Page Text
________________
૩૭૦
એકાદરા પ્રકાશ,
જે શુદ્ધ આત્મિકજ ધર્મધ્યાન હોય તે, દેવાદિ ગતિ પ્રાપ્ત થવી ન જોઈએ. આથીજ સમજી શકાય છે કે, ઈદ્રિય વિષયેની વ્યાકુળતાની શાંતિ, ધર્મધ્યાનમાં જે પ્રકારની હોય છે, તેનાથી ઘણાજ વિશેષ પ્રકારે શાંતિ, શુક્લધ્યાનમાં જોઈએ. અને આવી શાંતિવાળા છો હોય તો, તે શુક્લધ્યાનના અધિકારી થઈ શકે છે. શુક્લધ્યાનમાં જે પ્રકારની શાંતિ જોઈએ તે એવી હોવી જોઈએ કે, ધ્યાનમાં તેના શરીરને કઈ છેદે, ભેદે, હણે, કે બાળે, તોપણ પિતે તટસ્થ દષ્ટા હોય તેમ રહ્યા કરે. તેમજ વૃષ્ટિ, શીત, વાત અને તાપાદિ દુખે કરી કપે પણ નહિ. વળી તે ધ્યાનમાં હોય ત્યારે દેખવું, સાંભળવું, સુંઘવું કે સ્પર્શવું તેની કોઈ પણ ખબર ન પડે અને જાણે પાષા ણની ઘડેલી મૂર્તિ હોય તેમ સ્થિરતાપૂર્વક ધ્યાનમાં મગ્ન રહે. આવી સ્થિરતા અલ્પ સત્ત્વવાળાને ન હાય માટે તે અધિકારી નથી. ૩
(આંહી શિષ્ય શંકા કરે છે કે પૂર્વ ધરે અને વજીરૂષભનારાચ સંઘયણવાળા જ છે જે શુધ્યાનના અધિકારી છે. તે હમણાનાં સેવાર્ત (છેલ્લા) સંઘેણુવાળા જી આગળ તે ધ્યાનના સ્વરૂપને કહેવાની શી જરૂર છે? આચાર્ય શ્રી ઉત્તર આપે છે.)
अनवच्छित्याम्नायः समागतोऽस्येति कीर्यतेऽस्माभिः। दुष्करमप्याधुनिकैः शुक्लध्यानं यथाशास्त्रम् ॥ ४॥
જુઓ કે, જેવી રીતે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે તેવી રીતે, શુકલ ધ્યાન ધ્યાવવું એ અત્યારના જીવો માટે દુષ્કર છે, તથાપિ આ શુક્લધ્યાનના સબ ધમાં પરંપરાએ જે આમ્નાય ચાલ્યો આવ્યા છે અથત પરંપરાએ શુકલધ્યાનનું જે સ્વરૂપ ચાલ્યું આવ્યું છે તે, વિચ્છેદ ન જાય માટે તે પ્રમાણે હું કહું છું. ૪.
શુક્લધ્યાનના ભેદે કહે છે, ज्ञेयं नानात्वश्रतविचारमेक्यश्रतविचारं च। सूक्ष्मक्रियमुत्सन्नक्रियमिति भेदैश्चतुर्धा तत् ।। ५॥
પૃથકત્વશ્રુત વિચાર ૧, અપૃથકત્વશ્રુત અવિચાર - ૨, સૂમક્રિયા અપ્રતિપાતિ ૩, ઉચ્છિન્નક્યિા અનિવૃત્તિ ૪, એમ ચાર ભેદે કરી તે શુકલધ્યાન જાણવું. ૫.
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |