Book Title: Gujarat na Aetihasik Lekho Part 02
Author(s): Girjashankar Vallabh Acharya
Publisher: Farbas Gujarati Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005413/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Forbes Gujarati Sabha Series No. 5 Historical Inscriptions of Gujarat (From ancient times to the end of Vaghela dynasty ) PART 2 Edited by: Acharya Girjashankar Vallabhaji s. A; # 2, A. . Carreto: Alesterolonel Settore Prince of Welce Buceg Bombasa Published by The Forbes Gujarati Sabha No. 865 Girgsum Back Road, Bombay T. S. 1999 3 Bo & 8-0 110. 1985 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Forbes Gujarati Sabha Soties. No, 15. Historical Inscriptions of Gujarat (From ancient times to the end of Vaghela dynasty) PART 2 Idited by: Acharya Girjashankar Vallabhaji B. A; M. R. A. 3. Curator : Archeological Section Prine of Wales Museum, Bombay. Published by The Forbes Gujarati Sabha No. 365 Girgaum Back Road, Bombay. 4 V. S. 1992 ] * Rs. 4-8-0 [A. D. 1935 For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Can be had at Messrs N. M. Tripathi & Co. Booksellers and Publishers Princess Street, Bombay No. 2 prakAzaka- rA aMbAlAla bulAkhIrAma jAnI, bI. e. sahAyaka maMtrI : zrI phArbasa gujarAtI sabhA-muMbaI zrI phArbasa gujarAtI sabhAmaMdira, 365 gIragAma, muMbaI - 4, mudraka- rA. zA. naTavaralAla icchArAma dezAI, bI. e. gujarAtI' prinTIMga presa, ephInaTana sarkala, deTa, muMbaI naM. 1. maLavAnuM ThekANuMmesarsa ena. ema. tripAThI bukaselarsa enDa pablIzarsa prinsesa sTrITa, muMbaI 2 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI phArbasa gujarAtI sabhA-granthAvali 15 gujarAtanA aitihAsika lekho prAcIna yugathI vAghelA vaMzanI samApti patanA bhAga 2 je saMgraha karanAra AcArya girajAzaMkara vallabhajI bI. e, ema. Ara. e. esa. kayureTara ArkIolejIkala sekazana, prinsa opha velsa myujhiyama, muMbaI prakAzaka : dhI phArbasa gujarAtI sabhA, muMbaI naMbara 365 giragAma bekaDa, muMbaI - 4 kiMmata rU. 4-8-0 vi. saM. 1892 ]. [I. sa. 1935 For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI phArbasa gujarAtI sabhA-muMbaI zALA-pAThazALAone inAma mATe tema pustakAlayanA saMgraha mATe aradhI kismatanI goThavaNa sAhityapracArane uttejananI yojanA zrI phArbasa gujarAtI sabhAe muMbaI ilAkAnAM, sarakArI, dezI rAjyanAM tema ja myunisipAlITIo ane lokala beDuMnAM keLavaNI khAtAMo abhyAsa tathA vAMcanaprasAra dvArA tathA vidyArthIone apAtAM inAmo dvArA, tema ja temanA hastakanI nizALanI tathA sArvajanika lAIrIo ane pustakAlayamAM gujarAtI sAhityane prasAra bahoLA pramANamAM sahelAIthI ochA kharace thaI zake te mATe potAnI mAlIkInAM nIce jaNAvelAM pahelAM, daza sudhInA AMkavALAM pustako (rAsamALA bhAga 1-2 sivAya ) adha kimate upalI saMsthAone vecAtAM laI zakavAnI anukULatA karI ApavAnI cejanA karI che. rAsamALA bhAga 1-2 (sacitra) upalI saMsthAone 1ra TakA kamIzanathI vecAtI maLaze. A yojanAne lAbha levA te te keLavaNI khAtAM ane saMsthAo prerAya te mATe pitAnI mAlIkInAM puratAno paricaya tayAra karI prakaTa karela che. jene te joIto haze tene maMgAvyethI maphata mokalavAmAM Avaze. A pustake aradhI kismate vecAtA levA IcchatI saMsthAe nIcene ziranAme patravyavahAra kare. rA. rA. aMbAlAla bulAkhIrAma jAnI, bI. e. sahAyaka maMtrI, zrI phArbasa gujarAtI sabhA. 365 giragAma, zrIphArbasa gujarAtI sabhAmaMdira lemIMgTana reDanI bAjumAM kesa sTrITa, muMbaI - 4 For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA -- -- -* 66 gujarAtanA aitihAsika lekhA " bhAga khIjAmAM gurjara vaMzanA lekhAthI rArU karI cAlukaya vaMzanA aMta sudhInA lekhA dAkhala karavAmAM Avela che. sabhAnA vicAra e bhAgamAM badhA lekhAne samAveza karavAnA hatA paNa tema karavAthI khIjA bhAganuM kada ahu vadhI jaze ema jaNAyAthI khIjo bhAga AMhIja aMdha karI vAghelA vaMzanA temaja prakINa lekhA trIjA bhAgamAM ApavAnA nizcaya karavA paDayA. uparAMta muslima kALanA lekho paNa saMgrahIta karavAnI cejanA vicArAya che ane te amalamAM mukavAnI sagavaDatA thaze te A lekhamAlA AgaLa cAlu raheze. badhA lekhAnA saMgraha ekI vakhate taiyAra karI sAMpI devAmAM Avela tethI saMgraha tema ja saMkalanAnI paddhati agara niyame saMbaMdhI prathama vibhAganI praratAvanAmAM noMdha karI che, tethI vizeSa kAMI kahevAnuM rahetuM nathI. pahelA bhAga mATe abhiprAyA tema ja avalAkanA judAM judAM chApAM tema ja mAsikAmAM chapAyAM che. temAM uttejaka temaja styAtmaka urdUgArA tema ja sudhArA vadhArA ane upeA saMbaMdhI sahAya ane racanAtmaka sucanAe karavAmAM Avela che. tevI sUcanAeAmAMthI banI zake tevI ane teTalI grahaNa karavI ane na banI zake tevI sUcanA mATe kAMika khulAseA karavA Avazyaka gaNAya. A kArya kAMipaNa utsAha ke rasavinA sAva yaMtravat thaeluM che eve asaMtaSa jAhera thayela che. navalakathAmAM AgaLa pAchaLanA saMbaMdha jALavavA mATe tema ja tene rasika banAvavAnA hetuthI je kalpanAnA gheADA deDAvavAmAM Ave che, tevI ghaTanA AvA saMgrahAtmaka graMthamAM thai zake nahIM. judAM judAM sthaLe ane judA judA prasaMge lakhAelA agara ke|tarAvelA lekhAmAM rasapravAha cAlu rahe tevA uttarAttara saMbaMdha zI rIte saMbhave ? tevA lekhAna kALakrama anusAra gAThavIne ja sateSa mAnavA rahyo. AvI aitihAsika sAmagrI uparathI je itihAsa lakhavAmAM Ave te rasika banAvI zakAya paNa AvA saMgraha te temAM rasa laI zake tevI keTie nahIM pahoMcelI vyaktine zuSka ja rahevAnA. rava. bhAi raNajItarAme A kArya AraMbheluM tyAre emanI murAda hatI te pAra nathI paDI ema paNa pharIyAda rajI thai che ane sva. bhAI raNajItarAme kareluM kAma keTaluM hatuM ane saMpAdake karelu navuM keTaluM che te jANavAnI jIjJAsA batAvavAmAM Avela che. A banne khAkhatA mATe graMtha 1lAnI prastAvanAnA pahelA traNa pArIthrAmAM badhA khulAsA maLI zake tema che tethI AMhI karI te viSaya carcavAnI jarUra jotA nathI. vizeSa mArIka sarakhAmaNI mATe banne saMgrahA sabhAnA pustakAlayamAM meAjudache te jovAnI bhaLAmaNu karI zakAya. A graMthanA saMkha'dhamAM eka sarvasAmAnya abhilASA darzAvavAmAM AvI che ke lekhanA saMgrahu mATenuM kSetra vadhu vizALa thavuM joie, eTale ke kumArapAla ane siddharAja jevA rAjAe jenI . For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e prathamathI ja A che tema ja gujarAta hasane upayogI thAya, gujarAtanA aitihAsika lekha gujarAta bahAra mALavA mevADa upara ANa pharatI tevAoe pite ke tenA sAmateo tyAM lakhA velA lekhe paNa AmAM saMgrahita thavA joIe. temaja dakSiNanA rASTrakUTa ane kanejanA pratihAranI amuka vakhata gujarAta upara sattA hatI teonA lekhana ane gujarAta bahAranA paNa prasaMgopAta gujarAtane lagatA lekhene paNa AmAM samAveza kare joIe. A saMbaMdhamAM mAre jaNAvavuM joI e ke kumArapALa ane siddharAja vigerenA gujarAta bahAranA aitihAsika daSTie upayogI lAgyAtevA lekheno prathamathI ja A bIjA granthamAM samAveza karavAmAM Avela che. tema ja dakSiNanA rASTrakUTa e gujarAtamAM ApelAM dAnasaMbaMdhI lekho tema ja gujarAta zAkhAnA rASTrakUTone badhA lekho AmAM saMgrahita karelAja che. gujarAta bahAranA paNa gujarAtanA itihAsane upayogI thAya tevA lekhonuM patraka taiyAra karI trIjA graMthanI aMtamAM chApavAne paNa sabhAe hamaNAM TharAva karyo che. valabhInAM badhAM tAmrapatro na chApavAnI bhalAmaNa mATe meM mAro abhiprAya graMtha 1 lAnI prastAvanAnA pArIgrApha pAMcamAmAM raju karela che tethI vizeSa kahevAnuM rahetuM nathI. AmAM badhA lekho AkhA chApavAthI agavaDatA thavAne badale sagavaDatA vadhe che tethI khAsa bacAva karavAnI paNa jarUrIyAta lAgatI nathI. - pU. mahAmahopAdhyAya 5. gaurIzaMkara ojhA, zAstrI durgAzaMkarajI tema ja prephesara ema. esa. kemIserIeTa ItyAdi zubhecchake e graMtha 1 lA mATe je saMteSa pradarzita karatA abhiprAya mokalyA che te TAMkavAmAM ADambara tathA Ama stutine AbhAsa Ave tethI ahI raju karela nathI. pre. kemIserIeTe te AnI aMgrejI AvRtti thAya te iSTa che, ema paNa IcchA pradarzita karI che. te badhAe AbhAra mAnavAnI A taka lauM chauM. A. gi. va. For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahIta lekhenI anukramaNikA. - hAla kayAM che - kyAM prasiddha e. I. va. 2 pA. 19 i. e. va. 13 pA. 81 I. e. va. 13 e. I. va. 2 5. 20 e. i. vo. 5 pA. 27 I. e. va. 7 gurjara vaMzI a. naM. lekhanI vigata sAla 108 da6 1 lAnuM saMkheDAmAMthI cedI saM. 346 maLeluM pataruM bIjuM i. sa. 195-96 108 da6 2 jAnAM kAvInAM ce. saM. 380 tAmrapatro. kA. su. 15 110 da6 2 jAnAM kAvIne ce. saM. 385 - tAmrapatro. kA. su. 15 111 saMkheDAmAMthI maLeluM ce. saM. 301 raNagrahanuM pataruM bIjuM 4. va. 15 112ii da6 2 je athavA prazAnta- ce. saM. 32 113 rAganI be dAnapatra vai, su. 15 saMkheDAmAMthI maLelA 114 da6 2 jAnA umeTAnAM zaka saM 400 tAmrapatra(banAvaTI) vai. su. 15 115 da6 2 jAnAM bagumarAmAMthI za. saM. 415 maLelAM tAmrapatra(banAvaTI) . va. 15 116 66 2 jAnAM ilAvamAMthI zi. saM. 417 maLelA tAmrapatro(banAvaTI) . va. 15 I. sa. 485-6 117 jayabhaTa 2 jAnAM tAmrapatro ce. saM. 456 navasArImAMthI maLelAM mAgha. su. 15 - I. sa. 706 118 jayabhaTa 3 jAnAM kAvImAMthI ce. saM. 486 maLelAM tAmrapatro ASA. su. 10 I. sa. 736 119 jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatro ce. saM. 486 Azvina. va. 15 i. sa. 736 I. e. va. 17 5. 183 I. e. je. 13 pA. 115 34 pri. o. 3. myu. be. i. e. va. 13 pA. 70 i. e. . 5 pA. 109 aprasiddha 5 pri. e.ve. myu. muM. For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. na. lekhanI vigata 120 kakka 2 jAnAM AMtrolI chArolI nAM tAmrapatro, 121 122 goviMda 3 jAnAM vaNInAM tAmrapatro goviMda 3 nAM rAdha napuranAM patarAM karka ra jAnuM dAnapatra 123 124 geviMdanAM tarakheDanAM tAmrapatro 125 kaka 2 jAnAM navasArInAM tAmrapatra 126 gujarAtamAM utihAsika jela rASTrakUTa vaMzI sAla kayAM prasiddha hAla kyAM che pRSTha za. saM'. 678 ja. . .ro. e. Azvi . sa. 7 se, . 16 5. 105 za. saM. 730 i. e. va. 11 pri. o. vai. sU. 15 pa. 156 ve. myu. bo. za. saM. 730 e. I. va. 6 zrA, va. 15 pA. 23 za, saM. 1934 I. e. va. 12 vi. . vi. su. 15 pA. 156 I. sa. 412-13 za. saM. 735 e. I.ve. 3 pa. su. 7 5. 53 I. sa. 812 zasaM. 738 ja. e. bre. ro. mAgha. su. 15 e. se. va. 20 mi. e. 5, 131 1. yu. e. za, saM. 949 I. e. vo. 5 vai. su. 15 pa. 144 za. saM. 757 I. e. vo. 14 kA, su. 15 pAM, 196 za. saM. 789 e. i. va. 6 pa. va. 9 pA. 285 za. saM. 788 I. e. vo. 12 ye. va. 15. 5. 178 za. saM. 793 e. I. . 18 pA. 235 za. saM. 810 I. e. va. 13 vi. o. 105 ca. va. 15 5. 65 I. sa. 888 za. saM. 832 e. I. vo. 1 jhi, e.va.114 vai. su. 15 5. 5ra myu che. I. sa. 910-11 za. saM. 836 e. I. va. 9 phA. su. 7 5. 24 za. saM. 85ra e. I. va. 7 137. jaye. su. 10 pA. 26 127 goviMda rAjanuM kAvanuM. dAnapatra dhruva 2 jAnAM vaDodarAnAM tAmrapatro daktivarmAnAM tAmrapatro dhruva 3 jAnuM bharUcanuM dAnapatra amoghavarSa 1 lAnAM saMjAnanAM tAmrapatro kRza 2 jAnuM aMkalezvaranuM dAnapatra 128 129 130 13) 13ra kRSNa 2 jAnuM kapaDa vijanuM dAnapatra 122 133 idrarAja 7 jAnAM 134 be dAnapatro 135 goviMda 4 thAnAM khabhAtanAM tAmrapatro For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahIta lekhonI anukramaNikA. sAla hAla kayAM che. pRSTha a. naM. 136 lekhanI vigata goviMda 5 mAnAM sAMgalInAM tAmrapatro kyAM prasiddha I. e. va. 12 5. 247 za. saM. 855 zrA. saM. 15 I. sa. 933-34 146 caulukya vaMzI 136 vi. saM. 1943 mAdhya. va. 15 mUriAjanuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM mUlarA janAM bAlerAnAM patarAM 138 vi. sa. 1051 mAgha. sa. 15 39 bhImadevanuM dAnapatra rAdhanapuramAMthI maLeluM. bhImadevanAM tAmrapatro vi. saM. 1986 kA. su. 15 vi. saM. 1086 1. su. 15 140 141) karNadevanA samayanA navasArI 142 mAMthI maLelAM be dAnapatro za. saM. 886 mArga. su. 11 143 karNa 1 lAnuM sUnakanuM dAnapatra vi. sa. 1148 vai. su. 15 I. e. va. 6 kaDI (vaDodarA 3 pA. 180 sTeTa)nI kacerI ? e. i. vo. 10 bAlerAnA pA. 76 brAhmaNa devarAma pAse. I. e. . 6 pA. 193 ja. . . . pri. o. e. se. vadhArAno che. yu. muM. aMka "muMbaInI utpatti "vo. 20 pA. 49 ja. . . re - e.se, va.26 5.250 e. i.va. 1 sidhapura pATaNanA 25 pA. 316 rahIza mI. nArAyaNa bhAratI pAse. ja. be. bre. re. e. se. va. 25 pA. 324 maMdiramAM ja bhA. prA. saM. teja vAvanI 30 I. pA. 158 divAlamAM e. I. va. 2 maMdiramAM pA. 421 e. I. sa. 1 arjuna bArInA 38 pA. 293 pattharamAM bhA. prA. saM. gAma pAsenA 48 eka khaMDera mAM 144 siddharAja jayasiMhano gALAno zilAlekha vi. sa. 1193 vai. va. 14 vi. saM. 1202 Azvi. va. 13 vi. saM. 1207 145 mAMgaroLamAMnI seThaDI vAva- mAne zilAlekha 146 kumArapALane citoDagaDhane zilAlekha 147 kumArapALanA rAjyanI vaDanagara prazasti 148 kumArapALanA samayane mAravADamAM keraDu gAmano zilAlekha vi. saM. 1208 Azvi . su. 5 vi. saM. 1209 mAdha. va. 14 For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha sAla a. naM. 149 lekhanI vigata giranAranA lekho naM.16 kayAM prasiddha rI. lI. e. rI. bo. pro. 5. 356 pRSTha 51 vi. saM. 1215 hAla kayAM che neminAtha ane ghaDiTukAnA maMdira vaccenA daravAjAnI bhIMta upara. moTA maMdiranA pUrva taraphanA praveza dvAra aMdara ., dakSiNa bAjue 150 vi. saM. 1220 gvAlIyaranA udepuramAMthI maLelA traNa lekho e. i. e. . 18 pA. 341 para 151 , bI. vi. saM. 1222 I. e. . 18 pA. 343 rI. lI. e. pI. che. pra. pA. 359 15ra giranAranA lekhana. 27 vi. saM. 1222 vi. saM. 1223 valabhI. saM. 850 vi. sa. 1225 i. sa. 1169 rastAnI uttara bAjunI divAla upara khabutrIkhANumAM , gAmamAM bhUtanAthanuM 57 maMdira che temAM bhA.prA.saM. I. pA. 184 153 , , na. 30 154 junAgaDhanA bhUtanAthanA maMdiramAM kumArapAlanA samayano zilAlekha 155 prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramAM kumArapAlanA samayane zilAlekha 156 vAlIyaranA udepuramAMthI maLelA traNa lekhe- sI" ajayapAladevane 157 ajayapAlanAM tAmrapatro valabhI saM.850 vi. saM. 1225 pA. 186 maMdiranA praveza dvAranI jamaNI bAjue. maMdiramAM ja vi. saM. 1229 I. e. ke. 18 pA. 344 I. e. vo. 18 pA. 80 I. e. . 11 pA. 71 158 vi. saM. 1231 kA. su. 11 vi. saM. 1256 bhA. 1. 15 . sa. 1198 siMha saM. 93 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra pATaNamAMthI maLeluM. 158 pri. o. ve. myu. muM. bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra bhImadevanuM dAnapatra caulukonAM agIyAra dAnapatro paikI naM. 3 kaDImAMthI maLeluM bhImadeva 2 jAnA samayane Abune lekha I. e. va. 18 pA. 108 I. e. va. 6 pA. 194 160 vi. saM.1263 zrA. su. 2 che. saM. 1206 161 teja sthaLe vi. saM.1265 vai. su. 15 I. sa. 129 I. e. vo. 11 pA, 220 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahIta lekhonI anukramaNikA a. naM. 162 zekhanI vigata bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra kayAM prasiddha I. e. vo. 18 pA. 110 hAla mAM che ra.e. se. paNa 24 sAla vi. saM. 1266 siMha. saM. 96 I. sa. 1209 vi. saM. 1273 4. su. 4 i. sa1216 163 zrIdharanI devapATaNa prazasti 101 e. i.va. 2 pa. 437 moTA daravAjAnI jamaNI tarapha killAnI divAlamAM teja sthaLe 164 110 bhImadeva 2 jAne bharANAne zilAlekha bhA. prA. saM. i pA. 204 vi. saM. 1275 bhA. su. I. sa. 1218 vi. saM. 1280 pI. su. 3 i. saM. 1223 165 112 zrImajayaMta siMhane dAnapatra kaDImAMthI maLeluM I. e.vo. 6 pA. 196 117 I. e. va. 6 pA. 189 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM 167 AbugirinA jaina lekho lekha naM. 1 vi. sa. 1283 kA. su. 15 I. sa. 1226 vi. saM. 1287 phI. va. 3 i. sa. 1230 vi. saM. 1287 ei. sa. 8 pa. 200 168 134 AbugirinA jaina lekho lekha naM. 2. e. i. va. 8 pA. 204 169 141 bugirinA jaina lekha lekha naM. 3 e. I. va. 8 5. 233 . sa. 1230 vi. saM. 1287 kA. su. 3 I. sa. 1230 vi. saM. 1287 ASA. su. 8 vi. saM. 1288 142 I. e. va. 6 5. 201 e. I. . 8 pA. 23 teja sthaLe 14 170 bhImadeva ra jAnuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM. 171 AbugirinA jaina lekho tho lekha naM. 4 thI 18 185 186 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM 187 giranAranA lekho naM. 34 151 I. e. va. 6 5. 20 3. vi. saM. 1288 bhA. su. 1 vi. saM. 1289 Avi . va. 15 . sa. 1233 154 pI. bI. e. pI. e, . pA. 361 For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha lekhanI vigata abugirinA jaina lekhe lekha na. 19 thI 23 sAla vi. saM. 1200 kyAM prasiddha e. I. . 8 pA. 226 hAla kayAM che teja sthaLe a. naM. 188 thI 192 193 thI 200 201 teja sthaLe 156 AbugirinA jaina lekhe lekha naM. 24 thI 36 vi. saM. 1297 ce. va.7 tathA 8 e. i. va. 8 pA. 27 bhImadeva ra jAnuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM vi. saM. 1295 mArga. su. 14 I. e. va. 6 5. 205 202 bhImadeva ra jAnuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM vi. saM. 1296 mArga. va. 14 I. sa. 1238 I. e. va. 6 pA. 20 203 AbugirinA jaina lekho teja sthaLe lekha naM. 32 vi. saM. 1297 vai. va. 14 e. i. va. 8 5. ra29 204 verAvaLamAM bhImadeva 2 jAno zilAlekha bhA. prA. saM. I. 5, 208 phojadAranA makAnamAM 166 vi. saM. 1298 6 206 tribhuvanapAlanuM dAnapatra kaDImAMthI maLeluM. - su.6 che- e, H 5. 208 For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha gurjara vaMzanA lekho For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurjara vaMzanA lekho naM. 108 da6 1 lAnuM saMkheDAmAMthI maLeluM patarUM bIju ce. saM. 446 (I. sa. 195-96) A lekhanuM bIjuM ja pataruM maLyuM che. tenuM mApa 843 che ane te surakSita che. AmAMnI daza lITImAM rAjAnuM ke dAtAnuM ke deya padArthanuM varNanAdi nathI, paNa mAtra dAnazAsana avicchinna kAyama rAkhavA mATenA smRtiomAMnA sAdhAraNa rIte ApavAmAM AvatA Adeza Apela che. paraMtu dAtAne oLakhavA mATe pUratAM sAdhano ApaNI pAse che. lekhaka tarIke sAlpivigrahika AdityagikanuM nAma Apela che. De, bulara jaNAve che ke jogika eka nAne mANasa agara eka agara DAM gAmaDAMne ThAkora hovo joIe. kAraNa vakhate vakhata hukama karavAmAM Ave che evAM mANasanI sAthe te zabda lagADelo jovAmAM Ave che. jema ke jemabhaTTanuM kAvimAMthI maLeluM tAmrapatra (I. e. vo. 5 pA. 110) dezI keSamAM te zabdanA prAkRta rUpa bhAIone artha grAmapradhAna evo karyo che ane te mANasa mATe rAjA hoI zake nahIM. A patarAne gurjara vaMza sAthe saMbaMdha pUravAra karavA mATe bIjuM kAMI na hoya te paNa eka bhegika zabda ke je sAnvivigrahika Adityane lagADavAmAM AvyuM che te basa che. kAraNa ke bIjA koI paNa vaMzanAM dAnazAsanamAM te zabda vaparAyo jovAmAM AvatA nathI. vaLI A lekhanI lipi paNa ragrahanA saMvata 391 nA tAmrapatra tema ja te ja vaMzanAM prasiddha thaelAM bIjAM tAmrapatronI lipi sAthe eTalI badhI maLatI Ave che ke temAM zaMkAne leza paNa avakAza nathI. dAnanI sAla zabdamAM tema ja AMkaDAmAM ApavAmAM AvI che ane te 34 6 nI che. sAdhAraNu rivAja mujaba AMkaDAmAM 300, 40 ane 6 nAM cihno nathI, paNa arvAcIna Dhaba pramANe 3, 4 ane 6 ema AMkaDA lakhelA che. chevaTanA gurjara rAjAo cedI saMvatane upayoga karatA, tethI 346 te I. sa. 55-6 lagabhaga Ave che. A sAla dada trIjAnI De. bulare ApelI* sAlanI sAthe barabara baMdhabesatI Ave che. A rAjAne bIje lekha agara tAmrapatra haju sudhI prApta nathI, tethI A tAmrapatra upayogI gaNI zakAya. _ akSarAntara 1 AcandrANivakSitisthitisamakAlInaM putrapautrAnvayabhojyamudaLAtisargeNa 2 pratipAditaM mAtApitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye atosya brahmadeyasthityA kriSataxkari 3 SAparyaMto vA na kaizcidvyASedhe vartitavyamAgAmirAjabhirasmadvazairvA sAmAnyaM bhUmi4 dAnaphalamavetyAyamasmadAyonumantavyaH pAlayitavyazcetyuktaM ca bhagavatA vyA5 sena / bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sAgarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya 6 tadA phlN||ssssttivrssshsraanni svarge modati bhUmidaH AcchettA cAnumantA ca tAnye..7 va narake vaise // vindhyAhavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH kRSNasarpAbhijAyante 8 brahmadeyApahArakA[ : ] yAnIha dattAni purA narendrairdAnAni dharthiyazaskarANi9 nirmAlyavAnpratimAni tAni ko nAma saadhuxpunraaddiit||likhitN cAtra sandhivigrahikenA 10 dityabhogikena saMvatsarazatayaM SaTcatvArizottarake // 346 - 4 e. I. va. 2 pA. 18 eca. eca. dhruva bI. e. elaela bI. * I. e. va. 17 5. 191 1 vAMce lata: 2 va irSathato vAMco race 4 vAMce pAraDhimiH 5 vAMco vamed 6 vAMco di gIane 7 va iye 8 vAMco rivArane For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 109 da6 2 jAnAM kAvInAM tAmrapatro* 2. sa. 380 kArtika su. 15 gurjara vaMzanA traNa lekho A mAsikamAM prakAzita thayA che - DokaTara balara dvArA (1) zake 400 nA vaizAkha suda 15 nuM da6 bIjAnuM umeTAnuM dAnapatra, (2) avyakta saMvata 486 nA ASADha suda 10 ravivAranuM jayabhaTa trIjAnuM kAvInuM dAnapatra, ane (3) paMDita bhagavAnalAla IndrajI dvArA avyakta saMvata 456 nA mAgha mAsanI pUrNimA maMgaLavAre candragrahaNa samaye apAeluM jayabhaTa : jAnuM navasArInuM dAnapatra. ane te ja vaMzanA bIjA traNa lekha anyatra prasiddha thayA che, te paikI dara bIjAnA be dAnapatra je anakame avyakta saMvata 380 nA kArtika zukala pUrNimA ane tevA ja saMvata 385 nI kArtika zukala pUrNimA che. te prephesara je. DaoN ane prakAzita karyA. trIjo lekha prophesara Ara. jI. bhaMDArakare prakAzita karyo. te zake 417 nA vaizAkhanI" amAvAsyA saha pratipadAnA sUryagrahaNa samayanAM te ja vyaktinAM ApelAM IlAonAM dAnapatra viSe che. cAlukya vaMzanA vijayarAja athavA vijayavamanA dAnapatra tathA eka bIjA dAnapatra sAthe (jenI vigata ApI nathI) da6 bIjAnAM kheDAnAM be dAnapatro lagabhaga I. sa. 187 mAM maLI AvyAM hatAM. kheDAnA keTanI vAyavya bAjumAM najIka ja vajhuA nadI vahe che. tyAMnI bhaMti tathA jamIna dhovAI javAthI A zodha thaI zakI hatI. asala patarAM badhAM DaoN. e. barnsa riyala eziyATika sAyaTIne bheTa tarIke ApyAM hoya ema jaNAya che. paraMtu te paikI kevaLa vijayarAjanuM dAnapatra hAla upalabdha che. tethI gurjaranAM A be dAnapatro prophesara DaoNsananA lekha sAthe prasiddha thaelI pratikRtio uparathI pharIthI huM prakAzita karUM chuM. A pratikRtiomAMnI pahelImAM be patarAM batAvyAM che. te dareka 11" lAMbuM ane@" paheltha - che. lakhANunA rakSaNa mATe A patarAMnA kAMThA jADA athavA vALelA hatA ke nahIM te jANI zakAtuM nathI. pahelA patarAnI nIcenI jamaNI bAjunA khUNane moTo bhAga bhAgI gayo che ane bIjA patarAne upara DAbI bAjunA khUNAne eka hAne kaTako bhAgI gayA che, te sivAya patarAM surakSita che ane lekha bahu sahelAIthI vAMcI zakAya tevo che. pratikRti sArI che, paNa temAM ghaNA lepa ane puSkaLa bhUle che. A bhUle asalanI ke lIthagrAphanI apUrNatAnI paNa hAI zake, paNa tenAM kAraNe viSe zaMkA hovAthI te asalanI ja bhUle meM mAnI che. sAdhAraNa rIte, * I. e. je. 12 pA. 81-87 je. epha phalITa. 1 ja. kanIMgahAmanI gaNatrI pramANe A tArIkha 3 jI eprIla I. sa. 478 ne somavArane maLatI Ave che. (I. e. va. 75, 61) 2 (I. e. va. 5 5. 109)-I. e. va. 12, 5, 292-93 mAM prasiddha karelA mArA rima ' saMbaMdhI, paMDita bhagavAnalAla IndrajIe potAnI jAtanI patarAnI parIkSA uparathI mane khAtrI ApI che ke bIjuM sa khyAvAcaka cakra cakakasapaNe 80 che ane 90 nathI. 3 jue. I. e . 13 5. 70 4 ja. ke. e se. nyu sI. va. 1 pA. 247-A bane dAna patranuM bheLaseLa akSarAntara A pahelAM, ja, e. esa se. vi. 7 pA. 908 mAM. mI. jemsa prinsape prasiddha karyuM hatuM. paMkti 24 sudhInuM akSara tara 380 nA dAnapatramAMthI teNe lIdhuM che ane paMdita 25 thI aMta sudhInuM akSarAntara 385 nA dAnapatramAMnuM che, sivAya ke tArIkha 385 ne badale 380 ApelI che. 5 ja. e. brA. je. e. se. . 10 pA. 19 6 I. e. . 7 pA. 24 For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM kAvInAM tAmrapatro patarAMemAM kaDI mATe e kANAM haiAya che, paNa pratikRtimAM eka ja kaDI batAvI che. te Azare re" jADI ane vallabhIvaMzanA dAnapatrAnI kaDI jevI eDALa che. kaDI uparanI mudrA gALa che. tenA vyAsa lagabhaga 12" che. tenI babAkAra sapATI para upaseluM eka sAMketika citra paNa che, jenA artha jANI zakAtA nathI, paNa te kadAca sUryAnuM kaMIka cihna haze. tenI nIce sAmanta dava e pramANenA lekha dAnapatranI lipimAM ja che. AghopAnta bhASA saMskRta che. lekha da bIjo jene prazAntarAga paNa kahyo che tenA samayana che. tenI upara tArIkha zabda ane aMka bannemAM lakhI che. te avyakta saMvat 380 nI pUrNimA che. A dAnapatra nAMskripurImAMthI apAyuM che. te sthaLane DaoN. bdulara bharUcanI pUrve jaDezvaranA daravAjAnI bahAra AvelA te ja nAmanA eka jUnA killA tarIke ALakhAve che. paraMtu paMkti bhagavAnalAla indrajI tene rAjapIpaLA sTeTanA hAlanA nAMdoda tarIke gaNavAnuM vadhAre cita dhAre che. temAM krUrezvaranA prAnta ke viSayamAM zirISa padmaka gAmanuM dAna apAyAnuM lakhANa che. DaoN. khulara arezvarane bharUca jIllAnA dakSiNa bhAgamAM AvelA aMkalezvara tAlukAnuM mukhya zahera aMkalezvara athavA aMkulezvara gaNe che. ane zirISapadraka aMkulezvara tAlukAnuM hAlanu sIsAdrA haze, ema lAge che. * 1 IlAva dAnapatranA peAtAnA lekhamAM pre. bhAMDArakara e kheDA dAnapatranI mudrAnI pratikRtio viSe zaMkA uThAve che. kAraNa ke temAM 'zrI" nA mAnavaMtA upasarga vinA * sAmanta d lekha che. paraMtu A pramANe zA dayAnuM kAMI paNa kAraNa nathI, kAmanuM ke tevu ja vAMcana 61 lAne varSe be be dAnapatronAM bhAmanI gAthI patimAM Ave che. 2 I. e. vA. 7 pA, kara 3 5 / . 73jIe I. e. tA. 13 4 . e. vA. 5 pA. 113--IlAva dAnapatranI 5. 14 mAM aMkalezvara nAma A ja jagyA batAvatuM Ave che. che. ra For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarUM pahelaM. 1 OM svasti nAndIpurIto [ / vividha vimalaguNaratnasaMpA[5]dudbhAsitasakaladi mmukhe paritrAtAza[-]SasapakSa[ maha ]mahImRti 2 satatamavilacitAvadhau sthairyagA[-]bhi[ bhI ya' lAvaNyavati mahAsatvatayAt / duravagAhe gurjaranRpati daMzamahodadhA[ dhau ]zrIsahajanmAkR. 4.3 SNahRdayAhitAspadaH kaustubhamaNiriva vipalayazodIdhitinikaravinihatakaliti miranicayaH satpakSo vainateyaivAkRSTazatru4 nAgakulasaMtatirutpattita eva dinakaracaraNakamalapraNAmApajIvAzeSadurita nivahaH . sAmantadaddaH[ / pratidinamapetazakaM yena. 5 sthitamacalaguNanikarakesarivirA[f jatavapuSA vinihatArigajakumbhavigalitamuktA phalo[ la ]cchalapraNI[ kI ]of vimalayazovitAnena rUpAnu6 rUpaM sattvamudvahatAkesarikizorakeNevopari kSitibhRtAM / |yaMcAtimalinakaliyugati miracandramasamanudivasamanya[ nyasparddhaya[ ]vA- yayuH kalAsamUhAdayo guNA vikramAnItamadavilAsAlasagatayorAtigajaghaTAH prama dAzca / yasyacAviratadAna8 pravAhaprINitAtthimadhukarakulasya sacirakIrtivazAsahAyasya satatamaskhalitapadaM prasa rataH sadvaMzAhitazobhAgauravazya 9 bhadramataMgajasyave karaghATavinihatakSitibhUdunnatatanUruhasyarevAnijharasalilaprapAta madhuraninadasya bhagodbha. 10 vAH samunnatapayodharAhitazriyo dayitA iva mude vindhyanagopatyakA[ / yazcopamIyate zazini saumyatvavaimalyazobhAkalA 11 bhinna kalaGkena zrIniketazobhAsamudayAdhaH kRtakalakaNTakatayA kamalAkare na paha___ jnmvyaastvotsaahvikrmaimRgaadhir|... 12 jena krU[ krU ]rAzayatayA lAvaNAsthairya ga / ] bhIryasthityanupAlanatayAmahodadho [dhau ]navyAlAzrayatayA satkaTakasamunnatavidyAdharAvA. 13 satayA hima mA ]cale na khaSa ze]parivAratayA[ 1 ]yasya ca sadbhA[ bho ]gaH ze poragasyeva vimalakiraNamaNizatAviSkRtagauravaH sakalajagatsAdhAra14 nno[| yasya prakAzyate satkulaM zIlena prabhutvamAjJayA zastramarAti praNipAtena kopo nigraheNa prasAdaH pradAnairdhamA devadvijAtiga 1 naM. 1 0 paMkti 13 mAM ' aSa vAMcana kare che. DaoNsananI sUcanAthI sudhAreluM vAMcana meMbIche 2 mahine ta madvijamA 'A'to pITA janA ranAlIsA sAdhe arva rIte joDele che, For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM kAvInAM tAmrapatro 15 rujanasapayyayeti[1] *tasya sUSNa nu: prataptarucirakanakAvadAtaH kalpataruriva[1] viratamabhika ru |cita-phalapradaH satatamRtagaNasyeva 16 vasantasamayo vasantasamayasya[-]va pravika[1]sitanibiDacUtataruvanAbhogaH sarasa . iva kamalanivahaH kamalanivahasyeva 17 prabodho mahAviSadharasyeva maNimaNevi svacchatArabhAvo mahodadherivAmRtakalazo mRtakalazasyevAmaraNadAyitva18 prabhAvaH kariNaH iva madaH pramadAjanasyeva vilAso vibhavasyeva satpAtravini yogo dharmasyeva kratuH kratoriva svada19 kSiNAkAla: premNA iva sadbhAvaH zazinA ivAmalakalAsamUho niyatamalaGkArabhUtaH sakalanizAkara[1]bhiru[ rUpa20 vadanaH zaklo vadAnyaH prabalaripubalAnIkasamarasamavAptavijayazrIH zrI vItarAgA paranAmA zrIjayabhaTaH / kali. 21 pratipakSabhayA ca caraNArthina iva yama / zRzritAH savinayA gunnaaH||] : sphuritavimalakIrtisodAmaNi ni nA yena sakalajIvalo kA - 22 nandakAriNA kAlavalAhakenevAvandhye | ndhya ] phalaM garjatA praNayinAmapanAtA stRSNAsaMtApadoSAH / yazca zaropi[ satata / 23 mayazobhi[ bhI ] rurapagatatRNNo[ SNo pi guNArjanAvicchinnatarSaH sarvapradAna zIlopi parayuvatihRdayadAnapara[1]GmukhaH pa[ Turapipara - 24 parivAdAbhidhAnajaDadhIH[ / yasya ca na virodhi rUpaM zIlasya yauvanaM savratasva vibhavaH pradAnasya tRtri vargasevA pa[ ramparApIDana ) 25 sya prabhutvaM anteH kalikAlo guNAnAmiti // tasya sUnuH sajalaghanapaTaka. niggetarajanikarakarAvabodhita k umRdadhavala ] 26 yazaH pratAnAsthagitanabhomaNDalonekasamarasaGkaTapramukhAgatAnahatazatru sAmantakula- vadhU dra[pra][ bhAtasama ] 27 yaruditacchalodgIyamAnavimalanistriMzapratApo devadvijAtigurucaraNa na[ ka ]malapraNAmo [ghRSTavajra ] 28 maNikoTiruciradIdhitivirAjitamukuTodbhAsitAzerA dInAnAthAturAbhyAgatAdhi janAliSA ra a[ paripUri - 29 tavibhavamanorathopacIyamAna triviSTapaikasahAyadharmasa| cayaH ]praNayapari[ kupita ] 3. maaniniijnprnnaampuurvmdhurvcnoppaaditprsaadprkaashiikRtvidgdhnaagrk1 ahi"nuM 25 pUrva nahIM maLeluM evuM che. - 110mAM te upalabdha nathI, For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika legA dhIjeM patarUM 31 [m ] [ abhAva[][f]vamalaguNakiraNapaMjarAkSiptabahalakalitimiranicayaH samadhigatapazcamamahAzabda mI[ zrI ]daddaH 32 kuzalI sarvAneva rAjasAmantabhogikaviSayapatirASTragrAmamahattarAdhikArikAdIn samanubodha33 yatyastu vo viditamasmAbhirakkU[ krU rezvaraviSayAntargata zirISapadrakaM' eSa grAmaH sodragaH soparikaraH 34 sarvAdAnasaMgrAhyaH sarvadityaviSTiprAtibhedikAparihINo bhUmicchidranyAyenAcATabhaTa pravizya AcandrAArNava35 kSitisthitisamakAlInaH putrapAtrAnvayabhogyo jambUsarovinirgatA klU rezvara viSayAntargata gi[ zi ]rISapadrakavAsi baDhaca va36 tsasagotrAzvalAyanasabrahmacArabrAhmaNa bhaTTyAdhApaka / tathA gopAditya / tathAbhaTTi gaNa / vizAkha / amizarma / droNa / kAzyapasa37 gotrabhaTTidAma / tathAvatra / adhva[ ra yyuvAjasaneyadauNDakIyasagotra- / kaNva___sabrahmacAri brAhmaNatApiza[ 2 ]ma / dvitApizarma / 38 dattasvAmi / bhAgisvAmi / pitRzarma / bhaTTi / droNa / dhUmRAmA yaNasagotra kAdhyApaka / Abuka | kauNDinyasagotra vATazarma / shail| 39 ghoSa / mahAdeva / bAva / mATharasagotra dhr| vizAkha / nandi / rAmila / hAritasagotra dharmadhara / cchAndogyabharadvAjasagotrakauthuma40 sabrahmacAribrAhmaNaindrazarma / Adityaravi / tApizUra / indrazUra / Izvara ghara / dAmadhara / dvi iishvr| bharukacchavinirgata bherajjikA41 nivAsi a[ A ] tharvaNa caulisagotra pippalAdasabrahmacAribrAmaNabhadra / vAyu zarma / droNasvAmi / rudrAditya / pUrNasvAmi / ebhyazcatu42 zvaraNa brAhmaNebhyazcaturvidyaparikalpanApUrvaM balicaruvaizvadevAgnihotrapaJcamahAyajJAdi kriyotsarpaNArthaM mAtApitrorAtmanazca pu43 NyayazobhivRddhaye kAttikya[ 1 ]mudakAtisargeNAtisRSTa[ / ]yatosmadvaMzyairanyai rvAgAmibhogapatibhiH prabalapavanapreritodadhijalataraM14 gacaMcalaM jIvalokamabhAvAnugatAnasArAnvibhavAn dIrghakAlamtheyasazcaguNAnAkalayya sAmAnyabhogabhUpradAnaphalepsu 1 'anusvAra bhUkhayA samAyu. 2 mA virAma sikanA idv32 nathI. 3 dvitIya na For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnA kAvInAM tAmrapatrA 45 bhiH zazika raruciraM yazazcirAya cicISubhirayamA mahAyAnumantavyaH pAlayitavyazca / yovAjJAnatimirapaTalAvRtamati - 46 rAcchindyAd [] Aca ]chidyamAnakaM vAnumodeta sa paJcabhirmahApAtakaiH sopapAtakaiH saMyuktaH sya [T]duktaM ca bhagavatA vedavyAsena 47 vyAsena / SaSTivarSasahasrANi svarge tiSThati sRmihaH AcchettA cAnumantA ca tAnyeva narake vaset // vindhyATavIpyatoyAsu 48 zuSkakoTaravAsinaH kRSNAhayo hi jAyante bhUmidAyaM haranti ye / bahubhirvvasudhA muktA rAjabhiH sagarAdibhiH yasya ya 49 sya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // yAnIha dattAni purA narandaichana ni dharma [ 1 ]theyaSkarANi / nirmuktamAsyapratimA 50 ni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIteti // saMvatsarazatatrayaM zItyadhika kArttika zuddha paJcadazyAM likhitaM sandhivigrahAdhika 51 raNAdhikRtareveNa svamukhAjJayeti // saM 300 80 kArtika zu. 10 [] 52 dinakaracaraNAni ratasya zrI vItarAgasUnoH svahastIyaM prazAntarAgasya || For Personal & Private Use Only 9. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA silika eka bhASAntara che ! svasti ! nAndIpurI zahera )mAMthI - ( pati 1 ) vividha vimala guNasaMpathI sakala dizAonAM mukha, ratnathI sAgara maMDita kare che tema maMDita karanAra, sAgara tenA AzramamAM AvelA hovAthI haju paNa pAMkha ( pakSa) dhAraNa karatA parvatonI rakSA kare che tema tenA AzrayI samasta mahAna nRpane pakSanAra, sAgaranI mAphaka avadhi na uralaMghanAra, sthiratAvALA, gaMbhIra, lAvaNyamaya ane mahA satvatAne laIne gahana mATe ( sAgara mahAsa-prANIone laIne gahana mATe kaDizuM che tema ) kaThiA tavA gurjara nRpationA mahodadhi jevA vaMzamAM, zrIkRSNanA hRdaya upara rahelI zrI lakamI) sAthe janmelA kaustubhamaNi mAphaka vimala thazanAM kiraNathI kaliyuganAM timira dara karanAra. satpakSathI vinateyanI mAphaka zatru nAgakulanI saMtati jaDamULathI ukheDI nAMkhanAra : dinakaranA kamaLa jevA caraNane praNAma karIne janmathI ja sarva pApa dUra karanAra Amanana zrI dara hato -- acala saddaguNenA samUhathI AbhUSita heI, kezavALIthI virAjita saha jevA- zarIravALe, zatrunA saMhAra karelA gajenA kulmamAMthI jharatA mukatAphala jevA vimala cAvALA, pavata para juvAna siMha potAnA prabhAva jALave che tema tenA rUpane anukULa anya na tarapha pratApa jALavIne te zaMkArahita ubhe rahyo che. pratidina ane anya spadhothI kalAsamUha Adi guNa, tenA vikamathI prerita mada vilAsavALI gativALI zatrunI gajaghaTA ane (temanI) amadAo te atimalina kaliyugarUpI timiranA caMdra sarakhAnI pAse gayAM. je uttama gajanA cAlu rahetA mada jevA dAnapravAhathI bhramaranAM (arajadAronAM ) juthane Ananda ApatA, je pitAnA ujajavaLa yazathI tene Azrita na hatA temane paNa namAvate, je nitya akhalita Daga bharate, jenI zobhA ane gaurava tenA uttama vaMzathI jaLavAtAM, jenAM kavAM tenA hastaprahArathI zatru nRpanA saMhArathI utapanna thaelA AnandathI ubhAM thatAM, jene kaMTha ( avAja ) revA nadInA dhaMdhanAM paDatAM pANInA avAja je madhura che, tenA upabhoga mATe, unnata payodhara para saMdarya dhAraNa karatI lagnasukha denAra patnI jevI viMdhyAdinI nIce AsapAsanI bhUmi hatI. saumyatva, vimalatA, zebhA ane kalAmAM zazI samAna, paNa kalaMkamAM zazI samAna na hatuM, zrInuM nivAsasthAna banI, zebhAnA mahAyazathI kulakaMTaka dUra karanAra kamala A kAra samAne, paNa paMkA kAdava)mAM janmathI kamalanI samAnatA vagarane hite, siMha samAna bala, utsAha ane vikamamAM, paNa kuratAmAM nahIM hato, sAgara samAna lAvaNya, sthiratA, gAMbhIrya, dharyuM ane pAlana zaktimAM paNa sarpa jevA duSTane Azraya sthAnamAM samAna na hatuM; himAcala sama unnata kaTaka( hoTAM zahero )thI ane vidvAnanA AvAsasthAnathI, paNa himAcalanI A sapAsanA pahADI pradeza jevA paDatI pAmelA yoddhAothI AvRta nahIM hovAthI temAM himAcala samAna te na hate. zeSanAganAM guMcaLAM mAphaka vimala kiraNavALA aneka (seMkaDe) maNithI spaSTa thatA gauravavALI tanI zrI (lakSamI ) sakala jagatane sAmAnya hatI. tenA kulane mahimA tenA zIlathI, tenuM prabhutva ( tenI) AjJAthI, tenAM za(nuM jJAna ) (tene) zatru namAvIne, tene kepa (tenA) nigrahathI, tene prasAda (tenA ) dAnathI, tenI dhArmikatA (tenI) deva, dvija ane gurU jenenI pUjAthI prakAzita thaelAM hatAM. ( paMkti 15) tene putra, tapAvelA caLakatA suvarNa jevo zuddha, vasaMtamAM pUrNa khIlelI AzraghaTA je, sarevaranAM kamalamaMDala sarakhe, kamala maMDaLanAM khIlatA saudarya jeva, mahA viSavALA nAganA maNi sarakhe ane maNimAM nirmala svacchatA jeva, mahAdadhinA amRta kaLaza je, ane amRta kaLazanA amaranA denAra prabhAva sarakha, gajanA mada samAna, pramadAnA 1 ane saMbaMdha paMkita 31mAM ''zrI H kuzalI sarvAna " sAthe lAgu paDe che. 2 jue I. e. je. 12 1, 157 nATa che For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnA kAvImA tAmrapatrI vilAsabhava sarakho, sapAtra sAthe zrInA yoga je, dharmaya je, yajhadAnanA kALa je, premanA sadaguNasamAna, zazInI nirmaLa kalA je, ( nirmaLa kayenA samUha jevo ), nitya alakArothI bhUSita, pUrNimAnA caMdra jevA vadanavALa, nehALa, mRduvANIvALA, prabaLa zatruo sAthe yuddhamAM vijayazrI prApta karanAra, ane zrI vItarAganA apara (bIjA) nAmavALA zrI jayabhaTa hato. sadaguNoe pitAnA zatru kaliyuganA bhayathI tenuM zaraNuM IcchatA hoya tema vinayapUrvaka teno Azraya lIdhe. vidata samAna prakAzita kIrtivALA, sakala jIvalekane anandakArI, kALA vAdaLanI mAphaka, avadhya phala vaSavIne prayi jananI tRNA ane saMtApa deSa teNe dUra kayA. te zUravIra hovA chatAM apayaza levAmAM bhIrU hatA ( apayazathI Darato hato, te tRSNArahita hovA chatAM guNaprAptine nitya tarasyo hato, te parama dAna hato chatAM para yuvationAM hRdaya bhaMga karavAmAM vimukha ha. paTu vAcAvALe hovA chatAM te vAdavivAdamAM zatruone durvacane ApavAmAM jaDabuddhi hatuM. tenuM rUpa zIlanuM virodhI na hatuM. tenuM yauvana sadavRtta( sadAcAra )nuM virodhI hatuM nahIM tene vaibhava dAna sAthe virodhI na hatI. tenI trivarganI sevA, paraspara ( trivarganI paraspara ) kaleza karavAnI niSphaLatAmAM virodhI na hatI. tenuM prabhutva zAMtinuM virodhI na hatuM. kalikALa(mAM tenuM jIvana ) guNo( nA saMcaya)mAM virodhI na hatuM. | ( paMkti 25 ) tenA putra, sajaLa ghana vAdaLamAMthI bahAra nIkaLatA zazInAM kiraNathI jAgRta thaelA zveta kumuda jevI yazanI velI( latA thI nabhamaMDala chAyI nAMkhato, aneka samara saMkaTamAM tenI sAme AvI saMhAra thayelA zatru sAmata kulanI patnIeAnA prabhAta samaye rUdanathI pitAnI asi(talavAra)ne pratApa moTethI jAhera karanAra, deva, dvija ane gurUonAM caraNakamaLane praNAma karatAM paMktio paDelA koTI vamaNinAM ujajavaLa kiraNothI virAjita mugaTathI maMDita ziravALe, dIna, anAtha, AjArI, abhyAgata, yAcaka ane vipattivALA jananA velAva manoratha pUrNa karavAthI vRddhi pAmatA. svargaprAptinA eka ja sahAya dharmasaMcayavALA pUrva praNayathI kepita thaelI mAninI janenA praNAma pachI madhura vacanathI uddabhavelA prasAdathI prakAzita thatA vidagdha ane nAgarika svabhAvavALe, vimala guNanAM kiraNanA piMjaramAM kalinAM dhana timirane nAMkhanAra, paMcamahAzada prApta karanAra zrI da6 kuzaLa hAlatamAM samasta rAja, sAmanta, gika, viSayapati, rASTamahattara, grAmamahanara, AdhikArika Adine jAhera kare che ke : 33) tamane jAhera thAo ke akarezvara viSayamAM AveluM zirISapadraka gAma udra sahita, uparikarasahita ... ... ... .. .. kApavAnI sarva vasatu, viSTi, pratibhedikA sahita bhUmichidra nyAyathI, sainikonA pravezamukta, caMdra, sUrya, sAgara, pRthvInA astitvakALa sudhI putra, pautra ane vaMzajonA upaga mATe jabusarathI AvelA akarezvara viSayamAM zirISapadraka. nA nivAsI, bahavRca zAkhAnA, vatsa gotranA, AzvalAyanasa sabrahmacArI, brAhmaNa bhaddhi ane dhyApaka tathA gopAditya tathA bhaTiMgaNuM, vizAkha agnizarmA ane draNa-kAzyapa gotrane bhakidAma tathA vatra, avarcyu vAjasaneya zAkhAnA, DIDakIya getranA, karva sabrahmacArI brAhmaNa tApa zarmA ane bIjo tApizo, ane dattasvAmI, ane bhAgisvAmI, ane pitRzarmA ane bhaTTa ane droNu-prANu getranA karma adhyApaka ane alUka-kauDinya getranA vATamAM ane zaila ane gheSa ane mahAdeva ane bAva-mAThara gotranA dhara ane vizAkha ane nandri ane romila-hArita gotranA dharmadhara--chAndogya bharadvAja gotranA kauthuma sabrahmacArI brAhmaNa Indrazama ane Adityaravi ane tApizUra ane IndrasUra ane Izvara ane dhara ane dAmadhara ane bIje Izvara bharUkacchathI AvelA bhera jijakAmAM nivAsa karatA atharva vedamAM nipuNa colI gotranA pipalAda sabrahmacArI brAhmaNa bhadra ane vAyuzarmA ane droNasvAmI ane rUdrAditya For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha ane pUrNasvAmI, pA cAra caraNanA brAhmaNone caturvedi varganuM pahelAM pAlana karI, bali, carU, vaizvadeva, agnihotra, pacamahAyajJa Adi anuSThAna mATe, ane mArAM mAtApitAnA ane mArA puNaya yazanI vRddhi mATe, kArtika pUrNimAne dine puSkaLa pANInA arthe sAthe ama ApyuM che. (paMkti 43) AthI amArA vazanAM ke anya bhAvi bhegapatioe, prabaLa pavanathI parita udadhinA jalataraMga jevo caMcala jIvaleke che, vaibhava anitya ane asAra che ane guNe dIrgha kALa sudhI TakI rahe che mafmAM khIne, bhoga ane bhUmidAnanA sAmAnya kuLanI abhilASavALA ane zazI jevA ujajavaLa cirakALa sudhI rahetA yazanI prAptinI vAMchanAvALAoe (bhegapatioe) A amArA dAnane anumati ApavI ane tenuM rakSaNuM karavuM joIe. ajJAnanA ghana timiradhI AvRta cittavALe je A dAna japta karaze athavA japtimAM anumati Apaze te paMcamahA pApane ane anya nAnAM pApane doSI thaze. (pa. 46) bhagavAna vedavyAse kahyuM che ke ----bhumidAna denAra svargamAM 60 hajAra varasa vAsa kare che paNa dAna japta karanAra athavA temAM anumati ApanAra teTalAM ja varasa narakamAM vase che. bhUmidAna japta karanAra vidyAdrinA nirjava vRkSanAM zuSka kaTaramAM vasatA kALo nAga janme che. sagaranA samayathI bhUmino ba3 nRpa e upaga karyo che je samaye je bhUpati haze tene te samaye tenuM phaLa che. ahIM pUrva nRpee karelAM dharma, zrI ane yazanAM phaLa denArAM dAna, bhegA karelI mAlA jevAM che. kaye sujana te punaH pAchAM laI leze? (pa. 50 ) saMvatsara vase adhika aMsI, kArtika pUrNimAne dine amArI mukhaAjJAthI saMdhivigrAdhikaraNadhikRta revathI lakhayuM naMvat 30 2 ane 80. kArtika zu. 10 ane 5. (paMkti para ) dinakaranA caraNunI pUjAmAM Anada lenAra zrIvItara ganA putra prazAntarAganA A svahasta che. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 110 dada 2 jAnAM kAvInAM tAmrapatro ge. sa. 385 kA. su. 15 dada 2 jAnAM kheDAnAM dAnapatronI pro. DAsananI pratikRtiomAMnI bIjI pratikRtimAM be patarAM che. te dareka 10" lAMbuM ane 7)" paheltha che. patarAMnA kAMThA lakhANanA rakSaNa mATe jADA agara vALelA hatA ke nahIM te jANI zakAtuM nathI. patarAM surakSita che, ane ekaMdare lakhANuM suvAcya che. lakhAnI zuddhi saMbaMdhamAM naM0 109 nA lekha upara ApelI TIkA lAgu paDe che. patarAMo upara be kaDI mATe kAryuM che, paNa pratikRtimAM eka ja kaDI dekhAya che. te lagabhaga " jADI che, ane vallabhInAM dAna patronI kaDI jevI beDela che. kaDI uparanI mudrA lagabhaga goLa che. teno vyAsa 1," che. ane tenA upara naM. 109nI mudrA jevI ja upaselI AkRti che. tenI nIce e ja "ma7--1" lekha che. chevaTa sudhI bhASA saMskRta che. ane cheka 31 mI paMkti sudhI lekha naM0 109 nA lekhane akSarazaH maLatA Ave che. lekha prazatarAganA upanAmavALA da 2 jAnA samayane che. tenA upara tithi zabda ane aMkamAM lakhI che, te avyakta saMvata 385 ne kArtika mAsanI pUrNimA che. 109 naM0 nI mAphaka A dAnapatra paNa nAMdIpuramAM ApyuM che, ane akarezvara prAMta athavA viSayamAMnA te ja zirISapadraka gAma AyAnuM lakhyuM che. prathamanA dAnapatra pachI phakta pAMca varSe ApelA A bIjA dAnapatrane heta jANI zakato nathI, paheluM dAnapatra 40 brAhmaNane ApyuM hatuM. temAM thI kara nA nAma A dAnapatramAM pharIthI ApyAM che. A dAnapatramAM nahi ApelAM nAmo A che - kauDinya getranA vATazarmA ane mahAdeva (naM. 109 paMkti 38-9) bhAradvAja gotrane IzamAM (temAM ja paMkti 4), caulI getranA bhadra, vAyuzama, droNusvAmi, rUdrAditya, ane purNasvAmi (temAM ja paMkti 41 ). ane be navAM nAma ApyAM che. te vAgonA vADa (aMkita 29 ) ane praznAyaNa athavA dhauprAyaNa getrane IdracUra (. 