Page Text
________________
૧૧૫
વિવેક પૂર્વક સત્ય બેલડું. રસ્તે બતાવે છે તે પારધિઓ તેને મારી નાંખે, સાચું બોલવું એ બિચારા નિરપરાધી જીના મરણનું કારણ હતું આવે ઠેકાણે વિચાર કરીને તેણે એવો ઉત્તર આપ જોઈએ કે તે હરિણનો વિનાશ ન થાય અને અસત્ય પણું ન બોલાય. તે ઉત્તર ન આવડે તે ઉત્તર ન આપે તે વધારે સારૂ છે. પણ ડાહ્યા થઈ તે ઠેકાણે સત્ય પ્રકાશિત કરવાનું નથી એ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ. આ તે એકજ દષ્ટાંત છે. પણ તેના જેવા બીજા અનેક પ્રસંગોમાં પણ બને રીતે સાવધ રહેવું જોઈએ; તથા અહિસા વ્રતરૂપ પાણુંના રક્ષણને માટે, આ બીજા વ્રત પાળ સરખાં છે. સત્ય વ્રતના ભગ કરવા રૂપ પાળ કેડી નાખવાથી, અહિસા રૂપ પાણી ચાલ્યું જાય છે, અને તેથી તૃષા રૂપ અનેક પ્રકારનાં દુ ખાને અનુભવ કરે પડે છે. બુદ્ધિમાનોએ સર્વ જીવોને ઉપકારક સત્ય જ બોલવું જોઈએ, અથવા સર્વાર્થ સાધક માનપણેજ રહેવું, પણ અસત્ય બેલી સ્વ–પરને દુખકર્તા તે નજ થવુ. કેઈએ પૂછયે છતે મર્મના જાણુ મનુષ્ય, વૈરના કારણરૂપ, શકાસ્પદ, કર્કશ, અને હિસાસૂચકવચન ન બોલવું, પણ ધર્મને ધવસ થતું હોય, ક્રિયાને લેપ થતો હેય, સિદ્ધાંતાર્થને વિનાશ થતો હોય તે નહિ પૂછયે પણ શક્તિમાનેએ તેને નિષેધ કરવા માટે પ્રયત્ન કરે. ચાર્વાક અને કૈલિકાદિકેએ અસત્ય બોલવે કરી, આ જગતને વિડબિત કર્યું છે. ખરેખર નગરની ખાળ સરખું તે અસત્ય બેલનારનું સુખ છે કે, જેમાંથી મલિનતાથી ભરપુર પાણી સરખું વચન નીકળે છે. દાવાનળમાં બળેલાં વૃક્ષો વર્ષાબતમાં કદાપિ નવપલ્લવિત થાય છે, પણ દુર્વચનરૂપ અગ્નિથી દગ્ધ થએલાં મનુષ્ય સાદ્ધ થતાં નથી. સત્ય વચનો માનવને જેટલે આહૂલાદ આપે છે તેટલે આલાદ, ચંદન, ચદ્રિકા, ચદ્રમણિ અને ખેતી પ્રમુખની માળાઓ નથી આપતી.
શિખા રાખનાર, મુંડન કરાવનાર, જટા રાખનાર, નગ્નરહેનાર, અને વસ્ત્ર પહેરી તપસ્યા કરનારા તપસ્વીઓ પણ જે મિથ્યા બોલે તે અંત્યજથી પણ તે નિંદનીય થાય છે. એક તરફ અસત્યથી થતું પાપ અને એક બાજુ બીજાં સર્વ પાપો એકઠાં કરી, તુલામાં નાખી તળવામાં આવે છે, અસત્ય બોલવાનું પાપ વધી જાય છે. '
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |