________________
* *
ના
ર૧૦
ચતુર્થ પ્રકાશ
એકત્વ ભાવના, एक उत्पद्यते जंतुरेक एव विपद्यते । कर्माण्यनुभवत्येकः प्रचितानि भवांतरे ॥६८॥ अन्यैस्तेनार्जितं वित्तं भूयः संभूय भुज्यते । स त्वेको नरककाडे क्लिश्यते निजकर्मभिः ॥ ६९ ॥,
આ જીવ ભવાંતરમાં એકલેજ ઉત્પન્ન થાય છે, એકજ મરણ પામે છે, અને પોતે એકઠાં કરેલ કર્મો (આ ભવમાં યા) ભવાંતરમાં એક્લો અનુભવે છે. એક ઉપાર્જન કરેલું ધન બીજા અનેક કુટુંબી આદિ એકઠા થઈ જાય છે, છતાં તે પાપ કરી ધન ઉપાર્જન કરનાર પિતાનાં વડે કરી નરકમ એકલેજ કલેશ પામે છે. આ પ્રમાણે વિચાર કરી વિરક્તતા પામવી તે એકત્વ ભાવના) ૬૮ ૬૯.
વિવેચનદુખરૂપ દાવાનળથી ભયકર વિસ્તારવાળા સંસારરૂપ કાનનમાં કર્મથી પરાધીન આ આત્મા એ પરિભ્રમણ ક્યા કરે છે. આ ધન, સ્વજનાદિ ઉપાધિ અહી જ મૂકી ભભવમા એકલુંજ ભટકવું પડે છે. પૈસાને માટે યા સ્વાર્થ માટે ન સગાં હોય તે પણ સગાં થતા આવે છે, પણ કોઈ આફત આવી પડી હોય ત્યારે દુ:ખને અનુભવ તે એક પિતાનેજ કરવા પડે છે. જેમ લીલાં ફળફુલવાળા વૃક્ષોનો યા જ ગલોનો આશ્રય હજારે પ્રાણિયો લે છે, પણ વૃક્ષ મૂળથી ઉખડી ગયું હોય કે વનમા દાવાનળ લાગ્યો હોય તે તત્કાળ તે વૃક્ષનો કે વનનો ત્યાગ કરી પ્રાણિઓ બીજાને આશ્રય લે છે, તેમ સ્વાર્થ ન સરવાથી કે પૂર્ણ થવાથી પ્રાણિઓ પોતપોતાને રસ્તે પડે છે અને વૃક્ષની કે વનની માફક પાપ કરનાર દુઃખાદિને અનુભવ કરે છે છ ખંડ પૃથ્વીનું સામ્રાજ્ય, નવનિધાન, ચાદ રત્ન, અને હજારે અનેઉરીને ત્યાગ કરી ચકવર્તિ જેવા મહાન પરાક્રમી રાજાઓ પણ એકલા ચાલતા થયા. ત્રણ ભુવનમા નિષ્કટેક બીરૂદ ધારણ કરનાર અને મહાન ગર્વિષ્ટ તથા બલિષ્ટ રાવણ જેવા રાજાઓ સર્વ વસ્તુને ત્યાગ કરી એકલાજ રણશય્યામાં પોઢયા, પરિવાર કેાઈ સાથે. ન ગ અને નરકાદિ ભયકર સ્થળમાં દુખનો અનુભવ એકલાને જ કરવી પડ્યો. માટે હે આત્મન ! જાગૃત થા, ક્ષણભંગુર દુખદાઈ અને. કેવળ સ્વાથી આ પરિવારને ત્યાગ કર, અને પરમાનંદ સ્વરૂપ, અક્ષય. તથા અવ્યય સ્વરૂપ પ્રગટ કરી તેને આનંદ અનુભવ.