________________
--
-
--
-
-
-
દ્વિતીય પ્રકાશ બીજા દેવની આજ્ઞા શા માટે માન્ય ન કરવી?
કુદેવનું લક્ષણ ये स्त्रीशस्त्राक्षसूत्रादि, रागाधककलंकिताः । निग्रहानुग्रहपरा स्ते, देवाः स्युन मुक्तये ॥६॥
જે દેવે સ્ત્રી, શસ્ત્ર અને જપમાલાદિ રાગના ચિન્હોથી દૂષિત છે અને બીજાને નિગ્રહ તથા અનુગ્રહ કરવામાં તત્પર છે, તે દેવના ઉપાસનાદિ મુક્તિને માટે થતા નથી.
વિવેચન–સ્ત્રી રાગનું કારણ છે. જે પિતે નિરાગી હોય તે સ્ત્રી રાખવાનું પ્રયોજન શું? સસારના સામાન્ય મનુષ્ય પણ સ્ત્રી આદિ ફંદમાં ફસાયેલા છે, તો તેના કરતાં આ દેવામાં અધિકતા શાની? રાગનો જય કરવો એ અતિ દુષ્કર છે, તે તે સ્ત્રી પાસે હોવાથી સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે કે હજી તે જ્ય તેમનાથી એની શક્યું નથી. જ્યાં રાગ હોય ત્યાં અવશ્ય છેષ પણ પ્રકટ થાય છે, જ્યા સુધી રાગ દ્વેષરૂપ બીજ દગ્ધ થયાં નથી, ત્યાં સુધી સંસાર પરિભ્રમણના અ કુરા કદી શાંત થવાના નથી, અને સંસાર જમણ ગયું નથી ત્યાં સુધી પ્રાકૃત મનુષ્યથી તેમાં અધિક્તા શાની ?
શસ્ત્ર પાસે રાખનારને અવશ્ય માથે કોઈ શત્રુ છે, અથવા કે બીજા તરથી ભય છે, ચા પિતાનામાં નિર્બળતા છે, કે જેથી શસ્ત્ર રાખવાની જરૂર પડે છે, શસ્ત્ર પ્રહાર કરવાવાળામાં અવશ્ય દ્વેષ હેય ત્યાં પણ સંસાર ભ્રમણનાં બીજ કાયમજ છે.
માળા રાખનાર દેવ કેના નામની માળા ફેરવે છે? શા માટે ફેરવે છે? આથી જ જણાઈ શકે છે કે તેમને માથે કઈ બીજા મોટા દેવ છે, કે જેના નામને જાય તે કરે છે તેમજ એમ પણ સમજી શકાય છે કે હજી તે દેવમાં ન્યૂનતા છે કે જે ન્યૂનતા પૂર્ણ કરવા માટે આશાથી બીજાની પાસે યાચના કરવારૂપ જપમાળા ફેરવવામાં આવે છે.
સેવકે ઉપર અનુગ્રહ કર, અને બીજાઓને નિગ્રહ કર એ પણ રાગ દ્વેષનું લક્ષણ છે.
આવા દેવે પોતેજ સંસારાસત હોવાથી સંસાર તરી શક્યા
