________________
૧૧ર
દ્વિતીચ પ્રકાશ,
-
-
-
-
દતના મે મે કેય વ્યાપી ગયો. આચાર્ય ઉપર તુચ્છકાર શબ્દ કરી દત્ત ઉભો થયો અને આકોશ કરતો બે કે તેની નિશાની શું? આચાર્યે ઉપગ દઈ કહ્યું કે “ આજથી સાતમે દિવસે તું કુંભીની અંદર પચાવાઈશ અને મરણ પામીશ.” દત્ત કહ્યું તેની નિશાની શું? આચાર્યશ્રીએ કહ્યું, “કુંભિમાં પડયા પહેલાં તારા મુખમાં વિષ્ટાને છાટો પડશે.દત્તને ભય લાગે આચાર્યનું કહેવું સત્ય તે નહિ હોય! આચાર્યને ફરતી કી મુકી દત્ત ચા
લ્યો ગયો, મરણના ભયથી છ દિવસ ઘરમાં રહ્યો. ઉત્સુકતાથી છઠ્ઠા દિવસને સાત ગણું મારું મરણ ન થયું, હવે આચાર્યને વિડંબના કરી મારી નાખું. આ ઇરાદાથી તે મહેલથી ઘડા ઉપર બેસી - હાર જવા નીકળ્યા. તે દિવસે સરિયામ રસ્તા ઉપર થઈ પ્રાતઃકાળમાં એક બુડે માળી કુલ લઈને જતો હતો. તેને ગાદિ કારણથી ઝાડાની હાઝત થઈ ગઈ. તેથી ત્યાં જ હાજત પુરી કરી તેના ઉપર કુલ કેટલાંક ઢાંકી ચાલતે થયે. રાજા ત્યાં થઈને નીકળે. ઘોડાના પગનો દાબ જોરથી ફલ ઉપર પડયો. અને તેમાંથી વિષ્ટાને છાંટે ઉડી રાજાના સુખમાં પડશે. વિષ્ટા પડતાં જ રાજા ચમક અને પાછો ફર્યો, ભયથી તે મહેલમાં પેઠે તેના અન્યાયથી કંટાળી ગએલા સામતેઓ પૂર્વના રાજાને બંદીખાનામાંથી બહાર કાઢો અને રાજ્ય ઉપર બેસાર્યો. કોપાયમાન થએલા રાજાએ દત્તને બાંધી મંગાવ્યું અને કુંભિમાં નાંખી હેઠલ તાપ કરી કાગડા કુતરાને તેનું શરીર ખવડાવ્યું. દત્ત મરણ પામી રેંદ્ર ધ્યાનથી નકે ગયે આચાર્યશ્રી યશવાદ થયે. આવી રીતે ભયમાં આવી પડેલા પણ આચાર્યશ્રીએ અસત્ય ન જ કહ્યું તેમ કેઈના ભયથી અસત્ય ન બોલવું એ આ કથામાંથી સાર લેવાનો છે.
વસુરાજાનું દ્રષ્ટાંત ચેદી દેશના શુતિમતિ શહેરમાં અભિચંદ્ર નામનો રાજા રાજ્ય કરતે હતો. તેને બુદ્ધિમાન વસુ નામનો કુમાર હતો. ક્ષીર કદંબ નામના ઉપાધ્યાય ગૃહસ્થ ગર પાસે વસકમાર, નારદ અને તે ઉપાધ્યાયનો પર્વત નામનો પુત્ર એ ત્રણે સહાધ્યાયીપણે ભણતાં