4 , A rIte paMkti - mAM lakhyA mujaba dAna meLavanAranI saMkhyA 34 thAya che. nAma na 609nI peThe gotra pramANe goThavyAM che, traNa puruSo-dhara, dhAdhara, ane e je Izvara-je tuM 109 nI paMkti 40 pramANe bharadvAja gotranA lakhAyA hatA, te ahi (paMkita ku-) lakSamaNya gAbanA hovAnuM jaNAvyuM che, ane sAsujiMavparikalpanA-pUrvam' e zabda naM. 109mAM paMkita kara mAM Ave che te A dAnapatramAM ApyA nathI. bIjI bAbatomAM, A dAnapatra naM0 109mAM lakhelAM dAnapatranA ja mANune, temAM batAvelA hetu mATe, ane temAM batAvelI paristhitimAM ja apAyuM hatuM, * I. e. je. 13 5, 88 je, apha, kalITa 'che, e , ka pA. 81 For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarUM pahelaM 1 OM svasti nAndIpurIto / vividhavimalaguNaratnasampadudbhAsitasakaladiGamakhepari tra[tA ]zeSa sapakSamahAmahi[ hI bhRtimatatama valaki2 ta / vadhau sthairya gAmbhiA mbhI >lAvaNyavati mahAsatvatayAtiduravagAhegurjara nRpativaMzamahodadhau zrIsahajanmAkRSNahRdayAhitA 3 spadaH [ ko stubhamaNiriya vimalayazodIdhiti nikaradi[ (va nihata kaliti miranicayaH satpakSI vainataya ivAkRSTazatra[tru nAgakulasaMta ta. 4 rutpattita eva dinakaracaraNakamalapraNAmApani[ nI tAzeSaduritanivahassAmanta daddaH / pratidinamapazaka yanasthitamacala5 guNanikarakesarivirAjitavapuSA vinihatAriMgajakumbhavigalitamuktAphalacchalaprakI___NavimalayazovitAve[ ne rUpAnurU. 6 paM satvamudvahata[ / kasarikizorakaNevoparikSitibhRtAM / yAzcAtimalinakaliyugati. miracandramasamanudivasamanyA nyA nyasparddhaye77 vAyayuH kalAsamUhAdayo gaNa: vikka kamAnItamada ti[ vilAsAlasagata. yorAtigajaghaTAH prabhadAzca / yasya cAvirata8 / dA nAdi[ ? pravAha prINitArthimadhukaku ra kulamya rucirakIrtivazAsahAyasma satatamasvalitapadaM prasarataH sadazAhitazobhA. gA[ gau ravasya bhadramataGgasyeva karaghAvinihatakSitibhUdunnatatanUru hama ]4 revAnirjharasalilaprapAtamadhuraninAdamya 10 bhagA[ godbhavAssamunnatapayodharAhitazriyo dayitA iva mude vindhyanagopatyarA [ kA] []yazcopanIyata zAzani saumyA sva ] vaityazobhAka 11 lAbhina kalaGkana zrInikattazAbhAsamudayAdha kRtakulakaNTakatayA malAkare na para janmatayA / satvotsAha vikra ka mamR mbhR12 gAdhirAjena kRrAzayatayA / lAvaNyAthai ryagAmbhIryasthityanupAlanatayA mahodadhau na vyAlAzrayatayA / satkaTaka pa[sa] 13 munnatavidyAdharAvAsatayA himAda calana khaSa za ya parivAratayA / yasya ca sadbhogaH zeSoragasyeva vimalakiraNamaNizatAviSkRta14 gauravamsakalajagatsArA dhArako yamya prakAzyate satkalaM zizIlena / prabhu tvamAjJayA / zastramarAtipraNipAtena / kopA po nigraheNa / 15 prasAdaH pradAneddhabhmoM devadvijAtigurujanasaparyayati // tasya sUnuH prataptaruciraka nakAvadAtaH kalpatarurivAviratama16 bhirucitaphalapradaH satatamRtagaNasyeva vasantasamayo vasantasamayasyeva pravika 11 sita niviDacUtataruvanAmogaH sarasa iva For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM kavInAM tAmrapatro 17 kamalanivahaH kamalanivahasyeva prabodha mahAviSadharasyevamaNimmaNeriva svacchatArabhAvo mahodadherivAmRtakalazomRtaka 18 lazasyevAmaraNadAyitvaprazA[ bhA ]vaH kariNa iva madaH pramacA [ dA ]janasyeva vilAsI vibhavasyeva satpAtra viniyogo dharma 19 syeva kratuH kratoriva svadakSiNAkAla: premNa iva sadbhAvaH zazinaivAmalakalAsamUho niyasamalaGkArabhUtaH sakala 20 nizAkarAbhirUpavadanaH zaklo vadAnyaH prabalaripubalAnI kasamara samavAptavijayazrIH zrIvItarAgAparanAmA zrIjara [ya]bha 21 8[ 8 ] [ | ] kalipratipakSabhayAccharaNArthina iva yamAzritaH savinayA guNAH [ / ]sphuritadi [vi]malakIrtti saudAmaNi [ ni ]nA yena sakalajI - 22 valokAnandakAriNA kAlavalAhakenavAvandhyaphalaM garjatA praNayinAmapahI [ nIM ]tAstRSNA santApadoSAH [ | ]yazca gU[ zU ]ropi satata 23 mayazobhIrurapagata tRSNopi guNArjanAvicchinnatarSaH sarvvapradAnazIlopi parayuvatihRdayadAnaparAGmukhaH paTurapi pa 24 parivAdAni[ bhi]dhAna jaDadhI : [ / ]yasya cana virodhi rUpa [ - ] zIlasya yauvanaM sadvRttasya di[vi]bhavaH pradAnasya tR[ tri ]vargasevAparasparA 25 pIDanasya prabhutvaM kSAnteH kalikAloguNAnAmiti [ // ] tasya sUnuH sajalaghanapaTalanirgatarajanikarakarAvabodhi 26 takumudadhavalayazaH pratAnA sthagita nabhomaNDalo nekasamarasaMkaTapramukhAgatanihatazatrusAmanta 27 kulavadhUprabhAtasamayaruditacchalodgIyamAnavimalanistriMzapratApa deva dvijAtigurupatarUM bIjuM 28 caraNakamalapraNAmoSTavajramANa -[ koTirucira ]- dIdhitivirAjitamukuTodbhAsita[f]zarA 29 di[ dI ]nAnAthAturAbhyAgatAtthijanAkliSTapa[ ripUrita ]vi [ bhava ] manorathopaci - [ cI ]yamAnatriviSTapaikasa 30 hAyadharmmasaJcayaH praNayaparikupitamAnini [nI ][ janapraNA ]mapUrvvamadhuravacanAMpapAditaprasAda prakAzI 31 kRtavidagdhanAgaraka svabhAvo vimalaguNa kiraNapaJjara [ ] []kSaptabahalakalitimiranicayassamadhigatapaJca 32 mahAzabda [ : ] zrIdadaH kuzalI sabIneva rAjasAmantabhogikavisa [ Sa ] yapatirASTraprAmamahattarAdhikArikAdInsa 33 manubodhayatyastuvo viditamasmAbhi raka[ krU ]razvaraviSayAntargata / ziriSapadaka | eSagrAmassodanaH For Personal & Private Use Only 15 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 gujarAtanA aitihAsika lekha 3-4 soparikaraH sarvvAdAnasaMgrAhya : sarvvadityaviSTiprAtibhedika parihi [ hI ]No bhUmicchidranyAyenAcATabhaTaprA 35 vezya AcandrakarNada [ va ]kSitisthitisamakAlInaH putrapautrAnvayabhogyA jambUsarovAstavya bharadvAjasa 36 gotrakaNvasabrahmacAri brAhmaNAdityaravi / tathA tApizu [ zU ]ra / indrazUra / Izvara / tathAvatsasagotra bhaT [T * ]yi[ ya ] 36 vyApaka / gopAditya / vADa / vizAkha / agnizam / bhaTTigaNa | droNa | mApha[ 3 ] rasagotra vizAkha / dhara / nandi / 38 rAma | dauNDagI[ LI ][ ya ]sagotratApiza dvitApiza [ zarma ] | droNa / bhaTTi pitRzarmmA / bhAgisvAmi / dattasvAmi / lAkSma 1 39 Nyasagotradhara / dAmadhara / Izvara / koNDinyasagotra bAva / ghoSa / zaila / kAzyapasagotra bhaTTidAmi [ ma ] | vA [ va : ]tra [ / ] 40 hArItasagotradharmmadhara / dhaumra [T]yana[ Na ] sagotrakakadhyApaka / Avuka / indrazUrAdi brAhmaNebhyazcatustriMzadbhayo 41 balicaruvaizvadevAgnihotrapaJcamahAyajJAdikki [ ki ]yotsapaNAthai mAzA [ tA ] pitrorAtmanazcapuNyayazozi[bha] vRddhaye kArtti 42 kyA mudakA tisargeNAtisRSTo [ / ] yatosmadvaMzyairanyainvagAmibhogapatibhiH prabalapavanapreritodadhijalataraMga 43 caJcalaM ji[ jI ]valokamabhAvAnugatAnasArAnvina[ bhavAn dIrghakAlastheyasazcaguNAnAkalayya sAmAnyabhogabhU 44 pradAnaphalepsubhiH zazikararuciraM yazazvirAya cicISubhirayamasmaddAso yo ] numantavyaH pAlayitavyazca / yo vAjJA 45 natimirapaTalAvRtamatirAcchindyAdAcchidyamAnakaM vAnumodeta sapaJcabhirmahApAtakaisaMyuktasyAdityuktaM ca bhaga 46 vatA vedavyAsena vyAsena || SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSTha [ta ] bhUmidaH AcchecAcAnumantAca tAnyeva narake vaset [ // ] 47 vindhyAvISyatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH kRSNAhayohi jAyanta [ ] [ ma | [T] haranti // bahubhirvvasudhA muktA rAjabhissa 48 garAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM / yAni nI ]ha da[sa || ni purA narendrairdAnAni dharmma[ 1 ] yazaskarANi / nirbhukta 49 mAlyapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadi [ dI ]ta || iti [ // ]saMvatsarazatatra paJcAzi[zI ] [ dha ]ke kArttikapaurNamAsyAM 10. likhitaM sandhI[ndhi ]vigrahAdhikaraNAdhika[ ]tare[ va svamukhAjJayeti [ // ] saM 300 80 9 kArtika bhu[ ] 15 [ // ]dinakaracaraNA11 naratasya zrIvItarAgasU [no ]: sa[ sva ] [ hastoyaM ] prazAntarAgasya / / For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadda 2 jAnAM kAvInAM tAmrapatro bhASAntara >> ! svasti ! nAndIpurI( zahera )mAMthI - ( 5. 1) vividha guNasaMpadathI sakala dizAonAM mukha, ratnathI sAgara maMDita kare che tema maMDita karanAra (vagere vagere naM. 108 pramANe) mahedadhi jevA gujarjara nRpanA vaMzamAM, zrI kacchanA hadaya upara rahelI zrI lakSamI )nI sAthe janmelA kaustubhamaNi jevA vimala yazanAM kiraNathI kaliyuganAM timira dUra karanAra, satpakSathI vainateya mAphaka zatru nAgakulanI saMtati jaDamULathI ukheDI nAMkhanAra (vagere vagere naM. 109 pramANe) sAmanta dadu hatA. (paM. 15) tene tapAvelA caLakatA suvarNa jevo zuddha (vagere vagere naM. 19 pramANe ) zrI vItarAganA bIjA nAmavALA zrI jayabhaTa putra hatA. | ( pa. 25) tenA putra, sajaLa ghana vAdaLamAMthI bahAra nIkaLatA zazInAM kiraNathI jAgata thaelA veta kamada jevI yazanI velIthI nabhamaMDaLa chAyI nAMkhate (vagere vagere naM. 109 pramANe ) paMcamahAzabda prApta karanAra, zrI da6 kuzaLa hAlatamAM samasta rAja, sAmanta, bhegakaviSayapati, rASTramahattara, grAma mahattara, AdhikArika Adine jAhera kare che - (paM. 33 )tamane jAhera thAo ke -amArAthI, akurezvara viSayamAM AveluM zirISapadraka gAma udraDa sahita, uparikarasahita ... ... kApavAnI sarva cIja, viSTi, pratibhedikAsahita, bhUmicchidranA nyAyathI, sainikenA pravezamukta, caMdra, sUraja, sAgara, pRthvInA astitvakALa sudhI putrapautra ane vaMzajonA upaga mATe, jabusaramAM nivAsa karatA bhAradvAja zetranA, kaNva sabrahmacArI brAhmaNa Adityaravi tathA tApizura ane Indrazura ane Izvara-tathA vasagovanA bhaddhi AdhyApaka ane gapAditya ane vADa ane vizAkha ane agnizamma, ane bhaTrigaNu ane droNa-mATha gotranA vizAkha ane dhara ane nandI ane rAma DoDakIya getranA tapizamAM ane bIjA tApizarmA, ane droNa ane bhadri, ane pitRzarmA, ane bhAgisvAmi ane datta svAmi-lakSamaNya gotranA dhara ane dAmadhara ane Izvara--kauDinya gotranA bAva ane gheASa ane zaila-kAzyapa gotranA bhadridAmA ane vAtra- hArita getranA dharmadhara dhaumrAyaNa gatranA adhyApaka karka ane Avuka ane indrazura. A 34 brAhmaNane bali, carU, vizvadeva, agnihotra, paMcamahAyajJa Adi anuSThAna mATe tathA mArAM mAtApitA ane mArA puNyayazanI vRddhi mATe kArtika pUrNimAne dine puSkaLa pANInA artha sAthe apAyuM che. ( . jara) amArA vaMzanA ke anya bhAvi bhegapatioe (vagere vagere naM.109 pramANe) A amArA dAnane anumati ApavI ane tenuM rakSaNa karavuM joIe. (5. 45) ane bhagavAna vedavyAse kahyuM che ke --bhUmidAna denAra (vagere vagere naM. 109 pramANe). (paM. 49) saMvatsara traNase adhika esI, kArtika pUrNimAne dine amArI mukhaADAthI saMdhivigrAdhikaraNadhikRta revathI lakhAyuM saMvata 300 ane 80 kArtika zu. 10 ane 5. (5. 50 ) dinakaranA caraNanI pUjAmAM Ananda lenAra zrIvItarAganA putra prazAntarAganA A svahasta che, For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 111. saMkheDAmAMthI maLeluM raNugrahanuM tAmrapatra 2. saMvata 391 vaizAkha vada 15 (amAvAsyA) pataruM bIjuM. A pataruM lA IMca lAMbuM ane 4 iMca paheluM che ane temAM umeTA, IlAva ane bagumarAmAMthI maLelAM gurjara tAmrapatronI lipimAM ja lakhAele daza lITIne surakSita lekha che. uparanA bhAgamAM kaDIonI jagA batAvanArAM kANAM mojuda che. lekha azuddha saMskRta bhASAmAM lakhAele che. dAna lenAra purUSa ( pa. 1) brAhmaNa AdityazamAM che, dUtaka (paM. 9) bhagika pAlakajhAna che, ane lekhaka (paM. 10) saMdhivigrAdhikRta mAtribheTa che. (paM. 9-10) anusAra dAtA dinakara kiraNacarcanarata ane zrIdadrapAdAntajhati (dinakarane upAsaka ane zrI dane nikaTane sage ) tarIke javelo raNugraha nAmane vItarAgane putra hoya tema jaNAya che, kAraNa ke dAnapatramAM tenA ja hastAkSara che. tithi (pa. 8) saM. 391. vaizAkha bahula. 15. eTale vaizAkha nI amAsa che. | dAtAnA vaMzanI hakIkata evAI che, chatAM chellI be hakIkatothI ApaNe jANI zakIe ke da6 4 the--urphe prazAntarAga. 2 jAnA rAjyasamayamAM A dAnapatra jAhera thayuM hatuM ane dAtA da6 4-prazAntarAga 2 jAne bhAI hatuM. kAraNa ke da6 4 nAM be kheDAnAM dAnapatra saM. 380 ane 3853 mAM apAelAM tethI saM. 391nI navI tithimAMthI ema mAluma paDe che ke " zrI da" evA lakhANuthI te ja purUSa ahi dhArele have joIe. vaLI raNugrahane vItarAgane putra ane dadune badhujana ema banne kahyo che. ane pAchaLa ( da ) jayabhaTa 2 --eTale vItarAga 1 lAne putra hatuM; tethI raNugraha dadano bhAI ke pItarAI bhAI (kAkAne dIkarA bhAI) hovo joIe. eTale ApaNuM dAnapatrathI jAya che ke da6 4 nuM rAjya saM. 396 sudhI athavA gurjaro I. sa. 149 nA cedi saMvatano upayoga karatA hatA te pramANe I. sa. 640 sudhI ochAmAM ochuM cAlyuM ja hovuM joIe. 1 e. I. 1. 2 pA. 20 eca. eva. zrava bI. e. ela ela. bI. 2 I. e. va. 17 pA. 191 3 I. e. va. 12 pA. 8 ja, be. e. se. . 7 pA. 98 ja. ra, e. se. . sI. . 1 5. 247 For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkheDAmAMthI maLeluM raNagraharnu nAghrapatra akSarAntara 1 brAhmaNAdityazarmAyo udakAtisargeNochiSTaM yatosyAsmadvazairanyairvAmAmibhoga patibhi aya-' 2 maismAdAyonumantavya pAlayitavyazca yo vAjJanatimirapaTalA 'vitarAcchindyAdA cchindyamAna vA3 numodeta sa paJcabhirmahApAtakai[ : ]saMyukta[ : ]syAityuktaJca bhagavatA vedavyAsena vyAsena SaSTivariSa4 sahasrANi svagarge modati bhUmidardI AcchettA cAnumantA ca tAnyeva narake vase" vindhyATavISvatoyAsu zuSka5 koTaravAsina[ : ]''kriSNAhayo hi jAyante bhUmidAnApahArakA[ : ]yAnIha dattAni purA narendrairdAnAni 6 dharmArthayazaskarANi nirbhuktamAlyapratimAni tAni ko NAma sAdhu[ : ]punarAda dhIti svadattoM paradattAM vA 7 yatnAdrakSa yudhiSTira' mahI' mahimatoM zreSTha dAtAtucchyonupAlanamiti < saMvatsarazatatraye ekanavatye vaizAkhabahulapaJcadazyAM saM. 392 vaizAkha va 15 9 dUtakotra bhogikapAlakaTajJAna[ : ]dinakarakiraNAbhyarcanaratasya svahastoyaM zrIvI tarAgasUno 10 raNagrahasya zrIdadapAdAntAti" likhitaMmidaM sandhivigrahAdhikrita mAtribhaTena pAyo 1 zarmaNe 2 NotsRSTaH 3 patibhiraya 4 masmadAyo 5 mantavyaH { vRtamatirA 7 dAcchiyamAnaM 8 syAdi SaSTi varSa 10 bhUmidaH 11 vaset 12 kRSNA 13 nAma 14 dadhIta 15 dattAM 16 yudhiSTira 17 mahIM 18 mahImatAM 18 dAnAcchyo 20 ekanavatyA 21 AteH 22 vigrahAdhikRta. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 112-113 dada 2 je athavA prazAtarAganAM be dAnapatro | (cedI) saMvata 32 vaizAkha suda 15 dAnapatrane Azaya sUrya brAhmaNane tenA yonA kharca mATe- saMgamakheTaka viSayamAM be khetara, eka suvarNArahila (naM. 1) ane eka kSIrasa2( naM. 2 )mAM ApavAnuM che. A lekhamAMthI bharUcanA gurjarInA itihAsa mATe vastulAbha apamAtra che. temanI tithi (cedi) saMvata 32 vaizAkha pUrNimA jaNAve che ke da6 4. prazAntarAge IsvI sana 641-42 sudhI te rAjya karyuM ja. ane mI. dhruvanI dhAraNA pramANe (cedi) saMvata 391 nuM saMkheDAnuM dAnapatra kharepara zrI danA rAjyamAM apAyuM hatuM. tene dAtA raNugraha, zrI vItarAgane putra, jene mI. dhruva kharI rIte ApaNuM dadune bhAI lakhe che, te tenA garAsa tarIke keTalAMka gAmane bahudhA mAlika hate. vaLI A be lekho jaNAve che ke gujanuM rAjya khAnadeza ane mAlavAnI sarahada sudhI prasareluM hatuM. je nagarane pAchaLa saMgamakheTaka viSaya nAma apAyuM te nagara niHsaMzaya hAlanuM saMkheDA che. zabdaDyutpatti pramANe saMgama kheTaka eTale be nadIonA saMgama paranuM gAma che, ane unDa ane ora saMkheDA samIpamAM maLe che. saMgama kheTaka viSaya kadAca gAyakavADanA tAbAno saMkheDA prAMta tathA hAla paNa saMkheDA mevAsa kahevAte revAkAMThA ejansine najIkana bhAga hoya. A be jIlalAnA nAmanuM kaMI aMze maLatApaNuM sUcave che ke eka samaye saMkheDA nAmanA rAjanagaravALA eka moTA prAntamAM teo hatA. A jIllAnA trikoNamiti mApaNInA nakazA mane maLe tema nathI, tethI be dAnapatramAM jaNAvelAM aTavIpATaka, kukakuTavalikA, kSIrasara ane suvaNarapalila gAmonA abhijJAna( oLakha)thI mAro upalo mata pUrNa sAbita karavA azakta che. paNa mArI pAse gujarAtane jUne nakaze che te saukerA( saMkheDA )nA agnikeNamAM kUdeyalI (kudelI) gAma, jenuM nAma kukakuTavalila sAthe maLe che te batAve che. dAna lenAra purUSa brAhmaNa sUrya, kSIrasaramAM vasanAra, bhAradvAja gotrane, zukala yajurvedanA mAdhyadina sabrahmacArI, dazapura je hAlanuM pazcima mAlavAnuM mandara che tyAMthI Avela che. dazapuranA caturvedionuM maMDaLa dhruvasena 2 nA zaka saMvata 400 nA kRtrima dAnapatramAM jaNAveluM che ane dazapuranA brAhmaNa jJAtinA eka purUSe mekala ane mevADanA cItaDagaDhanA lekha rasyA che. hAlamAM dazapurIA brAhmaNe gujarAtamAM najare paDatA nathI. dAnano lekhaka sAdhivigrahika reva che, jene ApaNe kheDAnAM dAnapatro parathI jANIe chIe ane daMtakanuM nAma, karka dAnapatra naM. 2 pakti ra7 mAM navuM che. tene jogika pAlakane khitAba je zabdArtha pramANe bhagikone pAlaka athavA jene sAMketika artha mane jANIne nathI te saMvata 391 nA saMkheDA dAnapatramAM paNa Ave che, jyAM pratikRtimAM paMkti 9 mAM mI. dhruva vAMce che tema bhagika-pAlakaTu-jJAna nahIM, paNa dUtakAtra bhagika-pAlaka-dujajAna che. jI. byulahara 2 e che. vo. 2 pA. 21 3 I. e. va. 10 5. 287 1 e. I. . 5 5. 30-ja e. I. . 2 pA. 420 4 For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRha daha 2 jo athavA prazAntarAganAM be dAnapatro dAnapatra naM. 1 ane naM. 2 nuM akSarAntare patarUM pahelaM 1 oM svasti nAndIpurAtsajalaghanapaTalanirgatarajanikarakarAvanodhitakumudadhavalayazaH2 prAtAnAsthagitanabhomaNDalonekasamarasaMkaTapramukhAgatanihatazatrusAmantakulavadhUprabhA3 tasamayaruditacchalodgIyamAnavimalanistrizapratApo devadvijAtigurucaraNakamalapraNA4 moghRSTavajramANakoTiruciradIdhitivirAjitamakuTodbhAsitazirAH dInAnAthAturAbhyAM 5 gatAtthijanAkliSTaparipUritavibhavamanorathopacIyamAnatriviSTapaikasahAyadharmasa - 6 cayaH praNayaparikupitamAnivIjanapraNAmapUrvamadhuravacanopapAditaprasAdaprakAzI7 kRtavidagdhanAgarakasvabhAvo vimalaguNakiraNapaMjarAkSiptabahalakalitimiranicaryaH 8 samadhigatapaJcamahAzabdazrIdaddaxkuzalI sarvAneva rAjasAmantabhogikaviSayapatirASTra9 grAmamahattarAdhikArikAdInsamanuvarNya bodhayatyastu vo viditamasmAbhiH saGgamakheTakaviSa dAnapatra naM. 1 dAnapatra naM. 2 10 yAntargatasuvArapalliyAme pUrvasI- yAntargatakSIrasaragrAmoparadakSiNasIne ni / tadviSayamAnena vrIhipiTakavA kSetraM / 10 nmAnena brIhidazaprasthavApaM kSetraM 11 [ya]syAghATanAni pUrvataH kSIrasaragrAmasImAsandhiH uttarataH kukkuTava / yasya pUrvatassandhau aGkollavRkSaH uttallikAgrAmasImAsandhiH rataH zAkavRkSaH 12 aparataH brahmadeyakSetraM vaTavRkSo / 11 vaTavRkSazca // aparataH khadirabadatalAikA ca / dakSiNataH suvarNA rivikSau" / dAkSiNataH zalbalI / palligrAmagAmI panthAH 13 aTavIpATakagrAmasandhizca / evameta. bhUtavaTazcevametaccatucaturAghATanavizuddha kSetraM sodraGga / 12 rAdhATanavizuddhaM sazIbaraM sodraga14 soparikaraM sarvAdAnasaMgrAhyaM sarvadityaviSTiprAtibhedikAparihINaM" - 1 . huza taraphathI maLela zAhinI chApa uparathI. 2 cihnarUpe darzAvela che. 3 dAnapatra naM. 2 mAM pati 1bI'sthagi' thI 53 // yAyache-naM. 2 mA saGkaTa che. 4 dAnapatra na. 2 mA tira ne gaMta ' cchalI' yA thAya. 3 , maNikA(ko)thA yAya. na. 2mA mukuTo pAyA. 4 'pUrita ' thA pUrI thAya che. 5 'mAninI ' thA pUrIyAya cha. 6 n| maMta vimala' thA yAyace. naM. 2mA 'paJjarA'cha. , 7 ne| mata 'kuzalI' yA thAya che. 1. dAnapatra naM. 2 mA rAdhikAdhikAdI'--. 2 mA tinamata samanudarzayatyastu ' thA yAyace. 11 pAyo grAmeparadakSiNasIni. 12 mA anDaranu virAma zila visaramANe che. 17 vayo vaTavRkSaH 14 vAyA vRkSau. 15 bAMyA panthAH 18 vayo zalmalau. 17hAnapatra naM.2 mA 5.12 viSTiyA thA pUrI thApa che. For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha patarUM bIjeM 15 bhUmicchidranyAyenAcATabhaTaprAvezyamAcandrAkArNavakSitisthitisamakAlInaM' 16 putrapautrAnvayabhogyaM dAzapuravinirgatakSIrasaragrAmavAstavyabharadvAjasagotravAjise17 neyamAdhyandinasabrahmacAribrAhmaNasUryAya balicaruvaizvadevAmihotrapaJcamahAyajJAdikki18 yotsarpaNArthaM mAtApitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhayedya vaizAkhazuddhapaJcadazyAmada kAtisamrgeNA19 tisRSTaM yatosyAsmadvaMzyairanyaivvAgAmibhogapatibhiH prabalapavanapraritodadhijalataraGga caJcalaM. 20 jIvalokamabhAvAnugatAnasArAnvibhAvAndIrghakAlastheyasazca guNAnAkalayya sAmA nyabhogabhUpraM21 dAnaphalepsubhiH zazikararuciraM yazazcirAya cicISubhirayamasmadAyonumantavyaH pAla yitavyazca / 22 yo vAjJAnatimirapaTalAvRtamatizacchinyAdAcchidyamAnakaM vAnumodeta sa paJcabhirma hApAtakaiH saMyuktaH 23 syAdityuktaJca bhagavatA vedavyAsena vyAsena / SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH [ / ] AcchettA cAnumaH 24 ntA ca tAnyeva narake vaset // vandhyATavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH [1] kRSNAhayo hi jAyante bhamidAya haira25 nti ye / bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH [ / ] yasya yasya yadA bhUmi stasya tasya tadA phalaM // yAnIha tAda 1hAnapatra na.2 mA 5.13 sthitisa thA pUrI yAya che.2 pAMyA dazapura naM.2 MHinya grAma za6 bhuu| havAmAM mAvyA cha bhane mAM vAstavya ne maha nivAsi pAyaje. naM.2 balamA 5. 14 mane pataI 19 bharadvAja thA yAyacha. pAMyA vAjasaneya. 3 naM.2 mA balIcaru. naM. 2 mA 5. 15 vaizvede ,, ,, hotrahavanapazca. 4 na. 2 mA 5. 18 vRddhaye thI pUrI yAyacha ra va nathI bhane vaizAkhapaurNamAsyAmu0. 5 , 17 bhogapati thI pUrI yAya che. pAya prerito mane taraMga naM. 2 nI sAtha. , , 18 sArAnvIbhavA thA pUrI yAya . 7 naM. 2 mA 5. 18 ruciraM thI pUrI yAyace. / , , 20 paTalA thA pUrI yAya che. , vAnamodeta moTI zata cha ,, pAtakai vAMyAmA spayukassA cha 5. 21 tyukta thA pUrI thAya cha , zyAsena bhane bhUmadaH che. , 22 AcchettA thA 51 thAya che. 10 , yo ba (vi)ndhyATavISvityAdi nayA 11 , rAjabhissa cha naM. 2 mA 5.23 yasya yasya dhA gharI yAya che. vAMyA yAnIha; dattAni na.2 bhA. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dada 2 jo athavA prazAntarAganAM ve dAnapatro 26 ni purA narendranAni dharthiyazaskarANi [1] nirmuktamAlyapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta // svada. 27 tAM paradattA vA yatnAdrakSa yudhiSThira / mahIM mahimatA zreSTha miti [ // ] dAnapatra naM. 1 dAnapatra naM. 2 saMvatsarazatatraye saMvatsarazatatraye dvinavatyadhi28 dvi[ na ]vatyadhike vaizAkhazuddhapaJca- 27 ke vaizAkhaporNamAsyAM bhogikapA dazyAM svamukhAjJayAlikhitamidaM sa- lakakarkadUtakaM likhitaM sAndhivigrandhivigrahakaraNAdhikRtaraveNa hikareveNa svamukhAjJayati 29 saM 300 902 vaizAkha zu 28 saM 300 90 2 vaizAkha zu 10 5 dinakaracaraNArcanaratasya 10 5 dinakaracaraNArcanaratasya zrIvItarAgasUnoH svahastoyaM zrIpra- zrIvItarAgasUnoH svahastoyaM zrIprazAzAntarAgasya [ // ] 29 ntarAgasya // 1.2 MbhA paM. 24 yazaskarANiyo 5 yAya -.2 mA nirbhukta cha. 2 naM. 2 5.25 gatlAi thA parI thAyacha.-.2 mA mahiMcha.-pAyA mahImA--.2 mAM pAlanaM // iti cha. mAM For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 114 da6 2 jAnAM umeTAMnAM tAmrapatro (zaka) saMvata 400 vaizAkha suda 15 nIce ApeluM bharUcanA da6 2 jAnuM dAnapatra 1875 mAM borasUdanA reva. josepha Telarane umeTA(kheDA jIlA)mAM eka vANionA gharamAMthI maLyuM hatuM. prathama mI. Telare mane patarAMonI chApa ApI, ane thoDA vakhata pachI tenA mAlikane thoDA divasa sArUM asala ApavA mATe bahu muzkelIthI) samajAvyA. te vakhatamAM meM eka "hApha sAIjha" phoTogrApha levarAvI lIdhe, te phoTogrApha patarAM sArI sthitimAM hovAthI bahu spaSTa AvyuM. A sAthe je pheTejhikagrApha e phoTogrAphanI nakala uparathI tayAra karyo che. patarAMonuM mApa 12 iMca x 17 iMcanuM che. DAbI bAjunuM kaDuM tenA uparanI mudrA sahita tenI gya jagyAe ja kAyama che. mudrA upara De. barnanAM kheDAnAM patarAnA " sAmA"nA je lekha che. paNa mudrA uparanA akSare eTalA badhA kaTAI gayA che ke pahelAMnA dAnapatranI madada sivAya te samajavA muzakela paDaze. patarAM ane mudrA banne bahu bhAre che. patarAMo upa2 kATa lAgyo nathI. te saMbhALapUrvaka rAkhyAM che ane kadAca AmalInA pANImAM sApha karyo haze. pahelA patarAnI chellI paMkti, ane bIjAnI chellI paMktinA zarUAtanA akSaro sivAyanA badhA akSare meTA ane UMDA kotarelA che. kAraNake bIjA patarAnI chellI paMktimAM mAdhava zabdanA chellA akSaranA lITAe eka bIjAmAM bhaLI jAya che ane e nAma phATe grAphamAM paNa cikhuM oLakhAtuM nathI. dAnapatra pote prephesara bhAMDArakare ja. bo. baeN. ro. e. . . 10 pA. 1mAM prasiddha karelAM da6 2 jAe ApelAM IlAonAM dAnapatrane akSara ane zabdaracanAmAM bahu maLatuM Ave che. te bannenI tArIkhanI nikaTatA-zaka saM. 400 ane 417--uparathI mAnI zakAya che te mujaba te baMne eka ja AdarzanI nakale che. IlAonAM patarAM saMbaMdhanI pra. bhAMDArakaranI badhI TIkA umeTAnAM dAnapatrone paNa lAgu paDe che. vaMzAvalImAM kaMI navI hakIkata ApI nathI. temAM gurjaravaMzanA prakhyAta traNa rAjAonAM nAma ApyAM che, te -dadda athavA da6 1 lo, jayabhaTa tenuM upanAma vItarAga, ane da6 2, tenuM upanAma prazAMtarAga. A nAmo pro. bhAMDArakare prathamathI kharAM ja ApyAM hatAM. jayabhaTe kAvI dAnapatramAM valabhI sAthenI je laDAI viSe kaheluM che tenuM sUcana mArA mata pramANe, nirvatomarataTavaraavidatanizAna vAhavattaratikuLasamUha: e vizeSaNamAM karyuM che. paraMtu te eTaluM ghATuM che ke kAvInAM patarAMnI madada sivAya temAM kaMI jANI zakAtuM nathI. adhijagurunaihavaMRvimonnatinI ro: "je dharmagurU pratye adhika nehasaMpanna che ane je A jIvalekane potAnA ujajavaLa dAkhalAthI zobhAyamAna kare che,"-A vizeSaNano meM karelo artha khAsa karIne AgaLa pAchaLa nAM vAkaye sAthe laIe te evuM anumAna thaI zake che ke, da6 2 je khAsa karIne dharmiSTa rAjA ane kaIka dhArmika sudhAraka haze. paraMtu A dizAmAM teNe zuM karyuM hatuM te kahevuM azakaya che. kAraNa ke te kaI jJAtine hatA, e paNa cokakasa jaNAtuM nathI. gurjaranAM patarAMnA nAMdIpurI nI cokakasa jagyA jaNAyAthI A rAjAonI rAjadhAnInA zaheranI cokakasa sthaLasImA jANI 1 I. e. va. 7 pA. 6-63 jI. byuhara For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM umeTAMnAM tAmrapatro zakAya che. e vadhAre saMtoSakAraka che, prophesara bhAMDArakara kahe che ke " gurjara vaMzanuM rAjadhAnInuM sthaLa bharoca hatuM," ane vadhArAmAM kahe che ke zahera tathA tenI AsapAsanA pradezanuM nAma paNa e ja hatuM. AmAM pahelI hakIkata sAva sAcI ane bIjI lagabhaga sAcI che. te zahera tathA pradezanuM A nAma prAcIna kALathI cAlu che e niHsaMzaya che. paraMtu gurjara rAjAe A zaheramAM rahetA nahotA. teo daravAjA bahAra pAsenA ja eka kilAmAM rahetA hatA. da6 2 jAnAM kheDAnAM banne dAnapatramAM tArIkha" nAMpurataH" "nAMdIpurImAMthI " nAMkhelI che. A vAkaya ane valabhInAM ghaNAM dAnapatromAM AvatAM "vamata" "valabhImAMthI " e vAyanI sAmyatA uparathI meM anumAna karyuM che ke A gurjaranI rAjadhAnInA zaheranuM nAma hovuM joIeH A nAmavALA eka jUnA sthaLa viSe mArI tapAsa ghaNu vakhata sudhI niSphaLa rahI. chevaTe bharUcanA DepyuTI ejyukezanala Inspe. kaTara rAvasAheba gopAlajI jI. desAIe bharUcanA brAhmaNe pAsethI jANyuM ke, bharUcanI pUrva dizAmAM jaDezvaranA daravAjA bahAra najIkamAM A nAmavALo eka jUno kilo hato. A hakIkata, jene "revAmAhAsya'mAMthI paNa Teko maLe che tene IlAo ane umeTAnAM patarAMomAMthI da6nA raheThANa viSe maLelI hakIkata saMpUrNa rIte maLatI Ave che. banenI zarUAta " mata vinavikSapAta majadAranAlA" e zabdothI thAya che. nAlA, jene kaMI paNa artha nathI, tene badale vAla7 vAMcavuM joIe emAM zaMkA nathI. je lakhANa uparathI A lekha kataranAre nakala karI hatI, te kadAca A cAlu hastAkSaronI lipimAM lakhelo haze. A akSare teNe sahimAM sAcavyA che. AmAMthI ne AkAra je vakto ane vitarAmAM tathA rATheDanAM dAnapatromAM Ave che e hatuM, e cakakasa che. eTale teNe vA badale nA vAMcyuM ane lakhyuM. paraMtu A anumAna sivAya paNa valabhInA patarAMomAM AvatAM navapAvaralU suratIvAsan athavA mopAttavAn jevAM vAka uparathI uparane sudhAro gya lAge che. kharA vAkayane artha "mo vasti ! vijayI chAvaNI je bharUcanA dvAra pAse rahe che. eTale nAMkhelI che temAMthI... e ja thaI zake che. A artha jaDezvaranA daravAjA bahAra nAMdIpurInA kilA sAthe barAbara baMdhabesate Ave che. eTale gurjara rAjyanuM rAjadhAnInuM sthaLa bharUcamAM nahIM paNa tenA pUrva taraphanA daravAjAnI najIkamAM ja hatuM, ema cokakasa mAnI zakAya. vadhArAmAM huM kahuM ke hiMdu rAjAonA mahelo teonA rAjyanA mukhya zaheranA daravAjA bahAra najIkamAM ja hoya che. Ane khAsa dAkhale bIkAneranA rAjAne mahela che. te zaherathI taddana jude, IzAna kaNamAM keTalAka vAra hUra che. dAnapatranI tArIkha, zaka saMvata 400 nA vaizAkhanI pUrNimAM athavA zuda 15, kaMI navIna jaNAvatI nathI, kAraNa ke IlAonAM dAnapatra uparathI ApaNe jANIe chIe ke da6 2 jAe zaka saMvata 417 sudhI te rAjya karyuM hatuM. prophesara bhAMDArakare pahelI vAra batAvyuM che tema, A zaka saMvata I. sa. 78-9 mAM zarU thatA sana che ane umeTAnuM pataruM barobara 1400 varSa jUnuM che, e viSe mane jarA paNa zaMkA nathI. dAna lenAra bhaTTa mahIdharane putra, kAnyaku athavA kane ja rahIza, eka bahuca eTale rUdI bhaTTa mAdhava hato. te cAre veda jANato hato. eka agnihotra tathA bIjI yajJakriyAo mATe kharca karavA mATe niguDa grAma tene ApyuM hatuM. madhya ane uttara gujarAtamAM ghaNI tapAsa karavA chatAM atyAra sudhI bhukti" ane dAnapatramAM batAvelAM bIjuM sthaLA oLakhI zakAyAM For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha nathI e zocanIya che. huM mAnuM chuM ke, te gAyakavADI pradezamAM AvyAM hatAM. dAnapatranA lekhaka adhikArI mAdhava bhadranuM nAma kaMIka upayogI che. kAraNa ke, ilAonAM dAna patra lekhaka mAdhavano putra reva hato. ApaNuM patarAMmAM mAdhavanuM nAma Ave che e tenAM kharApaNanI majabUta sAbItI che. chevaTe jayabhaTanAM kAvanAM patarAM uparanA lekha uparanI noMdhamAM meM je kahyuM che te pharIthI ahi kahIza, ke - umeTAnuM zAsana bahu upayogI che, kAraNa ke, dharasena 2 jAnuM kahevAtuM valabhInuM banAvI kADheluM eka dAnapatra A mULa uparathI karyuM che. A banAvaTI dAnapatra bebe kheMca royala eziyATika sosAyaTInI mAlikInuM che, ane tenI pahelI noMdha Do. bhAu dAjIe lIdhI hatI. huM phakta eka vAra thoDI miniTa mATe te meLavI zakyo chuM. paraMtu pahelI ja najare mane khAtrI thaI ke te umeTAnA dAnapatranI barAbara nakala hatI ane rAjAonAM nAme sivAya temAM kaMI paNa pheraphAra karyo jaNAte naDe. lipi paNuM valabhI nahIM, paNa gurjara che. A banAvaTI dAnapatra kadAca prAcIna haze, eTale valabhInAM patarAMonAM sananI zarUvAtanI tArIkha nakakI karavAmAM te upayogI thAya. kAraNa ke, banAvI kADhanAre evA rAjAnuM nAma pasaMda karyuM hatuM ke jene samaya kharA dAtAnA samayathI bahu dUra na hoya, evuM mAnI zakAya che. For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadda 2 jAnAM umeTAMnAM tAmrapatro akSarAntara patarUM pahelaM 1 oM svasti vijayavikSepAt bharukacchapradvArAvasakat sakalaghanapaTalAcinirgataraja2 nikarakarAvabodhitakumudadhavalayazapratApasthagitanabhomaMDalonekasamarasaMkaTapramu3 khagatanihatazatrusamatakulAvadhuprabhAtazamayaruditaphalodgIyamAnavimalanistUMzapratApode 4 vadvijAtigurucaraNakamalapraNamoghRSTavajrAmaNikoTirucirAdighitivirAmitamakuTo5 dbhAsitazirAH dinAnAthAturabhyAgatArthijanasliSTaparipUritavibhavamanorathopacI yamAnatR6 viSTapaikasahAyadhammaisaMcayaH praNayaparikupitamAninIjanapraNAmapurvamadhurAvacanopapA7 ditaprasAdaprakAzikRtavidagdhanagarakasvabhAvo vimalaguNapaMjarakSitpabahalakalitimi ranicaya zrI8 mahadastasya sUnu samadapratidvaMdvigajagaTAbhedinistUMzavikramaprakaTitamRgapatiki soravirya9 valepaH payonidhIkRtaubhayataTapraruDhadhanalevavihRtaniraMkuzadAnapravAhapravRtadidga10 ntivibhramaguNasamahaH sphaTikakapurapiNDapaNDurayazazcandanacaccitAsamunnatagagana lakSmIpa11 yodharosaMgaH zrIjayabhaTTastasyatmaja pratihatasakalajagadvayApidoSAdhikArApaciMbhitasaM12 tatAtamovRtviradhikagurusnehasaMpatkavimaladizodbhAsitajivalokaH paramabodhasamanugato 13 vipulagurjaranRpAnmayapradIpatomupagataH samadhigatapaMcamahAzabdamahArAjAdhirAjazrI 14 kuzalIsarvAneva rASTrapativiSayapatigrAmakuTAyuktakAniyuktakAdhikamahatvarAdInsamA jJapaiyaiti 15 astu vo viditaM yathA maya mAtApitrorAtmanazcaivAmAdhmikapunyayazobhivRddhaye kAnyakubjavA16 stavyatacaturvidyasamAnyavaziSThasagotraba casabrahmacAribhaTTamahidharastasya sunu bhaTTa. madhava 5. 1 pAMyA oM; vAsakAtU. va yAsu tAkSaremA cha. 5.2 pAyo yazaH pra. 5. 3 vAyA pramukhA; sAmaMtakulavadhU - - samaya; nistriMza. 5, 4 pAyo pramANo; vajra, ruciradIdhi; mukuTo. 5. 5 pAya dInA; turAbhyAga; kliSTa; triviSTapai. 5. 6 vAMyA pUrvamadhuravacano. paM. 7 vAMyA prakAzIkRta; nAgaraka; nicayaH. paM. 8 vAyo sUnuH; ghaTA; niviMza; kizoravIryyA. 5.9 vAMyA kRtobhaya; prarUDha; vanalekha zrI. 1242nA sudhaa| pramANe pravRtta 952 pramANe. 5.10 pAyA samUhaH karpUra; pANDura. 5.11 rotsaMgaH; jayabhaTa; syAtmajaH. vijRmbhita. 5. 12 pAyo tata; vRttira, (pra. bhAM7242nA sudhaa| prabhArI ) jIva. 5. 13 vAyA nRpAnvayapradIpatAmu... 14 baay| grAmakUTAyuktakaniyu 2 / ayukta mana niyutAnapatrAmA pApA sAthai sA . samAjApayati. paM. 15 vAyA gayA; puNya. 5.16 pAyA tacAturvidyasAmAnya;- vasiSTaH- mahIdharasanubhamAdhavAya, For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha patasaM bIjeM 1 valicarUvaizvadevAmihotrapaJcamahAyajJadikRyotsarpaNArtha kamaNIyazoDazataM 2 bhuktyantaH pAtiniguDagrAmosyaghaTasthanAni purvasyaM dizi vaghaurigrAmaH dakSi NasyAM dizi 3 phalahavadragrAmaH praticyAM dizi vihANagrAmaH uttarasyAM dizi dahithaligrAmaH evamayaM svacaturAghaTanavizuddho grAmaH sohaGgasaparikara sadhAnyahiranyAdoya sotpadhamAnaviSTika samasta rAjakiyAnamapravezya 5 acandrArkarNavakSitisaritparvatasamakAlina putrapautrAnvayakramopabhogya purvaprattadeva brahmadAyava6 jamabhyAntarasiddhayazakanRpakAlAtItasaMvatsaraMzatacatuSTaye vaizAkhapaurNamAsyAM uda kAtisargeNapratipA7 ditaM yatosyocitaya brahmadAyasthityA kRSataH karSayato bhuMjato bhojayataH pratidi zato vA na vyAsedha < pravartitavya tathAgAmibhirapi nRpatibhirasmadvaMzyairanyairvA sAmAnyabhUmidAnaphalamavetya bindUllolAnya9 nityAnyaizvaryANi tRNapralamajalabinducaJcalaJcajIvitamAkalayya svadAyanirvizeSoya masmadAyonumantavyaH pA10 layitavyazca tathA coktaM bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya ___ yadA bhUmitasya tasya tadA phalaM 11 yazcAjJAnatimiravRtamatirAcchIMdyAdAcchidyamAnamanumodeta vA sa paJcabhirmahApAtakai. zvarupapAtakaizca 12 saMyuktaH syaditi uktaM ca bhagavatA vedavyAzena vyAzena SaSTi varSasahastrANi svarge tiSThati bhUmidaH Acche13 tA cAtumantA ca tAnyeva nareka vaset yAnIha dattAni purAtanAni dAnAni dharthiyazaskarANi 14 nirbhuktamAlyapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta svadattAM paradattAM vA yatnadrakSa narAdhi15 paH mahIM mahImatAM zreSTha dAnAcchyAnupAlanaM likhitaM caitatpadAnujIvizrIbalA dhikRtagilakamU16 ninA mAdhavabhaTTena svahastoyaM mama zrIvitarAgazUno zrIprasaMtarAgasya paM. 1 pAyA balI; yajJAdikriyo; hAya SoDazata. paM. 2 pAyo syAghATasthAnAni, pUrvasyAM. paM. 3 pAyA pratIcyAM.saMbhAvata vihANaprAmaH vAMyA uttarasyAM; rAdhATana. 5.4 sohaH; soparikaraH sadhAnyahiraNyAdeyaH biSTika: kIyAnAma. 5.5vAyA AcandrAkIrNavaH kAlIna:. bhogyaH; pUrvaH 5.6 vAyA AbhyantarasiddhayA; saMvatsara. 5. 7 pAMca ditaH; tayA. paM. 8 pAyA pravartitavyaH sAmAnyaM. 5. 9vAMcyA tRNAgra; caJcala bhane bhIma zamhAbhAMbata malemA yi 'Na'na bhaNamA tathA unAmAnAM patabhA Avacha.vAyA yamasmaddA 5.11 pAMyArAcchidyA mahApAtakaizca mAthAzca BInamA 5.12 vAyA syAditi; vyAsena SaTiM. 5.14 pAyo yatnAda. 5.15 pAyA narAdhipa; likhitaMca. 5.16 vAMyA nunA; atiti tathATAmA mAdhava ne pahale mala che.hemAya che. zrIvItarAgasUnoH zrIprazAnta. For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM umeTAnAM tAmrapatro bhASAntara # svasti ! bharUkacachanA dvAra samIpa nAMkhelA, vijayI nivAsasthAnamAMthI, sakalaghanapaTalamAMthI bahAra AvelA rajanIkaranAM kiraNothI vikasatAM kumudasama ujajavaLa yazanA pratApavALA, aneka yuddhamAM tenI vimukha AvI saMhAra thaelA zatru sAmanatenI patnIonA prabhAvamAM rUdanathI jenI ujavaLa asine pratApa nitya moTethI gAjate; deve, dvije ane gurUnA caraNakamaLane namana karyAthI uddaghaNa, ghativALAM kiragovALa kaTI vajI maNithI prakAzane mugaTa jenA zirapara rAja hatAH svargamAM ekalA mitra samAna jeno ( puNya) saMcaya dIna, anAtha, Atura AjAra ), abhyartha, bhikSaka ane duHkhI janonA vibhava manoratha udAratAthI pUrNa karavAthI nitya vRddhi pAmata, madabharelI mAninI jananA, praNAma ane madhura vacanAthI praNayakalaha zamAvavAmAM naya ane viveka prakAzita karato ane jeNe kaliyuganuM ghana timira ujajavaLa guNanA piMjaramAM nAMkhyuM hatuM te zrI da6 hatA. hamalo karatA aneka madavALA mAtAne nirbhaya vikramathI saMhAratA siMha mAphaka madathI matta thaelA zatrugajenA gaNano saMhAra, tenI asinA vikamathI karyo hovAthI yuvAnasaMha samAna madabharelA pratApavALe tene zrI jayabhaTa nAme putra hatA. te, (pazcima ane pUrva sAgaranA ) banane kinArA para ugatAM vanamAM bhramaNa karatA gaja mAphaka ( khaMbhAtanA akhAta)nA bane kinAre ugatAM vanamAM gamana (caDhAI ) karI ane gajo niraMtara ati mada jhare che tema niraMkuza dAnapravAhane lIdhe te diggajonA vibhrama gusamUhasaMpanna hatuM. karparanA kaNa athavA TakA jevA ujajavaLa yazanA caMdanalepathI pitAnuM ja aMga ane lakSamI zrI )nAM samunnata payodhara ( uMce caDhatAM vAdaLAM)vALA gagana samAna hatA te vyApI (DhAMkI) dIdhA. tene putra, jeNe duSkAnA pratApathI ghaTa evuM ane akhila jagamAM prasareluM ghana timira dUra karyuM hatuM, je dharmagurU mATe adhika snehasaMpanna che, ane jeNe pitAnA zuddha badhathI jIvalekane prakAzita karyo che, je mahAna gurjara vaMzane prakAzanAra thayA che ane jeNe paMcamahAzabda prApta karyA che te mahArAjAdhirAja zrI dadda hatuM, te sarva kuzaLa hAlatamAM, samasta rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, Ayuktaka, niyuktaka, AdhikArika, mahattara, Adine zAsana kare che - tamane jAhera thAo ke meM mArAM mAtApitA ane mArA, A leka tema ja paralokamAM, puNyayazanI vRddhi mATe, kAnyakunjamAM vasatA, caturvedi madhyenA, viziSTa getranA, bahavRca sabrahmacAri, bhaTTa mahIdharanA putra, bhaTTa mAdhavane, bali, carU, vaizvadeva, agnihotra ane paMcamahAyajJa Adi vidhi anuSThAna mATe kamaNIyazeDazata bhukitamAM AveluM niguDa gAma jenI sImA -pUrvevadhaurigrAma, dakSiNe-phalahavagAmaH pazcime-vihANagAma, ane uttara-dahithaligAmaH A sImAvALuM A gAma udvega tathA upara kara sahita, anna ane suvarNamAM Avaka sahita, veThanA hakaka sahita, pUrve kahelAM de ane dvijanAM dAna varja karI, rAjapurUSanA praveza mukta caMdra, suraja, sAgara, pRthvI, nadIo, ane parvatAnA astitva kALa sudhI putra, pautra, ane vaMzajonA upaga mATe zaka saMvata 400 vaizAkha pUrNimAne dine, pANInA ardhathI dAnane anumati ApI bhaktithI ApyuM che. AthI te brahmadAyanA niyama anusAra ( A gAmanI jamInanI ) khetI kare, ke khetI karAve, upabhega kare athavA anyathI upabhega karAve athavA anyane sepe tyAre keIe tene pratibaMdha kare nahi ... ... ... ... ... ... ... ane A senApati zrI galakanA putra, (nRpanA) padAnujIvina bhaTTa mAdhavathI lakhAyuM che. A mArA zrImada vItarAganA putra zrI prazAntarAganA svahasta che. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 115 66 2 jA athavA prazAntarAganAM anugrAthI maLI AvelAM tAmrapatrA (zaka) saMvata 415 jyeSTha vadi 15 nIce Apele lekha e tAmrapatrA upara kAtarelA che. A patarAM gheADAM varSoM upara vAdarA sTeTanA navasArI prAMtanA palasANA tAlukAnA anuDhDhA gAmamAMthI maLyAM hatAM. te tathA I. e veA. 16 pA. 179-190mAM ane veA. 13 pA. 65-69mAM prasiddha thayelAM bIjAM patarAMe mane tathA DaoN. I. huscane rAva. sAheba mehanalAla. Ara. jhaverI mAraphata maLyAM hatAM. AnI zeAdhanI hakIkata prathama lakhANamAM ApI che. patarAMonuM mApa Azare 10 "x7" che. ane jADAM " che. vajanadAra kaDIe surakSita sthitimAM tenI mULa jagyAe ja che. jamaNI bAjunI kaDIne mudrA lagADelI che. e ja rAjAnAM prasiddha thayelAM umeTA ane ilAvanAM patarAMonI mAphaka tenA upara "zrI da'" lekha ane eka cArasa cihna che, je samajAtuM nathI.kAtarakAma sArUM che. akSarA UMDA kAtarelA ane spaSTa che. phakta thoDA ne ja bahu nukazAna thayuM che, agara kATathI nAza pAmyA che. lipi khIjAM e dAnapatrAnI lipine bahu ja maLatI Ave che. ' calAv ' ( 5. 