pratimAdine vinAza karo, ane aMgArA pADavAdikanI kiyA, e sarve azubha nAma karmabaMdhananAM Azrava (kAraNe) che. azubhanAmakarmanAM nimittothI ulaTIrIte vartana karavuM, saMsArathI bhaya pAmo, pramAda ocho karo, sadbhAva arpaNa, kSamAdinI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - rAvara bhAvanAnuM svarUpa, 217 vi. dhImI paranAM darzanathI saMbha, tenI vAgatakriyA,A zubha nAma karmabaMdhananAM kAvyo che. arihaMta, siddha, gurU, sthavira, bahuta, ga, zrutajJAna ane tapathIonI bhakti karavI, Avazyaka ane zIyaLane viSe apramAda, vinItapa nAnAbhyAsa. tapasyA, tyAga, vAraMvAra dhyAna, zAsananI prabhAvanA. saMvamAM zAMti karavI, sAdhuonI vaiyAvaca, apUrvajJAna gA, vizaddha samyakatva, A vIzA sthAnakenuM mana, vacana, kAyAthI sevana karavAmAM AvavAthI tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. paranI nidA, avA, upahAsa, saguNalopana, asa6 doSakaghana, Atma prasA, asaguNakathana, sada doSa AcchAdana, jAtiAdino garva. A sarve nIca gAtra karmanAM kAraNo che. nIca gotra karmabaMdhananAM kAraNethI viparita vartana, garva rahita mana, vacana, kAyAe vinaya kare te sarva uca gAtra karmabaMdhananAM kAraNe che. keI dAna Apato hoya tenA saMbaMdhamAM, koI dAna leto hoya tenA saMbaMdhamA, vIrya(zakti) pheravavAnA saMbaMdhamAM, bhega ane upaganA sabaMdhamAM kAraNasara ke vagara kAraNe viddha karavuM, aMtarAya kare te aMtarAya karmaba dhananAM kAraNe che. A pramANe kAraNe(nimitto) samajI e karmabaMdhanothI mukta thavA mATe tathA vairAgya pAmavA mATe A Azrava bhAvanAne vAravAra yAda karavI.. nearen saMvara bhAvanAnuM svarUpa, sarvapAmAzrayANAM tu nirodhaH saMvaraH smRtH| sa punarbhidyate dvadhA dravyabhAvavibhedataH // 79 // yaH karmapudgalAdAnacchedaH sa dravyasaMvaraH / bhavahetukriyAtyAgaH sa punarbhAvasaMvaraH / / 80 // mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane gAdithI AvatA sarva AzAne nirodha kare tene sAvara kahe che. te saMvara dravya ane bhAva evA vibhAgethI be prakAra che. je karma pudgaganuM Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza Azrava dvAre vaDe karI grahaNa karavAnuM baMdha karavuM, te dravya saMvara ane bhavanA hetubhUta Atma vyApArarUpa kiyAne tyAga kare te bhAva saMvara kahevAya che. 79, 80. Azrava rekavAne upadeza ane upAya. ghera ghera supara su rAtrI tasya vasya nirodhAya sa sa yojyo manISibhiH // 8 // kSamayA mRdubhAvena Rjutvenaapyniihyaa| krodha mAna tathA mAyAM lobhaM ruMdhyAdyathAkramam // 2 // asaMyamakRtotsekAn viSayAn viSasaMnibhAn / / nirAkuryAdakhaMDena saMyamena mahAmatiH // 83 // tisRbhirguptibhiryogAn pramAdaM caaprmaadtH| sAvadhayogahAnenAviratiM cApi sAdhayet / / 84 // saddarzanena mithyAtvaM zubhasthairyeNa cetsH| . vijayetAtaraudre ca saMvarArthaM kRtodyamaH // 85 // je je upAye karI che je Azrava rekAya tenA tenA nirodhane mATe te te upAyo vidvAnoe lAgu pADavA. saMvara mATe udyama karanAra manuSyae kSamA, kamaLatA, saralatA, ane anicchA (saMtoSa) vaDe anukame krodha, mAna, mAyA, tathA lobhane rekavA. asaMyame karI (indriyanI svacchada pravRttio karI) vRddhi pamADAtA viSa sarakhA viSayane buddhimAne akhaMDa saMyamavaDe (jItendriyapaNe) karI dUrakaravA. managuNi, vacanagupti ane kAyagupti vaDe mana, vacana, kAyAnA mene, apramAdathI pramAdane ane sAvadya (sapApa-sadeSa) ne tyAga karave karI viratine paNa sAdhavI (svAdhIna karavI). temaja samyakaltha vaDe mithyAtvane ane zubha vicAramAM manane sthiratA karAve karI A tathA rezadradhyAnane vijaya kare. 81 thI 5. saMvara bhAvanA. . vivecana-jema rAjamArga upara aneka dvArevALuM khulluM ghara te bAraNAnA mArgathI temAM dhULa bharAya che, tema A saMsAra Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarA bhAvanA svarUpe ? rAha rUpa rAjarastAmAM rAgadveSarUpa khullAM kAree karmarUpa dhULa bharAya che. paNa je dvAre baMdha karavAmAM AvyAM hoya te karma rUpa dhULa bharAvAne saMbhava nathI. athavA jema sarovaramAM pANI AvavAnA rastAo khullA hovAthI te dvArA pANuM aMdara Ave che, ane te dvAre baMdha karavAthI pANI AvatuM aTake che. tema aDhAra pApasthAnakarUpa dvArathI pAparUpa pANI A jIva sarevaramAM Ave che, ane te pApasthAna kene baMdha karavAthI pApa AvatuM aTake che. athavA vahANamAM chidra hovAthI chidradyAre pANuM aMdara pese che, paNa chidraba dha karavAthI pAchuM AvatuM aTake che, tema gAdi Azrava dvAre badha karavAthI saMvaravALA jIvamAM karma dravyane praveza thato nathI. savare karI AzravadvAna redha kare. A savara kSamAdi bhedathI aneka prakArane che je pUrve kahevAya che. tathApi sakSepamAM eja kahevAnuM che ke mithyAtvanA anudayathI mithyAtva savara, dezathI virati karatAM deza. virati savara, sarvathA virati karatAM sarvavirati sa vara, apramata sayatine pramAda saMvara, prazAMta moha yA kSINameha guNaThANe kaSAya saMvara. ane agI kevalI (cAdame guNaThANe) paripUrNa vega saMvara A pramANe AzravanA nirodharUpa saMvara kahyo. A saMvara sarva bhAvanAmAM ziromaNi tulya che. mATe A bhAvanAnuM vAra vAra mananapUrvaka raTaNa karavuM, jethI karmaba dha rekavAnA kAraNomAM prabaLa jAgRti thatAM saMvaranI prApti thAya. A pramANe prayatna karI Azravane rokavAthI saMvara eTale AvatAM kama baMdha thAya che. te sa vara bhAvanA. kahevAya che. ; nirjarA bhAvanAnuM svarUpa, saMsArabIjabhUtAnAM karmaNAM jaraNAdiha / nirjarA sA smRtA dvedhA sakAmA kAmavanitA / / 86 // . jJeyA sakAmA yaminAmakAmA tvanyadehinAM / karmaNAM phalavalpAko yadupAyAtsvato'pi ca / / 87 // sadoSamapi dIptena suvarNa vahinA ythaa| tapo'minA tapyamAnastathA jIvo vishudhyti|| 88 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 caturtha prakAza, / OM anazana maunoda vRttaH salepaLa tathA rasatyAgastanuklezo. lInateti vahistapaH // 89 // prAyazcittaM vaiyAvRtyaM svAdhyAyo vinayo'pi ca / vyutsargo'tha zubhaM dhyAnaM SoDhetyAbhyaMtaraM tapaH // 90 // dIpyamAne tapovast bAhye vAbhyaMtarepi ca / yamI jati karmANi durjarANyapi tatkSaNAt // 91 // sa sAranAM khIjabhUta ( kAraNabhUta) karmAnuM AtmapradezeAthI jharavuM thatuM hAvAthI tene siddhAMtamAM niza kahI che. te e prakAranI che. sakAmanirjarA ane akAmanirjarA. ( A kriyAthI mArAM karmonA kSaya thAo. AvA AvA abhilASathI upayegapUrvaka pradeze rasane anubhavI karma pudgalAnuM parizATana karavuM te sakAma ni rA, ane karma thI mukta thAnI IcchA sivAya (TADha, tApa, bhukhatarasAdithI ) Atmapradeze rasa anubhavI karma pudgaleAnu niravuM te akAmaniza). A sakAma nirjarA sAdhuone tathA samyakatva dhAraNa karanAra gRhasthAne hAya che ane ekedriyAdghi bIjA prANione akAma nirjarA hAya che. kemake phUlanI mAphaka karmonA pAka paNa e prakAre thAya che. eka svabhAvathI ane bIjo upAyathI. ( jema lane ghAsa pramukhanI garamImAM nAkhavAthI pAkI jAya che ane vRkSa upara paNa pAke che tema karmo paNa eka te svAbhAvika kALe karI nijara che tyAre khIjA udIraNA pramukha upAyeAe ii nirAya che. mATe karmanA pAka e prakAre kahevAmAM AvyeA che. eka sakAma ane khIjo akAsa ). dRSTAMtapUrvaka sakAma nija rAnA hetu khatAve che ke, jema melavALuM sAnu` hAya paNa dedIpyamAna agnimAM nAkhavAthI te vaDe zuddha thAya che, tema jIva paNa azAtA vedanIyAdi koe karI doSayukta che, chatAM tapasyA rUpa pramaLa agnivaDe karI zuddha thAya che, kemake tapasyA nirAnu kAraNa che. te tapa khAhya ane abhyatara ema e prakAranA che. bAhya tapa, anazana, unAdarI, vRttisa kSepa, rasatyAga, zarIrakaleza ane saMlInatA ema cha prakAranA che ane abhya tara tapa, prAyazcIta, vayAvacca, svAdhyAya, vinaya, kaSAyatyAga ane zubha dhyAna ema cha prakAranA che. A bAhya ane abhyaMtara taparUpa agni pradIpta thaye te ' * ' Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - dharma sukhyAtatA bhAvanA, rasa rAMcamavA muni e dura karI zakAya tevAM paNa karmone tatkALa bALI bhasmasAna kare che. 86 thI 91. vivecana- upAyathI sarva prakAre badha karatAM, navIna pANIthI dhovara bhagatuM nathI. tema varavaDa Adhavano nirodha kyAMthI navIne kamaMdravyavaDe A kava puga nathI. jema pUve eka evuM rAvaranuM pANI ane nItra tApathI sukAI jAya che, tema pUrvanAM bAMdhala I kama napasyAthI zocAIne kArya thAya che. nirja mATe bAda napathI abhya tara tapa I che ane atyaMtara tapamAM paNa dhyAna che te mugaTa tulya che. kemake dhyAnavALAmunio, ghaNA kALanAM ekaThAM karelA. ghary ane pragALa kone paNa eka kSaNa mAtramAM nirjarI nAkhe che. jema vRddhi pAmela ajINadi doSa lAMghaNa karavAcI zocAI jAya che. tema tapasyAthI pUrva sacita karmo phAya thAya che. jema pracaMDa pavanathI haNAyela vAdaLane samUha vikharAI jAya che tema napasyAthI kama chUTI jAya che. A be prakAranA tapa vaDe nirjara karatAM sarve karmanA TAyathI mokSa prApta thAya che. mATe sa sAra samudrapAra utaravA setu(pALa cA pula) tulya ane mamatva nAzanA kAraNarUpa A nirjara bhAvanAne vAraMvAra yAda karavI ane te pramANe vartana karavuM. dharma sukhyAtanA bhAvanA. svAkhyAtaH khalu dharmo'yaM bhgvdbhirjinottmaiH| ye samAlaMcamAno hi na majed bhavasAgare / / 92 // sayamaH sUtRtaM zaucaM brahmAkiMcanatA tpH| kSAMtirdivamujutA muktizca dazadhA sa tu // 93 // bhagavAna kevaLa jJAnI tIrthakaree vidhi pratiSedha rUpa A dharma ghaNuja sarasa rIte pUrvApara virodha rahita kahyo che ke je dharmanuM durgatimAM paDavAnA bhayathI avalaMbana karanAra mANasa saMsArasAgaramAM buDate nathI te dharma saMyama (prANinI dayA) satya, zoca (adattAdAna parihAra,) brahmacarya, akiMcanatA (zarIra tathA dharmopakaraNadine viSe paNa nirmamatA,) tapa, kSamA, namratA, saralatA ane nirlobhatA (bAhyAbhyatara vastu viSe tRSNA viccheda) rUpadeza prakAranA che. 92-93. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amaveenawinmunawwarwomen mammewwwdian m. Maniwwwwne rarara caturtha prakAza dhamanuM mAhAbhya, dharmaprabhAvataH kalpadramAyA dadatIpsinam / gocarepi na te yatsyuradharmAviSTitAtmanAm // 94 // apAre vyasanAMbhodhau parvata pAti dehinam / sadA savidhavatyaiko baMdhudharmo'tivatsalaH // 95 // . AplAvayati nAMbhodhirAzvAsayati caaNdhudH| yanmahIM sa prabhAvoyaM dhudhaM dharmasya kevalaH // 96 // na jvalatyanalastiryag yadRrvaM vAti naanilaa| aciMtyamahimA tatra dharma eva nibaMdhanam // 97 // nirAlaMbA nirAdhArA vizvAdhArA vasuMdharA / yacAvatiSThate tatra dharmAdanyanna kAraNam // 98 // sUryAcaMdramasAvetau vizvopakRtihetave / udayete jagatyasmin nUnaM dharmasya zAsanAt // 99 // avaMdhUnAmasau baMdhurasakhInAmasau sakhA / anAthAnAmasau nAtho dharmoM vizvakavatsalaH // 10 // rakSoyakSoragavyAghravyAlAnalayarAdayaH / / nApakamalaM teSAM yadharmaH zaraNaM zritaH // 10 // dharmoM narakapAtAlapAtAdavati dehinaH / dharmoM nirupama yacchatyapi sarvajJavaibhavam // 102 // , dharmanA prabhAvathI kalpavRkSa, kAmadhenu, ciMtAmaNyAdi mana Icchita phaLa Ape che ane te ja kalpavRkSAdi adharmiSTa manuSyane daSTiecara paNa thatA nathI. mahAna duHkharUpa samudramAM paDatAM prANione niraMtara pAse rahevAvALe ane baMdhu samAna ati vatsala eka dharma, rakSaNa kare che. samudra pRthvIne bhIMjAvI detuM nathI ane varasAda pRthvIne tRpta kare che, A prabhAva ni kevaLa dharmano ja che. agni tiSThi rIte baLatuM nathI ane pavana uvahana thatuM nathI. A aciMtya mahimAnuM kAraNa dharmaja che. vizvanA AdhArabhUta pRthvI AlaMbana ane AdhAra vinA rahI zake che, tyAM dharma sivAya bIjuM koI kAraNa nathI. A sUrya ane caMdramA vizvanA upakArArthe A Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - dharmanuM mAhAbhya. ra3 jagamAM udaya pAme che. nirbhaze te dharmanI AjJAthI udaya pAme che. A dharma jene bAMdhava na hoya tene bAMdhava che, mitra na hoya tene mitra che, anAthane nAtha che ane sarvanuM hita karanAra che. jeoe dharmanuM zaraNa lIdhuM che teone, rAkSasa, yakSa, sarpa, vyAgha, vyAsa, agni ane viSAdi duHkha ApavAne ke buruM karavAne samartha thatAM nathI. dharma, naraka ane pAtALamAM paDatA prANionuM rakSaNa kare che ane upamArahita sarvajJapaNAnA vaibhavane paNa dharmaja Ape che. 94thI 102 kaTisthakaravaizAkhasthAnakasthanarAkRtim / ' dravyaiH pUrNa smarellokaM sthityutpttivyyaatmkaiH||10|| loko jagatrayAkIrNo bhuvaH saptAtra vessttitaaH| ghanAMbhodhimahAvAktanuvAtairmahAbalaiH // 104 // vetrAsanasamo'dhastAnmadhyato jhallarInimaH // agre murUjasakAzo lokaH syAdevamAkRtiH // 10 // niSpAdito na kenApi na dhRtaH kenacicca sH| svayaM siddho nirAdhAro gagane kiMvavasthitaH // 10 // keDa upara beu hAtha rAkhI ane paga pahoLA karI ubhelA purUSanI AkRti sarakhA sthiti utpatti tathA vyaya dharmavALAM cha dravyathI pUrNa A cAra rajaju pramANa lokane ciMtava. te loka udhdha, adhA ane tio ema traNa jagathI vyApta che. adho lokamAM rahelI narakanI sAta pRthvIo mahA baLavAna ghane dadhi ( nivaDa jAmela pANuthI) ghana vA (niviDa jAmela vAyuthI) ane pAtaLA vAyuthI nIce viMTaLAyelI che. A cAra rAjya loka adha bhAgamAM trAsanane AkAre (nIce vistAravALo ane upara upara saMkeca pAmatA AkAravALA) che. madhya bhAgamAM jhAlara sarakhA AkArano che ane uparanA bhAgamAM muraja ( upara tathA nIce saMkecavALo ane vistAravALo suraja) nA AkAravALe che A pramANe caMda rAja lokanI AkRti che A lokane keIe banAvyA nathI tema tene keIe pakaDI rAkhyuM nathI paNa svayaM siddha ane nirAdhAra AkAzamAM rahe che. A pramANe vicAra karI lekavarUpanuM ciMtana Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .24 caturtha prakAza vana karI bhavabhramaNathI viraktatA meLavavI te lokasvarUpa vicAravAnuM prayojana che. lokasvarUpa bhAvanA samApta thaI. 103 thI 106. samyakatva durlabha bhAvanA, akAmanirjarArUpAtpuNyAjatoH prajAyate / sthAvarakhAnasatvaM vA tiryaktvaM vA kathaMcana // 107 // mAnaNyamAryadezazca jAtiH srvaalpaattvm|| Ayuzca prApyate tatra kathaMcitkarmalAghavAt // 10 // prApteSu puNyataH zraddhA kathakazravaNeSvapi / tatvanizcayarUpaM tad vodhiratnaM sudurlabham // 109 // bhAvanAbhiravizrAMtamiti bhAvitamAnasaH / nirmamaH sarvabhAveSu samatvamavalaMbate // 110 // akAma nirjarArUpa puNyathI koI paNa prakAre jaMtuone(nigadathI) sthAvarapaNuM, trasapaNuM ane tiryaMca paNa prApta thAya che. ane tenAthI paNa vizeSa karmalAghavatA thatAM manuSya janma, Arya deza, uttama jAti, sarvaIdriyapaTutA (paripUrNatA) ane lAMbu AyuSya prApta thAya che temaja vizeSa padayathI dharma zravaNa karavAne abhilASa, dharmakathana karanAra gurU ane dharmanuM zravaNa e sarva maLe chate paNuM tattva nizcayarUpa bodhiratna (samyakatva) pAmavu e vizeSa dulabha che A pramANe vicAra karI samyaktvamAM daDha thavu te bedhidulabha bhAvanA che. A bAra bhAvanAovaDe manane niraMtara vAsitabhAvita-karatA sarva padArthone viSe mamatva rahita thaI prANio samabhAvane prApta thAya che. mATe sama sukhAthIoe A bArabhAvanAthI ahoniza ataHkaraNane vAsita karavu joIe. 107 thI 110 samabhAvanuM phaLa, viSayebhyo viraktAnAM saamyvaasitcetsaam| upazAmyekapAyAgnirvAdhidIpA samunmiSet / / 111 // viSayathI virakta pAmelA ane samabhAvathI vAsita cittavALA manuSyane kaSAya agni upazamI jAya che ane samyakatva dIpaka 'pradIpta thAya che. 111. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayAnanuM svarUpa, samatva AvyA pachI zuM karavuM? samatvamavalaMbyAtha dhyAnaM yogI samAzrayet / vinA samatvamArabdhedhyAne svAtmA viDaMbyate // 112 // samatvanuM avalaMbana karIne rogIoe dhyAnano Azraya karavo (dhyAna karavuM). samabhAva sivAya dhyAnane prAraMbha karavAmAM Ave te dhyAnamAM praveza na thatAM, AtmA viDaMbanA pAme che. 112. mokSaH karmakSayAdeva sa cAtmajJAnato bhavet / dhyAnasAdhyaM mataM tacca taddhayAnaM hitamAtmanaH // 11 // karmakSayathI ja mokSa thAya che, te karmakSaya AtmajJAnathI thAya che, te AtmajJAna dhyAnathI sAdhya thAya che, mATe te dhyAnaja AtmAne hitakArI mAneluM che. 113. nasAmyena vinA dhyAna na dhyAnena vinA ca tat / niSkampaMjAyate tasmAd dvayamanyo'nyakAraNam // 11 // sAmyatA sivAya dhyAna hetu nathI ane dhyAna sivAya niSkapa (majabuta) sAmyatA AvatI nathI. mATe te beu ApasamAM (anyaanya) heturUpa che. 114. ---- ---- dhyAnanuM svarUpa, muhUrtAtarmanAsthairya dhyAnaM chadmasthayoginAm / dhamma zulaM ca tad dvedhA yogarodhastvayoginAm // 115 // eka AlaMbanamA atarmuhUrta paryata mananI sthiratA te chavastha gIonuM dhyAna kahevAya che. te dharmadhyAna ane zukaladhyAna ema be prakAranuM che. ane yoganA nidhirUpa dhyAna ayogione (cAdamAM guNaThANAvALAne) hoya che 115. muhartAtparatacitA yadvA dhyAnAMtaraM bhavet / vahvarthasaMkrame tu syAdIrghApi dhyaansnttiH||116 // eka muhUrta dhyAnamAM javA pachI dhyAna sa ba dhI ciMtA hoya, athavA Ala mananA bhedathI bIjuM sthAnAMtara hAya (paNa eka satata sivAya ekaja Ala banamAM vadhAre vakhaMta dhyAtA rahI zaktA nathI). ema ghaNuM arthamAM praveza karavAthI eTale aMtarmuhUta rahI vaLI Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza, 26 trIjI Ala mana lIdhuM evI rIte lAMkhA vakhata sudhI paNa dhyAnanI saMtati hAya che. 116. - dhyAnanI vRddhi karavA mATe dhyAnamAM bhAvanAe karavI te batAve che. maitrIpramodakAruNyamAdhyasyAni niyojayet / dharmadhyAnamupaskarttu taddhitasya rasAyanam // 117 // tuTelA dhyAnane pharI dhyAnAMtaranI sAthe joDavA mATe maitrI, pramAda, karUNA ane mAdhyasthatA A cAra bhAvanAe AtmAnI sAthe pratyeAjavI, kemake A bhAvanAe dhyAnane rasAyaNanI mAphaka pASTa ApanArI che. 117, maigyAdi bhAvanAnuM svarUpa. mA kArSItko'pi pApAni mA ca bhUtkopi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA matimaitrI nigadyate // 118 // . apAstAzeSadoSANAM vastutavAvalokanAm / guNeSu pakSapAto yaH sa pramodaH prakIrttitaH // 119 // dIneSvAttaSu bhIteSu yAcamAneSu jIvitam / pratIkAraparA buddhiH kAruNyamabhidhIyate // 120 // krUrakarmasu niHzaMkaM devatAguruniMdiSu / AtmazaMsiSu yopekSA tanmAdhyasthamudIritam // 121 // AtmAnaM bhAvayannAbhirbhAvanAbhirmahAmatiH / truTitAmapi saMghate vizuddhAM dhyAna saMtatim // 122 // kAI paNa jIve. pApa na karo, koI paNa du:khI na thAo ane A jaganA sarva jIvA paNa karmathI mukta thAo, A prakAranI bhAvanAmuMddhi te maitrI kahevAya che. jIvahiMsAdi samagra doSane dU karanArA ane yathAsthita vastutattvane jovAvALA mahA purUSonA zama, dama, aucitya, gAMbhiya, dhairya tyAdi guNAne viSe guNapaNAnA je pakSapAta (temanA vinaya vajjaina stuiti, zlAghA ane vaiyAvRtyAdi karavA rUpa pakSapAta) tene prasAda kahela che. dInaM, dayApAtra, Artta, tRSNA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsanAnu svarUpa, parvakAsana 227 rUpa agni vaDe karI khaLatA vividha du:khathI pIDAyelA, vairIthI dukhAcelA, rAgathI pIDAyelA athavA mRtyunA mukhamAM sapaDAyelA mATeja prANatrANu mATe yAcanA karatA jIvAne te te du:khAmAMthI mukta karavA mATe hiteApadeza tathA dezakAlanI apekSAe anna, pAna, Azraya, vastra, auSadhAdi vaDe karI madada karavI te karUNa kahevAya che. gamyAgamya, lakSyAlakSya, ka vyAkartAvyAdi, viveka vinAnA ane tethI krUra karma karavAvALA, ni:za kapaNe devagurUnI nidA karanArA ane saddoSa chatAM paNa peAtAnI prazasA karavAvALA A jIvA dharma dezanAne aceAgya jaNAtAM teonI upekSA karavI, tene mAdhyastha bhAvanA kahe che. A bhAvanAe vaDe peAtAnA AtmAne bhAvita karatAM vAsita karatAM--mahAbuddhimAn jIve truTelI vizuddha dhyAnanI satatine pAchI sajIvana kare che. sAMdhI Ape che. 118-122. dhyAna kevA sthaLAmAM rahI karavuM te. tIrtha vA svasthatAhetuM yattadvA dhyAnasiddhaye / kRtAsanajayo yogo viviktaM sthAnamAzrayet // 123 // AsananA jaya karavAvALA ceAgIe dhyAnanI siddhi mATe tIrtha - karInA janma, dikSA, kevaLa ane nirvANa bhUmikAmA javuM joie, tenA abhAve svasthatAnA hetabhUta strI, pazu, paDAdi rahita kAIpaNa sArA ekAMta sthaLane Azraya karavA. 123. ca 1 AsanAnAM nAma. parya kabIravajrAbjabhadradaNDAsanAni utkaTikA godohikA kAyotsargastathAsanam // 124 // pa kAsana, vIrAsana, vajrAsana, padmAsana, bhadrAsana, IMDAsana, utkaTikAsana, gAdahikAsana, ane kAceAtsargAsana, vigere AsanA kahelAM che. 224. ' AsanAnu' svarUpa, paryaMkAsana. sthAjjaMghayoradhobhAge pAdopari kRte sati / paryako nAbhigottAnadakSiNottaraprANikaH // 125 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 caturtha prakAza. beu jaMghAnA nIcalA bhAge paganA upara mUkaye chate ane jamaNe tathA DAbo hAtha ane nAbhi pAse uMcA uttara dakSiNa rAkhavAthI paryakAsa thAya che. mahAvIra devane nivaNa avasare A Asana hatuM. jAnuM ane hAthane prasArIne suvuM tene pAtaMjalI paryakAzana kahe che. 126. vIrAsana. vAmoMghridakSiNorUrva vAmorUpari dakSiNaH / kriyate yatra tadvIrocivaM vIrAsanaM smRtam // 126 // DAbo paga jamaNu sAthaLa upara ane DAbA sAthaLa upara jamaNe paga je AsanamAM karAya che, te vIra puruSane ucita vIrAsana kaheluM che. 126. vajAsana, pRSTe vajrAkRtIbhUtadobhyo vIrAsane sati / gRhNIyAtpAdayoryatrAMguSTho vajrAsanaM tu tat / / 127 // pUrva batAvela rIta pramANe vIrAsana karyA pachI vajUnI AkRti mAphaka pAchaLa beu hAtha rAkhI te hAtha vaDe beu paganA aMguThA pakaDavA (arthAt pITha pachADI hAtha karI vIrAsana upara rahelA DAbA paganA aMguThAne DAbA hAthathI ane jamaNA paganA aMguThAne jamaNAhAthathI pakaDavA) tene vajUsana kahe che. 127. keTalAeka tene vetAlAsana kahe che ( matAMtarathI bIjI rIte vIrAsana batAve che.) siMhAsanAdhinasyAsanApanayane sati / / . tayaivAvasthitiryA tAmanye vorAsanaM viduH|| 128 // sihAsana upara beThelA ane paga nIcA sukelA heya, tyAre pAchaLathI Asana kADhI lIdhA pachI te mANasa jevI rIte rahI zake tevI rIte rahevuM tene kAyaphleza prakaraNamAM siddhAMtie vIrAsana he che. 128 pAtaMjalI te ubhA rahIne eka paga bheMca upara sthApanA karI rAkhavo ane eka paga uce vAMko vALI rAkhave tene vIrAsana kahe che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkaTika tathA gohika Asana jaMghAyA madhyabhAge tu saMzlepo yatra jNghyaa| padmAsanamiti moktaM tadAsanavicakSaNaH // 129 // eka jaMghAnA madhya bhAgamA tenI sAthe bIjI jaMghAne meLApa karI rAkho tene AsananA jANapura padmAsana kahe che. 1290 bhadrAsana, saMpuTokRtya mukAgre talapAdA tathopari / pANikacchapikAM kuryAt yatra bhadrAsanaM tu tat // 130 // paganAM be taLIyAM ekaThAM karI liMga AgaLa rAkhI tenA upara begI beu hAthanAM AMgaLAM ApasamAM bharAvI tyAM paga upara rAkhavA tene bhadrAsana kahe che. 140. daMDAsana, zliSTAMgulI liSTagulpho bhUzlipTorUprasArayet / yatropavizya pAdau tadaMDAsanamudIritam // 131 / / besIne AgaLIo, gulpha ane sAthaLa e traNe jamInanI sAthe aDake tevI rIte paga prasAravAlAbA karavA tene daDAsana kaheluM che. 131. utkaTika tathA dehika Asana. putapANisamAyoge prAhurutkaTikAsanam / pANibhyAM tu bhuvastyAge tatsyAd godohikAsanam // 132 // keDanI nIcenA DhagarAo (kulAo) ne pAnInI sAthe nIce jamIna upara aDakAvavA tene utkaTikAsana kahe che te AsanamAM mahAvIradevane kevalajJAna thayuM hatuM, ane paganI pAnIo jamIna sAthe na aTake tevI rIte gAya devAne AkAre besavuM. tene geda hikAsana kahe che. 132. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 caturtha prakAza kAyotsargAsana, prAlaMbitabhujadvandvamUrdhvasthasyAsitasya vA / sthAnaM kAyAnapekSaM yat kaayotsrg:skiirtitH||13|| bane bhujAone nIcI laTakatI rAkhI, ubhAM athavA beThAM kAyAnI apekSA rAkhyA vagara rahevuM tene kAtsarga Asana kahe che. 133. A Asana te eka dimAtra batAvyAM che paNa bIjA aneka Asano che chatAM - jAyate yena yeneha vihitena sthiraM manaH / tattadeva vidhAtavyamAsanaM dhyAnasAdhanam // 134 // je je Asana karave karI mana sthira thAya, dhyAnanA sAdhanabhUta te te Asaneja karavAM. ahI amuka Asana ja karavuM joIe te kAMI Agraha nathI. sukhapUrvaka lAMbA kALa citta samAdhimAM besI zakAya te Asana karavA lAyaka che. A sarva AsanamAMthI tevuM pitAne yogya koI paNa Asana karavuM. 134. sukhAsanasamAsInaH suzliSTAdharapallavaH / nAsAgranyastadRgdo detairdaitAnasaMspRzan // 135 // prasannavadanaH pUrvAbhimukho vApyudaGmukhaH / apramattaH susaMsthAnodhyAtAdhyAnodyatobhavet // 136 // lAMbA vakhata sudhI sukhe besI zakAya tevA Asane besI pavana bahAra na jAya tevI rIte majabutAIthI bane hoThe baMdha karI nAsikAnA agra bhAga upara ane daSTi sthApana karI, uparanA dAtAnI sAthe nicenA dAMtene sparza na thAya tevI rIte dAMtene rAkhI, dAMtanI sAthe dAMta lAgavAthI mana sthira thatuM nathI) rajo, tameguNarahita kuTInA vikSepa vinAnuM prasanna mukha karI, pUrva sanmukha cA uttara sanmukha besI (athavA jInezvaranI pratimA sanmukha besI) apramatta ane zarIrane sarala (sidadhu) cA merUdaMDane akkaDa rAkhI khAtAe dhyAna karavA mATe udyamavAnuM thayuM. 135-136. iti AcArya zrI hemacaMdraviracite yogazAne munizrI kezara vijayajIgaNikRta vAlAvayAdhe caturtha prakAzaH Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha paMcamaH prakAzaH prArabhyate // prANAyAma. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi ema ceAganAM ATha gA che. temA ceAthuM aga prANAcAma che. pataMjali pramukha yAgAcAryoe meAkSa sAdhana mATe prANAyAmane upayAgI gaNI svIkAryo che, paNa kharI rIte prANAyAma meAkSanA sAdhanarUpa dhyAnamAM upayAgI nathI, chatA paNu zarIra niza gatA ane kALajJAnAdimAM upacAgI che, ema dhArI ame paNa prANAyAmanuM svarUpa AMhI ApIe chIe. prANAyAmastataH kaizcit Azrito dhyAnasiddhaye / zakyo netarathA karttuM manaH pavananirjayaH // 1 // Asana jaya karyo anatara koI patta jali pramukhe dhyAna siddhi mATe prANAyAmanA Azraya lIdheA che. kemake prANAyAma karyAM sivAya mana ane pavanane! jaya thaI zakatA nathI. 1. prANAyAmathI pavananA jaya thAya paNa mananA jaya kema thAya tenA uttara Ape che. // mano yatra maruttatra maruyatra manastataH / atastulyakriyAvetau saMghItau kSIranIravat // 2 // mana je ThekANe che, te ThekANe pavana che. ane jyAM pavana che tyAM mana che. A kAraNathI sarakhI kriyAvALAM mana ane pavana dudha ne pANInI mAphaka ekaThAM maLelAM rahe che. 2. vivecana--mana ane pavananI kriyA tathA sthAna ekasarakhu che. zarIranA kAI paNa bhAga upara manane rokazeA tA te ThekANe avazya pavanane khaTakAro thatA jaNAze. manane kAi paNa bhAga upara rAMkavuM eTale upayAga rAkhI tete bhInA upara kheMcA karavuM" Ama Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. paMcama prakAza karavAthI bIjA koI paNa vicAra sabaMdhI mananI kiyA baMdha paDaze. ane je ThekANe rokavAmAM AvyuM che te ThekANe upaganI jAgRti hovAthI vicAra nahi kare, paNa upaganI jAgRti sudhI tyAM ja rekAI raheze ane pavana paNa tyAM khaTaka khaTaka evA zabda karate ke koI bIjI paNa rIte tyAM che ema anubhavAze. 3. mana pavananuM tulya kriyApaNuM batAve che. ekasyanAze'nyasya syAnAzo vRttau ca vartanam / dhvastayoriMdriyamatidhvaMsAnmokSazca jAyate // 3 // mana, pavana, bemAthI ekano nAza thaye bIjAno nAza thAya che, ane beumAMthI eka hoya te bIje paNa banyA rahe che. beune nAza thavAthI Idriya ane buddhinA vyApArano nAza thAya che. ane IdriyanI pravRtti tathA mananA vicArobaMdha thavAthI mokSanI prApti thAya che. vivecana-mana ane pavanane nAza zarIramAMthI jIva javA pachI thaI jAya che, tyAre Idriya tathA vicAranI pravRtti paNa badha thAya che, te AMhI grahaNa karavAnI nathI, ane tethI mekSa thatuM nathI. paNa Atma upayoganI pUrNa jAgRti hoya tyAre mana ane pavananI pravRtti baMdha thaya che, te pravRtti dha thatAM indriyanA vyApAra ane buddhinI pravRtti ba dha thAya che, te AMhI grahaNa karavAnI che ane tethI ja mekSa maLe che, 3. - - - prANAyAma, prANAyAmanuM lakSaNa ane tenA bhedo. prANAyAmo gaticchedaH / zvAsaprazvAsayomataH / recaka: pUrakazcaiva kuMbhakazceti sa tridhA // 4 // zvAsa uzvAsanI gatine nirodha kara, tene prANAyAma kahe che. te prANAyAma recaka, pUraka ane kubhaka ema traNa prakAra che 4 vivecana-nAsidinA chidrathI bahAra nIkaLatAvAyune zvAza" kahe che, bahArathI aMdara praveza kastA vAyune nizvAsa kahe che. te be prakAranA vAyunI gatine rokavI tene prANAyAma kahe che. .. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sAtanAM anukrame lakSaNe batAve che, bIjA AcAryanA mate prANAyAmanA sAta bheda kahe che. pratyAhArastathA zAMta uttarazAdharastathA / . ebhirbhadaizcaturbhistu saptadhA kIryate paraiH // 5 // pratyAhAra, zAMta, uttara ane adhara A cAra bheda sahita (pUrvanA traNa sAthe meLavatAM) sAta prakArano prANAmaya che, ema keTalAka AcArya kahe che. pa. esAtanAM anukrame lakSaNe batAve che. yatkoSThAdatiyatnena nAsAbrahmapurAnanaH / bahiH prakSepaNaM vAyoH sa recaka iti smRtH||6|| koThAmAMthI ghaNA prayatnapUrvaka nAsikA, brahAradha ane mukhe karI vAyune bahAra kADho tene recaka prANAyAma kahyo che. samAkRSya yadApAnAt pUraNaM sa tu puurkH| nAbhipane sthirIkRtya roSanaM sa tu kuMbhakaH // 7 // bahArathI pavanane kheMcIne apAna (gudAdvAra) paryaMta koThAmAM pUra te pUraka ane nAbhikamaLamAM sthira karIne tene reka te kuMbhaka kahevAya che. 7. sthAnAtsthAnAMtarotkarSA pratyAhAraH prkiirtitH| tAlunAsAnanadAranirodhaH zAMta ucyate // 8 // eka sthAnathI bIjA sthAnamAM vAyune kheMcI ja tene pratyAhAra kahyo che ane tALavu, nAsikA tathA mukhanA dvArethI vAyuno nirodha karavo tene zAMta kahe che. 8. vivecana--nAbhithI vAyune khecI hRdayamAM laI ja, hadacathI nAbhimAM laI ja vigere eka ThekANethI bIje ThekANe laI ja te pratyAhAra prANAyAma. zAMta ane kuMbhakamAM phera eTale jaNAya che ke kuMbhakamAM, nAbhikamaLamAM pavanane rokavAmAM Ave che ane zAMtamAM teniyama nathI paNa nikaLavAnA dvArethI rikave te sAmAnya niyama che. 8. ApIyovaM yadutkRSya hRdayAdiSa dhAraNam / uttaraH sa samAkhyAto viparItastato'dharaH // 9 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza, bahAranA vAyune pIne uce kheMcI hadayAdikane viSe dhArI rAkhave te uttara prANAyAma ane tethI avaLI rIte eTale nAbhi Adi nIcA pradezamAM dhArI rAkhave te adhara prANAyAma. 9 vivecana-AhI e zaMkA thAya che ke recakAdimAM prANAcAma kevI rIte saMbhave? kemake prANAyAmane artha evo thAya che ke zvAsa prazvAsanI gatino niSedha karavo te, te recakAdimAM banI zakti nathI. tene uttara A pramANe che ke recaka karyA pachI prANane nAsikAnA dvAra AgaLa bahAraja reka. aMdara AkarSa nahi tema mUkavAno te cheja nahi. eTale te zvAsa prazvAsanI gati vicchedarUpa prANAyAma kahI zakAya. temaja pUrakamAM bahAranA vAyune haLave haLave AkaSIne keTAmAM raka. tyAMthI reca nahi ane pUra paNa nahi eTale tyAM gativi chedarUpa prANAyAma thaye. evI rIte sarva prANAyAmamAM zvAsa prazvAsanI gatine rokavAnuM banI zake che. 9. prANAyAmanuM phaLa, recanAdudaravyAH kaphasya ca prikssyH| puSTiH pUrakayogena vyAdhidhAtazca jAyate // 10 // recaka prANAyAmathI udara (peTa)nI vyAdhi ane kaphano nAza thAya che ane pUraka prANAyAmanA ge zarIrane paNa maLe che. tathA vyAdhi (ga)nI zAti thAya che vikasatyAzu hRtpadmaM grethiratavibhidyate / valasthaya viddhizva kuMbhanAd bhavati sphuTam // 11 // hadayakamaLa tatkALa vikasvara thAya che, aMdaranI gAMTha bhedAya che, zarIramAM baLanI vRddhi thAya che ane vAyu sthira rahI zake che. kuMbhaka karavAthI upara pramANe pragaTa rIte banI zake che 11. . pratyAhArAd valaM kAMtirdoSazAMtizca shaaNttH|| uttarAdharasevAtaH sthiratA kuMbhakasya tu // 12 // pratyAhAra nAmanA prANAyAmathI zarIramAM baLa ane kAMti Ave che, zAMta nAmanA prANAyAmathI vAta pitta ane kapha athavA trideza Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----- -- -- ~~-~ prANa vAyunA sthAnAdika kahe che, 235 - - --- -- -- --- (sanipAta)nI zAMti thAya che ane uttara tathA adhara prANAyAmanI sevAthI kuMbhakanI sthiratA thAya che. 12. atyAra sudhInuM vivecana prANa vAyune mATe AvyuM che. A prANIyAmathI ekalA prANa vAyune jaya thAya che tema nathI, paNa pAMce jAtanA vAyune jaya thAya che te batAve che. vAyunAM sthAnAdi ane tene jaya karavAnA upAya. prANamapAnasamAnAvudAnaM vyAnameva ca / prANAyAmaijayet sthAnavarNAkriyAthavIjavita // 13 // prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAna A pAMca vAyune te vAyunAM sthAna, varNa, kriyA, artha ane bIjane jANanAra - gIe prANAyAme karI jaya karavo 13. vivecana-zvAsa, nizvAsAdi ghaNe vyApAra kare te prANavAyu 1, mUtra, viSTA ane garbhAdikane zarIranI bahAra lAve te apAnavAyu 2, anAja ane pAchuM Adi padArthonI paripakavatAthI utpanna thatA rasane yathAyogya sthAnake pahoMcADe te samAna vAyu 3, rasAdine uMce laI janAra te udAna vAyu 4, ane saghaLA zarIrane vyApIne rahe te vyAna vAyu pa. A pAMce vAyunAM sthAna, varNa, kriyA, artha ane bIja anukrame batAvavAmAM Avaze. 13 prANavAyunA sthAnAdika kahe che. prANo nAsAgrahannAbhipAdAMguSThAMtago harita / nAgAboLa to pAro ra | 24 . prANavAyu nAsikAnA agrabhAga upara, hRdayamAM, nAbhimAM ane paganA aMguThA paryata prasare che. tene varNa lIle, navAM ugelAM tRNanA je che ane gamAgamanA prAge karIne tathA dhAraNa vaDe karIne tene jaya kare. 14. vivecana-gama eTale recakriyA, Agama eTale pUraka kriyA, ane dhAraNuM eTale kuMbhakanI kriyA. e traNa kiyAe karI eka prANAyAma thAya. A prANAyAma kiyAe karI prANavAyune jaya kare, arthAt je je ThekANe je je vAyunuM sthAna batAvyuM che te te ThekANe recaka pUraka ane Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza kuMbhaka karIne te vAyune jaya karo. AMhI nAsikAnA agra bhAga, hRdaya, nAbhi ane aMguThA paryata e sarva sthAne batAvyA. lIlo raMga e varNa jaNAvyuM ane recaka, pUraka, kuMbhaka, rUpa gamAgama prAga te kiyA batAvI. pUrve jaNAvela pAMcamAMthI AMhI traNa batAvyAM ane bAkI rahelA artha ne bIja e be pAMca vAyunA sthAnAdi traNa batAvyA pachI jaNAvavAmAM Avaze. eja gamAgama prayoga ane dhAraNa batAve che, nAsAdisthAnayogena pUraNArecanAnmuhuH / gamAgamaprayogaH syAt dhAraNaM kuMbhanAtpuna: // 15 // nAsikAdi sthAne karI vAraMvAra vAyune purave karI ane recana karave karI gamAgama prayoga thAya che ane te vAyune te te ThekANe rikavAthI (kuMbhaka karavAthI) dhAraNa nAmano prayoga thAya che. 15. apAna vAyunAM sthAnAdi batAve che. apAnaH kRSNarumanyApRSThapRSThAMnapANigaH / jeyaH svasthAnayogena recnaatpuurnnaanmuhuH||16|| apAna vAyuno varNa kALa che. kaMThanI pAchalI nADi, pITha, gudA ane pahAnImAM tenuM sthAna che. te sthAnamAM vAraMvAra recaka pUraka karavuM karI apAna vAyune jaya kara. 19. samAna vAyunAM sthAnAdi, zukAsamAno hannAbhisarvasaMdhiSvavasthitaH / jeyaH svasthAnayogenAsakRdrecanapUraNAt // 17 // samAna vAyune varNa dhaLa che hadaya, nAbhi ane sarva sAMdhAene viSe tenuM rahevAnuM sthAna che. te sthAne vAraMvAra recaka pUraka, (kuMbhaka) karakarI tene jaya kare 17. 