Page Text
________________
મહાત્મા ચિલાતીપુત્ર ત્યારે આમ ઇદ્વિના કાર્યો વિદ્યમાન છતાં પણ કર્મબંધન થતા હાયએમ સ ભવી શકે છે. હવે જે ઇન્દ્રિયના કાર્યો વિદ્યમાન છતાં કર્મ બંધ ન થતું હોય તે તેઓએ મને સંવર કરવાનો ઉપદેશ શા માટે આ માટે હજી આની અંદર કાંઈક ગૂઢતા રહી જાય છે, એમ વિચાર કરતા તેને વિશેષ જણાઈ આવ્યું કે ઇન્દ્રિયની અને મનની બે પ્રકારની ગતિ મારા અનુભવવામાં આવે છે. એક તે શુભ પ્રવૃત્તિ એટલે કેઈને દુઃખ ન થાય તેવી રીતે ઈદ્રિય અને મનની પ્રવૃત્તિ, અને બીજી અશુભ કે જેથી બીજા ને દુઃખ ન થાય તેવી પ્રવૃત્તિ. ત્યારે જીવને દુ ખ ન થાય તેવી રીતે મારા ઈદ્રિય અને મનને પ્રવર્તાવવાં એજ સ વરતે મહાત્માએ મને ઉપદેશ્ય જણાય છે. હવે તેવી પ્રવૃત્તિ અત્યારે મારી છે કે નહિ તે માટે વિચારવાનું છે અરે! આ જીવને સંહાર કરનાર ખગ મારા એક હાથમાં રહી ગયું છે અને બીજા હાથમાં સુસમાન માથુ છે આવી પ્રવૃત્તિવાળા મારામા સવર કેવી રીતે ગણાયજ માટે હું તેને ત્યાગ કરૂ અને મન તથા ઇન્દ્રિયોની અશુભ પ્રવૃત્તિ ને રેક આવા વિચારથી તેણે હાથથી પડ્યું અને માથુ દૂર ફેંકી દીધાં. વળી ત્રીજા પદના વિચારમાં તેણે પ્રવેશ કર્યો
તેટલામાં તે લેહીથી ખરડાયેલા તેના શરીર ઉપર ચારે તરફથી કીડીઓ ચડવા લાગી કીડીઓને યોજનગ ધી કહી છે, અ– સ્થત ઘણા ઈદ્રિયના પ્રબળ વિષયવાળી કીડીઓ દૂરથી પણ ગંધના જોરથી ખેચાઈ આવે છે અત્યાર સુધી રૂધિર ઝરતું સુસમાનું માથું તેના હાથમાં હતું, તેના છાંટાઓથી શરીરને ઘણે ભાગ ભી જાઓ હતો, તેથી કીડીઓ તેના શરીર ઉપર ચડી ચટકા દેવા લાગી. આ બાજુ ચિલાતીપુત્ર વિચારની ધારામાં આગળ વધી વિવેકનું સ્વરૂપ વિચારે છે કે વિવેક એટલે શું? વિવેક એટલે પિતાનું અને પાર; તેની વિશેષતા સમજવી ત્યારે મારું શું છે અને પારકું શું છે તે તે મારે અવશ્ય જાણવું જ જોઈએ. અત્યારે મારૂ તો કઈ દેખાતું નથી કેમકે આ શુન્ય રાનમાં હું તે એક છું, પણ ત્યારે હું તે કેણુ? આ હાથ કે પગ, માથું કે પેટ, આ શરીરમાં હું કેણ? હાથ ન હોય તે ચાલી શકે છે. પગ ન હોય તોપણું શરીર ટકી રહે છે,
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |