________________
૨૨
--
-
-
પ્રથમ પ્રકાશ, કરે છે. તેને ટાઢ લાગતી હશે, ઓઢવાનાં વસ્ત્રો પણ તેની પાસે નથી. ઉનાળામાં તાપ લાગતું હશે, ભૂખ તરસ આદિ પણ વેઠવા પડતાં હશે. તેને ખાવાને કણ આપતું હશે ! “હે ભારત, મારે પુત્ર આવાં દુખ સહન કરે છે. તે તેની સાર સંભાળ પણ લેતા નથી અને રાજ્યના સુખમાં મગ્ન થયો છે. આ પ્રમાણે ભારતને ઓળભા આપતા અને પુત્રના વિચગથી લાંબે વખત રૂદન અને વિલાપ કરતા મરૂદેવાજીની આંખે ઝાંખ ચા પડલ આવી ગયાં, પણ પુત્ર તરફનો પ્રેમ ઓછો ન થા. ભરત રાજા સમજાવતા હતા કે– માતાજી આપ ખેદ ન ધરે. મારા પિતાજીએ વેરાગ્ય ભાવની ઉત્કટતાથીજ સસાર મૂકી દીધો છે. આ રાજ્યાદિકના સુખ તેમને દુ:ખરૂપ લાગ્યાં છે. આ સ યોગને વિયાગ અવશ્ય થશેજ. સપદા એ વિપદા રૂપજ છે કેઈ કેઈનું રક્ષણ કરનાર નથી જ, સ્વકર્માનુસાર જો એક્લાજ દુઃખાદિને અનુભવ કરે છે આ તેમની તીવ્ર ભાવના છે. જન્મ જરા મરણાદિ વિષય વ્યાધિઓ દરેક જીવને દુઃખ આપે છે. અને તેથી જ ભય પામી મારા પિતાશ્રી તીવ્ર તપશ્ચર્યા અને ધ્યાન કરી, તે દુઃખે દુર કરવાનું ઔષધ સેવે છે આપ આ સંસારનું સ્વરૂપ વિચારો અને આત્મિક ભાવનાને પ્રબલ કરે, તે આપને પણ સ સારની અસારતાજ જણાઈ આવશે મારા પિતાશ્રી જેને માટે પ્રયત્ન કરે છે, તે જ્યારે પ્રગટ થશે ત્યારે માતા! હું તમને બતાવીશ, કે તેઓ આ અમારા કરતાં કટગણું સુખ અનુભવે છે, અને હું પણ ખરું સુખ તે તેજ માનુ છુ ગમે તે અવસરે અમને પણ તેનો આશ્રય લીધા સિવાય ખરૂં સુખ તે નથીજ.” આ પ્રમાણે અનેક વચનયુક્તિથી ભરત મરૂદેવાજીને સમજાવતા હતા, પણ મોહના પ્રબળ આવરણથી ભરતના શબ્દોની અસર તેમને થતી નહોતી.
આ બાજુ રૂષભદેવ ભગવાન પણ સયમ ધારણ કરી જ્ઞાન ધ્યાનમાં મગ્નપણે પૃથ્વીતલ ઉપર વિચારવા લાગ્યા. એક સ્થળે નિયત ન રહેતાં અને મનુષ્યાદિના સંસર્ગમાં ન આવતાં વને, પહાડે, જંગલે, રાને અને ગુફા પ્રમુખમાં રહી એકાગ્રતાપૂર્વક ઘણે ભાગ ધ્યાનમાંજ નિર્ગમન કરતા. આહારદિકની જરૂર જણાયે "