1) zabdamAM ya nuM utAvaLathI lakheluM rUpa lakhyuM che, te na' jevuM lAge che. rAjAnI saddhi prAcIna nAgarI akSaromAM lakhelI che. A akSarA umeTAnAM dAnapadmamAM paNa che. joDaNI ane vyAkaraNu khIjAM e dAnapatrA jeTalAM ja kharAma che. AnA pahelA bhAga te dAnapatrA sAthe akSarazaH maLatA Ave che. A navA dAnapatranI hakIkata A pramANe che. mahArAjAdhirAja zrI 46 2 jo, jeNe 5'ca " mahAzabdo " meLavyA hatA, je zrIjayabhadranA putra ane zrI da 1 lAnA pautra hatA, teNe eka brAhmaNane tatha--umbarA nAmanuM gAma zake 415 nA jyeSTha zuddha amAMsane divase thayelAM sUryagrahaNa vakhate te divase dAnamAM ApyuM che. A gAma tatha--umbarAnA zraddAdvajijJa athavA prAMtamAM AvyuM che. tenI sImA--pUrve uSilaNu gAma, dakSiNe iSi, pazcime sAMkiya, ane uttare jaravadna. dAna meLavanAra bhaTTa mahIdharanA putra bhaTTa geAvindra hatA. te kAnyakubjanA caturveAi, eTale gujarAtanA kanAjI brahmaNAnI jJAtinA, kauzika geAtranA ane chandogazAkhAnA anuyAyIonA eka matanA hatA. A gAma tene paMcamahA yajJA ane bIjI keTalIka dhArmika kriyAonuM kharca karavA mATe ApyuM hatuM. dAnanI zarate haMmezamujabanI che. dAnapatranA lekhaka rAjAnA sevaka revAdita,athavA tenuM kharUM rUpa,-revAditya-te dAmeAdaranA putra hatA. khIjAM e dAnapatrA mujaba AmAM paNa tArIkha vijayanI chAvaNI, agara ' vikSepa' je bharUcchanA daravAjA bahAra hatI, temAMthI nAMkhI che. lekhanI navIna hakIkatamAM phakta tArIkha ane bhaugeAlika nAmeA e be ja che. te bAbata vadhu noMdhanI jarUra che. tArIkhamAM mAsanAM nAmanI bhUla jaNAya che. Do. zrAmanI gaNatrI pramANe zaka saMvata 415 jeSTha vada amAsanA divasa I. sa. 43 nA menI 31 mIne maLatA Ave che. A divase lekhamAM kahyA mujakhanuM sUryagrahaNu nahAtuM. paNa bIjI amAsanai divase, jIna ra9 mIe, kuMDalAkAra grahaNa hatuM, je hiMdustAnamAM dekhAyu' naheAtu te A grahaNa haze ema lAge che. mAsanA nAmanI bhUla lekhakanI hAya athavA te adhika mAsanI khATI gaNatrIne lIdhe thayelI hAya, te game tema hA, paNa da 2 jAnA * I. e. veA. 17 pA. 183200 jI. myuhara For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dada 2 jA athavA prazAntarAganAM tAmrapatrI itihAsa mATe tArIkhanuM mahatva baha ochuM che. kAraNa ke, tenuM jUnAmAM jUnuM dAnapatra ApaNA dAnapatra karatAM 15. varSa vaheluM che, ane moDAmAM moDuM dAna be varSa moDuM che. pahelAMnI tArIkha zaka-saMvat 400ne vaiizAkhanI pUrNimA che, ane bIjAnI tArIkha zaka saMvat 417nA ceSTa vada amAsanI che. bhaugolika nAme ethI paNa vadhAre jANavA joga che, TrAmeTrikala sarve, gujarAta sIrIjha naM. 34nA nakazAnI madadathI AmAM ApelAM lagabhaga badhAM sthaLe oLakhI zakAya tema che. tatha-ummarAgAma jyAMthI A patarAM maLyAM hatAM te bagumrA che tenI sImA - lekha mujaba. nakazA mujaba, pazcime saMkiya pazcime saMki dakSiNe ISi. dakSiNe IsinI vadhunI uttare jaravadra, uttare jevA. pUrve uSilaThaNa. pUrve eka nirjana sthaLa tathA eka jUnuM taLAva. joke cothA gAmanI mULa jagyA maLI zakatI nathI. te paNuM bI traNanAM nAme tathaumbarAne bagumrA tarIke oLakhAvavAne basa che. A be zabdomAM 3khyA ane 3Faa e saMskRta zabda "durane apabhraMza che. A zabda hajI paNa gAmanAM nAma paDavAmAM vaparAya che. ane nakazAmAM tApInI pAsenA pradezamAM umrA nAmanAM chaeka gAma che. tethI "tatha" ane "baga" e zabdo A umbarA( umrA )ne e nAmavALAM bIjAM sthaLAthI jAdu pADavAne lagADayAM haze, e saMbhavita che. baga" no artha zuM haze tenI huM aTakaLa karI zakatA nathI, paNa "tatha" kadAca prAkRta "tiya ane saMskRta '" no apabhraMza haze. For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara' patarUM pahelaM 1 A svasti vijayavikSepAt bharukacchapradvAravAsakAt sakalapanapaTalavinimnataraja nikarakarAvabodhita 2 [kumudadhavalayazapratApasthagitanabhomaNDalonekasamarasaMkaTapramukhagatanihatazatrusAmaM takulAvadhupra3 bhAtazamayaruditaphaloddIyamAnavimalanistriMzapratApodevadvijAtigurucaraNakamalapraNamodRSTa 4 vajrAmaNikoTiruciradidhitivirAjitamakuTodbhAsitazirAH dinAnAthAturAbhyagatArthi janazliSTapa5 ripUritavibhavamanorathApacIyamAtRviSTapaikasahayadharmasacayaH praNayaparikupitamAninIjana 6 praNAmapurvamadhurAvacanopapAditaprasAdaprakAzikRtavidagdhanAgarakasvabhAvo vimalaguNa paMjarakSi7 ptabahalakalitimiranicayazrImadadastasya sunu samadapratidvaMdvigajaghaTAbhedinistriMzavi kramapraka8 TitamRgapatikisoraviryavalepaH payonidhikRtaubhayataTapraruDhadhanalekhavihRtaniraMkuzadA napavA9 hapravRtadigdantivibhrama guNasamUhaH sphaTikakArapiNDapaNDurayazazcandanacarcitAGgasa munnatagaga nalakSmipayodharosaMgaH zrIjayabhaTTastasyatmaja pratihatasakala jagadvyApidoSAdhikAra vijRmitasaMta11 tAtamovRtviradhikagurusnehasaMpatkavimaladizodbhasitajivalokaH paramabodhasamAnugato vipulagu. 12 rjaranRpanmayapradipatomupagataH samadhigatapaMcamahAzabdamahArAjAdhirAjazrImaddadaH kuza lIsA13 ne va rASTrapativiSayapatigrAmakUTAyuktakAniyuktakAdhikamahattarAdAsa mAjJApayati astu vo vidi14 taM yathA mayA mAtApitrorAtmanazcaivAmuSmikapuNyayazobhivRddhayekanyakubja15 vAstavyatacAturvidyasAmAnyakausikasyagotracchandogasabrahmacAri16 bhaTTamahidharastasya sUnu bhaTTagovinda balicaruvaizvadevAgnihotrapaJcamahAyajJadika 5. 1 pAyA oM; vAyA rajanI; vAsakAt na 'va' na sa mAya. paM. 2 vAMyA pramukhAgata; kulavadhU; kumuda nA ku aspaSTa che. 5. 3 bAMyA samaya, praNAmo 5.4 pAyo vajra ; dIdhiti; To; rAdInA; bhyAgatA; kliSTa 5.5 vaaye| rathopa; trivi; sahAya; saMcayaH paM. 6 bAMyA pUrva madhura; prakAzIkRta pAyA nicayaH; --daddA sunuH 5. 8 pAMya kizoravIryA; nidhIkRto; pra4; vanalekhA. 5. 9 pravRtta; kapUra; pANDura. 5. 10 bAya lakSmI; rotsaM bhaTastasyAtmajaH 5. 11 vAyA tatamovRttira; dbhAsita; jIva; samanugato. 5. 12 pAye nRpAnva; pradIpatA 5.13 yuktakaniyukAdhika 5.15 pAyA tacAturSi; kauzikasagotra 5. 16 pAyo mahIdhara; govindAya yajJAdiki. For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daI 2 jA athavA prazAntarAganAM tAmrapatro 33 patarUM bIjeM 17 yotsarpaNathaM tathaumbarAhAradvaliza antaH pAtitathaumbarAgrAmosyAghaTanasthanAni 18 purvata uSilathaNagrama dakSiNata iSigrAma pazcimataH saMkiyagrama utarata jaravadragrama 19 evamayaM svacaturAghaTanavizruddho grAmaH sodraMga[ : ]saparikara sadhAnyahiranyAdeya[ : ] 20 sotpadyamAnaviSTika[:] samastarAjakiyanamapravezyamacandrakarNavakSitisaritparvatasamAna kAlIna[:]pu21 trapautrAnvayakramopabhogya[ : ][vaprattadevabrahmadAyavarjamabhyantarasiddhayA zakanRpakAlA tItasaMva[ccha] 22 razatacatuSTaye paMcadazAdhike yeSTha[ / ]mAvAsyarsayagrahe udakAtisargeNapratipAditaM yatosyocita23 ya brahmadAyasthityA kRSataH karSa[ ya ]to muMjato bhojayataH pratidizato vA na vyAsedhaH pravartitavya[ : ]tathAgA24 mibhirapi nRptibhirsmdvNshyairnyairv[| ] sAmAnyabhUmidAnaphalamavetyabindUllolAnya nitya[ / nyaizvayaNi tR25 NAgralamajalabinducaJcalaJcajIvitamAkalayya svadAyanirvizeSoyamasmaddAyonumantavyaH pAlayi26 tavyazca tathA coktaM bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH [1]yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA pha27 l[||]yshcaajnyntimiraavRtmtiraacchidyaadaacchidymaanmnumodetaa vA sa paJcabhi mahApAtakairupapAtakaizca 28 saMyuktaH syaaditi[| ]uktaM ca bhagavatA vedavyAzena vyAzena[ 1 ]SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhuumidH[| ]A29 cchettA cAnumantA ca tAnyeva narake vaset | // ]yAnIha dattAni purAtanAni dAnAni dharmArthAyasaskarA30 nni[| ]nirbhuktamAlyapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta [ // ] svadattAM . paradattAM vA yatnadrakSa na31 rAdhipaH [1]mahIM mahImatAM zreSTha dAnAcchyAnupAlana[ // ]likhitaMzcaitatpAdAnu jIvidAmodarasute- . 32 na revAditena svahastoyaM mama zrIvitarAgasUto zrIprasantarAgasya[ // ] paM. 17 vAyotsarpaNArtha; dhATanasthAnAni. 5.1. vAMyA pUrvata; grAmo; grAmaH; grAma uttarato; grAma 5. 19 pAyA rAghATa; soparikaraH, hiraNyA. paM. 20 vAMya kIyAnAmapravezya A, ndrArkA. 5. 21 vAMyA pUrva saMvatsa. paM. 22 vaay| jyaiSThAmAvAsyAyAM, sUrya pratipAdita. 5. 23 paay| yA.. 24 pAyA zvaryANi, paM. 25 ' dAyo' dvAyo / sAga cha.5.27 vAyA yazcAjJAna; modeta paM. 28 vAMyA vyAsena 5.29 yAMcyA tAnyeva; rthayazaska paM. 30 vaay| yatnAdrakSa paM. 31 pAyA rAdhipa; taM caita 5. 32 vAMyA zrIvIta; sUnoH zrIprazAntaH revAdityena namAne revAditena kadAca vaparAyuM heya. le. | For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 116 da6 2 jAnAM IlAvamAMthI maLI AvelAM tAmrapatro (zaka) saM. 17 jyeSTha vadi amAvAsyA (I. sa. kalpa-6) da6 2 jAna IlAvanuM dAnapatra prathama prophesara Ara. jI. bhAMDArakare ja che. . ra. e. se. . 10 pA. 19 mAM prasiddha karyuM hatuM. bebe eNca opha royala eziyATika sosAyaTInI mAlikInAM mULa patarAMo uparathI, lIgrApha sAthe, te huM pharIthI prasiddha karuM chuM. te bharUca DisTrikaTamAM IlAva najIka maLyAM hatAM. AmAM be patarAM che. dareka 11" lAMbuM ane 6 " paheluM che. lakhANanA rakSaNa mATe kAMThA saheja jADA karelA che, ane lekha Akhe surakSita che. be kaDIo mATe kANuM che, paraMtu jyAre patarAM mane maLyAM tyAre phakta DAbI bAjunI kaDI kApyA vagaranI rahI hatI. te lagabhaga " jADI ane valabhInI kaDI jevI sAdhAraNa goLa che. tenA uparanI madrA ekaMdare meLa che. teno vyAsa Azare 1 " athavA 1" ne che. tenI upara upaselI biMbAkAra sapATI para kaMIka citrAmaNa che. te kadAca pakSI rUpamAM garUDanI AkRti haze. tenI nIce lIgrApha karatAM mULamAM vadhAre sahelAIthI vAMcI zakAya tevA akSaromAM "zrI- (6) " lekha che. AghopAMta bhASA saMskRta che. ane cheka 13 mI paMkti sudhI lekha umeTAnAM dAnapatranA lekha sAthe lagabhaga akSarazaH maLato Ave che. vaLI A banne dAnapatrAnI paM. 1 thI 6 sudhInuM da6 1 lAnuM varNana kheDAnAM be dAnapatranI 5. ra5 thI. 31 sudhI dadda 2 jAnAM varNanamAMthI zabda zabda lIdheluM che. lekha da6 2 jA urphe prazAMtarAganA samayane che. temAM tithi zake 417 (I. sa. 49pa-2) nA ceSTha amAvAsyAne divase sUryagrahaNa samayanI che. te divase janarala kanIgahAmanI sUcanAnusAra budhavAra tA. 8 mI juna 495-I hatI te divase sUryagrahaNa paNuM hatuM. paraMtu te grahaNa pArisamAM sAMjanA 6-30 vAge thayuM hatuM. eTale gujarAtamAM te rAtre lagabhaga 11 vAge thayuM hatuM ane dekhAya evuM nahatuM. arthAta A grahaNa hiMdu khagoLavettAo dhyAnamAM na le tevuM hatuM. paMDita bhagavAnalAla IndrajI, jeNe A dAnapatranA kharApaNu virUddha AgaLa pA. 7ra thI 74 mAM TIkA karelI che ane je dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che te ema dhAravA prerAya che ke gurja2nAM dAnapatranA kharA saMvatanA varSa 417 nA jayeSTha amAvAsyAne divase thayelA sUryagrahaNanI kharI mAhitI A beTe lekha banAvI kADhanAre meLavI haze, ane tenA kharA saMvatanI mAhitI nahIM hovAthI teNe varSane zakanA saMvat tarIke jaNAvyuM. A mata pramANe janarala kanIgahAme karelI gaNutrInuM pariNAma AgaLa pAne 77 mAM ApyuM che. bharUka athavA bharUcanA daravAjA pAse vijayI chAvaNImAMthI A dAnapatra apAyuM che, ane ane dAnapatramAM akulezvaranA "vivA' mAM AvelAM rAIdhama gAmane ulalekha che. akalezvara e naM. 139 ane 140nA dAnapatranAM arezvaranuM, hAlanAM aMkalezvara athavA aMkalezvarane bahu ja maLatuM bIjuM nAma haze. ApelAM gAmanI pUrve vAraNera gAma,jene prophesara bhAMDArakara lAvanI IzAna kANumAM Azera 4 maila upara ane aMkalezvaranI agni keNumAM Azare 8 maila upara AvelA hAlanA vAlanera' tarIke oLakhAve che; dakSiNe varaSNA nadI, jene te hAlanI " vaMda-kharI" tarIke oLakhAve che; pazcime zukaDaka athavA zuMThavADaka gAma; ane uttare alama gAmazaMvaDaka agara zuMThavADaka e kadAca surata DisTrikaTamAM cIkhalI" tAlukAmAM AveluM hAlanuM "saMthavADa' haze. paraMtu A gAmanA cokkasa sthAna vize khAtrI karavA mATe mArI pAse nakazA nathI. rAIdhama ane aralaumanAM gAmaDAMonuM nizcita sthaLa hajI jANavAnuM bAkI rahe che. * I. e. je. 13 pA. 125 je, eka lITa 1 zivanA akula nAma uparathI kadAca paDayuM haze. 2H potAnA carcApatranA mathALe che. bhAMDArakara ema kahe che ke A dAnapatra sarata TikaTamAM gAmaDAMmAMthI upalabdha hatuM, paraMtu tenA carcApatranA aMtamAM je pramANe pote ja kahe che tema IlAva ke jyAMthI A dAnapatra maLI AvyuM hatuM te gAma bharUca DisTriTamAM AveluM che. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM IlAvamAMthI maLI AvelA tAmrapatro akSarAntaraM patarUM pahelaM. 1 OM svasti vijayavikSepAt bharukacchapadvAranA[vo sakAt[ / saka[ jai lagha napaTalavinirgatarajanikarakA[ka] rAvabodhitakumuda2 dhavalayaza[ : ] pratApa[ ne ][1]sthagitanabhomaNDalonekasamarasaMkaTapramukha[ 1 ]gata. nihitazatrusAmaMta kulavadhUprabhAtasama3 yaruditapha[cche ]loni[ nagI ]yamAna vimalanistriMzapatApo devadijAtigurucaraNa kamalapraNAmoddhRSTavajramaNikoTiruciradI 4 ghitivirAjitamukuTodbhAsitazirAH di[ dI ]nAnAthAtura[ 1 ]bhyAgata[ 1 ]rthijana [1]cli[ kli ]STaparipUritavibhavamanorathopacIyamAna tR[ tri ]viSTa5 paikasahAyadharmasaMcayaH praNayaparikupitamAninIjanapraNAmapUrvamadhU [ dhu ]ravacano papAditaprasAdaprakAzi[ zI kRtavidagdhanA6 garakasvabhAvo vimalaguNapaMjara[1]kSiptabahalakalitimiranicayaH zrImadarda[6] stasya su[ sU nu[ : ]samadapratidvaMdvi gajaghaTA7 bhedinistrivikramazprakaTitamRgapatikiso[ zo ]ravi[ vI ][ 1 ]valepaH payo nighi[dhI ]kRtaubhayataTapraru[ rU ]Dhadha[ va ]na lekha[ 1 ]vihRtaniraMkuzadAnapravA8 hapravRttadigdantivibhramaguNasamUhaH sphaTikaka'[ ]rapiNDapANduNDui ]rayazazcandana carcitasamunnateMgaganalakSmi[kSmI payodharo9 [t ]saMgaH zrIjayabhaTastasya[1]tmajaH pratihatasakalajagadvyApidoSAdhikAra viz2a [-]bhita saMtatA[ ta ]tamovRtvi[ ti ]radhikagurusne10 hasaMpannavimaladizobhAsitajIvalokaH paramabodhasamA[ ma ]nugato vipulagurjara nRpAnma[ nva ]ya pradi[ dI ]patAmupagataH 11 samadhigatapaMcamahAzabda mahArAjAdhirAja zrImahaddaH kuzalI sarvAneva rASTrapati viSayapati graamku[kuu][]yu1 muLa patarAM uparathI. 2 umeTAnAM dAnapatramAM paNa nAsat vAMcana che. Do. myuhara sUcave che. vA ne badale nI bhUla asala lekha je cAlu hastAkSaromAM hato ane jemAMthI kotaranAre nakala karI hatI temAMthI kadAca thaI haze. 3 vAMco sagaDha 4 umeTA dAnapatramAM pratApa vAMcana che, paraMtu artha baMdhabesatA ANavA mATe pratAna vAMcana ApaNe laIe chIe. 5 umeTA dAnapatramAM jaja vacana che. De. vyuhara teno cha4 mAM pheraphAra karavAnI jarUrIAta mATe zaMkA batAvI che. paraMtu be kheDAnAM dAnapatromAM isTa e spaSTa rIte vAMcana che. 6 vAMce tad umeTA dAnapatramAM Dha vAMcana che. paraMtu A dAnapatranI peThe tenA pautranuM nAma 4 ema lakheluM che. 7 umeTA dAnapatranI 10 mI paMktimAM ciMtAsamunnata A pramANe vAMcana che. 8 umeTA dAnapatranI 12 mI pakitamAM saMpa ema vAMcana che. 8 pahelAM to kotaravAmAM Avyo hato pachIthI o nA bhAtrAnA thaa| mAga bhUsI nAMgI tA 42vAmA maany| che. For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 gujarAtanA aitihAsika lekha 12 ktakA[ ka ]niyuktakAdhI[ghi ][ kAri ]ka mahattarAdI t [n ] samAja[i]. pyti[| ]astu vo viditaM yathA mayA mAtApitrorAtmanazcaivAmuSmikapuNyayazo13 bhivRddhaye abhi[ hi ? ]cchatravAstavya tac [ cA turvidyasAmAnya ka[1] za[ zy ] paza[ sa ]gotrabahavi[ Dha ]rca sa brahmacAri bhaTTa govindasta bIjaM patarUM 14 sya su[ sU ] [ nave bhaTTa na[1][T]yaNa[ 1 ]ya balicaruvaizvadevAgnihotra paNca [Jca ]maha[ 1]ja[ ya ]jJAdikR[ kitsarpaNa[1]rtha[i] akulezvaraviSaya[1] ntaH pAti rAi15 dhaM grAmosyAgha[T]Ta stha[1]nAni pu[pU ]vataH vArane[ Ne ]ragrAmaH dakSiNataH varaNDa[1]nadiH pazcimataH zuMThava[ vA ! ]DakagrAmaH uta[ ta ]rataH 16 aralauma graam| -ca evamayaM khacaturAgha[T]Tanavizuddho grAmaH sodraGga[ : ] sa[]parikara[ : ]sadhAnyahiranya[ Nya ][ I deya[ : ]sotpadyamAnaviSTika[ : ] 17 samasta rAjaki[ kI ]ya[ 1 ]na[ 1 ]mapravezyama[ zyA ]candra[1][ 1 ]rNava kSiti saritparvatasamAnakAlIna[ : ]putrapotrAnvayakramopabhogya[ : ] [ pUrvaprattadeva18 brahmadeyavarjamabhyantara siddhaya[ 1 ]zakanRpakAlatItasaMvaccha[ tsa ]ra zatacatuSTaye saptadazAdhike ye[ jye ]STha[T]ma[1]vAsya[ ]su[ sUrya grA19 de udakAtisargeNa pratipAditaM [ taH] [[ ]yatosyocitaya[1]brahmadAyasthityA kRSataH karSayato bhuMjato bhe[ bho ]jayataH pratidiza20 to vA na vya[ 1 ]sedhaH pravartitavya[ : ] [ / ]tathAgAmibhirapi nRpatibhirasmaiMzyai ranyairva[]sAmAnya[ ]bhUmidAnaphalamavetya bindundUi ]llolAnyanitya[]nyaizvarya[1] 21 Ni tRNa[1] alagnajalabinducaNca[Jca ]laNca[Jca ]jIvitama[1]kalayya svadAya. nirvise[ ze ]SoyamasmadA[ dA yonumantavyaH paalyitvyshc[| tathA coktN|] 1 umeTA dAnapatranI 14 mI paMktinI paThe AMhi paNa vAMcana mAya che. paraMtu be kheDAnAM dAnapatranI 32 mI paMktimAM che tema AdhiArija ema sudhAro karavo ja joIe e niHzaMka che. 2 anusvAranI bhUla che. 3 pahelAM AMtu kotaravAmAM Avyo hato ane pachIthI te thoDA bhUsIne karavAmAM Avyo 2. 4 atri( hi ? )thA mAMhi sudhArnu akSarAta2 me 26 43vA asA 52 taravAmAM mAyuM che. 5 pra. bhAMDArakara 3iSara vAMce che, paraMtu bIjA padamAM anunAsika nathI tema pahelA pada upara anusvAra paNa nathI kotareluM. 6 pra. bhAMDArakara ravam vAMce che ane hAlanuM "chIda' sAthe oLakhAve che. pahelA be akSaronI nIce traNa rada karelA akSaranI nizAnI che, jemAMnA pahelA be vari che, nAma je pramANe che tema pahelAM be akSaro te cokakasa paNe 2aa che. bIju pada nIce jamaNI bAjunA khUNAmAM thoDuMka bhUMsAI gayuM che. paraMtu zarUvAtanI 2 vagaranuM che. tronuM pada joke barAbara dha nathI tema 4 paNa nathI. paraMtu va 42tAM dha 2 1dhAre bhagatuM che. 7 vAMyA nadI 8 . mA242 aratauma athavA saraThauma pAMya che. temAM pAchaLanone vadhAre ThIka gaNe che ane tene vAnerathI doDha mAIla dUra hAlanA murajU sAthe sarakhAve che. 9 zabdanI vacce hovAthI A virAmacihnanI jarUra nathI. For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadda 2 jAnAM ilAvamAMthI maLI AvelAM tAmrapatro 22 bahubhirvasudhAbhukta[ ] rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yA bhUmistasya tasya tadA phalaM [ ||]zva [T]jJAnatimirAvRtamatirA 23 cchidya[ 1 ]dAcchidyamAnamanumodeta vA sa paNca[Jca []bhirmmahApAtakairupapAtakaizca saMyukta[ : ]syAditi[ // ]uktaM ca bhagavatA veda vyAze[ se ] 24 na vyAze[ se ]na[ / ] SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH a[ []cchettA cAnumantA ca taM[T]' nyeva narake vaset [ // ] yAnIha dattAni purA 25 tan[ 1 ]ni dAnAni dharmma [ 1 ]yasa [ rA ]skarANi nirbhuktamAlyapratimAni tAna ko nAma sAdhuH punarAdadIta // svadattAM paradattA [ - ] vAya 26 tnAdrakSa narAdhipaH' mahIM mahi[ hI ] matAM se [ zre ]STha dAnAcchreyonupAlanaM [ // ] likhitamidaM saMdhivigraha[ 1 ]dhikRtareveNa ma[T]dhavasutena [ // zrIvi [ vI ]tarAgasu[ sU]no[ : ]svahastoyaM mama 27 zrIprazAntarAgA [ ga ]sya [ // ] 1 anusvAranI bhUla che. 2 Adi ane umeTA napatra me meDAna hAnapatranA vayana purAnarendraiH karatAM jAdu' ja che. u visarganI lUsa le. 4 umeTA dAnapatrathI juduM paDe che. sadgi AMhI cAlu hastAkSarAmAM nathI. le. 10 37 For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAtara che ! svasti ! bharU kacchanA dvAra (daravAjA) AgaLa AvelA vijayI nivAsasthAnamAMthIH (5. 1)sajaLa ghana vAdaLamAMthI bahAra nIkaLatA zazInAM kiraNathI jAgRta thaelA zveta kumuda jevI yazanI velIthI nabhamaMDaLa chAyI nAMkhato, aneka samaranAM saMkaTamAM jenI sAme AvatAM saMhAra thaelA zagusAmantakulanI patnIo prabhAta samaye rUdanathI jenI asina pratApa moTethI jAhera kare che e deva, dvija ane gurUonAM caraNakamaLane praNAma kIdhethI paMktio paDelA keTI vamaNinA ujajvaLa kiraNothI virAjita mugaTathI maMDita ziravALo, dIna, anAtha, AjArI, abhyAgata, yAcaka, ane vipattivALA jananA vaibhava (lakSmI) mATenA mAratha pUrNa karavAthI niraMtara vRddhi pAmatA, svargaprAptinA eka ja sahAya dharmasaMcayavALe, pUrve praNaya thI kepita thaelI mAninI jananA praNAma pachI madhura vacanathI udbhavelA prasAdathI prakAzita thatA vidagdha ane nAgarika svabhAvavALe, vimala guNanAM kiraNonA piMjaramAM kalinA ghanatimirane nAMkhanAra, paMca mahAzabda prApta karanAra zrI dadda hate. (paM. 6). tene putra zatrunI madenmata gajasenAne saMhAra nirdaya phALa (phalaMga) mArI karanAra juvAna siMha je pitAnI taravArathI pratApa prakaTa karanAra, niraMkuza dAna pravAhathI ane udadhinA bane taTa para AvelAM vanamAM gamana karI satata mada jharatA ane kIDA karatA diggajenA guNasamahavALo, gaganalakSamInAM samunnata vAdaLAM rUpI payodhane sphaTika ane kara jevA zveta yazanAM caMdananA lepathI sugaMdhita karatAM zrI jayabhaTa hate. (paM. 9) teno putra, sakala jagata vyApI denAra deSanA adhikArathI uddabhavelA ghanatimira ne hAMkI mUkanAra, gurUnA adhineha thaelA vimala AdezathI chavalokane prakAzita karatA, paramabodha prApta karanAra, vipula gurjara nRpanA anvayamAM mazAla je, paMcamahAzabda prApta karanAra mahArAjAdhirAja, zrI da6 kuzaLa hAlatamAM samasta rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, Ayutaka, niyuktaka, AdhikArika, mahattara Adine jAhera kare che - (paM. 12) tamane jAhera thAo ke -mArAthI mAtApitAnA tathA mArA paralokamAM paryAyazanI vRddhimATe ahicchatramAM nivAsa karatA, te ja sthaLanA caturvedi madhyenA, kAzyapa zetranA, bahuvRca sabrahmacArI bhaTTa gevindanA putra bhaTTa nArAyaNane bali, carU, vaizvadeva, agnihotra, paMcamahAyajJa Adi anuSThAna mATe akulezvara viSayamAM rAIdhagAma jenI sImA: pUrve vAraNera gAma; dakSiNe varanDA nadI; pazcime zuSThavaDaka gAma ane dakSiNe aralauma gAma; A cAra sImAvALuM gAma uDa sahita, uparikara sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, veThanA hakka sahita, rAjapurUSanA pravezamukta, caMdra, suraja, sAgara, pRthvI, nadIo ane parvatAnA astitvakALa sudhI, putra, pautra, ane vaMzajenA upaga mATe, pUrve deva ane brAhmaNone karelAM dAnavIrya karI abhyantara siddhithI, zakarAjAnA samaya pachI saMvatsara 417 mAM jeSTha amAsa ne sUryagrahaNa nA samaye pANInA artha sAthe apAyuM che. (5. 19) AthI A mANasa jyAre brahmAdAyanA niyamAnusAra A gAmanI khetI karate hAya athavA khetI karAvatA hoya athavA upabhega karate hoya athavA upabhega karAvatA hoya, athavA anyane saMpate hoya tyAre keIe paNa pratibaMdha na kare. | ( pa. 20) A amArA dAnane amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpee pote karelA dAna mAphaka, bhUmidAnanuM phaLa dAna denAra ane rakSanArane sAmAnya che, zrI jalabiMdu jevI caMcala ane anitya che, ane jIvita tRNanA age jalabiMdu jevuM caMcala che ema mAnIne anumati ApavI For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha 2 jAnAM IlAvamAMtho maLI AvelAM tAmrapatro ane tenuM rakSaNa karavuM. ane Ama kahevAyuM che ke -sagarathI mAMDIne baha napAe bhUmino upabhoga karyo che. je je samaye je bhUpati haze tene te samaye tenuM phaLa che. ane ajJAnanA ghanatimirathI AvRta thaelA manavALe je mANasa A dAna japta karaze athavA temAM anumati Apaze te paMcamahApAtakane ane anya nhAnAM pApane doSI thaze. ( 5. 23) bhagavAna veda vyAse kahyuM che ke -bhUmidAna denAra 60 hajAra varasa svargamAM vase che ane te japta karanAra teTalAMja varasa narakamAM vAsa kare che. pUrAtana, dharma, artha ane yazanI utpatti vALAM dAne pratimAne arpaNa thaelI nirbhakata mAlA jevAM che. kaye sujana te punaH pAchAM laI leze ? tamArAM athavA anyanAM karelAM bhUmidAnanuM, he nRpamAM zreSTha nRpa ! rakSaNa tuM saMbhALa pUrvaka kara. dAna devA karatAM dAnanI rakSA adhika che. (5. 26 ) mAdhavanA putra saMdhivigrahAdhikRta revathI lakhAyuM che. (paM. ra7) zrI vItarAganA putra zrI prazAntarAganA hArA A svahasta che. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 117 rAjA jayabhaTa 2 jAnAM tAmrapatro ce. saMvata 456 mAgha sudhi 15 A lekha tathA bIjA keTalAka lekha navasArInI sa2 kAvasajI hAMgIra reDImanI madresAnA AsisTa mAstara mI. zerIArajI dAdAbhAI bharUcAe mane prasiddha karavA mATe ApyA hatA. e lekha navasArImAM koI pAyA khodatAM maLI AvyA hatA. A lekha be patarAM upara che. te dareka 12 "paheluM ane 9" uMcuM che. kAMThA moTe bhAge raheja jADA rAkhI aMdaranI bAjue vaLyA che, jethI lekhanuM rakSaNa thaI zake. bIjA patarAnI zarUAtamAM pahelI paMktine pahelo akSara tathA bIjA akSaranA thoDA bhAgavALA hAne TukaDo bhAMgI gayo che. ane e ja patarAmAM eja bAjue nIcalA bhAgamAMthI 4"3ane 4rU"nI bAjuovALe eka trikoNAkAra jevaDe TukaDe bhAMgI jaI khovAI gaye che. paraMtu lagabhaga badhAya nAza pAmelA akSaro pUrA pADI zakAya che. patarAM jyAre pahelAM mArA hAthamAM AvyAM tyAre tenA upara tenA jeTalo ja jADe kATane thara jAmyA hatA ane eka akSara paNa koI thaLe jANI zakAtuM nahotuM. paraMtu te sApha karI A lekha suvAcya karavAmAM huM phattehamaMda thayo chuM lekha patarAMnI pahoLAImAM ADe lakhyuM che. be kaDIo mATe kANuM che, paNa kaDIo tathA temAnA eka upara mudrA hovI joIe te khavAI gayAM che. bhASA AghopAMta saMskRta che. chellI paMkitamAM ApelI sAkha sivAya, lipi gujarAtamAM maLI AvelAM cAlukya ane rASTrakTanAM sAtamA saikAnAM dAnapatro jevI che. A jAtanI lipi cothA saikAnI dakSiNa-hindanI bALAkSarI uparathI banelI che, ane te ja samayanI jUnI nAgarIthI ghaNe aMze jAdI che. paraMtu 44 mI patimAM sAkhanI lipi dAnapatranI lipi karatAM taddana jAdI che, te sAtamA saikAnI nAgarI lipi che. A lipi kadAca te vakhate gujarAtamAM vaparAtI cAlu hastAkSaronI haze. A lekha jayabhaTa 2 jAnA samayane che. dAnapatra kAyAvatAranI chAvaNImAMthI kADhyuM che. A sthaLa bharUca DisTrikaTanA jaMbusara tAlukAnA kavinuM saMskRta rUpa mAnavAne prabaLa IcchA thAya che. temAM jayabhaTe kerilA "pathaka" agara peTA-bhAgamAM AvelAM zamIpadraka gAmamAM 64 nivana"nA mApanuM eka khetara dAnamAM ApyAnuM lakhyuM che. kerilA e bharUcanI IzAna keNamAM lagabhaga 10 mAIla para AveluM hAlanuM 'korala' jaNAya che. zamIpadraka ane gelikA je khetaranI sImAnA varNanamAM batAvyuM che,-e hAla oLakhAvavAne huM taiyAra nathI. drAhaddha. je paNa e ja saMbaMdhamAM ApyuM che, te paMcamahAlamAM godharA pAsenuM hAlanuM dehada haze. girinagara, je dAna lenAranA mULa vatana tarIke batAvyuM che, te kAThivADane hAlane giranAra che. addhikanuM aprahAra gAma, je dAna letI vakhate tenuM nivAsasthAna hatuM te hAla oLakhI zakAtuM nathI. keI ajJAta saMvatanA varSa 456nA mAghanI pUrNimAne divase thayelA caMdragrahaNusamaye A dAna ApyuM hatuM, ane 43 mI paMktimAM lekha lakhAya te divasa ane dAna apAyuM te divasanuM nAma somavAra (athavA maMgaLavAra) lakhyuM che. A tArIkha kayA sananI che te prazna have ApaNe vicAravAno che. mAre abhiprAya e che ke umeTA ane IlAonAM dAnapatre banAvaTI che, ane te dhara. sena 2 jAnuM dAnapatra banAvI kADhanAre ja taiyAra karyA che. kadAca teNe da6 2 jAnuM eka kharuM dAnapatra je kheDA, navasArI ane kAvInAM dAnapatronI mAphaka anirdiSTa saMvatavALuM haze te meLavyuM haze ane tyAra bAda saMvat na jANuvAthI teNe anumAna karIne zaka saMvata dAkhala karI dIdho. 1 I. e. . 13 pA. 70 paMDita bhagavAnalAla IMdrajI For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA jayabhaTa 2 jAnAM tAmrapatro eTale umeTA ane IlAonAM dAnapatra huM nAkabUla karUM chuM; ane te sAthe kheDAnAM dAnapatrA zaka saMvatanAM che evuM jaNAvatA mata paNa jeTale aMze tenA upara AdhAra rAkhe che teTalA aMze nAkabUla karUM chuM. tethI kheDAnAM dAnapatrAnA 64 2 jAne navasArInAM dAnapatranA pahelA da6 --jene aa dAnapatramAM ' vistR' ApavAmAM AvyuM nathI--te tarIke ALakhAvuM chuM. ane A pramANe A cAra dAnapatramAMthI nIce mujaba vaMzAvalI ane tArIkha nakakI karUM chuM- 66 1 lA. (Azare varSa 330 ) jayakATa 1 le, agara, vItarAga ( Azare varSa 355) ghara athavA prazAntarAMga, 38 ane 385. jayabhaTa 2 jo, ( Azare varSa 405 ) 6 3 jo, athavA mADhusahAya. ( Azare varSa 430 ) I jayabhaTa 3 jo, 456 ane 486. navasArInuM A dAnapatra kAyAvatAranA ' cAsa ' athavA chAvaNImAMthI jAhera thayuM hatuM. upara kahyA mujaba A sthaLate bharUca DisTrikaTanA jaMbusara tAlukAnAM kAvI gAma tarIke oLakhAvavAnuM mane mana thAya che. ane vasa ' zabdanA upayoga uparathI lAgeche ke kAyAvatAra e jayabhaTa 3 jAnI rAjya-kArAmArI agara caDhAi prasaMgenI musApharI vakhate thADA vakhata mATe nAMkhelI chAvaNI haze. je chAvaNI agara zaheramAMthI 486nuM dAnapatra kADhayuM hatuM tenuM nAma te dAnapatranA pahelA bhAga sAthe nAza pAmyuM che, janarala kanIMgahAme kRpApUrvaka uparanI vigateAnI gaNutrI karI che ane Azare i. sa. 245 nA samaya pahelAM ane pachInI ghaNI tArIkho tapAsyA pachI jahAve che ke, grahaNu ane vAra banne ne mATe maLatuM sana I. sa. 249-50 che ane te saMvanA pahelA varSa sAthe i. sa. 250-51 varSa maLatuM Ave che. 249-50mAM 456 umeravAthI I. sa. 705-6 thAya che. ane mAgha jAnevArI phebruvArI sAthe AvatA heAvAthI A dAnapatranI tArIkha i. sa. 706 nA zarUAtanA samayamAM hAvI joIe. te varSoMmAM mAghanI pUrNimA maMgaLavAra tA. 2 jI phebruvArIe hatI, ane te divase caMdra grahaNa pazu hatuM. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtamA etihAsika lekha akSarAntara' 1 svasti zrIkAyAvatAravAsakAt satatalakSmInivAsabhUte / tRSNAsaMtApahAriNi dIna[ 1 ]nAthavi. 2 stAritAnumAve / dvijakulopajIvyamAnavibhavazAlini / mahati mahArAjakarNA nvaye / kamalAkara iva rA3 jahaMsaH prabalakalikAlavilasitAkalitavimalasvabhAvo gambhIrodAracaritavismA pitasakalalokapA4 lamAnasaH paramezvarazrIharSadevAbhibhUtavalabhIpatipati[ ri ]trANopajAtabhramadada bhrazubhrAbhravibhrama5 yazovitAnaH zrI dadastasya sUnurazaGkitAgatapraNayijanopabhuktavibhavasaJcayopa cIyamAnamano6 nivRtika[ ra nekakaNTakavajhasaMdohadurlalitapratApAnalo nizitanistrizadhArA dAritArAtikari7 kumbhamuktAphalacchalolasitasitayazozukAvaguNThitadigvadhUvadanasarasijaH zrIjaya bhaTa stasyAtmajo ma8 hAmunimanupraNItapravacanAdhigamavivekasvadharmAnuSThAnapravaNi varNAzramavyavasthonbhU. litasaka9. lakalikAlAvalepaH praNayijanamanorathavilayavyatItavibhavasaMpAdanApanItAzeSapAthi vadAnA10 bhimAno madavivazAGkuzAtivartikupitakarineivAraNaprathitagurugajAdhirohaNaprabhAvo vipatprapAta11 patitanarapatizatAbhyuddharaNanikhilalokavizrutaparopakArakaraNavyasanaH prAcyapratI cyAdhirAja12 vijRmbhitamahAsaMgrAmanarapatisahasraparivAti[ ri]tAnekagajaghaTAvighaTanaprakaTitabhuja. vIryavi. 13 khyAtabAhusahAyAparanAmA / paramamAhezvaraH samadhigatapaJcamahAzabdazrIdaddastasya sUnura14 nekasamarasaMdhadhanaghaTitaganaghaTApATanapaTarasahiSNuvanadAvAnalo dInAnAthA15 turasuhRtsvajanabandhukumudAkarakaumudInizAkaraH bhAgIrathIpravAha iva vipakSakSobha kSamaH shaantnu1 mULa patarAMo uparathI. 2 A virAmacihnanI jarUra nathI. ane te ja pramANe pakti 22 sudhInA badhAM virAmacihnonI jarUra nathI. 3 baMdhabesata arthe lAvavA mATe vAMce vAzitAhita 4 vAMco pravINo athavA pravINA For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA jayabhaTa 2 jAnAM tAmrapatro 16 riva samudbhUta kalakalArAvamahAvAhinIpatiH AdivarAha iva svabhujabalaparAkramo. dRta dha[ raNiH pa] 17 ramamAhezvaraH samadhigatapaJcamahAzabda zrIjayabhaTaH kuzalI / sarvAneva rAjasAmanta bho[gikavi ]Saya18 patirASTragrAmamahattarAdhikArikAdIn samanudarzayatyastu vaH saMviditaM / yathA mayA mAtApitro ta[ ra ]tma 19 nazcaihikAmuSmikapuNyayazobhivRddhaye / girinagaravinirgata RddhikArAhAravAstavya ___taccAbhu[ tu ]vidyasAmAnya20 zrAvAyanasagotra vAjapa[ saM ]neyamAdhyandinasabrahmacAribrAhmaNadattaputra brAmaNadeva. __svAmine / asmatkR21 tprkaashnaamkllumbraay| balicaruvaizvadevAgrihotrAtithipaJcamahAyajJAdi kriyo. sarpaNA22 tathaM / korillApathakAna margata zamIpadakagrAme / pUrvottarasImni catuppaSTibhUnivartanapramANaM patarUM bIjaM. 23 [kSe ][ / yasyAghATa nAni pUrvato golikAgrAmasImAsandhiH | | dakSiNato yamalakhallarAbhidhA24 nataDAka / tathA mahattaramAhezvarasatkakSetraM ' / nApitadevaLasa[ 7 ]kavApakakSetraJca / aparataH zAmI25 padakagrAmAdevAhaddhagrAmayAyI panthAH / uttarato baruTakhalarAbhidhAnataDAkaM / tathA 26 korillAvAsibrAhmaNa narmasatkabrahmadeya kSetraJca / evamidaM caturAghATanopalakSita [-]kSetraM / sodraGgaM / sopa27 rikaraM / sabhUtapA[ vA ? ]tapratyAyaM / sadhAnyahiraNyAdeyaM / sadazAparAdhaM / sotpadyamAnaviSTikaM / gRhasthAvaracala28 kaH / rathyA / praveza- / nirgama- / sAgara- / ctusspaadprcaar-| vApI-! kUpa- / taDAkapadropajIvyasametaM / srvraa1 aMhi kaMI sudhArAnI jarUra che. maLatuM nAma sUcavatuM brAdhanAyane" che. 2 asalamAM, kAtaranAra sa bIlakula bhUlI ja gayo hato. ane pachI bIjo "" vA ane 1 nI vacce umerI ja ne sa karavAnI tajavIja karI. paNa tema karatAM teNe karI nAMkhyo 3 kAtaranAre pahelAM 2 kAtarI 5chIyA tra 42so bhaya cha, 4 niyamita 35 taTAkaM mayA taDAgam che. 5-6-7 634 mA viraamcihnanI jarUra nathI. 8 A virAmacihnanI jarUra nathI. tema ja paMkita 31 sudhInAM badhAM virAma yionI thI. For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 gujarAtanA aitihAsika lekha 29 jakIyAnAmahastaprakSepaNIyaM / pUrvaprattabrahmadAyarahitaM / bhUmicchidranyAyenAcandrA rNa30 vakSitisaritparvatasamakAlInaM / putrapautrAnvayakramopabhogyamadyamAghazuddhapaJcadasyAM / candropa31 rAge / puNyatithAvudakAtisamrgeNa brahmadAyatvena pratipAditaM / yatosyocitayA / brahma32 dAyasthityA bhuJjataH kRSataH karSayataH pratidizato vA kaizcidvayAsedhe vartitavya mAgAmibhadrana33 patibhirasmadvezyairanyaivvAyamasmadAyonumantavyaH pAlayitavyazca / yazcAjJAnatimirapaTalA 34 vRtamatiracchindyAdAcchidyamAnaM vAnumodeta / sa paJcabhirmahApAtakaiH sopapAtakaiH saMyukta syAdityu35 ktaJca bhagavatA vedavyAsena vyAsena / SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumantA 36 [ca ] tAnyeva narake vaset // vindhyATavIpvatoyasu dhu[ zu]SkakoTaravAsinaH / kRSNAhayo hi jAyante bhUmidA37 [naM ha ]ranti ye // bahubhirvasudhAbhuk [ta ] rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya __yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // 38 [ agnera patyaM prathamaM suvI bhUvaiSNavI sUryasutazca gAvaH / lokatrayaM tena bhavettu dattaM yaH kAJcanaM gAM 39 [ca mahIM ca] dadyAt // yAnIha dattAni purA narendraidAnAni dhamArthayazaskarANi / nirbhuktamAtyapratimA40 [ni tAni ko ] nAma sAdhuH punarAdadIta // svadattAM paradattAM vA yatnAdrakSa yudhiSThira / mahIM matimatAM zreSTha . 41 [ dAnAcchyonu ]pAlanaM // saMvatsarazatacatuSTaye SaTpaJcAzaduttarake mAgha zuddha paJcadazyAM likhitamidaM .... ... .... bhogikaputramahA. balAdhikRtakezaveneti balAdhikRta bAvulladUtakaM / saM 180 50 6 43 mAgha zu 10 5 so [ ? ]mavAre / nibaddham // 44 svahasto mama zrI jayabhaTasya // 1 virAmacihnanI koI jarUra nathI. 2 A akSara ma hato ema niHzaMka batAvavA mATe patarAnA bhAMgela khaNuM upara aArano purato bhAga mojuda che. alabatta AgaLa akSara so hato ke mau hato te aTakaLapUratuM ja che, paraMtu emAM to vadhAre saMbhavita jaNAya che. AgaLanA akSaro 5 30-31 tenI madadathI ane kAvI dAnapatrane tene maLatA lekha bhAganI sarakhAmaNI uparathI pUrA pADavAmAM AvyA che. 42 .... .... For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA jayabhaTa 2 jAnAM tAmrapatrI bhASAktara svasti ! kAyAvatAra nivAsasthAnathI - (paM. 1 )lamInuM aharniza nivAsasthAna, tRSNane saMtApa haranAra (zamAvanAra), dIna ane anAthane sahAya ApI mahinAmAM vRddhi karanAra, brAhmaNukalothI upabhegA thatI lamIsaMpanna, mahAna karNa nRpanA mahAna anvayamAM, kamala maMDaLamAM haMsa samAna zrI da6 hatuM. tenuM pavitra mana kaliyuganI asara vinAnuM hatuM ane te pitAnAM umadA DahApaNabharyA kRtyathI sarva nRpane Azcarya pamADate. tenA para paramezvara zrI harSadevathI parAjaya pAmelA valabhInAthanA rakSaNa thI prApta karelA veta vAdaLa jevA jhajhumatA yazanuM chatra hatuM. (pa. 5) tene putra, jenuM mAnasika sukha tenI lakSmInA saMcayane upaga tenI pAse bhaya vagara AvanAra praNa yijano karatA tema vRddhi pAmatuM, jenA pratApane agni aneka zatru vaMzane bhasma karavAnI zaktivALo hato, ane jeNe digvadhUnAM vadana kamaLa, tenI tIkSaNa asidhArAthI bhUdelAM gajonAM kummasthaLomAMthI nIkaLatA mukatAphaLa rUpe caLakatA veta yazanA vastrathI DhAMkI dIdhAM hatAM te zrI jayabhaTa hate. (. 7) tene putra, paMcamahAzabda prApta karanAra, mahAmuninAM racelAM zAstromAM, svadharma anuSThAna ane vivekamAM nipuNa varNa ane AzramanI suvyavasthAthI kaliyuganI ANa naSTa karanAra, anya bhUpane dAnane mada prayionI abhilASa pUrNa karavAmAM vaparAtI lakSamI meLavI naSTa karanAra, pitAnuM prabaLa hAthI para AreDuna karavAnuM baLa madathI kodhita banI aMkuza sAme thatA ane niraMkuza gajene aMkuzamAM rAkhI khyAtivAna karanAra, vipadamAM AvelA aneka bhUpatione sahAya ApavAthI samasta prajAmAM vikhyAta udAratA vALa, pUrva ane pazcimanA aneka ( hajAra) nRpane mahAsaMgrAmamAM avRta karatI gajasenA bhedI pitAnuM bAhubaLa dekhADI, bAhasahAyanA bIjA prakhyAta nAmavALe, mahezvarane paramabhakta zrI dadu hatA. (5. 13) tene putra, paMcamahAzada prApta karanAra, aneka saMgrAmamAM ghana gajasenA bhedavAmAM catura; kalekSI janone dAvAnala samAna; dIna, anAtha ane AArI janane mitra; kamalamaMDala jevA svajana ane mitrone Indu samAna, bhAgIrathI nadInA pravAhanI mAphaka zatruone bha pamADe tevI zaktivALo,-zAntanuM jevo kalakalArava karatI mahAna senAne nAtha, AdivarAha mAphaka potAnA bhuja baLanA parAkramathI bhUmine (duSTa nRpationI sattA mAMthI ) uddhAranAra, ane mahezvarane parama bhakta zrI jayabhaTa kuzaLa hAlatamAM samasta nRpa, sAmanta, bhagika viSayapati, rASTramahattara, grAmamahattara, AdhikArika Adine anuzAsana kare che - (paM. 18) tamane jAhera thAo ke: A leka tema ja paralokamAM mArAM mAtApitA ane mArA puNyayazanI vRddhi mATe, kerilA pathakamAM AvelA zamIpadraka gAmanI IzAna sImAmAM 4 ( cAsaTha ) nivartananuM kSetra-jenI sImA- pUrve gelikA gAmanI sImA, dakSiNe yamalakhahalara sarovara ane mahattara mahezvaranuM kSetra ane devaka hajAma(vApita)nuM vApaka kSetra, pazcime zamIpadraka gAmathI dhAhaddha gAma jato mArga ane uttare barUTakhaTalara taDAga ane korilA gAmamAM rahetA brAhmaNa marmanuM bahradAyanuM kSetra. A cAra sImAvALuM A kSetra udraDa sahita, ane uparikara sahita ane bhUtavAtapratyAya sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, dazaaparAdhanA gunhAnA daMDanI sattA sahita, veThanA haka sahita, ghare, thAvara ane jaMgama, zerIe praveza ane nirgamananAM sthAna, sAgara (1) catuSpada pracAra, vApI, kapa, taDAga ane gAmanI hada para vasanAra sahita, rAja purUSonA hastaprakSepaNumukta, pUrve karelAM deva ane brAhmaNone karelAM dAnavajI karI, bhUmichidranyAyathI, caMdra, sUrya, sAgara, pRthvI, nadIo ane parvatanA che. 1 For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kada gujarAtanA aitihAsika lekha astitva kALa sudhI, putra, pautra ane vaMzonA upabhAga mATe, Aje caMdranA samaye.-~~ mAgha, zudI 15 ne dine brahmadAya tarIke, bali, carU, vaizvadeva, agniheAtra, atithi, paMcamar3hAyajJanA anuSThAna arthe girinagara zaherathI AvatA, caturveddhi madhyenA, ' zrAvAyanasa gotranA, vAjasaneya mAdhyananti sabrahmacArI, brAhmaNu dattanA putra, amArAthI klumbara nAmathI kheAlAvAtA, brAhmaNa devasvAmine pANInA artha sAthe ApyuM che. ( pa'. 31 ) AthI te brahmadAyanA niyama anusAra tenA upabheLa kare, khetI, kare, athavA khetI karAve, kAIne soMpe tyAre kAI e pratibaMdha karavA nahi. A amArA dAnane, amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpAe anumati ApavI ane tenuM rakSaNa karavuM joIe. je ajJAnanA timirathI AvRta thaelA cittavALe A dAna japta karaze athavA simAM anumati Apaze te paMcamahApApa ane anya nhAnAM pApAnA doSI thaze. (5. 34) ane veda vyAse kahyuM che keH--bhUmi dAna denAra 60 hajAra varSa svargamAM vase che paNa te japta karanAra athavA temAM anumati ApanAra teTalAM ja varSo narakamAM vAsa kare che. je bhUmidAna japta kare che te ciMdhyAdrinA nirjala vanamAM, vRkSeAnA zuSka peAlA( keTara )mAM vasatA kALA sarpane janma leche. sagarathI mAMDIne bahu bhUpAe bhUminA upabhAga karyA che. je je samaye je bhupati haze tene te samaye A humaNAM karelA dAnanuM phaLa maLaze. suvarNa agninuM prathama ( paheluM) bALa che; pRthvI viSNunI che; gAye sUryanI putrIe che. je suvaNaeN gAya, ane bhUminuM dAna kare che te akhila traNa bhuvana Ape che. dharma, artha ane yazanA phaLavALAM pUrvenA nRpAe karelAM dAnA, upabhAga karelI mAlA jevAM che. kayA suna te punaH pAchAM laI leze ? prAmAM zreSTha ! e yudhiSThira tArAthI ke anyathI apAyalI bhUminu saMbhALa pUrvaka rakSaNa kara; dAnanuM rakSaNu dAna ApavA karatAM vadhAre sArUM che ! ( 5. 41 )agikanA putra mahAsenApati kezavathI saMvata 456 nA mAgha zu, 15 ne dine lakhAyuM. dUta!--senA adhikArI khAvulla che. saMvata 400 ane 50 ane 6 mAM mAgha zuddhi 10 ane 5 ne sAmavAre taiyAra karavAmAM AvyuM te A mArA arthAt zrI jayabhaTanA svahaste che. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 118 jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatrA* ce. saM. 486 ASADha su. 10 gheADA mahInAo pahelAM bharUcanA DepyuTI ejyukezanala InspekaTara rAvasAheba geApAlajI jI. desAie e tAmrapatrAnI chApA mane mekalI hatI. A patarAM emane kAvInA prAcIna zaheramAMthI sarakArI kAme gayA hatA tyAre thADA vakhata mATe maLyAM hatAM. kAvI zahera mahI nadInI dakSiNe thADA mAIla upara khaMbhAtanA akhAtanI najIka AveluM che. A patarAMonA itihAsa nIce mujaba kahevAya cheH-- kAvImAM gaMgezvara mahAdevanA maMdira pAchaLanA eka makAnane joDelI eka pANInI TAMkI pAca agara chaseA varSa pahelAM sApha karI hatI. tenA kacarAmAMthI taLIe pahelAM sAta lakhelAM tAmrapatro maLI AvyAM hatAM. kapilAnI jJAtie A peAtAnA kabajAmAM laI lIdhAM hatAM. jayabhaTanA dAnavALA patarAmAM tenA chevaTanA ardho bhAga ApyA che. mULa te patarU 10 uMca uMcAi ane 13 IMca pAheALAI vALuM hatuM. paNa tenI DAbI ane jamaNI bAjuethI meTA TukaDAe bhAMgI gayA haiAvAthI bAjue ardha goLAkAranI thaI gaI che. subhAgye bhAMgI gaelA bhAgeAmAM dAtAnA prazaMsAyukta vizeSaNeA, tathA dAna ApanArane AzIvArda ane laI lenArane zApanA mahAbhAratanA prakhyAta zrleAkeA haiAvAthI meATuM nukazAna thayuM nathI. paraMtu tArIkha, lekhakanuM nAma tathA dAtAnI siDu e bagaDI gayAM che, e zeAcanIya che. patarAMmAM ghaNI khAMcA paDelI hAvAthI te bedarakArIneA bheLa thayAM hAya ema lAge che. 20 mI ane 22 mI paMktinA keTa. lAka akSarA eTalA badhA dAkhIne kAtaryAM che ke te patarAMnI bIjI bAjue uThayA che. pAchaLanI bAjue thADAka aspaSTa akSarAnI thADI paMktio jaNAya che, te uparathI ema lAge che ke kAtaranAre kadAca e bAjue peAtanuM kAma zarU karyuM hatuM, paNa pachI te prayAsa cheADI dIdhA hatA. patarAMne kATa lAgye nathI. akSaro chevaTanA valabhI rAjAe, eTale dharasena 4 thAnAM dAnapatrA ane presara DAsana ane bhAMDArakare prasiddha karelAM gurjaranAM patarAMenI lipi sAthe maLatA Ave che. jayabhaTanuM dAnapatra bhagnAvasthAmAM hAvA chatAM paNa atyAra sudhImAM maLI AvelA lekhAmAM sauthI vadhAre mahatvanuM che. kAraNa ke, gurjara vaMzanA ApaNA jANavAmAM AvelA bIjA rAjA viSe sapramANu hakIkata ApavA uparAMta te gurjara rAjyanA itihAsa valabhInA itihAsa sAthe joDe che. temAM bhuMgALanI jANavAoga hakIkata ApI che. te vikramAdityanA saMvat viSenA keTalAka tarka je hAlanA keTalAka prakhyAta purAtana vastuvidyAnA pravINA paNa kabUla kare che, tene asatya DarAve che, ane hiMdustAnanA mULAkSaronA itihAsamAM te upayegI phALA Ape che. pahelA muddAnI khAkhatamAM huM dhAruM chuM ke i. sa. nI pAMcamI sadImAM bharUca upara rAjya karatA gurjara vaMzamAM jayabhaTa thayA hatA, e viSe zaMkA nathI. jayabhaTanA lekhAnI bhaugeAlika hakIkatA tenA kAlakramanI hakIkatA jeTalI ja jANavA lAyaka che. preAfesara bhAMDArakaranA dAnapatranI jema AmAM batAvelAM lagabhaga badhAM gAmaDAM eLakhAvI zakAya tema che, kemantu gAma hAlanuM kimeAja athavA kImaja che. kImajathI sIdhuM pazcima dizAmAM pAMcase chase vAra dUra Asamezvara, ApaNAM dAnapatranA AzramadevanuM maMdira che. hAlanuM maMdira thADAM varSo pUrve baMdhAveluM iMTanuM jhAnuM makAna che, paNa temAM eka prAcIna li che, ane tenI *Ie. vA. 5 pA. 109 10. byura For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha pAse parvamAM eka jAne pha tathA jamInamAM khADe, je eka hAnA taLAvane avazeSa je jaNAya che te che. gAmanI pazcime sIgALa athavA zIgAma, dAnapatranuM sIgrAma che; nairUtya dizAmAM jAmaDi gAma je sAmaDI paNa kahevAya che te jagyAne maLatuM Ave che, ane uttare gelelanAM khaMDero ( TonomeTikala nakazAmAM bhUlamAM galela karyuM che ) che-te ApaNuM dAnapatramAM geliAvali kahyuM che. chIrakahe maLI zakatuM nathI. tene mATe kahelI jagyAmAM solapura sagarI che. dAnapatramAM kahelA jUnA rastAo, agara tene badale karelA bIjA (kAraNuM dareka comAsAmAM te taddana dhevAI jAya che ) hajI mojuda che, ane zAsanamAM maMdirane dAnamAM ApelAM kSetranI sImA zodhavI muzkela nathI. gelela je cheDI leke degAma vasyA che temAM ane kAvI, rUNAda ane bIjAM cAra gAmomAM khAsa vizeSa prakAranI bAMdhaNInI iMTanI vAvonA ava. zeSa che. A ImArato jenI vizeSa nizAnIo AgaLanI bevaDI bhIMte ane tenA upara latA sihA, hAthIo, mayUre vigerenI cUnAnI AkRtio che, te gAmaDAMonI pUrvanI mahattA sAbIta kare che. loko kahe che ke te rAjA mUja athavA muMje baMdhAvI che. A pradeza prAcIna maMdiro, liDe, ane mUrtiothI bharelo che, ane huM dhAruM che ke ApaNu ArkeolojIkala sarveyarane te pradezamAM mulAkAtane badale jarUra maLaze. jayabhaTanAM dAnapatra uparathI e paNa jaNAya che ke, mahI sudhIne Akho kAMThAne pradeza arjara rAjAonA tAbAmAM hatuM, ane jevI rIte dakSiNa aMkalezvara agara akarezvara viSayamAM aMkalezvara tAluke ane piTA mahAla hAMseTa (haMsapaTTaka ) AvI jatA hatA, tevI rIte bharUkaccha viSayamAM bharUca, vAgrA, Ameda, ane jaMbusara tAlukAnA banelA bharUca jIllAno uttarArakane bhAga AvI jato hato. