________________
ચતુર્થ પ્રકાશ,
૨૬
ત્રીજી આલ મન લીધું એવી રીતે લાંખા વખત સુધી પણ ધ્યાનની સંતતિ હાય છે. ૧૧૬.
←
ધ્યાનની વૃદ્ધિ કરવા માટે ધ્યાનમાં ભાવનાએ કરવી તે બતાવે છે. मैत्रीप्रमोदकारुण्यमाध्यस्यानि नियोजयेत् ।
धर्मध्यानमुपस्कर्त्तु तद्धितस्य रसायनम् ॥ ११७ ॥ તુટેલા ધ્યાનને ફરી ધ્યાનાંતરની સાથે જોડવા માટે મૈત્રી, પ્રમાદ, કરૂણા અને માધ્યસ્થતા આ ચાર ભાવનાએ આત્માની સાથે પ્રત્યેાજવી, કેમકે આ ભાવનાએ ધ્યાનને રસાયણની માફક પાષ્ટ આપનારી છે. ૧૧૭,
મૈગ્યાદિ ભાવનાનું સ્વરૂપ.
मा कार्षीत्कोऽपि पापानि मा च भूत्कोपि दुःखितः । मुच्यतां जगदप्येषा मतिमैत्री निगद्यते ॥ ११८ ॥ . अपास्ताशेषदोषाणां वस्तुतवावलोकनाम् । गुणेषु पक्षपातो यः स प्रमोदः प्रकीर्त्तितः ॥ ११९ ॥ दीनेष्वात्तषु भीतेषु याचमानेषु जीवितम् । प्रतीकारपरा बुद्धिः कारुण्यमभिधीयते ॥ १२० ॥ क्रूरकर्मसु निःशंकं देवतागुरुनिंदिषु । आत्मशंसिषु योपेक्षा तन्माध्यस्थमुदीरितम् ॥ १२१ ॥ आत्मानं भावयन्नाभिर्भावनाभिर्महामतिः । त्रुटितामपि संघते विशुद्धां ध्यान संततिम् ॥ १२२ ॥
કાઈ પણ જીવે. પાપ ન કરો, કોઈ પણ દુ:ખી ન થાઓ અને આ જગના સર્વ જીવા પણ કર્મથી મુક્ત થાઓ, આ પ્રકારની ભાવનામુંદ્ધિ તે મૈત્રી કહેવાય છે. જીવહિંસાદિ સમગ્ર દોષને દૂ કરનારા અને યથાસ્થિત વસ્તુતત્ત્વને જોવાવાળા મહા પુરૂષોના શમ, દમ, ઔચિત્ય, ગાંભિય, ધૈર્ય ત્યાદિ ગુણાને વિષે ગુણપણાના જે પક્ષપાત (તેમના વિનય વજ્જૈન સ્તુિતિ, શ્લાઘા અને વૈયાવૃત્યાદિ કરવા રૂપ પક્ષપાત) તેને પ્રસાદ કહેલ છે. દીનં, દયાપાત્ર, આર્ત્ત, તૃષ્ણા
