________________
દ્વાદશ પ્રકાશ. नात्मा प्रेरयति मनो न मनः प्रेरयति न यहि करणानि । उभयभ्रष्टं वर्हि स्वयमेव विनाशमाप्नोति ॥ ३५॥
નિરંતર ઉદાસીનતામાં મગ્ન થયેલા, પ્રયત્ન વિનાના અને પરમાનંદ દશાની ભાવના કરતા આત્માએ કઈ પણ ઠેકાણે મનને જોડવું (પ્રેરવું) નહિ આ પ્રમાણે થવાથી, આત્મા વડે ઉપેક્ષા કરાચેલું મન, કોઈ વખત ઇદ્રિને આશ્રય કરતું નથી (પ્રેરતું નથી.) અને મનના આશ્રય વિના ઈદ્રિય પણ, પિોતપોતાના વિષપ્રત્યે પ્રવર્તતી નથી. (જ્યારે) આત્મા મનને પ્રેરણા કર્તા નથી. અને મન જ્યારે ઈદ્રિયોને પ્રેરણું કરતું નથી ત્યારે બેઉ તરફથી ભ્રષ્ટ થયેલું મન પોતાની મેળેજ વિનાશ પામે છે. ૩૩, ૩૪, ૩૫.
મને જયનું ફળ. नष्टे मनसि समंतात सकलं विलयं सर्वनो याते । निष्कलमुदेति तत्वं निर्वातस्थायिदीपवत् ॥३६॥
મનને વિષે પ્રેરક પ્રેર્યતા ભાવ બને બાજુથી નઇ થયે છતે, તથા ચિતા, સ્મૃત્યાદિ વ્યાપાર સર્વથા વિલય થયે, વાયરા વિનાના
સ્થાનમાં રહેલા દીપકની માફક નિષ્કલ, (કર્મની કળા વિનાનુ ) તત્વ ઉદય થાય છે અર્થાત્ તત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે ૩૬. * તત્ત્વજ્ઞાન થયું કે નથી થયું તેની નિશાની. '
अंगमृदुत्वमनिदानं स्वेदनमर्दनविवर्जनेनापि । स्त्रिग्धिकरणमतैलं प्रकाशमानं हि नत्त्वमिदं ॥३७॥
જ્યારે આ તત્વ પ્રકાશમાન થાય છે ત્યારે સ્વેદન (પરસેવો) અને મર્દન કર્યા સિવાય પણ કારણવિના શરીર કમળ (સુંવાળું) થાય છે. અને તૈલ વિના સ્નિગ્ધ થાય છે (આ તત્વજ્ઞાન પ્રાપ્તિ ની-નિશાની છે) ૩૭. તત્વજ્ઞાન થયાના બીજા પણ પ્રત્યય બતાવે છે.
अमनस्कतया संजायमानया नाशिते मनःशल्ये । शिथिलीभवति शरीरं छत्रमिव स्तब्धतां त्यक्त्वा ॥३८॥
અમનરકપણું (ઉન્મની ભાવ)ઉત્પન્ન થવા વડે કરી, મનનું શલ્ય નાશ પામ્યું છત્રની માફક, સ્તબ્ધતા (અડતા) નો ત્યાગ કરી, શરીર શિથિલ થાય છે