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatro akSarAntara 1 ... .... dra ... dalita dviradakumbhasthalazalitamuktAphalanika.... .... 2 .... [ saMgrA me cakitadakSiNabAhuzikharaH padmAkara iva prakaTAnekalakSa.... 3 ... kara iva sakalakalApAnvito na punardoSakara sAgara ivAntaH pravezitavipakSa bhUbhRmaNDala... .. 4 ghaNaiva sudarzanacakrakSapitavipakSo na punaH kRSNasvabhAvaH hara ivAGgIkRtabhUti nicayo.... .... 5 ... bAlendubimbapratimena yena prabarddhamAnasvatanUdayena praNAmakAmolpakareNa loka. kRtAMja[ li ].... .... 6 .... kRtosti asidhArAjalena zamitaprAsabhaM valabhIpateyude yo nazeSalIkusamA pakalA padastAthikAnala.... ... 7 [ phala ]da eSa savibhiyaMti devavadhUkadambakainnRpazatamakuTaratna kiMkaNAvaliraMjita pAdapaGkajaH samadhigatapaMcama[ hAza ] 8 [bdoma ]hAsAmantAdhipatizrIjayabhaTaH kuzalI sarvAneva rAjasAmantabhogiku viSayapatirASTragrAmamahattarAdhikArikAda[1] 9 na ]nudarzayatyastu bassaMviditaM yathA mayA mAtApitrokAtmanazcaihikAmubhikapuNya yazobhivRddhaye kemajjumA ma] 10 [ni ]viSTAzramadevapAdebhyaH gandhadhupapuSpadIpapadAntasaMzItakasatrapravatana satmAja___nodayena devakulasya khaNDasphuTita ] 11 / pa titanisaMskAranavakarmAktAdyutsarpaNArthaM zrIbharukacchaviSayAntargatakemajju prAme grAmakyAparadakSiNasImni paJcAzannivartanapramA12 No bhUkhaNDaH yasya ghATanAni pUrvaTaH chIrakahagrAmagAmipanthA dakSiNataH jambhAnA masImAsAbdhiH aparataH jambhAgrAmaegoliavalI13 grAmagAmI panthA uttarataH kemajjugrAmasIhuggAma ktAmIpanthA vaTavApI ca evaM catu rAghATanopalakSitaM kSetraM soparikadara.... .... 14 sabhUtavAtapratyAyaM sadhAnyAhiraNyAdeyaM sadazAparadha sotpadyamAnaviSTikaM acATabhaTa prAvezyaM sarvarAjakIyanAmahastapra. pati 1 vAyA galita 5.3-sakalakalAkalApa; doSAkara; 5.5-lokaH 5.6 zamitaM; yuddhe, loka.-thi paTache. 5.7 pAyo sagIryate. kadambakai; mukuTa; kiraNa; raMjitA 5.8-bhogika;: paM. 9-pitrorA, paM. 10-pradAnasaMgIta ... ... ... ... pravartanasaMmArjano. 5.11-patitapratisaMskAra; masyA; paM. 12-yasyAghATa, purvatA: mI saMdhi; grAmAt goli. 5. 13-kemajjugramAtsIgrAmagAmI 5. 14-sadhAnyahi; dazAparAdha; rAjakIyAnAma. For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 15 kSepaNIya pUrvAparadevabrahmadAyarahitaM bhUmicchidranyAyenAcandrAkarNivakSittisaritsarva tasamakAlInamadyASADhazuda dazama 16 karkaTakarazau sakrAnte ravI puNyatithAvudakAtisargeNa devadayatvena pratipAditaM yatosyocitayA tapovanAcArasthityA bhuMjataH kR17 SataH karSayataH pratidizato vA na kaizcidvayASedhe vArtAtavyamAgAmibhidranRpatibhiH asmadvaMzyairanyairvAyamasmadAyonumantavyaH paripA18 layitavyazca yazcAjJAnatimirapaTalAvRtamatirAcchindyAdAcchidyamAnaM vAnumodeta sa paJcabhirmahApAtakaissopapAtakaiH 19 saMyutissyAdityuktaM ca bhagavatA vedavyAsena vyAsena SaSTivarSasahasrANi sarge tiSTati bhUmidaH AcchettA cAnuma20 tA ca tAnyeva narake vaset / vindhayATavIsvatoyAsuzuSka koTaravAsinaH kRSNA hayo hi jAyante bhUmidayaM haranti ye / bahubhi[ ba21 sudhA muktA rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM ame rapatyaM prathamaM suva[ NNa bhUrvaipNa ] 22 [ vI sUryasutA ]zva gAvaH lokatrayaM tena bhaveddhidattaM yaH kAMcanaM gAM ca mahI ca dadyAt yAnIha dattAni purA nare.... .... 23 ... nirbhuktamAtyapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta / svadattAM paradacA vA yatnA.... ... 24 ... ... nAcheyonupAlanamiti // zrIkaNDakaNakadUtakaM // saMvatsare zatacatuSTaye 5 25 .... ( 486 ) aSADhasudi AdityavAre / nibaddhaM likhitaM cetaM ... 26. .... ... svahasto mama zrIjayabhaTa[ de ].... .... ... paM. 15-16 / zuddha za; dazamI yA mA havAnA saMbhava hai. paM. 16-rAzau saMkrA; devadAya; 5.17-vyAsedhe amitaya; gAmini 15-saMyuta, khage. 2-vindhyAtIpyato; bhUmidAga; 5. 23-nirmAlyavAnta, For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAntara tenA putra, mahAsAmantAnA adhipati je (tenA zatruonA ) gajonA bheThelA kumbhamAMthI varasatAM mauktikathI chavAI gayA che jenA uMcA kareleA jamaNA kara yuddhamAM kaMpe che nA kamaLa sarAvara samAna che, je sakala kalA *** je khIlelA ghaNA daza hajAra saMpanna pUrNa Indu samAna che paNa kalaMkathI mukta che--vipakSa bhabhutAne rakSaNa ApI, vipakSa bhRte( pAMkha vinAnA parvateA )ne rakSanAra sAgara samAna--sudarzana cakramAM mUkelA sainyathI peAtAnA zatruonA nAza kare che tethI yuddhanA sudarzana cakrathI zatruene nAza karanAra kRSNa samAna paNa kRSNasvabhAvathI mukta--bhUtinicayathI ( alaMkAranA mahAna samUhathI ) chavAI bhRtinizcaya( bhasmanA mahAna samUha )thI chavAelA ziva samAna jenA aMganA pratApa vRddhi pAme che tyAre alpa karathI aMjalI prajAne peAtAnI pUjA karatI banAve che tethI vRddhi pAmatA alpa kara( mRdu kiraNa )thI jane| pAse namana karAvatA nava Indu samAna ... ane jeNe asidhArA vaDe valabhInAthanI utsukatA zAMta karI hatI--je akhila jagatanA mahAna paMDitAnA abhilASanA anala zAnta karI ane ( abhilASanAM phaLa temane ) ApI devAnI aMganAnA samasta maMDaLathI gItamAM stuti pAmyA che--jenA caraNa kamaLa aneka nRpeAnA mugaTanA maNinA kiraNAthI rakta thayA che--ane jeNe paMcamahA zabda prApta karyAM che, te zrI jayabhaTTa ... hatA. // ... ... jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatro ... ... ... s te kuzaLa sthitimAM hatA tyAre samasta nRpa, sAmanta, bhagika, viSayapati, rASTra, gAma, mahattara AdhikArika Aphrine A zAsane jAhera kare cheH tamane jAhera thAe ke mArAM mAtApitA ane mArA, Aleka temaja paraleAkamAM puNya yazanI vRddhi mATe kemantu gAmamAM sthApelA zrI Azramadevane, gandha, dhUpa, puSpa, dvIpa, nitya saMgItasevA, maMdira svaccha karAvavA, paMDita, phATa paDelA ane paDI gayelA bhAganA samArakAmanA kharca mATe, zrI bharUccha viSayamAM kemajI gAmamAM naiRtya sImAmAM 50 ( pacAsa ) nivartananA mApanA bhUmikhaMDa jenI sImA--pUrve chIrahu gAmajatA mArga, dakSiNe jambA gAmanI sImA; pazcime jambAthI gAliavali gAma jateA mArgaH uttare sIhuragrAma jate mArga ane vavRkSanI samIpamAM vApI; A cAra sImAthI aMkita kSetra, bhUmizciMdranA nyAya anusAra, sahita, lIlI ane ( sukI ) zuSka utpanna sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, dazaaparAdhanA daMDanA huka sahita, udbhavatI veThanA huka sahita, sainikeAnA praveza mukta, rAjapurUSanA hastaprakSepaNu mukta, pUrve devA ane brAhmaNAne karelAM dAna varSa karI, candra, sUrya, sAgara, pRthvI, saritAo ane parvatAnA astitva kALa sudhI, aSADa zudghi 10 ne karkaTaka rAzimAM ravie gamana karyuM te zubha dine (dAnane anumati mATe ) pANInA aMdhaMthI meM ApyuM che. AthI jyAre A tapAvana AcAranI sthiti anusAra ucita rIte tenA upabhoga kare, khetI kare, khetI karAve, athavA te saMbaMdhI Adeza kare tyAre koIe paNu niSedha karavA nahi. amArA vaMzanA ke anya bhAvi bhadra nRpAe A amArA dAnane anumati ApavI ane rakSavuM joi e. ane je ajJAnanA timira paTalathI AvRta thayelA cittathI te japta karaze athavA jasa thavA deze te paMcamahApApa ane alpa pApAne doSI thaze. ane bhagavAna vedavyAse nIce pramANe kahyuM che:--- (6 bhUmidAna denAra 60 hajAra varasa svargamAM vase che paNa te japta karanAra athavA tema anumati ApanAra teTalAM ja varSa narakamAM vAsa kare che. i For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha " bhUmidAna japta karanAra vidhyanA nirjala vanemAM zuSka kepTaramAM vasatA kALo nAga punaH janme che. '' 52 'sagara Adi ahu nRpAe bhUminA upabhAga karyAM che. bhUmitine bhUminuM phUla che. (C agninuM prathama mALa suvarNa che, ( viSNumAMthI pRthvI Ave che ane sUryamAMthI ) dhenue ( janme che ). dhenu ke bhUminuM dAna kare che te traNa bhuvana Ape che" zeSa samAna " teNe tenI zakti pramANe potAnAthI ke anyathI thaelAM bhUmidAna rakSavAM joIe dAnanI rakSA dAna karatAM adhika che. ' che te punaH laI leze ? ': 16 kayA sujana pUrvenA nRpAnAM dAna je dUtaka zrI kanDakaNuka, saMvata cAraso chayAsI (486) aSADha zudghi ravivAre. ......thI racAyuM ane lakhAyuM, mArA zrI jayabhaTTa devanA svahasta. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 119 jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatro ce. saM. 186 Adhina. va. 15 aprasiddha A tAmrapatra be be brenca royala eziyATika sosAITInA saMgrahamAMnAM che ane hAla te prinsa opha velsa myujhIyamamAM che. tenI bAbatamAM bIjI koI paNa mAhitI nathI. A dAnapatranAM be patarAM che ane tenuM mApa 13 iMca41 iMca che. banne patarAMnA DAbI bAjunA uparanA khUNAnA bhAga kapAI gaelA che. kaDI ke sIla upalabdha nathI. amuka amuka bhAgamAM pataruM kaTAI gaeluM che, temaja amuka jagyAe kANAM paNa paDI gaelAM tethI lekha vAMcavAmAM muzkelI paDe tevuM che. ketaranAre ghaNI bhUlo karelI che ane eka ja akSara jUdI jUdI DhabathI kotarelo che, tethI vAMcanArane vadhu muzkelI naDe che. lipi gurjara samayanA jevI che ane akSaronuM sarerAza kada iMca jeTaluM che. bhASA saMskRta che ane chevaTanA zApAtmaka leka zivAya badho bhAga gadyamAM che. jayabhaTa 3 jAnuM eka ja bIjuM pataruM jANavAmAM che ane te saM. 486 ASADha sudinuM che. kIlahornanA lIsTa(e. Ivo. 5 epenDIkasa)mAMnAM naM. 402 vALAM tAmrapatro saM. 456 nAM ne jayabhaTa trIjAnAM lakhyAM che. paNa te kharekhara jayabhaTa 2 jAnAM che, jethI jayabhaTa trIjAnAM saMpUrNa tAmrapatro A prathama ja jANavAmAM Avela che. tethI tema ja jayabhaTa 2 jA pachInA rAjAonI vaMzAvaLI maLe che tethI A tAmrapatra aitihAsika dRSTie bahuja upayogI che. vaMzAvaLI nIce mujaba temAMthI upajAvI zakAya che. paM. 4 dadda 1 lo paM. 7 jayabhaTa 1 le. (5. 12 ) bAsahAya 5ramamAhezvara samadhigata paMcamahAzag 66 2 je. tene dIkaro (5. 15) dharAdhara 5. mA. samadhigata paMca. ma. mahAsAmattAdhipati zrI jayabhaTa 2 je tene dIkara (paM. ra1) 5. mA. sama. paM. mahA. mahAsA. zrImad anirola tene dIkaro paM 33 sama. paMca. mahAsAmantAdhipati zrI jayabhaTa 3 je. dAna denAra 5. 21 mAM zrImada anilanA nAmavALI jagyAe jarA akSaro apaTa che, chatAM te nAma niHzaMka vAMcI zakAya che. gurjara vaMzAvalimAM A nAma prathama ja jANavAmAM AvyuM che. pa. 35-36 dAna je brAhmaNane ApavAmAM Avela che tenI vigata nIce mujaba che. te lehikakSa pathaka AhAramAMthI nIkaLI Avela hatuM. te kauDinyatra ane vAji mAdhyandina zAkhAna brahmacAri hato. te diyanAgane dIkaro hato. tenuM nAma cakakasa jANI zakAtuM nathI. 5, 37 bali, carU vigere kriyA karavA mATe bharUca jIllAmAM AveluM mannAtha nAmanuM gAma dAnamAM ApavAmAM Avela che. paM. 49-50 dUtakanuM nAma bhaTTa zrI deIya-(pUruM vaMcAtuM nathI ) che. saMvata 486 Azvina va. 15 ema zabda tema ja aMkamAM Apela che. paM. 51 lekhakanuM nAma adhUruM-gulena ema vaMcAya che. 5. para mAM svahaste mama zrI jayabhaTasya eTalA zabdo hastAkSara sUcaka che. For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAMtaramAMthI amuka bhAga paM. 1-14 bhATe mo. 4. me. vA. pAnu 77 5. 1-16 15 parAkramoddhata dharAdharaH paramamAhezvara samadhigatapaJcamahAzabdamahAsAmantAdhipati zrIjayabhaTTastasyasutaH zaurya 16 da - yottuMggottamAGagAbhUpAlamaulimAlA cumbitacaraNayugalaH sakalAbhigAmikAdiguNAnurAganirbharama 17 nabhusvayasrAto rAjalakSyA kaumudityudIdhiticakravAlavimalayazaH zekharitameruzikharo raNAGgaNAgatavaravai 18 rivAraNaghaTAkoTikraddAkadordaNDazcaturvidyAvigamopa brahitaprajJAtizayasamyakpravarti nItimArgAnuraMjitaH 19 prakRtiH prakRtikalyANAzayatvAdaspRSTaH kalikAlakAlimnA sannihitayauvanopanatAnantaviSayApabhogasaukhyai 20 sahajazatrutayA vazIkRtendriyaH grAmaH SADgutyaprayoganipuNaH zaktirlayopacitamahimA paramamAhezvaraH sama 21 dhigatapaJcamahAzabdamahAsAmanta [[ ]dhipati zrImada nirolastasya sakalabhuvanatilaka syAtmajonijaguNagaNamAlAlaM 22 kRtonekanarendravRndArakavRndavanditacaraNAravindadrayaH kandendusita sinduvAra kasamagha 23 valitasakaladharAmaNDalapracaNDapratApAnalakacalitAkhila jagadyupaplavo durvvArazarAsArasamusoi 24 sakalArAti cakravAlaH pradhAna [] pra ]dhana pradhASitaprakaTakari ghaTApATanapaTuH caTularaNAGgaNadhaGgaNaraTa valayazaH sudhAdha 25 NatuGgaturaGgamasakarabhaGgabhAsuro - tadAlita dvirada muktamuktAphalanikaradanurAsilatAmarIcinicaya 26 micakitadakSiNabAhuzikharaH padmAkara i[ va ] prakaTANakalakSaNena punyapalAzayaH kSapAkara iva puna 27 sakalakalApAnvitonadoSakaraH sAgaraivAntaH pravezitabhU 28 bhRkmaNDalo - kapunaH grAhAkulaH nArAyaNa iva sudarzanacakra For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhaTa 3 jAnAM tAmrapatrI patarUM bIjeM 29 (kSapita )vipa[ kSo ] [ napu ]naH kRSNasvabhAvaH haraivAGgIkRta bhUtinicayonapu narbhujaGgapa 30 - - - bAlendubimbapratimenayena pravardhamAnasvatanudayena praNAmakAmolpa__kareNalo31 kakRtAMjaliH kAnimatA kRtAye[ sti ] asidhArAjalena zamitaH prasanavalabhIpateH punaryenAzeSalokasa 32 -- kalApadatarjakAnalaH jacAbhasajaladaeSasavigIyati devavadhukadamba(nR). pazatamakuTaratnakiraNAvali 33 ( ra jitapAdapaGkajaH samadhigatapaJcamahAzabda mahAsAmantAdhipatizrIjayabhaTaH ___kuzalI sarvAneva rAja34 mAnaviSayapatirASTagrAmamahattarAdhikArikAdInsamanudarzayatyastu vaH saMviditaM yathA mayAmAtApitroH 35 rAtmanazcaihikAmuSmikapuNyayazobhivRddhaye lohikakSapakathA[ thakA hAravinirgatatatrai vidyasAmAnya kauNDinyasagotra 36 vAjimAdhyandinasabrahmacAri heTAvuka brAhmaNAdityanAga putra bhaTTAccaDAya balicaruvai zvadavomihotrAtithipaJca 37 mahAyajA[ jJA ]dikriyotsarpa( 4 )NAndha( tthaM ) zrIbharukacchaviSayAntargata mannA thagrAmaH sodraGgaH 4. .... .... .... kyAtisargeNa brahmadAyatve pratipAdito yAto syocitayA 49 bhaTTazrIdeiya-dRtaka / / saMvatsarazata catuSTaye paDazItyadhike Azvayuja bahula paJcadazyAM 50 saM 486 Azvayuja ba 15 likhitazcaitanmayA baladhikRtA -----tama ---- 51 - gulena 52 svahastomama zrIjayabhaTasya For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI: gujarAtanA aitihAsika lekha rASTrakUTa vaMzanA lekho For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa vaMzanA lekho kakka 2 jAnAM AMtrolI chArelInAM tAmrapatro za. saM. 279 Azvayuja su. 7 surata pragaNunA erapADa tAlukAmAMnA kArelI gAmanA pATIla DAhyAbhAI jagadIza temAM zuM lakhyuM che te jANavAnI utkaMThAne lIdhe A patarAM mArI pAse lAvyA hatA. teNe kahyuM hatuM ke suratathI IzAna khUNe Azare dasa mAIla cheTe chArolI je AMtrolI chArolI tarIke mazahura che temAM pAye khedatAM A patarAM maLyAM hatAM. patarAM be che ane te 8 iMca uMcAM ane 13 iMca pahoLAM che. ane aMdaranI bAjue ja katarelAM che ane be kaDI hoya ema anumAna thAya che, chatAM temAMnI eka atyAre maLatI nathI. je kaDI mejIda che tenA uparanI sIlamAM garUDanuM citra khaMDita dazAmAM ApeluM che, patarAM saMbhALapUrvaka karavAmAM AvyAM che ane te surakSita che. valabhI ane cAlukAnAM te samayanAM tAmrapatranA jevI lipi che. bhASA saMskRta che ane vaMzAvaLI vibhAga padyamAM che, jyAre bAkIno bhAga gadyamAM che. bhaTTa revisara( athavA ravIzvara)nA dIkarA kukakezvara dIkSita je jAMbusara(bharUca jIllAmAM hAlanuM jaMbusara)ne rahevAzI hatuM tene kAzakula viSayamAM sthAvara 5likA nAmanuM gAma dAnamAM ApyAnI hakIkata A tAmrapatramAM che. sthAvara pAlikA te hAlanuM chAlI ja haze, ema huM mAnuM chauM. tenI sImA nIce mujaba ApelI che. kheDAnI pazcime ane heja dakSiNamAM, pimpalocchanI uttaramAM ane kASThapurI ane vaTTAranI pUrva. dAna ApanAra rASTrakaTa vaMzano kakaka che tenI vaMzAvalI nIce mujaba ApelI che: kaTha 1 lAne rASTrakaTa kuLarUpI kamaLanA jaththAnA sUryarUpa kahyo che. AvuM varNana te kuTuMbamAM janamyA hoya tene ja lagADI zakAya. tyAra pachIne dhruva spaSTa rIte tene dIkare have, ema varNavyuM che. trIje rAjA geviMdane paNa spaSTa rIte dhruvane dIkaro kahela che. AmAMnA chelalA rAjA kaw bIjAne dhruva te nAgavarmAnI dIkarIthI geviMdanA putra tarIke lakhe che A tAmrapatromAMnA rAjAnAM nAme prakhyAta rASTrakUTa nAgavarmAnI dIkarIne paro. vaMzanA rAjAonI sAthe maLatAM Ave che, paNa te vaMzanI je vaMzAvaLI prasiddha thaI che ( DInesTIjha epha kenerIjha dAna ApanAra za. saM. 279 DIsTrIkaTa 5. 32 I. e. je. 11 5. 109 ane I. e che. 12 pA. 179) tenI sAthe sarakhAvatAM A cAra rAjA enAM nAma baMdha besatAM AvatAM nathI. kAraNa ke A dAnanI tithimAM ane daktidUrga athavA dantivamAM bIjano sAmanagaDhanAM tAmrapatranI tithimAM cAra varSane ja taphAvata che. ApaNe je ema anumAna karIe kakka 1 lA ne iMdra bIja ane kuNuM 1 lA uparAMta dhruva nAme trIje dIkaro hate to kaMIka baMdhabesatuM Ave tema che. vaLI A tAmrapatrane banAvaTI mAnavAne kaMI paNa kAraNa nathI. lipi te ja samayanI che ane govidanI patnI te nAgavarmAnI dIkarI hatI te hakIkta banAvaTI tAmrapatra lakhanAra upajAvI zake nahIM. atyAre te ema samAdhAna thaI zake ke A cAra rAjAmAM pahele kakaka te kakka 1 lo mAna, ane bAkInA rAjAo idra trIjAthI zarU thatI gujarAta zAkhAnA pUrvaja hAya bIjAM tAmrapatrothI A hakIkata pUravAra thAya tyAMsudhI A eka aTakaLa ja rahI zake. * ja, be, beM ra. e. sa. va. 16 pA. 105 De, bhagavAnalAla iMdrajI geviMda ka For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patasaM pahelaM 1 zrImAnsadA jayati siddhasurAsurendravRndottamAgamaNicumbitapAdapanaH zaMbu[ bhu]: samAhitaguNa2 tritayaH prajAnAM sargasthitipralayakAraNamAdidevaH / AsIdanekasamarAptajayaH kSitIzaH zrIrASTra3 kUTakulapaMkajaSaNDasUryaH durivairivanitAvadanAravindahemantakAlapavano bhuvi kakarAjaH / tasyAmalasya 4 nRpaterbuvarAjadevo devyA babhUva tanayo'tulAvIryyadhAmA yenobhi[ bhR]tAsi ripusainyabalaM nihatya nUnaM yazo5 dhavalayadbhuvanaM samastaM / nistriMzaghATavidalatkarikumbhamuktamuktAphalaprakaramaNDita bhUtalasya Avedayatsa6 maramUrddhani yasya citraM lIlAyitaM mRgapateriva ceSTitAni / niHmA[pra]zrayatvama ticApalamugdhabhAvaM sAdhaM virodha7 mupazAntisarasvatIbhyAM doSA[ n ]samAzrayavazAdguNaratnakAbdheH paryatyajatsahajakA napi yasya lakSmI[kSmIH] / satya8 jya kAtaratRNaughamarIbhakuMbhapIThasthalopalazilAH zakalIvidhAya prAptopi yasya catura bdhijalau[ lo] bhimA9 lA jajvAla dagdharipuvaMzavanaH pratApaH / lakSmIsanAthavapurabjasucakrapANinirvA cyavikramanibadhdhabali: 10 kSitIzaH govindadeva iva nunnabhujaMgado govindarAja iti tasya suto babhUva / yasyAhaveSu dhanagarjitanAda11 dhIraM mauninAdamupakarNya nirastadhairya[ : ] // haMsA bhuvanagatapa[va]tIra [ma ]pi jIvitAzAM durboravairiNa ivAmumucuH kSa12 Nena / kalpadrumaH praNayiSUdayazailarAjo mitreSu lokanayanotpalakeSu candraH yaH ___kesarImadajalAIkapo13 labhittili[ li 'nAlinAdamukhareSu mataMgajeSu / saMgrAmamadhdhdha[ dhya ]jitasaMyya[ ya] tabhUbhujendraziMjAninAdamukharIkRtama 1 ahi visarga bhUlathI 15ra che. 2 pAdapUrtinA cihanI jarUra nathI. 3 vAMce mAna For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA 2 jAnAM tAmrapatrI 14 ndirasyaH adyApi yasya harazekharacandrakhaMDazubhraM yazaH stri[ tribhuvanaM vimalI karoti / tasmAtparAstaparatArakamA15 ptazaktiH[kti ]zrIkakkarAjamanuraMjitasavalokaM zaMbhoH kumAramiva bhUdhararAnaputrI zrInAgavarmaduhitA janayAMcakA. 16 ra / bhUbhacchikhAmaNikaraMbitapAdazobho bAlopi lokanayanotpalasaukhyahetuH padhvasta vairitimiro gaganaM za17 zIva yaH sadguNainijakulaM samalaMcakAra / saMbhrAntamandaraviloDitadugdhasindhusaMbhUta pheNadhava18 li[ lI ]kRtAzaM yasya dvizAmacalakandaragarbha rbha ]bhAjAmapyAnanAni carita [taM ma[ linI cakAra / satyena dharma bIjU patarUM 59 tanayaM viduraM ca matyA dAnena bhAskarasutaM kSamayA sumeruM bhImaM balena caritena. ca vAsude20 vaM rUpeNa saMratipatiM samamaMsta lokH[| so'yamanekasamarasaMghaTTaparagajaghaTATopavi. 21 ghaTanapracaNDadordaNDamaNDitavigraho madanaripuziraH zatakazubhrayazaH pravAhadhavalI22 kRtadinamukho'nekasAmantamaulilAlitacaraNAravindayugalaH paramamAhezvaraH samadhi gatapaJcamahAza23 bdaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvaraH zrIkakkarAjaH sarvAneva svAnmahAsAmanta senApa24 tibalAdhikRtacoro dharaNikabhogikarAjasthAnIyAdInyavA [ thA ] niyuktAnanyAMzva samAjJAmayatyastuvaH saMviditaM ya25 thA mayA kAzakulaviSayAMtargatasthAvarapallikAbhidhAno grAbhaH khairodAdaparataH pippalA cchAduttarataH kASTapuri[rI vaTTArA26 bhyAM pUrvataH punaH khairodasIMdhyA[ sImamadhyA dakSiNataH evaM caturAdhATanavizuddho jAMbUsarasthAnavAstavyataccAtuvidyasAmA27 nyavaccha[ tsa ]sagotrakaNvasabrahmacAribhaTTarevisaraputrAyakukkezvaradIkSitAya balicaruvai zvadevAmihotrAdikriyANAM 28 samutsarpaNArthaM mAtApitrorAtmanazca puNyaphalAvAptyarthamAcandrAkANNavasaritparvata vasundharAsamakAlI29 naH putrapautrAnvayopabhogyo'bhyantarasidhyA dhyA bhamicchidranyAyena viSuvasaMkrAntA vudakAtisargeNa prtipaadi1 visarga bhulathI vaparAya che. For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 30 to yato'syAtaH prabalAnilasamIritodadhitaraMgacaJcalaM jIvalokamavagamyAnisyAzca ____sA[sa]+saMpadazcetyavadhA31 -gAmibhadranR[ na ]patibhirasmadvazaMjaizca sAdhAraNaM bhUmidAnaphalamavagamyAnumantavyaH __ pratipAlanIyazca / 22 yataH proktameva bhagavatA vedavyAsena vyAsena[ / svadattA tAM ]paradattA vA yatnA drakSa yudhiSThira mahI[ hI kSitibhRtAM zre. 33 4 dAnAcchreyo'nupAlanaM / SaSTivarSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH AcchettA cAnumantA ca tAnyeva na 34 rakaM vaset / zaMkhaH siMghA[ hA ]sanaM cchatraM va[1]jivAraNayoSitaH bhUmidAnasya mahataH sarvametAdviceSTitaM / vindhyA35 TavISvatoyo[ yA ]su zuSkakoTaravAsinaH kRSNasarpA hi jAyate brahmadAyApahArakaH [1]bahubhirvasudhA bhuktA 36 rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phlN| zakatri ni ]pakAlAtItasaMvatsarazataSaTake ekU[ ko]37 nAzItyadhike AzvayujazuddhA[dhvAM ]kate| to'pi saM 179 tithi 7 []' likhitaM ca mayA AdityavarmarAjadUtakaM balAdhikRta38 zrItattasUnunA zrI bho[ ! to ]Dalleneti[1] 1 A cihna, guma "8" nA cihnanI samAna hovAthI " , " nA AMkaDA tarIke vAMcI zakAya. paraMtu te pramANe vAMcavAne ApaNane bAdha che, kAraNa ke varSanI saMkhyAmAM " " ne mATe ahi jUdu ja cihna ApaNI pAse che, jethI A cihna, gupta athavA valabhI "cha" nuM anya cihna haze, ema jaNAya che. For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakka 2 jAnAM tAmrapatro bhASAtara jenAM caraNa kamaLa siddho, sUra ane asuranA adhipationA mugaTamaNathI cuMbita che, je (satva, rajasa ane tamasu nA) traNa guNasaMpanna che ane je pANInA sarjana, pAlana ane pralayanA mukhya kAraNa rUpa che te zrImAnu zambha sadA vijayI che ! (paMkti 2 ) aneka yuddhamAM vijaya prApta karanAra, kamalavRMda jevA zrI rASTrakUTa kulane sUrya samAna, ane ati prabaLa zatruonI vanitAnA mukhakamaLane zarada pavana samAna, bhUmi para kakakarAja nRpa hate. (paMkti 3) A vimaLa nRpane tenI rANIthI dhruvarAja deva nAmane, atula baLa ane prabhAvavALo putra janmyo hate. zatrunAM sainyabaLano nAza karyo pachI, asi upara unnata thaIne tenA thaze sakaLa bhuvanane veta banAvyuM. tenI asinA prahArathI gajenAM bhedelAM kubhamAMthI jharatAM mauktikathI bhUmi AbhUSita karatI tenI raNakSetranI ceSTA siMhanAM caritanuM samaraNa karAvatI. lakSamIe aviveka, capaLatA, mugdhabhAva, ane zAnti ane sarasvatI sAthenA virodhanA svabhAvika do te guNa ratnasAgarane Azraya laI, tyajI dIdhA. ripunA vaMzanAM vana bhasma karI kAtara (baLahIna) tRNuM( baLahIna zatru )ne tyajI, ane zatruonA mAtaMgenI zilA samAna prabaLa pITha bhAMgI nAMkhI, tenA pratApano agni cAra sAgaranAM jaLanI urmio( jaLatA taraMge )nI avadhi sudhI pahoMce te chatAM zAnta thaye nahi, (paMkti 9) lakSamIsaMpanna aMgavALA, sArA cakanAM cihnovALA karavALA (jema goviMda karamAM caka ane kamaLa dhAre che ) ane pitAnA prabaLa tRpone adeSita vikamathI namana karAvanAra ( jema asura bali nRpane | traNa ] adeSita padathI gavade vaza karyo hato) ane pitAnA sahacarane darpa haNanAra( jema geviMde sarSa [kAli ]nA madane haze ) hovAthI je kharekhara goviMda deva samAna hatuM te goviMdarAja teno putra hatA. jemAM tenA atiprabaLa zatruoe khAyelI bhUmi ane jIvananI sarva AzA mUkI dIdhI, tema raNakSetramAM tenA dhanuSanI dorIne meghanA nAda samAna gaMbhIra nAda sAMbhaLI haMsoe ( tene sAce meghanAda jANI) pRthvI ane AyuSyanI karamAtI AzA tyajI dIdhI. te, prayione kalpatarU samAna hate; mitrone mahAna udayagiri samAna hatuM, jananAM netra kamaLane Indu samAna hato madathI bhInA kumbha para besatA bhramaranA guMjAravavALA masta ga tarapha siMha samAna hatAH jene mahela raNakSetramAM badhIvAna karelA zatrupara nAMkhelI sAMkaLanA avAjathI gAjato hato, tene haranA mastaka paranI nirmaLa kaLA samAna yaza, haju paNa tribhuvanamAM prakAze che. (paMkti 14) tenAthI zrI nAgavarmanI putrIe, jema pArvatIe zaMbhuthI pitAnA aritAraka asarane parAjaya karanAra, zakti ( zasa) dhAranAra, sakaLa jagane Ananda ApanAra kumArane janma Ape tema, pitAnA zatruonA sAmantone hAMkI mUkanAra baLavAna, ane samasta janene AnaMda ApanAra zrI kakarAne janma Ape. mahAna parvata para kiraNo pheMkate navA chatA janAnA netrakamaLane AnandakArI ane potAnA ri, timirane haNanAra Ida AkAza zobhAve che tema, to je bALa hatA chatA, nRpena mugaTamaNamAM maLatA rUpavALA caraNa sahita, jamAnA natrakamaLane Ana mA panAra ane timira samAna zatruone haNanAra hatA teNe pitAne kuLane sadaguNethI maMDita karyuM. tenA vikama calita madaragirithI paMthana 1 hindI kavionI mAnyatA che ke varSAkALanA Agamana sAthe ja prathama meghanAda sAMbhaLatAM jIvanano bhaya utpanna thavAthI haso hiMdustAna che. premAM sAtasa sarovaramAM jaI rahe che. lokanuM khAsa tA dhanuSanAda meSa nAda sAthe sarakhAvI che, For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAmanA aitihAsika lezva thayelA padadhinA raNa samAna veta... ... ... ...vaDe dizAmAM prakAzita kare che te samaye, parvatAnI guphAomAM Azraya lIdho hato te zatruonAM mukha zyAma karI nAMkhyAM. lekathI te satyanA mATe yudhiSThira, matimAM vidura, dAnamAM ( saryane putra) karNa sthiratAmAM sumerU, baLamAM vAsudeva ane rUpamAM kAmadeva samAna gaNyA hatA ( paMkti 20 ) jene aMga, zatrunA gajenI ghaTA bhedavAmAM prabaLa, DhahaDa samAna karathI bhUSita che, jeNe zivanA zira paranI kaLA samAna veta yazanA pravAhathI sakaLa dizAo sveta karI dIdhI che, jenA caraNanI sevA Azrita nRpamaMDaLathI thAya che, je paMcamahAzabdano upabhoga kare che te bhaTTAraka, mahArAjAdhirAja ane paramezvara zrIkakkarAja tenA samasta mahAsAmanta, senApati, balAdhikRta, caddharaNika, bhagika, rAjasthAnIya Adine temanA adhikAra pramANe zAsana kare che - (paMkti 24) tamane nahera thAo ke, mArAM mAtApitA ane mArA puNya yaza mATe kAzakula viSayamAM AveluM bairADanI pazcime, pipalAcalanI uttare, kASTa purI ane vAranI pUrva ane bairADanI madhya sImAnI dakSiNe AveluM sthAvarapatilaka gAma, A cAra sImAvALuM, jAmbusaravAsI, revisara (ravIzvara) bhadranA putra, cAra vedamAM nipuNa, vatsa gotranA, ane kava zAkhAnA kukakezvara dIkitane, bali. gurU vizvadeva, agniheAtra Adi vidhi anuSThAna arthe, caMdra, sarya, sAga, saritAo, parvate. ane pRthvInA astitva kAchaLasudhI, putra, pautra, ane vaMzanA upalega mATe abhyanta siddhi ane bhUmichidranA nyAya anusAra pANInA adhyethI zaradUviSuvakALamAM, meM ApyuM che. (pakti 30) AthI bhAvi bhadra kRpAe ane mArA vaMzajoe bhUmidAnanuM phaLa (denAra ane rakSanArane) sAmAnya che ane jagata prabaLa pavanathI haMkArAtA, sAgaranA taraMgo samAna rAMcaLa ane lakSamI anitya che, ema mAnIne A dAnane anumati ApavI ane rakSavuM. (paMkti 3ra) ane bhagavAna vedavyAse kahyuM che ke, nRpomAM zreSTha, he yudhiSThira ! hArAthI athavA anyathI devAyelI bhUminuM tuM saMbhALathI rakSaNa kara dAnanuM rakSaNa dAna karavA karatAM adhika che ! bhUmidAna denAra raga mAM 60 hajAra varSa vase che paNa (bhUmidAnajapta karanAra ane japtimAM anumati ApanAra teTalAMja varSa narakamAM vAsa karaze. zaMkha, siMhAsana, chatra, a, gaje, ane lalanAo bhUmi hAnanA mahAna phaLanI sarakhAmaNImAM ceSTA samAna che. kharekhara, dvijone devAyelAM bhUmi dvAna haranAra, viMdhyAcalanA nirjaLa vananAM, zuSka vRkSanA keTaramAM vasatA kALA sarpa janme che. sagara Adi bahu kRpAe bhUmi gavI che, je samaye je bhUmipati tene te samaye dAnanuM phaLa che. (paMkti 36 ) zaka nRpanA kALa pachI saMvata chaso ogaNyAeMsI, Azvayuja, zudima athavA saMkhyAmAM 679, 7 ne dine. (paMkti 37) A dAna jenA dUtaka nRpa AdityavamAM che, te mArAthI, balAdhikRta zrI tattanA putra zrI bhedatruthI lakhAyuM che. 1 virAdhAlaMkA aDAle che. huM A a dITH + 1 +-ane makAza ti' ema thAya che. For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 121 goviMda 3 jAnAM veNu (diDerI tAlukAmAM)nAM tAmrapatro za. saM. 730 2. su. 15 A tAmrapatro ja. ra. e. se. ( o. sI. ) . 5 pA. 343 me mI. dhane prasiddha karyo che. ro. e. sa. nI muMbaI zAkhAmAM asala tAmrapatre che, tenA uparathI huM pharI prasiddha karuM chauM. patarAM traNa che ane 10" lAMbAM ane 7" pahelAM che. vacamAMthI tenAthI jarA ochAM pahoLAM che. kAra jarA jADI rAkhelI che ane patarAM surakSita che. bIjA patarAnI bIjI bAjue madhya bhAgamAM lekha jarA ghasAela che. aMgrejI pustakanAM pAnAMnI mAphaka pheravIne vAMcI zakAya evI rIte patarAM kotarelAM che. kaDIyiMca jADI 4" vyAsavALI che. tenA paranI sIla geLa che ane tene vyAsa 25 IMca che. daktidaga ane gevinda trIjAnAM bIjAM patarAMmAM hoya che tevI ja beThelI zivanI mUrti sIlamAM kotarelI che. bhASA saMskRta ja che. A patarAMmAMnA 17 pleke rAdhanapuranAM patarAMmAM paNa che. uparAMta AmAMnA chaThThA ane sAtamAM spekanI vacamAM rAdhanapuranAmAM eka pleTa vadhu che. te putra nAthanathI zarU thAya che. ane temAM eka tarapha pitAnuM lazkara ane bIjI bAju samudra vacce 59lone dhera agara prave gherI lIdhAnuM ane tenA hAthIo paDAvI lIdhAnuM varNana che. AmAMne agIyAramo leka pAMca pAdavALo hAIne tene tarajume barAbara thaI zakato nathI. te rAdhalupuranAmAM cAra cAra pAdanA be kalAkamAM Apela che. AmAMnA 12 mAM ane 13 mA zlekanI vacamAM rAdhanapuranAmAM eka vadhu kaleka che. te saMdhAyAkurezInuNa7 thI zarU thAya che ane temAM goviMda 3 jA pAsethI gurjara rAjA nAzI gayAnuM varNana che. AmAMnA 16 mA ane 17 mA lekanI vacamAM rAdhanapuranAmAM jeladirathI zarU thato eka vadhu kaleka che. temAM gAde mekalelA te aradhe saMdezo Ape tyAM to vaMgIno rAjA AvyuM ane geviMda 3 jAne mATe tenA nekaranI mAphaka varyo ane kilalAnI dIvAla baMdhAvI dIdhI. gurjara rAjA ane vaigIpati eTale ke pUrvanA cAlukaya rAjA vijayAdita urphe narendramRga rAjanuM varNana AmAM nathI, tethI ema anumAna thAya che ke A be dAnapatranI tithionI vacamAM goviMda 3 jAe teone jityA haze. A dAna rAjadhAnI mayara khaDImAMthI ApavAmAM Avela che. vaNInI uttaramAM rakhaDDane DuMgarI kille te mayUrakhaDI haze, ema Do. bulara mAne che. dAnanI sAla za. saM. 730 (I. sa. 806-7) che ane vyaya saMvatsara Apela che. nAzika dezanA vaTanagara viSayamAMnuM ambaka grAma dAnamAM ApeluM che. ambaka grAma te vaNInI dakSiNamAMnuM hAlanuM ambe che ane lekhamAMnuM pulindA uparanuM vArikheDa te unandA uparanuM hAlanuM varakheDa dhAryuM che. bIjA sthaLe oLakhAyAM nathI. vaTanagara te kadAca hAlanuM vaNI hoya. 1 4. e . 14 5, 156 De che. 2. phI For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujagatamA aitihAsika lekha akSarAntara paheluM patarUM 1 sa vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAntendukalayA kamalaM __kRtaM / ( // ) bhUpobhavadgRhadura[ :* ] sthala2 rAjamAnazrIkaustubhAyatakarairupagUDhakaNThaH satyAnvito vipulacakravinirjitArica. kropyakRSNacarito 3 bhuvi kRSNarAjaH [ // * ] pakSacchedanabhayA"( zri )tAkhilamahAbhUbhRk( t )kula bhrAjitAddurladhyAdaparairanekavimalabhrAjiSNu4 ratnAnvitAt yazcAlukyakulAdanUnavivu ( bu )dhatrAtAzrayo vAri lakSmIn ( m ). mandaravatsalIlamacirAdAkR5 STavAM( na )vallabhaH [*] tasyAbhUtanayaH pratApavisarairAkrAntadiGmaMda( Da )lavaMDA [* ] zo[ :* ] sadRzopya caMDakaratApa6 hAditakSmAtala: dhoro dhairyadhano vipakSavanitAvakAvu( bu )jazrIharo hArIkRtya yazo yadIyamani7 zaM diGnAyikAbhi( ra * )ddhRtaM [ // * ] jyeSThola( laM) ghanajAtayApyamalayA lakSmyA sametopi sanyo bhUnirmalamaMDa8 lakhi( sthi )tiyuto doSAkaro na kacitkarNAdha[ :* ]sthita dAnasaMtatibhRto yasyAnyadAnAdhikaM dAnaM vI9 kSya sulajjitA iva dizAM prAnte sthitA diggajAH [ // * ] anyairNa( na ) jAtu vijituM[ taM guruzaktisAramAkA10 ntabhUtalamananyasamAnamAnaM yeneha va[ ba ]ddhama[ va* ]lokya cirAya gaMgaM duraM' svanigrahabhiye11 va kaliH prayAtaH [ // * ] helosvIkRtagauDarAjyakamalAmattaM pravezyAcirAdurmA gammaruma taranAre 'mApana (153 zana adhUrI chaDI hIyA 2 mI. vAcana, pauro' pAya che. paraMtu prati ti vize, prathama 56 yAsa paNe 'dho 2-1 zata . myuranA hanapatramA pAMcamI paMktimAM che tema-vaLI, paMkti 39 mAMnA trAya nA jai sAthe sarakhAve ane jarA judA paDatA ja nA pau (5.44)nI sAthai 55 smaav| 3 bhI. vepana ' gAGga pUram bAya che. nyAre. 3. nyu 2 nAnapatra mAM TFpUra vAMce che, paraMtu bane dAnapatranI pratikRtio spaSTa rIte tram vAMce che. Do. khulhAranA dAnapatramAM TXnA chellA anusvArano lopa thayela che. A dAnapatramAM bIjA upara eka mIDuM tathA bIjI mIDuM . pachI che. tema ja lakhANanI upalI paMkitamAM paNa che. A bannemAMnuM eka kadAca anusvAra mATenI nizAnI heya. 4. yunAhAnamA mAyA paTasA ekatrAtmAvahena / 23 te mane pallava zalanI sine vAle yAbina banAne lage. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 3 jAmAM vInAM tAmrapatro 12 dhyamapratiSa( ba )lai[ ra* yo vatsaro( rA )ja va( ba )laiH gauDIyaM zaradinnupAdadha__valaM cha( ccha )tradvayaM ko( ke )valaM tasmAnnAhRta ta13 ghazopi kakubhAM prAnte sthitaM tatkSaNAt [ // ] labdha( bdha )pratiSThamacirAya kaliM sudUramutsA[ 2 ]ya zuddhacaritairdharaNI14 talasya kRtvA punaH kRtayuga zR( zri )yama[ pya" JzeSaM citraM kathaM nirupamaH kali vallabhobhUt [ // * ] prAbhUddhai ra* ]yavatastato niru 15 pamAdindu[ * ]yathA bAridheH zuddhAtmA paramezvaronnataziraH saMsaktapAdaH sutaH padmA. nandakaraH prattA16 [pa* ]sahito nityodayaH sonnateH pUrvAdreriva bhAnumAnabhimato goviMdarAjaH satAM [* ] yasmiM(n sarvaguNAzra17 ye kSitipatau zrIrASTrakUTAnvayo jAte yAdavavaMzavanmadhuripAvAsIdalaMdhyaH paraiH dRSTAzAvadha18 yaH kRtA[ :* ] syu( su )sadRzA dAnena yenoddhatA muktAhAravibhUSitA[ :* ] sphuTamiti pratyarthinopyarthinAM / ( // )AssA ( AstAM) bIjaM patarUM-prathama bAju 19 tAta tavaitadapratihatA dattA tvayA kaNTikA kiM nAjhaiva mayA dhRteti pitaraM yuktaM vaco yobhyadhAttasmiM(n )svarga20 vibhUSaNAya janake yAte yazaH zeSatAmekIbhUya samudyatAnvasumatIne( me )kopi yo dvAdaza khyAtA21 napyadhika pratApa visarairasaMvartakorkAniva / ( // ) yenAtyantadayAlunAtha nigaDAkle zAdapAsyAyatAtsva22 ndezaM gamitopi darpa visarAdyaH prAtikUlye sthitaH yAvanna bhR( zru )kuTIlalATa ___ phalake yasyonnate lakSyate vikSe23 peNa vijitya tAvadacirAdva( ba ddhaH sa gaMgaH pumaH [ // * ] yatpAdAnatimAtrakaika zaraNAmAlokya lakSmInnijAndU24 rAnmAlavanAyakonayaparo yatprANamatprAJjali[ : ] ko vidvAM( na )va( ba ) linA sahAlpava( ba )lakaH sparddhAn ( m )vidhatte 1 ahi aMya "tU' nI koI cokkasa nizAnI hoya ema jaNAya che. 2 A kalAka pAMca pAThane che. AnI aMdara kriyApadanA abhAve taraju kare muzkela che ane tethI meM De. myulDara nA dAnapatramAMthI artha pUrNa karyo che. 3 De. myularanA dAnapatramAM A leka pahelAM gaMdhAyA gufzarIgulA zabdathI zarU thatA zloka che ane temAM gurjara rAjAnI hAranuM varNana kareluM che. For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 25 parAM nItestaddhi phalaM' yadAtmaparayorAdhikya saMvedanaM / ( / ) vindhyAdreH kaTake niviSTakaTa[ ka* ] zrutvA carai[ ra* ]ya[-] 26 nijaiH svandezaM samupAgataM dhruvamiva jJAtvA bhiyA preritaH bhArAzarvamahIpatita magAdaprA27 sapUrvaiH paraiH yasyecchAmanukUlaya( na )kuladhanaiH pAdau praNAmairapi / ( // ) niitv| zrIbhavane 28 ghanAghanaghanavyAptAmva( mba )rAM prAvRSaM tasmAdAgatavAM( n )samaM nija va( ba )lairA tuMgabhadrA29 taTaM tatrasthaH svakarasthitAmapi punarni[ :* ]zeSamAdhRSTavAnvikSepairapi citramo(1) natari30 puH yaH pallavAnA -* ] ( zriyaM / ( // ) santrAsAtparacakrarAjakamagAttatpUrva sevAvidhira( dhi )vyAva( ba )ddhAJjalizobhi 31 zobhi tena zaraNaM mUrdhanA yadaMDa( ghri )dvayaM yadyadattaparA_bhUSaNagarnAlaMkRtaM tattathA mA bhaiSIriti satya32 pAlita yazaH thi( sthi )tyA yathA tadgirA / ( // ) tenedamanilavidyuccaJcalamava lokya jIvitamasAraM kSitidAna33 paramapuNyaH pravartito vra(bra )hyadAyoyaM / ( // ) saca paramabhaTTArakamahArAjAdhirA japaramezvarazrIma34 ddhArAvarSadevapAdAnudhyAt [ : "] paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAjaparamezvara zrI prabhUta 35 varSadevapRthvIvallabhazrIgoviMdarAjadevaH kuzalI sarvAneva yathAsamva( mba )dhyamA nakArA 36 STrapati viSayapatigrAmakUTAyuktakAdhikArikamahattarAdI(n )samAdi 13taranAre pakSAM yatazata thI la 4.2 7. yunAnapatramA mAsApaDelA lekhaahaarmuaohitAvanA zabdathI zarU thato ane girAjAe goviMdarAja mATe kilo bAMdhavAnA varNanavALA zloka che. 3 zobhi / / puna3ti cha. 4 / 2 // 3 parezAM vidhAtarI 57 jIno 32 // 2 yo. 5g frAsara 26 dhyA nahIM. 5 Akho eka samAsa tarIke laI zakAya; paraMtu visarganA umerA mATe kAMI vAMdho na laIe te cAle, kAraNa ke tethI eka ghaNuM moTA zabdanA sagavaDathI bhAga karI zakAya che. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 3 jAnAM vaNInAM tAmrapatrI bIjaM patarUM bIjI bAju 37 zatyastuvaH saMviditaM yathA mayUrakhaNDIsamAvAsitena mayA mAtApitrorAtmanazcai hikAmuSmika38 puNyayazobhivRdhdhaye / veMgi vAstavyatacAturvidyasAmAnyabhAradvAjasagotrata [tirI yasaba bramacA39 riviSNubhaTTapautrAya dAmodaradu[ dvi vediputrAya dAmodaracaturveda ( di )bhaTTAya ___ nAsIkadezIyavaTanagara 40 viSayAntaragataH amva[ mba ]kagrAmaH tasya cAghATAH pUrvataH vaDavurai grAmaH dakSiNataH vArikhaMDagrAmaH 41 pazcimataH pallitavADagrAmaH pulindAnadI ca uttarataH padmanAlayAmaH evamayaM caturAdhA42 TanopalakSitaH sodraMgaH sa[ so parikaraH sadaMDadazAparAdhaH sabhatopAttapratyAyaH sotpAdyamA. 43 maviSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyaH acATabhaTapravezya[ :* ]savvairAjakIyAnAmaha44 staprakSepaNIyaH AcA( ca )ndrArkArNavakSitisaritparvatasamakAlIna[:*]putrapautrAnva45 yakramopabhogyaH pUrvapradattadevatra( ba ) madAyavarjitobhyantarasidhyA bhUmi 46 (chi cchi dranyAyena zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSu saptasu tUM( triM )zadadhike 47 Su vyayasaMvatsare vaizAkhasitapaurNamAsIsAmagrahaNamahAparvaNi va( ba )48 licaruvaizvadevAgrihotrAtithipaMcamahAyajJakR( kri )yotsarpaNArthaM snAtvAdyodakAtisarge49 Na pratipAditaH[ / * ]yatosyocitayA va( ba )ma( h+ma )dAyasthityA muMjato bhojayataH kRSataH karSa50 yataH pratidizato vA na kaizcidalpApi paripa[ -* ]thanA kAryA[ * ] tathAgAmibhadranRpatibhirasma / 51 dvaMzyairanyairvA sAmAnyaM bhUmidAnaphalamavetya vidyullolAnyanitya[ Anya ] aizvaryANi tRNAgrala52 majalabindu caMcaM( ca )laM ca jIvitamAkalayya svadAyanirvizeSoyamasmadA [dA yonumnt1 AMhi phri vAMce che, paNa bIjA padano vyaMjana rapaSTa rIte ja ja vaMcAya che. ane ahI pahelA akSaranI sAthe te vAMcavAthI eka samajI zakAya tevuM ane jANItuM nAma ApaNe jANI zakIe chIe, tethI enAthI ulaTuM vAMcavAnuM kAraNa nathI. 