________________
પરસ્ત્રીનો ત્યાગ કરનાર સુદર્શન શેઠની કથા. ૧૩૧ બાઈ સાહેબ ! તેને પુત્ર કયાંથી હોય? રાણીએ જવાબ આપે. કપિલા આ શું બોલે છે? પુરૂષોવાળી સ્ત્રીને પુત્ર ન હોય ત્યારે કેને હાય? કપિલાએ જવાબ આપે, તેનો સ્વામિ પુરૂષાર્થ ૨હિત છે. આ પ્રમાણે કહી પોતાનો સર્વ વૃત્તાત રાણુને જણાવ્યું. અભયા હસીને બોલી, અરે મુગ્ધા સુદર્શને તને ઠગી છે. તે પરસ્ત્રી તરફ નપુસક છે પણ સ્વસ્ત્રી તરફ નપુસક નથી. કપિલા જરા મોટું ચડાવીને બેલી, ઠીક છે, હું તે સુગ્ધા છું અને મને ઠગી છે, પણ તમે તે ચતુર છે ને ! અભયા બેલી, મારા હાથના સ્પશથી તે પત્થર પણ ગળી જાય તે પુરૂષની તે વાતજ શી કરવી? કપિલાએ કહ્યું. આટલે બધે ગર્વ રાખે છે ત્યારે હવે તમે સુદર્શન સાથે વિલાસ કરશેજ. માનના આવેશમાં આવી જઈ અભયાએ પ્રતિજ્ઞા કરી કે જે સુદર્શન સાથે વિલાસ ન કરૂ તે અગ્નિમાં પ્રવેશ કરી બળી મરૂ. ખરેખર અજ્ઞાની મનુષ્યને માન ક્યાં કરવું તેની ખબર પડતી નથી. તેથી જ પોતાની મર્યાદા અને ધમને ઓળગી રાણુંએ અનર્થકારી પ્રતિજ્ઞા કરી. મહોત્સવમાં ફરી સર્વે કોઈ પોતપોતાને ઠેકાણે ગયા. અભયાના હૃદયમાં ચિંતા અગ્નિ સળગવા લાગ્યું. શાંત કરવા માટે પોતાની ધાવ માતા પંડિતાને બેલાવી પોતાની પ્રતિજ્ઞા જણાવી. પડિતાએ પ્રતિજ્ઞા માટે ઠપકે આપે અને કહ્યું કે આ પ્રતિજ્ઞા તેં ઠીક નથી કરી, કેમકે સાધારણ જેની પણ પરસ્ત્રી સાથે સહોદર તુલ્ય વૃત્તિ રાખે છે તે આતે ધર્મ ધુર ધર સુદર્શનના સ બ ધમાં કહેવું જ શું? અભયાએ જણાવ્યું, તે હું જાણું છું પણ હવે થઈ તે થઈ માટે કોઈ ઉપાય કરે કે જેથી મારી પ્રતિજ્ઞા સફળ થાય પડિતાએ તપાસ કરી જણાવ્યું કે આઠમ ચાદશ સુદર્શન પોસહ કરી રાત્રે શુના ઘરમાં કાર્યોત્સર્ગ મુદ્રાએ ધ્યાનમાં રહે છે. તે રાત્રે તેને આંહી ઉપાડી લાવ.
એક દિવસે કૈમુદિ મહોત્સવનો દિવસ હતો રાજાએ દ્રહેરે પીટાવ્યું કે નગરમાંથી સર્વ સ્ત્રી પુરૂષોએ બહાર નીકળી જવું અને રાત્રિ દિવસ વનમાં આનંદથી ગુજારવો. તે દિવસ માસી ચતુદશીનો હોવાથી શેઠે વિચાર્યું કે મને ધર્મમાં ખલેલ પડશે. રાજા પાસે ભેટશું મૂકી તે દિવસ શહેરમાં ધર્મધ્યાનમાં રહી ગુ.