________________
અશરણ ભાવનાનું સ્વરૂપ,
૨૦૫
સંહાર કરે છે. સંસાર વાસનાથી મોહિત થઈ તું એમ નિશ્ચય ન કરીશ કે, કોઈ પણ ઉપાયથી આ દેહનું રક્ષણ કરીશ, કેમકે જેઓ પૃથ્વીનું છત્ર, અને મેરૂ પર્વતને દંડ કરવાનું સામર્થ્ય ધરાવતા હતા તેઓ પણ પિતાનું કે પરનું મરણથી રક્ષણ કરવા સમર્થ થયા નથી. આ અનિત્ય યવન મનુષ્યને બળ, રૂપ વિગેરે બતાવી ધીરજ આપે છે, તે પણ જરાએ કરી જર્જરિત થાય છે. ઘણા સંક્લેશથી પેદા કરેલું અને ઉપગ ન લેતાં સારી રીતે રક્ષણ કરેલું ધન પણ ક્ષણ માત્રમાં વિનાશ પામે છે. ધનના નાશ પામવામાં કે પર્યાયાંતર થવામાં, પાણીના પપેટા,કે વીજળી સિવાય બીજી ચપળતાવાળી કઈ ઉપમા આપી શકાય ? સંગોવિયાગથી ભરપૂર છે. સંપદા તે વિપદાજ છે. આમ નિરંતર અનિત્યતાને ભાવનાર, અનિત્ય સંસ્કારથી વાસિત થતાં, વહાલો પુત્ર મરણ પામ્યા હોય તે પણ શેક કરતા નથી, ત્યારે મૂઢ માણસે માટીનું વાસણ ભાગતાં પણ રૂદન કરે છે. આમ આત્મા સિવાય દરેક વસ્તુની અનિત્યતા વિચારવી.
અશરણ ભાવનાનું સ્વરૂપ, इंद्रोपेंद्रादयोऽप्येते यन्मृत्योर्योति गोचरं । अहो तदंतकात के कः शरण्यः शरीरिणां ॥ ६१॥ पितुर्मातुः स्वसुतस्तनयानां च पश्यतां । अत्राणों नीयते जंतुः कर्मभिर्यमसद्मनि ॥ ६२ ॥ शोचंते स्वजनानंत नीयमानान् स्वकर्मभिः । नेष्यमाणं तु शोचंति नात्मानं मूढबुद्धयः ॥ ६३ ॥ संसारे दुःखदावाग्निज्वलज्ज्वालाकरालिते । वने मृगार्मकस्येव शरणं नास्ति देहिनः ॥६४॥
અરે! જ્યારે ઈદ્ર અને ઉપેદ્ર વાસુદેવાદિ પણ જે મૃત્યુને આધીન થાય છે તે મરણુભય આવ્યે છતે આ પામર પ્રાણિઓને કોનું શરણું? પિતા, માતા, બેન, ભાઈ અને પુત્રાદિનાં જોતજોતામાંજ શરણ રહિત આ પ્રાણિને કર્મો યમના ઘર પ્રત્યે (ચાર ગતિને વિષે) લઈ જાય છે. પિતાના કર્મોવડે કરી અંત પમાડાતા (મરણ પામતા)
