________________
૮
દ્વિતીય પ્રકાશ કદેવ, કુગુરૂ અને કુધર્મને આક્ષેપ સહિત તિક્ષેપ. सरागोऽपि हि देवश्चेत् गुरुरब्रह्मचार्यपि । कृपाहीनोऽपि धर्म: स्यात् कष्टं नष्ट हहा जगत् ॥१४॥
સરાગીને પણ જે દેવ કહેવાય, અબ્રહ્મચારીને પણ જે ગુરૂ મનાય, અને દયારહિત ધર્મ પણ ધર્મ કહેવાય તે મહા ખેદની વાત છે કે દેવ, ગુરૂ, ધર્મથી શન્ય આ જગતને નાશ થયો સમજ. ૧૪. - આ પ્રમાણે સત્ય દેવ, ગુરૂ અને ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધાન કરવું તે સમ્યક્ત્વ. આ સમત્વ આત્મપરિણામરૂપ હોવાથી બીજા તેને જોઈ ન શકે, છતાં તેનાં ચિહેથી જાણું શકાય છે.
સમ્યકત્વનાં ચિન્હ બતાવે છે. शमसंवेगनिर्वेदानुकंपास्तिक्यलक्षणैः ।
भिः सम्यक् सम्यक्त्वमुपलक्ष्यते ॥ १५॥ શમ, સંવેગ,નિર્વેદ, અનુકંપા અને આસ્તિતાનાં લક્ષણરૂપ,પાંચ લક્ષણોએ કરી સારી રીતે (બાબર) સમતિ ઓળખી શકાય છે. ૧૫
વિવેચન–શમ એટલે ઉપશમ ભાવ. પોતાના અપરાધીનું પણ ખરાબ ચિંતન ન કરે, અન તાજુબ ધી કષાયવાળે જીવ કઈ પણ વસ્તુનું મૂળથી નિદાન કરવાના પરિણામવાળા હોય છે, તેમ ઓછામા ઓછા ઉપશમ ભાવવાળો હોય પણ અન તાનુબંધી પરિણામવાળો ન હોય, તે ન હોવાનું કારણ એ છે કે “ તેણે, દેહ અને આત્મા ભિન્ન છે, દેહનો નાશ થાય છે, આત્માને નાશ નથી; આત્મા અન્ય અન્ય ભામાં પોતાના કરેલાં શુભાશુભ કર્માનુસારે સુખ દુખ આદિને અનુભવ કરે છે. પિતાના પ્રયત્નથી કર્યાવરણનો નાશ કરી સર્વથા કર્મ રહિત થઈ મુક્તિ મેળવી શકે છે. દેહ એજ આત્મા છે, તેમ માન્યતા કરવી તે મિથ્યાત્વ છે, અને પુદ્ગલાદિ પરભાવમાં આસક્ત થવું તે સર્વ મિથ્યા ભાવ છે આ સર્વ સારી રીતે જાણેલ હોવાથી તથા આ સર્વ ભાવથી વિમુક્ત થઈ આત્મપદ મેળવવું એ તેની દઢ ભાવના હોવાથી અનંતાનું મ ધી પરિણામે કયાંથી હોય?