'udAna vAyunAM sthAnAdi. rakto hutkaMThatAlubhUpadhyamUrti ca sNsthitH| udAno vazyatAM neyo gatyAgatiniyogataH // 18 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca vAganA pAtavya bIje batAve che. 237 jAna jAne raMga lAla che. hAla. , tALavuM (dazamahAra) baTIne madhya bhAgamAM ane manamAM tenuM sthAna che (te rahe che.) gani ne AgatinA praNathI tene vaza karavA 18. gati Agatine prayoga kevI rIte karavo te batAve che. nAmArpaNayogena sthApayataM hdaadie| banlAdukRpyamANaM ca rudhyA rUcyA vazaM nayet // 19 / / nArikA bahArathI vAyune enI tene hadayAdikamAM sthApana karave jethI te vAyu bIja ko cA jato hoya te tene vAraMvAra rekI rokIne vaza karavA 19. vivecana--A upAya kavAyu jItavA mATe lAgu pADavAne che. tyAM tyAM vAyune ravAnA sthAne banAvavAmAM AvyAM che, tyAM tyAM pahelA pRthya kerI (eTale bahArathI nAsikAkAra vAyune aMdara che, te te sthAne rokI rAkhavA eTale kheMca ke mUke e be kiyA baMdha karavI. tema thatA te vAyu te te ThekANe amuka vAna sudhI sthira raheze. kadAca jera karI te vAyu bIje ThekANe cA jAya to te te sthaLe vAra vAra rekI rekIne (eTale kuMbhaka karIne) keTaloka vakhata rAkhIne pAchA recaka karI devA (nAsikAnA eka chidraDhAga have haLave bahAra kADhI nAkho). pAcho teja chidrathI Adara kheMcI kuMbhaka karo. A prakAre te te vAyune jaya kara cA pitAne svAdhIna karo, 19 vyAna vAyunAM sthAnAdi batAve che. sarvatvagvRttiko vyAnaH shkrkaarmuksnimH| tathA magAtAravattinAtu | 20 | vyAna vAyune varNa IndradhanuSanA sara (vividha raMgI) che. cAmaDInA sarva bhAgamAM tenuM sthAna che. sakAca ane prakRti (pUraka ane recaka)nA krame kuMbhakanA abhyAsathI tene jaya kara.20. pAMce vAyunAM yAtavya bIje batAve che. prANApAna samAnodAna vyAneSveSu ca vAyupu / maiM maiM bairoM loM vIjAni dhyAtavyAni yathAkramam // 21 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 pacama prakAza, prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAna e pAMca vAyune viSe anukrame hai, , , , lo A pAca bIjenuM dhyAna karavuM 21. vivecana-prANAdi vAyunAM je sthAne batAvavAmAM AvyAM che, te te sthAne prANAdi vAyune jaya karavA mATe pUraka, kuMbhaka ane recaka karatI vakhate prANAdi vAyunA hai, Adi bIjenuM dhyAna karavuM. arthAt prANa vAyune jya karatI vakhate haiM. apAnanA jaya vakhate pe, samAnanA jaya vakhate ve, udAnanA jya vakhate ra ene vyAnanA jaya vakhate la nuM dhyAna karavuM. dhyAna karavuM eTale te ce Adi akSaranI AkRti kalpI tene jApa pUraka, kuMbhaka ane recaka karatI vakhate kare 21. vAyu jaya karavAthI thatA phAyadA. prAvalyaM jATharasyAgnedardIrghazvAsamarujjayo / lAghavaM ca zarIrasya prANasya vijaye bhavet // 22 // prANavAyune jItavAthI (vaza karavAthI) jaTharAgninI prabaLatA thAya, dIrghazvAsa cAle (dama na caDhe), vAyune jaya thAya (bAdI maTI jAya) ane zarIra halaka thAya 22. rohaNaM kSatabhaMgAderudarAgneH pradIpanam / / varNo'lpatvaM vyAdhighAta:samAnApAnayorjaye // 23 // samAna vAyu ane apAna vAyune jItavAthI; gaDa,gu baDa ane ghA AdinA vraNa (chidro) rUjhAI jAya, hADakuM bhAgI gayuM hoya te saMdhAI jAya, udaranI agni pradIpta thAya, maLa mUtrAdika ceDAM thAya ane regone nAza thAya. ra3. utkraaNtirvaarikaadyaishcaavaaghodaannirjye| jaye vyAnasya zItoSNAsaMgaH kAMtirarogitA // 24 // udAna vAyune jaya karavAthI utkrAMti eTale maraNa avasare dazame dvArathI prANatyAga karI zakAya. pANI tathA kAdavathI zarIrane bAdhA na thAya, Adi zabdathI kAMTAdikanI pIDA paNa na thAya. vyAna vAyuno jaya karavAthI TADha ane tApanI asara thatI nathI, zarIranuM teja vadhe ane niregatAnI prApti thAya. 24. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 pAMca zlAke karI dhAraNAnuM svarUpa matAve che. pAMce vAyune jItavAMnAM judAM kaLA batAvI have pAMce vAyu jItavAnu eka phaLa batAve che. yatra yatra bhavetsthAne jaMto rogaH prapIDakaH / tatchAMtyai dhArayet tatra prANAdimarutaH sadA // 25 // je je ThekANe prANione pIDA karanAra rAga utpanna thayA hAya tenI zAMtine mATe te te ThekANe prANAdi vAyune tyAM rokI rAkhavA. 25. vivecana--zarIranA koi paNa bhAgamAM pAMca vAyumAMthI kAi paNa vAyunuM sthAna hoya che, te AgaLa batAvI gayA chIe, te je ThekANe rAga utpanna thayA hoya te rAga maTADavA mATe prathama pUraka karI, te rAgane ThekANe ( rAganA upara ) kuMbhaka karavA. Ama karavAthI te rAga nAqhuda thaze. ghaNe bhAge vAta, pitta ane kaphanI viSamatAthI rAgAnI utpatti thAya che. teve ThekANe vAyune rAkavAthI kharAkha tattvA dUra thaI, vAyu pramukhanI viSamatA cAlI jAya che, ane manuSya nirogI bane che. Ama karavAthI karmanAM siddhAMtAne kei paNa rIte hAni pahoMcatI nathI. kemake keTalAeka rAgonI ke azAtA vedanInI zAMti AvA upacArAthI ke AvAM nimittothI paNa thai zake che. kAi karma ekaja rIte veDhavAnuM ke nirjaravAnuM anI zake evA siddhAMta nathI. 25. (prANArdika vAyune jItavAnAM phaLe matAvI have tenI dhAraNA karavAnuM kahe che.) ~~~~~~ vAyunI dhAraNA. evaM prANAdivijaye kRtAbhyAsaH pratikSaNam / dhAraNAdikamabhyasyenmanaH sthairyakRte sadA // 26 // A pramANe prANAdi vAyune jItavA mATe vAraMvAra abhyAsa karIne manane sthira karavA mATe niraMtara dhAraNAdikanA abhyAsa karaveA. 26. pAMca zlAke karI dhAraNAnu svarUpa batAve che. uktAsanasamAsIno recayitvAnilaM zanaiH / ApAdAMguSThaparyataM vAmamArgeNa pUrayet // 27 // pAdAMguSThe manaHpUrva ruddhvA pAdatale tataH / pASNa gulphe ca jaMghAyAM jAnunyUrau gude tataH // 28 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza, - A liMge nAbhau ca tude ca hatkaMThe ramanepi ca / tAjunAsAne ja eNvomAM ziratha - 21 evaM razmikrameNaiva dhArayanmarutA saha / sthAnAtsthAnAMtaraM nIlA yAvad brahmapuraM nayet // 30 // tataH krameNa tenaiva pAdAMguSThAMtamAnayet / nAbhipadmAMtaraM nItvA tato vAyuM virecayet 31 paMcabhiH kulakaM pUrve cothA prakAzamAM batAvela Asane besI, haLave haLave pavana recaka karI (pavanane bahAra kADhI) nAsikAnA DAbA chidrathI pavanane aMdara kheMcIne paganA aMguThA sudhI pahoMce tyAM sudhI pUra, pachI prathama paganA aMguThA upara manane rekavuM. (jayAM mana tyAM pavana e nyAyathI manane rokavAnuM kahetAM pavana paNa teja ThekANe rokAya) pachI anukrame paganAM taLIyAM upara, pAnImAM, zuM9mAM, jaMghAmAM, jAnumAM, sAthaLamAM, gudAmAM, liMgamAM, nAbhimAM, peTamAM, hRdayamAM, kaThamAM, jIbha upara, tAlumAM, nAkanA agra bhAga upara, netramAM, bhrakuTimAM, kapAlamAM ane mAthAmAM eka pachI eka sthAnamAM AgaLa vadhatAM, vAyunI saMghate manane chevaTamAM brahmaraddha paryata laI javuM. tyAra pachI teja krame pAchA pharI paganA aMguThAmAM mana sahita pavanane lAvI, tyAthI nAbhikamaLamAM laI jaI vAyune. recaka karo. 27-28-29-30-31. vAyunI dhAraNAnuM phala, pAdAMguSTAdau jaMghAyAM jAnUrugumehane / / dhAritaH kramazo vAyuH zIghragatyai valAya ca // 32 // nAbhau jvarAdighAtAya jaThare kAyazuddhaye / jJAnAya hRdaye kUrmanADayAM rogajarAcchide // 33 // kaMThe kSuttarSanAzAya jihvAgre rasasaMvide / gaMdhajJAnAya nAsAgre rUpajJAnAya cakSupoH // 34 // bhAle tadroganAzAya krodhasyopazamAya c| traNa ja pitAnAM sAkSAnahetave rUma , paganA aMguThAmAM, jaMghAmAM, ghuTaNamAM, sAthaLamAM, gudAmAM ane Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - te cArAdikanA jJAnanuM phala kahe che. ligamAM anukrame vAyune dhArI rAkhavAthI utAvaLI gati ane baLanI prApti thAya che. nAbhimAM vAyune dhArI rAkhavAthI tAva utarI jAya che, jaTharamAM dhArI rAkhavAthI maLa sApha thaI zarIra zuddha rahe che. hadayamAM dhArI rAkhavAthI jJAnanI vRddhi thAya che. kurmanADimAM rAkhavAthI roga ane vRddhAvasthAne nAza thAya che. (vRddhAvasthAmAM yuvAna jevuM zarIra banyuM rahe che.) kaThamAM vAyune dhAravAthI bhukha ane tarasa lAgatI nathI, lAgI heya paNa zAMta thAya che. jIbhanA agra bhAga upara vAyune rokavAthI sarva jAtanA rasanuM jJAna thAya che. nAsikAnA agra bhAga upara rAkavAthI gaMdhanuM jJAna thAya che. cakSumAM dhArI rAkhavAthI rUpanuM jJAna thAya che. kapAlamAM dhArI rAkhavAnI kapALanA rAgane nAza thAya che, ane kedhanI zAti thAya che (phodhavALA svabhAva maTI jAya che) ane brahmara dhramAM vAyune rokI rAkhavAthI sAkSAt siddhonAM darzana thAya che 32-33-34-35. dhAraNAnuM svarUpa batAvI have pavananuM ceSTita batAve che, abhyasya dhAraNAmevaM siddhInAM kAraNaM param / ceSThitaM pavamAnasya jAnIyAd gatasaMzayaH // 36 // siddhionA parama kAraNarUpa A pramANe dhAraNAne abhyAsa karIne pachI za sayarahita pavananuM svarUpa jANavuM 36. vivecana-dhAraNAno abhyAsa sArI rIte thavAthI sAdhAraNu rIte keTalIka sAmAnya siddhio prApta thAya che. 36. vAyunA cArAdi ane tenAM phaLe. nAbheniSkAmatazcAra hunmadhye nayato gati / tiSTato dvAdazAMte tu vidyAtsthAna nabhasvataH // 37 // nAbhimAMthI pavananu nikaLavu te cAra, hRdayanA madhyamAMthI javuM te gati ane brahmAra dhamAM rahevuM te vAyunuM sthAna jANavuM. 37. te cArAdikanA jJAnanuM phala kahe che, taJcAragamanasthAnajJAnAda bhyAsayogataH / jAnIyAtkAlamAyuzca zubhAzubhaphalodayam .. // 38 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara paMcama prakAza, manian te vAyunA cAra, gamana ane sthAnane abhyAse karI jANavAthI zubha ane azubha phaLanA udayavALA kALa ane AyuSya jANIzakAya che. 38, hRdayamAM manane rokavuM ane tethI thatA phAyadA tataH zanaiH samAkRSya pavanena samaM manaH / yogI hRdayapadmAMtarvinivezya niyaMtrayet // 39 // te pachI pavananI sAthe manane haLave haLave AkaSI ne (kheMcIne) cANIe tene hRdayakamaLanI A dara praveza karAvIne tyAM rokI rAkhavuM. tatosvidyA vilIyate viSayecchA vinazyati / vikalpA vinivarttate jJAnamaMtarvijRMbhate // 40 // hRdayakamaLamAM manane rAkavAthI avidyA (kuvAsanA yA mithyAtva) nAvilaya (nAza) thAya che, pAMca indriyanA viSaceAnI icchA vinAza pAme che, vikalpe nivRtta thAya che, ( utpanna thatA nathI) ane adara jJAna pragaTa thAya che. 40. 3 : ka maMDale gatirvAyoH saMkramaH ka ka vizramaH / kAca nADIti jAnIyAt tatra citte sthirIkRte // 41 // temaja vAyunI kacA ma DaLamAM gati che, kayA tattvamAM sa krama (praveza) thAya che, kyA jaI vizrAma pAme che, ane hamaNAM kai nADI cAle che, te sarva hRdayamAM manane sthira karavAthI jANI zakAya che. 41. E prathama cAra maDaLe jaNAve che, maMDalAni ca catvAri nAsikAvivare viduH / bhaumavAruNavAyavyAgneyAkhyAni yathottaram // 42 // pArthiva, vANu, vAyavya ane Agneya, A cAra maMDaLeA anukrame nAsikAnA vivaramA ThahyAM che. 42. ' pArzvi maMDaLanuM svarUpa kahe che. pRthivIvIjasaMpUrNa vajralAMchana saMyutam / caturakhaM hRtasvarNaprabhaM syAd bhaumamaMDalam // 43 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vAyunA cAre maMDaLanuM svarUpa kahe che. ra43, pRthivInAM bIjathI paripUrNa vyAsa), vajanAlAMchana (cinha)thI cuta, cAra khuNAvALuM ane tapAvelA sonA sarakhuM pArthiva maDaLa che. vivecana-pArthivabIja "a" akSara che. keTalAeka AcArya lane paNa pArthiva bIja kahe che hemacaMdrAcAryajIe "kSA"ne pArthiva bIja tarIke mAnyuM che. 43. vArUNa maMDalanuM svarUpa, syAdardhacaMdrasaMsthAnaM vAruNAkSaralAMchitam / caMdrAbhamamRtasyada sAMdraM vAruNamaMDalam // 44 // aSTamInA caMdra sarakhA AkAravALu, vArUNa akSara "va" kAranA cinDavALuM, cadra sarakhuM ujavaLa, ane amRtanA jharavA vaDe karI vyAsa thaeluM vArUNuM ma DI che 44 vAyavya maMDaLanuM svarUpa, snigdhAMjanaghanacchAyaM suhattaM vindusaMkulam / durlakSyaM pavanAkrAMtaM caMcalaM vAyumaMDalam // 45 // tailAdikathI mizrita karelA ajanasamAna gADha zyAma tivALuM, gaLAkAravALu, biMdunAM cinhathI vyAsa, dukhe dekhI zakAya tevuM, ane pavana bIja ""kArathI dabAyeluM, caMcaLa vAyumaMDaLa che 45. Aneya maMDaLanuM svarUpa, ujvAlAMcitaM bhIma trikoNaM svstikaanvitm|. sphuliMgapigaM tabIjaM jJeyamAneyamaMDalam // 46 // ucI prasaratI jvAlAyukta, lAya Apatu, traNa khuNAvALuM, svastika (sAthIA)nA lAMchanavALuM, agninA kaNIyAsarakhuM, pILA varNavALuM, ane agnibIja repha(S) sahita, Agneya maDaLa jANavu. 46 abhyAsena svasaMvedyaM syAnmaMDalacatuSTayam / krameNa saMcarannatra vAyu yazcaturvidhaH // 47 // abhyAsa karavAthI A cAre maMDaLa abhyAsIne jANa zakAya che. A cAra maMDaLamAM cAlatA vAyu anukrame cAra prakArane jANa 47. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ka , para, 244 paMcama prakAza, - te vAyunA cAre bhede kame batAve che. nAsikAraMdhramApUrya pItavarNaH zanairvahan / kavoSNoSTAMgulasvaccho bhavedvAyuH puraMdaraH // 48 // puraMdara vAyune (pRthvI tatvano) varNa pILA che. sparza kAMIka zIta ane kAMIka uSNa che, ane nAsikAnA vivarane pUrIne svaccha tathA haLave haLave ATha AMguLanA pramANamAM bahAra vahana thAya che. 48 dhavala zItalo'dhastAt tvaritatvarita vahan / dvAdazAMgulamAnazca vAyuvaruNa ucyate // 49 // dhoLA varNavALA, zItaLa sparzavALA ane nIce utAvaLe utAvaLe Ara Agula pramANe vahana thatAM vAyune varUNa vAyu (jaLatatva) kahe che. uSNazItazca kRSNazca vahastiryaganAratam / SaDaMgulamamANazca vAyu pavanasaMjJitaH // 50 // pavana nAmane vAyu, (vAyutatva) kAMIka uSNa ane kAMIka ThaMDe che. varNa kALa che ane niraMtara cha AMgula pramANe tirtho vahana thAya che, vAlAdityasamajyotIratyuSNazcaturaMgula: / AvarttavAn vahannU, pavano dahanaH smRtaH // 51 // ugatA sUrya samAna lAla varNavALe, ati garama sparzavALe ane vaLIAnI mAphaka uMco cAra AMgula vahana thatA dahana nomane pavana (agnitatva) kahe che. 51 vAyu vahana thatI vakhate karavAlAyaka kAryo iMdraM staMbhAdikAryeSu varuNaM zastakarmasu / vAyuM malinaloleSu vazyAdau vahnimAdizet // 52 // puraMdaravAyu vaheto hoya tyAre staMbhanAdi kArya karavAM, sArAM prazasta kArya varUNa vAyumAM, malina ane capaLa kAryo pavana vAyumAM ane vazIkaraNAdi kArya vahi nAmano vAyu cAlato hoya tyAre karavAM. para, prArabhela kAryane tathA prazna karavAne vAyu vahana thatI vakhatane zubhAzubha nirNaya - chatracAmarahastyazvArAmarAjyAdisaMpadam / manISitaM phalaM vAyuH samAcaSTe puraMdaraH / / 53 / / Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzubha praznane nirNaya pura dara vAyu vahana thatI vakhate AgaLa batAve che tenA saMbaMpamAM prazna kare, athavA pitA mATe tevAM kAryano prAraMbha kare te chatra, cAmara, hAthI, azva, ArAma, rAjyAdi saMpadA ane manaIcchita phaLanI prApti thAya. 53. tathA rAjyAdisaMpUrNaiH putrasvajanabaMdhubhiH / sAraNe vastunA cApi yojayedaruNaH kSaNAt // 54 // praznayA prArA avasare varUNa vAyu hoya te rAjyAdikathI saMpUrNa putra. vajana,baMdhuo ane uttama vastuonI sAthe meLApa karAvI Ape. kRpisevAdikaM sarvamapi siddhaM vinazyati / / mRtyubhiH kalaho varaM trAsazca pavane bhavet // 55 // prazna tathA kAryanA prAraMbha vakhate pavana nAmane vAyu hAya te khetI ane sevA pramukha sarva kArya phaLa devAne taiyAra thayuM te paNa tene nAza thAya ane mRtyuno bhaya, kaleza, vera tathA trAsa thAya.55 bhayaM zokaM rujaM duHkhaM vighnavyUhaparaMparAm / saMsUcayedvinAza ca dahano dahanAtmakaH // 56 / / ane dahana svabhAvavALo dahana vAyu hoya te bhaya, zoka, rega, du:kha, vizvanA samuhanI paraMparA tathA dhana dhAnyAdikanA vinAzane paNa sUcave che. 56. e cAre vAyunuM sUkSma phaLa batAve che. zazAMkaravimArgeNa vAyavo maMDalevamI / vizaMta: zubhadAH sarve niSkrAmaMto'nyathA smRtAmA 57 // caMdra ane sUrya mArge thaI (DAbI ane jamaNuM nADImA thaI) A cAre maMDaLamAM praveza karatA vAyu se zubha devAvALA che, ane te maDaLamAMthI nIkaLatA azubha denArA kahyA che. 57. tenuM kAraNa batAve che. . bhavezasamaye vAyu vo mRtyustu nirgame / ucyate jJAnibhistAk phalamapyanayostataH // 58 vAyu jyAre maDaLamAM praveza kare che tyAre tene jIva kahe * Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * paMcama prakAza, maMDaLamAMthI nIkaLe che tyAre tene mRtyu kahe che, mATe te beunuM phaLa jJAnI purUSe tevuMja kahe che. 58. vivecana-tAtparya evuM che ke jyAre vAyu pUrakarUpe maMDaLamAM praveza kare che (nAsikAnI aMdara levAte hAya) tyAre je kaI prazna kare ke kAryane prArabha kare che te kArya siddha thAya che ane jyAre recaka rUpe maDaLamAthI bahAra nIkaLe tyAre ke prazna athavA prA2bha kare te te kArya siddha thatuM nathI. 58. iDAnADine mAge praveza karatA vAyunuM zubhAzubha ane madhyamapaNuM batAve che. pathadoriMdravaruNau vizaMto sarvasiddhidau / nirdhAnau virAna ra madhya che. 12 / caMdra mAge (DAbI nAsikAne mAge) praveza karatA puraMdara ane varuNa vAyu sarva siddhine Ape che ane sUrya mArgo (jamaNuM nAsikAne mArga nIkaLatA athavA praveza karatA te beuvAyu madhyama phaLa ApanA che. vivecana-DAbI bAjunA nasakerAne caMdra yA IDAnADi kahe che ane jamaNI bAjunA nasakorAne pigalA yA sUrya nADikahe che. DAbI nADimAM puradara ane varUNa vAyu praveza karatA hoya e avasare prazna yA kAryane prArabha karanArane te kAryanI siddhi thAya che ane te vAyu sUrya nADimAMthI nikaLate ke praveza karate hoya tyAre prazna karanArane yA kArya prAraMbha karanArane madhyama phaLanI prApti thAya che. dakSiNena viniryAntau vinaashaayaanilaanlau| nisarantau vizantau ca madhyamAvitareNa tu // 6 // jamaNI nAsikAmAMthI nIkaLatA pavana ane dahana vAyu darekakAryanA vinAzane mATe thAya che ane DAbI nAsikAmAMthI nIkaLatA ke praveza karatA te vAyu madhyama phaLa Ape che. 60. \ nADIonAM lakSaNa batAve che. DAbI bAjue rahelI nADIne IDAnADi kahe che ne temAM caMdranuM sthAna che. jamaNuM bAjue rahelI nADIne piMgalA kahe che ne temAM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe nADIomAM vAyusaMcAranuM sAmAnya phaLa kahe che, ra47 sUryanuM sthAna che. beunI madhyamAM rahelI nADIne suSumaNuM kahe che ne temAM ziva sthAna che (makSa sthAna che.) 61. traNe nADIomAM vAyusaMcAranuM sAmAnya phaLa kahe che. iDA ca piMgalA caiva suSumNA ceti nADikAH / zazisUryazivasthAnaM vAmadakSiNamadhyagAH // 11 // pIyUSamiva varSantI sarvagAtreSu srvdaa|| vAmAmRtamayA nADI sammatAbhISTasUcikA / / 62 // vahantyaniSTazaMsitrI saMhaMtrI dakSiNA punaH / suSumNA tu bhavetsiddhinirvANaphalakAraNam // 13 // zarIranA sarva bhAgamAM niratara jANe amRta varasAvatI hoya, tema abhISTa (maneIcchita) kAryane sUcavavAvALI DAbI nADine amRtamaya mAnelI che. temaja vahana thatI jamaNuM nADi aniSTa sUcana karavAvALI ane kAryane nAza karavAvALI che tathA suSumaNA nADI aNimAdi ATha mahA siddhio tathA mokSa phaLanA kAraNarUpa che. 62-63 - vivecana-suSuNNA nADimAM mekSanuM sthAna che, ATha siddhio ane mokSanuM kAraNa che, A kahevAno Azaya e che ke suSamaNI nADimAM dhyAna karavAthI ghaNA thoDA vakhatamAM ekAgratA thavA pUrvaka lAMbA vakhata paryata te dhyAnasa tati banI rahe che ane tethI thoDA vakhatamAM vadhAre karmone kSaya ke nirjarA meLavI zakAya che, A kAraNathI temAM mokSanuM sthAna kahela che temaja suSumaNuM nADimAM pavananI ghaNuM maMdagati hoya che tethI manapaNu ghaNuM sahelAIthI sthira thAya che. mana tathA pavananI sthiratA thatA sa yama ghaNuM sahelAIthI sAdhI zakAya che dhAraNA, dhyAna ane samAdhi ekaja sthaLe karavAmAM Ave tene sayama kahe che A sayama siddhionuM kAraNa che. mATe ja suSaSNu nADi mokSanu ke siddhionuM kAraNa che ema kahevAmAM Avyu che. A lekemAM nADi vahananuM sAmAnya phaLa batAvavAmAM AvyuM che, paNa te nADine udaya kayAre haya, kevI rIte thayuM hoya, ne Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 paMcama prakAza, kevA kevA savegamAM tethI ulaTI ja rIte te nADionA vahana thavAthI tenuM pariNAma viparIta Ave te vizeSa AgaLa upara, jaNAvavAmAM Avaze. 62-63. DAbI ane jamaNI nADi vahana thatAM je je kAryo karavAM te te batAve che. vAmaivAbhyudayAdISTazastakAryeSu sammanA / dakSiNA tu ratAhArayuddhAdau dIptakarmaNi // 64 // aspRdaya Adi ISTa ane prazasta kAryomAM DAbI nADi sArI mAnelI che ane viSayasevana, AhAra (bhojana karavuM) tathA yuddhAdi dIma kAryomAM jamaNuM nADI uttama mAnelI che. 64. vivecana-gAtrA, dAna, vivAha, navIna vastrAbharaNa paheravA, grAma, nagara. gRhapraveza, svajana meLApa, zAtika paeNSTika, gAbhyAsa, rAjadarzana, jhagadi cikitsA, navIna mitrAI karavI, bIja vagerenuM vapana Adi kAryanA prArakALe DAbI nADI sArI jANavI. bhajana. vigraha, mithuna, yuddha, maMtrasAdhana, dIkSA grahaNa, sevAkarma, vANijyakarma, auSadha karavuM, bhUtapretAdi sAdhana, bIjAM paNa tevAM ridra kAryamAM sUrya nADi prazasta jANavI nADinA udayanI zreSThatA. vAmA zastodaye pakSe site kRSNe tu dakSiNA / trINi trINi dinAnoMdusUryayorudayaH zubhaH // 65 // ajavALA pakSamAM sUryodaya veLAe DAbI nADine udaya heya te te zreSTha che ane aMdhArA pakhavADIyAmAM sUryodaya veLAe jamaNuM nADine udaya zreSTha che. A caMdra sUrya nADIne udaya traNa traNa divasa sAre hoya che. ( vizeSa khulAse have pachI Avaze ). 5. nADinA aratanI zreSThatA. zazAMkanodaye vAyoH sUryaNAstaM zubhAvaham / udayeM raviNA tvasya zazinAsta ziva matam / / 66 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A phamathI vAyu viparita cAle tenuM phaLa batAve che. 24 vAyune udaya sUrya udaya veLAe caMdra svaramAM thaye heAya te te divase sUrya svaramAM asta thAya te te sukhAkArI che, ane sUrya svaramAM je udaya thayo hoya te caMdra svaramAM asta thave te kalyANakArI che. 66. pUrve kahela nADine udaya vizeSa prakAre batAve che, sitapakSe dinAraMbhe yatnataH pratipadine / vAyovIkSeta saMcAraM prasastamitaraM tathA // 67 // udeti pavanaH pUrva zazinyeSa vyahaM ttH| saMkrAmati vyahaM sUryaM zazinyeva punastrayahaM / / 68 // vahedyAvad bRhatparvakrameNAnena mArutaH / , kRSNapakSe punaH sUryodayepUrvamayaM kramaH // 69 // tribhirvizeSakam ajavALA pakSanA paDavAne divase sUryodayanA prArabha vakhate yatnapUrvaka prazasta yA aprazasta vAyunA saMcArane je. prathama caMdra nADimAM pavana vahe zarU thaze. te 1-2-3 traNa divasa paryata sUryodaya vakhate vahana thaze. pachInA traNa divasa 4--6-sUryodaya vakhate sUrya nADimAM vahana thaze. pharI tyAra pachInA traNa divasa 7-8-9 caMdra nADimAM vahana thaze evI rIte pUrNimA paryaMta Aja krame vAyu vahe jArI raheze eTale 10-11-12 sUryamAM-13-14-15 cadramAM. adhArA pakSamAM pahelA sUryanADimAM 1-2-3 traNa divasanI pachInA traNa divasa 4-5-6-ca dramAM-tevI rIte amAvAsyA paryata vahana thaze. 67, 68, 69 A vAyunuM vahana AkhA divasa mATe nathI, paNa sUryodayanA vakhata mATe che. pachI te aDhI aDhI ghaDIe cadramA, sUryamAM vigere naDiomAM badalAyA kare che. A niyamamAM pheraphAra thAya to tenuM pariNAma azubha yA duHkhada Ave che. A kamathI vAyu viparita cAle tenuM phaLa batAve che. trIn pakSAnanyathAtve'sya mAsapaTkena pNctaa| pakSadvayaM viparyAse'bhISTabaMdhuvipad bhavet // 70 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa . pa nA 250 pacama prakAza, bhavettu dAruNo vyAdhirekaM pakSa viparyaye / * TiyodyapaNe Itidirova | 72. je traNa pakhavADIyAM paryata vAyu viparIta paNe udaya thAya eTale sUryane badale caMdrane ne cadrane badale sUrya udaya thAya, te te mANasa cha mahIne maraNa pAme. be pakhavADIyAM viparIta cAle to vahAlA baMdhune vipadA thAya, eka pakhavADIyA paryata viparIta cAle te bhayakara vyAdhi utpanna thAya ane je be traNa divasa viparita cAle te kalezAdi pedA thAya. 70, 76. kALIjJAna ekatriINyahorAtrANyarka eva marudvahan / varSe khibhibhyiAmekenAtAyeMdoraje punaH // 72 // eka aherAtri (rAtri ane divasa) je sUryanADimAMja vAyu cAle to traNa varSa maraNa thAya, e aho rAtri sUrya nADimAM pavana cAle te be varSe maraNa thAya, ane traNa he rAtri cAle te eka varSe maraNa thAya, ane je caMdra nADimAM teTalo vakhata pavana cAle to rega pedA thAya. 7ra. mAsamakaM vAreva vahan vAyurvinirdizet / ahorAtrAvadhi mRtyaM zazAMkena dhanakSayam // 73 // . eka mahinA paryata sUrya nADimAMja pavana cAlyA kare te eka aherAtrimAM tenuM maraNa thAya, ane teTale vakhata caMdra nADimAM ja pavana cAle te dhanane nAza thAya. 73. vAyulimArgagaH zaMsenmadhyAhAtparato mRtim / dazAhaM tu-dvimAnasthA saMkrAMtoM maraNaM dizeta / / 74 // IDA, piMgalA ane supuNae traNe nADimAM je pavana sAthe cAle to be pahora pachI maraNa thAya. iDA ane piMgalA beu nADimAM sAthe cAle te daza divase maraNa thAya ane ekalI suSussAmAM (lAMbA vakhata cAle to maraNa thAya ema kahevuM. 74. dazAhaM tu vahaniMdAvodvegarune marut / itazvetaca yAmAdha vahan lAbhArcanAdikRt // 5 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlajJAna, 25 je dasa divasa niraMtara caMdra nADimAMja pavana cAle te uga thA rega thAya ane sUrya, caMdra eka eka nADimAM vArA pharatI ara pahAra, (cAra cAra ghaDI) sudhI vAyu cAlyA kare te lAbha ane pUjA pramukha phaLa thAya. 75. vipuvatsamayaprAptI spaMdete yasya cakSuSo / ahorAtreNa jAnIyAt tasya nAzamasaMzayam // 76 // bAra kalAkano divasa ane bAra kalAkanI rAtri hoya te te viSuvatuM samaya kahevAya che. te viSuvata samayamAM jenI AMkha pharake te eka aho rAtrimAM maraNa pAme e niHzaMsaya che. kaIka viSuvakALano e artha kare che ke sUrya ane caMdra nADi ekI sAthe beu cAlatI hoya te viSuvakALa. temAM netro pharake te eka aho rAtrimAM maraNa thAya. vAyunA vikArathI pharake tene AMhI adhikAra nathI paNa svAbhAvika pharake te mATe che. 76. paMcAtikramya saMkrAMtImukhe vAyurvahan dizet / mitrArthahAninistejo'narthAn sarvAn mRti vinA / / 77 // eka nADimAMthI bIjI nADImAM pavana jAya tene sakrAMti kahe che. tevI divasanI pAMca saMkrAMti javA pachI je vAyu moDhAthI cAle te mitra, dhananI hAni, nistejapaNu ane maraNa sivAya sarva anartha pAme. 77. saMkrAMtI: samatikramya trayodaza samIraNaH / pravahana vAmanAsAyAM rogodvegAdi sUcayet // 78 // tera sakrAMtine oLa gIne pachI vAyu je DAbI nAsikAmAMthI cAle to te rega tathA udvegAdi thaze ema sUcave che. 78. mArgazIrSasya saMkrAMtikAlAdArabhya mArutaH / / / vahan paMcAhamAcaSTe vatsare'STAdaze mRti / / 79 // (mAgazara mAsanA ajavALA pakhavADIyAnA paDavAne divase sUryodaye je vAyu vahana thAya che tene mAgazara sakrAMti kahe che) te mAgazara sakrAMtikALathI laIne je ekaja nADimA pAca divasa sudhI * pavana vahyA kare che te divasathI aDhArame varSe maraNa thaze ema jANavuM. 79. 0 1 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 paMcama prakAza, arasaMkrAMtikAlAca paMcAI mArato vahan / tataH paMcadazAbdAnAmaMce maragamAdizet // 8 // zarada saMkrAMtithI (Aso mahinAnA pahelA paDavAthI tene je ekaja nADimAM pAMca divasa sudhI pavana cAlyA kare to paMdara varSe maraNa thaze ema kahevuM. 89. zrAvaNAdeH samArabhya paMcAhamanilo vahan / aMte dvAdazavarSANAM maraNaM parisUcayet // 8 // vahan jyeSThAdidivasAddazAhAni samIraNaH / dizennavamavarSamya paryane maraNaM dhruvam // 2 // Arabhya caitrAyadinAtyaMcAI pavano vahan / paryate varSaSaTkasya mRtyu niyatamAdizet / / 83 // Arabhya mAghamAsAdeH paMcAhAni masTrain / saMvatsatraya saMta paMnA 84 vArSika pa. zrAvaNa mahinAnI dIdhI. pAMca divasa ekanADimAM vAyu cAle te te bAra varSane aMte tenuM maraNa sUcave che jeTha mahinAnA prathama divasathI dasa divasa ekaja nADimAM vAyu cAle to navA varSane aMte nice tenuM maraNa thAya. caitra mahinAnA prathama divasathI pAMca divasa ekaja nADimAM pavana vahana thAya te cha varSane aMte vize caraNa thAya. mAha mahinAnI adithI laIne pAMca divasa ekaja nADimAM pavana cAle to traNa varSane aMte tenuM maraNa thaze ema te sucave che. 82, 82. 3. 84. sarvatra dvitricaturo vAyuzcedivasAn bahet / abdamAgaistu te zodhyA yathAvadanupUrvazaH // 45 // te mahinAmAM ekaja nADimAM e traNa ke cAra divasa ne vAyu vahana thAya te pAMca divasa vAyu cAle tyAre jeTake varSe maraNa kahyuM che te varSanA pAMca bhAga karI temAMthI cAra divasa cAle to eka - bhAga che. jaNAve traNa divasa cAle te te vapamAMthI be lAga. ochA karavA ema cAgya anukane jANI levuM, tevI ja rIte tuM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNukALanuM lakSaNa batAve che, 253 AdinA mAsamAM paNa be traNa ke cAra divasa vAyu niraMtara ekaja nADimAM vahana thAya te tyAM paNa tevA vibhAge samajI levA. 85. athedAnI pravakSyAmi kiMcitkAlasya nirNayam // sUryamArga samAzritya sa ca pauNe ca gamyate // 86 // have huM hamaNA kAMIka kALajJAnano nirNaya kahIza, te kALajJAna sUrya mArgane AkRcine paNa kALamAM jANI zakAya che. paNa kALanuM lakSaNa batAve che. janmarukSagate caMdre samasaptagate ravau / pauSNanAmA bhavetkAlo mRtyunirNayakAraNam // 87 // janma nakSatre caMdramAM hoya ane ApaNuM rAzithI sAtamI rAzie sUrya hoya tathA jeTalI cadramAe janma rAzi bhegavI teTalIja sUrya sAtamI rAzi bhegavI hoya, tyAre paNa nAmane kALa kahevAya, te paiSNa kALa mRtyu nirNaya karavAmAM kAraNabhUta che. arthAta te kALamAM mRtyuno nirNaya karI zakAya che 87. dinArtha dinamekaM ca yadA sUrye marudvahan / caturdaze DAdaze'nde mRtyave bhavati kramAt // 88 // te paNa kALamAM je artho divasa sUrya nADimA pavana cAlato hoya te cAdame varSe maraNa thAya, ane je Akho divasa sUrya nADimAM pavana cAle te bAra varSe maraNa thAya. 8 tayaiva ca vahan vAyurahorAtraM yaha vyahaM / dazamASTamaSaSTAndeSvaMtAya bhavati kramAt // 9 // temaja te paiSNa kALamAM eka ahe rAtri, be divasa ke traNa dina vasa sUrya nADimA pavana cAle te anukrame dazame varSe, A varSe ane cha varSe maraNa mATe thAya. 89. vahana dinAni catvAri turye'nde mRtyave marut // sAzItyahaHsahastre tu paMcAhAni vahan punaH // 9 // je cAra divasa vAyu temaja vahana thAya to cothe varSe maraNa thAya, pAMca divasa vahana thAya te traNa varSe maraNa thAya, 90. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 paMcama prakAza ekadvitricatu paMca caturviMzatyahaH kSayAt / SaDAdIn divasAna paMca zodhayediha tadyathA // 91 // eka sUrya nADimAM cha, sAta, ATha, nava, daza, divasa- paryaMta vAyu vahana thAya te pAMca divasa cAle te 1,080 divasa jIve,). temAMthI 1-2-3-4-5 cAvIsa divasa ochA karavA. 91. teja batAve che. SaTka dinAnAma'dhyaska vahamAne samoraNe / jIvatyahAM sahastraM SaT paMcAzadivasAdhikam // 92 // cha divasa sUrya nADimAM vAyu cAle te (156) eka hajAra ne chapana divasa jIve. 92. sarNa sAtha nIvennAtha sAphavani ! saSaTtriMzannavazatoM jIvedaSTAhavAhini // 93 // sAta divasa sarakho pavana cAle to (1008) eka hajArane ATha dIvasa jIve, ATha divasa cAle te (36) navase chatrIsa divasa sudhI te mANasa jIve. 3 ekatraiva navAhani tathA vahati mArate / ahnAmaSTazatIM joveccakhAriMzadinAdhikAm // 14 // ekaja nADimA nava dIvasa paryata vAyu vahyA kare te (840) AThase cAlIsa divasa te jIve. 94. tathaiva' vAyau pravahatyekatra daza vAsarAn / viMzatyadhikAmanA jIvetsamazanI dhruvam // 15 // temaja paNa kALamAM eka nADimA daza divasa vAyu vahana thAya to (720) sAtase vIsa divasa te jIve. lya. ekadvitricatuH paMcacaturviMzatyahAH kSayAt / ekAdazAdipaMcAhAnyatra zodhyAni tadyathA // 96 // agIyArathI pAMca divasa eTale 11-12-13-14-15 sudhI eka nADimA pavana vahana thAya te anukame 1-ra-3-4-5 cAvIzInA divase (720) mAMthI bAda karavA, , , , , Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 bhADIthI thatuM kALa rAna. teja batAve che. ekAdaza dinAnyarkanADayAM vahati mArute / . paNNavatyadhikAmAnAM paT zatAnyeva jIvati // 97 // paiSNakALamAM sUrya nADimAM agIyAra divasa vAyu cAlyA kare te (696) chase cha-- divasa te jIve. 97. tathaiva dvAdazAhAni vAyau vahati jovati // dinAnAM padazatImaSTacatvAriMzat samanvitAm // 98 // temaja bAra divasa vAyu vahana thAya te (648) cha aDatAvIsa divasa te jIve. 98. trayodazadinAnyarkanADicAriNi mArute / jIverapaMcazatImahAM padasamati dinAdhikAm // 19 // caturdaza dinAnyevaM pravAhini samIraNe / azItyabhyadhikaM jovedanAM zatacatuSTayaM // 10 // tathA paMcadazAhAni yAvat vahati mArute / jIvetpaSTidinopetaM divasAnAM zatatrayam // 101 // ekadvitricatuH paMca dvAdazAhakramakSayAt / poDazAdhAni paMcAhAnyatra zodhyAni tadyathA // 102 // tera divasa sUrya nADimA pavana cAle te pAMcase chetera divasa te manuSya jIve. emaja coda divasa vAyu cAle te cAra esI divasa jIve. paMdara divasa paryata vAyu cAle to traNa sATha divasa jI. soLathI mAMDI pAMca divasa paryata eka sUrya nADimAM pavana cAle te, eTale seLa, sattara, aDhAra, ogasa ane vIza divasa paryata eka nADimAM pavana cAle te traNa sATha divasemAMthI eka divase eka bAra, bIje divase be bAra, trIje divase traNa bAra, ema pAMca divasa sudhImAM krame bAda karatAM bAkI rahelA divasomAMthI bAda karavA teja batAve che. 9 thI 102, pravahatyekanAzAyAM - poDazAhAni mArute / velagvAAiviArathI - 2 | Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama praza vahamAne tathA saptadazAhAni samIraNe / ahAM zatatraye mRtyuzcaturviMzatisaMyute pavane vicaratyaSTAdazAhAni tathaiva ca nAzo'STAzItisaMyukte gate dinazatadvaye // 105 // vicaratyanile tadvat dinAnye konaviMzatim / calAriMzadyute yAte mRtyurdinazatadvaye // 106 // vizati divasAnekanAsAcAriNi mArute / sAzItau vAsarazate gate mRtyurna saMzayaH // 107 // eka nAsikAmAM sALa divasa vAyu vahana thAya teA traNasA aDatALIsa divasa te manuSya jIve. temaja sattara divasa paryaMta vAyu vahana thAya te, traNase cAvIsa divasa maraNa thAya, teja pramANe aDhAra divasa paryaMta vAyu vahana thAya teA khaseA aDDAsI divase tenA nAza thAya. pUrvanI mAphaka ogaNIsa divasa vAyu cAle teA khaze cALIsa divasa gayA pachI maraNa pAme ane ekaja nAsAmAM vIsa divasa paryaMta sUrya vAyu cAlyA kare teA ekasA esI divase mRtyu thAya, AmAM kAMi sazaya nathI. 