________________
૨૦
પ્રથમ પ્રકાશ
કરના ગામન અવસરે સાથે ન જનાર અને પુગલના ચય અપચયથી વૃદ્ધિ હાનિ પામનાર તે હું નજ હેઈ શકું, ત્યારે હું કોણ? આ સર્વથી જુદેજ, એક જ. આ જગ્યાએ રોગની અપૂર્વ સ્થિતિને પ્રારભ થઈ ચૂકજ. દેહ ગેહાદિ સંગિક બાહ્ય વસ્તુઓને આત્મભાવથી જુદી સમજવા લાગ્યા, એટલું જ નહિ પણું તાદશ સ્પજ્ઞાનથી જેવું સમજ્યા, તેવાજ અનુભવ કવ્વા લાગ્યા. આ ઠેકાણે તે મહાશય ભરત મહારાજા શરીર સ્થિતિનું ભાન ભૂલી ગયા. મનની એકાગ્રતા તે થઈ હતી તેમાં વધારે તે ચાલ્યો આજુબાજુ થતા શબ્દો સળાવા ન લાગ્યા. ઈદ્રિય અને તેના વિષયથી મન જ પડયું, અજ્ઞાનજન્ય સ્વતંત્ર વિચારેથી પણ મન જુદું પડયું, અને તે તે મન આત્મભાવમાં લીન થઈ ગયું મનના વ્યાપાર બંધ પડયા. આત્મભાવની તીત્રતા યા એક્તા એકજ પ્રવર્તવા લાગી. એ એક્તામાં કર્મને ક્ષય કરનારી ક્ષપકશ્રેણી (પરિણામની વિશુદ્ધતા) વૃદ્ધિગત થઈ. જ્ઞાનના આવશે તીવ્ર તાપના જોરથી વાદળની માફક પીગળ્યાં. મોહભાવ દેહ ઉપરથી અને શુભાશુભ કર્મો ઉપરથી પણ ગયે. કોયાદિકને સર્વથા ક્ષય થયે આ સ્થિતિનો અનુભવ કરતાં અરૂણોદય અને પછી સૂર્યોદય તેમજ પરમાવધિ અને તેની પછાડી જ લોકાલોક પ્રકાશક કૈવલ્યજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું “ અહા શું યોગનો મહિમા ! શું યોગનું પરાક્રમ ! જે મહારાજા છ ખંડને સેક્તા ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહ્યો હતો, તે મહારાજા એક સ્વ-૫ વખતમાં ચેગની પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે અને પરિપૂર્ણ જ્ઞાન પામી કૃતકૃત થશે.” દેવે એ શ્રમણને વેશ આ વેશ પહેરી અનેક જીવોને ચેગને મહાન માર્ગ બતાવી મોક્ષમાર્ગના પથિકે બનાવ્યા. તદ્ભવસંબંધી આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં મેક્ષ સ્થિતિને પામ્યા
આ મહારાજાના બેધક ચરિત્રમાંથી આપણે ઘણું સમજવાનું અને લેવાનું છે. તે મહાશયની વિચારશક્તિ, એકાગ્રતા, વૈરાગ્ય, અને જાણ્યું કે તરત જ તેમ પ્રવર્તન કરવાની પ્રવીણતા વિગેરે – મજી તથાવિધ પ્રયત્ન કરનાર અવશ્ય વેરાગ્ય અને સતત અભ્યા સના પ્રમાણમાં ફ્રાયદો મેળવી શકે છે.