________________
અન્ય દર્શનના શાસનમાં રાત્રિભજન નિધિ, ૨૫૩ જેમ) કહે છે. તેનાં કિરાએ કરી પવિત્ર થએલાં સર્વે શુભ કાર્ય રામાચરવાં રાત્રે આતિ, નાન, શ્રાદ્ધ, દેવતાચન અને દાન એ ન કરવાં તથા ભેજન તો વિશેષ પ્રકારે ન કરવું. ૫૫-૫૬,
કેટલાએક નક્ત ભજન કરવાનું શાસ્ત્રમાં કહે છે અને તે રાત્રે થઈ શકે તેમ કહેનારને નક્ત ભેજનને
ખરે અર્થ બતાવે છે. दिवसस्याटमे भागे मंदीभूते दिवाकरे ।
नक्तं वद्धि विजानीयान नक्तं निशि भोजनम् ॥५७॥ દિવસનો આઠમો ભાગ કે જે અવસરે સૂર્યનું તેજ મંદ થાય છે તે વખતે ભોજન કરવું તે નત જન જાણવું. પણ રાત્રિ ભજન કરવું તે નત ભજન ન કહેવાય. ૫૭. અન્ય દર્શનના શાસ્ત્રમાં રાત્રિભેજન નિષેધ देवस्तु भुक्तं पूर्वाहे मध्यादे ऋपिभिस्तथा । अपराहे तु पितृभिः सायाले दैत्यदानवैः ॥१८॥ संध्यायां यक्षरक्षोभिः सदा भुक्तं कुलोदह । सपिलां व्यतिक्रम्य रात्री भुक्तमभोजनम् ॥ ५९॥ युग्म.
છે યુધિષ્ઠર ! નિરંતર દેવીએ દિવસના પહેલા ભાગમા ભજન કરેલું છે. મધ્યાન્હ રૂપિઓએ, ત્રીજ પહેરે પિતૃઓએ, સાંજે દૈત્ય તથા દાનાએ અને સંધ્યા વેળાએ યક્ષ તથા રાક્ષસેએ ભજન કરેલું છે. આ સર્વ દેવાદિકની ભેજન વેળાઓ ઓળંગીને જે રાત્રિ ભજન કરવું તે અભેજન છે. અર્થાત્ તે ખરાબ ભોજન છે. ૫૮૫૯
આયુર્વેદ પ્રમાણે રાત્રિભેજન નિષેધ. हन्नाभिपद्मसंकोचश्चंडरोचिरपायतः।। अतो नक्तं न भोक्तव्यं सूक्ष्मजीवादनादपि ॥६०॥
સૂર્ય અસ્ત થવા પછી હૃદયકમળ અને નાભિકમળ સંકેચાઈ જાય છે તેથી તથા સૂક્ષ્મ જીવાનું પણ ભક્ષણ થઈ જાય છે માટે રાત્રે ભજન ન કરવું ૬૦, ૨૦.