103 thI 107 56 // 104 // / eka dvitricatuHpaMca dina SaTkakramakSayAt 1 ekaviMzAdipaMcAeAnyatra zodhyAni tadyathA // 108 // 21, 22, 23, 24, 25 divasa paryaMta sUryanADamAM vana cahuna thAya to meso me bhI dvivasabhAMthI 1, 2, 3, 4, 5, 6, SaTakane anukrame AAda karavA. 108, teja batAve che. ekAvazatyahaM tvarkanADIvAhini mArate / catuHsaptatisaMyukte mRtyurdinazate bhavet // 109 // sAcchukALamAM ekavIsa divasa paryaMta sUrya nADamAM pavana vahuna thAya to (174) bheso yu bhotera hivase tenu bhatru- thAya, 108. dvAviMzavidinAnyevaM sa dviSaSTAvahaH zate / pahUdinonaiHpaMcamAse trayoviMzatyAnuge // 110 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nADIthI thatuM kALa jJAna, rapa7 tevI rIte bAvIsa divasa pavana cAle te (162) eka bAsaTha divasa jIve, trevIsa divasa pavana eka nADimAM cAle te pAMca mahinAmAM cha divasa ochA eTaluM jIve. 110. tathaiva vAyau vahati caturvizativAsarI / viMzatyabhyadhika mRtyubhaveddinazate gate // 111 // teja pramANe vIsa divasa vAyu cAle te (110) ekavIsa divasa javA pachI tenu maraNa thAya. 111. paMcaviMzatyahaM caiva vAyau mAsatraye mRtiH / mAsadaye punarmutyuH SaDviMzatidinAnuge // 112 / / ema pacIsa divasa vAyu cAle te traNa mahine maraNa thAya ane chavIsa divasa tevI rIte vAyu cAle te be mahinAmAM maraNa thAya. 112. saptaviMzatyahaM vahennAzo mAsena jAyate / mAsAghainapunarmRtyu raSTAviMzatyahAnuge // 113 // sattAvIsa divasa vAyu cAle te eka mahine maraNa thAya ane aThThAvIsa divasa cAle te padara divase maraNa thAya. 113. - ekonatriMzadahage mRtiH syAdazame'hani / triMzadinIcare tu syAtpaMcatvaM paMcame dine // 114 // ogaNatrIsa divasa cAle te dazame divase maraNa thAya, ane trIsa divasa cAle te pAcame divase maraNa thAya 114. ekatriMzadahacare vAyau mRtyudina traye / dvitIyadivase nAzo dvAtriMzadahavAhini // 115 // ekatrIsa divasa cAle te traNa divase maraNa thAya ane batrIsa divasa sUrya nADimAM vAyu cAle to bIje divase maraNa thAya. 115. trayastriMzadahacare kAhenApi paMcatA / evaM yadoMdunADayAM syAt tadA vyAdhyAdikaM dizeta // 126 // tetrIsa divasa sUryanI nADimAM pavana cAle te eka divasamAM ja maraNa thAya. Aja pramANe paiSNakALamA je cadra nADimAMja pavana cAlyA kare te vyAdhi thAya. Adi zarTathI mitravinAza, mahA bhaya, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 paMcama prakAza, paradezagamana, dhanavinAza, putravinAza. rAjya nAza ane dubhikSAdi utpanna thAya. 116. adhyAtma vAyumAzritya pratyekaM sUryasomayoH / evamabhyAsayogena jAnIyAt kAlanirNayam // 117 // A pramANe zarIramAM rahelA caMdra sUrya saMbaMdhI pratyeka vAyunA abhyAse karI kAlane (AyuSa) nirNaya jANavA. 117. adhyAtmikaviparyAsaH saMbhavedyApitopi hi / / tannizcayAya vannAmi vAdyaM kAlasya lakSaNam // 18 // kadAca vyAdhi ke rega thavAthI paNa zarIra saMbaMdhI vAyune viparyAsa thaI Ave che, mATe kALajJAnane nizcaya karavA mATe Ayuba jANavAnuM bAhya lakSaNa bAMdhuM chuM. 117. vivecana-reganA kAraNathI keTalIka vakhata eka nADI vadhAre vakhata vahyA kare che, ke bIjI nADI cAlatI nathI. Ama hovAthI AyuSya nirNaya karavA mATe AyuSya nirNayanuM bIjuM lakSaNa AcArya batAve che, tene paNa pravega sAthe ajamAvI kALane cesa nirNaya kare. 118. netrazrotrazirobhedAt sa ca trividhalakSaNaH / nirIkSyaH sUryamAzritya yatheSTamaparaH punaH // 119 // netra. zrota ane mastakanA bhedathI traNa prakAranA lakSaNane jaNAvavAvALA A bAi kALane sUryane avalaMbIne jevo ane A traNa prakArathI anyakALanA bhedane yathA IcchAo jevA. 119 netra lakSaNa jJAna batAve che, vAme tatrekSaNe padma poDazacchadamadavam / jAnIyA bhAvanIyaM tu dakSiNe hAdazamaidavam // 120 // DAbA netramAM seLa pAMkhaDIvALuM cadra sa badhI kamaLa che ema jANavuM ane jamaNuM netramAM bArapAMkhaDIvALuM sUrya sabaMdhI kamaLa che ema bhAvavuM. 120. khadyotayutivarNAni catvAricchadanAni tu ! pratyeka tatra dRzyAni svAMgulIvinipIDanAt // 121 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ja che netrathI thatuM AyuSyajJAna, 259 potAnI AMgaLIthI AMkhanA amuka bhAgane gurU upadezAnusAre dabAvavAthI, pratyeka kamaLanI cAra pAMkhado, kAMtinI mAphaka jhagajhagATa karatI jaNAze te jevI. 121. somAdhobhUlatApAMgaghrANAMtikadaleSu tu / dale naSTe kramAnmRtyuH ptriyugmaikmaasnH|| 122 // caMdra saMbaMdhI kamalamAM te cAra pAkhaDImAMthI je heThaLanI pAMkhaDI na dekhAya te cha mAse maraNa thAya, bhrakuTI pAsenI pAMkhaDI na dekhAya te traNa mAse maraNa thAya, AMkhanA khUNA taraphanI pAMkhaDI na dekhAya te be mAse maraNa thAya ane nAsikA taraphanI pAMkhaDI na dekhAya te eka mahIne maraNa thAya 1rara. ayameva kramA pajhe bhAnavoye yadA bhavet / dazapaMcatridvidinaiH kramAnmRtyustadA bhavet / / 123 / / DAbI AMkhanI mAphaka jamaNuM Akha AMgalIe dabAvavAthI sUrya saMbaMdhI bAra pAMkhaDIvALuM kamaLa dekhAze. te bAra mAMhIlI cAra pAMkhaDIo khajavAnI mArka dedIpyamAna dekhAze te cAra mAMhelI je heThalanI pAMkhaDI na dekhAya te daza divase maraNa thAya. uparanI (bhrakuTI taraphanI) pAMkhaDI na dekhAya te pAca divase maraNa thAya. kAna taraphanI cA AMkhanA khuNe taraphanI pAkhaDI na dekhAya te traNa divase maraNa thAya ane nAkanI bAjunI pAMkhaDI na dekhAya te be divase maraNa thAya che. 123. etAnyapIDayamAnAni dvayorapi hi pdmyoH| dalAni yadi vIkSyane mRtyudinazatAttadA // 124 // AgalIthI Akhane dabAvyA sivAya je te beu kamalanI pAMkha DIe jovAmAM Ave te se divase tenuM maraNa thAya. 124 kAnathI thatuM AyuSyajJAna, dhyAtvA hRdyaSTapatrAja zrotre hastAgrapIDite / na yetAninirghoSo yadi svaH paMcavAsarAn // 125 // daza vA paMcadaza vA viMzati paMcaviMzatim / tadA paMca catustridayekavaraNaM bhaveta // 126 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra60 paMcama prakAza, hadayamAM ATha pAMkhaDIvALA kamaLanuM dhyAna karIne pachI hAthanI tarjanI AMgaLI beu kAnanA vivamAM nAkhavI te jorathI baLatA agninI mAphaka dhaDakhaDATa je zabda saMbhaLAze. je te kAnamAM thatA zabda pAMca divasa, daza divasa, paMdara divasa, vIsa dIvasa ane pacIsa divasa sudhI na saMbhaLAya te anukrame pAMca varSe, cAra varSe, traNa varSe be varSe ane eka varSe maraNa thAya. 125-126. ekadvitricatuHpaMcacaturvizatyahAkSayAt / SaDAdipoDazadinAnyAMtarANyapi zodhayet // 127 // cha divasathI laI seLa divasa sudhI je AMgaLIthI dabAvyA chatAM kAnamAM thato zabda na saMbhaLAya te anukame eka, be, traNe, cAra, pAMca AdithI laI seLa covIsIo pAMca varSanA divasemAMthI ochI karavI. teTalA divasa te jIve. 1ra7. vivecana-cha divasa na saMbhaLAya to pAMca varSanA divasamAMthI eka covIsI jeTalA divase ocho che. je sAta divasa na sabhaLAya te cha divasa nA sabhaLAya tenA je divase che temAMthI be covIsI ochI karavI teTala jIve je ATha divasa nasabhaLAya te sAta divasa nA sabhaLAya tenA divasemAMthI traNa vIsIo ochI karavI. yAvat soLa divasa paryata samajI levuM. 127. mastakathI thatuM AyuSyajJAna. " brahmadvAre prasanI paMcAI dhUmamAlikAM / na cetpazyettadA jJeyo mRtyuH saMvatsaraitribhiH // 128 // brahmadvAra (dazadvAre) prasaratI dhumADAnI zreNI je pAMca divasa dekhavAmAM na Ave te traNa varSe tenuM maraNa thaze ema jANavuM. A dhumADAnI zreNi brAdvAre kevI rIte jAya che te gurUgamathI jANavA cogya che. 128. cha leke prakAratarathI kAlajJAna jaNAve che. pratipadivase. kAlacakrajJAnAya zaucavAn / Atmano dakSiNaM pANi zukla pakSa prakalpayet / / 129 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zleke prakAratarathI kALajJAna jaNAve che. ra61. kALacakra jANavA mATe suda paDavAne divase pavitra thaI pitAne jamaNo hAtha te ajavALe pakhavADe che, ema kalpanA karavI. 129. adhomadhyo parvANi kaniSTAMgulikAni tu / krameNa pratipatchaSTayekAdazI: klpyettithiiH||130|| tathA TacalI AMgaLInA heThalA, vacalA ane uparanA parvane (veDhAne) anukrame paDe chaTha tathA agIyArasanI tithI che tevI kalpanA karavI 130. avazeSAMgulIparvANyavazeSatithIstathA / / paMcamI dazamI rAkA parvANyaMguSThagAni tu // 131 / / aMguThAnA nIcalA, vacalA ane upalA parvamAM pAMcama, dazama ane pUnama ema anukrame tithInI kalpanA karavI ane bAkI rahelI AMgaLInA parvamAM bAkI rahelI tithIonI kalpanA karavI. (eTale anAmikA AMgalInA nIcelA, vacalA ane upalA parvamAM bIja, trIja ne cothanI kalpanA karavI madhyama AMgulInA parvamAM sAtama, AThama, nAmanI kalpanA karavI tathA tarjanI AMgulInA parvamAM bArasa, terasa ane cAdazanI kalpanA karavI) 131 vAmapANiM kRSNapakSatithIstacca kalpayet / tatazca nirjane deze baddhapadmAsanaH sudhIH // 132 // prasannaH sitasaMvyAnaH kozIkRtya karadayam / tatastadaMta: zUnyaM tu kRSNavarNaM viciMtayet // 133 // aMdhArA pakhavADAnA paDavAne divase DAbA hAthane kRSNapakSa tathA AMgaLIonI a dara (ajavALA pakSanA hAthanI mAphaka) tithienI kalpanA karI manuSyanA sa cAra vinAnA pradezamAM jaI paDyAsana karI mananI prasannatApUrvaka ujavala dhyAna karI be hAthane kamaLanA DeDAne AkAre rAkhI te hAthanI adara kALA varNanuM eka biMdu ciMtavavuM, 133 udghATinakarAMbhojastano yatrAMgulItithau / vIkSyate kAlaviMduH sa kAla ityatra kIryate // 134 // tyAra pachI hAthaughADatAM je AgaLInI aMdara kapelI aMdhArI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26ra pacama prakAza ajavALI tithImAM kALuM bida paDela dekhAya te aMdhArI cA ajavALI tithIne divase tenu maraNa thAya che. 134. AyuSya nirNayane bIjo upAya batAve che. ' kSunaviNmedamUtrANi bhavaMti yugapadyadi / mAse tatra tithau tatra varSAMta maraNaM tadA // 135 // je mANasane chIka, viSTA, vIyestrAva, ane mUtra (pezAba) e " cAre ekI sAthe thaI jAya te eka varSane aMte teja, mahIne ane taja tithIe maraNa pAme. 135. Li rAjAmahApAyita ! dhruvaM ca na yadA pazyedarpaNa syAttadA mRtiH|| 136 // rehazuM nakSatra 1, caMdramAnuM lAMchana 2, chAyA patha (chAyA purUSa) 3, arUMdhatI (saptarUpIne tArAnI pAse bIja nAnA tArA dekhAya che te) 4, ane dhruva (bhrakuTI) e pAMca yA temAMthI ekAda kaI paNa levAmAM na Ave te eka varSe maraNa thAya. 136. vivecana-bIjA AcArya kahe che ke, aruMdhatI dhruvaM caiva viSNostrINi padAni ca / kSINAyuSo na pazyaMti caturthaM mAtamaMDalam // aruMdhatI bhavejihvA dhruvaM nAzAgramucyate / tArA viSNupadaM proktaM bhuvaH syAnmAtRmaMDalam // 2 // arUMdhatI eTale jIvA, dhruva eTale nAsAne agrabhAga, viSNupada eTale tArA (bIjAnI AMkhanI kIkImAM jotAM pitAnI AMkhanI kIkInuM dekhAvuM te) ane mAtRmaMDaLa eTale bhrakuTI A cAra Ayutha kSaya thavA Avyu hoya te joI na zake. 136. __ svame svaM bhakSyamANaM ca gRdhrkaaknishaacraiH| __ uhyamAnaM kharoSTrAdhairyadA pazyettadA mRtiH // 137 // je svamAmAM gIdha, kAgaDA ane rAtre cAlavAvALA prANuo pitAnA zarIrane bhakSaNa karatA juve, temaja gadheDA, uMTa, zukara Adi prANio upara pote svArI kare athavA teo pitAne kheMcatA (ghasaDatA ke tANatA) hoya tema juve te eka varSane aMte maraNa thAya, 137, Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSya nirNayane bIjo upAya batAve che. 263 razminirmuktamAdityaM razmiyuktahavirbhujam / / yadA pazyedvipadyeta tadaikAdazamAsataH // 138 // jyAre sUrya maMDaLane kiraNa vinAne dekhe ane agnine kiraNo sahita dekhe tyAre te mANasa agiyAra mAsa pachI maraNa pAme. A divasa Azrayi che. 138. vRkSAgre kutracitpazyet gaMdharvanagaraM yadi / pazyetsetAnpizAcAn vA dazame mAsi tnmRtiH|| 139 // koI ThekANe vRkSanA agra bhAga upara je gaMdharvanagara dekhe athavA preta ane pizAcAdikane juve te dazame mahine mRtyu thAya. 139. chardimUtrapurISa vA suvarNarajatAni vA / svame pazyedyati tadA mAsAnavaiva jIvati // 140 // je svapnamAM ulaTI, mUtra, viSTA, sonuM athavA rUDuM jovAmAM Ave te te nava mahinA Ave. (A hakIkata mAdA manuSyane AzrIne samajAya che.) 140. sthuulo'ksmaatkRshoksmaadksmaadtikopnH| akasmAdatibhIruvA mAsAnaSTeva jIvati / / 141 // je mANasa kAraNa sivAya akasmAt jADe thaI jAya, akasmAta durbaLa (pAtaLo) thaI jAya, akasmAta kedhI svabhAvane thaI jAya, akasmAt bIkaNa thAya (bhaya pAme) te ATha mahinAja jIvI zake. 141. samagramapi vinyastaM pAMzau vA kardame'pi vaa| syAcekhaMDaM padaM saptamAsyate mriyate tadA // 142 // dhuLa agara kAdavanI adara AkhuM pagaluM mukyu hoya chatAM je te pagale adhuruM paDeluM jaNAya te sAta mahinAne aMte te mANa sanuM maraNa thAya. 142. tArAM zyAmAM yadA pazcecchuSyedadharatAlu c| na svAMgulitrayaM mAyAdrAjadaMtadvayAMtare // 143 // gRdhraH kAkaH kapoto vA RjyAdo'nyo'pi vaakhgH| nilIyeta yadA mUli SaNmAsyate mRnistadA // 14 // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAro : je AMkhanI kI taddana kALI aMjane sarakhI dekhAya, rAga-. vinA akasmAta hoTa ane tAla sukAya, mAruM paheluM ke te uparanA ane nIcenA vacalA dAMtanA AMtarAmAM potAnI traNa AMgulI na samAya, gIdha, kAgaDo. pAreve ane bIje kaI mAMsala karanAra paMkhI mAthA upara bese te cha mahinAne aMte te maraNa pAme. 144. pratyahaM pazyatAnabhre'hanyApUrya jalairmukham // vihite phutkane zukravanvAMtastatra dRzyate // 145 // yadA na dRzyate tattu mAsaHSabhimRtistadA / paranetre svadeI cenna pazyenmaraNaM tadA // 146 // vAdaLa vinAnA divase sukhamAM pANI bharI AkArA sAmuM kukAra karI te pANI bahAra uMcuM uchALe chane niraMtara keTalAka divasa jotAM te pANInI aMdara iMdradhanuSanA jevo AkAra dekhAya che. jyAre te AkAra jovAmAM na Ave tyAre cha mahine maraNa thaze ema jANavuM. temaja bIjA mANasanI AMkhamAM je pitAnuM zarIra jevAmAM na Ave topaNa cha mahine maraNa thAya. 145. 146. kUparauM nyasya jAnvomapanyakIkRtya karau sdaa| / raMbhAkozanimAM chAyAM lakSayedaMtaronnavAm // 147 // vikAsitadalaM natra yadeka prilbhyte| tasyAmeva tiyo mRtyuH paNmAsyate bhavettadA / / 148 // ane jAna upara banehAthanI kedIone sthApana karI, hAthanA ane paMjAe mastaka upara sthApana karavA. te ane hAthanA AMtarAmAM keLanA DeDAnA AkAra sarakhI utpana thatI chAyAne niraMtara joyA karavI, keLanA cheDAnA AkAra sarakhI chAyAmAM je te DeDanuM eka patra vikasthara thaeluM jovAmAM Ave te je divase pite juve teja tithIe cha mahinAne aMte tenuM maraNa thAya. 147, 148, iMdranIlasamacchAyA vakrIbhRtA sahasrazaH / / muktAphalAlaMkaraNAH pannagAH sUkSma ttayaH // 149 // divA sanmukhamAyAMto zyate vyomni sannidhau / na dRzyate tadA te tu paNmAsyate mRtistadA // 250 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha maleke prakAratarathI kAlajJAna jaNAve che. ra6pa vAdaLa vinAnA svaccha divase, IndranIla ratna sarakhI kAMtivALA, vAkAMcukA hajAre game motInA alakAravALA, sUkSma AkRtivALA sape AkAzamAM sanmukha AvatA dekhAya che. jayAre tevA sarve bIlakula na dekhAya tyAre jANavuM je, cha mahinAne aMte maraNuM thaze. 149, 150. svapne muDitamabhyaktaM raktagaMdhanagaMbaraM / / pazyedyAbhyAM khare yAMtaM svaM yo'ndAdhasa jIvati // 15 // je mANasa svamAmAM potAnuM mastaka muDAveluM, telathI mardana karAveluM, rAtA padArthathI zarIra lepAyeluM, gaLAmAM rAtI mALA paherelI ane rAtAM vastro paherI gadheDA upara besI dakSiNa dizA tarapha pitAne ja juve te mANasa adhuM varSa (cha mAsa) jIve. 151 ghaMTAnAdo ratAMte cedakasmAdanubhUyate / / paMcatA paMcamAsyate tadA bhavati nizcitam // 152 // viSaca sevana karyA pachI je akasamAt zarIramAM ghaMTAnA nAda sarakhe nAda saMbhaLAya te pAMca mahinAne aMte nice tenuM maraNa thAya 15ra. zirauvegAtsamAruhya kRkalAso vajan yadi / dadhyAdvarNatrayaM paMcamAsyate maraNaM tadA // 153 // kAkI jhaDa5thI mAthA upara caDIne cAlyA jAya ane jatAM jatAM je zarIranI ceSTA jUdI jUdI traNa prakAranI kare te pAca mahInAne ane tenuM maraNa thAya. 153. vakrIbhavati nAsA cedatulI bhavato shau| svasthAnAdbhrazyataHkau~ caturmAsyAstadA mRtiH|| 154 // ne nAsikA vAMkI thaI jAya, AMkhe geLa thaI jAya ane kAna pitAnA ThekANethI DhIlA paDI jAya te cAra mahIne maraNa thAya. 154. kRSNaM kRSNaparivAraM lohadaMDadharaM naraM / yadA svapne nirIkSate mRnyusistribhistadA // 155 // je svamAmAM kALA varNavALA, kALA parivAravALA, tathA leTAnA daMDane dhAraNa karavAvALA mANasane juve te traNa mahine maraNa thAya. 1papa, 34 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama aAza AAAAAAAN wwwww my way iMdumuSNaM raviM zItaM chidraM bhUmo vAvapi / jihvAM zyAmAM mukhaM kokanadAbhaM ca yadekSate // 156 // tAlukaMpo manaH zoko varNo'ge'nekadhA yadA / nAmecAkasmikI hikA mRtyurmAsadvayAttadA // 157 // caMdrabhAne uSNu (garabha), sUryane 3, bhInabhAM mane suurybhDaLamAM chIdra, jIbhane kALI, ane mAtAne lAla kamaLanA saramu jIve, tAlavuM kape, manamAM zAka thAya, zarIramAM aneka jAtanA vaNo thayA kare ane nAbhithI asmAta, heDakI utpanna thAya tA (AvAM sakSaNuvANAnu) me mahine bharAgu thAya 156, 157. 159 // jihvA nAsvAdamAdatte muhuH skhalati bhASaNe / zrotre na zRNutaH zabdaM gaMdhaM vetti na nAsikA // 158 // spaMdete nayane nityaM dRSTavastunyapi bhramaH / naktamiMdradhanuH pazyet tatholkApatanaM divA // na cchAyAmAtmanaH pazyet darpaNe salilepi vA / anandAM vidyutaM pazyet ziro'kasmAdapi jvalet // haMsakAkamayUrANAM pazyecca kApi saMhatim / zItoSNakhara mRdvAderapi sparza na vetti ca // 169 // amISAM lakSmaNAM madhyAdyadaikamapi dRzyate / jaMtorbhavati mAsena tadA mRtyurna saMzayaH // 162 // paMcabhiH kulakaM. 160 // 206 Mana L jIbha svAdane jANI na zake, eTalatA vAravAra skhalanA thAya, kAna zabdo na sAMbhaLe, nAsikA gaMdha na jANI zake, nira tara netra phayA kare, dekhelI vastumAM paNa bhrama thAya, rAtre caMdradhanuSya Dhekhe, ArisAmA ke pANImAM potAnI AkRti na dekhAya, vAdaLa vinAnI vijaLI jove, kAraNa vinA paNa mastaka khaLyA kare, huM sa, kAgaDA ane mayura, ( mAra ) nAM kAi paNa ThekANe maithuna sevana (viSaya sevana) levAmAM bhAve, TADhA, unA, bharachaTa bhane suvANA sparzane . jANI na zake, A sarva lakSaNAmAthI jo kAI eka paNa lakSaNa mANusane dekhAya te te mANasanuM maraNa eka mahinAmAM thAya emAM aMdhe sarAya na lAgo. 158, 158, 160, 161, 112 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAratare karI kALajJAna batAve che. ra67 zIte hakAre phutkAre copaNe smRtigtikssye| aMgapaMcakarItye ca syAdazAhena paMcatA // 163 // hakAra adAra bolatAM je zvAsa ThaMDe jaNAya, kutkAra karI zvAsa bahAra kAnAM te garama jaNAya, yAdazakti bIlakula na rahe, hAlavA cAlavAnI gati baMdha thAya, ane zarIranAM pAMce aMge ThaMDA thaI jAya te daza divasa maraNa thAya, 163. arghANamarddhazItaM ca zarora jAyate ydaa| jyAlAphasmAjjvaleTAMge saptAhena tadA mRtiH // 164 // zarIra aradhu unuM hoya ane aradhu zarIra ThaMDu thaI jAya tathA karaNa sivAya akasmAta zarIramAM kvAlA banyA kare te sAta diva maraNa thAya. 164. snAtamAtrasya hRtpAdaM tatkSaNAdyadi zuSyati / divase jAyate paSTe tadA mRtyurasaMzayam / / 165 / / snAna karyA pachI tarataja je hRdaya ane paga zukAI jAya te ni tenuM chaThe divase maraNa thAya. 165. jAyate daMtadharpazvecchavagaMdhazca duHshH| vikRtA bhavati cchAyA rahena mriyate tadA // 166 // kaDakaDATa karatA dAta ghasyA kare, maDadAnI mAfa mahA kharAba dha zarIramAMthI nIkaLyA kare ane zarIranA varSamAM vikRti thAya (arthAta kALo, gheLo, rAte vigere zarIrane raMga badalAyA kare, te te trIje divase maraNa pAme. 166. na svanAzAM svajivhAM na grahAnnAmalA dishH| nApi saptakapIna vyonni pazyati mriyate tadA // 167 // je mANasa potAnI nAsikA, potAnI jIbha, graha, nakSatra, tArA, nirmala dizA, ane AkAzamAM rahelA sasaRSInA tArAone na joI zake te be divase maraNa pAme. 167. prabhAte yadi vA sAyaM jyotsnAvatyAmatho nizi / pravitatya nijI vAhU nijacchAyAM vilokya ca / / 168 // zanairukSipya netre svacchAyAM pazyettato'vare / na ziro dRzyate tasyAM yadA syAnmaraNaM tdaa|| 169 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- -- - -- -- 268. paMcama prakAza, nekSyate vAmavAhuzcet putradArakSapastadA / . yadi dakSiNabAhunakSyate bhrAhakSayastadA / / 170 // aSTe hRdaye mRtyurudare ca dhanakSA / guhye pitRvinAzastu vyAdhiruruyuge bhavet // 171 / / adarzane pAiyozca videzagamana bhat / adRzayamAne sarvAMge sayo maraNamAdizet / / 172 // paMmara 3 savAramAM athavA sAje athavA ajavALI rAtrIe prakAzamAM ubhA rahI, potAnA hAtha lAba (kAusagnanI mAphaka) rAkhI patAnA zarIranI chAyA (pachADA) sAmuM khullI AMkha rAkhI keTalIkavAra sudhI joyA karavuM. tyAra pachI haLave haLave te netrane chAyA uparathI upADI te khullI Akhe uge yA sAmuM AkAzamAM jevuM. te purUSanA jevI ghaNI AkRti AkAzamAM rahelI dekhAze. je te AkRtinuM mAthuM jovAmAM na Ave te pitAnuM maraNa thaze. je DAbe hAtha jovAmAM na Ave to putra yA strIno nAza thAya. je jamaNo hAtha jovAmAM na Ave to bhAInuM maraNa thAya. hRdaya na dekhAya te pitAnuM maraNa thAya. peTane bhAga na jaNAya te dhanano nAza thAya guhya sthAna na dekhAya te pitAnA pUjya varga pitA pramukha nAza thAya. be sAthaLa na dekhAya te vyAdhi pedA thAya paga na dekhAya to paradezamAM javuM paDe, ane AkhuM zarIra na dekhAya te tatkALa maraNa thAya. 168 thI 172. prakAranAMtare karI kALajJAna batAve che. vidyayA darpaNAMguSThakujhyAdiSvavatAritA / vidhinA devatA pRSTA bo kAlasya nirNaya // 173 / / sUryagrahaNe vidyA naravIre utthetysau| / sAdhyA dazasahasrASTottarayA jpkrmtH|| 174 / / aSTocarasahasrasya japAtkAryakSaNe punaH / devatA lIyate'syAdau tataH kanyAha nirNayam / / 175 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca zlAke karI zukanadvArA kALajJAna kahe che. 269 / satsAdhakaguNAkRSTA svayamevAtha devatA / trikAlaviSayaM brUne nirNayaM gatasaMzayam // 176 // vidyAe karI darpaNuM, a'guThA ane bhIMta pramukhamAM avatArela devatAne (gurU upaSTi) vidhipUrvaka pUchavAthI te AyuSyanA nirNaya kahI manAve che. sUrya grahaNa ane caMdragrahaNa hoya tyAre OM nIra 4H 3H cAnA e vidyA daza hajAra ane AThavAra jApa karIne sAdhavI. pachI kArya prasage eka hajAra ane AThavAra te vidyA japIne darpaNAdikane viSe devatAne avatAravI. pachI te risA pramukhamAM eka kuvArI kanyAne jovarAvavuM. temAM te kanyA devatAnuM rUpa dekhe eTale tenI pAse AyuSyanA nirNaya pUchavA. te kanyA sava nirNaya kahI Ape. athavA uttama sAdhakanA guNathI AkarSAelI te devatA potAnI meLe niyavALu ane sa zaya vinAnuM trikAla sa'. dhI AyuSyajJAna kahI Ape. 173, 174, 175, 176. pAMca zlAke karI zukanadvArA kAlajJAna kahe che. athavA zakunAdvidyAtsajjo vA yadi vAturaH / svato vApi parato vA gRhe vA yadi vA bahiH // 177 // ahevRzcikakRmyAkhugRhagodhApipIlikAH / yUkAmatkuNalutAzca vlmiiko'yopdehikaaH|| 178 // kITikA ghRtavarNAzca bhramaryaca yadAdhikAH / udvegakalahavyAdhimaraNAni tadAdizet // 179 // // upAnadvAhanacchatrazastracchAyA~gakuMtalAn / caMccA cutredyadA kAkastadAsannaiva paMcatA // 180 // azrupUrNadRzo gAvo gADhaM pAdairvasuMdharAM / khanaMti cettadAnIM syAdrogo mRtyuzca tatprabhoH // 181 // athavA nisagI hAya ke rAgI hAya, pAtAthI ke parathI, gharamAM ke mahAra, thunathI zubhAzubhane nirNaya jANavA. sarpa, vIMchI, krumiyAM, uttara, garolI, kiDI, jIveA, mAMkaDa, kALIA, rAphaDA, (udehInA gharerA), udehI, ghImela, ane bhamarIo jyAre eka ma vizeSa evAmAM Ave teA udvega, kaleza, vyAdhi, athavA maraNa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 * paMcama prakAza, nipaje jeDA, hAthI, ghoDA pramukhavAhana, chatra, zastra, zarIra, ane keza (vALa) e mAMhethI koIne kAgaDo carca karI sparza kare, te jANavuM ke maraNa najIkamAM che. je AMkhe AMsu pADatI gAya ghaNu jorathI page karI pRthvIne khede te te gAyanA svAminuM regathI maraNa thAya. 177, 178, 179, 180, 181 prakArAMtare zukanathI kAlajJAna kahe che. anAturakRte hyetat zakuna parikIrtitaM / adhunAturamuddizya zakuna parikIrtyate / / 182 // A pUrva kahevAmAM Avela zukane rega vinAnA mANasa mATe jaNAvyAM. hamaNAM have regIne uddezIne zukana kahIe chIe. dakSiNasyAM valikhA cet zvA gudaM leDhayurothavA / lAMgulaM vA tadA mRtyurekadvitridinaiH kramAt / / 183 // zete nimittakAle ceta zvA saMkocyAkhilaM vpuH| dhRtvA karNo valitvAMgaM dhunotyatha tano mRtiH // 184 / / yadi vyAttamukho lA muMcana sNkocitekssnnH| aMga saMkocya zete zvA tadA mRtyuna saMzayaH // 185 // rigI jyAre potAnA AyuSya sabaMdhI zukana jete hoya tyAre je kutare (kutarAnI jAti) dakSiNa dizA sanmukha jaIne potAnI gudAne cATe to te rogInuM eka divase maraNa thAya. je phatare pitAnuM hRdaya cATe te be divase regI mare ene je te pitAnI puMchaDI coTe te traNa divase regInuM maraNa thAya jyAre regI nimitta jete hoya tyAre je kutare pitAnuM AkhuM zarIra sa ke- * cine suve athavA kAnane caDAvIne (akkaDa karIne) ane zarIrane vALIne halAve (dhuNAve) te regI maraNa pAme athavA je meTuM paheluM karI lALane mUkate AMkha mIMcI zarIrane saMkecIne te zvAne suve te nice regInuM mRtyu thAya. 183, 184, 185. be leke karI kAgaDAnAM zukana kahe che. yadAturagRhasyordhva kAkapakSigaNo milan / trisaMdhyaM dRzyate nUnaM tadA mRtyurupasthitaH // 186 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava leke karIne upazrutighI kALajJAna kahe che. ra71 mahAnase tayA zagyAgAre phAphAH kSipati cet / carmAsthira zAna vA tadAsanava paMcatA // 17 // je degInA ghara upara savAra, bapora, ane sAMja ema traNa kALa kAgaDAne samudAya maLI kaLAhaLa karatA jaNAya te nica tenuM mA AvI pAyuM che ema thavuM. tathA dAgInA raDA upara ane suvAnA ghara para kAgaDAo cAmaDuM hADa, dAra ke vALa lAvIne ke te tenuM mana najIka ja che ema samajavuM. 16. 187. nava leke karIne upakRtithI kALa jJAna kahe che. ayavopate vidhAdvidvan phAlasya nirNayam / agaste divase svanakAlezastAM dizaM zritaH / / 189 // pUlA paMcanamaskRtyAcAryamaMtreNa vA shrutii| gehAcchannazrutirgacchechilpicatvarabhUmipu / / 189 / / caMdanenArcayitvA mAM kSiptvA gaMdhAkSatAdi ca / sAvadhAnastatastatropazruteH bhRNuyAd dhvani // 190 // aAMtarApadezyazca sarUpazceti sa vidhaa| vimarzagamyastatrAyaH sphuToktArtho'varaH punH|| 191 // yathaipa bhavanastaMbhA paMcapabhirayaM dinH| pakSasirayo varbhakSyate yadi vA na vA // 192 // manoharataravAsIt kiM tvayaM laghu bhakSyate / arthAtarApadezyaH syaadevmaadirupshrutiH|| 193 // epA strI purupo vAso sthAnAdasmAna yAsyati / dAsyAmo na vayaM gaMtuM gaMtukAmo na cApyayaM // 194 // vidyate gaMtukApoyamahaM ca pressnnotsukH| tena yAsyatyasau zIghraM syaatsruupetyupshrutiH|| 195 // krnnodghaattnsNjaatopshrutyNtrmaatmnH|| kuzalAH kAlamAsanamanAsannaM ca jAnate // 196 // athavA vidvAna purUe, upakRtie karI AyuSyane nirNaya kare (teja batAve che.) bhadrAAdi apAga na hoya tevA uttama Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7ra paMcama prakAza divase suvAnA avasare (eka prahara rAtri javA pachI) pUrva, uttara ke pazcima dizA tarapha javuM. jatAM pahelAM navakAramaMtrathI athavA sUrimaMtre karI kAnane pavitra (maMtrita) karavo ane tyAra pachI gharathI nIkaLatAM rastAmAM keIne zabda kAnamAM na Ave tevI rIte kAnane DhAMkI kArIgaronA ghara tarapha athavA bajAramAM pUrva kahelI dizA tarapha javuM. kArIgarenA ghara pAse yA bajAramAM jaI te bhUminuM caMdana vaDe pUjana karI tenA upara gaMdha akSata (barAsa cakhA) nAkhI sAvadhAna thaI tyAM kaI paNa manuSyone zabda thato hoya te kAna khullA karIne sAMbhaLo. te saMbhaLAtA zabdo be prakAranA hoya che. eka artho tarApadezya ane bIje svarUpaupakRti, arthA tarApadezya upakRti eTale je zabda sAMbhaLavAmAM Ave tene koI bIjo artha kape, ane svarUpa upakRti eTale je zabda sAMbhaLe teja artha kalpa yA grahaNa kara, pahele arthAtarAyadezya vicArathI jANI zakAya tema che ane bIjuM svarUpa artha prakaTa jANuM zakAya tema che. (arthAtarIpadezya upakRti batAve che, jemake A gharane staMbha pAMca cha divase yA pAMca cha pakhavADIe yA mahine ke varSe bhAMgI jaze athavA nahi bhAge, te ghaNe sAre hato paNa jaladi bhAMgI jaze vigere AthI pitAnA AyuSyane teja nirNaya karI le ke teTalA divase mahine ke varSe pitAnuM maraNa nipajaze. e athAtarApadezya thati jANavI. have bIjI svarUpaAzrathi zruti kahe che. jemake A puruSa ke strI A sthAnathI jaze nahi. ame tene javA paNa na deIzuM. ane te javAne Icchaka paNa nathI. athavA te javAnI IcchA kare che, huM paNa tene mokalavA IcchuM chuM mATe A have jaladI AhIthI jaze. A svarUpa upakRti kahevAya che. AthI samajI levAnuM che ke je javAnuM sAMbhaLe te maraNa najIka che ane rahevAnuM sAMbhaLe te hamaNAM maraNa nathI. A pramANe kAna khullA karI pote sAMbhaLelI, upakRti pramANe kuzala mANase najIka ke dUra pitAnA AyuSyane nirNaca jANe che. 188, 189 190, 191, 192, 13, 194, 15, 196, Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - pRcchA lagnanA anusAre kALajJAna 273 zanizcara purUSa karI kALa jJAna jANavAnI rIta, zaniH syAdyatra nakSatre tahAnavyaM mukhe ttH| cakhAri dakSiNa pANau trINi trINi ca pAdayoH // 197 // catvAri vAmahaste tu kramaza paMca vakSasi / troNi zIpa dvive guhya ekaH zanoM nre|| 198 // nimittasamaye tatra patitaM sthApanAkramAt / janmakSa nAmaRkSa vA guhyadeze bhavedyadi // 199 // dRSTaM zliSTaM grahaiduSTaiH saumyairaprekSitAyutam / sajjasyApi tadA mRtyukA kathA rogiNaH punH||20|| zanizcaranI purUSanA jevI AkRti banAvavI ane nimitta jevAnA avasare je nakSatramAM zani hoya te nakSatra mukhamAM mukavuM. tyAra pachI krame AvatAM cAra nakSatre jamaNA hAthamAM mukavAM. DAbA jamaNA pagamAM traNa traNa mukavA. cAra DAbA hAthamAM, pAMca chAtimAM, traNa mastakamAM be be bane netramAM ane eka nakSatra guhya bhAgamAM mukavuM nimitta jevAne avasare sthApanAnA anukramathI janma nakSatra ke nAma nakSatra je guhya bhAgamAM AvyuM hoya ane duSTa grehAnI tenA upara daSTi paDatI hoya yA tenI sAthe meLApa thatuM hoya ane sabhya grahonI draSTi ke meLApa na thatuM hoya te te mANasa nigI hoya topaNa tenu maraNa thAya te mAMdAnI to vAta ja zu karavI? arthAta te te maraNa pAmeja. 197, 198, 19, 200. pRcchA lagnanA anusAra kAlajJAna pRcchAyAmatha lanAste caturthadazamasthitAH / grahAH krUrAH zazI SaSThASTamazcet syAttadA mRtiH||201|| AyuSya saba dhI prazna pUchatI vakhate teja cAlatuM lagna, tatkALa asta thaI jAya ane kura graho cothe (sAtame) ke dazame rahyA hoya tathA caMdramAM chaThe ke AThame hoya te tenu maraNa thAya. 201 pRcchAyA: samaye lanAdhipatirbhavati' grahaH / , yadi vAstamino mRtyuH sajjasyApi tadA bhavet // 202 // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 pacama prakAza. * Ano man w LAMATH FAMMING GREEN ANTE AyuSya sa badhI prazna pUchatI vakhate e lagnAdhipati meSAdi rAzimAM kuja zukrAdi hAya athavA cAlatA lagnanA adhipati grahanA asta thayelA hAya teA ta sAjo mANasa hAya tA paNa tenu maraNa thAya. 202. lagnasthazrecchazI saurirdvAdaze navamaH kujaH / aSTamosrkastadA mRtyuH syAccenna balavAn guruH // 203 // prazna karatI vakhate cadramA lagnamAM rahelA hAya, khArame zanicara hAya, navame magala hAya, AThame sUrya hAya ane gurU khalavAna na heAya tA maraNa thAya. 203. raviH SaSThastRtIyo vA zazI ca dazamasthitaH / yadA bhavati mRtyuH syAttRtIye divase tadA // 204 // - // prazna pUchavAnA samaye chaThTho athavA trIjo sUrya hoya ane caMdramA dazame rahelA hAya teA trIje divase maraNa thAya. 204. pApagrahAcedudayAtturye vA dvAdaze'thavA / dizaMti tadvido mRtyu tRtIye divase tadA // 205 // jo prazna avasare lagnathI pApagrahA ( kharAba gRhA ) ceAthe ke khArame hoya teA kALajJAnanA jANakAra puruSA tenuM trIje divase mRtyu jaNAve che. 205. udaye paMcamevApi yadi pApagraho bhavet / aSTabhirdazabhirvA syAddivasaiH paMcatA tataH // 206 // prazna samaye cAlatA lagna athavA pAcame jo krUra graha hAya tA AThe agara daza divase maraNa thAya 206 dhanurmithunayoH sapta mayoryadyazubhagrahAH / tadA vyAdhirmRtirvA syAjjyotipAmiti nirNayaH // 207 // prazna samaye ( athavA va le ) sAtamA dhanurAzi ane mithunarAzimAM jo azubha grahI AvyA hAya tA vyAdhi athavA maraNa thAya. A pramANe nyAtiSanA jANakAranA nirNaya che. 207. catraDhArA kALa svarUpa kahe che. aMtasthAdhikRtaprANinAmamaNavagarbhitam / koNastharephamAgneyapuraM jvAlAzatAkulam // 208 // sAnusvArairakArAdyaiH SaTsvaraiH pArzvato ghRtam / svastikAMkavahiH koNa svAkSarAMvaH pratiSThitam // 209 // 1 ! 