________________
અમનચ્છના ઉદયની નિશાની,
૩૬૫ शल्यीभूतस्यांत:करणस्य क्लेशदायिनः सततं । .अमनस्कतां विनान्यत् विशल्यकरणोपधं नास्ति ॥३९॥ શલ્યરૂપ અને નિરતર કલેશ આપનાર અત.કરણન, શલ્ય રહિત કરવાનું, અમનતા ઉન્મનીભાવ) સિવાય
ઉન્મની ભાવનું ફળ, कदलीवचाविद्या लोलेंद्रियपत्रका मनाकंदा ।
अमनस्कफले दृष्टे नश्यति सर्वप्रकारेण ॥४०॥ ચપળ ઈદ્રિય રૂપ પત્રોવાળી અને મનરૂપ સ્કધવાળી, અવિદ્યારૂપ કેળ, અમનતારૂપે ફળ દેયે છત, સર્વ પ્રકારે નાશ પામે છે. ૪૦.
વિવેચન-કેળને ફળે આવ્યા પછી કાપી નાંખવામાં આવે છે, કેમકે ફરી તેમાં ફળો લાગતાં નથી.
તેથી જ કહેવામાં આવ્યું છે કે, ફળ દેખવા પછી જેમ કેળનો નાશ થાય છે તેમજ, પાદડા તથા સ્કધરૂપ ઈદ્રિય અને મનેવાળી અવિદ્યા (અજ્ઞાન મિથ્યાત્વરૂપ)કેળ અમનસ્કતારૂપફળદેખ્યા પછી નાશ પામે છે.
મનને જીતવામાં ઉન્મનીભાવ મૂળ કારણ છે. अतिचंचलमतिसूक्ष्म सुलभ वेगवत्तया चेतः। अश्रांतमप्रमादादऽमनस्कशलाकया भिंद्यात् ।। ४१॥
અતિ ચપળ, અતિ સૂક્ષ્મ અને વેગવાન હોવાથી દુખે રેકી શકાય તેવા મનને, વિશ્રામ લીધા સિવાય અને પ્રમાદ રહિત થઈઅમનસ્વરૂપ શલાકા (શળી)વડેકરી,ભેદી નાંખવું (ભેદવું–વિધવું).
અમનચ્છના ઉદયની નિશાની.” विश्लिष्टमिव प्लुष्टमिवोडीनमिव प्रलीनमिव कार्य ।
अमनस्कोदयसमये योगी जानात्यऽसत्कल्पं ॥ ४२॥ અમનચ્છના ઉદય વખતે, રોગી પોતાના શરીરને વિખરાઈ ગયું હોય, મળી ગયું હોય, ઉડી ગયું હોય, કે વિલય થઈ ગયું હોય તેમ અવિઘમાન જાણે છે (અર્થાત્ પોતાની પાસે શરીર નથી તેમ જાણે છે)
समदैरिद्रियभुजगै रहित विमनस्कनवसुधाकुंडे । । मनोऽनुभवति योगी पराभृतास्वादमसमानं॥४३॥
મદોન્મત્ત ઈદ્રિય રૂપ સર્પ વિનાના, ઉન્મનીભાવ રૂપ નવીન અમૃતના કુંડમા. મગ્ન થએલે યોગી અસદશ અને ઉત્ક- - --- મૃતના આસ્વાદનો અનુભવ કરે છે. ૪૩,
