________________
દ્વિતીય પ્રકાશ.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
વિવેચન–જ્ઞાનરૂપ વૃક્ષનું મૂળ સ ત્વ છે. જે મૂળ ન હોય તે વૃક્ષ હેતું નથી, તેમ સમ્યક્ત્વ ન હોય તે જ્ઞાન હોવું નથી. પુણ્ય રૂપ નગરના દ્વાર તુલ્ય સભ્યત્ત્વ છે. જે દ્વાર ન હોય તો શહેરમાં પ્રવેશ થતો નથી, તેમ સમ્યત્વ ન હોય તો પુણ્યાનુબ ધી પુણ્ય હેતું નથી. મેક્ષરૂપ મહેલના પાયાતુલ્ય સમ્યકુત્વ છે. જે પાયે ન હોય તે મહેલ બનતો નથી, તેમ સમ્યકત્વ ન હોય તે મેક્ષ મળતું નથી. સર્વ સંપદાના નિધાન સરખું સમ્યકત્વ છે. જેમ રત્નના આધારભૂત સમુદ્ર છે. તેમ ગુણ રત્નોના આધારવાળુ સમ્યવ છે, ચારિત્રરૂપ ધનનાં યાત્ર સરખું સમ્યકત્વ છે. જેમ આધાર સિવાય ધન રહી શકતું નથી, તેમ ચારિત્ર રૂપ ધન, સમ્યકત્વ રૂપ આધાર સિવાય રહી શકતું નથી. આવા ઉત્તમ સંખ્યત્વની કોણ પ્રશંસા ન કરે ! સૂર્યોદય થયે જેમ અંધકારને પ્રચાર ટકી શકતો નથી, તેમ સભ્યત્વથી વાસિત મનુષ્યમાં અજ્ઞાન અંધકાર રહી શક્યું નથી. તિર્યંચ અને નરનાં દ્વારે બધ કરવા માટે સમ્યકત્વ દઢ અર્ગલા સરખું છે; અને દેવ, માનવ તથા મોક્ષસુખનાં દ્વાર ખોલવા માટે સભ્યત્વ એક કુંચી સરખું છે. જે સભ્યત્વ મેળવ્યા પહેલાં આયુષ્યને બંધ ન કર્યો હોય અને આયુષ્ય બંધ પહેલા સમ્યકત્વ ત્યાગ ન કર્યું હોય તો તે જીવ વૈમાનિક દેવ સિવાય બીજું આયુષ્ય ન બધે. એક અંતર મુહુર્ત માત્ર પણ આ મ્યક્ , ત્વની સેવા કરીને જે તેને ત્યાગ કર્યો હોય તો પણ તે જીવ સંસારમાં ઘણે વખત પરિભ્રમણ નથી કરતો; તે જે મનુષ્ય તે સમ્યકત્વનું નિરંતર સેવન કરે છે તેને નિરંતર ધારણ કરે છે, તે જ ઘણુજ થોડા વખતમાં મેક્ષ મેળવે તેમાં આશ્ચર્ય શું?
મિથ્યાત્વનું સ્વરૂપ,
अदेवे देववुद्धिर्या, गुरुधीरगुरौच या।
દેવના ગુણો જેમા ન હોય છતાં તેમાં દેવપણાની બુદ્ધિ કરવી, ગુરૂના ગુણે ન હોય છતાં તેમાં ગુરૂપણની ભાવના રાખ