7 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatraprayAge karI kAlajJAna batAve che. yaMtrava purAvRtam / // // catuHpArzvasyaguruyaM kalpayitvA parinyasyet pAdahacchIrSa saMdhiSu // 210 // sUryodayakSaNe sUrya pRSTe kRtvA tataH sudhIH / svaparAyurvinizcetuM nijachAyAM vilokayet // 211 // pUrNAM chAyAM yadIkSeta tadA varSe na paMcatA / karNAbhAve tu paMcatvaM varSerdvAdazabhirbhavet // 212 // hastAMgulIskaMdhakezapArzva nAsAkSaye kramAt / dazASTasapta paMcazyekatra pairmaraNaM bhavet // 213 // // paNmAsyA mriyate nAze zirasacibukasya vA / grIvAnAze tu mAsenaikAdazAhena dRkUkSaye // 214 // sacchidre hRdaye mRtyurdivasaiH saptabhirbhavet / yadi cchAyAyaM pazyedyamapArzva tadA vrajet // 215 // aSTabhiHkulakaM pahelA unkAra kagvA ane te kAranI aMdara peAtAnuM athavA jainA AyuSyane nirNaya karavA hAya tenuM nAma lakhavuM. te rU. kAra che khuNAvALA catramA karavA. te yatrane khuNe agninI se kaDhA game javAlAethI vyApta agnithIja (2) rakAra mukavA. anusvAra sahita akArAdi (a AM, i I N U) cha svarAe khuNAnA mAhAranA bhAgeAne vIMTI levA (arthAt A cha svaro cha khuNA pAse lakhavA) pachI cha e khAhAranA khuNe cha sAthei karavA. sAthi ane svarAnA vacamA AMtare AMtare cha (svA) akSarA mUkavA, cAre mAjI visarga sahita yakAra karavA (ca:) ane te yakAra upara cAre khAjI vAyunA puthI AvRta saMlagna cAra rekhA TheravI, AvA catra pI tene paga, hRdaya, mAthe ane sadhione viSe sthApana karavA. pachI sUryodaya veLAe sUryane puMTha paDe tevI rIte pazcima dizAmAM besI peAtAnA athavA paranA AyuSya nirNaya mATe peAtAnI chAyA pUrNa dekhAya te eka varSa sudhImA maraNu nathI (ane rAga rahita sukhamAM varSa pasAra karaze) jo kAna dekhavAmAM na Ave te Ara varSe maraNu 'thaze. hAtha na dekhAyA daza varSe maraNu. AMga 275 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 27 prathama prakAza, ' lIe na dekhAya te ATha varSe. khAMdha na dekhAya te sAta varSe keza na dekhAya te pAca varSe. paDakhA na dekhAya tAntraNa varSe. nAka na dekhAya te eka varSe. mAthuM yA cikSuka na dekhAya te cha mahine DAka na dekhAya te eka mahine, AMkho na dekhAya te agiyAra divase, hRdayamA chidra dekhAya te sAta divase maraNu thAya ane e chAyA dekhAya tA tatkALa maraNa thAya. 208, thI 215. 3 A - catraprayAga batAvI, have vidyAe karI kALajJAna batAve che. iti yaMtraprayogeNa jAnIyAtkAlanirNayam / yadi vA vidyayA vidyAdvakSyamANaprakArayA // 216 // A pramANe yatra prayAge karI AyuSyanA nirNaya jANavA athavA AgaLa kahevAmAM Avaze te vidyA vaDe karI nirNaya karavA. 216. sAta AAke karI vidyAprayAga kahe che. prathamaM nyasya cUDAyAM svAzabdamoM ca mastake | -kSi netrahRdaye paM ca nAbhyabje hA'kSaraM tataH // 217 // prathama cATalImAM (svA) zabda, mAthA upara (A) zabda,netramA (kSi) zabda; hRdayamA (5) zabda ane nAbhi kamaLamA (hA) zabda sthApana karavA. 217 la! OM mRtyuMnathAya - zUlapANine harahara dahadaha svarUpaM darzaya darzaya hu~phUT. anayA vidyayASTAgrazatavAraM vilocane / paNapALine * svachAyAM cAbhimaMtryArka pRSTe kRtvAruNodaye // 228 // paracchAyAM parakRte svacchAyAM svakRte punaH / samyak tat kRtapUnaH sannupayukto vilokayet // 219 // // A vidyAe ekasa AThavAra peAtAnA netrane ane peAtAnI chAcAne ma trIne sUryodaya veLAe sUrya ne pAchaLa rAkhI ( arthAt pazcima ( dizA taraph mukha rAkhI ) khIjAne mATe.bIjAnI chAyA ane peAtAne mATe peAtAnI chAyA jovI. 218, thI 219, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jya parAjya saMbaMdhI jJAna 277 saMpUrNI yadi pazyettAmAvarSaM na mRtistdaa|| kramajaMghAnAnvabhASe triddhayekAndairmatiHpunaH // 220 / je saMpUrNa chAyA-jovAmAM Ave te A cAlatA varSamAM maraNa na thAya. paga, ja ghA ane jAnu (ghuMTaNa ) na dekhAya te anukrame traNa be ane eka varSe maraNa thAya. 220. urorabhAve dazabhirmAsanazyetkaTeH punH| aSTAbhinavabhirvApi tuMdAbhAve tu paMcapaiH // 221 // sAthaLa na dekhAya te daza mahine, kammara na dekhAya to ATha agara nava mAse ane peTa na dekhAya te pAMca mahine maraNa thAya. 221. grIvAbhAve catutiddhayekamAsaimriyate punaH / kakSAbhAye tu pakSeNa dazAhena bhujakSaye / / 222 / / je Deka dekhavAmAM na Ave to cAra, traNa, be, ke eka mahine maraNa thAya. kakSA (bagala) na dekhAya te paMdara divase ane bhujA (hAtha) na dekhAya te daza divase maraNa thAya. 222. dinaH skaMdhakSaye'STAbhizcaturyAmyA tu htkssye| zIrSAbhAve tu yAmAbhyAM sarvAbhAve tu tatkSaNAt // 223 // te chAyAmAM ska dha na dekhAya te ATha divase, hadaya na dekhAya te cAra prahare (pahore), mastaka na dekhAya te be pehere ane sarvathA zarIra na dekhAya te tatkALa maraNa thAya. rara3. evamAdhyAtmikaM kAlaM vinizcetuM prsNgtH| bAhyasyApi hi kAlasya nirNayaH pribhaassitH|| 224 // cA pramANe (pavanAbhyAse) zArIrika kALajJAnano nirNaya karatAM prasaMgopAta bAhyathI paNa kALajJAnane nirNaya kahevAya. rara4. jaya parAjya saMbaMdhI jJAna, ko jeSyati dvayoryuddhe iti pracchatyavasthite / jayaH pUrvasya pUrNa syAdrikta syAditarasya tu // 225 // bannenA yuddhamAM koNa jItaze? Avo prazna karyo chate je pUrNa nADI hAya (svAbhAvika pUraka thatA hAya arthAta zvAsa aMdara Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 - paMcama prakAza : - kheMcAta hoya) to jenuM paheluM nAma lIdhuM hoya tene jaya thAya. ane je nADI rita hoya (recaka thatuM hoya arthAt parvana bahAra mUkAta hoya) te bIjAne jaya thAya. rarapa. rikta ane pUrNanuM lakSaNa kahe che. yatyajet saMcaran vAyusta diktamabhidhIyate / saMkrAtu yatra sthAne tatpUrNaM kathitaM budhaiH // 226 // cAlatA vAyune je bahAra mUke te rikta kahevAya che, ane nAsikAnA sthAnamAM pavana aMdara praveza karate hoya tene vidvAne pUrNa kahe che. rara6. - svadayathI zubhAzubha nirNaya. praznAdau nAma ced jJAturgrahAtyathAturasya tu / ' rayAviza tA sivipakSe viryA rara7 | " prazna karavAmAM prathama nAma jANavAvALAnuM le ane pachI regInuM nAma le te ISTa siddhi thAya ane tethI viparIta eTale paheluM reganuM ane pachI jANanAranuM nAma le te tenuM pariNAma paNa vipa rita Avaze ema samajavuM. rara7. (vivecana) jemake jInadattacha A devadatta nAmanA rogIne sArU thaze ke kema? AmAM jANakAra jInadattajInuM nAma prathama che, ane rogInuM pachI che, to kArya siddhi arthAta nirogI thaze. ane A rigavALA devadattane sArUM thaze ke nahi, jInadatta che te viSe mane kaho. AmAM regInu nAma paheluM che tethI ISTa siddhi nahi thAya. koI A pramANe prathama bolavAnuM jANI laI maravAnI taiyArIvALAnA saMbaMdhamAM prazna kare ane tethI sarva jIvatA rahe ema na samajavu. kharI rIte A praznane ajANyAM pUchavAnAM che ane bIjA paNa tavAdikathI jaNAtAM kAraNone laIne jJAtA purUSa yathAyogya uttara Ape te nimittajJAna satya thAya che. " " " . ' vAmabAhusthite dUte samanAmAkSaro jayet / ... - rakSaNavAdu vALau viSamakSaranAmA II 228 | ", Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svadayathI zubhAzubha nirNaya, ra79 yuddhamAM keNa jItaze? e panna karavA mATe je dUta (prazna karanAra) DAbI bAjue ubhe hoya te je yuddha karanAranuM nAma sama akSaranuM (be cAra cha bekIvALA akSare te sama) hoya tene jaya thAya ane jamaNI bAju ubhuM rahI prazna kare te viSama akSara (ekIvALA 1-3-5) nA nAmavALAne jaya thAya. ra28. bhUtAdibhirgahItAnAM daSTAnAM vA bhujNgmaiH| vidhiH pUrvokta evAsau vijJeyaH khalu mAMtrikaiH // 229 // bhUtAdikanA vaLagADavALAM ane sarpAdikathI DasAyelAM mANase mATe paNa pUrve kahela vidhija (praznanA sa ba dhamAM) maMtravAdioe niregI thavA mATe jANa rara pUrNA saMjAyate vAmA nADI hi varuNena cet / kAryANyArabhyamANAni tadA sidhyaMtyasaMzayam // 230 // pUrve je cAra maDaLa kahevAmAM AvyAM che te mahelA bIjA vArUNa nAmanA maDaLe karI je DAbI nADI pUrNa vahana thatI hoya to e avasare prAraMbha karAtAM kAryo avazya siddha thAya che. ra30. jayajIvitalAbhAdikAryANi nikhilaanypi|| niSphalAnyeva jAyate pavane dakSiNAsthite // 231 // ane je vArUNa maDaLanA udaye pavana jamaNuM nAsikamAM raheluM hoya te ja jIvita ane lAbhAdi sarva kAryo niSkalaja thAya che. ra31 jJAnI buddhvAnilaM samyak puSpa hastAtpapAtayet / mRtajIvitavijJAne tataH kurvIta nizcayam // 232 // jIvita maraNanA vijJAna mATe jJAnIe vAyune sArI rIte jANIne hAthathI puSya nIruM pADavuM ane tethI paNa nirNaya karavo. ra3ra. tvarito varuNe lAbhazcireNa tu puraMdare / jAyate pavane svalpaH siddhopyagnau vinazyati // 233 / / . (prazna karatI vakhate uttara ApanArane) varUNa maDaLane udaya hoya te ghaNI jhaDapathI lAbha thAya puradara maDaLa heya te ghaNe me lAbha thAya. pavana maMDaLa hoya te sahejasAja lAbha thAya ane agni maMDaLano udaya hoya te siddha thayela kArya paNa nAza pAme.. ra33. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 paMcama prakAza, AyAti varuNe yAtaH tatraivAste sukha kSitau / prayAti pavane'nyatra- mRta ityanale vadet // 234 // vArUNa maMDaLanA udayamAM grAmAMtara gayelAnA saMbaMdhamAM prazna...cuMhoya to te zIdhra pAcho Avaze. puraMdara maMDaLamAM te kyAM gayA che tyAM sukhe samAdhe rahyo che. pavana maDaLamAM te tyAMthI bIje ThekANe jAya che ane agni maMDaLamAM prazna karyuM hoya te te maraNa pAmyo che ema kahevuM. ra34. 1 dahane yuddhapacchAyAM yuddhabhaMgazca dAruNaH / mRtyu sanyavinAza vApare gAya-purA:29/ agni maMDaLamA cuddha saMbaMdhI prazna kare te mahAyuddha thAya ane yuddhamAM vairI taraphathI hAra maLe, pavana maMDaLamAM prazna kare te (jenA saMbaMdhamAM prazna karAyuM hAya.) tenu maraNa thAya athavA sainyane vinAza thAya. ra3pa. mahadve vijayo yuddha vAruNe vAMchitAdhikaH / ripubhaMgena saMdhivA svasiddhiparisUcakaH // 236 // maheMdra maMDaLamAM pRthvI tattvamAM) prazna-kare te yuddhamAM vijaya thAya, vArUNa maDaLa hoya to maneicchita paNa adhika lAbha thAya. temaja trune bhaMga tharve karI athavA saMdhi (salAha) karave karIne pitAnI siddhine te sUcave che. 236. bhaume varSeni parjanyo varuNe tu manomatam / pavane durdinAMbhodau vahnau sRSTiH kiyatyapi // 237 // varasAda saMbadhI prazna pAthIva maMDaLamAM karavAmAM Ave te varasAda varasaze, varUNa maMDalamAM prazna kare te manaIcchita varasAda thAya, pavana maDalamAM vAdaLAMothI durdina thAya ( varasAda na varase) ane agni maMDalamAM kAMI (sehejasAja) vRSTi thAya. 237. varuNe zasyanippatiratizlAghyA puraMdare / madhyasthA pavane ca syAnna svalpApi hutAzane // 28 // dhAnyaniSpattinA saMbaMdhamAM varUNa maMDaLamAM prazna kare te dhAnya, niSpatti thAya, puraMdara maMDaLamAM ghaNI sarasa niSpatti thAya. pavana maMDaLamAM madhyastha rIte (keI ThekANe thAya ane kaI chekANe na thAya) ane avina maMDalamAM thoDuM paNa anAja na thAya. 238, - Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 kAryasiddhino upAya, maheMdravaruNau zastau garbhamazne munAdau / samIradahanau strodau zUnyaM garbhasya nAzakam // 239 // garbha sabadhI prazna karavAmAM maheMdra ane varUNa maMDala zreSTha che. temAM prazna kare te putranI prApti thAya. vAyu ane agni maMDaLamAM putrinI prApti thAya tathA suSuNNA nADImAM prazna kare te garbhane nAza thAya che. 239 gRhe rAjakulAdau ca praveze nirgame'thavA / pUrNAgapAdaM purataH kurvataH syAdabhIpsitaM / / 240 // gharane viSe ane rAja kulAdikane viSe praveza karatAM athavA tyAMthI nikaLatAM je taraphanA nAsikAnA chidramAMthI pavana vahete heya tetaraphanA pagane prathama AgaLa karI cAlatAM Icchita prApti thAya. 240. kArya siddhino upAya. gurubaMdhunRpAmAtyA anye'popsitadAyinaH / pUrNAMge khalu kartavyAH kAryasiddhimabhIpsatA // 241 // kAryasiddhine IcchatA manuSya gurU, baMdhu, rAjA, pradhAna, ane bIjA paNa pitAne Icchita devAvALA mANasane (temanI pAsethI kAI meLavavuM hoya tyAre) pUNage rAkhavA arthAt je nAsikAnA chidramAthI pavana vahetuM hoya te tarapha temane rAkhI pote besavuM 241 vazIkaraNa, Asane zayane vApi pUrNAge vinivezitAH / vazIbhavati kAminyo na kAmaNamataH param // 242 // Asana ane zayana vakhate paNa pUge besADelI (rAkhelI) strIo pitAne svAdhIna thAya che. AnA sivAya tevuM bIjuM koI kArpaNuM nathI. 242. * aricaurAdhamAMyA anye'pyutpAtavigrahAH / kartavyAH khalu riktAMge jayalAbhamukhArthibhiH // 243 // jya, lAbha, ane sukhanA arthioe, zatru,cAra ane leNadAra Adi tathA bIjA paNa utpAta, vigraha, vigere dukha ApanArA Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza ene khAlI aMge rAkhavA (je bAjunA chidramAMthI pavana na cAlatA hoya te bAju rAkhavAM) AthI teo duHkha ApI zakatA nathI. 243. pratipakSaprahArebhyaH pUrNAMga yo'bhirakSati / na tasya ripubhiH zaktirvaliSTairapi hanyate // 244 // je zatruonA prahArathI pitAnA pUrNa aganuM rakSaNa kare che, tenI zaktine nAza karavAne baLavAna zatru hoya, te paNa samartha thatuM nathI. 234. vahatIM nAsikAM vAmAM dakSiNAM cAbhisaMsthitaH / pRcchedyadi tadA putro riktAyAM tu sutA bhavet // 245 // DAbI athavA jamaNI nAsikA vahetI hoya, te sanamukha ubhe rahIje (garbhanA saMbaMdhamAM) prazna kare, te putrane janma kahe. ane khAlI nAsikA tarapha ubhe rahI prazna kare ke A garbhavatI strI kone janma Apaze? te putrI thaze ema kahevuM. 245. suSumNA vAha bhAge dvau zizU rikta napuMzakam / saMkrAMto garbhahAniH syAt same kSemamasaMzayam // 246 // je suSumaNuM nADimAM pavana vahetuM hoya, tyAre sanamukha rahI prazna kare, te be bALakane janma thAya suSuNuM mUkI nAsikAtaramAM jAtAM zUnya maDaLa (AkAza maDaLa) mAM pavana javA pachI prazna kare, te napuMsakane janma thAya. zUnyamaDaLathI bIjI nADimAM sakra maNu karatA tattvanA udaye je prazna kare, te garbhane nAza thAya ane saMpUrNa tattvanA udaya thavA pachI sAme rahI prazna kare, te saMzayarahita kSema, kuzaLa, manavAMchita siddhi thAya. 246. (matAMtara) caMdre strI puruSaH sUrya madhyabhAge napuMsakam / praznakAle tu vijJeyamiti kaizcinigadyate // 247 // ca drasvara cAlatAM sasukha ubhA rahI prazna kare, te putrIne janma, sUryasvara hoya te putra janama, ane suSumaNA nADi hoya te napusakane janma jANo ema keI AcArya kahe che. 247. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlatInAhInevAno ane bIjIne calAvavAnA upAya. ra836 maMDaLathI maMDaLAMtara jatA pavanane jANavAne upAya. yadA na jJAyate samyak pavanaH saMcarannapi / pItazvetAruNazyAmainizcetavyAH sAbadubhiH // 248 // eka maMDaLathI maMDaLAMtaramAM jAtA puraMdarAdi pavana jyAre sArI rIte jANuM na zakAya, tyAre tene pILA dheLA, lAla, ane kALA (lIlA) biMduo vaDe nizcaya kara. 248. - biMdu jovAne upAya. aMguSThAbhyAM zrutImadhyAMgulIbhyAM nAsikApuTe / aMtyopAMtyAMgulIbhizca pidhAya vadanAMbujaM // 249 // ' koNAvakSNonipIDayAdyAMgulIbhyAM shvaasrodhtH| yathAvarNa nirIkSeta biMdumavyagramAnasaH / / 250 // yugmam be aMguThAthI be kAnanAM chIdra dabAvavAM madhya AMgaLIothI nAsikAnA chIdro dabAvavAM. anAmikA ane kaniSThA AMgalIothI sukha dabAvavuM ane tarjanI AMgalIothI AMkhanA khuNA dabAvI, zvAsozvAsane rekI rAkhI, zAMta cittathI kuTImAM je varNanA biMduo dekhAya te jovA. 24-250. biMdunA jJAnathI pavanane niNa. pItena biMdunA bhaumaM sitena varuNaM punaH / kRSNena pavanaM vidyAdaruNena hutAzanam // 251 // je pILuM biMdu dekhAya, te pura dara vAyu, dhaLuM biMdu dekhAya te varUNuM vAyu. kRSNa (lIluM) biMdu dekhAya to pavana nAmane vAyu ane lAla biMdu dekhAya te agni nAmane vAyu che ema jANavuM. ra51. cAlatI nADIne rokavAne ane bIjIne calAvavAnA upAya. tirurutsed vahantIM yAM vAmAM vA dakSiNAmatha / ' tadaMgaM pIDayetsadyo yathA nADItarA bahet / / 252 / / Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prathama prAza 24 paMcama prakAza, vahana thatI DAbI athavA jamaNI nADine revAnI icchA hoya te (beThAM agara sutA) te taraphanA paDakhAne daLAvavuM te tatkALa bIjI nADi cAlatI thaze. (ane te baMdha thaze.) 25. agre vAmavibhAge hi zazikSetraM pracakSate / pRSTe dakSiNabhAge tu ravikSetraM manApigaH // 253 // vidvAna purU, zarIranA DAbA bhAgamAM AgaLa caMdranuM kSetra kahe che ane zarIranA jamaNA vibhAgamAM pAchaLa sUryanuM kSetra che, ema kahe che. ra53. lAbhAlAbhau sukhaM duHkhaM jIvataM maraNaM tthaa| vidanti viralAH samyag vAyusaMcAravedinaH // 254 // sArI rIte vAyunA saMcArane jANavAvALA viralA purUja, lAbha, alAbha, sukha, du:kha, jIvita ane maraNane jANI zake che. akhilaM vAyujanmedaM sAmarthya tasya jAyate / kartuM nADivizuddhiM yaH samyag jAnAtyamUhayoH // 25 // je tikSaNa buddhivALe sArI rIte nADinI vizuddhi karavAnuM jANe che, tene vAyuthI pedA thatuM sarva sAmarthya prApta thAya che. 255 * nADi zodhana karavAnI rIta nAbhyanjakarNikAruDhaM kalAviMdupavitritaM / rephAkrAMta sphuradbhAsaM hakAraM pariciMtayet // 256 // taM tatazca taDidvagaM sphaliMgAcazanAMcitam / revAvALa vApara nagara !! 217 amRteH plAvayantaM tamavatArya zanaistataH / / candrAbhaM andramArgeNa nAbhipane nivezayet / / 258 / / niSkrama ca pravezaM ca yathAmArgamanAratam / kurvannevaM mahAbhyAso nADizuddhimApnuyAt // 259 // * catubhiH kalApakam nAbhikamaLanI karNikAmAM ArUDha thaelo kalA (9) ane biMdu ()thI pavitra, raphathI dabAyela, prakAzavALAhakArane ciMtava Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka nADimAM rahetA vAyunuM kALamAna, 285 (6) tyAra pachI vIjaLI sarakhA vegavALA ane saMkaDe game agninA kaNiyA, tathA jvAlAo cuta, ne sUrya nADInA mAge recaka karI, (bAhAra kADhI) AkAzamAM uce prApta karavo, (ema kalpanA karavI). pachI AkAzamAM amRtathI bhI jAvI, haLave haLave nice utArI, caMdra sarakhA ujavaLa ane zAMta ane caMdra nADine mAge praveza karAvI nAbhikamaLamAM sthApana kare. A pramANe niraMtara praveza ane niSkamaNuM batAvela mAga karatAM, mahA abhyAsI purUSa nADizuddhi pAme che. 256,257,58, 259 nADi vizuddhithI thatuM phaLa. nADizuddhAviti prAjJaH sNpnnaabhyaaskoshlH| svecchayA ghaTyedu vAyu puTayostarakSagAdapi // 260 // vicakSaNa purU, nADizuddhi karavAnA abhyAsamAM kuzaLatA meLavI, pitAnI IcchAnusAre, vAyune tatkALa eka bIjA nasakerAmAM ( nADImAM ) ke (tattavamA) adalabadala karI zake che. (joDI zake che.) ra60. eka nADimAM rahetA vAyunuM kALamAna. dve evaM ghaTike sA ekasyAmavatiSThate / nAmutsRjyAparI nADamadhitiSThati maastH||26|| eka nADinI aMdara aDhI ghaDI sudhI vAyuvahana thAya che, pachI te nADine mUkI bIjI nADimAM vAyu Ave che. (ema vArA pharatI badalAyA kare che). 261 SaT zanAbhyadhikAnyAhuH sahasrANyekaviMzatim / ___ ahorAtre nari svasthe prANavAyogamAgamam // 262 // nizcita ane nirogI purUSamAM, eka aho rAtrie ekaviza hajAra ane chaze prANavAyunuM (zvAsozvAsanu) javuM AvavuM thAya che. mugdhadhIryaH samIrasya saMkrAMtimapi vetti na / tatvanirNayavAtoM sa kathaM kartuM pravartate // 263 // je mugdha buddhivALe mANasa vAyunA saMkramaNane (eka nADimAMthI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pama prakAza, khIjI nADimA javAnA upAyane ) paNa nathI jANutA te, (AgaLa batAvavAmAM AvelA pura darAdi ) tattvAne nirNaya karavAne kevI rIte pravRtti karI zake ? arthAt naja karI zake; mATe vAyunA sakramaNAdi jANavA mATe prathama tattvanA abhyAsa karavA. 263: vivecana--kALajJAna, pavanajJAna ane tattvajJAnanA samadhamAM AcArya zrIe ghaNuM batAvyuM che. A kAlajJAnAdi batAvavAnA hetu zuM haze ? e svAbhAvikaja prazna utpanna thaI zake che. tene uttara ema samajAya che ke, kALajJAna atAvI thavAne jAgRta karavAnA che. AyuSya najIkamAM pUrNa thatuM jaNAtAM AtmasAdhanamAM vizeSa prayatna karavA preravAnA che. jue ke, AtmArthi jJAnI purUSa te niratara jAgRtaja hoya che, chatAM kAi rAgAdi kAraNathI pramAdamAM hoya, te temane jAgRti meLavavAnuM kAraNa eka kALajJAna che. temaja sAmAnya sthitivALA manuSyA paNa AyuSya najIka pUrNa thatuM jANI paraleAkanuM hita karavA mATe AtmasAdhanamAM jAgRta thAya che, te mATe kALa- jJAna khatAvavAmAM AvyuM che. temaja pavanAdi sAdhanathI zarIra niregatA thavA kahevAnuM kAraNu ceAgIone cAgya sAdhanamAM vighna na Ave, ceAganA pravAha akhaMDa lAMe kALa cAlyA kare ane karmanA kSaya karI Atmapada meLave, A mATeja pavana sAdhanA atAvI che. tattva khatAvavAnA hetu e che ke koI paNa dhArmika cA sacamane anukULa vyavahArika kArya prAraMbha karatAM te kArya nA prayAsa nirarthaka na jAya, athavA saralatAthI siddha thAya te che. kemake kA siddha thaze ke nahi thAya te jJAna, tattva siddha thayAthI thaI zake che. Ama kALajJAna, pavanasAdhana ane tattvajJAna vigere matAva vAnA hetu AcAryazrInA che. mATe sAdhakoe vAMcI samajIne A jJAnAnA rUpayoga na karatAM tenA sadRyAga karavA, e bhUlI javuM na joIe puta sAdhana karavAthI bIjAnA zarIramAM paNa cegIe praveza karI zake che. paNa teoe krame vedha karavAnI vidhi prathama siddha karavI joie teja matAve che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - danerMARANAMAMMADAMADA 25 12vAnI A 287 25 12vA vapi. pUritaM pUrakeNAdhomukhaM hRtpadmamunmiSet / Urdhvazroto bhavettaca kuMbhakena prabodhitam // 264 / / AkSipya recakeNAtha kadvAyuM hRdaMbujAt / urvazroteH pathagraMthi bhittvA brahmapuraM nayet // 265 // brahmaraMdhrAnniSkramayya yogIkRnakutUhalaH / samAdhito'rkatUleSu vedhaM kuryAcchanaiH zanaiH // 266 // muhustatra kRtAbhyAso mAlatImukulAdiSu / sthiralakSyatayA vedhaM sadA kuryAdataMdritaH // 267 // dRDhAbhyAsastataH kuryAd vedhaM vrunnvaayunaa| karpUrAgurukuSThAdi gaMdhadravyeSusarvataH // 268 // eteSu landhalakSo'tha vAyusaMyojane paTuH / pakSikAyeSu sUkSmeSu vidadhyAdvedhamudyataH // 269 // pataMgabhraMgakAyeSu jAtAbhyAso mRgeSvapi / ananyamAnaso dhiirHsNcredvijiteNdriyH|| 270 // narA'zvakarikAyepa pravizanniAsaraniti / kurvIta saMkramaM pustopalarUpeSvapi kramAt // 271 // aSTabhiH kulakam // puraka phiyAe karI vAyune a dara pUratAM hRdayakamaLanuM mukha nIcuM Ave che, ane saMkecAya che. teja hadayakamaLa kubhaka karavA vaDe visvara thaI, urvazrota (ucA mukhavALu) thAya che. (mATe prathama kuMbhaka kare) pachI hRdayakamaLanA vAyune recaka karavA vaDe halAvI (A recaka bahAra karavo nahI paNa kuMbhakanA ba dhanathI aMdara chuTe karavo) hadayakamaLamAMthI (u) khe tha te vAyune urdhvazrotA prerI, rastAmAM durbhedya grathane bhedIne brahmaraMdhamA laI ja, (tyAM samAdhI thaI zake che.) kutUhala jovAnI ke karavAnI IcchAthI gIoe te pavanane brahmaraghathI bahAra kADhI, samatAthI AkaDAnA kula viSe haLave haLave vedha kare. (pavanane atula upara mUka) vAraMvAra tenA upara te abhyAsa karI eTale brahma Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28Ta pacama prakAza, 2dhamAM laI java ane pAchA tyAM lAvo. pachI jAI, caMbelI, AdinA punuM lakSa sthira rAkhI upayoganI jAgRtipUrvaka vedha kare. ema tyAM paNa javuM AvavuM karave karI daDha abhyAsa thavA pachI jyAre varUNamaMDaLamAM vAyu cAlatuM hoya tyAre karpara, agurU, ane kucha pramukha sugaMdhI dravyane viSe vedha kare. e sarvamAM vijaya meLavI upara jaNAvela sarvamAM vagara parizrame vAyune jeDavAmAM pravINa thaI, sUkama (nAnA) pakSIonA zarIramAM vedha karavAne udyama kara. pataga ane bhramarAdinA zarIramAM abhyAsa karI mRgAdikane viSe paNa abhyAsa karavA pravartavuM. pachI ekAgracitta, dhIra ane jItendriya thaI manuSya, ghoDA ane hAthI pramukhanA zarIramAM vedha kare. temAM praveza ane nirgamana karatAM anukrame pASANunI putalI, devanI pratimAdimAM saMkrama (praveza) kare. ra4-271. evaM parAsudeheSu pravizedAmanAzayA / / jIvadehapravezastu nocyate pApazaMkayA // 272 / / A pramANe maraNa pAmelA jInA zarIra viSe DAbI nAsikAthI praveza kare. jIvatA manuSyanA zarIramAM praveza karavAnuM pApanA bhayathI ame kahetA nathI. ra72, jIvatA manuSyanA zarIramAM praveza karavAnuM pApanA kAraNathI nathI batAvatA, tathApi sthAna zunya na rahe (viSaya adhure na rahe) mATe dizA mAtra batAve che. anyanA zarIramAM praveza karavAnI vidhi brahmaraMdhreNa nirgatya pravizyApAnavamanA / zritvAnAbhyaMbujaM yAyAt hRdabhoja suSumNayA // 273 // tatra tatmANasaMcAraM niruNdhyaannijvaayunaa| yAvaddehAttato dehI gataceSTo viniHpatet // 274 / / tena dehe vinirmukte prAdurbhUteMdrigakriyaH / vartata sarvakAryeSu svadeha iva yogavit // 275 // . dinArdhaM vA dinaM ceti krIDetparapure sudhiiH| - .. anena vidhinAbhUyaH bhUmavizedAtmanaH puraM / / 276 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parakAza pravezanu phaLa 9 prahAra dhathI nIkaLI ane parakAyamAM apAna (zudA) mAthI praveA karavA. tyAM jaI nAbhikamaLanA Azraya laI, suSumgA nADIe thaI hRdaya kamaLamAM javuM, tyAM jai potAnA vAyue karI tenA prANanA pracArane rokavA, te vAyu tyAM sudhI rokavA ke te dehI, dehathI ceSTA rahita thaI nIcA paDI jAya. aMtamuM hata mAM te dehathI vimukta thatAM, pAtA taraphathI iMdriyAnI kriyA pragaTa thaye chate, cAganA jANakAra potAnA dehanI mAphaka te dehathI sarva kriyAmAM pravRtti kare, aradhA divasa, cA eka divasa, para zarIramAM krIDA karI buddhimAn pA Aja vidhie peAtAnA zarIramAM praveza kare, 273, thI 276, v parAkAya pravezanuM phaLa, krameNaiva parapura pravezAbhyAsazaktitaH / vimukta iva nirlepaH svecchayA saMcaretsudhIH // 277 // A pramANe abhyAsa krame khajAnA zarIramAM praveza karavAnI zakti utpanna thavAthI, mukta thayelAnI mAphaka nilepa rahI, icchAnusAra buddhimAn vicarI zake. ra77. itizrI AcArya hemacaMdraviracite zrI yogazAstre muni kezaravijayagaNikRta bAlAvabodhe paMcamaH prakAzaH // COO // atha SaSThaH prakAzaH prArabhyate // parakAya praveza, te paramArthika nathI. ihacArya parapura praveza citramAtrakRn / sidhyena vA mayAsena kAlena mahanApi hi // 1 // ahI je bIjAnA zarIramAM praveza karavApaNuM batAvyuM te eka kevaLa Azcarya kare teTaluMja che. ( paNa temAM paramArtha kAMI nathI ) temaja, te ghaNe kALe paNu, ane ghaNe prayAse siddha thAya ke na paNa thAya, ( mATe mukta thavAne cchinArA mumukSuoe tene mATe prayAsamAM na utaravuM, 1 spa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paSTa prakAza parakIya praveza, pAramArthika kema nathI? jitvApi pavanaM nAnAkaraNaiH klezakAraNaiH / nADIpacAramAyattaM vidhAyApi vapurgatam // 2 // azraddheyaM parapure sAdhayitvApi saMkramam / / vijJAnakamasaktasya mokSamArgIna sidhyati // 3 // nAnA prakAranA kalezanA kAraNarUpa AsanAdike karI pavanane jItIne ane zarIranI aMdara rahela nADInA pracArane pitAne svAdhina karIne, tathA bIjAone mAnavAmAM na Ave tevuM anyanA zarIramAM praveza karavAnuM siddha karIne, paNa AvAM (parakAyA pravezAdi ) vijJAnamAM Asakta thaelA manuSyane mokSamArga siddha thatuM nathI. 2-3, siddhi mATe prANAyAmanI jarUra nathI. tannAmoti mana:svAsthya prANAyAmaiH kadarthitam / prANasyAyamane pIDA tasyAM syAccicaviplavaH // 4 // pUraNe kuMbhane caiva recane ca prishrmH| cicasaMklezakaraNAnmuktaH pratyUhakAraNam // 5 // prANAyAma karI kadathanA pAmeluM mana, svasthatA pAmatuM nathI, kemake prANane nigraha karatAM zarIrane pIDA thAya che, ane zarIrane pIDA thavAthI manamAM capaLatA thAya che. pUraka, kuMbhaka recaka karavAmAM pArazrama paDe che. parizrama karavAthI manamAM saMkaleza (khe) thAya che ane mananI saMkalezita sthIti e mokSa mArganuM eka kharekhara vidyA che. 4-5. ahIM ziSya zaMkA kare che ke, prANAyAmathI zarIrane pIDA ane mananI caMcaLatA thAya che, to e bIje kaye mAga che, ke jemAM zarIrane pIDA na thAya ane mananI caMcaLatA zAMta pAme? AcArya zrI uttara Ape che ke te mArA pratyAhAra che. teja batAve che ke, pratyAhAra, - iMdiH samupAza viSamya garavI. . ! dhamadhyAnakave pazcAnmanaH kuryAta nidhalam // 6 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAhAra, 291 , zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza e pAMce viSayamAMthI prakriyA sAthe manane paNa khabara kheMcI laI, atyaMta zAMta buddhivALe dharmadhyAna karavA mATe manane nizcala karI rAkhavuM. vivecana-zabda, rUpa, gaMdha, rasa, ane sparza, e pAMca viSayamAMthI manane kADhI letAM buddhi zAMta thaI rahe che, ane e pAMca viSaya saMbaMdhe manamAM AvatA vicAramAMthI mana mokaLuM karatAM buddhi atyaMta zAMta thaI rahe che. enuM ja nAma prazAnta buddhivALA thavuM. mATe prathama bAhya viSamAMthI ane pachI aMtaramAM AvatA e viSaya saMbaMdhI manane charuM pADI atyaMta zAMta buddhivALA thaIe teja mana nizcala thAya che ane evA nizcala mana vaDe ja dharmadhyAna yathArtha karAya che, mATe ApaNe AMtara bahAra pratyAhAra kema kare, te prathama jANa pachI kriyAmAM mUkavuM joIe. 1 zabda nAmanA viSayamAMthI zrotra Idriya ane manane kheMcI levAne upAya. zabda be prakAranA che. eka susvaravALA ane bIjA duzvaravALA. susvaravALA zabda ke dukavaravALA zabdo mana zotredriya eTale kaNedriyamAM hoya ja te saMbhaLAya che. A vAtane se koIne anubhava have thaI gayela che ke ApaNuM mana jyAre bIjI koI bAbatamAM rokAyuM hoya ane pAse game te vAta thatI hoya ane ApaNA kAna ughADA hoya te paNa ApaNe sAMbhaLatA nathI. temaja ApaNuM AMkha ughADI hoya te paNa ApaNe jetA nathI) mATe mana je zrotredriya tarapha vaLatuM na hoya te zabda sabhaLAte nathI e vAta to nizcaya che. ATalA mATe prazAnta buddhi karI dhamAnanA abhilASIoe prathama te zrotreDhiya tarapha susvara ke svara na Ave eTalA mATe kAnamAM pumaDAM rAkhavAM, eTale mana zabda sAMbhaLavA tarapha vaLatuM aTakI kaMIka zAnta thaze. have je te chatAM zabda sAMbhaLavAnA aMdara vicAra kare te tene thoDIvAra hukama karyA kare ke sAMbhaLa-mana ! hamaNAM tAre dharmadhyAna karavAnA kAryamAM rokAvAnuM che. mATe zabda sAMbhaLavAnA vicAre tAre aMdara paNa na karavA. te chatA golA ke labADa mANasonI peThe vicAra karyA kare te tene haDaselI dura karavAmAM thoDo vakhata rokAvu. Ama karatAM karNapriya ke zrotraMdriyamAMthI mana jatuM aTakAze, eTale mana nizcala thai, aharniza pravartatI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa prakAza mananI azAntine eka pacamAMza chavAI jaI keTalIka apUrva zAnti anubhavAze. A prakAre bahArathI AvatA madhura svaravALA zabda ke kAra uccAravALA zabda tarapha-kandriya tarapha jatuM mana aTakavAthI te zAnta thaze. prazAnta karavAne ke lokamAM lakhela nizcala mana karavAne evA zabdothI vadhI aMtaramAM AvatA vicArane paNa upara pramANe aTakAvavA joIe. 2. rU5 nAmanA viSayamAMthI cakSaIndriya ane manane AkarSavAne upAya. koI viSaya surUpa ke suMdara hoya che, koI kurUpa ke bALa hoya che. A mane jJa ane aLakhAmaNuM rUpa tarapha cakSuIdriyane dUra karavAne cakSuone pratyAhAra karatI vakhate baMdha karavI, eTale bahA2nAM tamAma padArtha dekhAtA baMdha thaze. ATaluM karyAMthI bahAranA dazya padArthamAM bhaTaktI Akha aTakI, eTaluM ja nahi paNuM mana paNa keTaleka aMze aTakaze, paraMtu ataramAM, je padArtha AMkha ughADI hoya tyAre dekhAya, evA padArtho sabadhI jyAM sudhI vicAra Ave tyAMsudhI mana nizcala nahIM thAya ane e mana nizcala nahI thAya tyAsudhI te dharma dhyAnane mATe yogya paNa nahi thayuM, mATe AMkha mI cA pachI dazya padArtha sabadhI vicAra Ave te paNa dUra karavAne hukama karavo te chatA tevA vicAre Ave to punaH punaHpracatna kara. ema atyaMta zAMta thavAthI manane nizcala karI zakAze. 3. gaMdha nAmanA viSayamAMthI dhrANedriya ane manane kheMcI levAne upAya. gaMdha paNa be prakAranA che. surabhi ane durabhi, athavA sugaMdha ane dudha - jema kAnane pumaDAthI ane AMkhane popacAthI baMdha karI bahAranA zabda ane rUpane aTakAvAya che, tema nAkane sugaMdha durgadhathI aTakAvavu mUzkela che. mATe pratyAhAra karatI veLA kaI evuM sthAna pasaMda karavuM ke jyAM vizeSa karI sugadha, dudha na Ave. Ama karavAthI nAsikA Idriya tarapha mana jatuM aTakaze. paraMtu dharma dhyAna gya evuM nizcala mana karavAne mATe sugaMdhI dudhI padArthanA vicArene paNa upara pramANe aTakAvavA, eja prazAMta buddhivALA zinsanuM kArya che Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAhAra siddha thayA pachI dhAraNA karavI. ra7 4. rasa nAmanA viSayamAMthI jI indriyane ane manane hara karavAne upAya; rasa mIThA ane kaDave be prakArano che. eTalA mATe pratyAhAra veLA mukha paNa baMdha rAkhavuM, ane manamAM khAvA pIvA vagere svAdanA viSayanuM smaraNa thaI Ave che te viSayane paNa manamAMthI rUkhasada ApavA haDaselA mAravA, eTale dharmadhyAna egya nizcala mana thaze. 5. sparza nAmanA viSayamAMthI tvacAIdriya ane manane kheMcI levAno upAya. sparza ATha prakAranA che. haLave, bhAre, TADha, Una, lekho, cepaDadhe, suMvALe ane khaDabacaDe. sparza Idriya tarapha jatA manane rikavA mATe kaI tADha taDake bahu na hoya evuM sthAna pratyAhAra karatI veLA zodhavuM. AthI mane sparzendriya tarapha nahi vadhe; paraMtu lAkamAM kahyuM tema nizcala karavA spaze driyanA viSayane manamAMthI paNa vicAra upara pramANe dUra karavo. Ama pAMce Idriyane bahArathI ekavAthI bAdyaviSayethI thatI azAnti aTake ane AMtara te viSayo sa baMdhI AvatA vicArane prazAnta buddhivALA pote thaImanane nizcala karI zakaze. eTale dharmadhyAna mATe te cagya thaI raheze. vaLI pratyAdikALAM viharavA hamati: prathama bAhyA ane pachI AMtaraiddhine viSayamAMthI kheMcI levI eja kharA pratyAhAra kahevAya che. pratyAhAra siddha thayA pachI dhAraNa karavI. (vALA) nAbhihRdayanAsAgra bhAlabhUtAlu dRSTayaH / mukhaM kareM ziratheti dhyAnasthAnAnyakIyan // 7 // nAbhi, hRdaya, nAsikAne agrabhAga, kALa, bhrakuTI, tALavuM, netra, mukha, kAna, ane mastaka e dhyAna karavA mATe dhAraNa karavAnAM sthAne kahelAM che. 7. A sarva sthAnamAMthI koI paNa sthAne cittane lagADI, sthApana karI vadhAre vakhata sudhI jAgRtipUrvaka jotAM tyAM citta zAMta Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 thaI jAya che, ane tene koI paNa ThekANe lakSa-rAkhI cittane DerAvavuM te dhAraNa kahevAya che. dhAraNAnuM phUla eSAmekatra kutrApi sthAne sthApayato mnH| utpadyate svasaMvitte bahavaH pratyayAH kila // 8 // upara batAvela sthaLAmAMthI koI paNa eka ThekANe manane lAMbA vakhata sthApana karavAthI nice svasavedana thAya (pratIti thAya tevA aneka pratyaye (pratIti) utpanna thAya che. 8. pUrve kahI AvyA te jIvita, maraNa, jaya, parAjya, lAbhAlAbhAvigerenimitta tathA bIjA paNa rUpa rasAdika jJAnanA pratyA thaI Ave che. vivecana-dhAraNuM, Idrine ane manane viSayAmAMthI kADhayA pachI thAya che. pAMca IdriyothI je kAMI saMbhaLAya che, jevAya che, suMghAya che, cakhAya che ane sparzAya che, te sarvamAMthI manane kADhI, viSaye vimukha mana rahyuM, te manane nAkanA agrabhAgapara, kapAlapara, bhrakuTIpara, tAlumAM, netramAM, mukhamAM, karNamAM, mastaka para sthApana karatAM eka paNa Idriyagocara vicAra be traNa miniTa pachI Avaze nahi. ATaluM ja nahi, paraMtu je kaMI pUrve nahi anubhaveluM keTaluMka pratyakSa thavA lAgaze. keI veLA divyagaMdha, divyarUpa, divyasparza, divyarasa ke divyasvara jevuM lAgaze, paraMtu tene paNa IdrinA sUkSma viSaya gaNa manamAMthI haDaselI kADhatAM, manamAM keI apUrva zAMti anubhavAze. AvuM bAhya AMtarU viSaya tyAgavALuM mana teja dhAraNAne cAgya thayeluM kahevAya. ane jyAre pUrve kahelA nAsikAgrabhAga vagere para sthApana karatAM sthira nirmaLa thaI jatuM jenuM dhyAna karavuM haze, tenuM tenuM dhyAna yathArtha thaI zakaze. te te svarUpa pratyakSa thaze, eTaluM ja nahi paNa AtmasvarUpanI paNa sanmukha thaI apUrva AnaMda Apaze dhAraNAne eka artha e che ke tene koi dezamAM bAMdhavuM, te upara pramANe bAhAMtara viSayamAMthI pratyAhAra thatAM sahaja dhAraNA thaI zake che. ! ||iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAkhe muni zrI kezara-. . vijayati yAjo paNa kArA - Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // saptamaH prakAzaH prArabhyate // // dhyaan.