2 mI. dhana vAnara vAMce che; paraMtu pratikRti pramANe te khoTuM che. 3 bhI. vAyana tura' pAya che; paraMtu chn| ye akssre| ya sa paNe vura cha. 4 mI. dhana paklitavAra vAMce che; paraMtu chellA padano vyaMjana 3 che ane 2 thI 5 mI. vAdhana vATa vAMce che, paraMtu chelo upAya vyaMjana na che. For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtalA patihAsika lekha trIju patarUM 53 vyaH pratipAlayitavyazca [* yazcAjJAnatimirapaTalAvRtamatirAchi( cchi ) dyAdAchi(cchi )dhamA54 naka vAnumodata sa paMcabhirmahApAtakaiH sopapAtakaizca saMyuktaH syAt [ // i55 tyuktaM ca bhagavatA vedavyAsena vyAsena[ / SaSTiM varSasahasrANi svarga tiSThati bhUmidaH 56 Ache( cche )ttA cAnumantA ca tAnyeva narake baset [ // ]va( ba )hubhirva___sudhA bhuktA rAjabhi[ :* ]sagarAdi57 bhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phlN[||* ] sarvAnetA( n )bhAvinaH pArthive -* ]drAM( n )bhUyo 58 bhUyo yAcate rAmabhadraH sAmAnyoyaM dha dha )ma setu[ ra nRpANAM kAle kAle pAlanIyo 59 bhavadbhiH [1] iti kamaladalAMvu( vu )vi( viM )daM ( 2 )lolAM zR( zri )yama nuci( ciM )tyaM (tya )manuSya jIvitaM ca 60 ativimalabhano bhirAtmanairna hi puruSaiH parakitayopi gopyAH [. ] 61 likhitaM zrImad aruNAdityena vatsarAjaputreNa bhUvirAma dUtakaM [ 1 ] 1 A akSara pahelAMnI nanI nizAnI mAtra kAtaranAranI bhUlathI ja che. For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imvina re jatAM rAjAnAM paga bhASAntara jenA nAbhikamalamAM vedha ( brahmA)ne vAsa che te ane hara jenuM mastaka IndukalAthI maMDita che te tamAruM rakSaNa kare. (paMkti 1) kRSNa jenA vizAla vakSa:sthala para jhaLahaLatA zrI kaustubha maNinAM dUra sudhI pahoMcatAM kiraNethI kaMTha haMkAI gayo che, satyasaMpanna che, ane vipula (moTA ) cakathI zatrugaNane parAjaya karela hovA chatAM je kALAM kRtyathI mukta che te kRSNa samAna pRthvI para tenA vakSaHsthalane AliMgana detI lakSmI devInA kaMTha veNita AMgaLIovALA laMbAyelA karethI DhaMkAelA kaMThavALo, satyasaMpanna, ane zatrugaNane mahAna senAthI parAjaya karyo hato chatAM kukarmo rahita che, te kaNarAja bhUpati hate. pakSa chedananA bhayathI Azraya lenAra mahAna parvatanA samUhathI prabhAvALA, oLaMga dustara che te, ane vimala tivALAM aneka ratnovALA sAgaramAMthI, devanA AzrayasthAna mandare lIlA sAthe (rahelathI) ane tvarAthI lakamI kheMcI lIdhI hatI tevI rIte senAnAzanA bhayathI Azraya levAtA, durvajayI, pavitra ane prabhAvALA purUSaratnathI maMDita caulukya anvaya ( kula )mAMthI, vidvAnenA AzrayasthAna A pRthvIvallabhe lIlAthI satvara lakSmI devI khuMcavI lIdhI. | ( paMkti 5) tene dhera nAmano putra hatA je pairyadhanavALA, zatraonI vanitAonAM mukhakamalanI suMdaratA nAza karanAra, ane ati garamI prasAratA caDa kiraNavALA sUrya mAphaka sarva pradezamAM pitAne pratApa prasAra hata; sUrya, kiraNanI uSNatAthI, trAsadAyaka che tyAre A (ra) halakA kara(verA)thI bhUmine prasanna kare che ane jenA yazanI mAlA banAvI diganAyikAo nitya dhAraNa kare che. jeSTAnuM ullaMghana karyA chatAM vimala prabhAvALA, jagatane niSkalaMka jaNAtA bina (maMDala)mAM sthapAelA ane have pachI aMdhakAra na karanAra Indu jevA ( samAna) jeSTha badhunuM (gAdI para AvatAM) ullaMghana karyA chatAM, vimala zrI saMpanna jagatanA (bhUminA) nirmala maMDalamAM sthApita thaele, te kadi deSa karatA nahIM. phakta karNanA dAnathI ja utaratA nitya dAnavALA paNa anya karatAM adhika dAna karatA tene jeI karNa (kAna) nIcethI madajharatA digagajo lajajAthI zaramAIne dizAonA prAnta ( kinAre ) ubhA rahyA. anyathI ajita prauDha pratApI, akhila bhUtalanA vijayI, sarvathI adhika mAnavALA gaMgane ane harAvI bandIvAna karyo Ine kali kedanI zikSAnA bhayathI nAzI gaye. anya senA Takakara na laI zake tevI balavAna senAthI, helAIthI prApta karelA gauDa dezanI rAjyazrInA madavALA vatsarAjane tvarAthI merU( nAM raNe) maLe kama bhAgyanA paMtha para praveza karAvI teNe tenI pAsethI zaranA kiraNa jevA veta bane anupama rAjachatro harI lIdhAM, eTaluM ja nahi paNa tene yaza je dezonA cheDA para pahoMcyo hato te pazu harI lIdhA. teNe vimala kAryothI pRthvI para sthapAI gaelA kaline hAMkI mUka ane kalayugano mahimA pharIthI pUrNa karyA hatA. Ama hovAthI, nirUpama "kalivalabha" zAthI kahevAye, te AzcaryabhareluM che. (pakti 14) te dharyasaMpanna nirUpamathI sAgaramAMthI zuddha ane paramezvaranA ucca mastakane sparza karatAM kiraNAvALo Indu prakaTa tema sajajanenAM mAna pAmele, zuddha AtmAvALA tene namana karatA rAjAonAM umatta mastakathI spati caraNavALa,-rAjyazrIne prasanna karanAra, mahimA( pratApa vALA ane pUrvanA gari parathI divasamAM vikAsanAM kamalane sukhakArI, 1 lakSamI 2 cAlukaya vaMzane puna: sthApanAra tela re bIjA sudhI je * cAluya' zabda vaparAsamAM nahatA te rabda, rAdhanapUra dAnapatranA te ja lekamAM che tema ahi paNa vaparAya che . parakhara vicitra che. garaNa ke A dAnapatranI tArikha pachI Azare 13 varSa pachI cAlu vaMzanI puna: sthApanA thaI hatI. 3 vizeSanAma tarIke athavA panAma tarIke laI zakAze athavA te pIne priya pati, mitra hAle eTale ke na ema artha laI thAya For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanAM aitihAsika lekha caDa pratApavALA nitya udaya pAmatA sUrya samAna goviMdarAja putra uddabhavyA , yadukuLa madhuripanA janmathI ajita banyuM tema te guNI sthAnanA janmathI zrI rASTrakUTa kula (anvaya) duzmanothI ajita banyuM. zatruone spaSTa rIte potAnA anucare jevA ja karyA; kAraNa ke zatruone mArathI hAMkI kADhIne dezanI AzA ( hada) banAvI ane temane anna, AbhUSaNe tyAga karAvyA, jyAre anucane, audAryathI, abhilASanI hada batAvIne unmatta banAvyA ane motInA hArathI AbhUSita karyA. [ kRSNa samAna tribhuvanane ApaddamAM rakSe tevI zaktivALuM tenuM devI rUpa joI tene pitA tene pRthvI para saMpUrNa sattA apeto hato tyAre ] teNe tenA pitAne A yukata vANI kahIH "pitA ! A tamAre AdhIna che. ullaMghana na karAya tevI AjJA je A tamAro Apale kaThika (hA2 ) meM nathI lIdhe ? " ane jyAre tenA A pitA svargavAsI thayA ane ahIM phakta temanI kIrti ja rahI tyAre teNe ekalAe, ati vikhyAta pratApathI, pRthvI pralaya karanAra ati uSNatA prasarato agni bAra (12) sUryanuM teja hare che tema pRthvIne nAza karavA tatpara bhegA maLelA bAra (12) prasiddha nRpanuM teja satvara harI lIdhuM. atidayAthI lAMbI kedamAMthI mukata karI, tenA pitAnA dezamAM pAcho mekalele gaMga jyAre ati madathI tenA hAme thayo tyAre tenI bhavya bhramamAMthI krodha jaNAya te karatAM paNa TUMka samayamAM, teNe bANanA vikSepa varasAda)thI tene satvara parAjaya karI pharIthI keda karyo. nayaparAyaNa mAlavAnA nAyake tenI saMpa tenA caraNane namana karavA upara pUrNa AdhArI che tema dUrathI joI, karanI aMjali karI (be hAtha DI) namana karyuM. kaye alpazakitavALo prajJajana, balavAna purUSa sAthe spardhAnA kinArA para praveza kare ? kAraNa ke rAjanIti (naya) nA adhyayananuM phala, adhikatA pitAnI ke pitAnA zatranI che te jANavAnI zakita che. viMdhyAdrinA DhaLAva para teNe chAvaNI nAMkhI che evuM drata pAsethI sAMbhaLI ane pitAnA dezamAM AvI pahoMce che tema mAnI bhayabhIta banele mArAzarva rAjA tenI IrachAne anukaLa kuladhanathI tene sadUbhAva prApta karavA mATe tema ja tenA caraNanI namanathI pUrI karavA satvara gayo. ghanaghora vAdaLathI AvRtta thaelA AkAzavALI vaSI Rtu zrI bhavanamAM gALI, te tyAMthI senA sahita tuMgabhadrAne tIre gayo. ane tyAM rahI teNe ke jene bANonA varasAda vaDe zatruo namatA teNe potAnA karamAM hovA chatAM pallavalekenI sarva lakamInuM adbhuta rIte haraNa karyuM. tene namana karavA joDelI aMjalithI zobhatA lalATavALA zatruoe, "bhaya rAkhaze nahIM " e tenI vANI, je satyapaNuthI tenI kIrtinuM pAlana karatI, tenAthI jeTalA zobhatA teTalA temaNe ( zatruoe ) ApelAM ghaNAM kimatI ratnonA DhagathI paNuM nahIM zobhatA tenA caraNane Azraya lIdhe. (paMkti 32) pavana athavA ti jevuM jIvita caMcala ane asAra jANIne teNe eka brAhmaNane paramapuNya bhUmidAna ApyuM. | ( paMkti 33 ) parama drAraka mArAjAdhirAja paramezvara zrIdhArAvarSadevane pAAdAnudhyAta 5. ma. 5 zrI prabhutavarSa deva, pRthvIvalama zrI goviMdarAja deva, kuzala hAlatamAM, rASTrapati, viSayapati, grAmakuTa, Ayukataka, niyukataka, AdhikArika, mahattara Adine temanA saMbaMdha pramANe jAhera kare che 1 viSNu athavA kRSNa 2 jI o upara noTa 2 pa. 11 me 7 yu yarA no padavInA cihnarUpa A * kaThi' hate, e De. myuharanI sUcanA sAcI jaNAya che. eka aprasiddha pUrva cAlukaya dAnapatramAM nIcene phakara Ave che ke--tamatte niyArthei tawfux hpavaLAviyam 4 vikSepane artha De. byulaharanI sucanA pramANene karyo che ane e -bu vyAjabI che kAraNa ke 'vi ' nA artho pheka makavavuM" "hA" pathara, beire thAya che. ane vikrapa no artha "bApa aDavuM e thAya che. paraMtu De, khU.re daravyA pramANe kAga viSane kaI pAribhASika artha thatuM hoya ke je pAribhASika artha hajI sudhI nI pele nathI: kaNa mura dAta alli fi anya dAnapa* zabda "sabhAnA ne badale vapara che. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 3 jAnAM vaNInAM tAmrapatro 17 (5, 37) tamane jAhera thAe ke mayUrkhaNDI zaheramAM vAsa karIne, A leAka ane paraleAkamAM mArA ane mArAM mAtipatAnA puNya yaza mATe zakarAjAnA samaya pachI 760 varSa pachI, vyaya saMvatsaramAM, vaizAkhanI pUrNimAne dine caMdragrahaNa vakhate nAkrikadezanA vaTanagaraviSayamAM ammakagrAma jenI sImA:-~-~ pUrve vaDavura gAma, dakSiNe vArikheDa gAma, pazcime padbhuitavADa gAma ane pulindrA nadI, ane uttare pAnAlA gAma~-~ A sImAvALuM gAma, urdU sahita, uparika sahita, daMDa ane daza aparAdhanI sattA sahita, bhRteApAtta pratyAya sahita, veTha karAvavAnA hakka sahita, anna survaNunI Avaka sadgita, sainikenA pravezamukata, rAjapurUSAnI dakhalagiri sivAya caMdra, sUraja, sAgara, pRthvI, nadIe ane parvateA. nA astitva kALa sudhI putra ane vaMzajonA upabhAga mATe, brAhmaNeA ane devAne karelA pUrvenAM dAna vajrarya karI, abhyantarasiddhinA niyamAnusAra ane micchidranyAya pramANe, Aje snAna karI, bali, carU, vaizvadeva, agniheAtra ane atithinA paMca mahAyajJanI kriyA cAlu rAkhavA mATe dvivedI dAmeAdaranA putra caturvedI nAmeAdara bhaTTane ane vaeNkiMga zaheranA nivAsI, tyAMnA caturvedI maMDalanA, bhAradvAja gotranA, taittirIya zAkhAnA brahmacArI viSNubhaTTanA pautrone, meM pANInA ardhya sAthe ApyuM che. (5. 44) AthI jyAre te brahmadAya pramANe A gAmanA upabhega kare, karAve, khetI kare, athavA khIjAne soMpe tyAre kAie lezamAtra pazu pratibaMdha karave nahIM. A mArA dAnane pete dAna karyuM hoya tema bhAvi pavitra nRpAe amArA vaMzanA ke anya hAya temaNe -- bhUmidAnanuM phUla dAna karanArane ane tenI rakSA karanAra sarvene sAmAnya che ane zrI vidyuta jevI caMcala ane anitya ( nAzavaMta) ane jIvita tRNanA agrejalabiMdu jevuM caMcala che tema mAnI anu mati ApavI ane rakSaNa karavuM. ajJAnanA ghanatimirathI AvRta thayelA cittathI A dAna japta kare athavA temAM anumati Ape te paMcamahApApa ane anya alpa pApAnA DhASavALA thaze. 66 ( paM. 54 ) vaidakartA vyAse kahyuM che keH--dAna denAra svargamAM 60 hajAra varSe vAsa kare che paNa te japta karanAra athavA temAM anumati ApanAra teTalAM ja varSe narakamAM vase che. rAmabhadra krI phrI bhAvi nRpAne tenI yAcanA Ama kare che-- " nRpAnAM puNya karmaneA setu sarvadA tamAre rakSavA joie '" ane nirmala cittavALA ane AtmalAbhanA vicAravALA janAe, zrI ane jIvita kamaLapatra paranA jalAbaMdu jevuM caMcala mAnIne zuM anya janAnA yaza paNa na rakSavA joie ? ( paM. 61) dAnapatranA lekhaka vatsarAjanA putra zrI arU]AdityaH ka-bhavirAma. 1 anya lekhe|mAM A nAma kolhApura upara punAla nAmanA parva nA saMskRta nAma tarIke vaparAyuM che paraMtu A lekhamAM te sthaLa dhAravAmAM AvI zake nahIM. 19 For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 122 rATa rAjA goviMda 3 jAnAM rAdhanapuranAM patarAM zaka, saMvata 730 zrAvaNuM vada amAvAsyA prophesara khUhare A lekha InDIyana enTIkarI, . 6 pa. 59 upara prasiddha karyo che. emane muMbAI IlAkAmAM pAlaNapUranA poliTikala suparinTenDanTanI dekharekha taLe AvelA rAdhanapUra sTeTanA adhikArIo taraphathI te lekha ApavAmAM Avyo hato. A lekhanI kharI pratikati prasiddha karavAnI jarUra jaNAyAthI do. phITe mArA upayoga mATe ApelI, te zAhinI chApa uparathI huM pharIthI prasiddha karuM chuM. Do. phalITe e chApo pAlaNapUranA pioliTikala suparinTaDenTa pAsethI 1884 mAM meLavI hatI. patarAM vAratavikarIte kenAM che te viSe kaMI mAhIti maLatI nathI. A lekha be tAmrapa upara che. temAnuM eka eka ja bAjue kotareluM che. trIjuM pataruM khevAI gayuM hovAthI lekha adhure che. te sAthenI kaDI ane mudrA paNa khovAI gayAM che. dareka patarUM lagabhaga 11chuM" x ha" mApanuM che. lakhANanA rakSaNa mATe kAMThA jADA karelA che. paNa sapATI bahu kuTAI gaI che,- A hakIkata I. sa. 1877 mAM che. buhuranA lekha sAthe prasiddha thaelA phoTo ligrAphamAM taddana DhaMkAI gaI hatI- eTalo keTalAka akSaro aspaSTa che. ane patarAMnuM vajana 4 paDa 6 ausa che. akSare pAchaLanA bhAgamAM jhAMkhA dekhAya che, ane kotaranAranA hathI AranI nizAnIo paNa tenA upara che, akSaranuM kada lagabhaga " ane " vacce che. lIpi uttara taraphanI che. rASTaphaTa rAja zeviMda 3]nA eka dAnano A lekha che. kAM pachInI zarUvAtanI 199 paMktiomAM rAjA kRSNarAja (1) tene putra ghora (dhava ) nirupama kali valabha ane tene putra tathA A dAnanA dAtA goviMdarAja(3)nAM yazogAna che. A lekhanA leke 7, 15 ane 19 tathA 12 mAno prathamAdhe tathA 13 mAMnA cheDA bhAga sivAya badhA loko De. kalITe I. e. , 11 pA. 157 mAM prasiddha karelA vANInA dAnapatramAM paNuM Ave che. ane badhA 19 zleka-epi. kanI. vo. 4 prastAvanA pA. 5 mAM batAvelA maNanA dAnapatramAM ApelA che, ane tene pheTogrApha mI. rAIsa pAsethI maLalo che. phalITe mane Apyo che. 9 mo leka paNa I. e. je. 12 pA. 218 mAM zirUranA lekhanA pAThanI paMkti 2 ane 3 mAM Ave che. upara kahelI prazasti, jenuM saMpUrNa bhASAMtara nIce apAze, tenA pachI patarAnI 38 mI paMktimAM sAdhAraNa leka Ave che - (zloka 21) "teNe (goviMda rAje) A jIvitane anila vidyuta mAphaka caMcala ane asAra jaIne jamInanuM dAna hovAthI ati puNyadAyI dAna eka brAhmaNane ApyuM che." A leka pachInA gadyanA phakarAmAM rAjA prabhUtavarSa rASTapatio tathA anya adhikArIene hakama Ape che ke, mayUrakhaMDImAM nivAsa karIne, eka sUryagrahaNane samaye-jenI tArIkha nIce ApavAmAM Avaze- rAsiyana bhaktimAM AveluM saMtajINa (athavA rAjuNu ) gAma para mezvara bhaTTa-caDiyammagahiya sAhasane putra ane madhya bhaTTane pautra-je girimAM rahetA hatA, ane je te sthaLanI trivedI jJAtine hatuM, ane je taittirIya vedane ziSya hatuM ane bhAradvAja gotrane have tene pAMca yo cAlu rAkhavA mATe dAnamAM ApyuM hatuM. 1 e, I, te pA. 239 epha. kahena For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA" eTale dAnamAM ApIgabhaga 24 gAma" eTale upara AveluM che. tenA rASTrakUTa rAjA goviMda 3 jAnAM gadhanapuranAM patagaM rattajanuNa gAmanI sImA -- pUrve sihA nadi dakSiNe vadhulAlA; pazcime biriyaDANa; ane uttare varahagrAma, ane te gAmanA saMbaMdhamAM vadhu kahyuM che ke, te keTalAka brAhmaNonuM gAma hatuMjemAM mukhya anaMtaviSNubhadra, viTadave (jaha ?) vigere hatA te cALIsa mahAjane mAMhalA hatA. A hakIkata uparathI jaNAya che ke nirdiSTa leke gAmamAM sthAyI thayelA hatA. AmAM batAvelAM sthaLomAM rAsiyana e che. buhare amadAvAda jIllAnuM hAlanuM zasina tarIke oLakhAvyuM che. te IDIyana eTalAsa zITa naM. 39mAM le. 1828" ane lAM 74deg59' uparanuM "rasIna' che. dAnamAM ApeluM gAma, tajajuNa athavA uttaLuNa e gejheTIara opha dhI bombe presiDesI . 17 pA. 352 mAM "rAjana gAma tarIke oLakhAvyuM che. e pisTala DIrekaTarInuM "rATejana" ane iMDIyana eTalAsa, zITa naM. 39 mAM "rasana" thI lagabhaga 24 mAIla uttara IzAnamAM AveluM "ratuMjana" che. te "sInA " eTale dAnamAM ApelI "siMha" nadinA pazcima kinArA upara AveluM che. tenI dakSiNamAM barobara 3 mAIla upara "babUgAma" eTale dAnanuM "vavulAlA;" AveluM che, ane "rajIna" thI pazcime be maila upara mIrUjagAMva" che, te miriyaThANa hovuM joIe. chevaTe rattajajunI uttare AvelA varaha grAmanuM nAma "guragAMva' ane "guragAMva keTa " e nAmathI cAlu rahyuM che. te InDIyana eTalAsa zITa naM. 39 mAM "rajIna" nI uttara pazcime anukrame ATha ane pAMca maila upara AMvelAM che. tigavi e De. phalITa "tugAMva' hovAnuM sUcave che. te InDIyana eTalAsa zITa 38 mAM ApelAM saMga--ra, saMganeranI IzAna uttaramAM Azare 8 maila uparanuM gAma che. te "rataMjuna" thI vAyavya uttaramAM Azare 80 maila dUra haze. meyarakhaDI jyAMthI dAna ApyuM hatuM, tene mATe juo De. phalITanuM "DAInesTIjha" pA. 38 6. AgaLa kahyuM che tema A dAna eka sUryagrahaNa samaye apAyuM hatuM, ane te tithi zika saMvata 730 (zabdamAM ja ApyuM che ) ane saMvata sarvajitanA zrAvaNuM kRSNa pakSa paDavAnI che. agAu huM kahI cUka chuM- ( juo. I. e. . 23 pA. 131, naM. 108 ane sarakhA va. 25 pA. 267, 269 ane 292)-ke zaka saMvata 730 gatanI A tArIkha ra7 mI julAI I. sa. 808, je vakhate hiMdustAnamAM saMpUrNa sUryagrahaNa dekhAyuM hatuM, te divasane maLatI Ave che. sarvajita saMvata tArIkha sAthe uttaranI gaNatrI pramANe joDI zakAya che, kAraNa ke cokakasa * sarerAsa gaNatrInI paddhati mujaba sarvajIta 26mI me, I. sa 808ne divase pUruM thayuM hatuM, ane dakSiNanI rIti pramANe sarvajita zaka-saMvata 730 cAlunI barAbara thAya che. bIjA patarAmAM ane haMmeza mujabanI dAna meLavanArane nirvidane upabhoga karavA devAnI AjJA che. ane evAI gayelA trIjAM patarAmAM Avo kaMI ulalekha tathA AzIrvAda ane zApanA thaDA zloko haze evuM mAnI zakAya. For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarU paheluM 1OM [ // ] se vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM [ / ]harazca yasya kAntendukalayA kamalaM kRtaM [ // 1* bhUpobhava [ ]hRdurasthalarAja 2 mAna zrI kaustubhAyata karairupagUDhakaNThaH [ * ] satyAnvito vipulacakavinirjitAricakropyakRSNacarito bhu 3 vi kRSNarAjaH [ // 2* ] pakSacchedabhayAzR [ zri ] tAkhilamahAbhUbhRtkulamrAji - tAteM durladhyAdaparairaneka vimala bhrAjiSNu 4 ratnAnvitAt [ / * ] yazcAlukya kulAdanRnavivu [ bu ]dhavAtAzrayo vAridhe - kSmIn [m ]mandaravatsalIlamacirAdAkRSTavAMnvarlabhaH [ // ] 5 tasyAbhUttanayaH pratApavisarairAkrAnta digmaNDale: caNDAMzoH sadRzopyacaNDakaratA pralhAdita kSamAtalaH [ / ] dhoro 6 dhairyadhano vipakSavanitAvaktrAmbu [mbu ] jazrIharohArIkRtya yazU [ ] yadIyamanizaM dignAyikAbhirdhRtaM [ // 4 ] jyeSTho [ l ] laMghana - 7 jAtayApyamalayA lakSmyA sametopi saM' yo bhUnnirmalamaNDalasthitiyuto doSAkaro na kacit [ Ix ] karNAvasthitadAnasaM 8 tatibhUto yasyAnyadAnAdhikaM dAnaM vIkSya sula[ j ]jitA iva dizAM prAnte sthitA diggajAH [ // 1 ]anyena jAtu vijitaM 9 guruzaktisAramAkrAntabhUtalamananyasamAnamAnaM [] yene hava[ va ]ddhamavalokya cirAya gaMga [ : ] 10 dUraM svanigrahabhiyeva kaliH prayAtaH [ // 6 ] aikatrAtmava [ ] lene vA[ r ] inidhinApyanyatra ruva ghanaM niSkRSTA [ si ]-" 11 bhaToddhatena viharadgrAhAtibhImena ca [] mAtaMgAnmadavArinirjaramucaH prApyA. natAtpallavAta 12 taccitraM madalezamapyanudinaM ya spRSTavAM kacit [ // 7 ] [ helA ] svI [ kR ] ants rAjyakamalAmattaM pravezyAcirAt du 1 DA. kalArTe ApelI chApa uparathI, 2 cihnarUpa darzAvela che. 3 chaMda zloka anuSTupa 4 chaMdaH vasaMtatilakA 5 6 pahelAM anusvAranI nizAnI kAtarelI hatI,paNa pAchaLathI bhUMsI nAMkhavAmAM AvI che. 3- zAhU viDita vAMyA bhrAjitAd 8 vAM STavAn 8 vAM lacaNDAMzo 10 vA san chaMda vasaMtatilakA 12 chaMda zloka 7-8 zAhUlavikrIDita 13 A pADe taddana cAkakasa che. pre, khulhera bahana 1 rudrA 15 bhae dAnapatramAM niSkRSTAsi pATha che ! kyusDaranA akSarAntaramA niSphari che. ane phaTelithA gAmAM paMkti 10 mIne aMte spaSTarIte ri akSara che; paraMtu mArI mAnyatA pramANe, te aDhAra kharI rIte kaddi paNa ketareJA na hatA ane tenI duAjarI preA. myuharanA kAlpanika pAhane sage he spaSTa va AcirAda For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakaTa rAjA gAviMda 3 jAnAM gadhanapuranAM patarAM 13 mArga marumadhyamaprativa[ 8 ] laiyoM vatsarAja va [ ba ] lai [ : ] ||* ] gauDIyaM zaradindupAdadhavalaMcchatredvayaM kevala [-] tasmAnnAha14 ta tadyazopi kakubhAM prAnte sthitaM tatkSaNAt [ // 8*] laddha[bdha ]pratiSThaMga cirAya kaliM sudUramutsAya zuddhacaritairddhara15 NItalasya [ / ] kRtvA punaH kRtayugazR[ zriyamapyazeSaM citraM kathaM nirupamaH kalivallabhobhUt [ // 9+ ] prabhUdhairyavataH 16 tato nirupamAdinduryathA vAridheH zuddhAtmA paramezvaronnataziraH saMsaktapAdaH sutaH [*] padmAnandakaraH 17 pratApasahito nityodayaH sonnateH pUrvAdreriva bhAnumAnabhimato goviMdarAjaH satAM [ // 10-1. yasmi [-] sarva18 guNAzraye kSitipatau zrIrASTa[ ra kUTAnvayo jAte yAdavavaMzavanmadhuri [ pA+ ] vAsIdalaMdhyaH paraiH [+] dRSTAzA bIjuM patarUM-prathama bAju 19 vadhayaH kRtAsyasadRzA dAnena yenoddhatA muktAhAravi bhU [ pitA ] sphuTamiti pratyarthi nop ] yarthin [ o] pyasyAkAra20 mamAnuSaM tR [ tri ] bhuvanavyApatti rakSocitaM kRSNasyeva nirIkSya yacchati pita] kAdhipatyaM bhuvaH [*] AstAM tAta ta21 vaitadapratihatA dattA tvayA kaNThikA kinnAjJeva mayA dhRteti pitaraM yuktaM vaco yo bhyadhAt [ // 12* ] tasmaii svarga22 vibhUSaNAya janake jA[ yA ]te yazaH zeSatAmekIbhUya samudyatI vasumatIsaMhA ramAdhicchayA [1] vicchIyAM 23 sahasA vyadhatta nRpatInekopi yodvAdaza khyAtAnapyadhikapratApavisaraiH saMvartakokA niva [ // 13* ] yenA24 tyantadayAlunAtha nigaDaklezAdapAsyAyatAt svaM dezaM gamitopi darpavisarAdyaH prAtikUlye sthitaH [*] yaa1 vAMce chatra 2 chaMdaH vasaMtatilakA pahelAM 2 upara anusvAranI nizAnI katarI hatI paNa pAchaLathI bhaMsI nAvAmA mApIche, 4 - 10-20:Angelialsta pAyA prAddhairyavatas 5vayA yasmin 9 vAyA kRtaH susadRzA 7 wil& bhUSaNA havAnudhArato to. paraMtu patarAmA yobhA zata bhUSitA pAI , re pANI mana bhonA bAnapatramA 5 / vAyA arthinAm [ 11 ] yasyAkAra pAyo tasmin 10 pAyo samudyatAna 11 prathama tapurti ema katareluM hatuM, paraMtu anusvAranuM cihna spaSTa rIte bhUMsI nAMkhavAmAM AvyuM che. 12 pAya vicchApAna .. For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 25 vanna bhrutu [ ku ]TI lalATaphalake yasyonnate lathayate vikSepe vijitya tAvada___cirAdva[ba ]dhyaH sa gaMgaH punaH [ // 14] saM. 26 dhAyAzu zilImukhAM' svasamayAM vA[bA ]NAsanasyopari prAptaM vaddhitavaM [] dhujIvavibhavaM padmAbhivRdhdhyanvi27 taM [1+ ]sannakSatramuvIkSya yaM zarahatuM parjanyavadUrjaro naSTaH kvApi bhayAttathA na samara sva28 mepi pazyedyathA [ // 15+ ]yatpAdAnatimAtrakaikazaraNamAlokya lakSmI [ . ] nijAM dUrAnmAlavanA. 29 yako nayaparo yaM prANamatpAMjaliH [[ ] ko vidvAM valinA sahAlpava [ ba ] laka spardhA vidhatte paraM nI. 30 testAddha phalaM yadAtmaparayorAdhikyasaMvedanaM [ // 16 ] viMdhyAdeH kaTake niviSTa kaTakaM zrutvA caraiya nijaiH svaM dezaM 31 samupAgataM dhruvamiva jJAtva[ 1 ]bhiyA preritaH [*] mAra[za ] mahIpati drutam [ ag + ]AdaprAptapUrvaiH paraiH yasyecchAma32 nukUlayaM kuladhanaiH pAdau praNAmairapi [ // 17x ] nItvA zrIbhavane ghanAghanaghana vyAptAMva[ ba]rAM prAvRSaM tasmA33 dAgatavoM samaM nijava[ba ]lairAtuMgabhadrAtaTa [+] tatrasthaH svakarasthitApi punarna [ ni ]: zeSamAkRSTavAM vikSepairapi 34 citramAnataripuryaH pallavAnAM zR[ zri]yaM [ // 18* ] lekhAhAramukhoditArddha vacasA yatraitya veGgIzvaro nityaM kiMkaravavya35 dhAdavirataH karma svazarmecchayA [ 1 ] vAhyAlIvRtirasyayena racitA vyomAgralagnA [ra]cat rAtrau mauktikAli36 kAmiva vRtI mUrddhasthatArAgaNaiH [ // 19.. ] saMtrAsAtparacakrarAjakamagAttatpUrvasevA vidhiH" vyAvaddhAMjali37 zobhiteka[ na ]zaraNaM mUrdhA yadaMha [hi ] dvayaM [1; ] yadyaddattaparAyabhUSaNa gaNairnAlaMkRtaM [ ta ]tathA mA bhaiSI. 1 pAMyA mukhAn 2 pAyo mayAn 3 pAyo vidvAn balinA 4 prathama parAm // 3 // tuM, paraMtu bIjA padano mA pAchaLathI kADhI nAMkhavAmAM Avyo jaNAya che. 5 va iva 6 vAMce vacana 7 paaye| tavAn pAyA STavAn / 5 pAyo Aracad (sApAnI yA viSe numenA. 1 me. 4. . 1 pA. 245) 10 prathama mauktike samAta , paraMtu pachIthI 52nI mAtrA bhUsI nAMvAmAM AvI che. 11 che. myulara mRta pATha vAMce che, je kadAca saMbhavita che. 12 vAMco fdhaahma 13 be ane nIcye bhUgamA mAne akSara tI lage. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA govinda 3 jAnAM rAdhanapuranAM patarAM 23 bIjaM patarUM-bIjI bAju 38 riti satyapAlitayazasthityA yathA tadrAit [ // 20] tenedamanilavidyu c..] ___ caMcalamavalokya jIvitamasAraM [ / * ] kSiti. 39 dAnaparamapuNyaH pravartito va[]madAyoyaM [ // 21. ] sa ca paramabhaTTArakamahArA. jAdhirAjaparamezvara zrIma40 ddhArAvarSadeva pAdAnudhyAta paramabharamabhaTTArakaM mahArAjAdhirAja paramezvara pRthvIva. la[la ]bha zrImatprabhU41 tavarSa zrI zrIvallabhanarendradevaH kuzalI sarvAneva yathAsambadhyonakAM rASTrapati viSayapati grAmakUTAyu42 ktakaniyuktakAdhikArikamahattarIdI mahattarAdI samAdizayatyastu vaH saMviditaM yathA zrImayUrakhaNDIsamAvAsite43 na mayA maataapitro|tmnshcaihikaamussmikpunnyyshobhiddhye / tigavivAstavyata [ ] traividyasAmAnyate [ tai ]ttirIya44 yasava[bra ]macAri bhAradvAjasagotra nAgaiyyabhaTTa pautrAya 'candiyammagahiyasAha saputrAya paramezvarabha. 45 TAya rAsiyanamuktyantargataH ratajjuNa nAmagrAmaH tasya cAdhATanAni pUrvataH sinhA nadI dakSINataH va46 vulAlA pazcimataH miriyaThANa uttarataH varahagrAmaH evamayaM caturAghATanopala. kSitaH tathA a. 47 nantaviSNu pNu bhaTTa viThThaduve [ jheM ] goinda[-]mapaDaMga [va] i [ ta ?"] savvaibhaTTa candaDi bhaTTa kuNThanAgabhaTTa mAdha48 vairiyappu viThThapudevaNaiyyabhaTTareyaiyyabhaTTetyevamAdipramukhAnAM [NAM ]trA [ brA]maNA49 nAM catvAriMzadmahAjana samanvitAnAM rattajuNagrAmaH sodaMgaH saparikaraH sa. 1 pAyo tadgirA 2 cha: mAryA upaay| paramabhaTTAraka 4 pAMyA saMbadhyamAnakAn 5 pAyA prAmakUTAyu 6 vAMco mArInuM saMmAvijJati bad 7 A cida bhUMsI nAMkhavuM joIe 8 che. myuhara A gAmanuM nAma tigaMvi pAye che, paraMtu chApAmA anusvAranu yi za6 52 bhane bhAluma nathA 5.5 ya bhakSara bhUsthA pharIthI lakhAyo che, je bhUMsI nAkhavo joIe. 10 A zabdanA prathama ca upara anusvAra ketaniyamo ravAmAM AvyuM haze. . myulaDara variyama nAma vAMce che. 11 ahi ane pachInI keTalIka jagAe saMdhinA pANavAmAM mAyA nayA 12 prA. yuda62 vadaha nAma pAye--paraMtamAna akSara yAsa moM che. 13 prA. yuddhahara gvameva vAMce che. 14 A paMkti ane pachInI paMktinAM nAmomAM che. vyuhara vaida akSaro jUdI rIte vAMce che. 15 huM khAtrIthI ema kahI zakato nathI, ke kausamani akSara asalamAM tra che, paraMtu cokkasa paNe e kSa jevo lAge che. 6 kadAca A aMtane 2 () paMkti upara vi ane sa nI vacce keta hate. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 gujarAtanA aitihAsika lekha 50 dazAparAdhaH sabhUtopAttapratyAyaH sotpadyamAnaviSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyaH acATa. 51 bhaTaprAvezyaH sarvarAjakIyAnAmahastaprakSepaNIyaH AcandrAkIrNavakSitisaritparvata. 52 samakAlInaH putrapautrAnvayakramopabhogyaH pUrvaprattadevabA [ba ] adAyarahito bhyanta rasi[ d ]dhyA bhU53 micchidranyAyena za[ kax ]nRpakAlAtIta saMvatsarazateSu saptamu dR[ triM zadutareSu sarvajinnAgni saMvata [ sa ]. 54 re zrAvaNa vahulai amAvAsyAM sUryagrahaNa parvaNi vaM [ ]levaruvaizya [ zva | devA mihotrapaJcamahAyajJai55 kR[ ki ]yotsarpaNArthaM snAtvAdyodakAtisargeNa pratipAditaH [1] yatokyoci. __ tayA va[brahmadAyasthityA51 bhujato bhojayataH kRSato karSayataH pratidizato vA na kazcidalpApi paripaMthanA kAryA 1 sasamA kamompa bhAgyaH tarakhaM ratuM. 2 pAyo bahulAmAvAsyAma 3 mA za6 5 pAnI para AsihovAnizigema pAnI paann|| 200 14, pANI hAna For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA govinda 3 jAnAM rAdhanapuranAM patarAM bhASAntara ( ka. 1) jenA nAbhikamaLane brahmAe nivAsasthAna karyuM che ane hara jenuM zira IndulAthI maMDita che te tamAruM rakSaNa kare ! (zle. 2) vizALa vakSasthaLa paranA jhaLahaLatA kaustubhamaNinAM lAMbAM kiraNothI DhaMkAelA kaMThavALa, satyasaMpanna, ane vipula cakrathI arigaNune parAjaya karanAra, kRSNa samAna bhUmi para karaNarAja, jene kaMTha tenA vizALa vakSasthaLane AliMgana karatI lakSamIdevInA prasArelA karathI DhaMkAelo hato, je satyasaMpanna hatuM, ane jeNe mahAna senAthI zatruone vijaya karyo hato ane jenAM kRtye kALAM nahatAM te hatA. (ple. 3) devamaMDaLathI dhAraNa thaelA mandara pavata, tvarAthI ane sahelAIthI, pakSachedananA bhayathI Azraya letA meTA parvatonA samUhathI prakAzatA, dustara ane jhaLahaLatAM ratnAthI pUrNa sAgaramAMthI lakSamI harI lIdhI tema samasta prajJa jananI sahAyathI, pakSa chedananA bhayathIAzrita mahAna rAjakulothI maMDita, ajita ane vimala prabhAvALA khajAnAvALA cAlukya anvaya( kula)mAMthI lakSamI, te vallabhe tvarAthI ane sahelAIthI harI lIdhI. (ple. 4) tene, caNDa kiraNothI sarva dizAomAM trAsa ApanAra sUrya mAphaka mahAna pratApathI bhUmaMDalamAM ANa vartAvanAra ane te chatAM mANasane halakA karo( verA )thI AnaMda ApanAra, dhairyadhanavALa, ane zatruonI vanitAnAM mukha kamalanuM saudarya haranAra ane jenA yazanI mALA diggAyikA nitya dhAratI te gharanAmane putra hate. | (spe. 5) jeNAnuM ullaMghana karyA chatAM vimala prabhAvALA IMdu samAna jeka baMdhunuM (gAdI para AvatAM) ulaMghana karyA chatAM vimala lapharmIthI saMpanna, citarapha sarvane niSkalaMka rAkhanAra, sthira, ane deSarahita hatA tene sarvathI ( karNa sivAya) adhika dAna karate jeI; karNa nIcethI madajharatA gaje lajajAthI zaramAI digdAnta ( dizAone cheDe) ubhA rahyA. (6) ati balavAna, ajita ane bhUtala para pharI vaLanAra, ati madavALA te gaMgane ane bandIvAna thaele jeI, kali kedanI zikSAnA bhayathI nAzI gayo. (7) pallavamAM eka taraphathI taravAre kheMcI rahelA caMddhAonI senAthI ane bIjI tarapha kIDA karatA bagalAethI bhayAnaka sAgarathI, gherI laI ane tene namana karatA tenI pAsethI madajharatA mAtaMge laIne paNuM, te kaddhi paNuM leza mAtra mada rAkhate nahIM e Azcarya upajAve tevuM che. (8) atala senAthI gaoNDanI rAjyazrInI helAIthI prApti mATe abhimAna rAkhatA vatsarAja ne marUnA raNamAM hAMkI mUkI, tenI pAsethI gaMDanA zarada IndunA kiraNa jevAM ta be rAja chatra laI lIdhAM, eTaluM ja nahIM paNa tene sarvatra prasarela yaza paNuM laI lIdho. (9) bhUtalanA zuddha AcArathI prasthApita thaelA kaline savara hAMkI mUkIne kRtayuganI punaH pUrNa sthApanA teNe karelI chatAM nirUpama kalivallabha kema kahevAya te addabhuta che. (10) paramezvaranA mastakane sparza karatAM, sAgaramAMthI prakaTa thatAM kiraNavALA indu tathA pUrva dizAnA uMcA parvata parathI nitya udaya pAmatA kamalane AnaMda ApatA sUrya jevA te sadAcArI nirUpama ne, zuddhAtmA, nRpationAM zira para caraNa rAkhanAra, asaMkhya janene Ananda ApanAra, pratApI, sadA udaya pAmate, sajajane priya gAviMdarAja putra hatA. (11) A sarvaguNasaMpanna nRpanA jamathI-cAdavavaMza jema madhuripunA janmathI ajita baLe tema- zrIrASTakukula ajita banyuM. te nRpe, pratApI zatruone dezanapaMta para kADhI For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 gujarAtanA aitihAsika lekha makI, anna AbhUSaNano tyAga karAvI, ane dAnathI temanI abhilASane aMta parNa jatA ane mauktika hArathI bhUSita yAcake jevA ja temane (duzamanane ) banAvyA. (12) tribhuvanane ApadamAM rakSe tevuM tenuM alaukika kRSNa jevuM svarUpa , tene pitA jyAre tene pUrNa sattA arpatA hatA tyAre teNe tene A yukta vANI kahIH "pitA ! A tamAruM che. tamArI na uthApAya tevI AjJA jevI A ( yuvarAjanI ) tamArI apelI keThikA meM nathI dhArI ? (13) jyAre tenA pitA svargavAsI thayA ane mAtra temane yaza ja ahIM rahyA hatA tyAre teNe anyanI sahAya vagara, pralayAgni jema pRthvIne saMhAra karavA ekatra thaelA 12 (bAra) sUryanuM teja harI le che tema bhUmi prApta karI levA ekatra thayelA bAra (12) khyAtivALA nRpanuM teja pitAnA adhika pratApathI satvara harI lIdhuM. (14) pachI jyAre teNe atyaMta dayAthI lAMbI kedamAMthI mukta karI, tenA pitAnA dezamAM mokalele gaMgA tenA atimadathI sAme ubhA rahyo tyAre teNe bhavya lalATa para kepa jaNAya te pahelAM tene harAvI ane punaH bIvAna karyo, (15) bANa ane asananAM pu para bhramara mUkatI, badhujIvanA upanA saundaryamAM vRddhi karatI ane padyanI vRddhine anukULa evI zaraRtunA AgamanathI vRSTi (varasAda) baMdha thAya che tema baMdhujananAM jIvana ane vaibhava khIlavanAra, zrInI vRddhivALo, jenI AgaLa ddhAo khinna thaI jatA tene potAnA dhanuSa para tene tAkavA mATe mUkelAM tIra sAthe AvatA jaI gurjara svamamAM pazu yuddha na dekhe tema bhayathI naSTa thaI gaye. (16) nayaparAyaNu mAlavanAyake potAnI lamI tenA caraNunamana para AdhAra rAkhe che tema joIne teNe dUrathI ja aMjali karI tene namana karyuM. kaye alpazaktivALe prajJajana balIAnI sAthe spardhA karaze ? kAraNake nItinuM parama kula balamAM adhikatA pitAnI che athavA zatrunI che tenuM jJAna che. (17) teNe viMdhyAdrinI TekarIo para chAvaNI nAMkhI che ema te pAsethI sAMbhaLI ane te dhruva mAphaka pitAnA deza tarapha Ave che ema mAnI bhAradhara nupa bhayabhIta banI ... - ** .. .. tenA mananI ArAdhanA karavA tathA tenA caraNanA namana mATe satvara gaye, (18) ghanaghora vAdaLathI vyApalA AkAzavANI varSA Rtu zrIbhavanamAM gALI, te tyAMthI 'gAbhakAne tIra senA sahita gaye. ane tyAM rahIna, pheMkI daIne paNa tenA hAthamAM hatI te palanI lahamI zatruone namAvI punaH pUrNa harI lIdhI. ' (19) lekhAkAranA mULamAMthI phakta adhI ja vANa thaI hatI tyAre vegInAtha nAzI gaye. ane pitAnA sukhanI IcchA rAkhI, nitya kiMkaravata e zrama karyo ke tenI chAvaNI AsapAsa gagane sparza karatI ane rAtre tArakagaNuthI AvRta banatI mauktikamAlA jevI divAla karI. | ( 20) tene aMjalithI namana karatA, karethI maMDita ziravALA zatruoe, tenAM caraNa je temaNe bheTa karelAM atisuMdara AbhUSaNa karatAM, "bhaya rAkhaze nahIM " e zabdo jenI satyatAnuM pAlana tenA yazanI rakSA kare che te zabda )thI adhika zobhitA thatA hatA tene Azraya lIdhe. For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 123 gujarAtanA rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnuM dAnapatra zaka saM. 1734 (I. sa. 812-13) vaizAkha suda 15 A lekha mULa mI. eca. TI. prinsepe ja. ba. . . 8 pA. ra92 mAM prasiddha karyo hate. briTiza myujhIyamanA asala patarA uparathI huM e pharIthI prasiddha karuM chuM. mI. prinsepane te patarAM mI. Dablayu. pI. grAMTe ApyAM hatAM, ane temane vaDodarAnA "enIrAma " pAsethI maLyAM hatAM. * enIrAma" te patarAMonI zodha viSe evI hakIkata Ape che ke, vaDodarA zaheramAM eka gharano pAye dAtA hatA temAMthI te maLyAM hatAM, 21 masiddha karuM chuM. mI. pI. grAMTe ApyAM hatAM pAsethI maLyAM hatAM . A traNa patarAM che, te dareka lagabhaga 11" lAMbuM ane cheDe 8" pahoLuM che, tathA madhyamAM 75" pahALuM che. lekhanA rakSaNa mATe kAMThA saheja jADA karelA hatA. lekha ekaMdare surakSita ane suvAcya che. A dAnapatrane be kaDIo che. DAbI bAjunI kaDI sAdI ane Azare 1'' jADI ane ku" vyAsanI che. jamaNI bAjunI kaDI " jADI ane goLAkAra nahIM, paNa vAMkIcUMkI che. A kaDI uparanI mudrA geLa ane 17" vyAsanI che. tenI madhyamAM " vyAsanI nAnI upasAvelI jagyA che, tenA upara zivanI mUrti rivAja mujaba)- tathA te nIce aspaSTa akSare che. bhASA chevaTa sudhI saMrakata che, A lekhamAM vaMzAvalI goviMda 1 lAthI zarU thAya che. tenA putra karkane cha putra Indra 2 je A nathI. tenA nAnA putra kumagu 1 lA e tenA saMbaMdhIone kADhI mUkyAnuM kahyuM che. teNe cauluka sAthe laDhAI karI hatI. teNe elApuranA DuMgare athavA DuMgarI kilAmAM pitAnuM thANuM nAMkhyuM hatuM. A sthaLa oLakhAyuM nathI. paNa huM dhAruM chuM ke te pazcima ghATamAM uttara kAnArA DisTrikaTanuM elApura hovuM joIe. De. barjesa A sthaLane auraMgAbAda DisTrikTamAM dolatAbAda pAse AvelA hAlanA elyuza, jyAM AvAM prakhyAta zilpakaLAnAM khaMDero che te gAma tarIke oLakhAve che. goviMda 2 ne ane teno putra kRSNa 1 lo ane viSe kaMI paNa kahyA sivAya lekhamAM tenA bIjA putra dhruva ane enA bemAMthI moTA putra goviMda 3 jAnI hakIkata Ave che. temAM kahyuM che ke vida 3 jAe dUranA deza tathA gaMgA ane yamunAnA pradeza jityA hatA. ahiM sudhI lekhamAM goviMda 3 jA sudhI mukhya vaMza ApyA che. tyAra pachI goviMda 3 jAnA nAnA baMdhu IMdra 3 jAnA nAmathI te vaMzane gujarAtane vibhAga zarU thAya che. te vaMde mApelA lATanA rAjAnA prAMta adhikAra dhAraNa kare che. buhure jaNAvyuM che ke "lATa e mahI ane kAMkagu vacceno pradeza, jene hAla madhya ane dakSiNa gujarAta kahevAya che te che. " teNe e paNa batAvyuM che ke goviMda 3 jAe lATa thoDA samaya pahelAM ja jityo hato. goviMda 3 Ae gurjara rAjAne jityAnI hakIkata vANinAM zaka 728 nA vyAsa saMvatsara nA vaizAkhanI pUrNimAnA dAnapatramAM ApI nathI, jyAre te rAdhanapuranA zaka 729 nA sarvajita saMvatsaranA zrAvaNanI pUrNimAnA lekhamAM ApI che. AthI anumAna thaI zake che ke goviMda 3 jAe gurjaro, jene artha De. bulDara aNahilavADanA cApekaTa athavA cAvaDAo kare che, tene A be tArIkho vaccenA samayamAM jityA hatA, ane teone bahArano lATa pradeza jeDI dIdhuM hato eTale ke A lekhanI tArIkha pahelAM pAMca varSa Ama banyuM hatuM. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha A lekhamAM kahyuM che ke iMdra 3 jA e ekalAe gurjara rAjAne harAvyuM hatuM. te kadAca teone e prAMta meLavavAne bIjo prayatna haze. tyAra bAda karka athavA kakaka 2 jA jene suvarNa varSa 1 le paNa kahyo che te ane iMdra 3 june putra lATezvara Ave che. De, bulare batAvyuM che tema ka ra je tathA geviMda 4 che, tene bahAne bhAI, mahArAjAe nahIM paNa rASTraphaTa rAjAne sAmaMta hatA. A matane AgaLanA glaeNka uparathI paNa puSTi maLe che. gAviMda 3 jAne mAlavAne rAjA namAnI hakIkata vANi ane rAdhanapuranAM patarAMomAM paNa ApI che. Do. bulahara kahe che ke, A lekhamAM ApelA gauvaMda 3 jAnA varNana uparathI jaNAya che ke te lakhAye te vakhate eTale zaka 34 mAM te mRtyu pAmyo hato. paraMtu kayI hakIkata uparathI A anumAna teo kare che te huM jANI zakato nathI. ane vAstavika rIte Ama nahotuM. kAraNa ke mI. rAIse prasiddha karelAM kadaMbanAM dAnapatro uparathI jaNAya che ke zaka 735 nA jayeSTha zukalapakSa 10 ne divase te jIvate hate; ane have pachI prasiddha karavAne chuM, te bIjo lekha batAvI Apaze ke tene putra ane uttarAdhikArI ameghavarSa 1 le zaka 736-7 mAM tenA pachI gAdIe AvyuM hatuM, eTale te pite e tArIkha sudhI jIvate hato. A dAnapatra karka ra jAnA samayanuM che, ane siddhazAmImAMthI apAyuM che. temAM tArIkha, zaka 734 (I. sa. 812-3) nA vaizAkhanI pUrNimA che. bhAnu athavA bhAnubhaTTa nAmanA brAhmaNane aMkeTTika 84 gAmamAM vaDapadraka grAmanuM dAna ApyAnuM lakhyuM che. De. buhura kedraka ane jabuvAvikA je vaTapadrakanI sImAmAM AvyAM che e vaDodarAnI dakSiNe pAMca cha mAIla upara AvelAM hAlanAM aMkUTa ane jAmbavA hevAnuM kahe che. bIjA sthaLe eLakhavAM bAkI che. paMkti 70-74 mAM tAjA kalama che. temAM kahyuM che ke, Aja gAma pahelAMnA rAjAe aMkadrakanA caturvedIonA maMDaLane AvyuM hatuM-temAM koI duSTa rAjA agara rAjAoe dakhalagiri karI hatI-ane karka 2 jAe vidvAna brAhmaNa tarIke bhAnubhaTTane pasaMda karI tene pharIthI te Apu ane karka 2 jAe viSag-temAM koI 1 I. e. vo. 12 pA. 156 De. phalITa For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA kaka 2 jAnuM dAnapatra akSarAntare patarUM pahelu 1 sa vovyAdvedhasA ye[dhA ]na[ ma yannAbhikamalakRtaM / harazca yasya kAnte. ndukalayA sa [ka] malaGkRtaM // svasti svakIyAnva2 yavaMzakartA zrIrASTrakUTAmalavaMzajanmA / pradAnazUraH samaraikavIro goviMdarAjaH kSitipo babhUva // yasyA3 amAtrajayinaH priyasAhasasya / kSmApAla vezaphalameva babhUva sainyaM / muktvAca shNkrmdhiishvrmiishvraannaaN| nAbandatA4 nyamamareSvapi yo manasvI / / putrIyatazca khalu tasya bhavaprasAdAtsUnurbabhUva guNa rAzirudArakIrtiH / 5 [ yo gauNi[ Na ]nAmaparivAramuvAha mukhyaM / zrI karkarAjasubhagavyapadezamuccaiH / / saurAjyajalpe patite prasaMgA 6 nidezanaM vizvajanInasaMpat / rAjyaMbale: pUrvamaho babhUva / kSitAvidAnIntu nRpa sya yasya / / atyu - 7 tazcedamamaMsta lokaH kaliprasaMgena yadekapAdaM / jAtaM vRSaM yaH kRtavAnidAnI / bha zcatuSpAdamavighnacA8 [2] // citraM na cedaM yadasau yathAvacchake prajApAlanametadeva / viSNau jagat [] rANapare manasthe tasyoci9 taM tanmayamAnasasya // dharmAtmanastasya nRpasya jajJe / sutaH sudharmA khalu kRSNa rAjaH / yo vaMzya10 munmUlya vimArgA[gga ]bhAjaM [1] rAjyaM svayaM gotrahitAya cakre // brAma NyatA tasya ca kApi sAbhUdviprA yayA / 'ke11 vala jAtayopi / zreSThadvijanmocitadAnalubdhAH / karmANyanUcAnakRtAni cakruH / / icchAtirekeNa12 kRSIba[ va lAnA / payo yathA muJcati jAtu meghe [1] bhavenmanastadvirato tathAbhUdyasmindhanaM varSa[ rSa ]ti sevakAnAM // 13 yo yuddhakaNDUti gRhItamuccaiH / sau[ zau ]oSmasaMdIpitamApatantaM / mahAvarAha hariNIcakAra / prAjyaprabhAvaH 1 asala patarAMo uparathI 2 kAvInAM dAnapatrane pATha nine A pATha karatAM pasaMda karavA yogya che. 3 mA virAmayika yogya nathA, te abhUt 57 Dosa. 2.22 For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 14 khalu rAjasiGgha[ ha] / [1] elApurAcalagatAdbhutasannivezaM / yadvIkSya vismi tavimAnacarAmarendAH eta15 [t * ] svayaM bhuzivadhAma na kRtrima[ meM ] zrIdRSTe dRzIti satataM bahu caLaya__nti // bhUyastathAvidhakRtau vyava16 sAyahAnireta mayA kathamaho kRtamityakasmAt / kApi yasya khalu vismayamApa zi17 lpii| tannAma kIrtanamA[ ma ]kAryyata yena rAjJA / [1] gaMgApravAhahimadIghitikAlaka. bIjuM patarUM prathama bAju 1.8 tairatyuddhatAbharaNakaipkRtamaNDanopi ! mANikyakAJcanapurassarasarvabhU19 tyA / tatra sthitaH punarabhRSyata yena zambhuH // nRpasya tasya dhruvarAjanAmA / 20 mahAnubhAvastanayo bbhuuv| tRNIkRtAnyasya parAkrameNa [ 1 ] pratApavahidviSato dadA 21 ha // lakSmIprasAdhanavidhAvupayogi kRtyaM / yazcintayanmvayamabhUdanizaM kRtaarthH| ki vAtra citrama22 napekSya sahAyamIzaH savaH pumAnnijadha[ va ]* svavazAM vidhAtuM // yo gaGgAya mune taraGgasu13 bhage gRhNanparebhyaH samaM / sAkSAccihnanibhena cottamapadaM tatprAptavAnazvara dehAsammitavaibha24 vairiva guNairyasya bhramadbhidizo / vyAptAstasya babhUva kIrtipuruSo goviMdarAjaH sutaH / / 20 pradezavRttivyavasAyabhAjAM purAtanAnAmapi pAtvi[ sthi ]vAnAM / yazAMsi yo nA ma jahAra bhUpo bhagnapraca26 NDAkhilavairivIraH / [1] unmUlitottuGganarendravaMzo mahAnarendrIkRtatucchabhRtyaH svecchAvidhAyI caritAnukAraM 27 cakAra yo nAma vidheH kSitIzaH // hijIraziJjitaraNaccharaNAnarAtIn [* ] ___kurvankSaNena vidadhedbhuta karma yazca / 28 cakre tathA hi na tathAzu vadhaM pareSAM / pAt[ yo ]pi nAma bhuvanatR [tri ] tayaikavIraH / / kalpakSayakSaNasamudbhava29 vAtahelAdolAyamAnakulazailakulAnukAraM / yanmukta caNDazarajAlajavapraNunnA / yuddhAgatA ripu30 gajendraghaTA cakAra / / bhrAtA tu tasyendrasamAnavIryaH / zrImAnbhuvi mApati rindrarAjaH [ / + ] zAstA babhUvA31 zrutakIrtisUtistadA da * ]tta lATezvaramaNDalamya // adyApi yasya surakinnara siddhasAdhya vidyA. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnuM dAnapatra 32 dharAdhipatayo guNa pakSapAtAt / gAyanti kundakusumazri yazo yathA svadhAmasthitA [:] sa33 hacarI kucadatta hastAH // yenaikena ca gUjarazvarapatiyyoddhaM samabhyudyataH zaurya34 proddhatakandharo mRga iva kSipraM dizo grAhitaH bhItAsahatadakSiNApathama bIjaM patarUM-bIjI bAju 35 hAsAmantacakra [-] yato rakSAmApa viluNTya[ NThaya ]mAnavibhavaM zrIvallabhe nAdarAt // tasyAtmajaH prathita36 vikramavairivargalakSmIhaThAharaNa santata labdha kItiH / zrIkakarAja iti saMzritapu ritAzaH zAstrArtha bodha37 paripAlitasarva lokaH // gajye yasya na taskarasya vasatiAdheH prasUtimRtA durbhikSaM na ca vibhramasya mahimA 38 naivopasag!dbhavaH kSINo doSagaNaH pratApavinatA[ to zeSArivargastathA no vidva tparipanthinI prabhavati krU39 rA khalAnAM matiH / / goDendravaGgapati nirjayadurvidagdhasadgurjarezvaradigamlatAM ca yasya // nItvA bhujaM vihata. 40 mAlavarakSaNArthaM svAmI tathAnyamapi rAjyacha[ pha ]lAni bhuktate // tenedaM vidyuzca calamAlokya jIvitaM kSitidAna41 Jca paramapuNyaM pravartitoyaM dharmAdAyaH[ / ] sa ca lATezvaraH samadhigatAzeSamahA zabdamahAsAmantA42 dhipati suvarNavarSa zrI karkararAjadevA yathAsambadhyamAnakAn rASTrapati viSayapati prAma kaTAdhi 43 kArikamahattarAdInsamanubodhayatyastu vaH saMviditaM / yathA mayA zrIsiddhazamIsa mAvAsitena mA 1panAdi sabhAsamA zrI nAyAga samAsAka sivAya masAdhAraNa cha. paraMta mI. ke. bI. pAThake mane kAvyaprakAza dazama ullAsa pA. 422 kalakattA AvRttimAMthI tenA jevo ja so matAnyo che, ke naye prabhArI cha : avitathamanorathapathaprathaneSu prgunngrimgiitaashriiH| surataru sahazaH sa bhavAn abhilASaNIyaH kSitIzvarI na kasya // 22 // manusvAranI 32 nathI. zrI karkarAja iti saMzrita paritAzAH sA sapA mAlaNAra 752 tara cha, zama2 26 thu nathI. pariNAma asala patarAMmAM tema ja lithagrAphamAM akSarAnAmAM jarA mana mAM jaNAvyuM che A zabda ja pahelAM bhUlAI gayo hato ne pachIthI paMktine 4 upe?le che For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 14 tApitorAtmanazcaihikAmuSmikapuNyayazobhivRddhaye zrIvalabhIvinirgatataccAtuvidya. sAmAnya45 vAtsyAyanasagotramAdhyandinasabA[bra ]macAribrAmaNabhAnave bhaTTasomAdityaputrAyA46 koTTakacaturazItyanna[ nta ]rgatavaDapadrakAbhidhAnagrAme ma ]: yasyAghATanAni pUrvato 47 vAvikAgrAmastathA dakSiNato mahAsenakAravyaM taDAga / tathA pazcimatoGkoTTakaM / tathotta48. rato vagdhAcchagrAma evamasau caturAghATAnopalakSitaH sodraMgaH sa[ so ] parikaraH sabhUta49 vAtapratyAyaH sadaNDadazAparAdhaH sotpadyamAnaviSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyaH sarva50 rAjakIyAnAmahastaprakSepaNIya AcandrAArNavasaritparkhatasamAkAlInaH putrapo51 trAnvayabhogyaH pUrvapradattadevadAya brahmadAyarahito bhUmicchidranyAyena 52 zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSu saptasu zca[ ca tustri[ dadhike ]pu mahAvaizA khyAM snAtvoda53 kAtisagargeNa .... .... .... .... balicaruvaizvadevAmihotrAtithipaJcamahA patarUM trIjuH prathama bAju 54 yajJakratukriyAdyutsarpaNAyaM pratipAditaH / yatAsyocitayA brahmadAyasthityA bhuJjato bho 55 jayataH pratidizato vA kRSataH karSa [rSa yatazca na kenacitparipanthanA kAryA tathAgAmi56 [ nRpati ]bhirasmadvezya ranyairvA sAmAnya / * ] bhamidAna[ phala ]mavagaccha dbhirvidyullolAnyanityAnyaizvaryANi tri[ tRNAgralamajala57 bindu caJcalaJca jIvitamAkalayyasvadAyanivizeSoyamasmadAyonumantavyaH pAli[layi] tavyazca / yazcAjJAnatimi558 rapaTalAvRtamatirAcchidyA [dAx] cchidyamAnaJcAnumoda [ de ] te [ te ] sa paJcabhi mahApAtakairupapAtakaizca yuktasyA59 dityuktaM cai / bhagavatA vedavyAsena vyAsena // SaSTiM varSa [rSa ] sahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA 60 cAnumantA ca tAnyeva narake vaset // vinyATavISvatIyAsuzuSkakoTaravAsinaH kRSNAhayA hi jAyante 1 manirAmayo-id 40 . For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM dAnapatra 61 bhUmidAyApahAriNaH / [ // ] agnerapatyaM prathamaM suvarNaM bhUvaiSNavI sUryasutAzca gAvaH lokatrayaM 62 tena bhavezca dattaM yaH kAJcanaM gAJca mahIJca dadyAt // bahubhirvvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya ya 63 sya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // yAnIha dattAni purA narendraddInAnidharmmArthayazaskarANi / nirmAlya - 64 vAntapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta // svadattAM paradattAM vA yatnAdrakSa narAdhipa / mahI [ - ] 65 mahIbhRtAM zreSTa dAnAcchreyonupAlanaM // iti kamaladalAmbulolAM zriyamanucintya manuSyajIvitaJca 66 ativimala manobhirAtmanIne [ nai ] hi purupaiH parakIrtayo vilopyAH // uktaJca bhagavatA rAmabhadreNa ! 