________________
દાગ
૪૯
કેમકે આત્માના અજ્ઞાનીઓને પ્રથમ આત્મા શું છે, તે જણાવવાની જરૂર છે અને તે આત્માનું જ્ઞાન તેના પ્રતિપક્ષી અજીવને જાણ્યાથીજ વિશેષ સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. તે બે તનું વર્ણન થતાં પુનર્જન્મ થવાનું કારણ શું? તેના કારણ રૂપે પુણ્ય, આશ્રવ અને બંધ વિગેરે જણાઈ આવે છે. અને પુનર્જન્મ ન કરવા પડે તેના હેતુરૂપે સંવર નિર્જરા અને મેક્ષ બતાવવામાં આવ્યા છે. આ નવ તત્ત્વોમાં જીવ અજીવ જાણવા લાયક છે, પાપ, આશ્રવ અને ર ધ ત્યાગ કરવા લાયક છે, પુણ્ય પણ અમુક હદે ગયા પછી ત્યાગ કરવાનું છે. સવર નિર્જરા અને મેક્ષ આદરવા લાયક છે.
દશનગ.
रुचिर्जिनोक्ततत्वेषु, सम्यश्रद्धानमुच्यते।
जायते तन्निसगैण, गुरोरधिगमेन वा ॥१७॥ જિનેશ્વર ભગવાનના કહેલા તને વિષે રૂચિ થવી ( સત્ય છે એવી પ્રતીતી થવી) તેને સમ્યક શ્રદ્ધાન (ખરેખર શ્રદ્ધા) કહે છે. આ શ્રદ્ધા સ્વાભાવિક રીતે યા ગુરૂના ઉપદેશથી થાય છે.
વિવેચન–શ્રદ્ધા વિનાનું જ્ઞાન નિરર્થક છે. જે વસ્તુના ઉપર પ્રીતી નથી તે વસ્તુ આદરણીય થતી નથી, અને આદર કર્યા સિવાય ફાયદે મળતું નથી. તેમ જ્ઞાનથી જાણ્યું હોય પણ જ્યાં સુધી તેના ઉપર પ્રીતિ નથી, ત્યાં સુધી તે તરફ આપણું પ્રવર્તન થવાની બીલકુલ આશા નથી, ત્યારે તેનાં ફળ મળવાની આશા તે કયાંથી જ હોય ?
પહાડ ઉપરથી નદી નીચી વહન થતી હોય, તેમાં કોઈ બેડાળ પત્થર અથડાઈ પછડાઈને ળાકાર થઈ જાય છે, તેવી જ રીતે અનાદિ કાળથી સંસારમાં પર્યટન કરનાર આ જીવને ૫રિણામની વિશુદ્ધતાથી, કર્મોની શોપશમતાથી અને આર્થિક પણ સારી પ્રવૃત્તિથી આ સમ્યકત્વરૂપ રત્નની પ્રાપ્તિ થઈ આવે છે. કોઈ માણસ રસોડ ભૂલી ગયા હોય, તે સ્વાભાવિક રીતે આમ