|| - - -- - dhyAna karavAnuM kAma batAve che, dhyAna vidhitsA jJeyaM dhyAtA dhyeyaM tathA phalam / sidhyati nahi sAmagrI vinA kAryANi kahiMcit // 1. dhyAna karavAnI IcchAvALA manuSpAe, dhyAna karanAramAM kevI cogyatA hovI joIe? jenuM dhyAna karavuM che te dhyeya kevuM hovuM joIe? ane dhyAna karavAthI phaLa zuM thAya? A traNe dhyAtA, dhyeya, ane phaLanuM svarUpa jANavuM joIe. kemake saMpUrNa sAmagrI meLavyA sivAya koI paNa vakhata kAryo siddha thatAM nathI. mATe AcAryazrI prathama cha lAke vaDe dhyAna karanAranuM lakSaNa batAve che. ) dhyAna nArana sakSa. anucan prANanAzepi saMyamakadhurINatAM / paramapyA'tmavatpazyan svsvruupaa'pricyutH||2|| upatApamasaMprAptaH shiivvaataatpaadibhiH| pipAsuramarIkAri yogAmRtarasAyanaM // 3 // rAgAdibhiranAkrAMta krodhAdibhiradUSitaM / AtmArAma manA kurvan nirlepaH sarvakarmam // 4 // virataH kAmabhogebhyaH svazarIrepi niHspRhaH / saMvegahRdanirmamaH sarvatra samatAM zrayan // 5 // nareMdra vA daridre vA tulyakalyANakAmanaH / amAtrakaruNApAtraM bhavasaukhyaparAGmukhaH // 6 // mumeruriva niSkapaH shshiivaanNddaaykH| samIra iva ni:saMga sudhIyatA prazazyate // 7 // paibhi kulakaM / / prANAne nAza thAya to paNa cAritramAM agresarapaNuM na mUkanAre, bhIla jIne paNa potAnI mAphaka jenAra, samiti zuti Adi Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - raha6 sasama prakAza, potAnA svarUpathI pAchA na paDanAra, TADha, tApa, ane vAyarA pramakhathI kheda na pAmanAra, ajarAmara karanArAga rUpi amRta rasAyaNa pIvAne Icchaka, rAga dveSAdikathI nahi dabAela, krodha, mAna, mAyA ane lobhAdithI dUSita nahi thayela, sarvakAryamAM nilepa ane A tmabhAvamAM ramaNa karanAra, (manane rAkhanAra) kAma bhegothI virakta pitAnA zarIra upara paNa nispRhatA rAkhanAra, saMgarUpa dvahamAM magna thaela, zatru ane mitra, suvarNa ane paththara, niMdA ane stuti vigere sarva jagyAe samabhAva rAkhanAra, rAjA hoya ke rAMka hoya te beunA tulya kalyANane Icchaka, sarvajI upara karUNA karanAra, saMsAranAM sukhethI parAmukha merUparvatanI mAphaka (upasarga parisahAdikathI) aDela, caMdramAnI mAphaka AnaMdadAyaka ane vAyunI mAphaka nisaMga, (apratibaddha) AvI sthItivALe buddhimAna dhyAtA, dhyAna karavAne lAyaka che. 2, 3, 4, 5, 6, 7. cinuM svarUpa, piMDasthaM ca padasthaM ca rUpastha rUpavarjitam / caturdhA dhyeyamAnAta dhyAnasyA'laMbanaM budhaiH // 8 // piMDastha, padastha, rUpastha, ane rUpAtIta. A cAra prakAranuM dhyAnanA avala bana rUpa dhyeya, jJAnI purUSoe mAneluM (kahe) che. 8. piMDastha royane dhAraNAnA bhedathI batAve che. pArthivI syAdathAgneyI mArutI vAruNI tthaa|| tattvabhUH paMcamI ceti piMDasthe paMca dhaarnnaa:||1|| piMDastha ceyamAM pAthavI, AneyI, mArUtI vArUNuM ane tatvaja. A pAMca dhAraNAo (karavAnI che 9. * * * traNathI pArthivI dhAraNA ane tenuM dhyAna karavAnuM batAve che. pArthivI dhAraNa ..tiryag lokasama dhyAyet kSIrAbdhi tatra cAMbuja / dalapara vaLae kIpa are pAgI * Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgneyI dhAraNA. vatkesaratateraMtaH sphuratpigamabhAMcitAm / svarNAcalapramANAMcakarNikAM pariciMtayet // 11 // zvetasiMhAsanA''sIna karmanirmUlanodyataM / AtmAnaM ciMtayettatra paarthiviidhaarnnetysau|| 12 // tribhivizeSaka. ApaNe je pRthvInI sapATI upara rahyA chIe, te tirtho leka kahevAya che ane te ekarAja pramANa (mApa vizeSa) lAbo pahoLA che. eTale lAMbA paheLe eka kSIra samudrane (dudha jevA pANIthI bharelA samudrane) ciMtava. te samudranI aMdara jaMbudviIpanI mAphaka eka lAkha ejananA vistAravALuM ane eka hajAra pAMkhaDIovALuM kamaLa ciMtavavuM. te kamaLanA madhyamAM kesarAo che tenI aMdara, dedIpyamAna pILI prabhAvALI ane merU parvata jeTalI pramANuvALI kaNikA che ema ciMtavavuM. te karNikA upara eka ujavaLa siMhAsana che, tenA upara besI karmone mULathI ukheDI nAkhavAne prayatna karatA pitAne ciMtava te pArthivI dhAraNa kahevAya che. 10,11,12. mAgneyA dhAra. viciMtayettathA nAbhau kamalaM poDazacchadam / karNikAyAM mahAmaMtra pratipatraM svarAvalIm // 13 // rephabiMdukalAkrAMtaM mahAmaMtre yadakSaraM / tasya rephAdviniyA~tI zanaiymazikhAM smaret // 14 // sphuliMgasaMtati dhyAyet jvAlAmAlAmanaMtaraM / tato jvAlAkalApena dahelpanaM hRdi sthitaM // 15 // tadaSTakarmA nirmANa maSTapatramadhomukham / dahatyeva mahAmaMtradhyAnotthaH prabalAnalaH // 16 // tato dehAd bahiAyet vyasaM vahnipuraM jvalan / lAMchitaM svastikenAte vahnivIjasamanvitaM // 17 // dehaM padmaM ca maMtrAciraMtarvahnipura bahiH / kRtvA'zu bhasmasAcchAmyet syAdAgneyIti dhAraNA // 18 // temaja nAbhinI adara seLa pAMkhaDIvALuM kamaLa ciMtavavuM. 38 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8 sasama prakAza te kamalanI karNikAmAM mahAmatra (6) sthApana kare. ane te kamaLanA dareka patramAM anukrame, sa, za, 3, 6, 3, 4, , , , , , , , , , A seLa svare sthApavA. - * pachI hRdayamAM ATha pAkhaDInuM kamala-ciMtavavuM, jJAnAvaraNiya 1, darzanAvaraNiya ra, vedanIya 3, mohanIya 4, AyuSya 5, nAma pharma 6, gea 7, atarAya 8. ATha karmo anukame eka eka pAMkhaDImAM sthApana karavA, ane te kamaLanu mukha, nIcu rAkhavuM, siLa pAMkhaDIvALA kamaLanA upara jANe adhara jhulatuM hoya tema nIcu te kamaLanuM rAkhavuM) pachI repha biMdu ane kaLA yukta mahAmAtramAM je te akSara che tenA rephamAthI haLave haLave nIkabaLatI bramADAnI zikhA ci tavavI pachI temAthI aninA kaNio o nikaLanA ci tavavA ane pachI aneka vALAo nIkaLatI citavavI te jvALAonA samUhathI hRdayanI aMdara raheluM (ATha karmothI banelu ATha pAkhaDIvALuM) kamaLa bALavuM ane te mahAmaMtra (rA)nA dhyAnathI utpanna thayelo prabaLa agni avazya te karmavALA kamaLane bALI nAkhe che ema citavavu pachI zarIranI bahAra traNa khuNAvALe baLate agnine jatho (pura-ke-63) sAthiAvaDe karI cinhita ane vahi bIja (2) rakAra sahita citava. pachI zarIranI aMdara mahAmatranA dhyAnathI utpannathuelI apinanI javALA ane bahAranA vantipuranI javALA, e beu vaDe karI deha ane ATha karmanuM banelu kamaLa te beune bALIne tatkALa bhammasAt karI (rAkha karI) zAta thavu tene AgneyI dhAraNuM kahe che. 13 thI 18 vAyavI dhAraNa tatatribhuvanA''bhogaM pUrayaMta samIraNam / cAlayaMta girInabdhIna kSobhayaMta viciMtayet // 19 // taca bhasmarajastena zIghramuddhRya vaayunaa| dayAbhyAsa parApti mAhiti mAhitI | 20 || pachI traNa bhuvananA vistArane pUrI detA, parvatene calAyamAnatA, ane samudrane kSebha pamADatA, pracaMDa vAyune ciMtava, ane pUrve zarIra tathA kamaLane bALIne, je rAkha karavAmAM AvI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re " - - - tava bhUdhAvaNA. che tene A vAyuvaDe uDADI nAkhI daDha abhyAse (prabaLa dhAraNAo) karI te vAyarAne pAcho zAMta karo. e mArUtI nAmanI trIjI dhAraNa jANavI. 19, 20. smaredvaSatsudhAsArairdhanamAlAkulai namaH / tato'rdhendusamAkrAMta maMDalaM vAruNAMkitam // 21 // nabhastalaM sudhAMbhobhiH plAvayaMstatpuraM ttH|| nadrajaH kAyasaMbhrataM kSAlayediti vAruNI // 22 // amRta sarakhA varasAdane varasAvanAra, meghanI mALAothI (vAdaLAothI) bhArapura AkAzane smaravuM (ci tavavuM), pachI ardhacadrAkAra kalA bidu sahita varUNa bIja (ve) ne smaravuM. te varUgbIjathI utpanna thayelA amRta sarakhA pANIthI AkAzane bharIne pUrva zarIrathI pedA thaela raja, je AkAzamAM uDADI hatI, . te rajane te pANIthI joI nAkhavI (pachI vArUNa maDalane zAMta keravuM.) te vArUNa dhAraNuM kahevAya. 21, 22. tavabhUdhAraNA saptadhAtuvinAbhUtaM pUrNenduvizadadyutim / sarvajJakalpamAtmAnaM zuddhabuddhiH smarettataH // 23 // tataH siMhAsanArUDhaM sarvAtizayabhAsuraM / vidhvastAzeSakarmANaM kalyANamahimAnvitam // 24 // svAMgagarbha nirAkAraM saMsmarediti tttvbhuuH| sAbhyAsa iti piMDasthe yogI zivamukhaM bhajet // 25 // cAra dhAraNa karavA pachI zuddhabuddhivALA rogIe sAta dhAtuvinAnA, pUrNa caMdranI mAphaka nirmala kAMtivALA ane sarvajJa sarakhA pitAnA AtmAne smara (ciMtavo). pachI sihAsana upara ArUDha thayelA, sarva atizayethI suzobhita, sarva karmone nAza karanArA ane uttama mahimAvALA, pitAnA zarIranI aMdara rahelA, nirAkAra AtmAne maravo. e tatvabhU nAmanI dhAraNuM jANavI. A piMDastha dhyAnano sadA abhyAsa karanAra egI mokSa sukha pAme che. ra3, 24, 25. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na - - - - -- akrama prakAza Distha royanuM mAhA. azrAMtamiti piDasthe kRtAbhyAsasya yoginH| prabhavaMti na durvidyA maMtramaMDalazaktayaH / / 26 / / zAkinyaH kSudrayoginyaH pizAcAH pizitAzinaH / trasyati tatkSaNAdeva vasya tejo'sahiSNavaH // 27 // duSTAH karaTinaH siMhAH zarabhAH pannagA api / jighAMsavo'pi tiSThati staMbhitA iva dUrataH // 28 // trimiriSa | A pramANe niraMtara piMDatha dhyAnamAM abhyAsa karanAra egIne duka vidyA (je uccATaNa, mAra. stana, vidveSaNAdi maMtra, maDala, zakti vigere parAbhava karI zaktA nathI. zAkinio, nIca gaNuo. pizAca ane mAMsa bhakSaNa karanArAo. te gInA tene sahana nahi karI zakatAM tatkALaja trAsa pAme che. temaja duSTa hAthI, siMha zarama ane sarve mAravAnI icchAvALA paNa. taMbhAI gayelAnI mAphaka dUra ubhA rahe che. (A pistha dhyAnanuM sAmAnya che. vizeSa phaLa karmakSayathI utpanna thatuM mokSa che.) ra6ra7,28, iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAkhe muni zrI kezara vijaya gaNi kRta bAlAvabodha saptamaH prakAzaH ' che 3STanaH prArA pAmyo che! padastha dhyeya ane tenuM dhyAna, yatpadAni pavitrANi samAlavya vidhIyate / tatpadasthaM samAkhyAtaM dhyAnaM siddhAMtapAragaiH // 1 // pavitra (maMtrAlarAdi padenuM avala na laIne je dhyA karavAmAM Ave che tene, siddhAMtanA pAragAma purUe pada dhyAna karyuM che . - - - Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 mAtRkAnA dayAnanuM phaLa. hae traNake karI vizeSa batAve che. tatra poDazapatrAhaye naabhikNdgtebuje| svaramAlA yathApatraM bhramaMtI pariktiyet // 2 // caturvizatipatraM ca hRdi pA sakaNikam / varNAnyayAkrama tatra ciMtayetpacaviMzatim // 3 // vaktrAbje'STadale varNASTakamanyattataH smaret / saMsmaran mAvakAmevaM syaachtjnyaanpaargH|| 4 // / nAsikaMdapara gahelA, bheLapAMkhaDIvALA prathama kamaLanA dareka padmapara seLa varanI paMkti (, , , 4, , , , , , 2. che, , , , bhramaNa karatI ciMtavavI, hRdayamAM rahelA cAvIsa pAMkhaDIvALA kaNikA sahita kamaLamAM, anukane vya ane che ja, , , , , , , , , , , , , , , , , N, , , , , ma, yama, ciMtavavA. temAM AdinA covIsa pAkhaDaomAM, ane parIsama (ma) kAra kaNikAmAM ciMtava. tathA ATha pAMkhaDIvALA mukha kamaLamAM maDhAmAM ATha pAMkhaDIvALA) kamaLanI kalpanA karavI. temAM bIjA bAkInA ATha varNa , , , , , , , , samaravA. A pramANe A mAtRkAne smaraNa karatA-ciMtate-tenuM dhyAna kartA zratajJAnane pAragAmi thAya. 2, 3, 4. mAtRkAnA dhyAnanuM phaLa. dhyAyato'nAdisaMsiddhAn varNAnetAnyathAvidhi / naSTAdiviparyajJAnaM dhyAturutpadyate kSaNAt // 5 // anAdi siddha A akArAdi varNonuM vidhipUrvaka (pUrve batAvela traNe kamaLAmAM goThavIne ekAgratApUrvaka) dhyAna karatAM thoDA vakhatamAM dhyAna karavAvALAne naSTAdi saMbadhI (gaNuM AvyuM thayuM -zavAnuM-thAtuM jIvita ane maraNAdi saMba dhI)jJAna utpanna thAya che. (prakAMtare karI bAra ke padamayI, maMtramayI devatAnuM svarUpa dhyAvAnuM kahe che.) -- -- Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ram maTama RN. .. 522 yAna ARitare. . athavA nAbhikaMdAghaH padmamaSTadalaM smaret / - , svarAlikesaraM ramyaM vargASTakayutaidalaiH // 6 // dalasaMdhiSu sarveSu siddhastuti virAjita / / dalAgreSu samagreSu mAyAmaNavapAvita // 7 // , tasyAMtaraMtima varNamAdyavarNapuraskRtaM / rephAkrAMta kalAbiMduramya pAleyanirmalaM // 8 // ahamityakSaraM prANaprAMtasaMsparzi pAvanam / / isvaM dIrgha plutaM sUkSmAtisUkSma tataH paraM / / 9 / / graMthIn vidArayannAbhikauhRdghaTikAdikAn / susUkSmadhvaninA madhyamArgayAyi smarettataH // 10 // atha tasyAMtarAtmAnaM plAvyamAnaM viciMtayet / 'viMdutaptakalAniryakSIragaurAmRtomibhiH // 11 // , tataH sudhAsaraH suutssoddshaajdlodre| AtmAnaM nyasya patreSu vidyAdevIzca poddshH||12|| sphurat sphaTikabhaMgArakSaratkSIrAsitAmRtaH / AbhirAplAvyamAnaM svaM ciraM citte viciMtayet // 13 // athAsya maMtrarAjasyAbhidheyaM parameSTinam / atiM marddhani dhyAyeta zuddhasphaTikanirmalaM // 14 // saddhayAnAvezataH soha sohmityaa''lpnmuhuH| niHzaMkokatAM vidyAdAtmanaH paramAtmanaH // 15 // . tato nIrAgamadvepamamohaM sarvadarzinam / surAcya samavasto kurvANaM dharmadezanAm // 16 // dhyAyanAtmAnamevetthamabhinnaM prmaatmnaa| labhate paramAtmatvaM dhyAnI nidhUnakalmaSaH // 17 // dvAdazabhiH kulakaM. nAbhikadano nIce ATha pAMkhaDIvALuM eka kamaLa citavaDa te kamaLanI ramaNika kesarAo, a, A, Adi seLa svaranI pavI. ATha pAMkhaDIomAM ATha vargo keme sthApana karavA. (A Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padastha dhyAna prakAroMtare. 33 1 . . vargo patAve che. ) ga, sa, 6, 3, 4, 6, 6, jU,, pai, mo, sau, *, ca: 1 liyana, 2-breilakSaga 3 Ta' C 4 tathaSana 5 vamama ke yahava 7 rAsaT* 8 A AThe vago eka pAMkhaDImA, eka, 'ema AThamAM sthApana karavA. ), te ATha pAMkhaDIenI saMdhiemA ( eka pAMkhaDI ane khIjI pAMkhaDInu AtarUM te,sa'dhi' temAM) siddha stuti je(TTA) kAra, te sthApana karavA. ATha pAMkhaDIAnA agrabhAgamAM (upara) dvI sthApana karavA. te kamalamAM pahelA varNa, za ane chelle varNa 4 reph (C) klA ( ) ane khIduM ( . ) sahita kharaphanI mAphaka ujavala sthApana karavA (arthAta amaiM sthApana karavA.) A huM akSara manathI smaraNa karavA mAtramA pavitra karanAra che. A A huM zabdane prathama hasva uccAra (nAda) manamA karavA, pachI dIrgha, dyuta, sUkSma ane pachI ati sUkSma karavA, pachI' te nAda nAbhinI, hRdayanI ane kaMThanI ghaMTikAdikanI gADhane vidyAraNa karatA sUkSma dhvanivALe thaI te sanA madhyamAM thaI AgaLa cAlyA jAya che ema ciMtavavuM, pachI te nAdanA biMduthI tapelI kaLAmAMthI nIkaLatA dudha sarakhA ujjvaLa, amRtanA kalleAle karI atar AtmAne siMcAtA (palALAtA) citavavA. pachI ekaamRtanuM sarAvara kapavuM. te sarAvarathI pedA thayela seALa pAMkhaDIvALA kamaLanI aMdara peAtAne sthApana karI te pAkhaDIemA krame seALa vidyAdevIone ciMtavavI . pachI dedIpyamAna sphATika ratnanA bhUMgAra(kula) mAthI jharatA dudhanI mAphaka ujavaLa amRta vaDe peAtAne sicAtA (palALAtA) ghaNA vakhata sudhI manamAM ci MtavavuM pachI A maMtrarAjanA abhidheya (nAmavALA) zuddha sphATikanI mAphaka niLa je parameSTi advaita tenu mastakane viSe dhyAna karavuM te dhyAnanA AvezathI sAha, sAhu, te vItarAga, te huM. teja huM. ema vAra vAra beAlatAM, niza paNe AtmAnI ane paramAtmAnI ekatA samajavI pI nirAgI, adreSi, amehi, sarvadarzI, devAthI pUjanika ane samavasaraNamA rahI dha dezanA karatA paramAtmAnI sAthe pAtAne abhinnapaNe dhyAvavA. A pramANe paramAtmAnI sAthe abhinnatAnuM dhyAna karatA dhyAnI pApAne (kSmInA) nAza karI. paramAtmApaNAne pAme che thI 17. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tha04 Ama prakAza. vaLI prakArAMtare karI padamayI maMtramayI devatAnA dhyAnanuM svarUpa kahe che. cA maMtrA idhAna DorAsaputa ' . ' kalAviMdusamAkrAMtamanAhatayutaM tathA // 18 // kanakAMbhojagarbhastha sAMdracaMdrAzunirmalaM / gagane saMcarataM ca vyApnuvaMta dizaH smaret // 19 // tato vizaMtaM vakrAbje bhramaMtaM bhUlatAMtare / sphurata netrapatreSu tiSThataM bhAlamaMDale // 20 // niyA~ta tAluraMdhreNa savaMtaM ca sudhArasaM ! rapardhamAnaM zazAMkena sphurataM jyotiraMtare // 21 // saMcaraMta nabhobhAge yojayaMta shivshriyaa| sarvAkyavasaMpUrNa kuMbhakena viciMtayet // 22 // vimA " athavA upara ane nIce reka cukA tathA kalA ane bIMduthI AkrAMta (dabAyela) 1 anAhata sahita, maMtrAdhirAja (4) ne suvarNanA kamalamAM rahela ghADA caMdranA kiraNanI mAphaka nimala, AkAzamAM saMcarate, ane dizAomAM vyApta thatuM ciMtavavo.tyAra pachI mukha kamaLamAM praveza karatA, bhUlatAnI aMdara bhamatA, netra, patramAM skurAyamAna thatA, bhALa maMDaLamAM rahetA, tALunA prathI bahAra nikaLatA, amRta rasane jharatA, ujvaLatAmAM caMdramA sAthe spardhA karatA, jatiSa maMDalamAM stharatA, AkAzanA bhAgamAM saMcaratA ane mokSa lakSamI sAthe jatA sarva avayathI saMpUrNa maMtrAdhirAjane, buddhimAna pezIoe kuMbhaka karIne ciMtava. 18 thI 22. (kahyuM che ke) . akArAdi hakArAMtaM rephamadhyaM sabiMdakaM / tadeva parama tatvaM yo jAnAti sa taccavita // 23 // (a) kAra che jenI AdimAM ane ha) kAra che jenA aMtamAM ane madhyamAM bi 6 sahita reke che. teja ( sa ) paramatattva che. tene je jANe che te tatvane jANuM che. 23. } - - 1 anya sthaLe anAhatanuM lakSaNa A pramANe ApeluM che, vivAda kAraharoyarepha vidvAnavAkSaraM mAlAdhAsyaMdipIyUSa biMdurviduranAhataM.1 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAratare dayAna 305 - - - - - - maMtrAdhirAjanA dhyAnathI thatuM phaLa. mAnavamidaM yogI yadeva dhyAyati sthiraH / tadaivAnaMdasaMpaddhU muktizrIrupatiSThate // 24 // manane righara karI sthira thaI, gI tyAre A (aha) mahA hattvanuM sthAna kare che. te ja vakhate tene, AnaMda saMpadAnI bhUmi rAmAna mokSa lagI samIpa AvI ubhI rahe che 24, prakAra tare dhyAna, rephabiMdukalAhInaM zubhraM dhyAyettato'kSaram / tato'nakSaratAM prAptamanucArya viciMtayet / / 25 // repha, biMdu ane kalA rahita ujavaLa (ha) varNanuM dhyAna karavuM. pachI teja akSara, anasaratA ( ardha kalAnA AkArane pAmelo) ane mukhe ucArI na zakAya tevI rIte manamAM ciMtava. 25. nizAkarakalAkAraM mUkSma bhaaskrbhaasvrN| anAhatAbhidhaM devaM vispharataM vicitayet // 26 // tadeva ca kramAsakSma dhyAyedvAlAgrasaMnibhaM / kSaNamavyaktamokSeta jagajjyotirmayaM tataH // 27 // caMdramAnI kalAnA AkAre sUkSma, ane sUryanI mAphaka dedIpyamAna anAhata nAmanA devane (anuccArya ane anakSaratAnI AkRtine pAmelA anAhata nAmanA devane,) hi) varNane skurAyamAna thatA citava. teja anAhatane anukrame vALanA agrabhAgasaMrakho sUkSama cAva. pachI thoDA vakhata AkhuM jagat avyakta(nirAkAra) jyAtimaya che tema jevuM. 26, 27. pracAvya mAnasaM lakSyAdalakSye dadhataH sthiraM / jyotirakSayamatyakSamaMtasnmIlati kramAt // 28 // iti lakSya samAlaMkhya lakSAbhAva: prakAzitaH / nipaNNamanamastatra sidhyatyabhimataM muneH / / 29 / / pachI te lakSyamAMthI manane haLave haLave) khaseDIne alakSyamAM sthIra karatAM, kSaya na thAya tevI ane indriya agocara, jyoti aMdara anukrame pragaTa thAya che. A pramANe lakSyanuM AlaMbana laI (zAna karI anukrame) nirAla banatArUpa lakSyAbhAvane prakAzIta karyo Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 36, aiNama prakAza, - - - - - (karAya che.) te alakSyamAM nizcala manavALA munionuM manaIcchita siddha thAya che. 28, 29 vivecana-prathama pUrve batAvela lakSa (AlaMbanane grahaNa karI temA ghaNu ja AgaLa vadhatA krame tevAM AlaMbanane mUka,nirAlaMbana sthItimA nizcala thatAM AtmasvarUpa pragaTa thAya che, mATe krama Aja, che ke, prathama AlaMbana ane pachI nirAlaMbana mArga levA. praNavanuM dayAna, tathA hatpannamadhyastha zabdabrahmakakAraNam / svaravyaMjanasaMvIta cAcakaM parameSThinaH // 30 // mRdasaMsthitazItAMzu kalAmRtarasaplanam / kuMbhakena mahAmaMtra praNavaM paricitayet // 1 // tathA hRdayakamaLamAM rahelA samagra zabda brahmanI (vacana vilAsa svarUpa) utpatinuM eka kAraNa, kavara tathA vyaMjana sahita paMcaparameSTipada vAcaka, tathA mastamAM rahela caMdrakalAmAMthI jharatA amutanA rase karI bhiMjArA, mahAmaMtra praNavane (kArane) kuMbhaka karIne (zvAsozvAsane rokIne) ciMtava 30, 3ra. --- - praNava dayAnanA judA judA bheda. pItaM staMbhe'rugaM vazye kSobhaNe vidrumaprabham / sLa viSa dhyAti pAmavA rAzimaFI rUra che ' staMbhana kuvAmAM pILA kakkAranuM dhyAna. vazIkaraNa karavAmAM lAla, bha pamADavAmAM paravALAnI kati sarakhuM, viSakukamamAM kALA, ane karmono nAza karavAmAM caMdranI kAMti samAna ujjavaLa zkAranuM dhyAna karavu. 32 | paMcaparameSTi maMtranuM dhyAna, tathA puNyatamaM maMtraM jagatritayapAvanam / - jo pAkinamA vivi 3 che tathA traNa jagRtane pavitra karanAra ane mahA pavitra paMcapa-, rameSTi namaskAra mitranegIe eka vizeSa prakAre citA . 338 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaparameSTimaMtranuM phaLa batAve che. 307* teja batAve che. aSTapatre sitAMbuje karNikAyAM kRnasthitim / Adhe saptAkSara maMtraMpavitraM ciMtayettataH // 34 // siddhAdikaMcatuSkaM ca dipatreSu yathAkrama / cUlApAdacatuSka ca vidipatreSu ciMtayet // 35 // ATha pAMkhaDInuM sapheda kamaLa citavavuM. te kamaLanI karNikAmAM rahelA sAta akSaravALA pahelA pavitra matra namo saritA ne citava. pachI siddhAdika cAra maMtrane dizAonA patromAM anukame ci tavavA. jo siddha pUrva dizAmA, namo mAyariyA e pada dakSiNa dizAmAM, namo 3sirthALa e pada pazcima dizAmAM, no e sa hULa e pada uttara dizAmAM, tathA vidizAnI cAra pAkhaDIomAM anakame cAracalikAo ci tavavI para namuche, Aneya khuNAmAM navapavidagoLo e pada taMtratya khuNAmAM mahAva e pada vAyavya khuNAmAM. 5mI mAruM e pada IzAna khuNAmAM A pramANe namaskAra mahAmatranuM dhyAna karavuM - 34, 35. tenuM phaLa batAve che. trizuddhayA ciMtayastasya zatamaSTottaraM muniH / bhuMjAnopi labhetaiva caturthatapasaH phalaM // 36 // mana, vacana ane kAyAnI zuddhi (ekAgrata) pUrvaka je (pUrve batAvelI vidhie) ekaso AThavAra A namaskAra mahAmatrane gaNe, to AhAra karatAM chatAM paNa te munine eka upavAsanuM phaLa maLe 36. enameva mahAmaMtraM samArAdhyeha yoginH| trilokyApi mahIyate'dhigatAH paramAM zriyaM // 37 // Aja mahAmaMtrane sArI rIte ArAdhIne, AtmalakSamIne, meLavI, A bhavamAM yogIo traNa lokanA jIvothI paNa pUjAya che. 37. cheravA pAtra chUtvA rAta ikA , amuM maMtraM samArAdhya tiyaco'pi divaM gatAH // 38 // hajArepApo karI ane sekaDo game prANione haNIne (seMkaDa Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 aSTama prakAza game prANione mAranAra) janAvare paNa A mahAmaMtranuM ArAdhana karI devalokamAM gayA che. 37. prakAratare paMca parameSTi vidyAgurupNcknaamotyaa vidyA syAt poddshaakssrii| japan zatadvayaM tasyAzcaturthasyApnuyAtphalaM // 31 // pacaparameSinA nAmathI utpanna thaelI seLa akSaranI vidyA thAya che. te vidyA je baso vAra jape te eka upavAsanuM phaLa pAme. (ti ddhi sAjida kAcaE e seLa akSarI vidyA jANavI.) 39 zatAni trINi SaTvarNaM catvAri caturakSaraM / paMcavarNa japan yogI caturtha phalamaznute // 40 // cha akSaravALI vidyA traNasevAra, athavA cAra akSaravALI vidyA cAra vAra, athavA pAMca akSarI vidyA pAMcasevAra, jApa kare te cegI eka upavAsanuM phaLa pAme. (ti lida e cha akSarI vidyA rita e cAra akSarI vidyA ane tirADA e pAMca akSaravALI vidyA jANavI.) pravRttiheturevainadamISAM kathitaM phalam / phalaM svargApavagau tu vadaMti paramArthataH // 41 // A vidyAnA jApanuM phaLa je upavAsanuM batAvyuM che, te te bALa jIvone ( jApamAM) pravRtti thavA mATe ja che, paNa paramArthathI khare kaLa te svarga ane mekSa che ema jJAnIo kahe che. 41 vaLI prakAratare padamayI devatAnuM sthAna batAve che. paMcavarNamayI paMca tatvavidyoddhanA zrutAt / abhyasyasAnA satataM bhavakleza nirasyati // 42 // siddhAMtathI uddhAra karelI pAMca varNavALI, pAMca tatvavidyA, je niraMtara jagyA kare che, te saMsAranA slezane dUra kare che. $ chU kariyANAnamaH e pAMca varNamayI paMcatatva vidyA jANavI) jhara. mNglocmshrnnpdaany'vygrmaansH| . . catuH samAzrayANyeva smaran mokSa prapadyate // 43 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta varNavALA maMtranuM dhyAna. 308 maMgaLa, uttama ane zaraNe A traNa arihaMta, saddha, sAdhu ane dharma e cAranI sAthe meLavIne ekAgra cittathI smaraNa kare, te mokSanI prApti thAya, teja batAve che. . arihaMtA maMgale, siddhAmaMgalaM, sAhamaMgalaM, kevalipannato dhammo maMgalaM 1 arihaMtAloguttamA, siddhAloguttamA, sAhUloguttamA, kevali pannato dhammo loguttamA, 2 arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddha saraNaM pavajjAmi, sAisaraNaM pavajjAmi, kevalipannatadharma saraNaM pavajjAmi 3.43. (paMnaraakSarI vidyAnuM dhyAna.) muktisaukhyapadAM dhyAyeviyAM paMcadazAkSarAm / / - sarvajJAbhaM smaranmatraM sarvajJAna prakAzakam // 44 // - mekSa sukhane devAvALI paMnara akSaravALI vidyA dhyAvavI, ane sarva jJAnaprakAzaka sarva sadaza matrane smaravA, (te vidyA ane maMtra manu mAyAmAM Ave che.) (OM arihaMta, siddha,sayogi kevali, svAhA) mA vidyA cha (OM zrI hI ahe namaH) mA bhatra cha. vaktuM na kazcida'pyasya prabhAvaM sarvataH kssmH| sama bhagavatA sAmyaM sarvajJena vitiM yaH // 45 // (A vidyA ane A mAtra mahAna camatkArI che. A maMtra ane vidyA sarvajJa bhagavAnanA sarakhApaNAne (sadazatAne) dhAraNa kare che tene sarva prabhAva kahevAne koI paNa samartha nathI. 45 sAta varNavALA maMtranuM dhyAna. . yadIcched bhavadAvAne samucchedaM kSaNAdapi / __ smarecadA''dimaMtrasya varNasaptakamAdimam // 46 // . je saMsArarUpa dAvAnaLane eka kSaNavAramAM uccheda karavAne tame echatAto , paDasA bhatranA paDasA sAta skss| (namA arihatANa) nu smaraNa / 46. ekaloke karI be maMtro batAve che. paMcavarNa smarenmaMtra karmanirghAtakaM tathA / varNamAlAMcitaM maMtraM dhyAyet sarvAbhayapradaM / / 47 // Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 asa prakAza temaja ATha karmonA nAza karavA mATe paMcavaNuM ( akSara ) vALA maMtrane smarI ane sAtanA abhayane mATe abhaya ApanAra honI zrehiyAmA bhatrane vA ( namo siddhANaM ) yA paMcavavANI maMtra hai. bhane ( OM namo arhate, kevaline paramayogine, visphuraduruzukRdhyAnAgninidagdhakarmabIjAya, prAtAnaMtacatuSTayAya, so nyAya, zAMtAya maMgalavaradAya, aSTAdaza doSarahitAya svAhA to maMtra aljha ApanAra che. ( hrIkAravidhAnuM dhyAna. ) vakrAMtavargI dalASTake | dhyAyet sitA OM namo arihaMtANamitri varNAnapi kramAt // 48 // kesarAkoM svaramayoM nughAviduvibhUSitAm / karNikAM karNikAyAM ca caMdravivAtsanApatat // 49 // saMcaramANaM vakreNa prabhAmaMDala madhyagaM / suvAdIdhitisaMkAza mAyAvIjaM vicitayet // 50 // tato bhramaMtaM patreSu saMcarataM nabhastale / dhvaMsayaMta manovAMta svataM ca sudhArasaM // 51 // nAluraMtreNa gacchaMtaM lasaMtaM bhrUlatAMtare / trailokpA'cityamAhAtmyaM jyotirmayamivAdbhutam // 52 // ityamuM dhyAyato maMtraM puNyamekAgramAnasam / vAGmanomalamuktasya zruvajJAnaM prakAzate // 53 // mAsaiH padbhiH kRvAbhyAsaH sthirIbhUtamanAstataH / niHsaraMtI mukhAMbhojAcchikhAM dhUmasya pazyati // 54 // saMvatsaraM kRtAbhyAsastato jvAlAM vilokate / tataH saMjAtasaMvegaH sarvajJamukhapaMkajam // 55 // sphuratkalyANamAhAtmyaM saMpannAvizayaM tataH / bhAmaMDalagata sAkSAdiva sarvajJamIkSate // 56 // tataH sthirIkRtasvAMtatra saMjAtaniyayaH / muktvA saMsArakAMtAramadhyAste siddhimaMdiram || 67 // dazabhiHkulakaM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAravidyAnuM dhyAna. 3. ja A nA havA mukhanI aMdara ATha pAMkhaDIvALuM uvaLa kamaLa ciMnavavuM ane ATha pAMkhaDIomAM ATha vage 34. 4.4 . . 4 rA. (pUrva kahevAI gayA che te sthApavA temaja namo arihaMta A ATha akSaromAMthI eka : ajara , a. pApaDIe mUke. te mabanI kesarAnA cAre bAjInA bhAgamA- 4 mA di soLa akSaro nAThavavA. ane vacalI :bikAne amRtanA biMduothI vibhUSita karavI. pachI caMdramaDaLathI AvanA. karI AcaratA. kAMtinA maMDaLamAM rahelA. (ninA maDalathI ghavAyelA che ane gra dramA sadaza kAMtavALA mAyAbIja ( ) ne ta mAnI kaNikAmAM ciMtave pachI dareka pAkhaDIAmAM manA. gArA nAma thatA, mananI malInatAnA nAza karatA. amRta ane jha nAnAlu ArI jAnA, kuTInI a dara dIpanA. traNa lAkama aciMtya mAkAmyavALA ane tejomayanI mAphaka abhUtanAvALA. A pavitra matranu ekAgra manathI dhyAna karatAMmina ane vacananI malInata dara thara kutajJAna prakAza pAme che (pragaTa thAya che ) manane spI. bI cha mahinA nira tara abhyAsa karatA sAdhaka mukhakamaLAthI nIkaLatI dhamanI javALA joI zake che pachI vizeSa vagagya prApta thatAM sarvajJanu mukhamaLa je che ane tethI AgaLa vadhatAM kayANa mAhAbhya, (Ana dasvarU5) savAMtizaya sa pakSa ane grAma DalanI a dara rahelA jANe sAkSAt sarvajJa hoya tema sattane juve che. pachI te sarvAnA svarUpamAM thaelanizcayavALe, manane sthira karI, sasAra aTavIne tyAga karI mokSamaMdiramAM ArUDha thAya che. (arthAt karma kSaya karI mukta thAya che.) 48 thI 57. (iivadyAnuM sthAna.) zazivivAdivodbhUtAM savaMtImamRtaM sadA / _ vidyAM kSimiti bhAlasthAM dhyAyetkalyANakAraNaM // 18 // cakanA bi nathI jANe utpanna thaelI hoya che tevI ujvala,) niraMtara amRta savatI ane kalyANanA kAraNarUpa (kSi) nAmanI vidyA lalATane viSe dhyAvavI. 58. - vidyAnuM sthAna. kSIrAMbhodherviniyA~tI plAvayaMtI sudhaaNbubhiH| ( mA zazikAM yAtti siddhi pAnapara nA Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ama prakArA. kSIrasamudrathI nIkaLatI, amRtanA pANIthI ( vizvane) palALatI ane mekSarUpa mahelanA pagathInI zreNI sarakhI caMdrakalAne lalATane vize dhyAvalI (ciMtavavI.) 59 caMdrakaLAnA sthAnanuM phaLa. asyAH smaraNamAtreNa yuttydbhvnibNdhnH| prayAti paramAnaMdakAraNaM padamavyayam // 60 // caMdranI kaLAnA ( caMdrakaLA jevA prakAzanA) smaraNa mAtrathI sasAranA kAraNarUpa karmo truTI jAya che ane te parama AnaMdanA kArarUpa. avyayapada (ekSapada)pratye jAya che. 60. praNava, zUnya ane anAhatatuM dhyAna. nAsAgre praNavaH zUnyamanAhatamiti trayam / dhyAyan guNASTakaM labdhvA jJAnamApnoti nirmalam // 61 // nAsikAnA agrabhAga upara praNava (hakAra) zUnya, () ane anAhata (ha) A traNanuM dhyAna karanAra, aNimAdi ATha siddhi meLavI nirmaLa jJAna pAme che. 61. zaMkhakuMdazazAMkAmAMstrInamUn dhyAyataH sadA / samagraviSayajJAnaprAgalbhyaM jAyate nRNAm // 2 // praNava. zUnya ane anAhata A traNenuM niraMtara zaMkha. macakuda ane caMdramAnA sarakhuM veta dhyAna karatAM, manuSyanI pUrNa viSayenA jJAnamAM praviNatA thAya che. dara sAmAnyathI. dvipArthapraNavadvaMdva prAMtayormAyayAntaM / sohaM madhye'dhimUrddhAnaM ahamlIkAraM vicitayet // 6 // be bAju bae kAra, cheDAnA bhAge hakArathI vI TevA, vacamAM huM ane tenA vacamAM ahyala evA zabdo ciMtavavA. (ii, , zau, sa, za, zuM che, jo, maiM A pramANe ciMta vavuM. 3. aciMtyaphaladA gaNadharakRta vidyAdhyAna. kAmadhenumivAcityaphalasaMpAdanakSamAm / anavAM japedviSAM gaNabhRdvadanogatAm // .64 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OMkAre dhyAna. 33 tathA kAmadhenunI mAphaka aciMtya phaLa ApavAmAM samartha, nirdoSa ane gaNadhara mukhathI utpanna thaelI (gaNadharee kahelI) vidyAne 15 42vA. vidyA OM jogge, magge, taththe, bhUe, bhagve bhavisse aMte parakhkhe, jiNapArthe svAhAH OMkAra dhyAna. pakoNe'praticakre phaDiti pratyekamakSaram / savye nyasyedvicakrAya svAhA vAho'pasavyataH // 65 // bhRtAMtaM viMdusaMyuktaM tanmadhye nyasya ciMtayet / namo jiNANamityAyai roM pUrveSTayedvahiH // 66 // chakhuNAvALo eka yaMtra ciMto. tenA dareka khAnAmAM savaLI rIte "apraticakraphaTa" mAchamakSarAmAMthI makSara bhUzvA yaMtranI mahAra maNI zata "vicakAya svAhA" mA cha akSarImAthI bhu pAse akSara bhUyA. pachI oNnamojiNANaM, oNnamomohi jiNANaM, oNnamoparamodijiNAgaM oNnamosavvohi jiNANaM, oNna moaNaMtohijiNANaM oNnamokuvuddhINaM, onamovIjavuddhINaM, oNna mopadAnusArINaM, oNnamosaMbhinnasoANaM, onamoujjumaiNaM, oNna moviulamaiNaM oNnamodasaputrINaM, oNnamocoddasapuvvINa, oNnamo aTuMgamahAnimittakusalANaM, oNnamoviuvvaNaidvipattANaM, oNnamo. vijAharANaM, oNnamocAraNANaM, oNnamopanhasamaNANaM, oNnamoAgA sagAmINaM, ve jI zrI hI dhRti, korti buddhi, lakSmI, svAhA e padothI pAchaluM valaya puravu. pachI pacaparameSThi mahAmaMtranAM pAMca padene, pAMca AMgulIe nyAsa karo. te A pramANe- A~ namo arihaMtANaM haoNsvAhA azu? oNnamosiddhANaM hIsvAhA tayAM oN namo AyariyANaM vhaeNsvAhA madhyabhAmAM au namouvaujhAyANaM haoNsvAhA sanAbhiAbhI oNnamoloesavvasAhUNaMhaHsvAhA kanikA AgalImAM, A pramANe nyAsa karI catranA vacamAM bI Tu sahita kArane sthApana karo. pachI te yaMtrane mAthA upara pUrva, dakSiNa ane pazcimanA a tarUbhAgamAM sthApana karI ciMtava dhyAvA. 65-66. aSTAkSarIvidyAH aSTapatrebuje dhyAyedAtmAnaM dIptatejasam / maNavAdyasya maMtrasya varNAn patreSu ca kramAt / / 67 / / oN namo namo AyariyANA oNnamoloyA Ruing, Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 aSTama prakAza. pUrvAzA'bhimukhapUrvamadhikRtyA''dimaM dalam / ekAdazazatAnya'STAkSaramaMtra jpettH|| 68 // . ATha pAMkhaDIvALA kamaLane viSe jhaLagaLATa karatA tejavALA AtmAne ciMtave. ane kArapUrvaka. pahelA maMtranA (no saritA e maMtranA) AThe varNane anukame patre upara (AThe pAMkhaDIo upara) sthApavA, temAM pahelI pAMkhaDI pUrva dizA taraphathI gaNavI ane temAM pahele ja mUkave, pachI keme Ave te te dizAmAM bAkInA akSare mUkI, te ATha akSaravALA maMtrane te kemaLanA akSare upara agiyAra vAra jApa kara. 67, 68. vijJazAMti mATe. pUrvAzAnukramAdevamuddizyA'nyadalAnyapi / aSTarAtraM japedyogI sarvamatyUhazAMtaye // 19 // pUrva dizAmAM prathama pAMkhaDIe eja anukrame bIjI paNa pAMkhaDIone, dizi vidizimAM sthApana karI, sarva jAtanA vijJAnI zAMti thavA mATe egIe, ATha divasa sudhI te oTha akSarI vidyAne jApa kara. 69 aSTarAtre vyatikrati kmlsyaaNtrvtinH| nirUpayati patreSu varNAnatAna'nukramam / / 70 // ema jApa karatAM ATha divasa gaye chate A kamaLanI aMdara ' rahelA patrane (pAMkhaDIo viSe te aSTa akSarI vidyAnA vaNe anukrame jovAmAM Avaze 70. bhISaNAH siMhamAtagarakSAprabhRtayaH kSaNAt / zAmyati vyaMtarAvA'nye dhyaanprtyuuhhetvH||1|| te akSare jevAthI jenAramAM evuM sAmarthya Ave cheke dhyAnamAM vina karanAra, bhayaMkara siMha, hAthI, rAkSasa ane bIjI paNa bhUta, preta, sarpAdi, tatkALa zAMta thaI jAya che. 71. maMtra: praNava pUrvoya phlmaihikmicchbhiH| aiyara pAvarInag nijApiiA !! A ko-phita-e maMtra Aleka saMbaMdhI phaLanA . Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka kathI maMtra ane vidyA batAve che. 315 ~ ~~ ~ ~~~~~~~ IcchanArAoe kAra sahita dhyA, paNa jene mokSapadanI ja IcchA hoya teNe te moMkAra vinAne dhyAva. 72. eka zlokathI maMtra ane vidyA batAve che. ciMtayeda'nyamapyenaM maMtraM kauzAMtaye / smaret satvopakArAya vidyAM tAM pApabhakSiNoM / / 73 // tathA bIjA paNa A matrane karmanA oghanI zAMtine mATe ciMtava (ja.) (maramAdi upamAna namaH karmanA nAzane mATe A maMtra japa) ane sarva jIvonA upakArane mATe te pApabhANI vidyAne maravI (te vidyA A pramANe che.) anmuikhakamalavAsini pApAtmakSayaMkari, zrutajJAnajvAlA sahama jvalite, sarasvati matpApaM, hana, hana, daha, daha, kSAM kSI jhaMjhe kSoM kSau kSaH kSIradhavale, amRtasaMbhave, vaivaM hUM hU~ svAhA e pApabhakSiNa vidyA jANavI. 73. prasIdati manaH sayaH pApakAluNyamuzati / / prabhAvA'tizayAda'rayA jJAnadIpaH prakAzate / / 7 / / e vidyAnA prabhAvika atizayathI mana tatkALa prasanna thAya che pApanI kaluSatA dUra thAya che, ane jJAnadIpaka prakAzita thAya che (jJAna prakaTe che) 74. jJAnavadbhiH samAnAtaM vajasvAmyAdibhiH sphuttN| vidhAvAdAtsamuddhatya bIjabhUtaM zivadhiyaH // 7 // janmadAbahutAzasya prazAMtinavavAridaM / gurUpadevAdvijJAya siddhacakraM viciMtayet // 76 // vidyA pravAdathI uddhAra karIne, vajUsvAmi Adi jJAnI purUe pragaTapaNe, mokSa lakSmInA bIjasarakhu mAneluM ane janmamaraNAdi dAvAnaLane prazAMta karavAne navIna jaladhara (megha) samAna, siddhacakrane,gurUnA upadezathI jANune(karmakSaya) mATe ciMtavavuM. 75, 76. nAbhipane sthitaM dhyAyedakAraM vizvato mukhaM / * si patamane AvavAnA 77 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 aSTama prakAza, ukAraM hRdayAMbhoje sAkAra kaMThapaMkaje / sarvakalyANakAriNI bojAnya'nyAnyapi smaret // 7 // nAbhi kamaLamAM rahelA sarvavyApi kArane citava. mastaka upara virNane, mukha kamaLamAM sAkAra, hRdaya kamaLamAM sarakArane ane kaMThamAM sAkArane ciMtava. tathA sarvathA kalyANa karavAvALAM bIjA paNa bIjene smaravAM 77-78. zrunasiMdhusamudbhUtaM anyada'pyakSaraM padaM / azeSa dhyAyamAna syAnirvANapadasiddhaye // 79 // siddhAMta rUpa samudrathI utpanna thaela, bIjAM paNa akSara, pada, vigere samaganuM dhyAna karavAthI mokSapadanI siddhine(prAptine)mATe thAya che. 79 vItarAgo bhavedyogI yatkiMcidapi ciMtayan / . tadeva dhyAnamAnnAtamato'nye graMthavistarAH // 8 // game te padanuM, vAkyanu, ke zabdanuM paNa ciMtana karatAM gI rAga rahita thAya, tene ja dhyAna kaheluM che. e (padAdi) sivAya bIjA (upAye) grathonA vistAra (rUpa) che, ema samajavuM. 90. iti gaNadharadhuryAviSkRtAdurdhanAni / pravacanajalarAzestavaratnAnya'mUni // hRdayamukuramadhye dhiimtaamullsNtu| ttitamavazoghanirAhe che - A pramANe mukhya gaNadhare pragaTa karelA, pravacana rU5 samudrathI uddhAra karelA A tasvarUpa ratna, aneka sekaDegame bhavathI utpanna thayelA kalezane nAza karavA mATe, buddhimAna manuSyanA hRdaya rUpa ArisAmAM ullAsa pAme 81. // iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAle muni zrI kezara vijayagaNikRta bAlAvabodhe aSTamaH prakAzaH // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // navamaH prakAzaH prArabhyate // rUpasthadhyAnam. mokSazrIsaMmukhInasya vidhvastAkhilakarmaNaH // caturmukhasya niHzeSabhuvanA'bhayadAyinaH // 1 // iNdumNddlshNkaashcchtrtrityshaalinH|| lasadbhAmaMDalAbhogaviDaMbitavivasvataH // 2 / divyaduMdubhinirghoSagItasAmrAjyasaMpadaH // raNadvirephajhaMkAramukharA'zokazobhinaH // 3 // siMhAsananiSaNNasya vIjyamAnasya caamraiH|| surAsuraziroratnadItapAdanakhadyute // 4 // divypusspotkraa''kiirnnsNkiirnnprissdbhuvH|| utkaMdharairmRgakulaiH pIyamAnakaladhvaneH // 5 // shaaNtvairebhsiNhaadismupaasitsNnidheH|| prabhoH samavasaraNasthitasya parameSThina: sarvAtizayayuktasya kevljnyaanbhaasvtH|| ahato rUpamAlaMbya dhyAnaM rUpasthamucyate // 7 // saptabhiHkulakama mokSa lakSmI prApta karavAnI have taiyArI che, samagra kane jemaNe vinAza karyo che, dezanA detI vakhate (devAe karelA traNa pratibiMbathI) cAra mukha sahita che, traNa bhuvananA sarva jIne abhayadAna ApI rahyA che, (kAI jAne nahi mAravA tevI dezanA ApanArA) caMdra maDala sadaza ujavaLa traNa chatrA jemanA mastaka para zobhI rahyAM che. sUryamaDalanI prajAne viDaMbana karatuM bhAmaMDaLa jemanI pachADI jhaLajhaLATa karI rahyuM che, divya duMdubhi vAjItranA zabdo thaI rahyA che, gIta gAnanI saMpadAnuM sAmrAjya vataI rahyuM che, zabda karatA bhramaronA jhaMkArathI azoka vRkSa vAcAlita thayA hoya tema zobhI rahyA che, vacamAM siMhAsana upara tIrthakara mahArAja bIrAjelA che, Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 navama prakAza. be bAju cAmare vIjhAI rahyA che, namaskAra karatA deva ane dAna nA mukuTanA rastethI paganA nakhanI kAMti pradIpta thaI rahI che, divya puSponA samUhathI parSadAnI bhUmikA saMkIrNa thaI gaI che, uMcI Deka karIne mRgAdi pazuonA samUha jenI manahara dhvaninuM pAna karI rahyA che, siMha tathA hAthI pramukha vera svabhAvavALAM prANio pitAnuM vera zAMta karI najIkanI bAjumAM beThelAM che, sarva atiza thI paripUrNa, kevala jJAnathI zobhatA ane samavasaraNamAM rahelA, te parameSThi arihaMtanA rUpanuM AvI rIte AlaMbana laI je dhyAna karavuM, tene rUpastha dhyAna kahe che. 1-7. prakArotare rUpastha sthAna. . . rAgadveSamahAmohavikArarakalaMkitam // . zAMta kAMta manohAri sarvalakSaNalakSitaM // 8 // vIthikairaparijJAtayogamudrAmanoramam // akSNoramaMdamAnaMdanispaMdaM dadadadbhutaM // 9 // jineMdramatimArUpamapi nirmalamAnasaH // ninimeSazA dhyAyan rUpasthadhyAnavAn bhavet // 10 // tribhirvizeSakam / rAga, dveSa ane mahAmoha ajJAnAdivikArenA kakarahita, zAMta, kAMta, manahara, sarva uttama lakSANathI oLakhAyela, anyadarzanakAe nahi jANela, ega mudrA (dhyAna mudrA)nI mane haratAne dhAraNa karanAra, AMkhone mahAna AnaMda ane adbhuta acapaLatAne ApanAra, jinezvara bhagavAnanI pratimAnuM, nirmala mana karI nimeSemeSa rahita (khullI AMkha rAkhI) eka daSTie dhyAna karanAra, rUpa dhyAnavAna kahevAya che. 8, 9, 10. vivecana-jinezvara bhagavAnanI zAMti ane AnaMdi mUrtinA sanmukha, khullI AMkha rAkhI, eka draSTithI joI rahevuM AMkha mIMcavI ke halAvavI nahi tema karatAM zarIranuM paNa bhAna bhUlI jaI eka navIna dazAmAM praveza karAya che jemAM apUrva AnaMda ane karmanI nirjarA thAya che. te dazAvALAne rUpastha dhyAnavAna kahe che. game te jAtanuM AlaMbana hoya paNa, temAM kAMI paNa Atmika guNa pragaTa thAya che, tene te AlaMbana nAmanuM dhyAna kahevAya che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pastha dhyAnanuM phaLa. rUpastha dhyAnanuM phaLa. yogI cA'bhyAsayogena tanmayatvamupAgataH // sarvazIbhUtamAtmAnamavalokayati sphuTaM // 11 // rUpastha dhyAnanA abhyAse karI, ceAgI tanmayapaNAne pAmI, praga TapaNe peAtAne sarvajJa rUpe jue che. 11 kevI rIte tanmayatA pAmacI. 319 sarvajJo bhagavAn yo mahamevA'smi sa dhruvaM // evaM tanmayatAM yAtaH sarvavedIti manyate // 12 // je sarvajJa bhagavAna che te, A, huMja, nizce karIne chuM. A pramANe (te sarvajJa sAthe) tanmayapaNAne pAme chate, ceAgI sarvajJa manAya che. 12. jevuM AlaMbana tevuM phaLa. vItarAgo vimucyeta vItarAgaM vicitayan // rAgiNaM tu samAlaMgya rAgI syAt kSobhaNAdikRt // 13 // rAga rahitanuM dhyAna karatAM, pAte rAga rahita thai (karmothI) mukta thAya che ane rAgIonu Alamana lenAra, kAma, krodha, harSa, zAka, rAga, dveSAdi vikSepane karanAra sarAgatAne pAme che. 13. kahyu che ke-- yena yena hi bhAvena yujyate yaMtravAhakaH // tena tanmayatAM yAti vizvarUSo maNiryathA // 14 // je je bhAve karI, ( bhAvanAe karI ) je je ThekANe, AtmAne ceAjavAmAM Ave che, te te nimittone pAmI, tete ThekANe tanmayatA pAme che. jema sphATikamaNinI pAse lAla, pILI, kALI, ke lIlI, vigere je kAMI raMganI vastu rAkhavAmAM Ave che, te vastunI nikaTatAthI, sphATikamaNi paNa tevA tevA raganA dekhAya che, tema AtmAne paNa jevI bhAvanAe karI preravAmAM Ave che tevAja te pariName che. 14 nAssaddhyAnAni sevyAni kautukenA'pi kiMtviha // svanAzAyaiva jAyaMte sevyamAnAni tAni yat // 15 // mATe IcchAvinA, kevaLa kaiMtuka mATe paNa, asaddhyAnAnuM avalaMbana levuM nahi, kemake te asat dhyAnA sevavAthI peAtAnAja vinAzane mATe thAya che. 15. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 navama prakAra, sidhyati siddhayaH sarvAH svayaM mokSA'valaMbinAm // saMdigdhA siddhiranyeSAM svArthabhraMzastu nishcitH|| 16 // mokSane mATeja kriyA karanAra manuSyane, aSTasidhyAdi sarvasiddhio pitAnI meLe ja siddha thAya che ane sAMsArika sukhanA abhilASIone te siddhio siddha thAya ke na paNa thAya e saMdeha yukta che, tathApi svArthane nAza te avazya thAya ja. mATe karmakSayane arthe prayatna kare, paNa kevaLa siddhio meLavavA mATe prayatna nahi karo e AcAryazrIne upadeza che. 16. iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAstre muni zrI kezaravijayagaNikRta bAlAvavodhe navamaH prakAzaH // // dazamaH prakAzaH prArabhyate / rupAtIta dhyAnam. amUrtasya cidAnaMdarUpasya prmaatmnH|| niraMjanasya siddhasya dhyAnaM syAdrUpavarjitam // 1 // AkRti rahita, jJAnAnaMda svarUpa, niraMjana (karmarahita) siddha paramAtmAnuM dhyAna, te rUpAtIta dhyAna kahevAya che. ityajasra smaran yogI ttsvruupaavlNbnH|| tanmayatvamavAmoti grAhyagrAhakavarjitam // 2 // te nira jana siddha svarUpanuM avalaMbana laI niraMtara tenuM dhyAna karanAra egI, grAhAgrAhaka (levu ane lenAra) bhAva vinAnuM tanmayapaNuM pAme che. 2. ananyazaraNIbhUyasa tasmin lIyate tthaa|| - dagdhyAnomAmA cenaivI gayA trane rU. 6 yegI jyAre grAhAgrAhakabhAva vinAnuM tanmayapaNuM pAme che tyAre, tene koI paNa AlaMbana raheluM na hovAthI, te cagI te siddhAtmAmAM te prakAre laya pAme che ke, dhyAna karanAra ane dhyAna e beunA abhAve, dhyeya je siddha tenI sAthe eka rUpa thaI jAya che. 3. so'yaM samarasIbhAvastadekIkaraNaM matam // AtmA yadaprayaktvena lIyate paramAtmani // 4 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rupastha dhyAnama karaza caiAgInA mananu paramAtmAnI sAthe je ekAkArapaNuM te samarasIbhAva che, ane teneja ekIkaraNa mAneluM che ke jethI AtmaabhintapaNe karI, paramAtmAne viSe lIna thAya (laya pAme). 4. nirAlaMbana yAnane krama alakSyaM lakSyasaMbadhAt sthUlAt sUkSmaM viciMtayet / sAlaMvAcca nirAlaMvaM tatvavittattvamaMjasA // 5 // prathama pi DasthAdi lakSyavALAM dhyAnanA krame, alakSa je nirAlaana dhyAna temAM AvavuM. prathama skula (mATAM) plece leI, anu krame (anAhada kalA vigere) sUkSma dhyeyAnu citana karavu, ane rUpasthAdi sAla ana dhyeyeAthI, nirAla mana (siddha arUpi) dhyeyamAM AvavuM. A krame abhyAsa karavAmA Ave teA tattvanA jANakAra ceAgI gheADA vakhatamAM tattva pAmI zake. pu upasaMhAra kare che. evaM caturvidhadhyAnAmRtamagnaM munermanaH // sAkSAtkRtajagattatvaM vidhatte zuddhimAtmanaH // 6 // A pramANe piDartha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta A cAra prakAranA dhyAnAmRtamAM magna thayeluM muninu mana, jaganA tattvAne sAkSAt karI (tattvAnA anubhava karI) AtmAnI vizuddhi kare che. 6. prakArAMtare cAra prakAranuM dhyeya. AjJAspAyavipAkAnAM saMsthAnasya ca ciMtanAt // itthaM vA dhyeyabhedena dharmadhyAnaM caturvidhaM // 7 // AjJA, apAya, vipAka ane sasthAnanA ciMtana karavAthI, dhyecanA bhede A pramANe paNa dharma dhyAna cAra prakAranuM kahevAya che. 7. - AjJA dhyAnanuM svarUpa AjJAM yatra puraskRtya sarvajJAnAmavAdhitAM // tavatazciMtayedathAstadAjJa dhyAnamucyate // 8 // pUrvApara khAdhArahita- athavA koI darzanArAthI Thita na Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara - - - - - - - - - - dazama prakAza, thaI zake tevI, sarvajJanI AjJAne AgaLa karI, tatvathI (arthonu) ciMtana karavuM te AjJA dhyAna kahevAya che. 8 sarvajJavacanaM sUkSma hanyate yanna hetubhiH / tadAjJArUpamAdeyaM na mRSAbhASiNo jinAH // 9 // sarva kaheluM sUkSma vacana paNuM hatuM ke yuktie karI khaMDita thatuM nathI, te sarvajJanuM vacana AjJArUpe svIkAravuM, kemake jinezvare asatya bolatA nathI. te AjJArUpa dhyAna kahevAya che. 9 vivecana-Ata (pramANika) puruSonAM vacane, te AjJA kahe vAya che. te AjJA Agama ane hetuvAda ema be prakAranI che. - bdothI padArthonuM agIkAra karavApaNuM te Agama, ane pramANAtanI sarakhAmaNathI yA madadathI padArthonI satyatA svIkAravI te hetuvAda kahevAya che. A beu nirdoSa hevAthI pramANuM manAya chekemake jenuM kAraNa ane pariNAma nirdoSa hoya te pramANa manAya che. arthAta teja pramANanuM lakSaNa che. deSa, rAga, dveSa, meha ane ajJAna te ahaMtamAM saMbhavatAM ja nathI. mATe AvA nirdoSa purUSathI pedA thaela Agamaja pramANa hoI zake che. A Agama aMga upAMga ane prakaraNAdi jaLathI bharela samudra jevuM che temaja aneka atizAcika jJAnethI bharapUra che. dura bhavyane maLavuM durlabha che, paNa teja uttama jIvAne mATe te sulabha che. padArthonA dravya, guNa, paryAya, nitya, anitya, svasvarUpa, parasvarUpa, sa6, asadu, e Adine sthira citta karI vicAra kare te AjJAvicaya dhyAna kahevAya che. te apAyathAnanuM svarUpa rAgadveSakaSAyAdhairjAyamAnAn viciMtayet // * trApastAyariyAnagaSya 20 | je dhyAnamAM rAga dveSa ane kedhAdi viSayethI utpanna thatAM , kaSTonuM citana karavuM, te apAyavicaya nAmanu dhyAna kahevAya che. 10 A dhyAnanuM ke vicAranuM phaLa zuM? " aihikAmumikApAyaparihAraparAyaNaH // tataH pratinivarteta samaMtAtpApakarmaNA // 11 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apAya dhyAnanuM svarUpa, 33 rAga dveSAdithI thatAM kaSTone vicAra karavAthI, A janma tathA bhAvI janmamAM thavAnAM apAya (duHkha ko) ne parihAra ( tyAga) karavAmAM tatpara thavAya che, ane pachI sarvathA pApa karmothI nivRtta thAya che. mATe zubha cA azubha dareka kriyAnuM pariNAma zuM Ave che ane Avaze, te saMbadhI ghaNI bArIkatAthI vicAra karavo joIe.) 11. vivecana-jeoe jinezvaranA mArgane sparza karyo nathI, paramAtma svarUpa jANyuM nathI ane yati mArga (nivRtti mA)saMbadhI vicAra paNa karyo nathI, teone hajAre jAtanAM ko AvI paDe che. A duniyAnI mAyAnA mehamA jeonuM caitanya parAdhIna thaI gayuM che, tevA ajJa jIe, zuM zuM akAryo nathI karyo, ane kevAM kevAM kaSTI nathI pAmyA? arthAt sarva akAryo karyA che, ane sarva jAtanAM dubene anubhava karyo che. dareka jIvee vicAravuM joIe ke, je je khe narkamAM, tiryamAM ane manuSyamAM, ame pAmyA chIe, temAM kharekhara amAreja pramAda che. are samyakatva pAmyA jevI sthiti meLavyA chatAM paNuM mana, vacana ane kAyAthI karAyelAM duSkarmothI, ame amAre hAtheja zarIramAM agni saLagAvI dukhI thayA chIe. he Atmana ! mekSamArga svAdhIna chatAM, te mArgane mUkI daI, kumA nI zodhamAM praveza karI, te pote ja potAnA AtmAne kaNamAM nAMkhe che. jema sukALa subhikSanA vakhatamAM, athavA svataMtra rAjya maLyAM chatAM mUrkhaleke bhikSA mAgatA phare che, tema mokSamArga potAne sarvAdhIna chatA, mArA jevA mUrkha ja bhavamA bhamyA kare che. A pramANe potAnA ane paranA sa ba dhamAM apAyanI para parAnA kAraNe saMbaMdhI vicAra karavo, ane havethI sAvadhAna thavuM te apAyaricaya dhyAna kahevAya che. vipAkavicaya thAnanuM svarUpa, pratikSaNasamudbhato yatra krmphlodyH|| cityate citrarUpaH sa vipAkavitrayodayaH // 12 // kSaNa kSaNa pratye utpanna thatA, karmaphaLanA udayane aneka prakAre vicAra kare, te vipAkavicaya dhyAna kahevAya che 12. maLyAM chatAM mUle mUrkha che ane paraparAnA kaNa Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4 dazama prakAza, yA saMpadAhato yA ca vipadA nArakAtmanaH // ekAnapatratA natra puNyApuNyasya karmaNaH // 13 // te vicAra A pramANe karavAne che ke, je (ucAmAM uMcI) saMpadA arihatanI ane (nIcAmAM nIcI) vipada nArakinA jIvanI, te beu sthaLe puNya karmanuM ane pApa karmanuM eka chatra rAjya che. arthAt puNya pApanI prabaLatA teja sukha duHkhanuM kAraNa che. 13. vivecana-vipAka eTale zubhAzubha karmonuM phaLa. A phaLadravya kSetrAdi sAmagrI anusAra aneka prakAre anubhavAya che. svAdiSTa khAdyAdine bhega, puSpamAlA, caMdana, dukula ane AganA pramukhane upabhega, e dravyone gopaga zubha che, tathA sa, zastra, agni ane viSAdi dravyane anubhava te azubha che. sAdhamodi vimAna, upavana ane puSpa, phalAdathI bharapura ArAmAdi kSetrono anubhava zubha che. ane mazAna, jaMgala, zUnya araNya e Adi kSetrone anubhava azubha che. ghaNuM uSNu ane ghaNuM zIta nahi tevA, vasaMtaRtu pramukhakALano anubhava zubha che. tathA grIma ane hemaMtAdi Rtu ke jemAM ghaNe tApa ane ghaNuM TADha paDe che te kALamAM cAlavuM te azubha che. mananI nimaLatA. Adhi, vyAdhi Adi dukhavajIta ane saMteSAdi bhAvoe sahita vartana, te zubhabhAva jANu. ane kopa, ahakAra. tathA radra dhyAnAdikano anubhava te azubha bhAva jANavo. uttama devapaNu, karmabhUminuM manuSyapaNuM, e zubha jANavuM. bhillAdi mleccha jAtimAM manuSyajanma, tiryaMca ane nAraki pramukha azubha bhAve jANavA dravya kSetra, kALa, bhAva ane bhavane Azrayane karmonA kSepazama, upazama, ke kSaya thAya che. A pramANe dravyAdi sAmagrInA vege prANione karmo pitapotAnAM phaLa Ape che. arthAta jIve potapotAnA karela karmone anubhava kare che. te karmo ATha prakAranAM che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNaya. vedanIya, mehanIya, AyuSya nAma, gotra ane atarAya. jema vastrAdinA pATA vaDe netra avarAI zake che, tema sarvajJa sadaza jIvanuM jJAna, jJAnAvaraNIya karmarUpa pATAthI dabAI jAya che. mati. zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa, A pAMca jJAne * jenAthI avarAya che tene jJAnAvaraNIya karma kahe che. - Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipAkaricaya yAnanuM svarUpa, 35. pAMca prakAranI nidrA ane cAra prakAranAM darzane, jenAthI avarAya che te. darzanAvaraNIya karmano vipAka che. - jema ke mANasa rAjAne jovAnI IcchAvALo hoya, paNa pratihAranA rekavAthI rAjAnAM darzana na karI zake tama, A darzanAvara Naya karmanA udayarUpa pratihAranA kavAthI, AtmArUpa rAjAnA darzana na karI zake. madhathI lepAyelI maganI dhArAnA AsvAda tulya, sukhaduHkhanA anubhavavALuM vedanIca karma che. ' madirAnA pAna sarakhu mehanIya karma che. jema madirA pIvAthI, manuSyane kartavyAkartavyanuM bhAna rahetuM nathI, tema mehanIya karmanA udayathI satyAsatyano nirca thatuM nathI, ane cAritra mehanA udayathI viratinA kartavyamAM Adara thato nathI. deva, mAnava, tiryaMca ane nAraka ema cAra prakAranuM AyuSya che. piotapotAnA janmamAM (nimAM) jIne rAkhavA mATe AyuSya eka beDI talya che. gati jAtyAdinI vicitratA karanAra, citArA samAna, nAma karmano vipAka A zarIramAM jIne hoya che. vRtanA ane madirAnA bhAMDene banAvanAra kuMbhAranI mAphaka, ucca, nIca zetra karmanA vipAke, ucca, nIca gotromAM janmavuM paDe che. te gotrakamena vipAka kahevAya che. je bAdhatAthI dAnAdi labdhione lAbha jIne maLatuM nathI te a tarAyakarma bhaMDArI samAna che ( A pramANe mUla kamanI prakRtionA aneka vipAkane bhinna bhinna vicAratAM, vipAkavicaya nAmanuM dharmadhyAna kahevAya che. saMsthAnA vicadhyAna, anAyatasya lokasya sthityupattivyayAtmanaH / AkRti ciMtayedyatra saMsthAnavicayaH sa tu // 14 // utpanna thavuM, sthIra rahevuM, ane vinAza pAmavu e svarUpa vALA anAdi anaMta lokanI AkRtinuM je dhyAnamAM ci tana karavuM te saMsthAna vicaya dharmadhyAna kahevAya che. 14. vivecana--A duniyAnA koI paNa padArthano dravyathI nAza thataja nathI. tenA paryAya badalAyA kare che, eTale te dravya praka Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 dazama prakAza kRtine mUkI, khI AkRtimAM goThavAI gayuM; paNa tethI mULa dravyanA nAza thAya che ema to naja kahI zakAya. dAkhalA tarIke eka lAMkhu lAkaDuM che, tenI peTI manAvI. peTI banI eTale, lAkaDAnI je lAMkhI AkRti hatI, tenA nAza thayA. peTInI utpatti thaI ane lAkaDuM dravya te tA peTI banI teApaNu kAyamaja rahyuM. Ama peTInI utpatti, lAMmA lAkaDAnI AkRtine nAza ane lAkaDApaNAnA dravyanuM kAyama rahevApaNuM; ema eka vastu traNa prakAre ane che. tevIja rIte A duniyAnI sarva vastuomAM anyA kare che, mATeja vastutaH drabyAnA nAza nathI. upara kahevAmAM AvyuM che ke leduniyAanAdi, anaMta che, Adi aMta vinAnI che. ene eja Azaya che ke, dareka vastuomAM utpatti, sthiti ane nAza e traNe adalAyA kare che ane tethI kAi vastunI sarvathA Adi (utpatti) ane sarvathA vinAza kahI zakAyaja nahi A utpatti, sthiti ane vyayarUpa leAkanI AkRtinu eTale temAM rahela padArthanuM ciMtana karavuM ane paravastuthI Atma dravyane byAvRtta karI, temAM nimagna thavuM te, sasthAna vicaya dhama dhyAna kahevAya che. lAka dhyAnanuM phaLa, nAnAdravyagatAnaM taparyAya parivartanAt / sadAsaktaM mano naiva rAgAdyAkulatAM vrajet // 15 // A leAka svarUpanA vicAra karavAthI zuM phAyado thAya? Ama zakA karanArane uttara Ape che ke, aneka dravyeAmAM rahelA anaMta paryAyAne parAvartana karavAthI (dravyagata paryAyanA saaMdhamAM vicAra karavAthI ) niraMtara temAM Asakta thayela mana, rAgAdi AkuLatA pAmatuM nathI. 15: vivecana--dravyanA utpatti; sthIti ane ane dha samadhi vicAra karatAM vairAgyeAtpatti paNa saMbhave che. kAI paNa dravyanI AkRti upara maha yA rAga hAya to, tarataja tenA bhAvi vinAza upara STi karatAM mamatva A thAya che. eka AkRtinA vinAzathI zAka thai Avye hAya tyAre zrIjI mAjI upara tenI sthItinI haiyAtI che. A vicAra AvatAM, zAkamAM pheraphAra avazya * Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 leka dayAnanuM phaLa thaI zake che. tyAre utpatti, sthIti ane layanA traNe bhAge u. para daSTi rAkhanArane harSa ke zeka, rAga ke dveSa, e mAMhIluM kaI parAbhava karI zakatuM nathI, kAraNake zarUAtathI ja tenI dRSTi traNe bhAgo upara sarakhI rahelI che. e Adi aneka phAyadAo lokanA ke dravyanA vicArathI thAya che. dharmadhyAne bhavedbhAvaH kSAyopazamikAdikaH / lezyAH kramavizuddhAH syuH pItapAsitAH punH||16|| dharmadhyAnamAM lApazami: Adi bhAva hoya che ane jema jema te AgaLa vadhatuM jAya tema tema anukrame pIta, padma ane zukalezyA vizuddha vizuddha hoya che. 16. kathAnanuM phaLa asminnitaaNtvairaagyvytissNgtrNgite| jAyate dehinAM saukhyaM svasaMvedyamatIMdriyaM // 17 // A cAra prakAranAM dhyAnamAM, atyaMta vairAgya rasanA saMgathI taraMgita thaelA gIone, pote anubhava karI zake tevuM atIM. driya (IdriyonA viSaya vinAnuM) Atmika sukha prApta thAya che. dhama dhyAnanuM pAralaukika phaLa. tyaktasaMgAstanuM tyaktvA dharmadhyAnena yoginaH / grevayakAdisvargepa bhavaMti tridshottmaaH||18|| mahAmahimasaubhAgyaM zaraccaMdranibhaMprabha / mApnuvaMti vapustatra svagabhUSAMvarabhUSitaM // 19 // viziSTavIryabodhADhaya kAmArtijvarabarjitaM / niraMtarAyaM sevaMte sukhaM cA'nupama ciraM // 20 // icchAsaMpannasarvArthamanohArisukhAmRtaM / nirvinamupabhujAnA gataM janma na jAnate // 21 // sarva saMgeno tyAga karI, dharmadhyAnamAM zarIrane tyAga karanAragIo, raiveyaka Adi svargomA, uttama devopaNe utpanna thayA che. tyAM mahAna mahimA, mahAna saibhAgya, zaradu RtunAM caMdanI prabhA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dAma prakAza, samAna puSpamAlA, AbhUSaNa ane vastrothI vibhUSita zarIra pAme che. ane viziSTa vIrya tathA jJAnayukta, kAmanI pIDArUpa javara vinAnuM, upamA rahita ane aMtarAya vinAnuM sukha ghaNuM kALa bhogave che. IcchA thatAM ja sarva padArthonI prApti thAya che. Aja kAraNathI manane AnaMda ApanAra sukharUpa amRtane vina rahita bhegavatAM keTaleka kALa gote paNa teo jANatA nathI. 18, 19, 20, 21. vivecana dhyAnanI parAkASTAe nahi pahelA saMskArI gIene, bAkI rahela karmo khapAvavA devAdika nimAM janma levA paDe che. tyAM pUrvajanmanA saMskAravALA hovAthI, pitAnI jAgatI bhUlAtI nathI, paNa puNyanI prabaLatAthI aneka uttama viSaye maLI Ave che, tene anubhava karI pAchA janmamAM Ave che. teja batAve che. divyabhogAvasAne ca cyutvA tridivtsttH| uttamena zarIreNAvataraMti mahotale // 22 // divyavaMze samutpannA nityotsavamanoramAn / muMjate vividhAn bhogaankhNdditmnoryaaH||23|| tato vivekamAzritya virjyaashessbhogtH| dhyAnena dhvastakarmANaH prayAMti padamavyayaM // 24 // * trimizipa . deva saMbadhI bhaga pUrNa thavA pachI, te devasthI divya dehano tyAga karI, pRthvItala upara uttama zarIre janma le che jyAM niraMtara manahara utsa thaI rahyA che tevA divya vaMzamAM utpanna thaI, ati mane rathavALA, teo vividha prakAranA bheMgene upabhega kare che. pachI vivekano Azraya karI, duniyAnA azeSa bhegathI virakta thai, dhyAna dvArA sarva karmone nAza karI, avyaya pada prApta kare che. 22, 23, 24. . // iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAstra muni zrI - avinAnA vArA carAjI . , Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // ekAdazaH prakAzaH prArabhyate // zukla dhyAnam. svargApavargaheturva madhyAnamiti kIrtitaM yAvat / apavargaikanidAnaM zuklamanaH kIrtyate dhyAnam // 1 // prathama svarga ane (paraMparAe) meAkSanA kAraNabhUta dharmadhyAnanuM svarUpa kahyu. have mAkSanA eka kharekhara kAraNarUpa zukladhyAnanuM svarUpa kahIe chIe. 1. - zukala dhyAnanA adhika'rI kANu ? idamAdimanaMhananA evAlaM pUrvavedinaH karttum // sthiratAM na yAgi vittaM kathamapi yatsvasattvAnAM // 2 // A zuklaSThAna karavAne, pahelA vajra rUSabhanArAca sa gheNuvALA ane pUrvadharA (pUrvanA jJAnanA jANakAra) ja- samartha che. kemake alpa sattvavALA prANionAM mana, kAI paNa prakAre (zukla dhyAnane lAyaka) sthiratA pAmI zakatAM nathI 2. zuklAnane yAgya . dhatte na khalu svAsthyaM vyAkulitaM tanumanAM mano vipayaiH / zuklathyAne tasmAnnAstyadhikAro'lpasA rAgAma // 3 // viSayAe vyAkuLa thaelAM manuSyeAnAM mana, sthiratA dhAraNa karI zakatAM nathI. Aja kAraNathI alpa sattvavALA jIvAne zukaladhyAna dhyAvAmAM adhikAra nathI. 3. vivecana--pAca indrecAnA viSayeAthI vyAkuLa thaelAM mane svastha thatAM nathI. Aja hetu dhama dhyAnane paNa lAgu paDe che. tathApi dharma dhyAna, zukladhyAnanI apekSAe ujavaLatAmAM ane svachatAmAM Na maMda hAya che ane te kharekhara zuddha Atmikaja nathI. 1 vajUnI sAka hADakAMgmAnI majamunAvALu zarIra / * Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 ekAdarA prakAza, je zuddha Atmikaja dharmadhyAna hoya te, devAdi gati prApta thavI na joIe. AthIja samajI zakAya che ke, Idriya viSayenI vyAkuLatAnI zAMti, dharmadhyAnamAM je prakAranI hoya che, tenAthI ghaNAja vizeSa prakAre zAMti, zukladhyAnamAM joIe. ane AvI zAMtivALA cho hoya to, te zukladhyAnanA adhikArI thaI zake che. zukladhyAnamAM je prakAranI zAMti joIe te evI hovI joIe ke, dhyAnamAM tenA zarIrane kaI chede, bhede, haNe, ke bALe, topaNa pite taTastha daSTA hoya tema rahyA kare. temaja vRSTi, zIta, vAta ane tApAdi dukhe karI kape paNa nahi. vaLI te dhyAnamAM hoya tyAre dekhavuM, sAMbhaLavuM, suMghavuM ke sparzavuM tenI koI paNa khabara na paDe ane jANe pASA NanI ghaDelI mUrti hoya tema sthiratApUrvaka dhyAnamAM magna rahe. AvI sthiratA alpa sattvavALAne na hAya mATe te adhikArI nathI. 3 (AMhI ziSya zaMkA kare che ke pUrva dhare ane vajIrUSabhanArAca saMghayaNavALA ja che je zudhyAnanA adhikArI che. te hamaNAnAM sevArta (chellA) saMgheNuvALA jI AgaLa te dhyAnanA svarUpane kahevAnI zI jarUra che? AcArya zrI uttara Ape che.) anavacchityAmnAyaH samAgato'syeti kiiryte'smaabhiH| duSkaramapyAdhunikaiH zukladhyAnaM yathAzAstram // 4 // juo ke, jevI rIte zAstramAM kahyuM che tevI rIte, zukala dhyAna dhyAvavuM e atyAranA jIvo mATe duSkara che, tathApi A zukladhyAnanA saba dhamAM paraMparAe je AmnAya cAlyo AvyA che athata paraMparAe zukaladhyAnanuM je svarUpa cAlyuM AvyuM che te, viccheda na jAya mATe te pramANe huM kahuM chuM. 4. zukladhyAnanA bhede kahe che, jJeyaM nAnAtvazratavicAramekyazratavicAraM c| sUkSmakriyamutsannakriyamiti bhedaizcaturdhA tat / / 5 // pRthakatvazruta vicAra 1, apRthakatvazruta avicAra - 2, sUmakriyA apratipAti 3, ucchinnakyiA anivRtti 4, ema cAra bhede karI te zukaladhyAna jANavuM. 5. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukaladhyAnanA bheda kahe che, 33. pa zukladhyAnane pahelo bheda, ekatra paryayANAM vividhanayAnusaraNaM zrutAd dravye / arthavyaMjanayogAMtareSa saMkramaNayuktamAyaM tat // 6 // eka paramAvAdidravyamAM utpAda, sthiti, vilaya ane mUrta tyAdi payAnuM, dravyArthika, paryAyArthika nayee karI, pUrva gata zutAnusAre ciMtana karavuM. te ciMtana dravya, zabda tathA mana, vacana, kAyAnA cagAMtaramAM saMkramaNarUpa hovuM joIe. jemake eka dravyanA ci nathI tenA zabdanA citana upara AvavuM. zabda ciMtanathI dravya upara AvavuM, maneyegathI kAyayeganA ciMtanamAM yA vAyeganA citanamAM, ema kAyAgathI manege yA vAgacAge saMkramaNa karavuM. te zukladhyAnane prathama bheda che. 6. vivecana-AMhI koI zaMkA kare ke, artha, vyaMjana, ane gAMtaromAM, saMkramaNa karavAthI mananI sthiratA kevI rIte kahI zakAya ane sthiratA vinA dhyAna kema kahevAya tene uttara e che ke, eka dravyanA sabaMdhamAM sthiratA hovAthI dhyAna kahI zakAya che. bIjA bhedanuM svarUpa evaM zrutAnusArAdekatvavitarkamekaparyAye / athavyaMjanayogAMtareSva saMkramaNamanyatta // pUrvanA jANu manuSya mATe pUrvagata zrutAnusAre, ane jene pUrvanuM jJAna na hoya tene anyamratAnusAre, artha, vyaMjana, gAMtarene viSe asaMkramaNarUpa, eka paryAya viSayika dhyAna te ekatva vitarka nAmanA zukala dhyAnane bIjo bheda che. 7. trIjA bhedanuM svarUpa nirvANagamanasamaye kevalino vAdaraniruddhayogasya / sUkSmakriyAmavipAti tRtIyaM kIrtitaM zulam // 8 // mokSagamananA avasare kevaline mana, vacana, kAyAnA (bAdara) roganuM karyuM, te sUkSma kiyA apratipAti trIjuM zukaladhyAna che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phira eaudaza prakAza pI zako cho te akSara cAra bhera jo cothA bhedanuM svarUpa, kevalinaH zailezIganasya zalabadakaMpanIyasya / utsannakriyamAnapAti turIyaM paramazullama // 2 // pahADanI mAphaka akaMpanIya, zailezIkaraNamAM rahelA kevalIne, utsannakriyA apratipAti, zukaladhyAnano cothe bheda hoya che. 9. vivecana-A zukladhyAna sabaMdhI atyAre kAMIka paNa vizeSa jANavuM.te mane azakaya lAge che. atyAranA munigaNane saMpradAya, dhyAna saMbaMdhI eTale badhe pazcAta che ke, tethI cAlatA saMpradAyathI vizeSa jANavAnuM mane kAMI banyuM nathI ethI joIe te akSarAthI paNa zukaladhyAna sa ba dhI huM lakhI zakyo nathI. 9, cAra bheTamAM veganI saMkhyA triyogabhAjAmAyaM syAdaramayogAnAm / tanuyoginAM vatIyaM niryogANAM caturtha tu // 10 // traNa coganI pravRttivALA gImAM pahele gulabAnano bheda hoya. anAdi eka yoganI pravRttivALAmAM bIjo zukladhyAno bheda hoya. sUkSama zarIranA gavALAne trIjo bheda hoya, ane yogarahitane zukaladhyAnane cotho bheda hoya 10 ( kevalIne zakalAnanA trIjA, cothA bhedamAM mana na hovAthI dhyAna kema sa bhave che tene uttara Ape che.) chapasthitasya yadan manaH sthiraM dhyAnamucyate tjjnyH| nizcalamaMga tadvat kelinAM kIrtitaM dhyAnam // 11 // jema jJAnI purUSe, cha ne mananI sthiratAne dhyAna kahe che, tema kevalione, aMganI nizcalatA teja dhyAna kaheluM che. 11. (kevalIne zukaladhyAnanA cothA bhedamAM kAya roga nathI te tyA kevI rIte dhyAna kahI zakAya? tene uttara Ape che.) pUrvAbhyAsAjIvopayogataH krmjrnnhenorvaa| zabdArthavahutvAdvA jinavacanAdvApya yogino dhyAnam // 12 // pUrvanA abhyAsathI, jIvanA upayogathI, karmanirjarA thAya che te kAraNathI, athavA zabdArthanI bahulatAthI, athavA jinezvaranA vacanathI, 5 A agIone dhyAna kahI zakAya che. 12 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukaladhyAna kAne kahyuM che. zukaladhyAna kAne hoya che ? ! Aye zrunAvalaMbana pUrva pUrvanArtha saMbaMdhAt ! pUrvarANAM umasyayoginAM mAyazo dhyAne // 13 // AdinA pahelA be kuladhyAnanA bhedo pUrvadhara chAstha ceAgIne kRtajJAnanA avala banathI pUrva zrutAnA sabaMdhavALA prAya: hAya. 13. vivecana--prAya: kahevAneA e matalaba che ke, pUdhoneja zukaladhyAna dAya ane bIntane na cAya tema nathI, paNu pUrvadhara sivAdhanAne paNa zukaladhyAna hoya che. jema ke mAdevAjI, mAsatuSa sAdhu, vigere mahAzayAne kAMi pUrvanAM jJAna nahAtA, chatA kevalajJAna thayelu che. mATe ladhyAna lAvavA mATe pUrvanAM jJAna joie te ekAta nathI. sAvanavite dve tvaMnime samuddiSTe / nirmala kevalaraSTijJAnAnAM kSINadoSANAM // 14 // 333 sarva doSarahita, nirmala kevala darzIna ane kevala jJAnavALA ceAgIne sarva Ala ana vinAnAM chellAM be dhyAneA helA che. 14. pehelAM be zukaladhyAnanA AlekhananA krama, tatra zrutAd gRhItvaikamarthamarthAd vrajecchandaM / zabdAnpunarapyarthaM yogAdyogAM naraM ca sudhIH // 15 // zrutajJAnamAMthI koi eka artha laine, arthathI zabdanA vicAramAM Avavu, zabdathI pharI paNa artha mA Avavu. tevIja rIte zuddhimAnAe eka ceAgathI koi eka ceAgAMtaramAM Avavu. 