________________
૧૦૯
કન્યાઅલીદ અ બતાવે છે, ગૃહનું બીજું સત્ય વ્રત. (બુઠું બેસવાનું ફળ.) मन्मनतं फादलत्वं मकन मुखरोगिता।। वील्याऽसत्पफलं कन्यालीकापसत्यमुन्यजेत् ।। ५३॥
મજાની ભ સમાજ તપી તે બોલવાપણું. મૂ ગાપણું, અને મોટામાં ઘન ગો મા પાર્વ અસત્ય બોલવાનાં ફળે છે, એમ ને કન્યાવિકાદિ અસત્ય બોલવાનો ત્યાગ કરે. ૫૩.
કન્યાઅલીકાદિ અસ બતાવે છે. फन्यागोभृम्पलीकानि न्यासापहरण तथा । कूटसाक्ष्य च पंवेति स्लासत्यान्यकीर्तयन् ॥ ५४॥
કન્યા દબંધી. ગાય સંબંધી, ભૂમિ સંબધી, થાપણ - ળવવા સંબંધી, અને છેટી શાણી ભરવા સંબધી આ પાંચ મોટાં અસત્યો કહેવામાં આવ્યાં છે. ૫૪.
વિવેચન-જુઓ કે મનુષ્યએ કાંઈ પણ અસત્ય બોલવું ન જોઈએ. તેમાં પણ સાર્વથા અસત્ય બોલવાને ત્યાગ નથી કરી શકતા. તેઓએ સ્થળથી એટલે મેટાં મેટાં અને ત્યાગ કરજ જોઈએ. તે જ બતાવે છે કે કન્યાના સંબંધમાં અસત્ય નબોલવું. નાની હોય ને મેટી કહેવી, દૂષણવાળી હોય અને નિર્દોષ કહેવી વિગેરે, સદેપ છતાં નિર્દોષ કહી આપસમાં વિવાહિત કરવાથી તેઓની આખી જીદગી કલેશિત નીવડે છે. કન્યાના ઉપલક્ષણથી કોઈ પણ મનુષ્ય વ્યક્તિના સ બ ધમાં અસત્ય ન બેલિવું.
ગાયના સંબંધમાં જુઠું ન બોલવું. ઉપલક્ષણથી સર્વ જનાવરેના સંબધમા સમજી લેવું.
જમીન પરની હોય તેને પોતાની કહી દબાવી પાડવી વિગેરે જમીન સ બ ધી અસત્ય ન બોલવું.
સારો માણસ જાણી વગર લેખે યા વગર શાક્ષીએ કાંઈ પણ વસ્તુ પિતાને ત્યા રાખી હોય, તેને દબાવી પાડવી, યા ધણી મરણ પામ્યો હોય અને તેના સગાં વહાલાંઓને ખબર ન હોય ત્યા હાય પણ મજબુત પુરાવા ન હોવાથી તેને છુપાવવી કે ઓળવવી, જેમ કે અમારે ત્યાં તેણે મૂકી જ નથી. આમ વિશ્વાસઘાત કરો નહિ, યા થાપણ ઓળવવી નહિ