67 sarvvAnetAnbhAvinaH pArthivendrAn bhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH sAmAnyoyaM dharmmaseturnRpANAM 68 kAle kAle pAlanIyo bhavadbhiH // dUtakAzcAtra rAjaputra zrIdantivarmA || svahastoyaM mama zrIkarkarAjasya 69 zrImadindrirAjasutasya // likhitaJcaitanmayA mahAsaMdhivigrahAdhikRtakulaputrakadurgabhaTasununA mAdityeneti // ayaM ca grAmotItanarapati parikSiNAM koTTakazrIcaturvvidyAyatobhUt [ Ix ] tenApi 70 71 kurAjajanitavilopavicchinnaparibhogaM vijJAnavaramanyasya vA viziSTasya kasya cidbhavatu dvijanmana iti nizcitya 72 suvarNavarSa dIpa [ya]mAna [] caTa[ pu ]ravAsine bhAnubhaTTAyAnumoditaH [1] zAlAtApyaM gRhItvA tAlAvArikAdigaNaJ [ ? ] c [ ? ] o [ ? ] dvi [ ? ] 73 zya tAmbUla pradAna pUrvvakaM yathAlo[ ? ]bhase [ ? ] a [ ? ] na [ ? ] cA bhAzyA [] pyA ]dizya [ ? ] [ prA ]kRtikamapi puraM i [ ? ]ti trIjuMpataru: bIjI bAju 74 tathA niyAgearaparamAdhi [ zrI ] zapAdamUla jAnAtIni // le. 23 For Personal & Private Use Only 33 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara jenA nAbhikamaLamAM vedhasane vAsa thayela che te (viSNu) ane hara jenuM zira ramya IndukalAthI bhUSita che te tamane rakSo ! ( paMkti. 2) svasti ! nija avayane kartA, vimaLa zrI rASTakaTanA vaMzamAM janmelo, dAnamAM zUra, yuddhamAM vIra goviMdarAja nRpa hato. te ekalo vijaya karanAra ane sAhasamAM prItivALo hato tene nRpanA vezanA phaLa samAna sainya thayuM. te jJAnasaMpanna hovAthI devAdhipa zaMkara sivAya anya devane pUjato nahIM. ( paMkti. 4) ane jyAre te putraprAptinI abhilASa rAkhatA hatA tyAre-sadguNasaMpanna, mahAyazavALA, zrI karkarAjanuM ramya ane ucca nAma (tenA ) mukhya pada tarIke ane anya gauNa nAmane parivAra dhAranAra, bhavanI prasAdIthI tene eka putra janmyo. saurAjyanI vArtA prasaMge samasta janenA kalyANa arthe unnativALuM balinuM rAjya udAharaNa tarIke pUrva apAtuM paNa have pRthvImAM A nRpanuM rAjya che. kalinA prasaMgathI eka caraNavALA banelA vRSane (dharmane) hAla punaH cAra caraNavALo ane tenI gatimAM vidhra vagarane teNe banAvyo te akhila manuSya jAte atyaMta adabhuta mAnyuM. ane te navAI jevuM nathI ke teNe gya rIte nija prajAne pUrNa rakSaNa karyuM. kAraNa ke vizvane rakSavAmAM vikhyAta viSNu tenA cittamAM vasate. A vartana tene ucita hatuM. tenuM mana (Ama) eja ( viSNunI) sAthe eka ja hatuM. (paMkti. 9) te dharmAtmA nRpane pavitra kRSNarAja nAme putra janmyA hatA. teNe vimArge gaelA badhujanane mULathI ukheDI nAMkhIne nija gotranA hitArthe rAjya pote laI lIdhuM. te dvi tarapha mitratA rAkhatA tethI advija paNuM dvija hoya tema zreSTha viprane ucita dAna utsuka banI vedanuM gAna karanAra janothI thatI vidhio kare che. vAdaLa jyAre kheDUtonI IcchAthI adhika vadhi varasAve tyAre temanAM mana te baMdha thAya temAM Atura hoya che tema tenA sevakane mahAna abhilASathI ati adhika dhanavRSTithI thatuM. yuddhanI abhilASI ane zauryanI uSNatAthI dIpta thaelA mahAvarAhane te ati baLavAna siMha samA nRpe haraNa samAna karI dIdho. elApura parvata uparano tene adabhata nivAsa joIne vimAnamAM gamana karatA amare paNa vismaya pAmI ati vicArathI kahe che - "A svayaMbhu zivane nivAsa che, ane kRtrima sthAna nathI. zrI je dekhAya te AvI ja hoya." kharekhara tenA kRtikAra jeNe te badhuM te sarva (pUrNa) prayatna paNa puna AvI kRtimAM niSphaLa thAya! ahe ! te mArAthI kema siddha thayuM che ? ema kahetAM te (kutikAra ) viramaya pAmata. ( ane ) te kAraNathI tRpa tenA nAmanI stuti karato. tenAthI, gaMgAnA pravAha, indunAM kiraNa ane kAlakuTaviSanAM bhUSaNavALo zaMbhu je tyAM nivAsa karatA te rana, suvarNa ane sarva lahamIthI adhika maMDita thatuM. | ( pati. 19 ) te nupane mahApratApI pravarAja nAmane putra janmyA hatA. tenA pratApane agni tenA pratApathI tuNa sarakhA thaI gaelA zatruone bALI nAMkhato. lakSmIne prasanna karavA je cintavana karate te nitya kRtArtha thatA. ane temAM zuM Azcarya che ? kAraNa ke dareka purUSa sahAya vagara ja nija patnIne pitAne vaza kare che. (paMkti. 22) tene sAkSAta mUrtimAna yaza-goviMdarAja nAme putra hato. teNe potAnA zatruo pAsethI manahara gaMgA ane yamunA paDAvI laIne te nadIothI sAkSAt cihnathI spaSTa thatA uttama padanI prApti karI, ane tenA daivI pratApavALA guNe je pratibaMdha na thAya mATe deha vinAnA hatA te sarva pradezamAM prasaryA hatA. kharekhara te nRpa jeNe samasta pratApI vIra zatru For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM dAnapatra 35 Ane vaza karyAM hatA, teNe purAtana rRpe je paradezamAM gamana karatA temanA yaza harI lIdhA. khare ! te nRpa bhAgyanuM anukaraNa karatA; mahAn nRpAnA vaMza ukheDI nAMkhate, TvIna sevakaiAne mahAna bhRpa banAvatA ane icchA anusAra sarva karatA. kSaNavAramAM gajanA paga mAMdhavAmAM vaparAtI sAMkaLAnA raNakAravALA tenA zatruonA caraNa banAvI teNe adbhuta kArya karyu. kharekhara ! tribhuvanamAM sarvathI mahAna vIra pArthe paNa ATalI tvarAthI tenA zatruoneA saMhAra karyo nahatA. zatrunI mahAna gajasenA je tenA sAme yuddhamAM AvatI ne tenAthI cheADelAM pratApI khANunI vRSTithI AgaLa haMkAtI te, pralayasamaye udbhavatA pavanathI ahIM ane tyAM sahelAIthI DAlatA kulazaila parvatAnuM anukaraNa karatI. ( paMkita. 30) tenA bhAi, imAna parAkramI, bhUmi para vikhyAta nRpa, adbhuta yazanuM mULa indrarAja, tene teNe (gAviMdarAje) ApelA lATezvara maMDaLanA rAjyakartA thayA. Aje paNa tenA guNunA pakSapAtathI, jANe ke peAtAnA gRhamAM hoya tevI rIte peAtAnI sahucarInI chAtI para kara nAMkhatA deve, kinnarI, siddho, sAdhyA ane vidyAdharonA adhipatie kuMdakusumanI zrIvALA tenA yazanuM gAna kare che. te ekalA hatA chatAM teNe, zaiAryathI zira uMcu karI, yuddhamAM taiyArI karI AvelA gUrjaranA adhipationA nAyakane te haraNu heAya tema satvara dUranA dezAmAM nasADI mUkaye; ane dakSiNanA mahAsAmantAnA jUthe bhaya pAmI, ane ekatra na rahI temanA vaibhava temanI pAsethI zrI vallabhathI laI levAtA heAvAthI mAna dekhADI tenuM rakSaNa meLavyuM. ( paMkti. 35) tenA putra zrI kAja sadA parAkrama mATe vikhyAta zatru pAsethI baLathI lakSmI harI laI kIrti prApta kare che. jee tene Azraya le che temanI abhilASa te pUrNa kare che ane zAstrArthanA jJAnathI sarva janAne rakSe che. tenA rAjyamAM cArane vAsa nathI, ane vyAdhinI utpatti nAza pAmI che, dukALa nathI, durbhikSa nathI ane vibhramanuM astitva nathI. sarva doSa adRzya thayA che. tenA sarva zatrue tenA pratApathI namyA che. ane vidvAnAne duHkha ApavA duSTajanAmAM krUra mati paNa nathI. ane nIce pADI nAMkhelA mAlavapatinA rakSaNa mATe nija karane, gauDa ane vaganA adhipatine jitI gI thaelA gurjarAnA adhipatinA dezanA dvAranI sAMkaLa banAvI tenA svAmi ( karanA svAmi ) Ama anya karanA rAjyanAM sarva phaLa mAka upabhAga kare che. ( paM. 40 ) jIvita vidyuta samAna caMcaLa che ane bhUmidAna sarvottama kArya che evuM joine tenAthI A dharmadAna thayuM che ( paM. 41 ) sarva mahAzabda prApta karanAra, mahAsAmaMtanA adhipati, lATezvara suvarNavarSa zrI karkarAjadeva samasta rASTrapati, viSayapati, grAmakuTa, adhikArika, mahattara Adine temanA saMbaMdha anusAra jAhera kare cheH-- (5. 43) tamane jAhera thAe ke, zrI siddhazamI purImAM nivAsa karI, mArA mAnitA ane mArA AlAkamAM tema ja paraleAkamAM puNyanI vRddhi mATe zaka nRpanA kALa pachI saMvata 734, vaizAkha, pUrNimAne dine vApaka nAmanuM gAma je aMkeTTaka 84 gAmamAM AveluM che, jenI sImA pUrve jambuvAvikA gAma, dakSiNe mahAsenaka sareAvara, pazcime aMkATTaka gAma ane uttare vadgAccha gAma che te A cAra sImAvALuM gAma udraMga, uparikara, bhRtavAtapratyAya, daNDanI sattA, daza aparAdhanA daDanI Avaka sahita, udbhavatI veThanA hakka hita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, rAjapurUSanA hastakSepaNamukta, caMdra, sUrya, sAgara, saritA ane patAnA astitva kALa sudhI putra, pautrAnA upabhoga mATe pUrva devA ane dvijAne karelAM dAna varjya karI bhUmichadranA nyAyathI, snAna karI khali, carU, vaizvadeva, agniheAtra ane atithinA paMcamahAyajJa ane anya vidhinA anuSThAna mATe catuodri madhyenA zrI valabhIthI AvelA, vAtsyAyana geAtranA, mAdhyandina sabrahmacArI bhaTTa sAmAdityanA putra brAhmaNa bhAnune pANInA arthathI me ApyuM che. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha A (5. 54) AthI jyAre te brahmadAyanA niyama anusAra tenA upabhega kare athavA upabhAga karAve athavA anyane soMpe athavA khetI kare ke khetI karAve tyAre kAI e tene pratibaMdha karavA nahIM. ane tethI mArA dAnane pAte kareluM dAna haiAya tema amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpAe bhUmidyAnanuM phaLa (dAnadenArane ane rakSanArane ) sAmAnya che ane lakSmI vidyuta samAna caMcaLa ane anitya che ane jIvita tRNAthe jalabiMdu samAna sthira che tema manamAM mAnI anumati ApavI ane rakSavuM. ane je ajJAnanA ghanatimirathI AvRtta thaelA cittathI A dAnane jasa karaze athavA japtimAM anumati Apaze te paMca mahApAtakane ane anya nAnAM pApAnA doSI thaze. 36 ( 5. 59 ) ane veda vyAse kahyuM che- bhUmidAna denAra svargamAM 60 hajAra varSa vase che, paN bhUmidAna japta karanAra ane temAM anumati ApanAra teTalAM ja varSe narakamAM vAsa kare che. khacita ! je bhUmidAna japta kare che te vidhyAvRtanA nirjala vanamAM zuSka vRkSAnA kepTaramAM rahetA kALa sarpA janme che. suvarNa agninuM prathama bALa che. pRthvI viSNunI che. ane dhenu sUryanAM bALaka che. suvarNa, dhenu ane bhUmi denArathI ( akhila ) traNa bhuvana devAya che. sagarathI mAMDI pRthvInA bahu nRpAe upabhoga karyAM che. je samaye bhUmiti haze tene te samayanuM phaLa che. dharma, artha ane yazanI utpattivALAM bhUmidAna je pUrvenA nRpAthI ahIM thayAM che te pratimAne arpaNa karelAmAMthI nirmAlya samAna che. kayA sajjana te puna laI leze? napAmAM zreSTha A pa! tArAthI ke anyathI apAelI bhUminuM tuM kALajIthI rakSaNa kara- dAnanuM rakSaNu dAna karatAM adhika che. kharekhara ! peAtAnA lAbha vicArI ati nirmaLa mananA purUSoe lakSmI ane jIvita kamaLapatraparanA jalabiMdu samAna asthira che, ema mAnI anyanI kIrtinA nAza na karavA joie ! ane zrI rAmabhadre kahyuM che:- rAmabhadra vAraMvAra bhAvi sarvarRpAne prArthanA kare che ke A nRpAnA dharmasetu sadA temanAthI rakSAve joi e. (5. 68) AmAM dUtaka rAjaputra zrI dantivarmA che. A mArA zrI indrarAjanA putra zrI kakkarAjanA svahasta che. mahAsAMdhivigrahika kulaputraka durgabhaTanA putra namAdityathI lakhAyuM che. ( 5. 70 ) ane e ja gAma aMkeTTakanA caturvedIyAnA maMDaLane pUrvenA eka nRpanA parIkSIe ApyuM hatuM. tethI paNa jyAre A dAna, jenA upabhega duSTa nRpAnA pratibaMdhathI tUTayA hatA, te suvarNavarSa kAi uttama dvijanI vidyAnuM phaLa te thAya tevA nizcayathI ( AgAma ) vaTapuranA nivAsI bhAnubhaTTane ApyuM hatuM. laIne ane tAlAvArikA Adi jAtine uddezIne tAMbula parNanA dAnapUrvaka icchA anusAra rakSaNa thavuM joie ema kahI, ane zAsana karI, ( rRpe kahyuM )-- jo ke A nagara (purI ) kudaratI ane prAkRtika dAna che. paNa te (DhAnI ) jANe che ke mahAzaMbhu triyAgezvara devanA caraNanI bhaktithI tenuM dAna uddabhave che" ... For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 124 gAviMdarAjanAM tArakhaMDanAM tAmrapatrA za. saM 73pa pauSa, su. 7 sI. sI. jI. DAsana taraphathI A patarAM vAMcavA mATe maLelAM hatAM. taNe te khAnadezamAM zAhADe tAlukAmAMnAM tArakheDe gAmanA rahIza jAgIradAra devarAva bIna khalavantarAva kadambAnDa pAsethI meLavyAM hatAM. patarAM traNa che ane tenuM mApa 1148" che. tenI kAra TIpIne jADI rAkhelI che. joke tenA upara puSkaLa ThATa caDI gayA hatA chatAM akSarA badhA spaSTa vaMcAya che. patarAM e kaDIthI bAMdhelAM che. eka kaDI '' jADI che ne tenA vyAsa !" che. jyAre bIjI jADI ane lakhacArasa DAI 3"xra" nA mApanI che. sIla upalabdha nathI. traNe patarAMnuM vajana 434 tAlA che ane e kaDInuM vajana 18: tAlA che. akSarA dakSiNanA akSarAne maLatA Ave che. lekhanA samayanA akSarA jevA ja che. bhASA saMskRta che; ane chevaTanA e leAkeA sivAya badho bhAga gadyamAM che. vyAkaraNadASa juja che, paNa dAnavibhAgamAMnA bhAga kilaSTa che. lekhamAM paMkti 5 ane 6 mAM rASTrakUTa rAjA prabhRtavarSa jagattuMga geAvaMda 3 jAnA ullekha che ane paMkti 12 mAM tenA bhatrijA gujarAtanA geviMdarAjanuMnAma che. gAviMdarAjanA tAbAnA zatrukivaMzanA mahAsAmanta buddhavarase,ra potAnI mAlikInI siharakhI athavA sihurabbI bAra gAmamAMnA gAvadraNa gAmanuM dAna, keTalAka brAhmaNeAne ApyAnI hakIkata temAM che. dAnanI tithi zaka saMvata 73pa naMdana saMvatsara poSa mAsa zukala pakSa saptamI eTale ke vijayA saptamI Apela che. vAra Apela nathI. A divasa i. sa. 812,14 mI sapTebara sAthe maLatA Ave che. sthaLanA nAmamAM siMharakhI agara siharakhkhI te hAlanuM serakhI lAvuM joie, je vaDAdarA nI paDozamAM che. 1 e. i. vA. 3 pA. 53 DA. je. phlITa 2 ' arasa' nAmane cheDe che te kIrI rAjAne mATe TuAIne ema aTakaLa thAya che ke kaeNnerI vibhAgamAMthI te gujarAtamAM Avyo haze. 3.24 For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara pahelaM pata 1 AM' zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSu saptasu paJcartR[ triM ]zatyadhikeSu pauSazuddha2 saptamyAmaGkatopi saMvatsarazatAni 735 nandanasamvatsare pauSaH zuddha 3 tithiH 7 asyAM samvatsaramAsapakSadivasapUrvvAyAM paramabhaTTAraka4 mahArAjAdhirAjaparamezvaraH zaracchazAMkakiraNanirmalazoMzukA vaguNThi5 tamedinI yuvatibhoktA prabhUtavarSaH zrIvallabha narendro goviMdarAjanAmA 6 jagatuMgaMtuGgaturagapravRddhareNUrdhvaruddhara vikiraNaM grISmepi nabho nikhilaM 7 prAvRTkAlAyate spaSTaM rakSatAM yena niHzeSaM caturaMbodhisaMyutaM rAjyaM dha8 mrmeNa lokAnAM kRtA tuSTiH parA hRdi bhrAtA tu tasyendrasamAnavIryaH zrImAnbhu 9 vi kSmApatirindrarAjaH zAstA babhUvAdbhutakIrttisRtistaddatta lATezvaramaNDalasya 10 sUnurbabhUva khalu tasya mahAnubhAvarazAstrArthabodhasukhalA litacittavRttiH yo gau11 NanAma parivAramuvAha pUrvaM zrIkarkarAjasubhaga vyaya [ pa ] dezamuccaiH [11] [su] vRSastho - 12 nujastasya satataM sevito budhaiH govindarAjo bhUpAlaH cchaMbhurivA13 paraH [ // ] phalonmukhairApatitairvidUrataH samaM samantAdguNa pakSapAtibhiH bIjuM patarUM pahelI bAju 14 mahAhave dAnavidhau ca mArgaNainna kuNThitaM yasya sadaiva mAnasaM // 15 taddatta sIharakkhIdvAdazake prabhujyamAne zaluki kavi kalaMkavaMzaprasU16 to mUrddhAbhiSikto durvvarivairivanitA tulatApaheturanekadarpitA 17 rAtitaruprabhaJjano mAtarizvA zaracchazAMkakiraNakundakusumasphaTikAvadAta 18 samAnanirmalayazAH zrImaNinAgapautraH zrIrAjAdityasutaH paramabrahmaNyaH 19 samadhigatAzeSamahAzabdamahAsAmantaH soyaM zrIbuddhavarasaH sarvvAneva bhAvi 20 bhUmipAlAnsamanubodhayatyastuvaH saMviditaM yathA mayA mAtApitrorAtma21 nazca puNyayazobhivRddhaye aihikAmuSmikaphalAvAptyarthaM balicaruvaizva22 devAgnihotrakratukriyAdyuccha [ tsa ]NArthaM badarasiddhi cAturvvidyasAmAnya 23 vAjasaneya mAdhyandinabrahma cAritripravaralAvAyanasagotra brA - 24 hmaNasomAya sarvvadevaputrAya tathA brAhmaNanAheragautamasagotrA ma [h] e 25 zvaraputraH tathA droNa vArSaNeyasagotra zarmaputraH tathA soma kAtyA 26 yanasagotra bappukasutaH tathA lakuTi: Agneya samAnasagotraH 1 cihna rUpe che. 2 chaMda AryA jagattuMgane badale chaMdane mATe jaMgatuMga lakhela che. 3 anuSTup bleka 4 dravaNa vo zrImAnbhu vasantatikSA 7 vaMzastha 8 AMhI eka paMkti vasaMtatilakAmAM che. 9 aMhIthI pakti 39 sudhInA bhAga jIlabharelA che. For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMdarAjanAM nArakheDenAM tAmrapatro bIjaM patarU bIjI bAju 27 sarvvadevasutaH tathA sarvvadevamudgalasagotraH tathAM' nevaH tathA tatsuto gova tathA bhAullaH vatsasagotraH 28 tathA govazaH tathA aNahAdityaH tathA nAseNaH tathA govaH gautamasagotra: droNa29 sutaH tathA Aditya pArAzarasagotraH tathA limbAditya AgneyasamAnasa30 gotraH tathA yogaH saM[zaM] DilasagotraH tathA agnizambhaH tathA nevarevaH mudgalasagotraH 31 tathA nAgaH mAgharasagotra : tathA nANasaraH tathA revasamaH tathA bhAulla yauganasagotraH 32 tathA nevAditya bharadvAjasagotraH tathA IzvaraH kauzasagotra : tathA bappasvAmi tathA 33 govazaH vArSaNeyasagotraH tathA zivAdityaH tathA devahataH tathA sIhaH lAvA34 yaNa [ na ] sagotraH tathA nannaH kAtyAyanasagotraH tathA mAtRzUraH tathA mahezvaraH 35 AgneyastramAnasagotraH tenAtmAMzo nainadauhitrAya dattaH tathA lallaH bhAradvA36 jasagotraH tathA tasyaiva bhrAtA jajjukaH tathA dattaH saundAnasagotraH tathA 37 agnizamaH AgneyasamAnasagotraH tathA nevAdityaH tathA saMbauraH 38 kauzasagotraH tathA jajjuka vArSaNeyasagotraH tathA AdityaH gautamasagotra : 39 tathA AdityacIhallakaH somasutaH tathagniza [ r ] ma mudgalasagotra reva AmeyasamAnasagotra trIjuM patarUM 40 sIhara khidvAdazAntargata govaTTaNAbhidhAno grAmaH sahira 41 jyAdAnaH sadaNDadazAparAdhaH sasImAparyantaH satIrtha: meSu [ ? ] valli - 42 kAprAvezukaH samastarAja kIyAnAmahastaprakSepaNIyo bhUmi - 43 cchidranyAyenAdya vijayasa saptamyAmudakAtisargeNa pratipAditaH yata44 statosya na kaizcidvyAsedhe pravarttitavyamAgAmi bhadranRpatibhirapyanityA 45 yai[nyai ]zvayryANyasthiraM mAnuSyaM sAmAnyaJca bhUmidAnaphalaM tadapaharaNapApaM 46 cAvagacchadbhirayamasmaddA yonumaMtavyaH paripAlayitavyazca uktaM ca maharSibhiH 47 bahubhirvvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM 48 SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSTati bhUmidaH AcchettAcAnumantA ca tAnyeva narake vasediti // oM 49 likhitaM mayA lekhaka kRSNena nannaputreNa [ // ] mukhyasatra e zabdo paMkitanI nIce che, tyAM hAvA joie ema huM mAnuM chauM. 5 1 vA tathA 2 tathA tatsuto gova bheTavA rAho pAyA ubherelA che upAya nannaH 4 tthaamishrmtene kayAM mUkavA te mATe kAMi sUcanA nathI, pazu meM mUkyA che Aaa anuSTupa, 69 nA cihna jevA cihnarUpe che. 39 For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara ( sArarUpa ) mAM -zaka nRpanA kAlathI 735 varSa vItyA bAda naMdana saMvatsaramAM pauSa suda 7 te divasepaM.-3 paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara prabhutavarSa nAme goviMdarAja trIjo. paM.-8 tenA bhAI IMdrarAja lATa prAMtaneA rAjA thayeA. paM.-10 tenA dIkarA karkarAja hatA. paM.-11 tenA nAnA bhAI rAja goviMdarAja. paM.-15 teNe Apela sITurI khAragAma bhaNava, zAlukaka vaMzanA, maNanAgane pautra, rAjahityanA putra buddhava je mahAsAmanta hatA, paMcamahAzabda jeNe meLavyA hatA ane brAhmaNAmAM je ananya zraddhAvALA hatA te adhA bhaviSyanA rAjAene jAhera kare che ke---- paM.-20 tamane adhAne vidita thAA ke, mArA ane mArAM mAtApitAnA puNyayazanI vRddhi mATe A ane paraleAkamAM phaLa meLavavA mATe ali carU vaizvadeva agniheAtra ityAdi dharmakRtyA nabhAvavA mATe, sIharakhI pAragAmamAM gelaTTa nAmanuM gAma methuvalrikA sahita Aje vijayA saptamI tithie, bhUmicchidra nyAyathI saMkalpanA jaLapUrvaka nIcenA brAhmaNAne dAnamAM Apela ---vAjasaneya mAdhyadina zAkhAnA brahmacArI bannura siddhinA caturaveDhI sarva devanA putra tripravarI ane lAvaNya gotranA brAhmaNa sAmane, tathA gautama gotranA mahezvaranA putra brAhmaNa nAjhurane, tathA nA putra vASaNya geAtranA ta zarmana tathA khapuka sarvadeva ', ,, 27 r 33 rw n, droNa ** kAtyAyana Aya mugala nA putra varSo gAtama pArAzara Agneya zAli geAtranA gevane Adityane limmAdityane gane 23 agnizamanane tathA mudgala gotranA nevarevane tathA mAdhara gotranA nAgane, tathA nANusarane, tathA raivakramane tathA yaugana gotranA bhAulane. tathA bharadvAja gotranA navAdityane tathA koza gotranA izvarane, tathA khapavAminana tathA vArSaya gotranA gAvazarmanane tathA zivAdityane, tathA devatane tathA lAvaNya gotranA sIhane tathA kAtyAyana gotranA nannane tathA mAtRsUrane tathA AgneyasanA samAna gotranA mahezvarane ( jeNe pAtAnA hissA dauhitrA nainane ApI dIdhA hatA) tathA bharadvAja geAtranA lallane tathA tenA bhAi jantukane, tathA saiAntAna getranA vruttane, tathA AyasanA samAna getranA agnizarmanane tathA nevAdityane, tathA kauza gAtranA zaMkhArane, tathA vArSaya gotranA jantukane, tathA gautama gotranA Adityane, tathA seAmanA putra Aditya cAThullakane tathA muddagala getranA aglizarmanana ane AgneyasanA samAna gotranA revane. 5.-43 ane 4th dAna kAyama rAkhavA mATenI AjJAe ane mahAbhAratanA zirastA mujabanA leAkeA varphomaH ityAdi 5.49 me lakhyuM- nannatA putra lekhaka [ ( lakhyuM droNane sAmane For Personal & Private Use Only lakruTine sarvadevane nevana geAvane bhAullane geAvazarmanane aNuhAdityane nAsenane www.jainellbrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 125 gujarAtanA rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM navasArInAM tAmrapatro zaka saMvat 738 mAgha suda 15 A tAmrapatra mULa . bhagavAnalAla indrajI pAse hatAM. paraMtu mane te bo. beM, re. e. se. nA sekreTarIe prasiddha karavA mATe ApyAM hatAM. patarAM mULa navasArImAMthI maLyAM hatAM. A traNa patarAM che. te darekanuM mApa 10" X 6" che. kAMThA saheja jADA che. mane te maLyAM tyAre temAM kaDI na hatI, paraMtu tenI DAbI bAjue kANuM hovAthI jaNAya che ke te eka kaDI vaDe sAthe joDelAM haze. ekaMdare lekha surakSita ane sahelAIthI vAMcI zakAya te che. kotarakAma suMdara che. bhASA chevaTa sudhI saMskRta che. dAnapatra haMmezanA o nA cihnathI zarU thAya che. paNa te pachI niyama pramANe "tti" lakheluM nathI. pahelI 54 paMktio tathA chevaTanA AzIrvacana tathA zApanA kalAke padyamAM che. A dAnapatranA zloke atyAra sudhImAM prasiddha karelA rASTrakUTanA jUdA jUdA lekhamAM AvI gayA che. paNa keTalAka gujarAta rASTrakUTa rAjA geviMdanAM kAvInAM patarAMmAM ja mAluma paDe che. nIce ApeluM dAnapatra rASTrakUTa vaMzanI gujarAta zAkhAnA indrane putra karka, jene "suvarNa varSa" kahyo che, tenuM che. te kheTaka " eTale hAlanA kheDAmAM rahetA hatA tyAre teNe A zAsana jAhera karyuM hatuM. tArIkha zabdamAM ApI che. te, zaka saMvatanAM gata varSa 738 nA mAgha zuda 15 nI che. A divase thayelA caMdragrahaNa samaye A dAna apAyuM hatuM. tene hetu "bali. Adi pAMca yajJakriyAo karavAnuM hatuM. dAna lenAra bAdaDine putra, bhAradvAja gotrane ane tattarIya " zAkhAne ziSya gembadi nAmano brAhmaNa hato. gujarAtanI aMdara "taitarIya" zAkhA lagabhaga che ja nahIM, paraMtu ghaNAkharA tailaMgI brAhmaNo A zAkhAnA anuyAyI hoya che. vaLI, dAna lenAranuM nAma telagu lAge che. eTale te dakSiNamAM vasanAre have joIe. te mULa jyAM raheto hato te bAdAvI bijApura DisTrikaTanA bAdAmI tAlukAnuM hAlanuM bAdAmI zahera hevuM joIe, gomba bahu vidvAna hovo joIe, kAraNa ke cauda vidyAmAM nipuNa hovAne lIdhe tene "paMDita valabharAja" ne IlkAba Apyo che. A dAnapatra gujarAta zAkhAnA kakarka 2 jAnAM dAnapatromAM anukrame bIjI che. paheluM sAdhAraNa rIte vaDodarAnA dAnapatra tarIke oLakhAya che ane tenI tArIkha zaka saMvata 734 gata eTale cAra varSa vahelI che. vaDodarAnA dAnapatranA zloke atyAra sudhI prasiddha thayelAM bIjAM kaI rASTakaTa dAnapatromAM ApelA nathI joDe te ghaNI upayogI mAhitI Ape che. paraMtu ApaNuM dAnapatranA loko bIjA rASTrakUTa lekhamAM ApelA hovAthI kaMI navIna jJAna ApatA nathI. tema chatAM A dAnapatramAM ApelI tArIkha tathA rASTranA mukhya vaMzanA ameghavarSa 1 lAnA nAma uparathI eka upayogI anumAna thaI zake che. vaDodarAnuM dAnapatra, je zaka saMvata 734 gatamAM lakhAyuM hatuM temAM vaMzAvalI goviMda 3 jA sudhI ja ApelI che. te uparathI spaSTa thAya che ke te rAjA te samaya sudhI rAjya karatA hatA. paNa A dAna patra, jenI tArIkha zaka saMvat ha38 gatanI che, temAM geviMda 3jA pachI ameghavarSanuM nAma ApyuM che. te uparathI jaNAya che ke te 1 ja che. bA. re. e. se. vo. 20 5, 131 devadA-Ara-bhAMDArakara bI. e. (Ara, cha, bhAMDArakaranI dekharekha tad ) For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 gujarAtanA aitihAsika lekha samaye ameghavarSa gAdIe hate. eTale, huM dhAruM chuM ke ameghavarSa, gata zaka saMvat 734 ane 738 vaccenA keI paNa varSamAM gAdIe Avyo haze. A anumAna sipharanA lekhane maLatuM Ave che. tenA uparathI jaNAya che ke zaka saMvata 736 (gata) amoghavarSanA rAjyanuM paheluM varSa hatuM. harivaMza" nAmanI eka prakhyAta jaina kRtinA lekhake kahyuM che ke teNe te kRti zaka saMvata 705, jyAre kRSNano putra zrIvallabha dakSiNamAM ane indrAyuddha uttaramAM rAjya karatA hatA. tyAre saMpUrNa karI hatI. paiThaNa tathA gujarAta rASTrakUTanAM dAnapatromAM geviMda 2 ne vallabha nAma ApyuM che, ane goviMda 2 ja kRSNane eka putra hatuM. tethI upara kahelo zrIvallabha te ja che e cokkasa thAya che. eka vidvAnanA evo mata che ke goviMda 2 jAe 2Ajya karyuM ja nahotuM, kAraNa ke vANI ane rAdhanapuranA lekhomAM kahyuM che ke, dhava nirUpame tenA vaDila baMdhune ullaMdhIne rAjya meLavyuM hatuM, tathA te pachInA keTalAka lekhamAM enuM nAma paNa ApyuM nathI. eTale zlekamAM AvatuM vAkya "jhaLatana " te IndrAyuddha sAthe joDe che ane mAne che ke zrIvallabha goviMda 3 jAne kahyuM che. have vANI ane rAdhanapuranA lekhenAM vAkya "zeNIjIna" ne artha upara karyo che tema vaDila baMdhune oLaMgI gaye e khAsa nathI thatuM. paNa e phakta ema batAve che ke goviMda 2 jAne tenA bhAI dhruve padabhraSTa karyo hovo joIe. devalI ane karADanAM patarAM jemAM rAjya bhegavyA sivAya gujarI gayelA kuMvaronAM nAma ApyAM che, temAM kahyuM che ke goviMda 2 jAe pitAnI viSayI Tevane lIdhe pravane gAdI pacAvI pADavA dIdhI, e batAve che ke teNe rAjya te karyuM ja hatuM. vaLI 2TTarAjanuM khArapATaNanuM dAnapatra rAjya karI gayelA rASTrakUTanI noMdhamAM goviMda 2 jAnuM nAma batAve che. chevaTe e paNa seMdhavA gya che ke A dAnapatramAM eka zlokamAM goviMda 2 jAne rAjya chatra viSe pazuM kahyuM che. A zloka gavada bIjAnA bhatrijA govida 3jAnA paiThaNanA dAnapatramAM paNuM AkhyA che. ane A piThaNanuM dAnapatra gAviMda 2 jAnA mRtyu pachI taratamAM ja jAhera thaeluM hovAthI eNe rAjya karyuM hatuM, e vAta nirvivAda sAbita kare che. A dAnapatrane dataka bhaTTa zrI droNama hatuM, te dakSiNano jaNAya che. ane dAnapatrane lekhaka saMdhivigrahane maMtri nemAditya, kadAca Aja rAjAnA vaDodarAnA dAnapatrane lekhaka hatA. rAjAnA daskata dakSiNa hidanI lipimAM katarelA che. A rAjAnAM temaja tenA putra dhruvanAM vaDodarAnAM dAnapatromAM paNa e ja pramANe daskata kotarelA che. te ema batAve che ke gujarAtanA rASTakaTo potAnA dezanI pracalita lipino upayoga karatA hatA, dAnamAM samIpadraka ane sabaMdhI nAmanAM be gAmo ApyAM che. temAMnuM paheluM mahI ane narmadA vaccenA pradezamAM AvyuM hatuM ane bIjuM maMkaNikA DiriTrakaTamAM AvyuM hatuM. samIpakane apabhraMza " sa-- udra" ane temAMthI "sa-una-dara ''- thayo hovo joIe. AsapAsanAM gAmaDAMothI nakkI karelA samIpadrakanA sthaLe "sadana" nAmanuM eka gAma che. tethI te ja samIpadraka che, e cokkasa thAya che. AsapAsanAM gAmamAM rUdaka hAlanuM caraMda, bhathaNuka e bharyAna ane dhAhaddha hAlanuM dhAvata che. e sivAya sajajoDaka hAla sajoDa kahevAya che. ane mAMDavA e hAlanA kANAmacchapanuM kaMkuM rUpa hoya. AmAnAM pahelAM cAra gAme gAyakavADanI hadamAM bharUca jIlA najIkamAM che, ane chellAM be e ja jIllA nA aMkalezvara tAlukAmAM che. 1 juo I. e. je. 12 pA. 218 2 I, e. ke. 15 pA. 142 3 jue. "DInesTIjha e. kA. DisTrokara pa. 117, 118, 19 4 i. e. . 6 pA 65 va. 11, 5. 15 5 ja che. brA. re, e. se, va. 18 pA. 246 e, I. . 4 5. 282 6 e. I. va. 3 5 298 1 mA che tuM pahelAM che. (9zanA dhyAna para AvI hatI. juo I. e. 1, 14, 5, 2.1 ne 23 For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaSTakaTa rAjA karka 2 jAnAM tAmrapatrI 43 akSarAntara pahelaM patarUM-prathama bAju 1 oM [ // ] saMvovyAdvedhasAdhAma yannAbhikamalaM kRtaM [ 1 ] harazca yasya kAntendumaila ( / ) yA kamalaGataM / / [1] AsIviSatti2 miramudyatamaNDalAyodhvastinnayannabhimukho raNazarvarISu / ] bhUpaH zucimvidhurivAsta digantakIrti 3 govindarAja itirAjasu[ rA ]jasiGghaH // [ 2 ] dRSTvAcamUmabhimukhIM ( / ) subhaTATTahAsAmunnAmitaM 4 sapadi yena raNeSu nityN[| ] daSTAdhareNa dadhatAbhRkuTI lalATe (1) khaGgaM kulaJca hRdayaM ca nijaM 5 ca satvaM // [3] khaiga karAgrAnmukhatazca zobhA mAno manastaHsamameva yasya / mahAhave nAma nizamya 6 [sa]dyasvayaMripUNAM vigalatyakANDe // [ 4 ] [ te ]sthAtmajo jagati _ vizrutadIrghakItirA tihA7 [ri ] harivikramadhAmadhArI ] / bhUpastriviSTapanRpAnukRti kRtajJaH zrIkarkarAja iti gotramaNirbabhU8 va // [5] tasya prabhinnakaraTacyutadAnadantidantaprahArarucirollikhitAMsapIThaH / [1] kSmApaH kSitau kSapi9 tazaUrabhUttanUjaH sadrASTrakUTakanakAdririvendrarAjaH // [ 6 ] tasyopArjitamahasa. 10 stanayazcaturudadhivalayamAlinyo bhoktA bhuvaHzatakratusadRzaH zrIdantidurgarAjo bhUta [1] [7] 11 kAMcIzakeralanarAdhipacolapANDya (1) zrIharSavajraTavi [ bhe ] davidhAnadakSaM / kA ___NrNATakaM balamaci12 ntyamajeyamanyai tyai kiyAdbhirapi yaH sahasA jigAya // [ 8 ] abhUvibhaMgama gRhItani [zA ] tazastrama14-manu45 2 vaay| kalayA 3 cha pasaMtativa, sAmane pchaa| so 4 pAyA siMha: 5 vAyA bhrukuTI vAMya sattvaM 7 nati' 8 cha-saMtatikSA, sAmane pachIna & pAyo zatru 105 jAti. 11 pAyo mAlinyAH 124 vasaMtatisA, 240 mare pachInA / 13 0 mAnAmA rASTrakUTanAM kAvI, bagumarA, sAmAnagaDha ane paiThaNanA dAnapatro karatAM kriyApadano gheDa De pheraphAra che. 14 kAvI ane sAmAnagaDha lekhomAM, De. myulhara ane De. kalITa bane A zlokano prathama akSara "sa" vAMce che. jyAre che. killAne paiThaNa dAnapatramAM te ja vAMcana le che. paraMtu te akSara "a" hovAnI zaMkA jaNAve che. ApaNuM patarAMmAM apaSTa rIte karelo che. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujagatanA aitihAsika lekha 13 zrAntamapratihatAjJabhapetayatnaM / yo vallabhaM sapadi daNDabalena jitvA [ rA ]jAdhirA. japaramezva]14 ratAmApa // [ 1 ] ausatovipulopalAvalilasallolommi mAlAjalAdApAle yakalaMkitA15 malazilAjAlAttuSArAcalAdoM pUrvAparavArirAzipulInaprAnta pra ]rsiddhA vadhe yeyeneyaM 16 jagatIsvavikramabalenaikAtapatrIkRtA // [10] tasmindivaM prayAte vallabharAne kSataprajAbAdhaH [1] ___ pahelaM patarUM-bIjI bAju 17 zrIkarka [ rA ]jasUnurmahIpatiH zrIkRSNarA[ jo bhUta // [ // ] yasya svabhuja___ parAkramaniHzeSotsAditAridikcakraM [1] 18 [kRSNasyevAkRSNa [1] caritaM zrIkRSNarAjasya // [ 12] zubhatuGgatuGgaturaga pravRddhareNUIruddharavikiraNaM / grI19 mepi nabho nikhilaM prAvRTkAlAyate spaSTaM // [13] dInAnAthapraNayiSu yatheSTaceSTaM (1) __samIhitamaja20 saM [ / ] tatkSaNamakAlavarSoM barSati sArtinivarSaNaM // [ 14 ] rAhappamAtmabhu jajAtabalAvalepama 21 vijitya nizitAsilatAprahArai polidhvajAvali ( / ) zubhAmacireNa yo hi rAjAdhirAjaparamezvara22 tAna tAne // [15] krodhAdukhAtakhaGgaprasRtarucicayai samAnaM samantAdA jAvuddhRttavairipraka23 TagajaghaTATopasaMkSobhadakSaM / zaurya (1) tyaktA rivargo bhayacakitavapu - kA __pi dRSTvaiva sa24 dyo dIdhmAtAricakrakSayakaramagamadyasya dordaNDarUpaM // [ 16 ] pAtA yazca___ turamburAzira25 zanAlaGkArabhAjo bhuva[ stra vyAzcApikRtadvijAmaraguruSAjyAjyapUjAdaro dautA 26 mAnabhRdagraNI[Y ]nnvtaa(|)yo sau zriyo vallabho bhokuM svargaphalAni bhUri tapasA sthAna 1 A eNka phakta bagumarA dAnapatramAM nathI. 2 chaMda zArdUlavikrIDita 3 vAMce fma 4 vAMco calAt mate ApUrvA 5 pAyA prasiddhA 6 mA ta sAmAna mama mAsubha nathA 57te|. 7 chaMda Aryo ane pachInA traNa lokomAM 8 A bleka bagumarA dAnapatramAM nathI. 9 chaMda vasaMtatilakA 10 paay| prahAraiH ane pAli 11 vAyA nta 12 pAyo 6 sy| 13 pAyo ktvA 14 mA so mazubhazahAnapatramA tanathA, 15 ma ta 16 paaye| pUjAdara 17 pAyA bhoktuM For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaSTakUTa gajA kaka 2 jAnAM tAmrapatrI 27 jagAmAmaraM // [ 15 ] yena zvetAtapatrapraharavikaravAtatApAtsalIlaM jagme nAsIra dhUlIdhavalitazi28 sau vallabhAkhyaH sadAjau / zrImadgovindarAjo jitajagadahitastreNavaidhavyadakSastasyA sItsU 29 nurekaH kSaNaraNadalitArAtimattebha[ kumbhaH // [ 18 ] tasyAMnujaH zrIdhruvarAjanAmA mahAnubhAvo30 prahatapratApaH[ / ] prasAdhitAzeSanarendracakraH krameNa bAlArkavapurbabhava[ // ] [ 19] jAte yatra 31 carASTrakUTatilake sadbhupacUDAmaNau gu] brvI tuSTirathArivalaSya jagataH susvAmini 32 pratyahaM[ / ]satyaM salTamiti prazAsati sati mAmAsamudrAntikAmAsIddharmapare guNA bIjuM patarUM-prathama bAju 33 mRtanidhau satyavratAdhiSThite // [ 20 ] hRSTonahaM ( / ) yosthijanAya sarva sa vasvamAnanditabandhuvarga SNAdAtpraruSTo harati 34 sma vegAtprANAnyamasyApi nitaantviiryH|| [21 ] rakSatA yena niHzeSa catura. __ mbhodhisaMyutaM / rAjyaM dharmeNa lo35 kAnAM kRtAhRSTiSparA hRdi // [ 22 ] tasyAtmajo jagati ( / ) satprathitorukI tigrgovindarAja iti gotralalAmabhUta36 styAgI parAkramadharne prakaTapratApasantApihitanano janavallabhobhUt // [23] pRthvIvallabha iti ca 37 prathitaM yasyAparaM jagati nAma [1] yazca caturudadhisImAmeko vasudhAM vaze cakre / [24 ]ekopyanekarUpo yo da38 dRze bhedavAdibhirivAtmA / parabalajaladhimapArantaransvadobAraNe ripubhiH5 [ 25 ]eko niheM tirahaM gRhIta39 zastrA ime pare bahavo" yo naivaM vidhamakaroccittaM svapnepi kimutAjau // [ 26 ] rAjyAbhiSekakalazairabhiSicya 40 dattArAlAdhirAjaparamezvaratAM ( / ) svapitrA / anyairmahAnRpatibhirbahubhiH sametya stambhAdibhi 16 smv| 2 pAya zirasA 3 76 ti 4 zAelallsta 5 vAMyA sya 6 mA A paiDa hAnapatramA nathI. 776/2400vAMyA nvahaM pAyo vargaH sane prAdAtpraruSTo 10 A zloka mAtra kAvI dAnapatramAM je jaNAya che. 11 vAMco dharmaLa 12 chaMda vasaMtatilakA 13 mRta mana tyAgI 14 dhana 15 mA bhane pachInA me vAhanapatramA bhAvale. 16 bahavaH 176 vasaMtatilakA 18 vAMce gA. For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 41 (jabalA[ da ]valupyamAnAM // [ 27 ] ekonekanarendravRndasahitAnyastAnsa mastAnapi protkhAtAsila. 42 tAprahAravidhurAnbaddhA mahAsaMyuge / lakSmImapyacalAMcakAra vilasatsaccAmaragrAhiNI ( / ) saMsIda43 dguruviprasajjanasuhRdbhandhUpabhogyAM bhuvi / [ 28 ] tatputrotragate nAkamAka mpitaripuvraje / zrIma44 hArAjazakhyiH khyAto rAjAbhavadguNaiH [ 29 aMthiSu yathArthatAM yaH sama bhISTaphalAntiM labdhato45 peSu / vRddhi ninAya paramAmamoghavarSAbhidhAnasya // [30] rAjAbhUtapitRvyo ___ripubhAva vima46 vodbhUtyabhAvakaheturlakSmIvAnindrarAjo guNinRpatikarAntazcamatkArakArI / rAgAda nyAnvyu47 dasya prakaTitavinayA ( / ) yaM nRpAnsevamAnA (1) rAjazrIreva cakre (1) sakala kavijano48. gItatathyasvabhAvaM / [ 31 ] nirvANAvAptivAnAsahitahitajanopAsyamAnAH suvRttaM vRttaM jitvAnya49 rAjJAM caritamudayavAnsarvato hiMsakebhyaH [1] ekAkI dRptavairiskhalanakRtisahaprAtirAjye bIjaM patarUM-bIjI bAju 50 zazaMkullATIyamaNDalaM yastAna iva nijasvAmidattaM rarakSa [32 ] yasyAGgamAtrajayi naSpriyasAhasasya kSmA51 pAlaveSaphalameva babhUva sainyaM [ 1 ] muktvA ca sarvabhuvanezvaramAdidevannAvandatAnyama mareSvapi 52 yo manasvI // [ 33 ] zrIkarkarAja iti rakSitarAjyabhAraH sAra kulasya tanayA nayazAlizauryaH / tasyAbhavadvi53 bhavananditabandhusArthaH pArthaH sadaiva dhanurSi prathamaH zucInAM // [ 34 ] dAnena mAnena sadAjJayA vA 171 zAsavislisa 2 pAyo NI vAMyA muhRdvandhU 54 manuSTu5 5 bhAryA. 6 vAMce mi. 9 amoghavarSa saMbaMdhI A be zloko ane pachInA be zloke kAvI lekhamAM mAluma nathI paDatA. 8 iMda sugadharA, A ane pachInA zlokamAM 9 mAM ane pachIno zeka kAvI lekhamAM nathI. 10 chaMda vasaMtatilakA, A ane pachInA zlokamAM. 11 A zleka kAvI dAnapatramAM ja phakta Ave che. 12 pAyo dhanuSi. For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM tAmrapatrA 54 vIryeNa zauryeNa ca kopi bhUpaH / etena tulyosti naveti kIrttiH sakautukA bhrAmyati yasya loke' [ // ] [35] 55 sa ca samadhigatAzeSamahAzabdamahAsAmantAdhipatiH suvarNavarSa zrI karkararAjadevaH sarvvAneva ya 56 thaasmbddhymaankaanraassttrptivissyptigraamkuutt| yuktaniyuktakAdhikArikamahattarAdInsama 17 nudarzayatyastu vassaMviditaM (1) yathA mayA kheTakAvasthitena (1) mAtApitrorAtmanazcaihikAmuSmikapu 58 NyayazobhivRddhaye ( 1 ) bAdAvIvAstavya ( 1 ) bhAradvAjasagotra (1) taittirIyasa brahmacAri (1) yAdaDDi 59 upAddhyAya putragobaDDi e nA[mne ] caturdazavidyAsthAnaparijJAnAtpaNDitavallabharAja iti 60 loke nAma prathitamaparaM / tasmai ( 1 ) sakalavedazAstrArthave dine mahInarmadAntarAladezava 61 rtti (1) zamIpadrakanAmA grAmoyasyAghATanAni pUrvato ( 1 ) golikAbhidhAnagrAmo dakSiNa 62 zcorundakagrAmaSpazcimatobhathaNakaM (1) uttarato dhAhadvagrAma ( 1 ) stathAmaMkaNikA bhuktau ( 1 ) [saM 63 bandhInAmA grAmo yasyAghATanAni (1) pUrvvataH sajjoDakanAmA grAmo dakSiNato [ ] pallikA ( 1 ) pa 64zcima karaMjavasahikA ( / ) uttarata kASThamaNDapaM / evametaddhAmadvayaM (1) aSTAghATanopalakSitaM sodrayaM sa 65 parikaraM sadaNDadazAparAdhaM (1) samRtapAtapratyAyaM sotpadyamAnaviSTikaM (1) sadhAnyahiraNyAdeyaM [1] acATa -- 66 bhaTaprAvezyaM sarvvarAjakIyAnAmahastaprakSepaNIyaM [ ] AcandrAkarNavakSitisaritparvvatasamakAlInaM trIjuM pataruM - pahelI bAju 67 putrapautrAnvayakramopabhogyaM pUrvvapradatta devabrahmadAyarahitaM ( 1 ) abhyantara siddhayA zakanRpakAlA 68 tItasaMvatatsarazateSu saptasvaSTatrizadadhikeSu mAghazuddha paurNamAsyAM (1) candragrahaNaparvvaNi snAtvAdye 69 takAtisargeNa' balicaruvaizvadevAgnihotrAtithipaMcamahAyajJakriyotsapaNArthaM pratipAditaM ya 1 A kAkA kAvI lekhamAM mAluma paDatA nathI. codA che te rIta dhyAna ApavA jevI che. 68 2kSA (DAkSara je rIte patarAM upara krAtaHleA For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 likhita gujarAtanA aitihAsika lekha 70 tosyocitayA brahmadAyasthityA bhuMjato bhojayata kRSakarSayataSpratidizato vA na kenacitparipa 71 nthanA karttavyA / tathAgAminRpatibhirasmadvaMzyairanyaivI sAmAnyabhUmidAnaphalamavetya vidyullA 72 lAnyanityezvaryANi tRNAgralagnajalabinducaMcalaM ca jIvitamAkalayya svadAyanivizeSoyama 9 73 smaddAyo numantavyaSparipAlayitavyazca / yazcAjJAnatimirapaTalAvRtamatirAcchindyAdAcchidyamAna 74 kaM vAnumodita ( / ) sa paMcamahApAtakairupapAtakicaM saMyuktaH syAdityuktaM ca bhagavatA vedavyA 75 sena vyAsena / SaSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumantA ca tAnyeva 76 narake vase // vindhyATavISvatoyAsu zukaikoTaravAsinaM kRSNAhayo hi jAyante ( | ) bhUmidA 77 yaM haranti ye || aggrerapatyaM prathamaM suvarNaM pUrveSNavI sUryasutAzca gAvo [ / ] lo78 katrayaM tena bhaveddhi dattaM ya kAMcanaM gAM ca mahIM ca dadyAt / [ 1 ] bahubhisudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhi - 72 yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // yAnIha dattAni purA narendrairddanAni dhammArtha 80 yazaskarANi [ / ] nimmAlyavAntapratimAni tAni ( / ) kA nAma sAdhuSpunarA dadIta // svadattAM parada 81 tAM vA yatnAdrakSa narAdhipa [ ] mahI mahIpatau ( / ) zreSThadAnAcchreyonupAlanaM / [ / ]sarvvAnetAnbhAvina pArthi 82 vendrAnbhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH [ ] sAmAnyoyaM dharmmaseturnRpANAM kAle kAle pAlanIyo bhava 83 dbhiH[1] iti kamaladalAmbubindulolAM zriyamanucintya manuSyajIvitaM ca / ativimala[ rANahariNA dApitaH saMbandhIgrAmoya [ mupa ] rilikhilaM / ] trIjuMpataruM - bIjI bAju 84 manobhirAtmanInainahi puruSai [ pa ] rakIrttayo vilopyAH [] dUtakotrabhaTTa zrIdro85 Namo / likhitaM ca sAghnivigrahika nemAdityenati / svahastoyaM mama zrImadi86 ndrarAjasutasya zrIkakkarAjasya || 1. nilyai 2 pAyApAzca vAjeti zukAmahIpatiyA bhAvinaH pArthivAMgI For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM tAmrapatrI bhASAntara (1) jenA nAbhikamaLamAM brahmAe vAsa karyo che te viSNu ane hara jenuM zira ramya indukaLAthI bhUSita che te tamAruM rakSaNa kare. (2) 1 rAtrie kiraNothI timira haNanAra, kSitija upara bismagra unnata ( uMcuM) karI digmAnta sudhI prakAza prasarAvatA zazi mAphaka dizAonA anta sudhI pitAne yaza relAvanAra, ane asi uMcI karI tenI sAme AvelA zatruone yuddhamAM nAza karanAra rAjasiMha sAme gevindarAja nRpa hate. | (3) tenI vimukha (zatruonA) vIra yoddhAothIra prakAzatI senA jeIne nitya te yuddhamAM adhara karaDI, bhramara caDhAvI, asi uMcI karato ane potAnAM kuLa, hRdaya ane parAkramane unnata karato (4) yuddhamAM tenuM nAma sAMbhaLIne tenA zatruo pAsethI karamAMthI asi, mukhamAMthI zobhA ane cittamAMthI dauM A traNa cIja sahasA eka ja vakhate sarI jatI. (5) tene, vizvavikhyAta yazavALe, duHkhI janenAM duHkha haranAra, hari samAna utsAha ane parAkramavALo, varganA nRpa(Indra)ne spadhI ane kartavya karI kRtajJa, pitAnA gotranA maNi samAna zrI karAja nRpa nAme putra hatA. (6) tene putra IndrarAja nRpa, jenA vizALa skaMdha, bheTelA kumbhamAMthI madajharatA zatruonA mAtaMgenA dattanA prahAranA ujharaDAthI bhUSita hatA ane jeNe pRthvI para sarva zatruono nAza karyo hato, te uttama rASTrakaTanA suvarNa merU samAna thayo. (7) tene (indrarAjane), IndrasamAna, cAra sAgarathI AvRta pRthvIne upabhega karanAra, ane mahimA prApta karanAra, zrI datidurga putra hato. (8) teNe maThIbhara anacarothI sAvara karNATakanI asaMkhya anyathI ajita ane kAcI keralAdhipa, cala, pADaya, zrIharSa ane vajIrane pUrNa parAjaya karavAmAM dakSa senAne parAjaya karyo. (9) bhUphaTI caDhAvyA vinA, tIkaNuM zastra prayoga karyA vinA, ane yatna vagara, jenI AjJAnuM sadA pAlana thatuM hatuM teNe zrama vinA valabhane tenA rAjyadaMDanA baLathI jitI rAjadhirAja ane paramezvaranuM pada prApta karyuM.' (10) pitAnAM parAkrama vaDe rAmasetuthI-jyAM uchaLatA taraMgenAM jaLa mahAna khaDakonI hAro upara prakAze che-tyAMthI vimaLa zilAvALA parvata je himathI kalaMkita thayA che tyAM sudhI, ane pUrva sAgaranA vikhyAta retIvALA taTathI pazcima sAgaranA taTa sudhI, AkhI pRthvIne eka rAjya chatra nIce ANuM. 1 che. phalITa A lekane saMtoSakAraka tarajumo Ape che ( juo I, e. vi. 11,113). De, haranA A ja blekanA tarajumAM mATe juo I. e. vo, 5, pA. 148 ane che. 11, pA. 186. 