16. saMtrAgatya 'vilaM cinamarthamabhRtiSu yathA kila dhyAnI // vyAvartane svayaMmasau punarapi tena prakAreNa // 16 // je prakAre dhyAnI vilaMga vinA kimAM rAvaNa kare che teja prakAre karI paNa tyAMthI pAte pAza sara che, 16, iti nAnAtve nizitAbhyArAH saMjAyate yadA gogI AvirbhUtAtmaguNantadekAyA bhayeogaH / / 17 / A pramANe aneka prakAranA vahANa bAzavA thAya che tyAre, cIK - zUTa thatA jIla lAyaka thAya chaeN. 17, Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA 334 ekAdaza prakAza utpAdasthinibhaMgAdiparyAyANAM yadaikayogaH san / dhyAyati paryayamekaM tatsyAdekatvamavicAraM // 18 // eka pegavALa thaI utpAda, sthiti ane vyayAdi paryA tenA eka paryAyanuM dhyAna kare te eka avicAra dhyAna kahevAya. 18. trijagadviSayaM dhyAnAdaNusaMsthaM dhArayet krameNa manaH / / viSamiva saugagataM maMtrabalAnmAMtriko daze // 19 // AkhA zarIramAM vyApta thaelA viSane jema maMtranA baLathI maMtrAdi daMzamAM lAvI mUke che, tema traNa jaganA viSayavALA manane, dhyAne karI aNu (paramANu) upara yogIoe dhAraNa karavuM. 19 apasAriteMdhanabhara zeSastokeMdhano'nalo jvlitH| tasmAdapanIto vA nirvAti yathA manastadata // 20 // lAkaDAo na nAMkhavAthI, athavA agnimAMthI lAkaDAM kheMcI levAthI, bAkInAM thoDAM IdhaNuvALa baLato agni bujhAI jAya che, tenI mAphaka manane paNa viSayarUpa lAkaDAM na maLavAthI pitAnI meLe zAMta thaI jAya che. 20 zukladhyAnanA bIjA bhedanuM phaLa. jvalati tatazca dhyAnajvalane bhRzamujjvale yatIMdrasya / nikhilAni vilIyaMte kSaNamAtrAd ghAtikarmANi // 21 // pachI dhyAnarUpa agni, atyaMta uTapaNe prajavalavAthI cagIdranA sarva ghArtika kSaNa mAtramAM nAza pAme che. 21. te ghAtika batAve che. jJAnAvaraNIya dRSTyAvaraNIyaM ca mohanIyaM ca / vilayaM prayAMti sahasA sahAMvarAyeNa karmANi // 22 // jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya, te traNe cothA aMtarAya karmanI sAthe akasmAt vilaya thaI jAya che. 22. ghAtinA kSayathI thatuM phaLasNpaapy kevalajJAnadarzane durlabhe tato yogii| jAnAti pazyati tathA lokAlokaM yathAvasthaM // 23 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukaladhyAna kene kahe che, 335 ghAtikarmanA kSaya thavAthI, yegI dukhe pAmI zakAya tevAM kevalajJAna ane kevaLadaza na pAmI yathAvasthita lokalakane jANe che ane juve che. 23. devastadA sa bhagavAn sarvazaH sarvadazyanaMtaguNaH / viharatyavanIvalayaM surAsuranaroragaiH praNataH // 24 // kevalajJAna pAmavA pachI sarvajJa, sarvadazI, anaMta guNavAna, sura, asura, manuSya ane nAge drAdithI praNAma karAtA, te bhagavAna pRthvItaLa upara (daniyAnA ne) bodha karavA mATe vicare che. 24. vAgjyotsnayAkhilAnyapi vibodhayaMti bhavyajaMtukumudAni / unmUlayati kSaNato mithyAtvaM dravyabhAvagataM // 25 // vaLI vacanarUpa caMdranI cAMdanIe karI, samagra bhavya jIva rUpa kusudane (caMdravikAzI kamaLAne) bodhita kare che, ane teonI aMdara rahelA dravya, bhAva, mithyAtvane (adhakArane) kSaNa mAtramAM mULathI kADhI nAMkhe che. ra5. tannAmagrahamAtrAdanAdisaMsArasaMbhavaM duHkham / bhanyAtmanAmazeSa parikSayaM yAti sahasaiva // 26 // te sarvajJa tIrthaMkaranuM phakta nAma grahaNa karavAthI, bhavya jIvonAM anAdi saMsArathI utpanna thaelAM samagra duHkho sahasA nAza pAme che. * api koTIzatasaMkhyAH samupAsitumAgatAH suranarAdyAH / kSetre yojanamAtre mAMti tadAsya prabhAveNa // 27 // te paramezvaranI upAsanA karavA mATe seMkaDe koDa game AvelA deva manuSyAdi, eka jana mAtra kSetramAM tenA prabhAvathI samAI zake che. 27. tridivaukaso manuSyAstiyaMco'nyepyamuSya budhyate / / nijanijabhASAnugataM vacanaM dharmAvabodhakaraM / / 28 // dharmabodha karavAvALAM A paramezvaranAM vacanone, devo, manu, tiryaMcA janAvare) ane bIjAo paNa pitA potAnI bhASAmAM samajI zake che. 28. AyojanazavamugrA rogA zAmyati tatsamAveNa // udayini zItamarIcAviva tAparujaH site. paritaH // 29 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ekAdaza prakAza, je sthaLe tIrthakare vihAra karatA hoya te sthaLanI cAre bAju temanA prabhAvathI se jana pramANe pRthvImAM, udya (moTA) - jema caMdranA udayathI tApa zAMta thAya che, tema zAMta thaI jAya che. ra9. mArItidurbhikSA'tivRSTayanAdRSTiDamaravairANi // na bhavatyasmin viharati sahasrarazmau namAMsova // 30 // A bhagavAn pRthvItaLa upara vicaratA tyAM, jema sUrya chatAM aMdhakAra na hoya tema marakI, dukALa, ghaNuM vRSTi, sarvathA vRSTi na thavI, cuddha, ane vera Adi upadrava hotA nathI. 30 mArtaDamaMDalazrIviDaMvi bhAmaMDalaM vibhoH pritH| AvirbhavatyanuvapuH prakAzayan sarvato'pi dizaH // 31 // sUrya maMDaLanI zebhAne viDaMbanA pamADe tevuM, sarva bAju dizAone prakAzita karatuM, bhAmaMDaLa bhagavAnanA zarIranI pAchaLa pragaTa thAya che. 31. saMcArayati vikacAnyanupAdanyAsamAzu kamalAni / bhagavati viharati tasmin kalyANIbhaktayo devAH // 32 // te bhagavAna jyAre pRthvItaLa upara vicare che tyAre uttama bhaktivALA deva, pagale pagale (suvarNanA) kamaLa paga mukavA mATe tatkALa sacAre che (sthApana kare che) 32. . vAti mA kala catyagSya rAmanAtha ... taravo'pi narmati bhavaMtyadhomukhAH kaMTakAzca tadA // 33 // tathA pavana anukULa vAya che. bhagavAnane ja buka, cAsa, nakuMlAdi) zakuna dakSiNAvarta jamaNAM hoya che. (athavA paMkhIo pradakSiNA Ape che) vRkSo paNa name che, ane kAMTAonAM sukha nIcAM (udhAM) thAya che. 33. ' Araktarallayo'zokapAdapaH smerkusumgNdhaadyH| manastutiriva madhukaravistairvilasatyupari tasya // 34 // lAla pavALe, vikasvara ane sugaMdhathI vyApta pukhevALa, tathA madhukara (bramara) nA zabdoe karI jANe stuti karAtA hoya te, azeka vRkSa dharmadezanA ApavAnA avasare te prabhunA upara @sI zelI rahe che. 34. ' Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtikarmanA kSayathI thatuM phaLa paDapi samakAlamRtavo bhagavaMta te tadopatiSThate / smarasAhAyakakaraNe prAyazcittaM grahItumiva // 35 // e avasare kAmadevane sahAya karavAnuM jANe prAyazcita levA mATe AvI hoya tema ekI kALe chae Rtue bhagavAnanI prApta thAya che. 35. asya purasnAnninadan vijRbhate duMdubhirnabhasi tAraM / kurvANo nirvANayANakalyANamiva sdyH||36|| A bhagavAnanI AgaLa tAra svare nAda karato devaduMdubhi, jANe tatkALa kalyANakArI mokSamArganA pramANane karate sUcavata) hAya tema zobhI rahyo che. 36. paMcApi cedriyArthAH kSaNAnmanojJIbhavaMti tadupAte / ko vA na guNotkarSa savirdhI mahanAmavApnoti // 37 // te bhagavAnanI pAse pAMce IdriyonA artho, kSaNavAramAM manojJa thAya che athavA mahA purUnI sebatathI (sAmipratAthI) kIraNa guNane utkarSa na pAme? athAt sarva pAme 37. asya nakharomANi ca vardhiSNUnyapi neha pravardhate / virAraMjina dara motanA 28 che sekaDe game bhavonA saMcita karelAM karmone nAza thayelo joIne, bhaya pAmyAM hoya tema vRddhi pAmavAnA svabhAvavALA paNa A prabhunA nakha ane rAma vRddhi pAmatA nathI. 38 zamayati tadabhyaNe rajAMsi gaMdhajalavRSTibhirdevAH / unnidrakusumadRSTibhirazeSataH suramayati bhuvam // 39 // te prabhunI pAse sugadha jalanI vRSTi karave karI, deve dhULane zAMta kare che ane vikasvara puSpa vRSTie karI najIkanI sarva bhUmine sugaMdhita kare che. 39 chatratrayI pavitrA vibhorupari bhktitstridshraajaiH| gaMgAsrotastrinayIva dhAryate maMDalIkRtya // 40 // svAminA upara idro bhaktithI gagA nadInA traNa pravAhanI mAphaka, pavitra, geLAkAra, traNa chatrone dhAraNa kare che. ayameka eva naH prabhurityAkhyAtuM biddojsonnmitH| aMgulidaMDa ivoccaizcakAsti ratnadhvajastasya // 41 // . Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8 ekAdaza prakAza A ekaja amAre svAmi che. Ama kahevAne mATe Idde AMgulIpadaMDa jANe ucakaryo hoya tema, uMce idradhvaja zebhI rahyo che. 41. asya zaradiMdudIdhiticArUNi ca cAmarANi dhUyate / vadanAraviMdasaMpAti rAjahaMsabhramaM dadhati // 42 // A prabhune, zarada RtunA caMdranI kAMti sarakhAM mane hara cAmaro vijhAya che. te cAmare, mukharUpa kamaLa upara AvatA, rAjahusenA zramane utpanna kare che. 42. prakArAtraya uccaivibhAti samavasaraNasthitasyAsya / kRtavigrahANi samyakcAritrajJAnadarzanAnIva // 43 // samavasaraNamAM rahelA, samavasaraNanA traNa gaDha, jANe jJAna, darzana, cAritre, traNuM zarIra dhAraNa karyo hoya tema sArI rIte zobhe che. 43. caturAzAvartijanAn yugapadivAnugrahItukAmasya / catvAri bhavaMti mukhAnyaMgAni ca dhrmmupdishtH||44|| cAre dizA tarapha rahelA manuSyane ekI vakhate anugraha karavAnI IcchAthI ja jema, tema dharmopadeza karatI vakhate cAra zarIre ane cAra mukho thAya che. 44. abhivaMdyamAnapAdaH surAsuranaroragaistadA bhagavAn / siMhAsanamadhitiSThati bhAsvAniva pUrvagirizaMga // 45 // e avasare sura, asura, manuSya ane bhuvanapatie karI caraNa namaskAra karAtA bhagavAna jemapUrvAcaLanA zikhara5ra sUrya ArUDha thAya tema, siMhAsana upara (dharmadezanA devA) bese che. 45. tejaH puMjamasaramakAzitAzeSadikkramasya tdaa| trailokyacakravartitvacinamagre bhavati cakraM // 46 // e avasare teja puMjanA prasarave karI, samagra dizAonA sara muhane prakAzita karatuM ane traNa lenA cakravartipaNAnI nizAnI sarakhuM cake AgaLa rahe che. 46. bhuvnptivimaanptijyotissptivaanvyNtraa:svidhe| / tiSTati samavasaraNe jaghanyataH kottiprimaannaaH||47|| bhuvanapati, vimAnapati, jyotiSapati ane vyaMtara 'A cAre nIkAyanA deve samavasaraNamAM jaghanyathI paNa koTi pramANe bhagavAnanI pAse rahe che. 47. - 1 - Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtikarmanA kSayathI thatuM phaLa 339 sAmAnya kevalajJAnInuM kartavya. tIrthakaranAmasaMjJaM na yasya karmAsti sopi yogavalAt / utpanna kevala san satyAyupi vAdhayatyuvI // 48 // jeone tIrthakara nAmakarma nAmanA karmano udaya nathI teo paNa cAganA baLathI, kevalajJAna utpanna thavA pachI, je AyuSya bAkI raheluM hoya te jagatanA jIne dharmabodha Ape che. 48. saMpanna kevljnyaandrshnoNtrmuhrtshepaayuH| arhati yogIdhyAnaM tRtIyamapi kartumacireNa // 49 // kevalajJAna, kevaladarzana, prApta thaela egI jyAre mAnava bhava saMbaMdhI aMtaramaharta AyuSya bAkI rahe tyAre tatkALa trIjuM paNa zukaladhyAna karavAne te cogya (thAya) che 49 AyuHkarmasakAzAdadhikAni syuryadAnyakarmANi / vatsAmyAya tadopakramate yogI samudghAtaM // 50 // paNa je AyuSya karma karatAM bIjA karmo adhika hoya te te, kamene AyuSyanA sarakhAM (jeTaluM AyuSya hoya teTalA kALamAM jogavAI zake teTalAM) karavAne kevalisamughAta (prayatna vizeSa) karavAno prayatna kare che. 50. daMDakapATe maMdhAnakaM ca samayatrayeNa nirmAya / / turye samaye loka nizepaM pUrayed yogI // 51 // zarIramAMthI Atmapradezane bahAra kADhI, prathama samaye daMDa kare. (daMDAkAre Atmapradezane lAMbA cAdarAja pramANe la bAve.) bIje samaye kapATa AkAre Atmapradezane vistAre. trIje samaye maMthAnane (raveyAne) AkAre Atmapradezane cAre bAju vistAre, ane the samaye cagI AkhA lekane AtmapradezathI purI Ape. pa1. samayaistatazcatu bhanivatita lokapUraNAdasmAt / vihitAyuHsamakarmA dhyAnI pratilomamArgeNa / / 52 // cAra samaye leka pUravAnuM kAma pUrNa karI, AyuSyanA samAna bIjA karmone rAkhI, sthAnI pratiloma mA (pahele samaye AMtarAne sahare, bIje samaye maMthAnane sameTI le, ane trIje samaye daDAkArane sameTI pAchA mULarUpe thAya.) leka pUravAnA kAryathI nivartana thAya. para, zrImAnacityavIyaH zarIrayoge'tha vAdare sthitvA / acirAdeva hi niruNaddhi vAdarauM vAGmanasayogoM // 53 // Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 ekAdaza prakAza, pachI jJAnAdi lakSmIvAna, aciMtya vIryavALe cegI, bAdarakAya vegane viSe rahIne, bAdara (sthaLa) vacana ane mananA rogane ghaNu thoDA ja vakhatamAM roke. pa3. sUkSmeNa kAyayogena kAyayoga sa bAdaraM ruMdhyAt / tasminnaniruddha sani zakyo roddhaM na suukssmtnuyogH|| 54 // pachI sUphamakAya egamAM rahI, bAdarakAya garodha kare, kemake te bAdarakAya cega rokyA sivAya, sUkAya ga reko zakAto nathI. 54. vacanamanoyogayugaM sUkSma niruNaddhi sUkSmatanuyogAt / vidadhAti tato dhyAnaM sUkSmakriyamamUkSmatanuyogam // 55 // pachI sUkSma zarIra ganI madadathI, sUkSma vacana ane manecegane roke. tyAra pachI sUkSmakriyA ane asUkrama zarIra gamaya dhyAna kare. papa. tadanaMtaraM samucchinnakriyamAvirbhavedayogasya / asyAMte kSIyate tva'ghAtikarmANi catvAri // 56 // tyAra pachI agIne samucchinna kiyA pragaTa thAya che. arthAt sava kriyAne vyavachaMda thAya che.) AnA aMtamAM cAra aghAti kemene kSaya thAya che. 58. teja batAve che, laghuvarNapaMcakogiraNatulyakAlamavApya zailezI / kSapayati yugapatparito vedyAyurnAmagotrANi // 17 // laghu pAMca akSare bolI zakAya teTalA vakhatanI rilezI avasthA (pahADanI mAphaka sthira avasthA) ne pAmI, ekI sAthe vedanI, AyuSya, nAma, ane getra e cAre karmone sarvathA khapAve. paNa. audArikataijasakArmaNAni saMsAramUlakAraNAni / hitveha RjuzreNyA samayenakena yAti lokAMtam / / 58 // AMhI saMsAranAM mUlakAraNa dArika, tejasa ane kAmaNa zarIrane tyAga karI, samazreNie eka samaye lekane ane jAya che. 58, nordhvamupagrahavirahAdadhopi vA naiva gauravAbhAvAt / yogaprayogavigamAt na tiryagapi vasya gatirasti // 59 // te cagInA AtmAothI AgaLa uMcA(alakamAM) jatA Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtikarmanA kSayathI thatuM phaLa, nathI, kemake cAlavAmAM sahAya ApanAra dharmAstikAya AgaLa nathI. nicA paNa jatA nathI, kemake temanAmAM gaurava (vajana-bhAra) rahyA nathI. tema tichi paNa temanI gati nathI, kemake temane preranAra anAdikanA rogane abhAva thayelo che. 59 lAyavayogAdudhamavadalAyuphalavacca saMgaviraheNa / baMdhanavirahAderaMDavaca siddhasyaya gatiruvaM // 60 // laghupaNAnA kAraNathI dhamanI mAphaka, saMganA virahathI tuMbInA kulanI mAphaka, ane baMdhananA abhAvathI eraMDanA phalanI mAphaka, sidhdhanI gati (svAbhAvika) urva che. 60. samAdhi. mokSamAM gayelA yogI. sAdikamanatamanupamamanyAvAcaM svabhAvaja saukhyaM / prAptaH sa kevalajJAnadarzano modate muktaH // 61 // kevalajJAna ane kevala darzanavAnagI , sarva karmothI mukta thaI sAdi anaMta, anupama, avyAbAdha ane svabhAvathI pedA thayelA Atmika sukhane pAmI (jJAnAna damAM) magna rahe che. 61. vivecana-AzlekamAM sarva nA kSayathI utpanna thayelI sthItine samAdhi kahevAmAM Ave che. A samAdhi paripUrNa che. temAMthI pAchA haThavApaNuM cheja nahi.je Atmasthiti pamAyelI che te sAdi anaMta che. te sthIti pAmyAnI Adi che paNa ata nathI. aMta tyAre kahI zakAya ke te sthItimAMthI nIcA paDavApaNuM heya. eTale A sthIti sAdi anaMta che. temaja anupama che. eTale A sthItine koI paNa upamA ApI zakAtI nathI. upamA na ApavAnuM kAraNa, tevI sarvotkRSTa sthItino duniyAmAM abhAva che. duniyAmAM je je sthItione anubhava A dehadvArA thAya che te sarva sthItio viyegazILa che. deha pate paNa vizaraNa svabhAvavALo che. eTale tenAthI utpanna thatAM sukhone sukhanI upamA kema ApI zakAya ? vaLI A sukha kevaLa AtmasvabhAvathI utpanna thayeluM ane zarIranA paNa sagavinAnuM hovAthI, duniyAnA dehadhArI AtmAonA kaI paNa jAtanA sukhanI upamAthI atIta che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 34ra ekAdaza 'prakAza, te samAdhisukha avyAbAdha eTale keI paNa prakAranI kAyika - ke mAnasika pIDA vinAnuM che. jyAM zarIra ane mana che tyAM Adhi, vyAdhi ane upAdhi aneka prakAranI lAgI paDe che. tema A suktAtmAne zarIrAdi sarva upAdhino abhAva hovAthI tevI koI paNa prakAranI vyAbAdhA cheja nahi. tyAre kevaLa AtmasvabhAvanuMja sukha hovAthI te parama sukha che. te sukhamAM cA te AtmasvabhAvamAM suktAtmA magna rahe che, te paripUrNa samAdhi che. A dehamAM rahI aneka prakAranI samAdhio thaI zake che, tevuM anya darzanakAre kahe che. te sarva samAdhione samAveza dhyAnamAM thaI zake che. jinezvarae batAvela dhyAna, ane anya darzanakAroe batAvelI samAdhine mukAbale je ApasamAM karavAmAM Ave te A vAtanI khAtrI abhyAsIone sahaja thaI zakaze. A pramANe cAganAM sarva aganI AMhI samApti thAya che. // iti zrI AcArya hemacaMdra viracite yogazAkhe muni zrI kezara vijayagaNikRta bAlAvabodhe ekAdaza prakAzaH / / che drArA prArA prA AcAryazrIno svAnubhava. zrutasiMdhomurumukhato yadadhigataM tadiha darzitaM samyak / anubhavasiddhamidAnI prakAzyate tasvamidamamalaM // 1 // . siddhAMtarUpa samudrathI ane gurUmukhathI cega saMbadhI je kAMI meM jANyuM hatuM te, AMhI pUrvanA agIyAra prakAzamAM sArI rIte dekhADayuM. have mane pitAne ga saMbadhI je kAMI anubhava siddha thayuM che ke, A nirmaLa tattavane prakAzita karuM chuM. 1. " (cAgane sarva AdhAra mana upara che. mananI avasthAo jANyA sivAya ane tene ucca sthitimAM mUkyA sivAya, rogamAM praveza thaI zakato nathI, mATe AcAryazrI prathama mananI sthitinA bhedo batAve che.) Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teja banAve che. 343 mananA bhedo. harita mAtAyAta siha nayA mulInaM ca / nibagbara jAmaerri ma aa2 che vidhi mAnavAne 2, kila ru. ane sulIna I, ema vAra prakAra ci. tenA kAra mAnIne te camatkAra karajavA rAi che. je mananAM lakSaNe, vikSipta nalamiTa yAtAyAtaM ca kimapi mAnadaM / prayamAbhyAsa dyamapi viphalpavipayagrahaM tatsyAt // 3 // vikSipta manana capalanA i che ane yAtAyAta mana kAMIka paNa AnaMdavALuM che. prathama abhyAsamAM A beu jAtanAM mana hoya che ane tamane viSaya vikapana paNa karavAno che. 3. vivecana- prathama abhyAsI tyAre abhyAsa zarU kare che tyAre manamAM aneka jAtanA vi iAvyA kare che. mana TharatuM nathI ane capaLatA karyA ja kapha che, paNa AthI abhyAsIe kAMi nAsIpAsa vAnuM nathI. eka kari tyAre pAsamAM sapaDAya che tyAre te eTalI badhI TavA mATe doDAdoDa karI mUke che ke hada uparAMta, jANe chaTayuM ze. A harinI doDadhAma jeTha pAsavALo nIrAza thaI khAsa makI de to avazya te TI jAya. paNa je majabutAI karI tene dahADa karavA Ape to te thAkI thAkIne doDavAnI kriyA mUkI daI mAdhAna thaI jaze. tevI ja rIte prathama abhyAsI, mananI AvI capaLatA ane vizeSatA joi nirAza thaI jAya ane potAne abhyAsa makI de te mana chaTI jaze. pachI karI svAdhIna na thaze. paNa himmata khAne pitAne abhyAsa AgaLa vadhAraze to ghaNuM capaLatA ane patAvALuM paNa mana zAMta thaI svAdhIna thaI raheze pahelI sisa dazA oLagyA pachI bIjI yAtAyAta dazA mananI che. vAtAyAta eTale javuM ane AvavuM. jarA vAra mana sthira vaLI cAlyuM jAya. arthAta vikalpa AvI jAya. vaLI samajAvI vA upagathI sthira karya, vaLI cAlyuM jAya, A yAtAyAta Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza prakAza avasthA che. pahelI karatAM bIjI dazA zreSTha che ane temAM kAMIka paNuM AnaMdane leza rahe che, kAraNa ke jeTalIvAra sthira hoya teTalIvAra to AnaMda bhagave che. zliSTaM sthirarasAnaMda mulInamatinizcalaM parAnaMdam / tanmAtrakaviSayagrahamubhayamapi vudhaistadAnAtam // 4 // liSTa nAmanI mananI trIjI avasthA, sthiratA ane AnaMdavALI che. tathA sulina nAmanI ethI avasthA, nizcala ane paramAnaMdavALI che. jevAM nAma che tevAja tenA guNe che ane teja te beu manene grahaNa karavAno viSaya che ema jJAnI purUSoe kahyuM che. 4. vivecana-jeTalI mananI sthiratA teTale AnaMda. trIjI mananI avasthAmAM sthiratA bIjI karatAM vizeSa hovAthI Anada paNa vizeSa hoya che, tethI paNa adhika sthiratA thI avasthAmAM che. temAM mana nizcala thAya che, ane tethI tyAM AnaMda paNa alokika thAya che. te manane viSaya AnaMda ane paramAnaMda che. ' evaM kramazo 'bhyAsAvezATyAnaM bhajennirAlaMvam / samarasabhAvaM yAtaH paramAnaMda tanonubhavet // 5 // A pramANe manane uccatA prApta karavAnA keme, abhyAsanI . prabaLatAthI nirAlaMbana dhyAna kare tethI samarasabhAva (paramAtmAnI sAthe ane abhinnapaNe laya pAmavuM te) ne pAmI, pachI paramAnaMdapaNuM anubhave. 5. - paramAnaMdaprAptine krama. vAhyAtmAnamapAsya prasaktibhAjAMtarAtmanA yogo / satataM paramAtmAnaM vicinayettanmayatvAya // 6 // A masukhanA premI egIe aMtarAtmAvaDe, bAhyAtmabhAvane dUra karI, tanmaya thavA mATe niraMtara paramAtma bhAvanuM ciMtana karavuM. . bahirAtmabhAvAdinuM svarUpa AtmaSiyA samupAtaH kAyAdiH kIrtyate 'tra vahirAtmA / Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teja batAve che. 345 zIrAdikane Amasuddhie grahaNa karanArane ahiM mahirAtmA phanIe chIe. kIrdikanA adhiSThAtA te atarAtmA kahevAya che. 7. vivecana- zarIra te Tu'". tema mAnanAra, Adi zabdathI dhana, svajana. kuTuba, sI, putrAhi~ te pAtAnA mAnanAra ane tenA sa McAga viyeAgathI sukhI du:khI thanA, e bahirAtmabhAva kahevAya che. ane rArIranA adhiSThAnA , phArIramAM hu rahenAra jI, zarIra mAruM rahevAnuM ra che, athavA zarIranA huM. daSTA che. Adi zabdathI dhana, svajana, kuTuMba. cI, putrAdRi e sa yeAgIka che tathA para che. zubhAzubha ka vipAkajanya A sa cAga viyeAgA che. ema ANI sa ceAga viyeAgamAM tu zeka na karatAM daSTA tarIke rahyA kare, te a tarAtmA kahevAya che. paramAtmasvarUpa. cidrUpAnaMda mayo niHzepopAdhivarjitaH zuddhaH / atyakSo'naMtaguNaH paramAtmA kIrtitastajjJaiH // 8 // jJAna svarUpa, Anadamaya, samagra upAdhi varjIta zuddha, indriya ageAcara ane anaMta guNavAna tenA jANakAra jJAnIoe paramAtmAne hyo che. 8. pRthagAtmAnaM kAyAtpRthak ca vidyAtsadAtmanaH kAryaM / ubhayorbhedajJAtAtmanizcaye na skhaled yogI // 9 // AtmAne zarIrathI jUdo jANavA ane zarIrane AtmAthI da taNavuM. Ama AtmA ane dehanA bhedane jANanAra ceAgI, Atmanizcaya karavAmAM ( AtmasvarUpa pragaTa karavAmAM) skhalanA pAmatA nathI. 9. aMtaH pihitajyotiH saMtuSyatyAtmano'nyato mUDhaH / tuSyatyAtmanyeva hi vahirnirvRttabhramo yogI // 10 // jenI AtmajyeAti karmonI adara dakhAI gaI che, tevA mUDha jIvA AtmAnI khIjI khAjI (arthAta) pudgalamAM sateSa pAme che. tyAre hirbhAvamA sukhanI bhrAtinI nivRtti pAmelA ceAgI mAne viSeja satASa pAme che 10, A 44 puMsAmayatnalabhyaM jJAnavatAmavyayaM padaM nUnaM / yadyAtmanyAtmajJAnamAtramete samIhate // 11 // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . -- 346 dvAdaza prakAza je AtmAne viSe, mAtra AtmajJAnaneja (sAdhako IcchatA heya-rAkhatA heya-bIjA keI paNa bhAvanA-padArthanA-saMbaMdhamAM pravRtti ke vicAra na karatA hoya) te huM nirca karIne kahuM chuM ke, " jJAnI purUne bAhya) prayatna sivAya meMkSapada maLI zake. 11 zrayate suvarNabhAvaM siddharasasya spazato yathA loha / AtmadhyAnAdAtmA paramAtmatvaM tathApnoti // 12 // jema siddharasanA sparza thavAthI loDuM suvarNa bhAvane pAme che, tema AtmadhyAnathI AtmA paramAtmApaNane pAme che. 12. janmAMtarasaMskArAtsvayameva kila prakAzate tattvaM / suptotthitasya pUrva pratyayavanirupadezamapi // 13 // jema nidrAmAMthI uThelA mANasane pUrve sutA pahelA) anubhavelAM kAryo, upadeza vinA (kAInA kahyA sivAya paNa yAda Ave che, tema janmAMtaranA saravALA rogIne koInA upadeza sivAya pitAnI meLeja nice tatvajJAna prakAzita thAya che. 1da. athavA guruprasAdAdidaiva tatvaM samunmipati nUnaM / / gurucaraNopAstikRtaHprazamajupaH zuddhacittasya // 14 // athavA janmAtaranA saMskAra sivAya paNu, gurUnA caraNanI sevA kara vAvALA, zAMta rasa sevanArA, ane zuddha manavALA cagIne, gurUnA prasAdathI Aja bhavamAM nice karI AtmajJAna prApta thAya che. 14. tatra prathame tatvajJAne saMvAdako gurubhavati / / darzayitA tvaparasmin gurumeva sadA bhajettasmAt // 15 // pUrva janmamAM prathama AtmajJAna prAptimAM upadezadAtA gurU UiAya che ane bIjI bhAmAM paNa tattvajJAna dekhADanAra gurU che. A kAraNathI tatvajJAna mATe gurUnI ja niraMtara sevA karavI. 15. yadvatsahasrakiraNaH prakAzako nicittimirmmsy|| tad gururatra bhavedajJAnadhvAMtapatitasya // 16 // jema niviDa a dhakAramA paDelA padArthone prakAzaka sUrya che tema, ajJAnarUpI aMdhakAramAM paDelA jIvene A bhavamAM topadezarUpa sUryavaDe karI jJAnamArga dekhADanAra gurU che. 16. prANAyAmapratiklezaparityAgatastato yogI / / ' .. upadeza mApya gurorAtmAbhyAse ratiM kuryAt // 17 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAgratA, 347 mATe prANAyAmAdi kalezano tyAga karI, gurUno upadeza pAmI cAgIe, AtmaabhyAsamAM prIti karavI. 17. vacanamanAkAyAnAM kSobhaM yatnena varjayecchAMtaM // rasabhAMDamivA''tmAnaM sunizcalaM dhArayennityaM / / 18 // gIe mana, vacana ane kAyAnI caMcaLatAne ghaNuM prayanapUrvaka tyAga kare ane rasanA bharelA vAsaNanI mAphaka, AtmAne zAMta, tathA nizcala ghaNo vakhata dhArI rAkhavo. 18. vivecana--rasanA vAsaNanI mAphaka-vAsaNamAM rahelA rasanI mArkaAtmAne nizcala dhArI rAkha rasane nizcala dhArI rAkhavA mATe te rasanA AdhArabhUta vAsaNane sthira rAkhavuM ja joIe. vAsaNamAM-A ghAramAM-jeTalI asthiratA, teTalI asthiratAnI asara Adheya upara thAya che. Aja hetuthI AcAryazrIe jaNAvyuM che ke mana, vacana, zarIrane jarA paNa bha na thAya e mATe bahu ja prayatna kare. kemake mana, vacana, ane zarIra, AdhArarUpa che ane AtmA temAM AdheyarUpe rahe che. AdhAranI vikaLatA yA asthiratAnI asara Adheya upara thAya che. A asthiratA ekAgratA karyA sivAya badha thaI zakti nathI. ane ekAgratA karavAmAM paNa kramasara abhyAsa karavAnI jarUra che. ekAgratA thatAM AgaLa kahevAmAM Avaze tevI laya ane tatva jJAnanI sthiti paNa prApta karI zakAya che. mATe AtmAne nizcala dhArI rAkhave ane mana, vacana, ane zarIramAM kSobha na thAya te mATe ekAgratA avazya karavI joIe. rUpe rahelA che. asthiratA ekAcara abhyAsa ane tatva ekAgratA, mananI vAraMvAra parAvartana pAmatI sthitine zAMta karavI ane manane koI ekaja Akati ke vicAra upara daDhatAthI joDI rAkhavuM tene ekAgratA kahe che. prathama abhyAsIone zarUyAtamAM ekAgratA karavAmAM jeTalI mahenata paDe che, teTalI mahenata bIjI koI paNa jAtanI kriyAmAM paDatI nathI. A kiyA ghaNuM mahenata ApanAra ane duHkharUpa lAge che, paraMtu Atmavizuddhi mATe ekAgratA prApta karyA vinA bIje kaI upAya ja nathI. te sivAya AgaLa vadhI zakAya ja nahi. mATe prabaLa prayatna paNa ekAgratA siddha karavI ja joIe. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza prakAza, ekAgratA karavAnI rIti ane upayAgI sUcanA mananI A dara uttpanna thatA vikalpAnI avagaNanA karavI. temaja tene manathI kAMi uttara vALavA nahi, A e vAte buddhi tIkSNa karI vAra vAra smaraNamAM rAkhavI. abhyAsa cAlatI vakhate te eka kSaNa paNa bhUlavuM na joie. 348 jyAre kAI paNa uttara vALavAmAM nathI AvatA ane abhyAsa Dha thAya che, tyAre vicAranI pratyuttara vALavAnI vRttie zAMta thAya che. ekAgratAmAM pUrNa zAstra avasthAnI jarUra che. arthAt vikTapeza utpanna na thavA devA, tema tene haDaselavAnA prayatna paNa na karavA,--arthAta sthira zAMtatA rAkhavI te zAMtatA eTalI prakhaLa thavI joIe ke mAhyanA kAi paNa nimittathI cAlatA viSaya sivAya mananu pariNAmAMtara cA viSayAMtara naja thavuM joIe, tema amuka vikalpane rokavA che tevuM pariNamana paNa na thavuM joie. ekAgratAmAM dhyeyanI eka AkRti uparaja ke eka vicAra uparaja mana sthira thAya che. vastugate tapAsatAM ekAgratAmAM mananI pravRtti zAMta thatI nathI, paNa peAtAnI samagra zakti ekaja mArge vahana karAvAya che nadInA aneka judA judA vahena thatA pravAheA, pravAhanA mULa maLane judA judA bhAgamAM vaheMcI nAkhe che, ane tethI pravAhanA mULa mULanA josathI je pramaLa kArya thAya che, te pravAhanI judA judA bhAgamAM vahecAi gayelI zaktithI thatuM nathI. temaja ekAgratAthI ekaja pravAhe vahana thatuM ane tethI majabuta thayeluM pramaLa mana, je thADA vakhatamAM kArya karI zakaze, te astavyasta judAjudA vahana thatA mananA pravAhA kAma nahi karI zake A mATeja ekAgratAnA mahAna upayegIpaNA viSe dareka mahA purUSoe vizeSa Agraha karyeA che. A pramANe koI eka padArtha upara ekAgratA karavAmAM mana pUrNa teha meLave che arthAt muhurtta paryaMta pUrNa ekAgratAmA mana rahI zake tyAra pachI te padArthanA vicArane mUkI deve, ane kAi paNa padArthanA ciMtana tarapha manane preryA vinA dhArI rAkhavuM, A avasthAmAM mana koi paNa AkArapaNe pariNamela heAtu nathI, paNa taraMga vinAnA sarovaranI mA zAMta avasthAmAM rahe che. A avasthA svalpa kALathI vadhAre vakhata rahetI nathI. A avasare mana zAMta Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkRti upara ekAgratA 347 thAya che apAta manapa pariNamela AtmA manathI chuTA paDI panApA (sarapa) svarUpe rahe che. A svara vakhatanI paNa uttama avasthAne laya avasthA kahevAmAM Ave che. A vaya avasthAmAM vadhAre vakhata sthiti thatAM navajhAna-AtmajJAna prApta thAya che. A bAbata Aja prakAzamAM gururthI hemacaMdramUri kahe che ke yAvan prayatnalego yAvatsaMkalpakalpanA kApi / nApanna layasyApi prAptistattvasya kA tu kayA / A pramANe ekAgratAnuM aMtima phaLa batAvI, kevI rIte ekAgratA karavI te vAta sahelAIthI samajI zakAya te mATe Aja vAta pharI rA vistArathI kahevAmAM AvI che. AkRti upara ekAgratA, kai paNa pUtya purUSa upara bhaktivALA mANaso ghaNI sahelAIthI ekAgratA karI zake che. dhAro ke tamArI kharI bhaktinI lAgaNI bhagavAna mahAvIra deva upara che. teo temanI chabrasthAvasthAmAM rAjagRhInI pAse AvelA vaibhAragirinA pahADanI eka gIca jhADIvALA pradezamAM AtmadhyAnamA nimagna thaI ubhelA . A sthaLe vaibhAragiri, gIca jhADI, saritAnA pravAhono dhodha, ane temanI AjubAjune harIyALe, zAMta, ane ramaNIya pradeza A sarva tamArA mAnasika vicArathI ka. A kalpanA manane zarUAtamAM khuzI rAkhanAra che, pachI mahAvIra prabhunI pagathI te mastaka paryata sarva AkRti eka citAre jema citaratA hoya tema haLave haLave te AkRtinuM citra tamArA hRdayapaTa para citare, Alekhe, anubhave. A AkRtine spaSTapaNe tame dekhatA ho teTalI prabaLa kalpanAthI manamAM AlekhI, tenA upara tamArA manane sthira karI rAkho. muhurta paryata te upara sthira thatAM kharekhara ekAgratA thaze. A pUjya mahAtmAnA zarIrane tamoe nahiM dekheluM hoya ane tethI tame tene kalpI na zakatA he te, temanI pratimAjI mUrti upara ekAgratA karo A ekaja daSTAMta che, Aja rIti dvArA temanA samavasaraNano Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 dvAdaza prakAra citAra khaDe karI te upara ekAgratA kare. temane thayelA upasarga ane te vakhatanI sthiti yAda karI temanA zarIra upara ekAgratA kare, Aja pramANe vIze tIrthakare ane tamArA parama upagArI kaI paNa yogI mahAtmA-hoya te temanA zarIra upara paNa ekAgratA kare, game tevAM uttama avalaMbana laIne ekAgratA karavI, emAM kAMI Agraha ke vAdavivAda karavAnuM che ja nahi. saddaguNa upara ekAgratA. sadaguNa upara paNa ekAgratA thaI zake che. keIeka saguNa laI te upara ekAgratA karavI. guNanI prIti dvArA tenuM mana jAgRta thaI tadAkAra thaze. uMcAmAM uce sazuNapiote kapI zakAya te kape, tenI sAmAnya rIte asara mana upara thAya tyAre tenA tAtvika svarUpa upara manane sthira karavuM. chevaTe A sadaguNanI ekAgratA svAbhAvika tenA pitAnA guNarUpa thAya che. arthAta pite te te guNarUpa banI rahe che. sUcanA. A bhaktivALuM ke saguNavALuM avalaMbana manamAMthI jatuM raheze, athavA mana temAMthI nIkaLI jaze. eka vAra nahi paNa vAravAra tema thaze. te avasare nahi gabharAtAM te avalaMbana vAraMvAra pAchuM manamAM ThasAvavuM. pharI pharI te vastu sAthe joDI devuM. AraMbhamAM to vAravAra mana lakSyathI khasI jaze. A vAta cheDe vakhata te lakSamAM paNa nahi Ave. pachI ekAeka te vAta pAchI yAda Avaze ke huM jenA upara ekAgratA karavA vicAra karato hato tene mUkI kevaLa kaI bIjI judIja vastune vicAra karU chuM. Ama vAraMvAra thaze paNa dhairyatAthI manane vAraMvAra pAchuM te dhyeya-ekAgratA mATenA avalaMbana-upacaTADavuM AkiyA mahenata ApanAra duHkharUpa lAgaze, paNa temaryA sivAya chUTake ja nathI, kAraNake ekAgratA sivAya AtmamAgamAM AgaLa vadhAyaja nahi. A vAta zarUAtamAM ja jaNAvI che. jyAre mana ApaNuM virakRtine laI koI anya viSaya upara bhramaNa karatuM hoya tyAre te je mAge thaIne gayuM hoya arthAt je krame eka pachI eka vicAra karatuM ADe raste gayuM hoya teja utkarma athata chevaTanA vicArathI pakaDI zarUAtanA vicAra upara lAvI pAchuM Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karanArane sUcanA 3pa1, cAlatA avalaMbanamAM caTADavuM. A kiyA ghaNI upayogI ane manane bodha tathA paridhama ApanAra che. A kiyAthI, vAraMvAra cAlyA jatA manarUpI azvane kAbumAM rAkhavAnI zaktimAM vadhAre thAya che. aneka vicArakama A ekAgratAne abhyAsa jeone kaThaNa paDe teoe judI judI jAtanA aneka vicAro karavA. A paNa ekAgratAnuM eka sAdhana che, paNa te ekAgratA nathI, kemake judA judA vicAra karavAmAM manane aneka AkAre dhAraNa karavA paDe che arthAta aneka AkAre pariNamavuM paDe che, ane tethI eka AkRti ke eka jAtanA vicAra upara te sthira rahetuM nathI, yA te vakhate eka AkRti upara sthira rahetuM nathI. tathApi eka AkRti upara manane TharAvavuM te karatAM A raste ghaNe saraLa che. A pachInA dukkara kArya ekAgratA upara haLave haLave sAdhaka pahoMcI zakaze, mATe zarUAtamAM sAdhakee A rasto levA. A vAta vAraMvAra yAda rAkhavI ke ekAgratA ane aneka vicAra te eka nathI, ane te manane ekaja nizcita vastu upara rekI temAM ja sthira karI rAkhavAnuM che. tenA upara bhamatuM nahi paNa jema tenA aMtargata tatvane bAhAthI cusI letuM hoya ke tadrupa thatuM hoya tema karI devuM. raheluM nathImAM eka AkRti arthAta ane vicAra karanArane sUcanA manane suzikSita karanArA manuSyoe manamAM je vicAra Ave tenA saMbaMdhamAM sAvadhAnatA rAkhavI joIe. - niraMtara Ave daDha nirNaya karavo ke mAre asada vicAre bIlakula manamAM dAkhala thavA devA nathI ja." kadAca pesI