Page Text
________________
અન્ય ભાવના,
અન્યત્વ ભાવના, यत्रान्यत्वं शरीरस्य वैसाश्याच्छरीरिणः । धनवंधुसहायानां तत्रान्यत्वं न दुर्वचम् ॥ ७० ॥ यो देहधनबंधुभ्यो भिन्नमात्मानमीक्षते! क शोकशंकुना तस्य ईनातंकः प्रतन्यते ॥७१ ॥
જ્યાં મૂર્ત, અમૂર્ત, ચેતન, જડ, નિત્ય, અનિત્યાદિ વિસશપહુથી, આત્મા કરતાં શરીરનુ જુદાપણું સ્વતઃ સિદ્ધ છે ત્યા ધન બાંધવાદિ સહાયિઓનું જુદાપણું કહેવું કે તેઓ આત્માથી જુદા છે તે અતિશય ઉક્તિવાળુ નથી અરે, જે માણસ દેહ, ધન અને બંધુ આદિથી ભિન્ન જુદે જ આત્માને જુવે છે, તેને વિયેગાદિ જન્ય શેકરૂપ શલ્ય કેવી રીતે પીડા કરી શકે ? આ પ્રમાણે દેહ, ગેહ, સ્વજનાદિથી આત્મા ભિન્ન છે તેમ વિચારી નિર્મળ થવું તે અન્યત્વ ભાવના. ૭૦, ૭૧.
વિવેચન–અન્યત્વ એટલે જુદાપણું એક સ્વરૂપથી બીજા સ્વરૂપનું વિલક્ષણપણું. આ વિલક્ષણપણુ આત્મા અને દેહના સંબ ધમા. પ્રત્યક્ષ અનુભવાય છે. આત્મા તન્ય લક્ષણ છે. ત્યારે ચયાપચય ધર્મવાળું શરીર જડ સ્વરૂપ છે. દેહાદિઈ દ્રિયગ્રાહ્ય છે. આત્મા અનુભવ ગોચર છે. અહિ કોઈ શંકા કરે છે કે, “ આત્મા અને દેહ જે પ્રગટ રીતે જુદાજ છે તો દેહ ઉપર પ્રહાર થતાં આત્મા કેમ દુઃખ અનુભવે છે?” એ કહેવુ ઠીક છે, પણ જેઓને શરીરાદિમાં ભેદબુદ્ધિ તાત્વિકનથી તેઓને દેહ ઉપર પ્રહાર કરતાં આત્મા દુઃખી થાય છે, પણ જેઓ દેહ, આત્માને ભેદ સારી રીતે સ્વીકારે છે તેએને દેહ ઉપર પ્રહાર થતાં આત્મા બીલકુલ પીડાતે નથી યાદ કરે, ભગવાન મહાવીર દેવના ઉપર સગમકદેવે લેઢાનું ચક્ર ફેકયું, અને ગોવાળીઆઓએ પગ ઉપર ખીર રાંધી છતાં દેહાત્માની ભિન્નતાનો અનુભવ કરનાર મહાવીર દેવને દુઃખ થયું છે? દેહાત્માની ભિન્નતા અનુભવનાર નમીરાજાને ઈદ્દે કહ્યું કે આ તારી મિથિલા. નગરી બળી જાય છે. નમી રાજાએ એજ ઉત્તર આપે કે મારું કાંઈ બળતું નથી. ભેદ જ્ઞાનનો અનુભષ કરનાર ગજસુકમાલના માથા ઉપર માટીની પાળ બાંધી સસરાએ ખેરના અંગારા ભર્યા
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |