________________
૧૦૬
દ્વિતીય પ્રકાર,
જે દૂર કર્મવાળા હિંસાના ઉપદેશવાળાં શાસ્ત્રો બનાવે છે, તે નાસ્તિકથી પણ નાસ્તિક કયા નરકમાં જશે? (આશય એ નીકળે છે કે જે નરક વિદ્યમાન છે, તેનાથી પણ વિશેષ દુઃખ વાળી નરકમાં તે જ જોઈએ.) બીચારે ચાર્વાક તેના કરતાં કાંઈક સારે છે કે તે પ્રકટ નાસ્તિક છે, અર્થાત્ તે ખુલ્લી રીતે ધર્માધમોદિ કોઈ માનતો નથી, અથવા જીવાજીવાદિ કાંઈ માનતા નથી. પણ (આવા હિસાકારક) વેદનાં વચનો કહેતાં તાપસના બહાનાથી ગુપ્ત રાક્ષસ સરખે જમિનિ સારે નથી. દેવેને બલિદાન આપવાના બહાનાએ અથવા યજ્ઞને બહાને જેઓ નિ થઈને પ્રાણુંએને મારે છે, તે ઘેરથી ઘેર પણ દુર્ગતિમાં જાય છે. ૩૭–૩૯
शमशीलदयामूलं हित्वा धर्म जगद्धितं ॥ अहो हिंसापि धर्माय जगदे मंदबुद्धिभिः ॥ ४०॥
સર્વ જીવોપર સમભાવ, શીલ અને દયારૂપ મૂળવાળા, જગતને હિત કરનાર ધર્મનો ત્યાગ કરીને, મહાન ખેદની વાત છે કે, મંદ બુદ્ધિવાળાઓ હિંસા પણ ધર્મને માટે કહેલી છે. ૪૯
આ પ્રમાણે કળકમથી ચાલતી તથા યજ્ઞ સંબંધી હિંસાને પ્રતિષેધ કરી પિનિમિત્તે હિંસા નિષેધવા માટે પ્રથમ તેઓએ પિતૃનિમિત્તે પોતાના શાસ્ત્રોમાં કહેલી. હિંસા બતાવી આપે છે.
हवियचिररात्राय यच्चानंत्याय कल्पते । पितृभ्यो विधिवदत्तं तत्प्रवक्ष्याम्यशेपतः ॥ ४१ ॥ तिलै/हियवैर्मापैरद्भिर्मूलफलेन वा । दत्तेन मासंप्रीयन्ते विधिवपिनरो नृणां ॥ ४२ ॥ द्वौ मासौ मत्स्यमांसेन त्रीन्मासान् हारिणेन तु। औरभ्रेणाथ चतुरः शाकुनेनेह पंच तु ॥४३॥ पण्मासां छागमांसेन पातेनेह सप्त वै ।। अष्टावणस्य मांसेन रौरवेण नवैव तु ॥४४॥ તરમાંggૌત્તિ દ્વારા પાલિકા - शशकूर्मयोमासेन मासानेकादशैव तु ॥ ४५ ॥
