________________
૨૦૬
ચતુર્થ પ્રકાશ
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
-
-
સ્વજનેને જોઈને મૂઢ બુદ્ધિવાળા લેક શેચ કરે છે. પણ પિતાનેતે કર્મો થોડા વખતમાં લઈ જશે તેને માટે તે બીલકુલ શાચ કરતા નથી, એ અફસનું કારણ છે. દુઃખરૂપી દાવાનળની બળતી જવાળાઓથી ભયંકર આ સંસારરૂપ વનમાં મૃગના બાળકની માફક પ્રાણિઓને (ધર્મ સિવાય) કાઈનું શરણ નથી. ૬૧ થી ૬૪.
વિવેચન—આયુર્વેદાદિના અઈગને જાણનાર રાજવેઅને મૃત્યુંજય મંત્ર વડે મત્રવાદીઓ પણ આ દેહનું મરણથી રક્ષણ કરી શક્તા નથી ખડ્ઝના પીરામાં રહેનારા અને ચતુરંગ એનાથી વિટાએલા રાજાને પણ રાંકની માફક મરણ ખરી જાય છે, તે અન્યની શી વાત કરવી ? સગર ચકવર્તિના સાઠ હજાર પુત્રને તૃણની માફક જ્વલનપ્રભ દેવે બાળીને ભસ્મ કરી દીધા. પચીશ હજાર દેવાથી સેવન કરાતે ચક્રવર્તિ પિતાનું રક્ષણ કરવા સમર્થન થયે જીંદકાચાયના પાંચસો શિએને પાપી પાલકે ઘાણીમાં ઘાલી માયાં. પણ મરણથી બચાવવા કાઈ સમર્થ ન થયે. જેમ મરણના પ્રતિકારને જનાવરે નથી જાણતા તેમ મનુ પણ ન જાણે તે તે મનુષ્યપણું ધિક્કારને પાત્ર છે. અહા! શું પરાક્રમી પુરૂની પણ પરા ધીન દશા 'એક પગ માત્ર ઉપકરણથી જેણે આખી દુનિયાને જીતી હતી, તેવા વીર પુરૂષે પણ મરણ પાસે આવ્યે દીન થઈમેલામા આંગળીઓ ઘાલે છે. સ્નેહથી ખેંચીને જેને ઈદ્ર મહારાજ પણ અર્ધાસને બેસાડતા તેવા શ્રેણિકાદિ મહારાજાઓ પણ વર્ણવી ન શકાય. તેવી ઘોર દશા પામ્યા! ખગ ધારાની માદ્ધ તીક્ષણ વ્રત પાળનાર મુનિઓ પણ તેને પ્રતિકાર નથી કરી શકતા. માટે જ આ વિશ્વ અશરણ્ય, અરાજક અને નિર્ણાયક છે. એમાં એક નાનામાં નાના કીડાથી લઈને દેવે પર્યંતના સર્વ જીવોથી ભરપુર આ આખું જગત શરણ રહિત, કર્મોને યા જન્મ મરણને પરાધીન છે એક ધર્મનું -શરણ તેજ ગુણ ગતિ આપી, કર્મની જાળથી છોડાવી, જન્મ મર‘ણથી મુક્ત કરી ખરું સુખ કે શરણ આપનાર છે, માટે હે ભવ્યા! કર્માધીન જાને આશ્રય મૂકી એક ધર્મનો આશ્રય તમે સ્વીકારે, જેથી અક્ષય સુખ મળે.