2 akSarazaH tarajumo vIraddhAo che ke jenuM aTTahAsa " 3 A zlokanI bIjI paMkita eka meTe samAsa che jenA be vibhAga karI karAjanAM vizeSaNa tarIke gaNavA joI e. De. phalITa AkhA samAsane eka ja vizeSaNa gaNe che. De. byuharane bIjA bhAgane tarajumo "vikrama" ane "dhAma" zabdonA vyutpatti-artha upara le che jethI te khare hovA saMbhava nathI. 4 . byuhara ane De, phalITa bane "afmannAna vyatAna' samAsane "vara' sAthe ane nimnagaddAra ne 3jIvata sAthe joDe che, paNa ema karavuM vadhAbhareluM che; kAraNa ke "DhAna" pachI Avate "nta" zabdathI Agale samAsa bahuvihI samAsa ane "ni ' nuM vizeSaNa tarIke jaNAya che. 5 Di. byuhare ane che. phalITe pitAnA kAvI ane sAmAnagaDha lekhe mATe anukrame samratimaE vAMcana lIdhuM che. te uparAMta A patarAM ApaNAM dAnapatranAM vAMcana "ruvana"--je piThaNa patarAM pramANe ja che--tenA badale, "i na' ema vAMce che. A ghaNe ja kaTa leka che. pahelAM e ja samajavuM muzkela che ke " mamravamajhUma ' vigere vizeSaNa ke kriyAvizeSaNa tarIke gaNavAM. De, khuhura pravimadruma ' sivAyanAM bIjAM badhAMne viroSaNa gaNe che, Do. phloTa badhAne kiyAvizeSaNa gaNe che. mArI mAnyatA pramANe A samajUtinI rIti sAcI che. vaLI kuvana zabdano artha spaSTa nathI, che, 23 For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (11) jyAre te valabharAja svargamAM gayo tyAre prajAnAM duHkha kApanAra, zrI karka rAjane putra zrI kRSNarAja nRpa thayo. = (12) te kRSNarAjanuM carita, je daramyAna potAnA bAhubaLathI sarva zatrumaMDaLane saMhAra thayuM hatuM, te kRSNa(hari )nA carita samAna niSkalaMka hatuM. (13) zubhatuMga(kRSNarAja ) nA mahAna athI uDelI rajathI sUryanAM kiraNe rokAtA hatAM te AkhuM vyoma grISmamAM paNa varSA RtunA nabha samAna spaSTa bhAsatuM hatuM. (14) akAla varSa (akALe vRSTi va2sAvanAra) kRSNarAja, sahasA dIna, anAtha ane anurAgIonI ichita phaLanI vRSTi ravecchA pramANe temanAM duHkha haravA niraMtara karate. (15) bAhubaLanA madavALA rAha5ne tenI asinI tIkSaNa dhArAnA prahArathI yuddhamAM harAvI pAlivajIra ujajavaLa thaelA rAjAdhirAja ane paramezvaranA padanI satvara prApti karI. (16) prabaLa zatruonI mahAna gajonI ghaTAne muMjhavatA ane madathI phalAI gaelA zatrumaMDaLane nAza karatA daMDa samAna tenA karanuM rUpa krodhathI upADelI asinAM kiraNothI mera prakAzatuM yuddhamAM joIne ja phakta, parAkramanA sarva khyAla mUkI daI bhayathI kaMpatAM aMgo sahita tenA zatruo kyAMka nAsI gayA. = 17) cAra sAgarathI AvRta thaI bhUSita banelI pRthvIne ane traNa vedane paNa te pAlaka hatuM. te dvijane ghaNuM ghI Apate, devane alaMkArita karato, ane gurUone mAna Apato. te dAni, udAra, gaNimAM prathama, ane zrIne ravAmi hato. ane potAnA mahAna tapanAM phaLane svargamAM upabhega karavA te amara dhAmamAM gayo. (18) tene putra valalabha nAme vikhyAta, senA dhULathI veta banelA zira sahita ravinA kiraNanI garamI ta chatrathI dUra karavAmAM AvI hatI tethI nitya lIlAvALI gatithI yuddhamAM jate, pRthvIne parAjaya karanAra, zatruonI patnIone vaidhavya ApavAmAM dakSa, ane pitAnAM ripunA masta gajenAM ku raNamAM kSaNavAramAM bhedanAra zrI goviMdarAja hate. (9) tene anuja zrI dhruvarAja mahApratApI ane asahya parAkramavALe, sarva nupene parAjaya karI, nava udaya pAmatA ravi samAna kame prakAza prApta karanAra hatA. ( 20 ) ane jyAre te rASTrakaTane alaMkAra, uttama nRpane mugaTamaNa thaye, ane jyAre te dharma, amRta guNanA nidhi samAna ane satyavrata parAyaNa nRpa pRthvI para sAgaranAM kinArA sudhI rAjya karato tyAre khacita ! khare khara !" akhila jagatane ati Ananda thayo. (21) jyAre te prasanna thato tyAre badhujananA maMDaLane anuraMjI, tenuM sarvasva artha janane ApateH (ane ) jyAre te vIra dedhita thato tyAre sahasA yamanA paNa prANa harI lete. (22) cAra sAgara sahita pRthvInuM dharma tathA nyAyathI rakSaNa karIne janenA hadayamAM teNe ati Ananda utpanna karyo.. (23) tene, tenA vaMzane alaMkAra, udAra, pratApa dhanavALe, zatrumaMDaLane parAkramathI saMtApanAra ane prajAne anurAgI, akhila jagamAM ramya ane ati prasarelA yaza saMpanna govidarAja nAme putra hatA. 1 De phalITa zubhatuga' ne artha sadbhAgyamAM sarvottama yA te AgaLa paDato ema kare che. paraMtu tene khare tarajumo dharmavAna tuga" ema thaze. (e. I. .4 5.279) 2 "pAlidhvaja' zabdanI samajutI mATe juo I. e. va.14,104 ka prasiddha thaelAM dAnapatra, jemAM A eka Ave che temAM "mUratAmA' ema vAMcana che. mArI pAse gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dhruva bIjanuM eka aprasiddha dAnapatra che, jenAM vAMcana "rita mAm" e pramANe ApyuM che; je vadhAre sArUM vAMcana che kAraNa ke tenAthI "an"For ' mAMnA 14 zabdanI ye gyatAnuM samarthana thAya che, 4 nitanatiauLavaiSadhyakSa : Ane A samAsa gaNIne mAta ne garA sAthe joDavAthI kaI sAre artha besatuM nathI. kAraNa ke bhArata kavio jagatanA ripuo karatAM goviMdarAjanA zatruone varNavavAne vadhAre saMbhava hoI zake te bAbatane upara pramANe levAthI virodha thAya. 5 "satyayamati' upavAkayanA bIjA artha mATe jue I e. ke. 5, 5 150 ane dho.12 pA 187 For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA karka 2 jAnAM tAmrapatro (24) ane tenuM jagamAM vikhyAta apara nAma pRthvIvallabha hatuM, ane cAra sAgarathI baMdhAelI pRthvI teNe ekalA haste zaraNe karI. | (25) AtmA eka che chatAM bhedavAdiethI bahu rUpI manAya che tema te zatrunA sainyane anaMta sAgara pitAnA bhujabaLathI oLaMgate hatA tyAre eka rUpa vALo te hato chatAM zatruene yuddhamAM aneka rUpadhArI lAgatuM. (26) "huM ekaluM chuM ane asajaja ( zastra vinAne) chuM A zatruo ghaNuM ane sajaja che " Avo vicAra tene svapamAM paNa Avate nahIM, te pachI yuddhamAM te kyAMthI ja saMbhave ? ( ra7) staMbha Adi prabaLa aneka napAe ekatra banI, potAnA pitAe rAjyAbhiSeka kaLazamAMthI sicelA jaLathI aluM rAjAdhirAja ane paramezvaranuM pada, temane bAhubaLathI harI letA hatA evuM joIne, (28) teNe ekalAe mahAna yuddhamAM temane anya gRpa maMDaLa sahita, tenI uMcI karelI asidhArAnA prahArathI saMtApI, temane sarvene bandhIvAna karyA. ane zrIne, suMdara ane mUlyavALI caurI dhAratI, ane potAnA gurUo, dvije, guNijane, mitro ane badhujane jeo nirAza thaI gayA hatA temanAthI upabhegA thAya tevI sthira banAvI. (29) pitAnA zatrumaMDaLane dhrujAvanAra te vargamAM game tyAre tene putra zrImAna mahA rAja zarva je guNa mATe vikhyAta hatuM te nRpa tha. (30) Arthijanone, sarva abhilASa pUrNa karI saMtuSTa karyAthI, amoghavarSa nAmanI pUrNa gyatA teNe siddha karI. (31) tenA pitRvyaka, tenA zatruonA jagatanA yaza ane vaibhavanA nAzane hetu, udayavALa, zrIsaMpanna, ane guNa nRpanA cittamAM stuti pragaTAvato IndrArAja nRpa che. rAjyazrI dInatAthI ane tenA tarapha premathI anya nupane tyajI sarva kavio pAse meTethI tenA svabhAvanuM gAna karAvatI. (3ra) pitAnA ekalA karathI vijaya prApta karanAra, evA te sAhasamAM prItivALAne, sainya phakta, rAjyacihna samAna hatuM. medasaMpanna hovAthI te, akhila vizvanA svAmi paramezvara sivAya anya devene paNa namana karate nahIM. (34) tene, vaMzane sAra, rAjya bhAra saMbhALanAra, naya sAthe meLavelA parAkamavALe, aneka badhujanone tenI zrIthI raMjanAra, dhanuSyanA prayogamAM pArtha samAna vijayI, cArjanemAM prathama zrI karkarAja nAme putra hate. (35) dAna, pratiSThA, dharmarAjya, zaurya ane vikamamAM tenA sAme anya nRpa che ke nahIM te jANavAnI jijJAsAvALe tene yaza pRthvImAM bhramaNa kare che. (55-69) ane te mahAsAmatane adhipati suvarNavarSadeva zrI karkarAja jeNe sarva mahAzabda prApta karyA che, te rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, Ayuktaka, niyuktaka, AdhikArika mahattara Adine temanA saMbaMdha anusAra zAsana kare che 1 A zloka pitAnI meLe eka pUrNa vAkaya nathI. nIcenA glaeNka sAthe vAMcI jaIe ane te bannene joDavA mATe avalakya" ke e kaI zabda adhyAhAra levo joIe. 2 A pachI zlekane samajI zakAya te anuvAda karavAnA sarva prayatna niSphaLa nivaDayA che. gujarAtanA rASTraDha vaMzanA dhruva bIjAnAM bagumarA dAnapatranAM vAMcanathI A zlekanAM vAMcanamAM ghaNuM ja bheda che, paraMtu A vAMcana, mArI pAse A ja rAjAnuM eka aprasiddha dAnapatra che temAMnAM vAMcana sAthe lagabhaga samAna che. tethI A zlokanuM kharekharUM tAtparya karavuM bIlakula azakya che eTaluM ja nahIM paraMtu mAnasa, indrarAjano mitra rAjA hato te aitihAsika vAta sAbita karavI, e ghaNuM ja jokhamabhareluM che. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha tamane jAhera thAo ke - mArAM mAtApitA ane mArA A leka tema ja paralokamAM puNya yazanI vRddhi mATe, kheTakamAM nivAsa karanAra mArAthI, badArImAM vasatA, bhAradvAja gotranA, taittirIya sabrahmacArI, bAda iupAdhyAyanA putra, sarva vedazAstramAM nipuNa ane 14 vidyAmAM nipuNatA mATe pRthvImAM vikhyAta, paMDita valabharAja apara nAmavALA, gobarphine bali, carU, vaizvadeva, agnihotra, ane atithinA paMcamahAyajJanI vidhi anuSThAna mATe, mahI ane narmadAnA vaccenA pradezamAM AveluM samIpadraka nAmanuM gAma jenI pUrva-golika gAma: dakSiNe-cArUndraka gAmaH pazcime-bhathaNaka ane uttare-vAha gAma che ane mAMDanikA viSayamAM AveluM sambandhI nAmanuM gAma jenI pUrve--sajajoDakaH dakSiNa-brAhmaNa palikA pazcime-karava sahika ane uttara--kASThamaMDapa A be gAma te ATha sImA pramANe udvega sahita, uparikara sahita, daza aparAdhanA daMDa sahita, bhUtavAtapratyAya sahita, majurIthI bhUminI utpanna sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, senikonA pravezamukta, sarva rAjapurUSanA hastaprakSepaNumukta, caMdra, suraja, sAgara, pRthvI, nadIo ane parvatanA astitva kALa sudhI, putra, pautra ane vaMzajenA upabhoga mATe. pUrve de ane brijene karelAM dAnavajI karI, zakanRpanA kALa pachI saMvata 738, mAgha zadi 15 ne caMdragrahaNa samaye Aje snAna karI, anurAdana sahita pANInA adhyathI apAyAM che. (paMkti 69-75) AthI jyAre brahmadAya anusAra te tene upabhega kare, athavA upabhega karAve, khetI kare, athavA khetI karAve, athavA anyane soMpe tyAre keIe tene pratibaMdha kara nahIM. te ja pramANe amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpoe bhUmidAnanuM phaLa (sarva nRpane ) sAmAnya che ane asthira (calita) zrI, vidyuta samAna caMcaLa che ane jIvita tuNAgra jaLabidu samAna asthira che ema mAnI, amArA dAnane potAnA dAna mAphaka anumati ApavI ane rakSA karavI. ghanatimiranA ajJAnathI AvRta thaelA citta vaDe je te japta karaze athavA japtimAM anumati Apaze te paMca mahApAtaka ane anya alapa pApane doSI thaze. Ane mATe vedavyAse kahyuM che ke - | ( paMkti 75-85) bhUmidAna denAra svargamAM 60 hajAra varSa Ananda kare che ane te japta karanAra ane temAM anumati ApanAra teTalAM ja varSa narakamAM vase che. je bhUmidAna japta kare che teo viMdhyAnA nirjala vamAM zuSka vRkSonA keTaramAM rahetA kALA sarSe janme che. suvarNa agninuM prathama bALa che, pRthvI vipazunI che, ane dhenu sUryanI putrIo che. je suvarNa, dhenuM ane bhUminuM dAna de che te traNa bhuvana Ape che. sagara Adi bahu poe pRthvIno upabhoga karyo che. je samaye je bhUmipati tene te samaye tenuM phaLa che. A sarva dharma, artha, ane yaza upajAvanArAM pUrvanA pee karelAM dAna devane arpaNa karelAmAMthI zeSa samAna atha vA vAnta anna samAna che. kaye sujana te punaH harI leze ? he nRpa ! tArAthI ke anyathI devAelI bhUminuM tuM saMbhALathI rakSaNa karaH he zreSTha nRpa ! (dAnanI) rakSA dAna karatAM adhika che. punaH punaH rAmabhadra bhAvi nRpene Ama prArthanA kare che - A sarva nRpane sAmAnya dharmasetu tamArAthI sadA rakSA joIe. rAjyazrI ane jIvita kamaLapatra paranA jaLabiMdu samAna asthira che ema mAnIne pavitra mananA ane svanigrahavALA janAthI anyanA yazane nAza na thavuM joIe. | (lITI 85-8) A( dAnapatra)ne dataka deNugma che. ane mahAsAMdhivigrahika zrInemAdityathI A lakhAyuM che. A mArA zrI IndrarAjanA putra zrI kakarka rAjanA svahasta che. [ e ja upara lekhaluM sambandhI gAma rANaharIthI apAyuM hatuM.] For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaka saMvata 749 vaizAkha sudi 15 govidyarAjanAM dAnanAM traNa patarAMnuM asala mApa 12" x 10' nuM hatuM, ane eka kaDA vaDe sAthe joDelAM hatAM. A kaDuM khAvAi gayuM che. pahelA patarAne madhya bhAganA eka goLa kaDAnA nukazAna uparAMta DAbI bAjue ghaNuM nukazAna thayuM che. bIjA patarAnA upale| bhAga saMbhALa vagara vaparAeleA jaNAya che; ane hatheADInA ghA vaDe pahelI paMkti bhUMsAi gai che. trIjA patarAmAMthI cAra khUNAnA mathALAnA tathA kaDA upara DAbI bAjunA haiAnA TukaDA. nAza pAmyA che. naM0 126 kAvInuM gAviMdarAjanuM dAnapatra lekhanI lipi ja. beM. e. seA. veA. 8 pA. 302 mAM prasiddha thayelAM vaDAdarAnAM patarAMnI pratikRtine maLatI Ave che. pahelA patarAnI thADI paMktiomAM ane patarA khIjA 'bI' sivAya, akSaro bahu uMDA ane sArI rIte kAtarelA che. paheluM patarUM, akSarAnAM bhUlabharelAM kAtarakAmane lIdhe evI kharAma sthitimAM che, ke tenA phoTogrApha agara chApa lai zakAtAM nathI. lekhanA lakhANunI khAsa upayeAgatA e che ke rASTrakUTanA itihAsa vaDodarAnA patarA karatAM AgaLa laI javA uparAMta temAM prAcIna rASTrakuTAnI vaMzAvaLI ApI chaeN, ke je AThamI ane navamI sadInAM atyAra sudhInAM jJAta dAnapatromAM ghaNI ja apUNaeN ApI hatI; ane tethI A dAnapatra, gujarAtamAM rASTrakuTAnA rAjyanI sthiti vadhAre cAkkasa rIte nakkI karavAmAM madada kare che. 3. indra kAvInA dAnapatra mujaba rASTrakUTa nIcenA anukrame gAdIe AvyA hatA :~ a-- mukhya vaMza 1. gAviMda 1 leA 4. daMtidurgaM ( za4675 ) ra. karka 1 leA L 1 5. kRSNa 6. goviMda 2 jo. che. dhana 8. goviMda 3 mo. (zaka 730) 1 I. e. vA. 5 pA. 144 jI, byuhUra 3.28 For Personal & Private Use Only 1 indra ! ma. gujarAta zAkhA 2 kaTha ( zaka 734 ) 3 govida ( zaka 7498 ) www.jainellbrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha A gaNatrI virUddha sAmagaDhane lekha mukhya vaMzamAMnA naM. 1-4 nAM nAme phakta Ape che. ane vaDodarAne lekha mukhya vaMzamAMnA naM. 1,2,5,7,8 ane gujarAta zAkhAmAMnA naM. 1,2 Ape che. vaDodarAnA lekhamAM kahyuM che ke kRSNa (naM. 5 ) pitAnA duSTa saMbaMdhIne mArI nAMkhI pite rAjya lIdhuM hatuM. kAvInA lekhanI madadathI have jANI zakAya che ke te padabhraSTa karelo saMbaMdhI daMtidurga sivAya bIje kaI hato nahIM. vaDodarAnA lekhanA lekhake Indra ane daMtidurganAM nAma na ApavAnuM kAraNa paNa samajAya che. daMti6 duSTa hatuM, eTale teNe karka vaMzanI dhArmika rAjAonI zAkhA ja ApI. laeNksananI mAphaka evuM mAnavAnI jarUra nathI ke, karka 1 lA nA mRtyu pachI rASTrakUTanA rAjyanA be bhAga thaI gayA hatA. ApaNA lekhanA aleka 29 uparathI paNa e spaSTa thAya che ke govida 2 jA e ja rASTrakaTonuM ja8 rAjya sthApyuM hatuM ane teNe lATezvara maMDala pitAnA bhAI indrane ApI dIdhuM hatuM. A hakIkatane vaDedarA dAnapatramAM sudhArelAM vAMcanathI Teke maLe che. goviMda 2 jAne vanaDe. Derine lekha zaka 730 ne che eTale rASTrakaTAe gujarAta upara caDhAI 8 mI sadInA aMtamAM agara 9 mInI zarUvAtamAM karI haze. A samaye vanarAje I. sa. 746 mAM sthApelA aNuhilavADanA cApotkaTe agara cAvaDAo te vakhate paNa bahu nabaLA hovA joIe tethI teo najIkanA lATa pradezanI madada karI zakyA nahi hoya. lATa e hAlane madhya ane dakSiNa gujarAta pradeza che. paraMtu kAvI ane vaDodarAnAM patarAM uparathI jaNAya che ke lATa pradezanI sImA 9 mI sadImAM saMkacita hovI joIe, kAraNa ke goviMda 3 jo, dAnapatra jAhera karatI vakhate bharUcamAM rahetA hatA, ane dAnamAM ApeluM gAma tema ja tenI AjubAjunAM gAmo jammusara tAlukAmAM che. kApikA e kAvI che, vaTapadraka, rUhaNAda, jadrANa, ane kAlIyara e hAlanAM varkala, rUNAda, jaMtrANa, ane kAlIara che. tharNavi, navi thayuM che. vaDodarAnAM patarAMmAM ApelAM aMkeTa ane jambuvAvikA hAlanAM aMkUTa ane jAmbavA vaDedarAnI dakSiNe pAMca cha maila upara AvelAM che. A uparAMta, bharUca DiriTrakaTamAM tathA gAyakavADanAM tApI nadInA uttara kinArAnAM gAmomAM Aje paNa ApaNane rATheDa garAsIAo mAluma paDI Ave che--je hakIkata cokkasa nizAnI che ke e pradeza rAThoDa eTale rASTrakUTanA tAbAmAM hatA. rAka TenuM rAjya lATamAM keTalo samaya cAlyuM ane teoe pitAnI mukhya vaMza sAthe kaMI saMbaMdha rAkhyuM hatuM ke nahIM, e nakakI karavuM hAla azakya che. paraMtu e hakIkatane lagatI be bAbate khAsa dhyAna devAlAyaka che. vaDodarAnAM patarAMmAM karka, ane kAvInAM patarAMmAM goviMda, e banne pitAnA phakta " mahAsAmaMtAdhipati kahe che. ethI jaNAya che ke teo koI mahArAjAnA khaMDIyAo hatA. vaLI, kaDI ane khare paTananA lekhamAM ApelI goviMda 2 jAnI mukhya zAkhAnI vaMzAvalI gujarAtanA lekha karatAM judI ja che. eTale gujarAtanA rASTaka mAlapeTanA rASTrakaTonA khaMDIyAo hovA joIe, ema huM mAnuM chuM. 1 ja. bA.bra. je. e. se. . 2 pA. 371 4 2 I. A8. vi. 3 pA. 540 3 lAsana ema . " che para dhAre che ke rASTranI mukhya zAkhA paNa gujarAtamAM rAjya karatI hatI. A dhAraNa mATe kaMI paNa purAvo nathI. paraMtu ema batAvavAne pUrata purAvo che ke teo eka dakSiNI jAtI hatI ane tenI rAjyadhAnI "mAkheTa' athavA mAlakheTa hatI, juo karADa, khArapaTana ane sAluMTaNInAM patarAM uparanI carcA-I. e. .-, pA. 205, 4 juo. I. e. je. 1 pA. 207 For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvanuM goviMdarAjanuM dAnapatra akSarAntara patarU paheluM sa vovyAdvedhaso dhAma jannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAntendukalayA kamalaMkRtaM // [ 1 // ] AsIdviSa[ tti ]miramudyatamaNDalAgro dhvastArtha [ ya ]nnabhimukho raNazarvvaSu / bhUpaH zucirvvidhurivAptadiganta [kI ]rtti govindarAja iti rAja iti rAjasu rAjasiGghaH || [2 // ] dRSTvA camUmabhimukhIM subhaTATTahAsA munnAditaM sapadi yena raNeSu nityaM / daSTAdhareNa dadhatA bhrukuTiM lalATe khaDgaM kulaM ca hRdayaM na nijaM sasatvaM // [ 3 // ] khaDga karAgrAnmukhatazca zobhA mAno manastassamameva yasya // mahAhave nAma nizamya sadya strayaM ripUNAM vigalatyakANDe || [ 4 // ] tasyAtmajo jagati vizrutazubhrakIrti rAtIrtihAriharivikramadhAmadhArI / bhUpastriviSTapanRpAnukRtiH kRtAjJaH zrIkarkarAja iti gotramaNibhUva // // 5 // [ tasya pra ] bhinnakaraTacyutadAnadanti dattaprahArarucirollikhitAnsapIThaH / kSmApaH kSitau kSapita [ zatrura ] bhUttanUjassadrASTrakUTakanakAdririvendrarAjaH // [ 6 // tasyopArjitamahasastanayazcatu [ rudi ] valayamAlinyA bhoktA bhuvaH zatakratusadRzaH zrIda[ ntidurgarA ]jobhUt // [ 7 // ] kAMcIzakeralanarAdhipacolapANDya zrIharSavajraTavibheda [ vidhAnadakSaM ] / [karNATa]kaM balamacintyama[je]yamalpairbhRtyaiH kriyadbhirapi yaH sahasA [jigAya ] || [ 8 // ] [ sabhrUvibhedamagra ]hItanizAtazastramazrAntamapratihatAjJamapetayatnaM / yo va[ llabhaM sapadi daNDalakena jitvA ] [ rAjA ]dhirAjaparamezvaratAmavApa // [ 9 // ] Aseto vipUlopalAva layaM kalaGkitAmalazilAjAlAt tuSArAcalA / neyaM jagati svavikramabalAnI kAtapatrIkRtA // 10 // ] zrIkakrkarAjasUnurmmahIpatiH kRSNarAjobhUt // [ 11 // ] cakraM / kRSNasyevA kRSNaM caritaM zrIkRSNarAjasya // [ 12 // ] strapUrvApara vAri... tasmindivaM [ gate ] ... yasya svabhUja... yo yannAbhi itirAja DADI nAMgo vAM rAjasiMhaH thAya che. sasavaM ne pIsa 22 bhiramu thI za3 thA hai. paM. rttiggoviM / 23 thAya che. 15 3- paM. thothA nAdinaM thI 3 thAya che rakhate nijaM thI aMta 4- paMDita 5 saya thI saMta thAya che - paMDita 6 dhAma thA pUrI thAya che se 6- tasyatra yane zatrura to mere sAmanagar3ha patarAM prabhArI ya che; paMDita 8 bhinnathA 3 thAya che. 7- paMDita 10 valaya thI za3 thAya che. 4. me.vA. 5 pA. 109 me jaNAvelA gALa kApa A zlokamAMthI zarU thAya che. leAka 8--paM. 10 narAdhipa thI pUrI thAya che. ane 5', 11 malpai thI pUrI thAya che, ne yaha spaSTa che. A bhAMnA zrI saamngaDha patarAM pramANe karelA che. 15- 12 zrAnta thI pUrI thAya che ane paM. 13 zvaratA thA aMta thAya che. 262 sAbhanagar3ha patarAM pramANe rekhAMche 10 - paM. 14 zilA thI aMta thAya che. ane paM. 1pa yi thI pUrNa thAya che. bhInuM padmanI zarUAtamAM kaMI paNa khAtrI hovI joie. glAka 11-- 16 sunu thI pUrI cAya che 4 12 1 17 syevAkR the| pUrI thAya che. 55 For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha zubhatuGgatuGga.... [ ]ddharaviraNazrI-mepi nabho nikhilaM prAvRTkAlAya sRSTaM // dInAnAthapra.... STi ceSTaM saMmIhitamajasraM .... NamakAlava . va ... rvvarttinirvvapaNaM // ... 56 ... pAhapyamAtmabhujajAtabalAvalepamA .. zijAva -- zubhAmacireNa yo ha rAjAdhirAjaparamezvara [ tAmavApa // 15 // ] bhAsamAnaM samantAdAjAvuddhRta prakaTagaja , patarUM bIjaM 'e [ " ] dappImA tAricakrakSayakaramagamadyasya dordaNDarUpaM // [ 16 // // ] pAtA yazcaturamburAzirazanAlaGkArabhAjo bhuva [ 13 // ] [ 14 // ] strayyAzvApi kRtadvijAmaraguruprAjyAjyapUjAdaraH / dAtA mAnasa []NIrguNavatAM yo sau zriyo vallabho bhoktuM svargaphalAni mUritapasA sthAnaM jagAmAmaram // [ 17 // ] zvetAtapatraprahata ravikara trAtatApAtsalIlaM jamme nAsIra dhUlIdhavalita zirasA vallabhAkhyassadAjau / zrImadgovindarAjeo jitajagadahitastraiNa vaidhavyadakSastasyAsItsUnurekakSaNaraNadalitArAtimattebhakumbhaH // [ 18 // ] tasyAnujaH zrI dhruva rAjanAmA mahAnubhAvAprahatapratApaH / prasAdhitAzeSanarendracakraH krameNa bAlArkava purbabhUva // [ 19 // ] jAte yatra ca rASTrakUTatilake sapacUDAmaNau gurvvityuktirathAkhilasya jagataH susvAmini pratyaham | satyaM satyamiti prazAsati sati kSmAmAsamudrAntikA - mAsIddharmmapare guNAmRtanidhau satyatratAdhiSThite // [ 20 // // ] zloka 13-5, 18 smevi thI pUrI thAya che. A be akSarA tathA paMkitane chevaTanA bhAga dhaNA ja zaMkAspada che. 23 / 414 - paM. 18 majasraM thI pUrI thAya che. 76 AryA hoya yema che. 15 - paM. 20 lepa thI pUrI thAya che. te paM. 21 paramezrara thI pUrI thAya che; 'cha', 'vaMzastha' che. * zayAta bhagaDelI nyAya che. 16- 2 (patarAM mIlanI) dhruva thI za3 thAya che che che bhane ma jArI hai zrIlaM pAda yAjJAnuvRta thI zarU thAya che. AmAM OM haiM ema sudhArA karave joie, athavA te padAkSara hIrdha kuravo bheTa ra 17 - paM. 2 rAzi thI pUrI thAya che. paM. une| mAnasa0 zrI saMta thAya che. ane 4 ne saMta mAmaram zrI thAya che saMta zirasA va thI thAya che. mane paM. 6 na tatsUnuM thI thAya che. sopaM jo anta bhAvo thI thApa che. 20 thAya che, paM. pratye zrI ane 10 nidhI zrI pUrI mApa ke paM. 8 yatra thI pUrI For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 kAvInuM govindarAjanuM dAnapatra hRSTonvahaM yothijanAya sarvaM sarvasvamAnanditabandhuvargaH / prAdAtparuSTo harati sma vegAtprANAnyamasyApi nitAntavIraH // ( 21 // ) rakSatA yena niHzeSacaturammoghisaMyutaM / rAjyaM dharmeNa lokAnAM kRtA hRSTiH parA hRdi // ( 22 // ) tasyAtmajo jagati satprathitorukIrtigargovindarAja iti gotralalAmabhUtaH / tyAgI parAkramadhanaH prakaTapratApaH santApitAhitajano janavallabhosau // (23 // ) pRthvIvallabha iti ca prathitaM yasyAparaM nAma / yazcaturudadhisImAmeko vasudhAM vazAM cakre // ( 24 // ) eropyanekarUpo yo dadRze bhedavAdibhirivAtmA / parabalajaladhimapArantara svadordhyA raNe ripubhiH ( // 25) eko nihetirahaM pratItazastrA ime pare bhvH| yo naivaMvidhamakaroccittaM svapnepi kimutAjau // (26) rAjyabhiSekakalazairabhiSicya dattAM rAjAdhirAjaparamezvaratAM svapitrA / anyairmahAnRpatibhirbahubhissametya stambhAdibhirbhujabalAdavalupyamAnAM // ( 27 ) ekonekanarendravRndasahitAnyastAnsamastAnapi protvAMtAsilatAprahAravidhurAM bavA mahAsaMyuge / lakSmImapyacalAM cakAra patarUM bIjUM 'bI' vilasatsaccAmaragrAhiNI saMsIdadguruviprasajjanasuhRdvandhUpayogyAM bhuvi|| [28 // ] dhAtu tasyendrasamAnavIryyaH zrImAnbhuvi kSmApatirindrarAjaH / zAstA babhUvAdbhutakIrtisUti staddattalATezvaramaNDalasya // [ 29 // ] yasyAnamAtmajayinaH priyasAhasya mApAlaveSaphalameva babhUva sainyaM / bhuktvA ca sarvabhuvanezvaramAdidevaM nAvandatAnyamamarepvapi yo manasvI // [30 // ] sUnurbabhUva khalu tasya mahAnubhAvaH zAstrArthabodhasukhalAlitacittavRtti / ryo gauNanAmapari [vA ] ramuvAha pUrvaM zrIkarkarAjasubhagavyapadezamuccaiH [ 31 // ] saurAjyajalpe catite prasaGgAnnidarzanaM vishvjniinsNp-| prajyaM bale: pUrvamaho babhUva kSitAvidAnintu nRpa yasya // [ 32 // ] ___ 21-5. 11 no mata prA thA yAya che. x 22- paM. 12 na ta niHzeSa thA yAya che. yA 23-- paM. 13 / aMta satpra thA yAya cha bhane paM. 14 pratA thA yAyace. zyA 24-5, 15 / ata paraM nA thI thAya che. mA 25-vAya ekopya ane taransva; 5. 16 sothI pUrI thAya che. bleka 26- 17 ne aMta rahuM thI thAya che. zloka-27 5. 18 no mata Sicya thI yAya che. ---28 5. 18 no mata nyastAnsama yA thAya che. ---28 pAyA bhrAtA tu; paM. 1 samAyo mata yAya che. ane pati ne| maNDalasyathI atathA cha. yo 3.-cAMyA priyasAhasya bhane mareSvapi; paM. 3 sarvabhuva thI parI thAya che. 31-5. 4 mahAnubhA thI pUrI yAya cha, bhane 5 10 subhaga thA pUrI thAya che. .. 32-nayo drAjya vidAnIM tu ane nRpasya; 5. mahothI mata Ave che. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha icchAtirikeNa kRSIvalAnAM payo yAthA muJcati jAtu meghe / bhavedmanastadviratau tathAbhUdyasmindhanaM varSati sevakAnAM // [ 33 ] // kalpakSayakSaNasamudbhavavAtaNelA dolAyamAnakulazailakulAnukAraM / yanmuktacaNDazarajAlayavapraNunnA yuddhAgatA ripugajendradhaTA cakAra // [ 34 // ] tasya bhrAtA kanIyAnprathitapRthuyazA nirjitArAticakraH zrImAngovindarAjaH patiravanibhujAM khyAtakIrtirbabhUva / nAnAdvIpArNavAdridrumagahanamahAsannivezAmapImAM prAdezAlpapramANAmamanuta pRthivIM yaH pradAne jaye ca // [ 35 // ] kaH pratyarthiSu dAnamApa na yataH ko vAthiSu pratyahaM jagmun pacitiJca ca ke ca na satAM madhyesatAM vA bhRzaM / nAryaH kAzca na bhUSitAH svaparayoryatra prabhau pakSayoH / sAkArakRtArthamitthamabhavadyasyorjitaM ceSTitaM // [ 36 // ] vizuddhAtmabhiratyantamalabdhagaNanairapi / dArairiva guNairyyasya nekSitopyaparAzrayaH [37 // ] yadvikramasya parimANavidaH kimanya dApyAvimAstulitarAmaparAkramasya / sarvapratIpadamanakSamabAhudaNDalIlAjayAdhikaraNaM kakubho babhUvuH // [ 38 ] tenedama ( 16) khilaM vidyuccaJcalamAlokya jIvitamasaraM kSitidAnaparamapuNyaH pravartito dharmadAyoyaM [ 17 ] sa ca samAdhigatAzeSamahAzabdamahAsAmantAdhipatiprabhUtavarSazrIgovindarAjadeviH 18 ] sarvAnevayathAsaMbadhyamAnakAnrASTrapativiSayapati grAbhakUTAyuktaniyuktA[ dhikAri 19 ] mahattarAdInsamanurdazatyastu vaH saMviditaM yathA mayA zrIbharukacchanivAsi[ nA 20 ] 14 33 -vAyo yathA; 5. 7 ne| mata meghethI mAve cha. yo 34 vAMyA helA bhane java; 5.8 dolA thA parI thAya cha. sana 5.9 cakAra thI parI thAya cha. A 35-5.10 khyA thI bhane paM. 11 lpapra thI pUrI yAya 2. Als 36-5. 12 / / ata vAtthiyA thAya che. AAI 37 paM. 14 gaNanairapithI gharI yAya hai. rA 38 pAyo dAjAvimA 5. 15 ne saMta parAkramasyathI Ave che. dhikaraNaM bhAMrnu anusvAra bhayosa cha. paM. 17 pAyo masAraM paM. 20 nivAsinA bhAM ni tadana spaSTa nathI, ane vA vne| hepAya che. For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvI, govindarAjanuM dAnapatra patarUM trIju 1 [ mAtApi ]orAtmanazcaihikAmuSkikaphalAptaye dharmayazobhivRddhayartha kApikAnta__vartibhUte koTipu[ re] 2 bhagavattigmarazmaye zrImajjayAdityAbhidhAnAya khaNDasphuTitasaMskArAtthaM gandhapuSpadhUpa dIpanaivedyArtha 3 thUrNavinAmA grAmo yasyAghATanAni pUrvato vaTapadrakaM dakSiNato jadrANagrAmastathA pazcimataH 4 maGganakAlIyaragrAmo uttarato rulADanAmA grAmaH / evaM caturAghATanopalakSitaH sodRDna sa[1] 5 [pari ] karaH sabhUtavApratyAyassadaNDadazAparAdhaH sotpadyamAnaviSTikaH sadhAnya hiraNyAdeyo 6 (acA )TabhaTapravezaH samastarAjakIyAnAmahastaprakSepaNIyo bhUmicchidrAnyAyenA candrAkArNavakSitisari7 (tpa)vatakAlInaH pUrvadattadevadAyabrahmadAyarahito'bhyAntarasiddhyAzakanRpakAlA tItasaMvatsara( sapta )zateSvekAnapaM8 cAzatsamaSikeSu mahAvaizAkhyAM narmadAsariti snAtvodakAtisagrgeNa pratipAditaH / yatosyocita9 yA devadAyasthityA bhuMjato bhojayataH kArSayataH pratidizato vA na kaizcitpari panthanA kAryA / ta. 10 thAgAminRpatibhirasmadvaMzyarainyairvA sAmAnyaM bhUmidAnaphalamavetya vidyullolAnyane tyaizvaryANi tRNatra11 lanajalabinducaJcalaM ca jIvitamakalayya svadAyanivizeSoyamasmadAyonumantavyaH paripAlayi12 tavyazca / yazcAjJAnadATalAvRtamatirAcchindyAdAcchidyamAnaM vAnumodate sa paMcabhi mahApA(ta.) 5 1 akSara 4-13 ne ja bhAga haiyAta che. paM. 3 pahelo akSara aspaSTa- mU athavA TU hoya. athavA thyA pAnA saMbhava cha. paM. 7- sapta ne| me| tadana yasa che. 125 sahAnapatra nAvinnA pitAye 2 yu tu tanI tArI5 734 che. - pAyo karSayataH pratidizata; paM. 10 vAyA nyanityai paM. 11 vAMyA trasana; mAkalayya; paM. 12 pAyo jJAnapaTalA. For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 13 kairupapA(ta)kaizca saMyuktaH syAditi / uktaM ca / bhagavatA vedavyAsena vyAsena vyAsena Sa24 STirbarSasahasrANi svarge tiSTati bhUmidaH / AcchettA cAnumantA ca tAnyeva narake vazeta / vindhyA15 TavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH / kRSNAhayo hi jAyante bhUmidAyApahAriNaH // agnerapatyaM pra16 thamaM suvarNaM bhUvaiSNavI sUryasutAzca gAvaH / lokatrayaM tena bhavaddhi dattaM yaH ____ kAJcanaM gAJca mahIJca dadyAt / 17 bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiryyasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // yAnIha dattAni purA 18 narendrerdAnAni dharmArthayazaskarANi nirmAlyavAntapratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta / sva(da) 19 tAM paradattAM vA yatnAdrakSa nraadhip| mahI mahIbhRtAM zreSTa dAnAcchyonu pAlanaM // iti kamaladalAmbubindu20 lolAM zriyamanucintya manuSyajIvitaM ca ativimalamanobhirAtmanInaihi purupaiH parakIyo vilopyAH 21 svahastoyaM zrIgovindarAjasya likhitaM caitanmayA zrIgovindarAjasyAdezAnma22 hAsandhivigrahAdhikRtakulaputra23 zrImadavalokitasUnunA zrIyogezvareNa dUtakotra bhaTTazrIkumu( da ) iti // 5. 13-zrIna vyAsena namA. paM. 14-nayA SaSTiM varSa; vaseta; paM. 20 pAyA puruSaH For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvInuM govindarAjanuM dAnapatra bhASAntara (1) jenA nAbhikamaLamAM brahmAe vAsa karyo che te ane IndukalAthI jenuM zira maMDita che te hara tamane ro.' (2) nRpamAM rAjasiMha, vizvavyApI yazavALo, ane udaya thatA tArAmaMDaLane nAyaka caMdra rAtre timira haze che tema keLavAelI senAnA agre rahI, yuddhamAM zatruone haNanAra zuddha prakAzavALe geviMdarAja nRpa hato (3) jyAre vIra yoddhAothI prakAzanuM sainya tenI sAme AvatuM te jete tyAre adhara karaDI, zramara gUMthI, asi dhArI, pitAnI senAmAM ane pitAnA hRdayamAM dharyanuM ropaNa karI te sadA ucce yuddhane vani karate. (4) jyAre tenA zatruo yuddhamAM tenuM nAma sAMbhaLatA tyAre karamAMthI asi, mukhamAMthI teja ane hRdayamAMthI da-A traNa cIja niraMtara temAMthI sahasA sarI jatI. (5) tene putra zrI karkarAja, jene ujajavaLa yaza vizvamAM vikhyAta hatuM, je duHkhI jananAM duHkha nivArata ane harinA padanA sthAnane nibhAvate, je svarganA nRpa samAna hatuM e jenI AjJAnuM sadA pAlana thatuM te (karkarAja) tenA pachI rASTrakUTa vaMzane maNi bane. 5 (6) rASTraTi vaMzanA merU parvata samAna, arinA gajonA bhedelAM kuSNamAMthI jharatA madathI prakAzita ane temanA daMtathI ujharaDAelA skaMdhavALe ane bhUmi para potAnA zatruone nAza karanAra IndrarAja tene putra hato. (7) tene putra Indra samAna heI cAra sAgarathI AvRta thaelI akhila pRthvInuM rAjya karanAra ane mahimA prApta karanAra dantidurgarAja hato.7 (8) kAgacIzvara, kerala, cAla, pAMDaya, zrIharSa ane vATane parAjaya karavAmAM dakSa karNATanA ajita ane aciMtya balane muThThIbhara sevakothI satvara parAjaya karyo. (9) je azrAnuM hatuM, jenI AjJAnuM sarve pAlana karatA, jeNe tIkSaNa zastra dhAraNa karyo na hatAM ane jeNe zrama (yatna) karyo na hato, teNe bhramara caDhAvI, dhanuSathI vallabhane satvara vijaya karI, rAjAdhirAja ane paramezvaranA mahAzabdanI prApti karI. (10) . *** . * * .. * * * * *** .. **** (11 ) te svargamAM game tyAre ... ... ... zrI karkarAjane putra kRSNarAja bhUpati thayA. 1 A oNka, vaDodarA, sAmanagaDha ane vAna DiDerInA lekhene paNa mathALe Ave che. 2 A zloka sAmanagaDha lekhamAM paNa Ave che. 3 A bleka sAmanagaDha lekhamAM paNa trIje che. bALagaMgAdhara zAstrInAM vAMcana sAmatama' tathA 1 navama, mArI dhAraNA pramANe, ApaNuM vAMcana karatAM vadhAre ThIka lAge che. paraMtu unnatima ne ke mane taddana spaSTa najare paDaye. ja A glaeNka sAmanagaDha lekhamAM paNa ce che5 sAmanagaDha lekhamAM A eka pAMcamo che, 6 A zloka sAmanagaDha patazamAM sAtamo che. 7 iMda gIti. rAjanAM nAma umera, bIjAM patarAMomAM ApelI vaMzAvalIthI sAce puravAra thAya che. 8 sAmanagaDha patarAnA gavabhAgamAM A zloka chale che. pratiti uparathI vicArakaratAM bALa gaMgAdhAra zAstronuM vAMcana anepleH ApaNAM vAcana janamanveH ne badale barAbara nathI. teNe pote karelA tArAmAmAM choDI dIdhuM che. aH ane niyAzni: zabda, daktidurganuM lazkara hAnuM hatuM e vAtane kAra sUcaka Teko devA mATe vaparAye lAge che. jitelA rAjAnA lisTamAM bAla gaMgAdhAra zAstroe vijayanuM nAma choDI dIdhuM che. (ja. be. e. sa. 32, pA. 97) 9 sAmanagaDha patarAMmAM A AgalA lekanI tarata ja para mAluma paDe che. paraMtu tenuM akSarAtara bagaDeluM jaNAya che. bALa gaMgAdhara sAmIe tarajumo kevI rIte karyo te paNa samajI zakavuM muzkela che. 10A zlokane zabda chedanane aMge cekasa anuvAda karI zakAya tema nathI. paraMtu tene sAdhAraNa artha ema te joIe ke dantirge Akhe bhAta deza ji. For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (12) . . . zrI kRSNarAjanuM carita kRSNa samAna adeSita hatuM. * (13) * * * * * * * * * * * * * * (14) ... (15) ... .. teNe satvara "rAjAdhirAja' ane "paramezvara" nA zubha mahAzabdanI prApti karI, (16) * * .. tenA prabaLa kare mada bharelA zatruonuM maMDaLa joyuM ke satvara temane nAza karyo (?) (17) te cAra sAgarathI AvRta banI bhUSita thaelI pRthvIne ane trayI vidyAno paNa pAlaka hatuM. te dvijone ghaNuM ghI Apato. te devane pUjate ane gurUone mAna Apato. AtheonA te manoratha pUrNa karataH guNI janemAM prathama hare lakSamIno vallabha hato ane pitAnAM mahAna tapathI te svarganAM phaLano upabhoga karavA amonA dhAmamAM gayA. (18) tene putra vallabha nAmathI vikhyAta, parAjaya pAmelA pravInA zatraonI patnI ene vaidhavya ApavAmAM dakSa, kSaNamAM zatrunA masta gajenAM yuddhamAM kubha bhedanAra ane senAjhanI dhULathI veta banelA zira sahita, saMta chatrathI ravikiraNone tApa dUra thavAthI sadA lIlAvALI gatithI cAlanAra zrI goviMdarAja hato. (19) tene anuja ati mahimAvALe ane apratibaddha pratApavALo zrIdhRvarAja sarva ne parAjaya karI kame uSAnA sUrya samAna caMDa pratApavALa bane. (20) jyAre te sanUpamAM maNi, rASTraTeino nAyaka thayo tyAre akhila jagata tene nityane AdhyAtmika gurU susvAmi kahetuM. jyAre sAgarathI sAgara sudhInI bhUmi para te dhamI, ane satyane anurAgI, rAjya karate hato tyAre prajA kabula karatI ke, khare satyayuga punaH Avyo hato. | (21) badhu janAne anaraMjI; te prasanna thAya tyAre sadA arthionA maMDaLane tenI sarva lakSmI ApateH jyAre kopAyamAna thatA tyAre te mahAna vIra yamanA paNa prANu satvara harI lete. ( 22 ) cAra sAgara sahita pRthvI para te dhamI rAjya karato hato, tyAre jananA hadayamAM parama Ananda hate. (23) tene putra, tenA vaMzanuM bhUSaNa, udAra, janavalalabha, pratApa tathA dhanasaMpanna, vikhyAta zauryavALe, zatruone pIDanAra, ane saMtothI jagatamAM ujavAtA yaza vALe geviMdarAja hato. (24) tenuM apara vikhyAta nAma puthvIvallabha hatuM. teNe, ekalAe, cAra sAgarathI baMdhAelI pRthvIne pitAne zaraNu karI. | ( 25 ) vizva AtmA eka rUpavALo che, chatAM, bhedavAdione aneka rUpavALo dekhAya che; tema jyAre teNe A zatruone sainyane agAdha sAgara tenA bAhubaLathI eLagyo tyAre te yuddhamAM, zatruone aneka rUpavALo dekhAya (26) " huM ekalo chuM ane pUratAM zara vinAne chuM: zatruo sajaja ane aneka che " AvA vicAro tene kadi svapnamAM paNa AvatA nahIM to yuddhamAM te kayAMthI ja (ra) jyAre staMbha Adi aneka anya nRpe ekatra thaI temanA bAbaLathI rAjAdhirAja ane paramezvaranA mahAzabda je te rAjyAbhiSeka kaLazanA jalathI abhiSeka thaI tenA pitA pAsethI prApta karyA hatA tenI pAsethI teDI letA. 1 zloka 13 ane 14 ne sAdhAraNa artha paNa A TukaDAomAMthI huM karI zakI nathI. For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvInuM govindarAjarnu dAnapatra (28) tyAre maMDaLa sahita te sarvene nAza karI te mahAzabda je mahAna yuddhamAM yamanI asinA prahArathI DhIlA thaI gayA hatA teone majabuta bAMdhyA. zrIne sthira ane tenA pIDAtA gurUo, brije, saMta, mitro, ane badhujananI sevA karatI banAvI ane tenI pAse pitAnI uttama prakAzatI caurI balathI dhAraNa karAvI. (29) paNa tene bhAI, IndrasamAna zaurya ane addabhuta yazavALa zrI IndrarAja pRthvIne nRpa thayo ane lATekavara maMDaLa-je teNe jeNuM badhu pAsethI prApta kare tene nRpeza thaye, (30) ekalA haste je vijaya karyo ane je sAhasamAM prItivALe hatuM tene sainya phakta rAjacihna samAna hatuM, te madavALe napa akhila vizvanA svAmi Adideva, sivAya kaI paNa amane namana karatA nahIM. (31) tene putra mahApratApI, zAstranA artha jJAnamAM rasa lenAra cittavALe, ane ughADI rIte purAtana svasti zrI karkarAja ane anya gauNa nAma parivAra dhAranAra nRpa hato (32) jyAre sAruM rAjya konuM e viSe vivAdaprasaMga udabhavato tyAre pUrve sarva prajAnI unnativALuM balinuM rAjya udAharaNa tarIke sAmAnya rIte apAtuM. have pRthvI para A nRpanuM (rAjya) (ApaNe udAharaNa tarIke ApIe chIe)* (33) IcchAthI adhika vRSTi varasAvate megha vRSTi karato aTake tyAre kheDUtane mana je lAgaNI thAya te tenA sevako para lakSamI varasAda varasAvanAranA mRtyuthI temane (sevakene) thaI, (34) tenAthI choDelAM aneka zaranA caMDa prahArathI yuddhamAM AvelA zatruganI ghaTA, kAnta samaye prakaTatA prabaLa vAtathI ahIM ane tyAM DelatA mahAna parvatanI gatinuM anukaraNa karatI. (35) tene anuja, jene yaza dUra prasaryo hato, jeNe pitAnA zatruonA maMDaLane pUrNa parAjaya karyo hato, te vikhyAta nRpAdhipa zrI goviMdarAja hatA. te dAna ane vijaya mATe A pRthvI je ke baha khaMDa ( dvIpa), sAga 2, parvata, vana, ane mahAna nagaro samAve che, chatAM tenA kara jeTalA alpa pramANa vALI gaNe che. (36) zatru tenAthI nAza pAme nahate. athavA kyA ane tenI pAsethI nitya dAna meLavyuM nathI ? kyA sajajane tenI pAsethI mAna meLavyuM nathI athavA kayA durjane IjA sahI nathI ? jayAre te nRpa hatuM tyAre tenA anujIvionI patnIo alaMkArathI bhUSita banI nahatI ane zatranI patnIo bhUmi para leTatI nahatI ? Ama tenAM parAkrama sarva cIjamAM saphaLa hatAM. (37) tene zuddha ane aneka guNe tenA sivAya anya sthAna ka ijANatA nahatA jevI rIte tenI zuddha ane asaMkhya patnIe kadi paNa tenA sivAya anya gRha dekhatI nahIM (38) yuddhamAM rAma samAna prarAkrama vALA tenA vikramanI sImAM phakta vizva jANatuM. ane te vizva, sarva zatruone vaza karavA zaktimAna prabaLa karathI prApta karelA lIlAvALA tenA vijayenuM citrapaTa thayuM 1 vaDodarAnAM patarAM upara A lekane naM. 21 che, 2 A leka, vaDodarAnAM patarAMmAM naM. 3 che ane govindarAja, 1 lAne lAgu pADe che. 3 A oNkanAM chellAM be pado vaDedarAnA lekhanA cothA lekamAM Ave che. jyAM vAMcana pUrvam ne badale mulya che; vaDodarA lekhamAM karka rAja 1 lAne lagato A leka che. A bleka vaDodarAnA lekhamAM pAMcamo che, ane kAja 1 lAne saMbedhI che. A blokanA artha mATe paMDita zAradAprasAdane bilakula khyAla na hato. tethI A plekanA tenA khoTA anuvAdathI gujarAtanA ItihAsa mATe ghaNuM ja pAyAvagaranA anumAna utpana thayAM che. (juo kanIMgahAma-e. jI. pA. 317) 5 A bleka vaDodarA pAraDa mAM 9me che, 6 vaDodarA patarAMne leka 20 juo. For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha teNe AkhuM jIvita vidyuta samAna caMcaLa ane asAra che ema joI, bhUmidAna hAvAthI parama puNyavALuM A dharmadAna karyuM che. anemahrAsAmantAnA adhipati, sarva mahAzabda dhAranAra prabhUtavarSa zrIgAvindrarAja peAtAnI sAthe kaI paNa saMbaMdhavALA tenA samatA rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, Ayuktaka, AdhikArika, mahattara, Adine A zAsana jAhera kare cheH-- Dha sahita, tamane jAhera thAe ke meM bharUkacchamAM vasI mArAM mAtApitA ane mArA Aleka ane paraleAkamAM phaLa prApti, ane puNya yazanI vRddhi arthe, kApIkAmAM AvelA kADhipuramAM AveluM zrImantyAdditya nAmavALA sUrya bhagavAna( nA maMdira )ne khaMDita ane phATa paDelA bhAganA samArakAma mATe, gandha, puSpa, dhrupa, dIpa ane naivedyanA kharca mATe cUrNavi nAmanuM gAma jenI sImAH-- pUrve vaTapadkaH dakSiNe jadrANagAmaH pazcime magana ane kAlIyara gAmA uttare rUhaNAya gAmaH A cAra sImAvALuM A gAma, sahita, lIlI ane sUkI utpanna sahita, daza aparAdhanA daMDanA nirNayanI sattA sahita, urdUbhavatI veThanA hakka sahuita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, pUrve devA ane brAhmaNeAne karelAM dAna varja karI, bhUmicchidranyAya anusAra, sainikeAnA praveza mukta, rAja purUSanA hasta prakSepaNu mukta, caMdra, sUrya, pRthvI, sAgara, saritAo, ane parvatAnA astitva kALa sudhI . zaka nRpanA kALapachI saMvatsara 749 vaizAkha zuddhi 15 ne dine narmadA nadImAM snAna karI, pANInA ardhathI dAnane anumati ApI ApyuM che. ... ... ... A zrI zrIgAvizvarAjanA svahasta che. ane A zrIgAvintarAjanI AjJAthI mArAthI sAMSi vigrahIka zrI avaleAkitanA putra kulaputra zrI yAgezvarathI lakhAyuM che. ahIM taka zrIkumuda che. ... 1 anuvAda karyA vagaranA adhurA bhAga, haMmeza mujaba bhAvi rAjAene sUcanAonA che. ane bhUmidAna japta na karavA saMbaMdha mahAbhAratanA kyA che. