________________
( ૧૪ ).
ગશાસ, આડ્યુ છે) ને તેના બદલામાં તેને ત્રણ વરસની પેદાશ જેટલી રકમ તેઓને એકંદર આપવામાં આવી.
રાજા ચુસ્ત જેનેધમ બની અનર્ગલ દ્રવ્ય જિનમદિર,જિનપ્રતિમા, જિનાગમ, સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, અને શ્રાવિકા એ સાત ક્ષેત્રમાં ખર્સ અને હમેશા દેવપૂજા, આવશ્યક આદિ ક્રિયા કરતા. તે રાજાને હમેશાં સ્વાધ્યાય કરવા માટે હેમચંદ્રસૂરિએ યોગશાસ્ત્ર એ નામનું પુસ્તક બનાવ્યું તે અતિ મનોહર અને સાદી કેલિમાં જૈનધર્મનું રહસ્ય દાખવનાર, અને આત્માને ઉચ્ચ પરિણતિપર લાવનાર ગ્રંથ છે કે જે આ સાથે સામેલ છે એટલે વિશેષ લખવાની જરૂર પણ નથી.
બીજુ ઉતા નામને વેગ કુમારપાળની રાજગાદીપર વંશપરંપરા થી ઉતરી આવેલ હતો તે મૃરિશ્રીએ મત્રના પ્રભાવથી દૂર કર્યો, તેમજ બ્રાહ્મણ ધર્મના દેવબોધિ આચાર્ય સાથે વાદવિવાદ થતાં આજે શુ તિથિ છે એમ પૂછતા તે વખતે અમાવાસ્યાહતી છતા પ્રમાદથી પૂર્ણિમા એમ આચાર્યશ્રીથી કહી જવાયું, એટલે બ્રાહ્મણે એ મશ્કરી કરી. આ મશ્કરી ટાળવા માટે માત્રના પ્રભાવથી તે રાત્રે પૂર્ણિમાના ચંદ્રની જ્યોતિ બાર ગાઉ સુધી પ્રગટ કરી
કાલધર્મ–દેહેગ. શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યશ્રીને દેહોત્સર્ગ કઈ રીતે થયું તેને માટે જુદી જુદી દતા ચાલે છે. સાક્ષર મણિલાલ નભુભાઈ પિતાના દ્વાશ્રયના ગુજરાતી ભાષાતરમા લખે છે કે “ શકરાચાર્યે ઝેર દેવરાવી મારી નાખ્યા, તો કઈ પાયાવગર કહે છે કે શકરાચાર્યને ને એમને વાદ થયેલે તેમાં શંકરાચાર્યું કુમારપાળના મહેલને છેલે માળથી માયાવી પ્રલય દેખાડી માયાવી હોડી તેમને બતાવી, તેમાં પોતે બેસવા ગયા એટલે નીચે પડી છુંદાઈ મુઆ. પણ એ વાતો પર કશો આધાર પણ રાખી શકાય નહિ.”
આ વાતમાં બીલકુલ વજુદ ઉકત ભાષાતરકારે સ્વીકાર્યું નથી પણ તે સાથે તેવી દતથા ઉપજાવનાર બીજા કોઈ નહિ પણ બ્રાહ્મણ હોવાથી તે દેશનું જ પરિણામ ભાસે છે. શ્રી જિનહર્ષચરિ પિતાના કુમારપાળ રામમાં નીચે પ્રમાણે કહે છે– 1 - કુમારપાળ રાજાને અજયપાળ નામને એક ભરિજે હતો તેણે જાયું કે કુમારપાળને પુત્ર નથી તે તે રાજગાદી પિતાની પુત્રીના પુત્ર