jAya te tatkALa tene kADhI nAkhavA. temaja te kharAba vicArone sthAne tenAthI viparIta arthAt sArA vicArone tarataja sthApana karavA. A abhyAsathI mana eTaluM badhuM vaza thaze ke thoDA vakhata pachI pitAnI meLe ja sArA vicAre karaze, ane asadu vicAro pitAnI meLe dUra thaze. mATe zarUAtamAM upara jaNAvela daDha saMkalpa karavAja Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara ' dvAdaza prakAza, ApaNA manamAM AvatA vicArenI je ApaNe pote tapAsa karIzuM to khAtrI thaze ke je vicArone ApaNe vAraMvAra uttejana ApIe chIe te ja prakAranA te vicAre che. . pitAnI sAmAnya pravRttine anukula je vicAre hoya tenuM mana AkarSaNa kare che. mATe ja ApaNe nirNaya kare joIe ke "AvAja vicAre mAre karavA ane AvA vicAre naja karavA." ekAgratAnA jorathI mana potAnI meLe baLavAna thAya che. tethI A vicAra karavA ane A vicAra na karavA te kAma te mana pachI pitAnI meLe karI leze, paNa ekAgratAnI zarUAtamAM te tene AvI Teva paDAvavI ja paDaze. vaLI kharAba vicAre manamAM Ave tyAre te vicArenI sAthe pratyakSa yuddha na karavuM. jemake "tuM cAlyA jA, mAre khapa nathI, zA mATe AvyA? tuM para che, vigere." AvA vicAra karavA te gya nathI, paNa A avasare te kharAba vicArene sArA vicAre karavAnA rUpamAM tatkALa badalAvI nAkhavA. tema karavAthI kharAba vicAre potAnI meLe dUra thaI jaze. kaI paNa vicAronI sAthe uttara pratyuttararUpa yuddha karavAmAM ApaNuM baLa ApaNe bahAra kADhIe chIe. tethI te anusAra sAmA vicAre taraphathI pratikriyA utpanna thAya che. A prakAre ApaNane parizrama vadhAre thAya che. AnAthI ulaTI ja rIte te vicAranI judI dizA tarapha mananuM parAvartana karavAthI vicAra daSTimAMthI te kharAba AkRti vinAprayatane vilaya thaI jAya che. te azuddha vicAre sAthe yuddha karavAmAM prAya. manuSyane aneka varSe vyatIta karavA paDe che. paraMtu zuddha vicArene manamAM zAMta prakAre sthApavAthI tenA pratipakSI azuddha vicArane avakAza rahetuM nathI, temaja azuddha vicArone pratyuttara nahi ApanAra mana pitA tarapha AkarSAta jAya che, tema tema manuSya kharAba vicArone nahi svIkAravAne cagya thatuM jAya che. sArA vicAra karavAne abhyAsa rAkhavAthI kharAba vicAre na karavAnI hatA, ane sArA vicAreno svIkAra karavAnI sAmaaitAvALA ApaNe banIe chIe. asadu vicArene sthAne sadavicAre A pramANe sthApana karavI, dhAro ke tamane koI savaccenA saMbaMdhamAM priya vicAra Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazakti khIlavavAnI kriyA 353 A te te ThekANe sAmA manuSyamAM je kAMI tamArA karatAM jude ja saddaguNa hoya athavA teNe kAMI sAruM kArya karyuM hoya tene vicAra kare, eTale apriyatA dUra thaze. kadAca tamAruM mana ciMtAthI vyagra hoya te te ThekANe teciMtAnuM mUla kAraNa ane tenAthI jene geraphAyadA thayA hoya tevA manuSyanI sthiti tamArA mana AgaLa sthApana kare. athavA AvI citAthI mukta thayela mahAvIryavAna mahAtmAnA vicAre sthApana kare, te ciMtAmAM avazya pheraphAra thaI kAMIka zAMti maLaze. kadAca tamane ke zarIrAdi upara rAga sneha thato hoya te te vastunI utpattinuM mULa ane tenuM aMtima pariNAma A be vicAre tapAsa te vicAra sthApana karatAM rAgane badale virAga thaze. kadAca koI amuka prakArane kharAba vicAra jorathI manamAM praveza karavAne durAgraha karato hoya tyAre tenAthI viparIta bhAvanA dekhADanAra eka sUtrake pada meDhe karI rAkhavuM. ane te pada ke sUtranuM vAraMvAra manamAM punarAvartana karavuM (gaNavuM) bolavuM. Ama niratara karavAthI thoDA ja divaso pachI te kharAba vicAre baMdha paDaze. athavA keImahAtmAnI sArAmAM sArI sthitinuM citra manamAM goThavI temAM lIna rahevuM. prAta:kAlamAM nidrAno tyAga kare ke tarata ja sArAmAM sArA vicArathI manane puSTa kare. je rIte tamAre vartana karavAnuM hoya tevIja zikSA Ape uttama zikSAvALAM pade ke bhajano dhIme dhIme paThana kare paThana karatI vakhate manane tamAma pravAha prabaLatAthI temAM vahana karAvo athata vikSepa vinA ekarUpa te pade bele. tenAthI aMta:karaNane daDha vAsita kare. ane tyAra pachI bIjI kaI paNa kAma kare. Ama karavAthI divasanA koI paNa bhAgamAM jyAre tamAruM mana koI kAmamAM nahi rokAyeluM hoya tyAre te enuM punarAvartana karyA karaze. Ama thavAthI tame zubha bhAvanAthI divasanA moTA bhAgamAM paNa vAsita thaI raheze. vicArazakti khIlavavAnI kriyA, vicAra karavAnI Teva na hovAthI ghaNA mANasa taraphathI AvI pharIAda Ave che ke ame sArA vicAra karavA besIe chIe paNa kAMI vicAra AvatA nathI, athavA kharAba vicAro vagara DAyA AvI pahuMce che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 dvAdaza prakAza teoe samajavuM joIe ke daDha AgrahapUrvaka niraMtara ane bhyAsathI ja mAtra vicArazakti vRddhi pAme che. A vicAra pachI sArA hoya ke naThArA haiya, sArA vicArathI sArA vicAranI ane kharAba vicArathI kharAba vicAranI zakti vRddhi pAme che. vicAranI adhikatA upara mananA pravAhanI vRddhine AdhAra che ane vicAranA guNa upara te guNanI daDhatAne AdhAra rahe che. manane sudhAravAnI ane tene vikasita karavAnI jemanI IcchA hoya temaNe niraMtara niyamita rIte manana karavAne abhyAsa karavA ane potAnI mAnasika zaktio sudhAravAno nizcaya lakSamAM rAkhavA A abhyAsa pUrNa phaLadAyaka thAya te mATe pitAne adhyotmika Adi je viSaya priya hoya, evA keI viSayanA sabaMdhamAM keI uttama purUSe lakheluM ane jenI aMdara navIna prabaLa vicAre dAkhala thayA hoya tevuM eka pustaka levuM. temAMthI thoDAM vAkyo haLave haLave vAMcavAM. pachI vAMcela vAka uparaDhatAthI, Asakta cittathI vicAra kara. jeTalA vakhatamAM te vAkyo vAMcyA hoya tethI bamaNu vakhata sudhI vicAra kare vAMcavAnuM kAraNa navA vicAro meLavavAnuM nathI paNa vicAra zakti prabaLa karavAnuM che zarUAtamAM aradhI ghaDI vAMcavAnuM basa che, kAraNa ke vadhAre vakhata vAMcavAthI dRDhatAthI dhyAna ApavAnuM kArya AraMbhamAM jaza vizeSa parizrama ApanAra che. keTalAka mahinA sudhI Avo niyamita abhyAsa karanArane mAnasika balamAM spaSTa vadhAre thayelo mAlama paDe che, ane prathama karatAM ghaNuM sArI rIte navIna vicAra karI zake che. A sarva vicAronI utpattinuM mUla ApaNe AtmA che. sattAmAM rahelI zaktio AvA vicAre dvArA bahAra Ave che. * ATalI vAta-cAda rAkhavI ke aneka vicAre karanAramAM paraspara je viSamatA ke cunAdhikatA dekhAya che te sattA zaktinI nyUnatAne lIdhe nahi paNa sAdhananI ayogyatAne lIdhe thAya che mATe pUrNa sAdhana meLavI prayatna karanAra vijayI nivaDazeja. : " . vaLI abhyAsIoe A vAta vAraMvAra smaraNamAM rAkhavI ke avicchinna unnati mATe abhyAsanI niyamitatA jarUrI che. eka Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananI astavyasta sthiti ane tenA nAzane upAya, 355 divasane acAsa rakhalita thatAM cAra divasanA abhyAsa jeTalI khAda paDe che, teTalI hAnI pahere che. vicAranI sthiratA thayA pachI A niyamitatAnI eTalI badhI jarUra rahetI nathI. mananI astavyasta sthiti ane tenA nAzane upAya. je mANo vicAra zaktine khIlavatA nathI, teonA manamAM nA astavyasta vicAre hoya che. koI paNa phaLa prAptinA Azaya vinA vAraMvAra jema tema vinA projana jevA tevA vicAra karyA kare che. e pregyabhAvanI bhinnatA temAM rahetI nathI. eka jaMgalI marjra ke ajJAna paNa ADu avaLuM vinA prayAsane jema phayA karatuM hoya, tema teonA manamAM vagara kismatanA vicAre Amatema ghumyA kare che. tenA pariNAmanuM paNa tene bhAna nathI. AvI sthitivALA manunAM manavikaLa ke astavyasta kahevAya che. parizrama karatAM paNa, AvI vikaLatAthI manuSya ghaNuM jIrNa thAya che parizrama adhika na hoya te jema yaMtrane hAni thatI nathI paNa laTa prabaLa rahe che, tema A vikaLatArUpa mAnasika kriyAthI mAnasika yaMtrane moTI hAni pahoMce che. AvA manuSyanAM mane jaladIthI krodha, kAmAdithI vikArI bane che ane sthira mAnasika vyApAra tene azakya thaI paDe che. AvI vikaLatAvALA vicAronuM kAraNa tapAsa karatAM jaNAI Avaze ke teo nAnA prakAranI IcchA, tRSNa, bhaya, zoka, ke tevAja koI kAraNathI pIDAtA hovA joIe. AvA manuSyoe A viLatAvALI sthitimAMthI mukta thavA mATe, karmanA uttama niyama upara Azaya rAkhavAnu manane zikSaNa ApavuM joIe. teoe A pramANe saMtoSa vRtti hRdayamAM sthApana karavI ke, karmanA niyamane anasarIne sarva vRttAMte bane che, akasmAtu kAI paNa thatuM nathI. je kAMi karma prApta karAve che, teja ApaNane prApta thAya che. pachI te game te rastethI Ave. ApaNuM bhAgyamAM nathI, karmamAM nathI, tevI hAni ApaNane kaI karI zake nahi je du:kha ke pIDA pUrva katakarmathI ApaNuM sanmukha Ave te bhagavAvAne sajja thavuM zAMtithI tene svIkAra karavo. tene anukULa thavu Aja niyamane AdhIna Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 dvAdaza prakAza thavAthI tenI tevI vedanA ke viLatA ghaNe aMze ochI thaze. je karmo ApaNane badhAnamAM rAkhanAra che te karmo baLAtkAre tenA niyama pramANe ApaNane pravartAve che, jo ke tethI ApaNane duHkha thaze, topaNa te duHkha sukhanA mArgarUpa che. ApaNuM baMdhane ochAM karanAra che. chevaTamAM tethI sukha ja thaze. janma, maraNanAM paribhramaNane saMbaMdha ocho thaze. mATe je thAya te sArA mATe, athavA karmanA niyamane anusarIne thAya che. AvA vicArane nitya abhyAsa rAkhIe to mananI vikaLatA dUra jAya che. kemake satoSa ke vicAranI prabaLa zAMtimAM, vikaLatA sukhanA AkAramAM badalAI jAya che. manathI thatI kriyA ane tenI virati. Atma (pitAnI IcchAe manana karavuM. ane tema karatAM Atma IcchAe viramavuM. A ubhaya zikhyAthI mAnasika baLanI adhika prApti thAya che. jyAre ApaNe manana karatA hoIe tyAre ApaNe ApaNuM saMpUrNa mana temAM sthApana karavuM joIe. tathA sArAmAM sArA vicAro karavA joIe. jyAre manana karavAnuM kAma samApta thAya tyAre saMpUrNa rIte virAma karo, paNa meTA khaDakenI sAthe athaDAtA nAva (naikA)nI mAphaka ekavAra manane sparza kare ane bIjI vAra tene tyAga kare, vaLI game te jAtane vicAra karyo tene tyAga karI trIje vicAra karyo, AvI anizcita sthitimAM manane bhaTakavA devuM nahi. jyAre kAma na karavuM hoya tyAre catrane gatimAna (cAlatuM) rAkhavAthI te ghasAI jAya che. temaja mananI amUlya yaMtra racanAne, niSpAjana vAraMvAra bhramaNa karatI rAkhavAmAM Ave te tethI kAMI paNa upayogI pariNAma utpanna karyA sivAya te jarjarIta thaI jAya che. ja vicAramAMthI virati pAmavI arthAt manane zAMti ApavI te mahAna amUlya lAbha che. niraMtara vicAra kare ane niratara kSaya pAma zaktinA A nirarthaka vyayathI zAMti akasmAta nAza pAme che. jyAre kaI paNa upayogI phalapratye vicArane prerita karavAmAM na Avyo hoya tyAre vicAra zaktine kema nivRtta karavI, te zikhyAthI mAnasika rakSaNa ghaNA kALa paryata karI zakAya che. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAravRttine nivRtta kema karavI? 357 vicAravRttine nivRtta kema karavI? vicAravRttine nitta karavI, A kArya sarala nathI. vicAra kriyA karatAM te adhika kaThINa che. jyAM sudhI tene abhyAsa saMpUrNa daDha na thAya tyAM sudhI zeDe cheDe vakhata cAlu rAkha. prAraMbhamAM manane zAta rAkhavAmAM paNa zaktino vyaya thAya che. jyAre abhyAsa pUrve kahI AvyA tevA sthira manana karavAnA kAryamAM vyAvRta hoya tyAre tevAmAM te vicArane mUkI che. ane je manamAM anya vicAra utpanna thAya te tarataja temAMthI pitAnuM mana nirvasta karavuM ( khecI levuM. ) koI paNa vicAra baLAtkAre manamAM Ave to tenAthI Agrahasahita pAchuM pharavuM. arthAta pratyuttara nahi vALatAM te vicArane mUkI de, kADhI nAMkho. jarUra jaNAya te zAMti prApta karavAnA kAraNarUpa zanyanI (AkAzanI) kalpanA karavI. kevaLa zAMtatA tathA aMdhakArane anubhava karavAne yatna kare. A pramANe Agrahasahita abhyAsa karavAmAM Avaze to, nivRtti adhikAdhika sugama thaze. svasthatA tathA zAMti maLaze bAhya bhAvanI pravRttiomAMthI manane vyAvRtta karavuM e uttama bhUmikAnA prAraMbhanI nizAnI, yA prastAvanA karavA jevuM che. manane zAMti ApavAne sarala mAga manane athavA magajane vizrAMti ApavAne anya mArga ane te vaLI cittavRttinI nitti karatAM ghaNuM sahelo mArga vicAranA parAvartana karavAno che. ekaja zreNIne anusarIne je manuSya niratara Agrahasahita vicAra karato hoya teNe bane teTalI tenAthI kevaLa bhinna prakAranI eka anya vicAra zreNi rAkhavI joIe ke te zreNi upara te potAnuM mana vizrAMti mATe parAvartana karI zake. jemake, dravyAnuyegane vicAra karanAre, magaja athavA mananI vizrAMti mATe te vicAra zreNuM mUkI daI, ceDe vakhata kathAnuga (mahA purUSonAM caritro)nA vicAranI zreNIne aMgIkAra karavI; athavA dhyAna samApti karyA pachI jema bAra bhAvanA sabaMdhI zreNi sAdhako aMgIkAra kare che, tevI ja rIte te viSayathI jUdA prakAranI zreNi levI. AthI thAkela ke kaMTALelA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 dvAdaza prakAza manane, sahelA viSayamAM vicAra karavAnuM gamatuM hovAthI te vicAra zreNi chatAM vizrAMti pAmI zakaze. jema ati parizrama karyA pachI zarIrane vizrAMtinI jarUra paDe che, tema vicAranA vyAyAmamAM paNa manuSyane vizrAtinI jarUra che. je tevI vizrAMti levAmAM na Ave te zarIra jema pakSaghAtAdikvI pIDA pAme che, tema magajamAM paNa pakSaghAta ane vicAramAM ghelachA thavAnI. mATe vicAra kramanA abhyAsIoe manane, magajane. ane zarIrane vizrAMti ApavI chevaTe ekAgratA prApta karI, ekAgratA dvArA laya, ane tatvajJAna suprApta karavA. mananI ekAgratA ane tatvajJAna karavAmAM je je bAbate upayogI jaNAI che, te te bAbatenI sAmAnya sUcanArUpa saMgraha AMhI karavAmAM Avyo che. sAdhakone ekAgratA ane tatvajJAna sulabha thAya te mATe teoe mananI vikaLa sthitine sudhAravI, vicArazakti khIlavavI, aneka vicAra karavAno abhyAsa rAkhavo, AkRti upara ke sadguNa upara ekAgratA karI eka vicAramAM sthira thavAnI Teva pADavI, pachI nirvicAra thavuM. chevaTe mananI zAMta (upazama) dazA, laya, ane tatvajJAna prApta karavAM. A prasaMge je je sUcanAo batAvavAmAM AvI che te te sUcanAo upara puratuM lakSa ApavuM sAdhake je ATalI hadanI dazA prApta karaze to AgaLa zuM karavuM te temane potAnI meLe samajAze. ApaNane mahAtmAo taraphathI prasAdI zabdamAM AvI zake teTalI athavA bIjAne samajAvI zakAya tyAM sudhI ja maLI zake che. paNa te prasAdI AgaLane mArga khullo karI Ape che. audAsInyaparAyaNattiH kiMcidapi ciMtayennaiva / yatsaMkalpAMkaliptaM cittaM nAsAdayetsthairya // 19 // vaLI udAsInatAmaya vRttioe karI, koI paNa vicAravuM (citavavuM) nahi, kemake saMka9yarU5 cinhathI lepAyeluM, arthAt vi5vALuM mana sthiratA pAmatuM nathI. 19 , - yAvat prayatnalezo yAvatsaMkalpakalpanA kApi / tAva thayo nahitaravaryA che tu yAra che . jyAM sudhI mana, vacana, zarIrane lezamAtra paNa prayatna che, ane jyAM sudhI koI paNa saMkalpavALI kapanA che, tyAM sudhI layanI Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAsInatAnuM phaLa, 3pa9 paNa prApti thatI nathI. te tattvajJAnanI vAta ja zI karavI. (arthAt saMkalpa vikalpanI kalpanA hoya tyAM sudhI AtmajJAna naja thAya).20. - udAsInatAnuM phaLa, yadidaM taditi na vaktuM sAkSAd guruNApi haMta zakyeta / audAsInyaparasya prakAzate tatsvayaM tattvaM // 21 // je paramatatva (paramAtmA ) te "A." ema kahevAne sAkSAta gurU paNa zaktimAna nathI. te tattva e dAsInyatAmA tatpara rahelA gI. pitAnI meLe pragaTa thAya che. 21. udAsInatAmAM rahevAthI paramatattavamAM laya thavAya ane unmanIbhAvanI prApti thAya te batAve che. ekAMte'tipavitre ramye deze sadA sukhAsInaH / AcaraNAgrazikhAgrAcchithilIbhUtAkhilAvayavaH // 22 // rUpa kAMtaM pazyannapi zRNvannapi giraM kalamanojJAm / jighranapi ca sugaMdhInyapi bhuMjAno rasAsvAdaM // 23 // bhAvAn spRzannapi mRdunnavArayannapi ca cetaso vRttim / parikalitaudAsInyaH praNaSTavipayabhramo nityaM // 24 // vahiraMtazca samaMtAt ciMtAceSTAparicyuto yogI / tanmayabhAvaM prAptaH kalayati bhRzamunmanIbhAvaM // 25 // ekAta, (nirjana) pavitra ane ramaNIya pradezamAM sukhAsane (game te Asane lAMbo vakhata sukhe besI zakAya te sukhAsane) besI, paganA aMguThAthI mastakanA agra bhAga paryaMtanAM samagra avayane zithila (DhIlAM) karI, manahararUpane jetIsuMdara aneza vANIne sAMbhaLatI, sugaMdhI padArthone suMghatI, rasanA AsvAdane letI, ane kamaLa padArthone sparzatI mananI vRttione nahi vAratAM chatAM paNa udAsInyatAmAM (nimamatvabhAvamAM) upayukta, niratara viSayAsakti vinAne, ane bAhya tathA aMtarathI sarvathA citA ane ceSTA rahita thaele thegI, tanmaya bhAvane prApta thaI, atyata unmanIbhAvane dhAraNa kare che. 22-2324-25, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza prakAza gRhNati grAhyaNi svAni svAnIMdriyANi no ruMdhyAt / na khalu pravattayedvA prakAzate tattvamacireNa // 26 // pitapotAnA viSayane grahaNa karatI Idriyone revI nahi(ane pite daSTA tarike joyA karavuM.) athavA Idriyane viSaye pratye preravI nahi. ema karatAM thoDA vakhatamAM tatva pragaTa thAya che. 26. ceto'pi yatra yatra pravartate no tatastato vArya / adhikIbhavati hi vAritamavAritaM zAMtimupayAti // 27 // madamatto hi nAgo vAryamANopyadhikI bhavati yata / anivAritastu kAmAMllabdhvA zAmyati manastadvat // 28 // mana paNuM je je ThekANe pravartatuM hoya, te te ThekANethI tene pAchuM vALavuM nahi, kemake vAravAthI te adhika (vizeSa) deDayA kare che, ane tene na rokavAthI zAMta thaI jAya che. jema mamatta hAthIne vAratAM paNa te adhika thAya che (vizeSa prerAya che, ane jyAre tene rokavAmAM nathI Avato tyAre, te pitAne joItA viSayane meLavIne (pAmIne) zAMta thaI jAya che, tema mana paNuM vAravAthI adhika thAya che, ane na vAravAthI pitAne joItA viSayane meLavIne zAMta thAya che. ra7-28. vivecana-A lekhanA zabdArthapara vicAra karatAM, nIcenI bInA khAsa lakSamAM rAkhavAnI che ke, manane pitAnA pravartanamAMthI pAchuM na vALavuM te vAta barAbara che, paNa te amArA samajyA pramANe cAvIsamA ane pacIsamA loka pramANe vartatA gIne mATe yogya che. edAsInya bhAva AvyA pachI, nirjana sthAnamAM jaI paramatattva prApta karavAnI IcchAvALo cagI, mananI kalpanA mAtrathI ja judI judI indriyo dvArA judA judA viSayone anubhava lete hoya, tevAmAM meM mana ekAda viSayamAM lIna thAya te tene tyAMthI baLa karI pAchuM kheMcavuM nahi, paNa je viSayamAM te AnaMda mAnatuM hoya te viSayane - AnaMda tene manathIja levA de. ane jyAre te viSayano AnaMda letAM mana kaMTALaze tyAre te potAnI meLe thAkIne ThekANe Avaze. jemake mana suvAsa levAmAM lubdha thayuM che, ane te caMpakanA kulanI vAsanAno AnaMda leMgave che, ane tyAMthI pAchuM vaLatuM nathI te te mananI IcchA hoya tyAM sudhI tene tema karavA devuM. Ama kara Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manathI thatI kriyA ane tenI virati, - 362 vAthI te ThekANe Avaze. paNa A Azrava che mATe AtmaciMtana ja karavuM joIe, athavA praNavane jApa karavo joIe, ema vicAra karI je manane tenA Icchita viSayamAMthI pAchuM khecavAmAM Ave che, te jema manmatta hAthI ThekANe AvatAM mahenata Ape che, tema chegIrAjane atyata trAsa Apaze, ane ghaNuM karIne ThekANe Avazeja nahi. tethI mananI sAthe meca na karatAM tene potAnI meLeja thAkavA devuM. Aja abhiprAya Ana daghanajI mahArAje sattaramAM kuthanAtha bhagavAnanA stavanamAM kahyo che. " Agama Agamadharane hAthe, nAve kema karI Aku." eTale ke A mane, je ekAda viSayane pasaMda karyo. te pachI temAMthI tene jera karIne kADhavuM azakya jevuM thaI paDe che. mATe zAstrakAre 27-28 lekamAM amuka viSayamAM pravartatAM manane te viSayamAM pravartavA devuM ane tema karIne tene thakAvIne kekANe lAvavAne mArga batAvyuM che. ane te paNa cagya lAge che. parata ahI AM khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke, jyAM sudhI loka 25-26mAM batAvelI sthiti prApta thaI nathI tyA sudhI A manane jerathI paNa viSayamAM jatuM rokavAnuM che kadAca tema na karatAM mananI IcchAnusAra zarIrane vartavA devAmAM Avaze, te pachI A mana moTuM anartha karanAruM nIvaDaze, cidAna dajI mahArAja kahe che ke "jema jema adhika viSayasukha seve tema tema tRSNA dIpe" eTale ke jema jema viSaye mananI IcchA pramANe sevavAmAM Avaze, tema tema te navA viSaye zodhatuM jaze Aje eka te kAle be, ema A mananI tRSNa vadhatI jaze. ane tema karatA AkhI jIdagI sudhImAM paNa A mana viSayethI kaMTALaze nahi, paNa vadhAre ne vadhAre viSa sevavA Icchaze. mATe A lekamAM lakhavA-kahevAne-Azaya e che ke jemane udAsinatA prApta thaI che, paramatatva zodhavAne jeo nirjana sthAnamAM sukhAsane barAjyA che, ane manane judI judI AtmavicAraNAmAM rekavAmAM AvyuM che, te vakhate mAtra ekAda Idriya viSayamAM mana lubdha thAya te tyAMthI tene je karIne pAchuM na vALatAM thakAvI nAkhIne pAchuM vaLavA devuM. AvA gADha Azayane nahI samajatAM A cagazAstranA ane tenA jevAja bIjA zAstranA vacanethI keTalAka AtmAthI munine, Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36ra - dvAdaza prakAza paNa phasAyA che ane te evI rIte ke, AtmajJAna thaI gayuM che, have mana viSayamAM jAya che to tene thakAvIne ThekANe lAvIzuM, ema dhArI mananI kalpanA pramANe zarIrane pravartAvatAM, mana pAchuM na vaLatAM navA navA viSaye tarapha javAnuM cAlu rAkhe che, ane Ama thavAthI eka parama tatva prApta karavAnI IcchAvALA chatAM mananI IcchAnusAra vartana karavAthI lokomAM nidAnuM bhAna thayA che, eTaluM ja nahi paNa tavaprAptine badale dutiprAptinAM sAdhana, AvAM vartanathI meLavatA dekhAya che. mATe munijanone sAvadha rahevA A vijJapti che. menanA svabhAva mATe eka Adhunika kavinI ukti ThIka lAgavAthI nIce lakhI che - deDo jate hoya daDe dahANe, rAye na rokAya kadI parANe; tene kadI Thekara ThIka mAre, te kema baMdha paDe bIcAre. tevI rIte nIca paMthe janArU, sadAya che aMtara A tamAruM tene kadI je anukULa thAze, te khelamAM Akhara beTa khAze. mATe manane Icchita viSaye bhogavavA daI tene thakAvIne lAvIzuM e praveza karatA ghaNAja sAvadha rahevAnI jarUra che. ji mA. . mana sthiratA upAya. yahi yathA yatra yataH sthirobhavati yoginazcalaM cetH| tarhi tathA tatra tataH kathaMcidapi cAlayenaiva // 29 // anayA yuktyAbhyAsaM vidadhAnasyAtilolamapi cetH| aMgulyagrasthApitadaMDa iva sthairyamAzrayati // 30 // jyAre jema, je ThekANe, jenAthI, cagInuM capaLa citta sthira thAya, tyAre, tema, te ThekANe, tenAthI, jarA paNa calAvavuM nahi. A yuktie abhyAsa karanAranuM mana ghaNuM capaLa hoya tepaNuM AMgulInA agra bhAga upara sthApana karelA daMDanI mArka sthiratAno Azraya kare che, sthira thAya che. 29-30. daSTijaya upAya. niHsRtyAdau dRSTiH salInA yatra kutracitsthAne / tanAsAtha sthairya zanaiH zanairvilayamAmoti // 31 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sana jItavAnA upAya. sarvatrApi prasRtA pratyagbhUtA zanaiH zanairdRSTiH / paratattvAmalamukure nirIkSate hyAtmanAtmAnam // 32 // sRSTi prathama nikaLIne, game te sthAne lIna thAya che. tyAM sthiratA pAmIne, haLave haLave tyAM vilaya pAme che, ( pAchI haThe che.) ema sarva ThekANe phelAyelI ane tyAMthI haLave haLave pAchI heThelI sRSTi, parama tattvarUpa nila ArisAmAM AtmA vaDe karI, AtmAne jue che. 31-32. 363 vivecana--AkhA vizvamAM IcchAmAM Ave tyA rokI zakAya tevI sRSTine, trATaka karanAra prathama eka kALA khidupara, athavA sphaTikanA ke bIjA caLakatA padArtha para roke che ane tyAM sthIra thatAM dhIme dhIme tene nAsikAnA agra bhAga para lAve che, ane tyAM sthIra thatA pachI tyAMthI khaseDI kapALanI vacce sthApana kare che ane tyAra pachI gurUnI AjJAnusAra tene aMtamAM rAkI, sthIra karI parama tattvanA anubhava kare che. sAmAnyapaNe ame A krama jAnyeA che, paNa vizeSa prasage ane vizeSa abhyAsIne, A kramanI paNa jarUra nathI, te peAtAne cAgya lAge athavA anukULa Ave teve krame hRSTine sthIra karI e taraDhASTa kare che. A vAtanA anumodanamAM anya matanA eka sAdhunuM vacana atre DhAMkavuM ucita jaNAyuM che, te A pramANe cheH------ hai dilameM, diladAra sahI akhIyAM ulaTI karatAhI dAkhee, dIladAra-paramAtmA-peAtAmAMja che tene AMkhA ulaTAvIne joI levA. matalaba ke je cakSu sulaTI rAkhI ApaNe jagatanA padAthe joie chIe te cakSune jagatanA padArtho jovAnA kAmamAMthI rokI khAdyaSTi aMdha karI, aMtarhiSTae pUrvAkta rItyA yA khIjI rIte joze teA tamane peAtAne, pAtAthI, potAmAM, paramAtmA jAze. vi. sA. ghe mana jItavAnA upAya. audAsInyanimagnaH prayatnaparivarjitaH satatAtmA / bhAvita paramAnaMdaH kacidapi na mano niyojayati // 33 // karaNAni nAdhitiSThatyupekSitaM cittamAtmanA jAtu / grAhye tato nijanije karaNAnyapi na pravartate // 34 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza prakAza. nAtmA prerayati mano na manaH prerayati na yahi karaNAni / ubhayabhraSTaM varhi svayameva vinAzamApnoti // 35 // niraMtara udAsInatAmAM magna thayelA, prayatna vinAnA ane paramAnaMda dazAnI bhAvanA karatA AtmAe kaI paNa ThekANe manane joDavuM (preravuM) nahi A pramANe thavAthI, AtmA vaDe upekSA karAceluM mana, koI vakhata idrine Azraya karatuM nathI (preratuM nathI.) ane mananA Azraya vinA Idriya paNa, piotapotAnA viSapratye pravartatI nathI. (jyAre) AtmA manane preraNA kartA nathI. ane mana jyAre Idriyone preraNuM karatuM nathI tyAre beu taraphathI bhraSTa thayeluM mana potAnI meLeja vinAza pAme che. 33, 34, 35. mane jayanuM phaLa. naSTe manasi samaMtAta sakalaM vilayaM sarvano yAte / niSkalamudeti tatvaM nirvAtasthAyidIpavat // 36 // manane viSe preraka preryatA bhAva bane bAjuthI nai thaye chate, tathA citA, smRtyAdi vyApAra sarvathA vilaya thaye, vAyarA vinAnA sthAnamAM rahelA dIpakanI mAphaka niSkala, (karmanI kaLA vinAnu ) tatva udaya thAya che arthAt tatvajJAna prApta thAya che 36. * tattvajJAna thayuM ke nathI thayuM tenI nizAnI. ' aMgamRdutvamanidAnaM svedanamardanavivarjanenApi / strigdhikaraNamatailaM prakAzamAnaM hi nattvamidaM // 37 // jyAre A tatva prakAzamAna thAya che tyAre svedana (parasevo) ane mardana karyA sivAya paNa kAraNavinA zarIra kamaLa (suMvALuM) thAya che. ane taila vinA snigdha thAya che (A tatvajJAna prApti nI-nizAnI che) 37. tatvajJAna thayAnA bIjA paNa pratyaya batAve che. amanaskatayA saMjAyamAnayA nAzite manaHzalye / zithilIbhavati zarIraM chatramiva stabdhatAM tyaktvA // 38 // amanarakapaNuM (unmanI bhAva)utpanna thavA vaDe karI, mananuM zalya nAza pAmyuM chatranI mAphaka, stabdhatA (aDatA) no tyAga karI, zarIra zithila thAya che Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amanacchanA udayanI nizAnI, 365 zalyIbhUtasyAMta:karaNasya klezadAyinaH satataM / .amanaskatAM vinAnyat vizalyakaraNopadhaM nAsti // 39 // zalyarUpa ane niratara kaleza ApanAra ata.karaNana, zalya rahita karavAnuM, amanatA unmanIbhAva) sivAya unmanI bhAvanuM phaLa, kadalIvacAvidyA loleMdriyapatrakA manAkaMdA / amanaskaphale dRSTe nazyati sarvaprakAreNa // 40 // capaLa Idriya rUpa patrovALI ane manarUpa skadhavALI, avidyArUpa keLa, amanatArUpe phaLa deye chata, sarva prakAre nAza pAme che. 40. vivecana-keLane phaLe AvyA pachI kApI nAMkhavAmAM Ave che, kemake pharI temAM phaLo lAgatAM nathI. tethI ja kahevAmAM AvyuM che ke, phaLa dekhavA pachI jema keLano nAza thAya che temaja, pAdaDA tathA skadharUpa Idriya ane manevALI avidyA (ajJAna mithyAtvarUpa)keLa amanaskatArUpaphaLadekhyA pachI nAza pAme che. manane jItavAmAM unmanIbhAva mULa kAraNa che. aticaMcalamatisUkSma sulabha vegavattayA cetH| azrAMtamapramAdAda'manaskazalAkayA bhiMdyAt / / 41 // ati capaLa, ati sUkSma ane vegavAna hovAthI dukhe rekI zakAya tevA manane, vizrAma lIdhA sivAya ane pramAda rahita thaIamanasvarUpa zalAkA (zaLI)vaDekarI,bhedI nAMkhavuM (bhedavuM-vidhavuM). amanacchanA udayanI nizAnI." vizliSTamiva pluSTamivoDInamiva pralInamiva kArya / amanaskodayasamaye yogI jAnAtya'satkalpaM // 42 // amanacchanA udaya vakhate, rogI potAnA zarIrane vikharAI gayuM hoya, maLI gayuM hoya, uDI gayuM hoya, ke vilaya thaI gayuM hoya tema avighamAna jANe che (arthAt potAnI pAse zarIra nathI tema jANe che) samadairidriyabhujagai rahita vimanaskanavasudhAkuMDe / / mano'nubhavati yogI praabhRtaasvaadmsmaanN||43|| madonmatta Idriya rUpa sarpa vinAnA, unmanIbhAva rUpa navIna amRtanA kuMDamA. magna thaele yogI asadaza ane utka- - --- mRtanA AsvAdano anubhava kare che. 43, Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- - - - - - - ---- -- -- _ dvAdaza prakAza recakapUrakakuMbhakakaraNArayAsakrama vinApi khalu / ' svayameva nazyati malla vimanaske satya'yalena // 44 // amaktAnI prApti thace chate, recaka, pUraka, kuMbhaka ane A sananA abhyAsa krama vinA paNa prayatna vinA pitAnI meLeja pavana nAza pAme che. 44.. ciramAhitaprayatnairapi dha yo hi zakyate naiva / satye'manaske tiSThati sa samIrastarakSaNAdeva / / 45 // ghaNA lAMbA vakhata prayatna karavA vaDe karIne paNa je vAyu dhArI zakAtuM nathI, te vAya sAcI unmanIbhAvanI prAptithI tatkALa eka ThekANe zekAI rahe che. 45. yAte'bhyAse sthiratAmudayati vimale ca niSkale tattve / mukta iva bhAti yogI samUlamunmUlinazvAsaH // 46 // A abhyAsamAM sthiratA prApta thaye chate ane nirmaLa tathA karmALa vinAnuM tatva udaya pAmyuM chad, mUlathI zvAsanuM unmelana karI, tyAgI mukta thaelAnI mAphaka zAbhe che. 46. yo jAgradavasthAyAM svasthA supta iva niSThati layasthaH / zvAsocchvAsavihInaH sa hIyate na khalu muktijuSaH // 47 // - jAgRtAvasthAmAM AtmabhAvamAM rahelo yegI laya avasthAmAM , (dhyAnanI eka avasthAmA) sutelAnI mAphaka rahe che. te laya avasthAmAM zvAsozvAsa vinAnA siddhanA jIthI te cagI kAMI utaratA (ochAzavALa jaNAtI nathI. 47. . jAgaraNasvamajuSo jagatItalavartinaH sadA lokaaH| tattvavido layamamA no jAgrati zerate nApi // 48 // A pRthvItala upara rahevAvALA leke, niraMtara jAgRta ane svapa avasthA anubhave che. paNa layamAM magna thaelA tatvajJAnIo jAgatA paNa nathI ane sutA paNa nathI. 48. bhavati khalu zUnyabhAvaH svame viSayagnahazca jaagrnne| etaddvItIyamatItyA''naMdamayamavasthitaM tavaM // 49 // svama dizAmAM kharekhara zunyabhAva hoya che, ane jAgrata dazAmAM jAgavA pachI pAMca indriyanA viSacenuM grahaNa thAya che. A beu , avasthAne oLagIne AnaMdamaya tatva raheluM che. 49 4 . . Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAta ALabhA ane upadezanuM rahasya jIvAne ALabhA ane upadezanuM rahasya. karmANyapi duHkhakRte niSkarmatvaM sukhAya viditaM tu / na tataH prayateta kathaM niHkarmatve sulabhamokSe // 50 // karmo du:khane mATe che, ( arthAt karmothI du:kha thAya che. ) ane karma rahita thavuM te sukhane mATe che ema tame jANyuM teA niSkarmarUpa, ( kAMi paNa yiA na karavA rUpa ) sulabha meAkSa mArgane viSe zA mATe prayatna nathI karatAM ? 50. 367 mokSo'stu mAstu yadi vA paramAnaMdastu vedyate sa khalu / yasminnikhilaMsukhAni pratibhAsate na kiMcidiva // 51 // mAkSa cAe athavA na thAo, ( kAlAMtare thAe ) paNa dhyAnathI thatA paramAna datA AMhI kharekhara bhAgavIe chIe, je paramAnandvanI, AgaLa A duniyAnA samagra sukhA eka tRNanI mAphaka pratibhAsamAna thAya che. 51. ' madhu na madhuraM naitA zItAstvi pastu hinadyuteramRtasamRtaM nAmaivAsyAH phale tu sudhA sudhA // vadakamamunA saMraMbheNa prasIda sakhe manaH phalamavikalaM tvayyevaitat prasAdamupeyuSaH // 52 // A unmanIbhAvanAM kuLa mAgaLa madhu te madhura nathI, A caMdramAnI krAMti te zItaLa nathI, amRta te nAma mAtra amRta che, ane sudhA tA phrAgaTa che. mATe huM mana mitra ! ! (.nAza bhAganA ) prayAsathI zayuM. mArA upara tuM prasanna thA; kemake A tattvajJAnanuM nirdoSa phaLa meLavavuM te tArA prasanna thavA thakIja maLI zake tema che. para, satyetasminnaratiravidaM gRhyate vastu durAdapyAsanneSyasati tu manasyApyate naiva kiMcit // puMsAmityapyavagatavatAmunmanIbhAvahetA vicchA bADhaM na bhavati kathaM sadgurUpAsanAyAM // 53 // sadgurUnI upAsanA karavAthI atine ApavAvALI vyAghrAdi vastu ane ratine ApavAvALI vanitAdi Sastuone manuSyA dUrathI paNa grahaNu yA svAdhIna karI zake che. teja manuSye sadgurUnI upAsanAnA abhAve najIka rahelI paNa vastu grahaNa ke svAdhIna karI zakatA { Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka ' ) 368 - - phATaza prakAza nathI. AvuM jANavA chatAM, unmanI bhAvanA bhatasaranI upAsanAnA saba dhamAM manuSyane pitAnA viSe gADha (atyata) IrachA kema thatI nathI ? 53. amanaskatAnA upAyabhUta AtmAne prasanna karavA mATe AcAryazrIne AtmA pratye upadeza. tAsvAnA'paramezvarAdapi parAn 'bhAH prasAdaM nayaMstaistaistattadupAyamUha bhagavanAtman kimAyAsyasi / haMtA'tmAnamapi prasAdaya manAgyenAsavAM saMpadaH sAmrAjyaM parame'pi tejasi tava mAjya samujjRbhate // 54 // he upAyamuka, he bhagavAn ! he rAmana, dhana, yazAdi te te prakAranA bhAve karI, A paramezvarathI laI apara devI devaLAM pramuane prasanna karate, zA mATe prayAsa kare che? are ! AtmAne tuM eka thaDe paNa prasanna kara. tethI A pagalika saMpadA te dUra rahe, (arthAt te te maLazeja) paNa parama teja-paramAtmA-tenuM mahAna sAmrAjya paNa tane maLaze. 54. yA zAstrAtsugurormukhAdanubhavAcAjJAyi kiMcitkvacit / yogasyopaniSad vivekiprissvetshcmtkaarinnii|| zrIcaulukyakumArapAlanRpateratyarthamabhyarthanA dAcAryeNa nivepitA pathi girAM nohemacaMdreNa sA // 55 // vivekI parSadAnA cittane camatkAra karavAvALI rogazAstranI upaniSada, (roga saMbaMdhI rahasya) je zAstrathI, zurUnA sukhathI ane anubhavathI, kAIka, keI kANe meM jANI, te zrImAna cAlukaya vaMzanA kumArapALa rAjAnI atyaMta prArthanAthI AcArya zrImAn hema ke vANunA mArgamAM sthApana karI atha zAstrakAra prakAzita karI. 55. iti zrI paramAhat zrIkumArapAla bhUpAla zuzrUSite AcAryazrI hemacaMdra viracite adhyAtmopaniSannAni saMjJAta paTTabaMdhe zrIyogazAkhe paMnyAsa zrI kamalavijayagaNi ziSya muni zrI keshrvijyzani ta vIchAvavo dvArA prada samAsaHshrii samAto'yaM maya zrImad guruvarya vijayakamalamUri prasAdAda