Page Text
________________
ગૃહસ્થ ધર્મ અને નીતિપૂર્વક જીવન
૭૫
આચાર પ્રમાણે આદર કરે. કોઈના અવર્ણવાદ ન બોલવા, તેમાં રાજાના અર્ણવાદને વિશેષ પ્રકારે ત્યાગ કરવો. ઘણા ખુ ! નહિ તેમ ઘણું ગુપ્ત નહિ તેવા ઘરમાં સારા પાડેશીની સાથે નિવાસ કરો. મકાનમાં પેસવા નીકળવાના અનેક દ્વારે ન હોવા જોઈએ સદાચારવાળા મનુષ્યોની સોબત કરવી, માતપિતાની ભક્તિ કરવી. ઉપદ્રવવાળા સ્થાનનો ત્યાગ કરે. અર્થાત્ તે સ્થળ મુકી બીજે સ્થળે જઈ વસવું. નિદનીય કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ ન કરવી. આવકને અનુસારે ખર્ચ કરે. પૈસાને અનુસાર વભૂષણાદિ વેશ પહેર. બુદ્ધિના આઠ ગુણ પેદા કરવા. નિરંતર ધર્મ સાભળવા જવું. અજીર્ણ થયું હોય તે ભેજન ન કરવું, વખતસર શાંત ભાવે ભેજન કરવું. અન્ય અન્ય ધર્મ, અર્થ અને કામને બાધ ન આવે તેવી રીતે તે ત્રણે વર્ગનું સાધન કરવું, અતિથિ સાધુ અને દીન માણસની યથાગ (ગ્યતાનુસાર) ભક્તિ કરવી. કોઈપણ વખત બેટે કદાગ્રહ ન રાખ. ગુણવાન પુરૂના ગુણને વિષે પક્ષપાત કરે. નિષેધ કરેલા દેશમાં કે નિષેધ કરેલા કાળમાં ગમન ન કરવું. પિતાની શક્તિ કે નિર્બળતાને જાણનાર થવું. વ્રતમાં રહેલાં, જ્ઞાનથી કે ઉમરથી વૃદ્ધ માણસનું ચોગ્યતાનુસાર પૂજન કરવું. પિોષણ કરવા લાયક પોતાના પરિવારનું પોષણ કરનાર, અને દીર્ધ દૃષ્ટિવાનું થયું. ગુણ અને અવગુણને અંતર જાણનાર, કરેલા ગુણને જાણનાર, લેકને વલ્લભ, લજજાવાન, દયાવાન સૌમ્ય (શાંત) પ્રકૃતિવાળા, પાપકાર કરવામાં તત્પર, ક્રોધ, માન, માયા, લાભ, રાગ, દ્વેષ આ અ તરગ છે શત્રુઓનો પરિહાર કરવામાં પ્રયત્નવાન અને ઇન્દ્રિયોના સમૂહને વશ કરનાર મનુષ્ય ગૃહસ્થધર્મ (દેશવિરતિચારિત્ર) પાળવાને ગ્ય થાય છે. ૪૭થી ૫૬.
વિવેચન–ધન ન્યાયથી પેદા કરવું જોઈએ. એટલે સ્વામી દ્રોહ, મિત્ર દ્રોહ, વિશ્વાસિતને ઠગવું અને શૈર્યાદિ નિંદનીય વ્યાપારેને ત્યાગ કરી, પિતપતાના વર્ણને અનુસારે સદાચારથી ધન પેદા કરવું તે ન્યાયસંપન્ન દ્રવ્ય કહેવાય છે. ૧
શિષ્ટાચાર પ્રશંસા-જ્ઞાનથી વૃદ્ધ અથવા વયથી વૃદ્ધ પુર રૂની સેવા કરી ઉત્તમ શિક્ષા મેળવી હોય, તેવા પુરૂષોના આચારની ચા ચારિત્રની પ્રશંસા કરવી તે શિષ્ટાચાર પ્રશંસા. ૨.
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |