________________
*
પ્રથમ પ્રકાશ.
ત્યારે તે તે હું નહિ. આ આહારાદિ ખારાકથી શરીરની વૃદ્ધિ અને તેના અભાવથી હાનિ થયા કરે છે. તેા આહારથીજ વૃદ્ધિ નિ પામતું અને માતા પિતાના સંચાગાથી ઉત્પન્ન થએલું શરીર તે હું કેમ સંભવી શકું? વળી આ શરીર આંહીજ પડયું રહે છે. ત્યારે તેમાંથી વિચાર કરતા ખેલતા ચાલતા સ્મૃતિ રાખનારા અને સુખા— દિ જાણનારા કાઇક ચાલ્યા જાય છે. જેના વિના પરિપૂર્ણ શરીર છતાં તે માંહીલું કાંઇ પણ ખની શકતું નથી. હું જાઉં છું પણુ આ શરીર તે તે હું નહિજ. આમ વિચાર કરે છે ત્યાં તે એ– ટલી બધી કીડીએ વધી પડી અને તેના શરીરનું લેહી ચુસવા સડી કે ઘેાડા વખતમાં તેનુ શરીર શાષાઇ ગયું. એટલુંજ નહિ પણ, તે શરીરમાં એટલાં બધા છિદ્રો પડયાં કે તે શરીર એક ચાલણીના સરખું થઈ ગયું, છતાં પણ મને ધર્મની પ્રાપ્તિ તા ત્યા રે થઇ કહી શકાય કે ઉપશમક્રોધાદ્દેિ ન હેાવા જોઈએ. સંવર્—આ પાંચ ઇંદ્રિયાથી અને મનથી ખીજાનું ખરામ ન થવું જોઈએ; અને વિવેક, હું આત્મા ને દેહાદિતા પર જુદુંજ. આ પ્રમાણે વિચારની ધારામાં ચિલાતીપુત્ર ગ્રંથાયા હતા વચમાં વચમાં કાયિત પરિ ણામ થઈ જતા હતા. પણ વારંવાર ઉપશમ સવર અને વિવેકથી કોયાદિને હઠાવી કાઢતા હતા આ પ્રમાણે અઢી દિવસ સુધી તેત્યાંજ ઉભા રહ્યો. પાતાના કરેલા ઘેઘર પાપાની પાસે આ દુ:ખાને તે સ્વપજ ગણતા હતા, અને પવિત્ર ધર્મ સિવાય મારા છૂટકારા નથીજ. તે ધર્મ મહાત્માએ મતાવેલા ત્રિપદીમયજ છે. આવા વિચારની ધારામાં તેનુ આયુષ્ય પૂર્ણ થઇ ગયું. કીડીએએ શરીરને જીર્ણ કરી નાંખ્યું. તે મહાત્મા ચિલાતીપુત્ર શરીરને ત્યાગ કરી દેવલેકને વિષે ગયા. અને ત્યાંથી ચની મનુષ્યભવ પામી મેાક્ષ જશે.
ઘેર પાપે કરી નરકે જવાની તૈયારીવાળા ચિલાતીપુત્ર પણ આ પ્રમાણે ચેાગના અવલ અનથી દેવગતિ પામ્યા. માટે ક ક્ષય કરવામા ચેાગજ ખરેખર સહાયક છે. આ પ્રમાણે ચિલાતીપુત્રના ચારિત્રથી વિશેષ સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. ચેગથી મેાક્ષની પ્રાપ્તિ કેમ ન થનુ ? આ શંકાના ઉત્તર એજ છે કે, તે ચેગની પૂર્ણ હદને પામ્યા ન હતા. ઉપશમને બદલે યની જરૂર હતી.