Page Text
________________
૩
દશમ પ્રકાશ
કૃતિને મૂકી, ખી આકૃતિમાં ગોઠવાઈ ગયું; પણ તેથી મૂળ દ્રવ્યના નાશ થાય છે એમ તો નજ કહી શકાય. દાખલા તરીકે એક લાંખુ લાકડું છે, તેની પેટી મનાવી. પેટી બની એટલે, લાકડાની જે લાંખી આકૃતિ હતી, તેના નાશ થયા. પેટીની ઉત્પત્તિ થઈ અને લાકડું દ્રવ્ય તે તા પેટી બની તેાપણુ કાયમજ રહ્યું. આમ પેટીની ઉત્પત્તિ, લાંમા લાકડાની આકૃતિને નાશ અને લાકડાપણાના દ્રવ્યનું કાયમ રહેવાપણું; એમ એક વસ્તુ ત્રણ પ્રકારે અને છે. તેવીજ રીતે આ દુનિયાની સર્વ વસ્તુઓમાં અન્યા કરે છે, માટેજ વસ્તુતઃ દ્રબ્યાના નાશ નથી. ઉપર કહેવામાં આવ્યું છે કે લેદુનિયાઅનાદિ, અનંત છે, આદિ અંત વિનાની છે. એને એજ આશય છે કે, દરેક વસ્તુઓમાં ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને નાશ એ ત્રણે અદલાયા કરે છે અને તેથી કાઇ વસ્તુની સર્વથા આદિ (ઉત્પત્તિ) અને સર્વથા વિનાશ કહી શકાયજ નહિ આ ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને વ્યયરૂપ લેાકની આકૃતિનુ એટલે તેમાં રહેલ પદાર્થનું ચિંતન કરવું અને પરવસ્તુથી આત્મ દ્રવ્યને બ્યાવૃત્ત કરી, તેમાં નિમગ્ન થવું તે, સસ્થાન વિચય ધમ ધ્યાન કહેવાય છે.
લાક ધ્યાનનું ફળ,
नानाद्रव्यगतानं तपर्याय परिवर्तनात् ।
सदासक्तं मनो नैव रागाद्याकुलतां व्रजेत् ॥ १५ ॥ આ લેાક સ્વરૂપના વિચાર કરવાથી શું ફાયદો થાય? આમ શકા કરનારને ઉત્તર આપે છે કે, અનેક દ્રવ્યેામાં રહેલા અનંત પર્યાયાને પરાવર્તન કરવાથી (દ્રવ્યગત પર્યાયના સઅંધમાં વિચાર કરવાથી ) નિરંતર તેમાં આસક્ત થયેલ મન, રાગાદિ આકુળતા પામતું નથી. ૧૫:
વિવેચન—દ્રવ્યના ઉત્પત્તિ; સ્થીતિ અને અને ધ સમધિ વિચાર કરતાં વૈરાગ્યેાત્પત્તિ પણ સંભવે છે. કાઈ પણ દ્રવ્યની આકૃતિ ઉપર મહ યા રાગ હાય તો, તરતજ તેના ભાવિ વિનાશ ઉપર ષ્ટિ કરતાં મમત્વ આ થાય છે. એક આકૃતિના વિનાશથી શાક થઇ આવ્યે હાય ત્યારે શ્રીજી માજી ઉપર તેની સ્થીતિની હૈયાતી છે. આ વિચાર આવતાં, શાકમાં ફેરફાર અવશ્ય
*
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |