________________
રામભાવ કેવા નિમિત્તેથી ઉત્પન્ન થાય ૨૦૩ વિવેચન–હાનિકપણે રહેલા, ચેતન્યાચેતન્ય પદાર્થોમાં જેઓનું મન મુંઝાતું નથી, તેઓનેજ સમપણું હોય છે. કેઈએ ચંદનથી વિલેપન કર્યું. અને કોઈએ હથીયારથી છેદન કર્યું, એ અને પ્રસંગમાં ચિત્તવૃત્તિ હર્ષ શેક વિનાની રહે તો તેમાં અને નુપમ સામ્યપણું રહેલું સમજે. અભીષ્ટ સ્તુતિ કરનાર અને રેષાંધ થઈ શ્રાપ આપનાર ઉપર જે સમદષ્ટિ હેય તે તે સમભાવનું અવગાહન કરી શકશે મોટું આશ્ચર્ય છે કે, કઈ લેવા દેવા સિવાય સમભાવથી નિવૃત્તિ પણ મેળવી શકાય છે. વર્ગ મોક્ષાદિ પરેક વસ્તુને અપલાપ અગ્નાર નાસ્તિકો પણ સમભાવથી ઉત્પન્ન થતા અને તે બુલજ કરે છે. 'વિઓના પ્રલાપ માત્ર અમૃતના નામ ઉપર તમે શા માટે સુ ઝાઓ છો? પણ સ્વસવેદ્ય સામ્યામનનુ જ તમે પાન કરે. અરે ! બાવા, પીવા, પહેરવા વિગેરે રોથી વિમુખ થયેલા મુનિએ પણ આ સામ્રામૃતનું પાન ચથી ઇચ્છાએ નિરતર કરે છે. પણ તે સામ્યપણુ તેજ કે કલ્પવૃક્ષની માળા ગળામા આવી પડે, કે મણિધર સર્વ ગળામાં વિટાઈ વળો, એ બેઉ સ્થળે અબી દષ્ટિ હોવી જોઈએ. માટે હે ભવ્યો! જેના હોવાથી જ્ઞાનાદિ રત્નો સફળ છે અને જેના અભાવે તે નિષ્ફળ છે, તે સામ્યતાનો તમે આશ્રય કરે. ૪૫. અહીં શિષ્ય શંકા કરે છે કે સમભાવ કેવા નિમિત્તાથી ઉત્પન્ન થાય? આચાર્ય શ્રી ઉત્તર આપે છે. साम्यं स्यान्निर्ममत्वेन तत्कृते भावना: श्रयेत् । अनित्यनामशरणं भवमेकत्वमन्यतां ॥५५॥ अशौचमाश्रवविधिं सबरं कर्मनिर्जरां। धमस्वाख्याततां लोकं द्वादशी वोधिभावनां॥५६॥
સામ્યપણું (સમભાવ) નિર્મમત્વવડે કરી થાય છે અને તે નિર્મમત્વતા માટે ભાવનાને આશ્રય કરે. ભાવનાઓ બાર છે તે અનુક્રમે બતાવે છે. અનિત્ય ૧. અસરણું ૨. સસાર ૩. એકત્વ ૪. અન્યત્વ ૫. અશુચિ ૬. આશ્રવ ૭. સંવર ૮. કર્મનિર્જરા ૯. ધર્મઆખ્યાત ૧૦. લોક ૧૧. અને બોધિભાવના. ૧૨, ૫૫–૫૬.
