________________
પ્રથમ પ્રકાશ,
પાંચમી ભાવના નિરતર વિચાર કરીને બોલવું તે છે. પૂર્વપર વિચાર કર્યા સિવાય રભસવૃત્તિથી એકદમ બોલી નાંખવું તેમાં કેટલીક વખત અસત્ય પણ બાલાઈ જાય છે, એટલું જ નહિ પણ તેનું પરિણામ કઈ વખત વિપરીત આવે છે, માટે કાંઈ પણ ઓલવુ હોય તેના પહેલાં જરા વિચાર કરી છે કે આ બેલવાથી મને પિતાને કેટલે ફાયદા છે? ચા બીજાને ફાયદો થશે કે કેમ? આ બોલવાથી નુકશાન તો નહિ થાય? વિગેરે વિચાર કરીને બોલવું, એક કવિ તે વિષે કહે છે કે –
सगुणमपगुणं वा कुर्वता कार्यजातं परिणनिरवधार्या यत्नतः पण्डितेन। अतिरभसकृतानां कर्मणामाविपत्ते:
भवति हृदयदाहिशल्यतुल्यो विपाकः॥१॥ સારું અગર ખોટું કાર્ય કરતાં વિદ્વાનોએ પ્રયત્નપૂર્વક તેના પરિણામને વિચાર કરવો જોઈએ. ઘણું ઉતાવળથી પૂર્વાપર વિચાર ર્યા સિવાય કરેલાં કાર્યથી કઈ વખત એવી વિપદા આવી પડે છે કે તે વિપાકે હૃદયમાં શલ્યની માફક દાહ કરે છે. આ પ્રમાણે બીજા મહાવ્રતની પાંચ ભાવનાઓ પૂર્ણ થાય છે. એ ભાવનાઓ પ્રત્યે જાગૃતિ રાખી બીજ મહાવ્રતને મજબુત બનાવવું. ર૭.
ત્રીજા અદત્તાદાનવિરમણવ્રતની ભાવના.
आलोच्यावग्रहयाञ्चाऽभीक्ष्णावग्रहयाचनम् । एतावन्मात्रमेवैतदित्यवग्रहधारणम् ॥ २८ ॥ समानधार्मिकेभ्यश्च, तथावग्रहयाचनम् ।
अनुज्ञापितपानानाशनमस्तेयभावनाः॥२९॥ વિચાર કરી અવગ્રહની યાચના કરવી, ૧ વારંવાર અવગ્રહની ચાચના કરવી, ૨ આટલોજ અવગ્રહ વાપરીશું એમ નિશ્ચય કરી તેટલે અવગ્રહ રાખે, ૩ સ્વધર્મીઓ પાસેથી અવગ્રહની યાચના કરવી, ૪ અને અન્ન પાન આસન વિગેરે ગુરૂની આજ્ઞા મેળવીને વાપરવાં, ૫ આ પાંચ અચાર્યવ્રતની ભાવના છે. ૨૮–૨૯.
