________________
-
-
ધર્મનું માહાભ્ય.
ર૩ જગમાં ઉદય પામે છે. નિર્ભશે તે ધર્મની આજ્ઞાથી ઉદય પામે છે. આ ધર્મ જેને બાંધવ ન હોય તેને બાંધવ છે, મિત્ર ન હોય તેને મિત્ર છે, અનાથને નાથ છે અને સર્વનું હિત કરનાર છે. જેઓએ ધર્મનું શરણ લીધું છે તેઓને, રાક્ષસ, યક્ષ, સર્પ, વ્યાઘ, વ્યાસ, અગ્નિ અને વિષાદિ દુઃખ આપવાને કે બુરું કરવાને સમર્થ થતાં નથી. ધર્મ, નરક અને પાતાળમાં પડતા પ્રાણિઓનું રક્ષણ કરે છે અને ઉપમારહિત સર્વજ્ઞપણાના વૈભવને પણ ધર્મજ આપે છે. ૯૪થી ૧૦૨
कटिस्थकरवैशाखस्थानकस्थनराकृतिम् । ' द्रव्यैः पूर्ण स्मरेल्लोकं स्थित्युत्पत्तिव्ययात्मकैः॥१०॥ लोको जगत्रयाकीर्णो भुवः सप्तात्र वेष्टिताः। घनांभोधिमहावाक्तनुवातैर्महाबलैः ॥१०४॥ वेत्रासनसमोऽधस्तान्मध्यतो झल्लरीनिमः ॥ अग्रे मुरूजसकाशो लोकः स्यादेवमाकृतिः ॥१०॥ निष्पादितो न केनापि न धृतः केनचिच्च सः। स्वयं सिद्धो निराधारो गगने किंववस्थितः ॥१०॥
કેડ ઉપર બેઉ હાથ રાખી અને પગ પહોળા કરી ઉભેલા પુરૂષની આકૃતિ સરખા સ્થિતિ ઉત્પત્તિ તથા વ્યય ધર્મવાળાં છ દ્રવ્યથી પૂર્ણ આ ચાર રજજુ પ્રમાણ લોકને ચિંતવ. તે લોક ઉધ્ધ, અધા અને તિઓ એમ ત્રણ જગથી વ્યાપ્ત છે. અધો લોકમાં રહેલી નરકની સાત પૃથ્વીઓ મહા બળવાન ઘને દધિ ( નિવડ જામેલ પાણુથી) ઘન વા (નિવિડ જામેલ વાયુથી) અને પાતળા વાયુથી નીચે વિંટળાયેલી છે. આ ચાર રાજ્ય લોક અધ ભાગમાં
ત્રાસનને આકારે (નીચે વિસ્તારવાળો અને ઉપર ઉપર સંકેચ પામતા આકારવાળા) છે. મધ્ય ભાગમાં ઝાલર સરખા આકારનો છે અને ઉપરના ભાગમાં મુરજ ( ઉપર તથા નીચે સંકેચવાળો અને વિસ્તારવાળો સુરજ) ના આકારવાળે છે આ પ્રમાણે ચંદ રાજ લોકની આકૃતિ છે આ લોકને કેઈએ બનાવ્યા નથી તેમ તેને કેઈએ પકડી રાખ્યું નથી પણ સ્વયં સિદ્ધ અને નિરાધાર આકાશમાં રહે છે. આ પ્રમાણે વિચાર કરી લેકવરૂપનું ચિંતન
