________________
(૧૦)
ગશાસ. - કુમારપાળ એક વખત કરતો ફરતો ખંભાતના બહારગામના પ્રાસાદ આગળ આવી પહોચ્યો, ત્યાં શ્રી હેમાચાર્ય કે જે પાટણથી વિહાર કરતાં કરતા ત્યાં આવ્યા હતા તે પણ બહિર્ભમિ આવ્યા હતા.
સુરિશ્રીએ ત્યાં સર્ષના મસ્તક ઉપર ગગેટક નાચતા જોઈ અનુમાન કર્યું કે આટલામા કઈ રાજા હોવા જોઈએ, તે વખતે કુમારપાળ નજરે , પડે, અને ઓળખ્યો. કુમારપાળે આચાર્યને ઓળખ્યા અને બધી સંકટની વાત કહી સંભળાવી, અને પૂછયું કે “આ મારા કાને અત ક્યારે આવશે? ત્યારે આચાર્યશ્રીએ નિમિત્ત જોઈ કહ્યું કે “થોડા વખતમા એટલે વિક્રમ સંવત ૧૧૮૯મા માગશર વદ ૪ રવિવારે પુષ્ય નક્ષત્રમાં ત્રીજે પહોરે રાજ્ય મળશે ? એવામાં ત્યા ઉદયન મંત્રી આવી ચડયા; તેને આચાર્યશ્રીએ કહ્યું કે આ રાજકુમારનું તમારે રક્ષણ કરવું, કેમકે આ રાજકુમારથી આગળ જતાં જેનનો ઘણો મહિમા થવાનો છે.' પછી ઉદયન મંત્રી કુમારપાળને પિતાને ઘેર લઈ ગયે. એવામાં સિદ્ધરાજને ખબર મળ્યા કે કુમારપાળતા ઉદયન મરીને ઘેર છે. તેથી ત્યાં તેણે પિતાનું લશ્કર મે કહ્યું ત્યારે ઉમે દયનમત્રીએ કુમારપાળને કહ્યું કે હવે આ વખતે તમે અહીંથી ચાલ્યા જાઓ, નહિતો આપણું બનેનું મોત થશે.” આ સાંભળી કુમારપાળ નાસીને હેમચંદ્રાચાર્ય પાસે આવ્યો, ત્યારે તેમણે ઉપાશ્રયના ભોયરામાં છુપા
વ્યા, તથા ઉપર પુસ્તકે ખડકી મુક્યા. કુમારપાળની શોધ માટે આવેલ સિદ્ધરાજના માણસોએ ઉદયન મત્રી તથા હેમચંદ્રસૂરિને ત્યાં ઘણી તપાસ કરી, પરતુ ત્યા પત્ત નહિ મળવાથી નિરાશ થઈ પાછા ગયા. પછી કુમારપાળે વિદેશમાં ભ્રમણ કરવા માડયું. અનેક સકટ ફરી સહન કરી સિહરાજ મૃત્યુ પામ્યાની ખબર મળતા પાટણમાં આવ્યા, અને પ્રધાનોએ કુમારપાળને આચાર્યશ્રીએ કહેલા દિવસે જ રાજગાદી આપી
કુમારપાળ રાજા અને હેમચંદ્રાચાય. પિતાના સંકટમાં મદદ કરનાર સર્વને કુમારપાળ રાજાએ નવાજ્યા, અને જે જે વચને બીજાને આપ્યાં હતા તે પાળ્યા, પણ દૈવયોગે પોતાના ખરા ઉપકારી હેમચંદ્રાચાર્યશ્રીને વિસરી ગયે. .
એક સેમયે હેમચંદ્રજીએ ઉદયન મત્રીને બોલાવીને કહ્યું કે “આજે કુમારપાળ રાજાની નવી રાણુના મહેલમાં મધ્યરાત્રીએ પ્રાણઘાતક ઉપસર્ગ થવાને છે, માટે આજે રાજાને ત્યાં જતા અટકાવજે, અને આ બાબતની જે વધારે પુછપરછ રાજા કરે તો મારું નામ જણાવજો. ઉદયન મત્રીએ,