________________
ગૃહસ્થનું અગીઆરમ્પ
ષધ વ્રત,
૧૧
ગૃહસ્થાનું દશમું વ્રત, दिग्वते परिमाणं यत्तस्यासंक्षेपणं पुनः । दिने रात्रौ च देशावकाशिव्रतमुच्यते ॥ ८४ ॥
છઠ્ઠા દિગવ્રતમાં જે પરિમાણ જવા આવવાનું રાખવામાં આવ્યું છે તેને દિવસે તથા રાત્રે સંક્ષેપ કરે તે દેશવકાશિક વ્રત કહેવાય છે. ૮૪.
- વિવેચન–છઠ્ઠા દિશા પરિમાણ વ્રતમાં અમુક શહેરથી આટલા જન સુધી વેપારાદિ ઘરકાચે જવાનો જે નિયમ રાખવામાં આવ્યું છે તે ચાવત્ છવપર્યત માટે છે. પણ તેટલું નિરંતર કાંઈ જવામાં આવતું નથી, માટે પૂર્વે રાખેલ દિશાના નિયમમાંથી ઘણું જ ઓછું જવાનું પ્રમાણ દિવસનું કે રાત્રિનું રાખવું. અર્થાત્ ધારે કે પાંચ ગાઉ જવા આવવાને નિયમ રાખ્યો છે, તેટલું આજે જવાનું નથી, તે આજે દિવસે અથવા રાત્રે એક ગાઉ કે બે ચાર ગાઉ જવાની જરૂર જણાય તે તેટલું જવું, પણ વધારે ન જવું, અથવા તેટલી પણ જરૂર ન જણાય અને વધારે સક્ષેપ કર હોય તો આ મારા ઘરની બહાર આજે દિવસે કે રાત્રે નહિ જાઉં, પણ આ દરવાજાની આદરજ રહીશ આ વિગેરે નિયમ રાખવો, તે દેશાવકાશિક વ્રત કહેવાય છે. આ નિયમ રાખવાથી બહાર ફરતાં આપણાથી જે અકાર્ય, અધર્મ કે આરભ થવાને હેાય તે અટકી જાય છે ઉપલક્ષણથી બીજા ભેગોપગ વ્રતના પણ સક્ષેપ આ વ્રતમાં કરવામાં આવે છે. તે સર્વને દેશાવકાશિક કહે છે. એ પ્રમાણે દેશાવકાશિક વ્રત કહેવાયું.
હવે ત્રીજું શિક્ષાત્રત કહે છે.
ગૃહસ્થનું અગીયારમુ પિષધ બત. चतुःपयाँ चतुर्थादि कुव्यापारनिषेधनम् । ब्रह्मचर्यक्रियास्नानादित्यागः पौषधवतं ।। ८५ ॥ .
ચાર પર્વમાં ઉપવાસાદિ તપ કરે, પાપવાળા સષ વ્યાપારને ત્યાગ કરે, બ્રહ્મચર્ય પાળવું અને સ્નાનાદિ શરીરની શેભાને ત્યાગ કરે એમ પિષધ વ્રત ચાર પ્રકારનું છે. ૮૫.
૧૧.
