Page Text
________________
ચતુર્થાં પ્રકાશ. .
વિવેચન—જેમ સર્વ પાપાનું મૂળ હિંસા છે, કર્માનું મૂળ. મિથ્યાત્વ છે, રાગાનું મૂળ ધાતુક્ષય છે, તેમ સર્વ અપરાધાનું મૂળ લાભ છે. અહા ! આ પૃથ્વી ઉપર લાભનું એકછત્ર સામ્રાજ્યપણું ! કે વૃક્ષા પણ નિધાન પામીને પાતાના મૂળાવડે તેને દાખી રાખે છે. દ્રવ્યના લેાભથી પાતાનાં પૂર્વનાં નિધાના ઉપર પચેન્દ્રિયાાદજીવા પણ મૂર્છાથી ઉત્પન્ન થાય છે. સર્પ, ઉંદર, ગ્રહગાધા, પિશાચ, પ્રેત, ભૂત, અને યક્ષાદિકા પણ નિધાન ભૂમિ ઉપર લાભથી કર્યો કરે છે. આભૂષણ, દ્યાન, અને વાષિકાદિકમાં મેાહ પામેલા દેવા મરીને ત્યાજ ઉત્પન્ન થાય છે. ક્રોધાદિકના વિજય કરી, ઉપશાંત માહપણું પામેલા યતિએ પણ લાભના અશથી તેવી ઉચ્ચ સ્થિતિથી નીચા પડે છે. ધનના લાભથી એક માસના અભિલાષી કુતરાઓની મા સગા ભાઈઓ પણ લડે છે. ગ્રામાદિની સીમાના લેાભને ઉદ્દેશીને દયા રહિત થઇ મેાટા રાજા પણ આપસમાં લડે છે. મેટું આશ્ચર્ય છે કે, આ લાભરૂપ ખાઇને જેમ જેમ પૂરવાની મહેનત કરાય છે તેમ તેમ તે પુરવાને બદલે ઉંડી જતી જાય છે. પાણીથી જેમ સમુદ્ન પૂરી શકાતા નથી. તેમ ત્રણ લેાકના રાજ્યથી પણ આ લાલ સમુદ્ર પૂરાતા નથી. લેાજન, આછાદનાદિ વિષયિક અનંત વિષયાના અનુભવ આજ પર્યંત કર્યો પણ હજી લેાલના એક અંશ પણ પૂરાયા નથી. આ સર્વ શાસ્ત્રોનું પરાવર્તન કરી મે તે એવા નિઊઁચ કર્યો છે કે, લેાલને આછે કરવા માટે બુદ્ધિમાનેએ યત્ન કરવા જોઇએ.
૧૯૬
કષાય જીતવાના ઉપાયેાના સગ્રહ કરી કહે છે. - सांत्या क्रोधो मृदुत्वेन मानो मायार्जवेन च । लोभवानीहया जेयाः कषाया इति संग्रहः ॥ २३ ॥ ક્ષમાએ કરી ક્રોધના, નમ્રતાએ કરી માનનેા, સરલતાએ કરી માયાના, અને અનિચ્છાએ (સતેણે) કરી લાભના જય કરવા. આ પ્રમાણે સર્વ કષાયાને જીતવાના સગ્રહ ખતાન્યેા. ૨૩.
ઇંદ્રિય જચ કર્યાં શિવાય કષાયના જય ન થાય તે વિષે. विनेंद्रियजयं नैव कषायान् जेतुमीश्वरः ।
t
હન્યતે જૈમન ગાર્ં ન વિના નહિતાનહમ્ ॥ ૨૪ - - -
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |