________________
પણુકાળનું લક્ષણ બતાવે છે,
૨૫૩
આદિના માસમાં પણ બે ત્રણ કે ચાર દિવસ વાયુ નિરંતર એકજ નાડિમાં વહન થાય તે ત્યાં પણ તેવા વિભાગે સમજી લેવા. ૮૫.
अथेदानी प्रवक्ष्यामि किंचित्कालस्य निर्णयम् ॥ सूर्यमार्ग समाश्रित्य स च पौणे च गम्यते ॥ ८६ ॥
હવે હું હમણા કાંઈક કાળજ્ઞાનનો નિર્ણય કહીશ, તે કાળજ્ઞાન સૂર્ય માર્ગને આકૃચિને પણ કાળમાં જાણી શકાય છે.
પણ કાળનું લક્ષણ બતાવે છે. जन्मरुक्षगते चंद्रे समसप्तगते रवौ । पौष्णनामा भवेत्कालो मृत्युनिर्णयकारणम् ॥ ८७ ॥
જન્મ નક્ષત્રે ચંદ્રમાં હોય અને આપણું રાશિથી સાતમી રાશિએ સૂર્ય હોય તથા જેટલી ચદ્રમાએ જન્મ રાશિ ભેગવી તેટલીજ સૂર્ય સાતમી રાશિ ભેગવી હોય, ત્યારે પણ નામને કાળ કહેવાય, તે પૈષ્ણ કાળ મૃત્યુ નિર્ણય કરવામાં કારણભૂત છે. અર્થાત તે કાળમાં મૃત્યુનો નિર્ણય કરી શકાય છે ૮૭.
दिनार्थ दिनमेकं च यदा सूर्ये मरुद्वहन् । चतुर्दशे डादशेऽन्दे मृत्यवे भवति क्रमात् ॥८८॥
તે પણ કાળમાં જે અર્થો દિવસ સૂર્ય નાડિમા પવન ચાલતો હોય તે ચાદમે વર્ષે મરણ થાય, અને જે આખો દિવસ સૂર્ય નાડિમાં પવન ચાલે તે બાર વર્ષે મરણ થાય. ૮
तयैव च वहन् वायुरहोरात्रं यह व्यहं । दशमाष्टमषष्टान्देष्वंताय भवति क्रमात् ॥९॥ તેમજ તે પૈષ્ણ કાળમાં એક અહે રાત્રિ, બે દિવસ કે ત્રણ દિન વસ સૂર્ય નાડિમા પવન ચાલે તે અનુક્રમે દશમે વર્ષે, આ વર્ષે અને છ વર્ષે મરણ માટે થાય. ૮૯.
वहन दिनानि चत्वारि तुर्येऽन्दे मृत्यवे मरुत् ॥ साशीत्यहःसहस्त्रे तु पंचाहानि वहन् पुनः ॥९॥ જે ચાર દિવસ વાયુ તેમજ વહન થાય તો ચોથે વર્ષે મરણ થાય, પાંચ દિવસ વહન થાય તે ત્રણ વર્ષે મરણ થાય, ૯૦.
