________________
૩૬ર
- દ્વાદશ પ્રકાશ પણ ફસાયા છે અને તે એવી રીતે કે, આત્મજ્ઞાન થઈ ગયું છે, હવે મન વિષયમાં જાય છે તો તેને થકાવીને ઠેકાણે લાવીશું, એમ ધારી મનની કલ્પના પ્રમાણે શરીરને પ્રવર્તાવતાં, મન પાછું ન વળતાં નવા નવા વિષયે તરફ જવાનું ચાલુ રાખે છે, અને આમ થવાથી એક પરમ તત્વ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છાવાળા છતાં મનની ઈચ્છાનુસાર વર્તન કરવાથી લોકોમાં નિદાનું ભાન થયા છે, એટલું જ નહિ પણ તવપ્રાપ્તિને બદલે દુતિપ્રાપ્તિનાં સાધન, આવાં વર્તનથી મેળવતા દેખાય છે. માટે મુનિજનોને સાવધ રહેવા આ વિજ્ઞપ્તિ છે. મેનના સ્વભાવ માટે એક આધુનિક કવિની ઉક્તિ ઠીક લાગવાથી નીચે લખી છે – દેડો જતે હોય દડે દહાણે, રાયે ન રોકાય કદી પરાણે; તેને કદી ઠેકર ઠીક મારે, તે કેમ બંધ પડે બીચારે. તેવી રીતે નીચ પંથે જનારૂ, સદાય છે અંતર આ તમારું તેને કદી જે અનુકૂળ થાશે, તે ખેલમાં આખર બેટ ખાશે.
માટે મનને ઈચ્છિત વિષયે ભોગવવા દઈ તેને થકાવીને લાવીશું એ પ્રવેશ કરતા ઘણાજ સાવધ રહેવાની જરૂર છે. જિ મા. .
મન સ્થિરતા ઉપાય. यहि यथा यत्र यतः स्थिरोभवति योगिनश्चलं चेतः। तर्हि तथा तत्र ततः कथंचिदपि चालयेनैव ॥२९॥ अनया युक्त्याभ्यासं विदधानस्यातिलोलमपि चेतः। अंगुल्यग्रस्थापितदंड इव स्थैर्यमाश्रयति ॥ ३०॥
જ્યારે જેમ, જે ઠેકાણે, જેનાથી, ચગીનું ચપળ ચિત્ત સ્થિર થાય, ત્યારે, તેમ, તે ઠેકાણે, તેનાથી, જરા પણ ચલાવવું નહિ. આ યુક્તિએ અભ્યાસ કરનારનું મન ઘણું ચપળ હોય તેપણું આંગુલીના અગ્ર ભાગ ઉપર સ્થાપન કરેલા દંડની માર્ક સ્થિરતાનો આશ્રય કરે છે, સ્થિર થાય છે. ૨૯-૩૦.
દષ્ટિજય ઉપાય. निःसृत्यादौ दृष्टिः सलीना यत्र कुत्रचित्स्थाने । तनासाथ स्थैर्य शनैः शनैर्विलयमामोति ॥३१॥