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 127 gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dhruva 2 jAnAM vaDAdarAnAM tAmrapatrA zaka saMvat 757 kArtika suddhi 15 A lekha vaDAdarAmAMthI maLyA hatA. tenI chApa ane rakhIMga lakhanaunA DaoN. e Ihare mane ApyAM hatAM. A dAnapatra dhArAvarSa, upanAma dharAvatA kuvarAja 2 jAe zaka saMvata 757( i. sa. 835-36 )mAM jAhera karyuM hatuM. te rAjA mAnya kheTa( mAkheDa )nA rASTrakUTonI gauNu paNa svataMtra nahIM evI eka zAkhA gujarAtanA rASTrakuTAnA vaMzanA hatA. A dAnapatranAM phakta chellAM be patarAM hAla mAjIda che. te darekanuM mApa 11"x7' che. lekha surakSita che. tenA rakSaNa mATe kAMThA jADA ghaDelA che. asala A dAnapatranAM 4 patarAM hatAM. tenAM kAraNeA-(1) e mAjIda patarAMnuM kada evaDuM che ke vaMzAvalInA paDelA bhAga, eka ja nahIM paNa, traNa bAjuo ke. ( 2 ) mI.lITe asala patarAM tapAsyAM tyAre batAvyuM hatuM tema chellA patarAnA nIcenA kAMThAmAM cAra khADA che, ane tenI pahelAnAmAM traNa khADA che. patarAMnAM kaDAM tathA mudrA upalabdha nathI. ra--AmAM ApelI vaMzAvaLImAM nIce pramANe rAjAonAM nAma ApyAM che. e. sIdhA vaMza ( kRSNarAja 1 leA ) gAviMdarAja 2 jo athavA, vallabha goviMdarAja 3 jo. mahArAja zave. athavA amegha varSa. vaMzAvaLInA chelA be zlokeAmAM kaMI khAsa navIna nathI. zIka upayeAgI aitihAsika hakIkata maLI Ave che. varAja 19. khI. gujarAta zAkhA IndrarAja 3 jo. karkarAja 2 jo. karka 2 jAneA jJAnA bhAI govida 4 thA, jeNe zaka 749nuM kAvInuM dAnapatra kADhayuM hatuM te AmAM ApyA nathI. tenuM nAma, dhruva 3 jAnAM zaka saM. 789 nA aNumrAnA lekhamAM, tema ja kRSNa 2jAnA zake 810nApa khazuzrAnA lekhamAM paNa ApyuM nathI. karka bIjAnA peAtAnA ja putranA For Personal & Private Use Only dhruvarAja 2 jo. athavA nirUpama, agara dhArAvarSa Ama chatAM A lekhamAMthI keTa 1 I. e, thA. 14 pA. 196 I, hukhza 2 trIjA patarAnA zarU mAta, kRSNa 1 lAnuM varNana karatA zrlAkanA bIjA bhAgathI che. pahelAM be patAMnI kheATa theDI agatyanI che. kAraNa ke gumAI gaelAM patarAM uparanA zlokAvaMzAvaLInA pUrA jANItA che. 3 true. I. e. vA. 5 pA. 144 4nu uparanu vA. 12 pA. 179 5 jIe. uparanuM mA 18 pA, 65 che. ta www.jainellbrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha dAnapatramAM tenuM nAma na hovAthI prophesara buharanuM anumAna cokkasa thAya che ke, teNe rAjya pacAvI pADyuM hatuM ane tethI karka 2 jAnA sIdhA vaMzajoe enI darakAra karI na hatI. amoghavarSa, (zleka 10) e, karka 2 jAnuM upanAma nathI, paNa tenA pitrAI ane khaMDIyAone rAjA za(zaka 736-9)nuM che. te rASTrakUTane sIdhe vaMzaja hate. baLavAra rASTrakaTa" ne artha huM goviMda 4 the ane tenA anuyAyIo karUM chuM, ane karka 2 jAe zarvanI madadathI e rAjya pacAvI pADanAra gevinda 4thAne harAvIne pharIvAra zarvanA khaMDIyA tarIke gujarAta upara sattA jamAvI, jevI rIte teNe pahelAM geviMda 3 jAnA khaMDIyA tarIke rAjaya karyuM hatuM. ahiM sudhI, karka 2 je dhava 2 jAne pitA hate, evuM meM mAnI lIdheluM che. lekha naM. 3 mujaba, Indra 3 jAne uttarAdhikArI tene putra karka 2 ne AvyA hatA, ane tene uttarAdhikArI karka 3 che ane tyAra pachI tene putra dhruva 2 je Avyo hate. lekha naM. 1 ane 4 mAM karka 2 jAnuM nAma ApyuM nathI, paNa karka 3 jAnuM nAma ApyuM che. paraMtu dhruva 2 jAnA dAnapatrane lekhaka adhikArI tenA dAdAnA nAmathI ajANyo hoya e asaMbhavita che. eTale naM0 3 ne lekhake karka 2 jAnA varNananA zloko be jAdA dAnapatranA namunAomAMthI lIdhA haze ema mAnavuM paDe che. A namunAomAMthI pahelo namuna je naM. 1 mAM saMpUrNa Ape che, te rAjya pacAvI pADanAra gAvida 4 thAnA samayamAM lakhAyo hato, ane te pahelAMnA rAjAonI judI judI vaMzAvaLIo uparathI taiyAra karyo hato. bIjo namune, jenA pahelA ane chelA leke A navIna lekha tathA lekha naM. 4 mAM ApyA che, te geviMda 4 thAnA parAjaya pahelAM lakhAye hoI zake nahIM. karka 2 jAne zaka cha34 ne vaDodarAne lekhake A banne karatAM jude trIjo namune Ape che. ane te karka 2 janAM rAjayanA prathama bhAganI tArIkhane che. uparanAM kAraNene lIdhe, karka 3 jAnuM nAma gujarAtanA rASTrakaTenA lisTamAMthI kADhI nAMkhavuM joIe. - dhuva 2 jAe, tenA patra dhruva 3 jAnI mAphaka, dhArAvarSanuM upanAma dhAraNa karyuM hatuM. A dAnapatra teNe kahyuM tyAre te zrI kheTaka najIka sarvamaDalA sattAmAM raheto hate. kheTaka e hAlanuM kheDA che." A mujaba, lATa pradeza, jenA upara gujarAtanA rASTra rAjya karatA hatA, ane je goviMda 3 jAe gurjarA pAsethI laI te pitAnA nAnA bhAI Indra 3 jAne Apyo hato,te uttara dizAmAM zerI nadI sudhI ane dakSiNamAM tApInA dUranA kinArA sudhI prasarela hate. mArI pAsenAM sAhityathI, A dAnapatramAM jaNAvelAM bIjAM sthaLe oLakhAvavA huM samartha nathI. dAnapatranI chellI be paMktimAM rAjAnI sahi che te dhyAna devA lAyaka che. te dakSiNa hiMdanA mULAkSane maLatA cAlu haratAkSaramAM che. ane bAkInA lekhamAM vaparAelA purAtana akSarethI sadaMtara judI paDe che. 1 juo uparanuM che. 12 pA, 180. 2 juo. . 12 pA. 216 , 13 pA, 133 3 . 12 pA. 158 4 I. e. je. 12 pA. 156 5 juo I. e. je. 10 pA. 278 6 AthI ApaNe, paDita bhagavAnalAla IndrachanI buddhizALI dhAraNA pramANe jenI chellI tArIkha saMvata 486 (kyA samayanI te ajJAtache) I. sa. 776 ne maLatI che te gurjaravaza viSe samajavAnuM che. A kadAca gevida 3 jA paDelAM cha* varSa lagabhaga che. For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhanapuranAM rASTrakUTa rAjA dhruva 2 jAnuM tAmrapatra akSarAntara (pehalAM be patarAMo upalabdha nathI) trIjuM patarUM-pahelI bAju 1 dAtI mAnabhRdapraNIrguNavatAM yosai zriyo vallabho bhoktuM svargaphalAni bhuuritp| 2 sA sthAnaM jagAmAparaM // [1] yena zvetAtapatraprahataravikaravAtatApAtsalI 3 laM jajJe nAsIradhUlIdhavAlatAzarasA vallabhAkhyaH sadAjau [] zrImadgovindarAjo 4 jitajagadahitastraiNavaidhavyadakSaH ( / ) tasyAsItsUnurekaH kSaNaraNadalitArAtisattema kuMbhaH // [2] 5 tasyAnujaHzrIdhvuvarAjanAmA mahAnubhAvoprahata(:) pratApaH [1] prasAdhitA zeSanarendracakraH 6 krameNa vAlArkavapurbabhUva // [ 3 ] rakSatA yena niHzeSaM caturaMbhodhisaMyutaM [1] rAjyaM dharmeNa lo7 kAmAM kRtAhRSTiH parA hRdi / [ 4 ] yasyAtmajA jagati satprathitorukIrtirgovindarAja iti go tralalAmabhUta-styAgIparAkramadhanaprakaTapratApasantApitAhitajano jnvllbhobhuut||[5] 9 ekonekanarendravRndasahitAnyastAnsamastAnapi protkhAtasilatAprahAravidhurAnvadhvAmahA 10 saMyuge [1] lakSmImapyacalAM cakAra vilasatsaJcAmaragrAhiNI saMsIdadguruviprasajjanasuhRddha11 ndhUpabhogyAM bhuvi / [6] tatpumrotra grate nAkamAkampitaripupraje [1] mahArAja zAkhyaH khyAto rAjA. 12 bhagadguNai [ 7 ] rAjAbhUttapitRvyo ripubhavavibhavodbhUtyabhAvaikahetulakSmIvAnindra rAjo guNi. 13 nRpatikarAntazanatkorakArI [0] sagAdamyAnvyudasya pukaTatavinayAyanhapAnsevyamAnA14 rAjazrIreva cakre sakalakavijanodgItakathyasabhAvaM // [ 8 ] zrIkarkarAja iti cakSitarAjyabhA15 raH sAraH kulasya tanaye niyazAlizauryasyasyakevadvibhavananditabandhusArthaH pArthaH 16 sadaiva dhanuSi prathamaH zucInAM / [9] svecchAgRhItavinayAndRDhasaMghabhAjaH proddhRttadRptatarapaM. 1 pAyA yosau. 5. 3 pAyo jagme bhane dhavalita. paM. 4 vAyA dakSastasyA bhane mattebha paM. 5 pAMya zrIdhruva paM. 7 vAMyA kAnAM tathA tasyAtmajo. paM. 8 vAMyA bhuutH| tyAgI bhane dhana. 5.8 vaaNye| nbaddhA paM. 10 bAyo grAhiNIM paM. 11 pAyA tatputrotra gate, baje bhane zrImahA 5. 12 vAyA dguNaiH // paM. 13 pAMye rAntazcamatkAra, saGgAdanyA, prakaTita bhane yaM nRpAnsevamAnA. paM. 14 pAyA svabhAvam bhane rakSita. paM. 15 pAyA tanayo nayazAlizauryaH / tasyAbhava. paM. 11 vAyA sadeva. For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 gujarAtanA aitihAsika lekha trIjuM patarUM-bIjI bAju 17 zulkikarASTrakUTAnutkhAtkhananijavAhubalena jitvA yomoghavarSamacirAtsvapade vyadha18 ta // [10] putrIyatastasya mahAnubhAvaH kRtI kRtajJaH kRtavIryavIrya [1] vazIkRtAzeSanarendravRndo babhUva 19 sUnurbuvarAjanamo // [ 11 ] candro jaDo himagiriH sahimaH prakRtyA vAtazca lazca tapanastapana(:) svabhAvaH [1] 20 kSAraH payodhiriti yaH samamasya nAsti yenopamA nirupamastata eva gAtaH // [12] acirAbhojvalava21 puSi kSitisaMtApApahAriNi dyumnaM [1] dhArAvarSe varSati jalada iva nakaH kRtArtha___ syAt // [13] pramANDame22 tatkimiti prajAsRjA na matpramANena purA vinirmimmataM [1] evaM vicintya dhruvarAjanItirvidhAturAsI23 tsutarAmasUyinI // [ 14 ] // tenedamanilavidyucaMcalamAlokyajIvitamasAraM [ / ] kSitidAnaparama24 puNyaH pravartito dharmadAyoyaM // [15] sa ca samadhigatAzeSamahAzabdamahA sAmantAdhipatidhAravirSa25 zrIdhrutarAjadevaH sarvAneva yathAsambadhyamAnakAnrASTrapativiSayapatigrAmakUTA yuktaniyu26 kta[ kA ]dhikArikamahattarAdInsamanudarzayatyastu vaH saMviditaM yathA mayA zrIkheTa kavahiH sarvamaGga27 lAsattAvAsitena mAtApinorAtmananehikAmuSmikapuNyayazobhivRddhaye vadarasi dvivAstavya28 taccAtuvidyasAmAnyalAAvaNasagotravAjimAdhyandinasabrahmacAribhaTTamahezvarasutayo29 gAyAnantaraM zrIgovindarAjadevena khyApitajyotiSikanAnmekAzahUDadezAntavarti. pUsilA20 villinAmAgrAmo yasyAghATanAni pUrvato vehiccAbhidhAnA nadI vorIvadrakagrAmazca31 dakSiNatazcatuHsarInAmAgrAmoparata[ sta ]silAvallinAmA / uttaratovinhucavallinA. 32 mA grAma evamayaM caturAghATanopalakSitaH sodraGgaH saparikaraH sada33 NDadazAparAdhaH sabhUtapAtapratyAyasotpadyamAnaviSTikaH sadhAnyahiraNyA paM. 17 pAyA kUTAn / utkhAta. 5. 18 vAyA vIryavIryaH 5. 18 nayo rAjanAmA. paM. 20 pAyA ya namasetaiH gItaH sane bhojjvala. paM. 21 vAMyA kRtArthaH syAt sane brahmANDa. paM. 22 vAyA kIrti 5.23 pAMyA vidyu. 5. 24 vAMyA dhArAvarSa. 5. vAyA zrIdhruva. paM. 27 vAyA pitrorA taya nadhaihi. 5. 24 vAyA nAmne. 5. 31 mahasevAyo grAma. paM. 33 pAyA pratyAyaH, For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanAM rASTrakUTa rAjA dhruva 2 jAnuM tAmrapatra cothu patarUM-pahelI bAju 34 deyocATabhaTapravezyaH sarvvarAjakIyAnAmahastaprakSepaNIya AcandrArkIrNa35 vakSitisaritparvatasamakAlInaH putrapautrAnvayanasopabhogyaH pUrvapra36 dattadevadAyarahitobhyantarasidhyA zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSu sapta37 su saptapaJcAzadadhikeSu kArtikazuddhapaJcadazyAM mahAkArtikIparvaNi snAtvAdyo dakAti38 samrgeNa balicaruvaizvadevAgnihotrAtithipaJcamahayejJakRyotsarpaNArtha pratipAdi39 to yatosyocitayAbrahmadAyasthityA bhuMjato bhejeyataH kRSata karSayataH pratidiza40 to vA ka kenacitparipanthanA kAryA tathAgAminRpatibhirasmadvezyairanyairvAsAmA41 nyaM bhUmidAnaphalamavetya vidyullolAnyanityaizvaryANi tRNApralamajalavinducaJca42 lazca jIvitamAkalasya svadAyanivizeSoyamasmadAyonumantavyaH paripAlayita43 tazca yazcAjJAnatimirapaTalAvRtamatirAcchidyAdAcchidyamAnakaM vA'numodeta sa pa44 zcabhirmahApAtakairupapAtakaizca saMyuktaH syAt / ityuktaJca bhagavatA vedavyAsena vyA45 sena [ // ] paSTivarSasahasrANi svarge tiSThati bhUmida AchettA cAnumantA ca tAnyeva nara[te ] 46 vaset / [ 16 ] viMdhyATavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsina* kRSNAhayo hi jAyante bhUmidAyaM 47 haranti ye / [17] amerapatyaM prathamaM suvarNaM bhUvaSNavI sUryasutAzca gAvo lokatrayaM tena bha. 48 ved hi dattaM yaH kAJcanaM gAJca mahIJca dadyAt / [ 18 ] bahukirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdi49 bhiryasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // [19] yAnIha dattAni purA narendranAni 50 dharmArthayazaskarANi [1] nirmAlyavAntapratimAni tAni ko nAma sAdhuH puna rAdadIta [20] 5. 34 vAyo kramopa. 5. upaay| devadAyabrahmadAya ane siddhayA 5. 38 vAyA mahAyajJakriyo 5. 38 vAMyA brahma bhane bhojayataH 5.40 vAMyAkane mana 5.42 vAMyA kalayya bhane mantavya 5.43 pAMyA vyazca, 5.44 pAyo vedavyAsena. 5.45 vAMyA SaSTiM varSa, bhumidaH / AcchettA bhane narake 5. 46 pAyA vAsinaH / 5. 47 vAMyA bhUvaiSNavI ane gAva, 5. 48 vAyA bahubhirva. 5. 49 pAyA bhiH / yasya. le.32 For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha cothu patarUM bIjI bAju 51 svadattAmparadattAM vA yatnAdrakSa narAdhipa [ / ] mahIM mahimatAM zreSTha dAnocchyo nupArjana I [ 21 ] kRti - 52 maladalAmbubindulolAM zriyamanucintya manuSyajIvitaJca / ativimalamanobhi. rAtmanIna53 bhahi puruSaiH parakIyo vilopyA iti [ 22 ] dUtakotra zrIdevarAjo likhitaM ca zrIdurgabhaTasUnu54 brA sAndhivigrAhikazrIkArAyaNeneti // matammama zrIdhruvarAjadevasya [ // ] zrIkarka 55 rAjadevasutasya yadupari likhitaM // bhASAntara' A zrIne valabha( kRSNarAja ), je dAnI hatA, madavALA hatA ane satapuramAM prathama hato te pitAnA mahAna tapathI prApta karelAM svarganAM phaLanA upabhera athe parAmara sthAnamAM gayo. ( 2 ) tenA putra mane eka valalabha kahevAto zrI geviMdarAja hatuM. te pitAnAM zveta chatrathI sUryanAM kiraNane tApa dUra thaelo hovAthI yuddhamAM nitya lIlAvALI gatithI yuddhanA agranI rajathI zveta thaelA zira sahita gamana karate. teNe pRthvIne parAjaya karyo,zatruonI vanitAone vaidhavya kema ApavuM te jAte ane ujANI sarakhAM yuddhamAM potAnA zatruonA mata mAtaMgenAM kumbha bhedyAM. (3) tenA pachI tene anuja, sarva nRpane vijetA, ane mahAna prabhAva ane ati mahAna pratApathI uSAnA sUrya samAna zrI dhruvarAja A (4) jyAre cAra sAgara sahita akhila maMDaLanuM te dharmarAjya karate tyAre teNe jananAM hadaya parama AnandathI bharyA. ( 5 ) teno putra, janene vallabha ane tenA vaMzane alaMkAra, dAnI ane vikrama saMpanna geviMdarAja hatuM. jene mahAna yaza satparUthI pRthvI para prasaryo hato te vikhyAta vikama vaDe pitAnA zatruone saMtApo. ( 6 ) eka mahAna yuddhamAM, teNe kheMcelI asinA prahArathI pIDita A sarvaka ane anya aneka nRpane teNe ekalAe ja pakaDayA, ane lakSamI devIe paNa asthiratA tyajI dIdhI pa. 51 vAMco tAnA. paM. 53 va i () fha. 5. 54 vAMco nA riviDriInA 1 chebyuTaharanI rajAthI, A vaMzanAM bIjA AvAM ja be dAnapatrone tenA anuvAdane chaTathI meM upayoga karyo che. dAnapatranA nava bhAga mATe, karka 2 jAnAM dAnapatrane mI. phalITanA anuvAdane meM upayoga karyo che, 2 mAra=manuttama 3 -ka 1-lekha naM 1, 17 me; lekha naM. 3, 14 me 4 chatranA upayogathI ema anumAna thAya che ke govinda rAjA thaye hate. 5 zloka 2-naM. 1. 18; naM. 3. 15 na. 4. 9. 6 bleka 3=naM. 1. 19; naM. 3; 16 naM. 4. 10 7 lokav=naM. 1 22; naM. 3, 18; na. 4. 12 8 zloka 5 naM. 1, 23; naM. 319; naM. 4. 13 ja sarva nAma eka zlokane saMbodhI che je ahi ane na. 3 mAM lupta che. (naM. 1, 27) For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dhuva 2 jAnu tAmrapatra tenI kIMmatI ane prakAzathI corI dhAraNa karI ane pRthvI para sarva pIDita jane, tenA guruddhi, saMta, henA mitre, ane badhujanathI tene upalega thate. (7) jyAre te zatruone dhrujAvanAra vargamAM gayo tyAre tene putra pitAnA guNo vaDe vikhyAta zrI mahArAja zarvanupa tha. (8) tene pitRvyaka zrI IndrarAja nRpa thaye. te zatruonA nAzanuM ane niSphaLa tAnuM kAraNa hato, ane samasta sanpanA hRdayamAM stuti pragaTate. tenA premane lIdhe rAjyazrIe anya apane tyajIne tenI namratAthI sevA karI, sarva kaviothI tenA stutipAtra ane niSphaLa iti pragato. tenA caritanuM gAna karIe tyajIne tenI namratAthI (9) tene putra, tenA kuLamAM uttama zrI karkarAja hatuM. te tenA rAjyanI ati saMbhALa karate, teNe zaurya sAthe nayane vega karyo, potAnA badhujanene lakSamIthI prasanna karyA, ane nitya dhanuSyanA prayogamAM niSkapaTa janamAM prathama pArtha( arjuna )samAna hatA (10) nagnaasi dhAratA karanA baLathI teNe, svecchAthI AjJA mAnya karavAnuM kabulyA pachI paNa prabaLa sainyathI baMDa karavA hiMmata karanAra rASTrakaTeno parAjaya karyo ane satvara amodhavaSane pitAnI gAdI para mUkI ( 11 ) te putraprApti IcchanArane, mahimAvALA, dakSa, ane kRtajJa ane vIratAmAM kRta vIrya samAna sarva nRpene namAvanAra dhRvarAja nAme putra janmyA hatA ( 12 ) te jaDa zazi sAthe ke himavaDe kudaratI rIte chavAelA himAlaya parvata sAthe ( paNa te anyathI julamathI zaraNa na thatuM hovAthI ), athavA caMcaLa pavana sAthe ke saMtApa karanAra sUrya sAthe ke kSArAbdhi sAthe ( kAraNa ke tenI vANI madhura hatI) ne sarakhAvI zakAya hatuM tethI te nirUpama ( eTale upamA vinAne ) gAnamAM kahevAte (13) jema vighatathI prakAzatA aMgavALe megha vRSTi varasAve che, ane bhUmine tApa hare che tema vidyuta peThe prakAzatAM aMgavALo dhArAvarSa (varasAdanI vRSTi) lakSamInI vRSTi kare che ane bhUmipara saMtApa hare che tyAre keNu saMtuSTa nathI? _ ( 14 ) mArA pramANu (mApa) anusAra purAtana brahmAe A jagata kema na saryuM te vicArathI dhruvarAjane yaza bahmA sAthe ati asaMtuSTa hate. (15) A asAra jIvita pavana ke vidyuta samAna caMcaLa che ema joIne teNe parama puNya bhUmidAnanuM A dharmadAna karyuM. - (paMkti. 24) ane te sarva mahAzabda prApta karanAra, mahAsAmantane svAmi, dhArAvarSa zrI dhRvarAja dareka saMbaMdhavALA rASTrapati, viSayapati, grAmukUTa, Ayukta, niyuktaka, AdhikArika, mahattara Adine A anuzAsana kare che - | ( pakti. ra6 ). tamane jAhera thAo ke mArAM mAtApitA ane mArA puNya yazanI A lokamAM temaja paralokamAM vRddhi arthe, meM, zrI kheTaka bahAra sarvamaMgalAsattAmAM nivAsa karIne, bhaTTa mahezvaranA putra, vaDarazidhimAM vasatA, te sthAnanA caturvedi madhyenA, lAvANuM( ? ) - 1 eTale rAna thaye. 2 zloka 6 naM. 1 28, naM. 3. ra1 3 bleka 7=na. 3 22; naM. 4, 14 4 thavAna sAcuM vAMcana che. 5 pleTa 8 naM-3, 24 naM. 4, 16 6 bleka 9= naM. 3. 27 naM. 4. 17 7 gRhIta vinayane vinayagrArina sAthe sarakhAvo. 8zleka 10-naM. 3 29, naM. 4. 18 9 vyutpatti zleSa mATe ja katavIrya sAthe sarakhAmaNI karI che, 10 zloka 11, 3 3 naM. 4. 10 11 plesa 12na', 3. 81, For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 gujarAtanA aitihAsika lekha sagAtra ane vAji mAdhyandine sabrahmacArI, ane ( tenA pitAnA mRtyu pachI) zrI govindrarAja taraphathI rAja jozIne zabda prApta karanAra, yegane, kAzaDa viSayamAM, pazilAvihila gAma jenI sImA -pUrve vehi nadI; ane rIvadraka gAma; dakSiNe-catuHsarI gAma; pazcime-tasilAvali gAmaH uttara-vihucavali gAma. A gAma tenI cAra sImA sahita, udvega sahita, uparikara sahita, daza aparAdhanI zikSA ane daMDanI sattA sahita, bhUtavAta pratyAya sahita, veTha sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, cATa ane bhaTanA praveza mukata, rAja purUnA hasta prakSepaNu mukta, caMdra, suraja, sAgara, pRthvI, nadIo, ane parvatanA astitvakALa sudhI putra pautra ane vaMzajonA upaga mATe, pUrve maMdiro ane dvijone karelAM dAna varja karI-bhakti thI zakatRpanA kALa pachI saM. 757 kArtika zudi 15, kRttikAmAM je mahAna dine pUrNa indu hatuM te dine snAna karIne, Aje, bali, carU, vaizvadeva, agnihotra, ane atithi satkAranA paMcamahAyajJanA anuSThAna arthe, pANInA arthathI ApyuM che. | ( paMkti. 38 ) AthI jyAre te brahmadAya anusAra ( A gAmane ) upabhega kare, upabhega karAve, khetI kare, ke khetI karAve, athavA anyane saMpe, tyAre keIe pratibaMdha kare nahi. ane amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpe bhUmidAnanuM phaLa sarva napane sAmAnya che ane rAjyazrI vidyuta sama caMcaLa che, ane jIvita tRNAgra paranA jaLabiMdu samAna asthira che, ema vicArIne A amArA dAnane pitAnA dAna samAna gaNavuM, ane anumati ApavI. ane ajJAnanA ghana timirathI AvRta thaelA citta vaDe, je kaI A dAna japta karaze athavA jatimAM anumati Apaze, te paMcamahApApa ane alpa pApane doSI thaze. (paMkti. 44) ane bhagavAna vedavyAse kahyuM che-bhUmidAna denAra, svargamAM, 60 hajAra varSa vase che paNa te japta karanAra, ke temAM anumati ApanAra, teTalAMja varSa narakamAM vAsa kare che. bhUmidAna japta karanAra viMdhyA parvatanA nirjala vanamAM zuSka vRkSane keTaramAM vasatA kALA sarSe janme che. suvarNa agninuM prathama bALa che; pRthvI viSaNunI che, dhenu sUryanI putrIo che. suvarNa, dhenu ane bhUmi denArathI tribhuvana devAze. sagarathI mAMDIne ghaNu nue pRthvIno upabhoga karyo che. jayAM sudhI je nRpa bhUmine pati, tyAM sudhI tene dAnanuM phaLa che, napathI pUrve thaelAM puNya, lakamI ane yazanA phaLavALAM dAna je devane Ahati samAna ke ulaTI karelA anna samAna che te kaye sujana punaH harI leze ? nRpamAM zreSTha, he nRpa ! tArAthI ke anyathI apAelI bhUmine saMbhALathI rakSaNa kara. bhUminuM rakSaNa dAna karatAM adhika che. AthI rAjyazrI ane jIvita kamaLapatra paranA jaLabiMdu samAna caMcaLa che ema vicArIne, vimaLa mananA ane nigrahavALA janee anyanA yazane nAza karavo nahi. (paMkti. 53) A dAnane dUtaka zrI devarAja che, ane zrI durgabhaTanA putra saMdhivigrahika zrInArAyaNathI lakhAyuM che. ( paMkita 54) uparanuM lakheluM, mArI zrI karka rAjadevanA putra zrI ghavarAjadevanI IcchAthI che. kare che. bhUmida suvarNa a sarathI tribhuvana jevA sAMsudhI tene 4 For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 128 gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dativarmAnAM tAmrapatro zaka saMvat c89 pauSa vadi 9 A lekha gujarAta zAkhAnA rASTasTa vaMzanA daktivarmana athavA 56 pachInI paMkitamAM varNavyA pramANe "aparimita varSanA birUdavALe, mahAsAmantone adhipati, paMca mahAzabda prApta karanAra talaDAri zrI daktivarmadevane che. lekhanA AraMbha,--prathamathI ja dAna buddha paMthanuM che ema sUcavanAra, , , na buddhAya, e namanathI thAya che. pachI te viSNu ane zivanI rakSAnI ArAdhanA karanAra ( anya rAphaTa dAnapatromAMthI sArI rIte jANI) eka leka Ape che. pachI paMkti 49 mAM dhavarAja 2 ja nA bana gumAnAM patarAMnI mAphaka (DA najIvA pheraphAra sahita) tene te ja zlekamAM daktivarmAnI vaMzAvaLI Ape che. pachI A dAnapatrane vizeSatAvALA ane daktivarmana dhruvarAja 2 jA no anuja hatuM ema kahetA traNa zloko pakti. 49-paramAM Ave che. A pachI jIvitanA asAra saMbaMdhI eka bIjo jANIto cheka che. dAnapatrane cokkasa Azaya paMkti 53-67 mAM gadyamAM Apela che. daktivarmana samarata rASTapati, viSayapati, grAmakUTa, niyukta, AdhikArika, vAsApaka, mahattara Adine jAhera kare che ke-zaka saMvata 789 paoNSa vadi 9 ( zabdamAM ane saMkhyAmAM ) ne uttarAyaNanA mahotsava, mahAna purAvI nadImAM nAna karIne, kapilanA tIrthamAM vihArane, sathI tailATanA nAma uparathI kahevAtAM 42 gAma )mAM ane vAyavya koNamAM AveluM ekakhakuTi gAma, zrI AryasaMgha. nA ziSyanA paraMparAnA upaga mATe, gaMdha puSpa, dhUpa, dIpa, lepa ane maMdiranA khaMDita bhAga navA karavA mATe teNe ApyuM che. dAna devAelA gAmanI sImA:-pUrva-da( te ) laMka gAmaH dakSiNe-apazut2 gAmaH pazcime-kAlupalakA gAma ane uttare madAkinI( gaMgA ) nahI. paMkti daDa-kara bhAvi narene A dAnane anumati mATe prArthanA ane te harI lenArane devI daMDanI bhItino samAveza kare che. paMkti 73-80 AzIrvAda ane zApa ApanAra sAta cAlu phleka TAMke che, ane ( paMkti 80 thI ) lekha pachI Ama samApti kare che - A dAnapatra ) dUtaka mahAmAtya zrI kRSNabhaTTa che, ane A rASTrapanA putra sena bhegaka gehalathI lakhAyuM che. ( A ) zrI akAlavaSe devanA putra zrI daktivarmanano mata che. tathA ( a )mahAre zrImada akAla varSanA putra zrI dhavarAja deva mata che, * e. I. ke. 6 5, 285 , bAra mAM re re For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarUM pahelu 1 oM oM' na[ mo ] buddhAya / / sa vocyAdvedhasA dhAma ya( )nnAbhikamalaM kRtaM / ___ harazca yazca kAnteMdukalayA kamalaMkRtaM // [ 1 ] AsIdviSati' 2 miramu[ dya ] tamaMDalAyo dhvastinnayannabhimukho raNazarvarISu / bhUpaH zuci[ bi ]dhuri vAstadigantakIrtioMvidarAje iti [ja ] 3 rAjasighaH / / / 2 ] dRSTI camUmabhimukhI subhaTAhAsAmunnAmita nsa ] padi ye na ] raNeSu nityaM / daSTAdhareNa dadhatA bhRkuTI 4 lalATe khaga kalaM ca hRdayaJca nijaM ca satvaM // [ 3 ] khaga karAyAnmukhatazca zobhA mAno ma[ na ]stassamameva yasya / mahAhave nA5 [ ma ]niza [ ]mya sa[ dya strya[ ye ]ripUNAM vigalatyakANDe // [4] tasyA tmajo jagati vizrutazubhrakItrirAgaitihAriharivikramadhA6 madhArI / bhRpastRviSTaMpanRpAnukRtiH kRtajJaH zrIkarkarAja iti gotramaNirvabhUva // [5] tasya prabhinnakaraTacyutadAnada[nti ]7 dantaprahArarucirollikhitAM sapIThaH / [kSmA ]paH kSitau kSapitazatrurabhUttanUjaH sadrA TrakaTakanakAhariveMdrarAjaH // [6] 8 tasyopArjitamahasastana[ ya ]zcaturudadhivalayamAlinyAH / bhoktI bhuvaH zatakratu sadRzaH "zrIdantidurgarAjobhUt / / / 7 ] kAMcI9 [za ] keralanarAdhipacolapANDyazrIharSavajraTavimedavidhA[ na ]dakSaM / karNATaka [mba ]lamacityamajeyamanyabhRtyai kiSadbhirabhi" 10 yaH sahasA jigApa / / [ 8 ] AsetovipulopalAvalilasallolommimAlAjalAdA prAleyakalaMkivAma la ] zilAja[ 1 ]lau11 tuSArAcalAna / A pUrvApara [ vA ]rirAzipulinaprAntaprasidvAvadheyene[ ya ]Jja. gatI svavikramavalenaikAlapatrIkRtA // [9] na[ smi ]25 1 vividha cha. 2 pAyo buddhAya. 3 pAyo yasya 4 pAyo Asau dviSati 5 vAyA govinda 6 pAyo rAjamu 7 pAyA siMhaH 8 pAMyA dRSTA e vAMya! mukhau 10 vAMya taM sapadi 11 vaay| kulaM 12 pAyA sattvaM 13 yA vayaM 14 pAyo kaurti 15 vAMya triviSTapa 16 pAyo babhUva 17 paaye| kanakAdi 18 pAyA bhIktA 18 vAMyA danti 20 pAyo karNATakaM bala 21 vAya manyai bhane yadbhirapi 22 vAyo jigAya 23 paaye| kalaMkitA 24 goryene 25 vaaNg| vale. pAMgA tasmina For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dantivarmAnAM tAmrapatro 12 divaM prapAte' vallabharAjekRtaprajAvAdhaH / zrIkakarAjasUnurmahIpatiH kRSNarAjobhRt // [ 10 ] yasya svabhujaparAkramaniHze13 SotsAditAri[ di ] kcakraM / kRpNasyevAkaSNaM caritaM zrIkRSNarAja[ sya ] // [11] zubhatuMgavaMgaturagapra[ vRddhareNu rddha' ]ruddhara[ vi]karaNaH / zrIpme14 pi nabho nikhi[ laM ] prAvRTakAlAyane' [ spa ]STaM // [ 12 ] rAhuppamA tmabhu] jajAtava[ lA ]valepamAjau vijitya nizitA[ si latAprahAraiH / pAli15 dhvajAvalizubhAmacireNa yo hi rAjAdhirAjaparamezvaratAntatAna / / [ 13 ] pAtA yezcaturamparAzirasanAlaMkArabhAjo bhuvaH [tra yAcA16 pi kRta[ dvi jAmaraguru[ prA ]jyAjyapUjAdaro [ / ] dAtA mAnabhR[ dana] NItraNavatAM yosau zriye vala[ bho ] ( 1 ) bhoja [ svargaphalAni bhUritapasA 17 sthAnaJjagomAmare // [ 14 ] yena zvetA[ ta ] patraprahataravikarAtavApAsa~lIlaM ___ jammai [ nA ] sIradhUlIdhavali[ ta ] zirasA valla[ nA ]auH sa18 rojau| dhAmadgevi nda ] rAjo jitaje[ 5 dahitaH praiNavaidhavyadaH tasyAbhItsunurekaH kSaNaraNadalitArAtima[ te ] bhakaM19 bhaH // [ 15 ] tasyAnujaH zrIdhruvarAja[ nA ]mA mahAnubhAvaH praha[ taH ] pratApaH / prasAdhitAzeSana[ reMdracakra ]: krameNa ( / ) patarUM bIju-prathama bAju 20 vaulArkavapurvabhUvai // [ 16 ] jAte yatra ca rASTrakUTatilake sadbhUpacUDA. ___maNau ( / ) gurvI tuSTirathAkhilasya jagataH susvA. 21 mini pratyahaM / satya[ nsa tyati prazAsati sati[ mAmA ]masudrA ntikA[ mA ]sIddharmapare [ guNAmRta[ ni ]dhau satyavratAdhi[ STi ].* 22 te // [ 17 ] rakSatA yena niHzeSa caturaMbhodhisaMyutaM / rAjyaM dha[ meM ]Na lokAnAM kutI tuSTiH parA hRdi // [ 18 ] tasyAtmajo [ ja gati 1 pAyA prayAte 2 vAMyA bAdhaH pAMco va bhane kiraNaM vAyo yate 5 vAyA balA pAyA rambu 7 vAyA bhuvastrayyAzcApi 8 vAyA daraH 6 pAyo thiyo 10 vAyA bhoktu 11 yAMyA mAmaraM 12 vAMyA vAtatApA 13 pAMya jagme 14 vAyA baLabhAjya 15 vAyo dAjo 18 bAyo jagadahitantraiNa 17 yAMyA dakSastasyAsItsanu 18 pAyo bhAvoprahatapra. vAyA bAlA 20 pAMca babhUva / pAyA salyaM malyamiti 22 pAyA mAmAmamudrA meM pAyA ni ta For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 gujarAtanA aitihAsika lekha 23 satprathitorukIrtigAvindarAja iti gotralalAmabhUtaH tyAgI parAkramadhana[ : ! prakaTapratApa ( / ) santApitAhita24 jano janavallabhobhUt // [ 19 ] pRthvIvallabha i[ ti ]ca prathitaM yasyAparaM jagati nAma / yazcaturudadhisusImAmeko vasu. 25 dhAmbaze* cakra // [20 ] ekenekanareMdravRndasahitAnyamtAnsamastAnapi protkhA tAsilatAprahAravidharoM vadhvA mahAsanyu26 ge [ / lakSmI[ ma ]pyacalAM cakAra vilasatsaJcAmaragrAhiNI sansI[ da dru. viprasajja na ] suhRdvandhUpabhogyoM bhuvi / / [ 21 ] tatputro. 27 tra gate nAkamAkampitariputraje / zrImahArAjazAgyaH sAtA rAjAbha vadguNaiH // [ 22 ] arthiSu yathArthatAM yaH 28 samabhISTaphalAvAptilabdhateSekheM / vRddhinninAya paramAmamAghavarSAbhidhAnasya // [23] rAjAbhUttapti[ tR vyo ripubhavavi29 bhavodbhatyabhAvaikaheturlakSmImAniMdarAjo guNanRpanikarAntazcasatkArakArI / [ rA : __gAda[ nyA nvyudasya prakaTitaviSa30 yA yaM nRpAH sevamAnA rAjazrIreva[ cakre sakalakavijanohItatathya svabhAvaH // [ 24 | nirvANAvAptivANAsahitahitaja. 31 nA yasya mAnAH suvRttaM vRttaM jitvAnyarAjJAM caritamudayavAnsarvato [ hinka | kebhyaH / ekAkI dRptavairiskhalanakRtigaha[ pau ]32 tirI[ jyayAzaM ] kulATIyaM maiDalaM pa[ stana ]ya iva nijasvAmidattaM rarakSa / [ 25 ] sUnurbabhUva gkhalu tasya mahAnubhAvaH zAstrArthavodhasukhalA33 litaritkavRttiyoM goNa nA ]maparivAramuvAha pUrva zrIkakarAjasubha[ ga ] vyapadeza[ mu] ceH // [ 26 ] zrIkarkarAja iti rakSitarA34 jyabhAraH sAraMkula[ sya ]tanayo nayazAlizauryaH / tasyAbhavA dvi. bhavanaMdi tvndhusrthiH| ( / ) pArthaH sadeva dhanuSi prathamaH zu[ cI * pAya dhAM vaze 1 vAMyAeko pAyo vidhurAnbadhvA pAyo saMyu / vAyo grAhiNI saMsIda 5 paay| dvandhU pAye khyAto 7 pAyA labdhatApeSu 8 vAyA zramatkAra 5 vAMyA nRpAna 10 pAyA svabhAva 11 hiMsakebhyaH pAMyananI dhaar| haavaan| saMbhAcha, (numAna nasAzanI pata-. bhI. bhI. mAra. sa. mesa. 1. 205. 122 1: pAyA kRtisahaprAtirAjyazazaMku 14 pAyA maNDala ya / / pAMbabhava yA zAmrAthabodha pAyo vicit| logo mune: pAMgo pa For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA rASTrakUTa rAjA dantivarmAnAM tAmrapatrI 35 nAM // [ 27 ] dAnena mAnena sadAkSayA vA vIryeNa zauryeNa ca kopi bhUpaH / etena tulyosti na vetti' kIrttiH sakauvakAM bhrAmyati ya[sya ]loke // [ 28 ] 36 [ svecchA ]gRhItaviSayA [ n] dRDhasaMghabhAjaH prota dRptaratha zulki karASTrakUTAM utkhAtakha[ DGga ] nijavAhavalena jitvA yomoghava 37 iti rAjyapade vyadhatta / [ 29 ] putrIyatastasya mahAnubhAvaH kRto kRtajJaH kRtavIryavIryaH / vazIkRtAzeSanarendravRndo vabhuva bIjaM tarUM bIjI bAju 38 sUnurdhuvarAjanAmA || [ 30 ] caMdro jaDo himagiriH sahimaH prakRtyA vAtazca lazca tapanastapanasvabhAvaH / kSAraH pa 39, yodhiriti taiH samamasya nAsti yenopamA nirupama ( 1 ) stata eva gatiH // [31] raNasarrasi khaDgaghAtairvala 40 bhadaNDamparAGmukhIkRtya / zastrazatazuddhadeha [ : ] svargamagAdeka e[ vA sau 32. ]tasyAzeSanarAdhipahRtaya 49 zasaH svargalokagatakIrte : zrImAnakAlavarSastana [ ya |ssamabhUtkulAlavaH // [ 33 ] vallabhamArAkAntaM vigha 42 [ Ti ] taduSTAnvajI " [ rvi ]vagaNa | pitRparyAgatamacirAnmaNDalamandadhyAsitaM [ na ] // [ 34 priyavAdI satyadha[ na ]: zrI 43 mAnanujIvivatsa lomAnI / pratipakSakSobhakaraH zubhatuMgaH zubhakaraH suhRdAM // [35] tasminvargIbhUte guNa 44 vati guNavAM guNAdhikaprItiH / samabhUdbhuvarAjasamo dhruvarAjastuSTikRloke // [ 36 ] itobhimukha 45 mApa[ ta ]tpravalagaurjjarANAmbalaM itobhimukhavallabho vikRtimAgatA vAndhavaM / itonujaviku 46 vrvitaM samamagAtsamastambhayAdaho sphuraNamadbhutaM ( 1 ) nirupamendra khaDgasya te // [ 37 ] gUMrjaravalamativalabaiM 47 tsamudyataM vRMhitaM ca kulyena / ekAkinaiva vihitaM parAGmukhaM lIlayA yena // [ 38 ] yazcAbhiSiktatmAtraH 3 1veti 2 sakautukA upAya dRptatara 4 vaTA varSAmacirAtsvapade ( tra 1 AnA vaDodarAnAM parAM prabhArI) laMba: 10 duSTAnujIvAM guNavAna 12 eSa vA bAndhavAH / vala 27 va balava 18 F va va 13 vAMga hita 18 vAM mAtra For Personal & Private Use Only 77 vAyo bAhubalena vAMyA mogha babhUva 8 vI zirasi i prabala 14 vANAM balamito Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 gujarAtanA aitihAsika lekha 48 paraM yaza( : ) styAgazauryasaMpannaH / zubhatuMgayonituMga padaM padApteti' nAcitraM // 39] yazca svabhujavalArji49 taja[ ya ] lakSmIndAtumudyata praNate / bhayamapi vidveSijane ranarthadA[ va ]rthite'__kAmaM // [ 40 ] rAmasyeveM saumitrirddharma50 syeva dhanaMjayaH / asya bhrAtAbhavadbhavyo dantivammeti vIryavAn // [ 41 ] yasya ___nizitAsi [ dhArA ] marikariNaH saMga51 re sadA'vartAH / sa( : )dantivarmanAmA khyAtosyaivAnujaH prasabhaM // [ 42 ] pracurakarikumbhadAritavigali[ ta ]muktA52 phalairahitakaraNIM / raMjitadoINDayugaH vijayati samare ripu"khaGgeH // [ 43 ] tenedamanilavidyuzcaMcalamave. 53 lokya jI[ vi ]tamasAraM(1) / kSitidAnaparamapuNyaH pravartito dharmadAyo yaM // [ 44 ] sa[ ca ]hari[ Nai ] vikramAkrAntasama54 stabhUmaNDalaH dordaNDasa[ mA ]kuSTakodaNDakoNDalitazatrumahAsAmantaH lalmIsamAdhyAsitavakSa[ : ] sthalaH trIjuM pataruM prathama bAju 55 pavanasUnuriva nijabhujavalavinirjitAze[ Sa ]varavairinRpatiprajanitajagavivi khyAtapratApaH tI56 deNAsilatAMprahAradalitaripukabhikumbhavigalitamuktAphalaprakararaMjitadordaNDayugaH sama dhigatapaMcamahA57 zedvamahAsAmantAdhipatyaparimitavarSavirudatalaprahArizrIdantivarmadevaH sarvAneva yathAsamvandhyamAnakoM58 rauSTrapativiSayapatigrAmakUTaniyuktAdhikArikavAsApakamahatarAdInsamanuvodhairyatyastuH sanviditaM ya. 59 thA[ mA ]tApitrorAtmanazcaihikAmuSmikapuNyaya[ zo ]bhivRddhaye sAtailATakIya dvicatvAriMzatyAntargatavAyeM60 vyadigbhAgAvasthitacokakhakuTinAmagrAmaH kAMpilyatIrthakIyavihArAyaryaMta cAghATa nAni pUrvato da[nte ]laM1 vAMyA zauryatIvApa (12 2 gumanAM pata anusAra ) 2 vAMyA tuMga jotituMgaM 3 paaye| yadA proti 4 pAyA no citraM 5 vAMyA balA bAMyA dhanaM dadAvarthine. 1 rAmasyeva. pachI hi thenlaj Say 8 me. bAyo kariNa pAyA yugo 10 vyA 21nA niyama bhubha vijayate 4 52tu tema 42vAthA sazasara mesata nahIM mAze. / / pAMco ripUnkhaH 12 pAyo vidyucaM 13 paaye| pravartitA 14 vAyo haririva 5 vAMyA kANDadalitaM. pAyo bala 17 vaay| jagadvikhyAta 18 paaNy| latA manakarikummAyA zabda 20 pAyA biruda 2 yA saMbamAnakA 2. paay| brASTrapati bhane grAmakaTa 23 ko boga2. pAyA maMvidina pAinnAgara .. pani prabhA For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA gapTakaTa rAjA dantivarmAnAM tAmrapatro 61 ka[grAma ] sImA dakSiNato( a )pasuMdaragrAmasImA pazcimato kAlpallikAnA masImA uttarato maMdAkinI 62 nadI [[ ] evaM caturAghATanopalakSitaH saparikaraH savRkSamAlAkulaH sasImApayantaH sItpadyamAnaveSTika63 dhANyahiraNyAdeyo( a )cATabhaTapravezyaH sarvarAjakIyA[ nA ]mahastaprakSepaNIyaH AcaMdrArkArNavAvanisa64 ritparbatasamakAlInaH zrIA[ 1 ]saMghasya zipyAnuzipyakramopabhuMjato [ pUrva pradattabrahmadIyade65 [ va ] dAyarahitobhyaMtarasidyo zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSu sa[pta ]su navA. zItyadhikepvaMkatopi saM66 vatsarazate 789 pauSavahulanavamyAMmutarAyaNamahAparvamuddizya pUrAvImahAnadyAM snAtvodakA67 tisargeNa gaMdhapuSpadhUpadIpopalepanArthaM khaNDasphuTitaprAsAdapuna[ : ] saMskaraNArthaM prati. pAditaH [ / ] yatosyo[ ci ]. 68 [ ta ]yA devadA[ ya ]sthityA bhuMjato bhojApayato vA kRSato' karSApayato vA pratidizato na kenacitparipaMtha69 nIyastathAgAminRpatibhiH asmadvaMzajairanyairvA sAmAnyabhUdAnaphalamavetya(ma) vidhu lolAnyanityaizvaryA70 Ni tRNA[ gra ]jalabiMducaMca' ca jIvitamAkalayya svadAyanivizoSoyamasmadA yonumantavyaH paripAlayita71 vyazca // yazcAjJAnatimirapaTalAvRtamatirAcchiyAdAcchidyamAnaka [ vA ]nu[ mo ] dakaM sa paMcabhirmahApAta72 [ kai rupapAtakaizca saMyukta[ : ] syAdityukta[ m ] 1 pAMyA pazcimataH 2 pAyo paryanta 3 pAyo dhAnya 4 paay| bhogya 5 pAMyA brahma 5 pAyA siddhaya 7 vAyo bahulanavamyAmuna 8 pAyA pavAdizya 6 vAMyA kRSataH 10 pAyA biMdu 11 pAyo zeSo 12 pAyA dAcdiA 13 bAyo modeta For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha trIjuM patarUM: bIjI bAju 73 bhagavatA vedavyAsena / paSTivarSasahasrANi[ sva garge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnuma[ ntA ] ca tAnyeva( na ) 74 narake vaset // [ 45 ] viMdhyATa[ vI ]pvatIyAsu zuSkakoTaravAsinaH / kRSnA hayo hi jAyante bhUmidAna haraMti 75 ye // [ 46 ] amerapatyaM prathamaM suvarNaM bhUvaiSNavI sUrya[ su ]tAzca gAvaH / lokatrayaM tena bhavaddhi dataM yaH [ kAM]76 [ ca ]naM gAM ca mahIM ca dadyA[ t ] // [ 47 ] vaihu[ bhi vasudhA da[ tA ] rAjabhiH [ sa ]garAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmistasya 77 tasya tacA phalaM // [ 48 ] yAnIha dattAni purA nareMdranAni dhArdhiyasaska rANi [1] nirmAlyamAnapratirmA. 78 ni tAni ko nA[ ma ] sAdhuH punarAradIta // [ 49 ] svadattAM paradattamvA ___ ya[ nA drakSa narAdhipa // maihI ma[hi ] matAM zreSTha 79 rA cchyo" ca pAlanaM // [ 50 ] iti kamaladalAmvaviMdalolI zriyamanucitya manityajIvitaM ca / ativi[ ma ] la80 ma [ no ]bhi[ rA ] tmanInairna hi puruSaiH parakIrtayo viloNyAH // [ 51 ]dUta. ___kotra mahAmAtyazrIkRSNabhaTTa[ : / ] likhi[ taM ] 81 caitatsenabhogikagollena rANappasuteneti // mataM mama zrIdantivarmaNaH zrImadakAla. varSadevasU82 noH / tathA mataM mama zrIDuvarAjadevasya zrImadakAlavarSadevasUnoH // 7 // 5 pAyA AcchettA 2 vAMyA kRSNA 3 pAMco dAnaM 4 pAyA dattaM 5 pAyA bahutAMzI tadA 7 yAMcyA dharmArthayaza 8 vAyA vAntaprati / vAMyA rAdadIta 10 bAya dattAM vA. 11 pAyA mahI 12 paaye| sanActhyonupAta 13 yA dalAmbubiMdu 14 pAyA ganuSya. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na 129 rASTrakUTa rAjA dhruva 3 jAnuM bharUcanuM dAnapatra zaka saMvata 789 jyeSTha amAvAsyA. nIce ApeluM dAnapatra gAyakavADanI hadamAM bagumrA( jIllA belesara )mAM keTalAMka bIjA jUnA ane navA lekho sAthe eka khedakAmamAMthI maLI AvyuM hatuM. mArA jUnA mitra rAvasAheba mehanalAla Ara. jhaverI je suratanA DepyuTI ejyukezanala InspekaTara hatA, temaNe A tarapha mAruM dhyAna kheMcyuM hatuM ane mArA mATe keTalAMka patarAM kharIdyAM hatAM. A dAnapatra traNa majabUta patarAM upara lakheluM che. tenuM mApa 12"x10 iMca nuM che. te rAThoDanAM zAsananA rivAja mujaba patarAMnI DAbI bAjue pADelAM kANAMmAMthI pasAra karelI eka majabUta kaDI vaDe joDelAM che. trIjuM ane paheluM pataruM aMdaranI bAjue ja kotareluM che. kaDI upara rAThoDanI haMmezanI mudrA-kamaLa upara beThelI hAthamAM sarpa rAkhelI zivanI mUrti che. patarAM ekaMdare surakSita che, je ke kATane aMge kyAMka kyAMka thaDA akSaro nAza pAmyA che. pahelA patarAnA nIcenA jamaNA khUNAmAMthI eka trikaNa kaDaka bhAMgI gayA che, paraMtu te paNa sAcavAmAM Avyo che. akSaro kuzaLatAthI katarelA che. ekaMdare te daktidurganAM sAmanagaDhanAM zaka saMvata 675 nAM patarAMne bahu maLatA Ave che, paNa keTalIka rIte vadhAre Adhunika AkAranA jaNAya che. lekhavAMcana vidyAnI dRSTie jotAM A zAsana bahu upayogI che, kAraNa ke sAhityanI agara kAyastha-nAgarI lipi batAvatuM gujarAta rATheDanuM A jAnAmAM jAnuM dAnapatra che. karka 2 jAnAM vaDodarAnAM patarAMmAM ane goviMda 4 thAnAM kAvInAM zaka saM. 749 nAM patarAMmAM hajI jUnI gujarAtanI. lipinuM anukaraNa karela che. vaLI geviMda 3 jAnAM rAdhanapura ane vana DiDeri dAnapatromAM kharA kAyastha akSaro sAthe jovAmAM Ave che tevAM prAcIna rUpa AmAM jyAMtyAM jovAmAM AvatAM nathI. dAnapatranI zabdaracanA bIjA rASTraTa zAsanane bahu maLatI Ave che. ane vaMzAvaLInA je bhAge pahelAMnA rAjAo viSe che te kAvI vaDedarA ane sAmanagaDanAM patarAMne akSarazaH maLatA Ave che. ApaNu dAnapatra pramANe rASTrakaTa vaMzAvaLI nIce pramANe che: e. dakSiNa vaMza. 1 gAviMda 1. 2 Thakka 1. 5 kRSNa zubhatuM. 3 iMdra 1. 4 daktidurga valabha. 6 goviMda 2, valabha. 7 dhruva 1. 1 i. e. vo. 12 pAnuM. 179 De. byulanDara ane De. I. huza, 2 ahiM noMdha karelA dAnanAM asala patarAM vinAnA orIenTala myujhIyamane bheTa karavAmAM Avaze, ane tyAM jovA mATe khullAM rakhAze. che. ' For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha dhruva 1. 8 goviMda 3, pRthvIvallabha. bI-gujarAtazAkhA. 1 iMdra 2. 9 zava, amoghavI, 2 kakaka 2-zaka 734) 3 Takaka 3, amoghavarSa. 4 dhra 2 nirUpama pa akAlavaSa, zubhatuMga. 6 dhruva 3. anirdiSTa goviMda dhArAvarSa, baLavAkhora nirUpama. mukhya athavA dakSiNa vaMzanI be upagI hakIkata ApaNe jANI zakIe chIe. eka to, karu chu 1 lAe zubhatuMga birUda dhAraNa kareluM jaNAya che, ane "rAjAdhirAja mahArAjA' no IlkAba teNe eka keI rAha agara rAhupa upara meLavelA vija uparathI dhAraNa karyo hato. A banne bAbato kavInAM dAnapatramAM paNa jaNAvI hatI. paraMtu tene lagatA 13 ane 15 leke bhuMsAI gayA hovAthI te samajI zakAyA nahotA. A rAhaya koNa hatuM te kahI zakAtuM nathI. AvuM nAma phakata mevADanA rAjAonA lisTamAM maLI Ave che. i. sa. 1200laga ga rAjya karatA eka rahupa prophesara eca. eca. vilasana batAve che. alabatta e mANasa kaSNa 1 lAne zatru hoI zake nahIM. bIjuM, viMda 3 jAne putra jene amoghavarSa kahevAmAM Ave che tenuM kharuM nAma ApaNe pahelI ja vAra sAMbhaLIe chIe. (le. 23, 24 ) ane te zarSa hatuM. govida 3 jAne tenA anujane "vAmin " kahIne iMdra 2 jA ane tenA anugAmIenI parataMtra sthiti ApaNuM dAnapatramAM cekhI rIte jaNAvI ApI che. eka bIjI upayogI hakIkata e che ke, A dAnapatramAM goviMda 4 thAnuM, je IMdra 2 jAne bIjo putra hate. ane je kAvInAM patarAM jaNAve che te mujaba tenA baMdhu karma athavA kakka 2 jAnI pachI gAdIe Avyo hato, tenuM nAma ApyuM nathI. ApaNu dAnapatramAM kakka 2 jAnI pachI tarataja varNavelo kaka 3 jAno geviMda 4 the kAko hovAthI, e vadhAre saMbhavita che ke karka ra je tenA putrane sagIra choDIne maraNa pAmyuM hovo joIe ane geviMda 4 thAe pitAnA bhatrijAne kAyadesara vArase chInavI lIdho hovo joIe. kakaka 3 jAnA prapautre jAhera karelAM eka dAnapatramAM gujarAta rATheDonAM lIsTamAMthI enuM nAma IrAdApUrvaka ane rAjya dehanI zikSA tarIke ApavAmAM AvyuM nahIM hoya gujarAtanA atyAra sudhI na jAgRvAmAM AvelA cAra rAThoDa For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA dhruva 3 jAnu bharUcanuM dAnapatra re rAjAonI hakIkata paNa A dAnapatramAM bahu upayogI che. zaka saMvata 749 ane 789 vaccenA TuMkA samayamAM judA judA vaMzanA pAMca rAjAoe rAjya karyuM hatuM. A hakIkata ekalI ja e batAvavAne pUratI che ke te samaya vipatti ane laDAIone hatuM, ane kakaka 3 je uttarAvasthAe gAdIe AvyuM haze ane tenA putra ane pautra moTA thayA ke tarata ja mRtyu pAmya agara mArI nAMkhavAmAM Avyo haze. te sivAya adhI sadImAM pAMca vaMzaje gAdIe AvI gayA, e asaMbhavita lAge che. cAra navIna rAjAonI je thaDI hakIkata ApI che te uparathI spaSTa jaNAya che ke teone bahu muzkelIo naDI haze. ApaNu dAnapatranA dAtA dhruva 3 jAne tenA zatru vallabha ane baLavAkhora saMbaMdhIo sAthe laDAI thaI hatI. dhruva 3 je paNa eka khaMDIo rAjA hato. rATheDanAM tAmrapatro tathA silAhAronA kAnerinA lekho uparathI anumAna thAya che ke ameghavarSanuM rAjya A samaya sudhI cAlyuM hatuM. trIjo zatru, " balavAna gUrjaro" e aNahilavADanA cAvaDA agara cApotkaTa haze, kAraNa ke 9 mI sadImAM gurjara kahI zakAya tevuM bIjuM ke rAjaya na hatuM. kRSNAjInI "ratnamAlA " mujaba I. sa. 841 thI 865 sudhI khemarAja agara kSemarAje aNahilavADamAM rAjya karyuM hatuM. ane bharUca meLavavA mATe dhruvanA anujanI sahAyathI ghaNuM karI Aja gUrjare mehanata karI hatI. dAnamAM karmAntapura sAthe joDelAM 116 gAmonuM pA2AhuNaka gAma je jIbhA nAmanA avaryu agara yajurvedanA ziSya tathA lAkSAyaNa gotranA brAhmaNane ApyuM hatuM. tene hetu eka satra athavA sadAvrata calAvavAne tathA dhArmika kriyAonuM kharca karavAno hato. te meLavanAranA pitAnuM nAma netraya (kadAca nenna5) ane tenA dAdAnuM nAma rAdhi hatuM. pArADaNaka gAmanI sImAmAM " brAhmaNakulanuM nivAsasthAna" meTTaka ApyuM che. A suratathI bAraDolInA rastA upara AveluM ane moTAlA brAhmaNonAM asala sthAna tarIke prasiddha thayeluM moTA gAma che. ApaNu dAnamAM tApI nadInI dakSiNa taraphanA eka gAmane nirdeza karelo che te uparathI puravAra thAya che ke bharUcanA rAThoDanA rAjyamAM dakSiNa gujarAtane samAveza thato hato. A hakIkata kAvI ane gujarAtanAM patarAMe akkasa rAkhI hatI. hAlanA samayamAM paNa tApI nadInI dakSiNamAM rAThaDa kRSikAro maLI Ave che. ApaNuM dAnapatramAM sUryagratuNano ullekha Apela hovAthI dAna ApavAno divasa cokkasa thaI zake che. prophesara jekebI ane Do. bagesa khAtrI pUrvaka kahe che ke te tArIkha i. sa. 867 nA junanI 6 ThI hatI, ane A divase sUryagrahaNa thayuM hatuM. A zAsanane dUtaka zrI goviMda hate. For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarUM pahelaM 1 o svasti [ // ] sa vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAMteMdukalayA kamalaM kRtaM // [1] AsIdviSattimiramudyatamaMDalAyo dhvasti nayaM-[6] 2 .... ... ... ... nabhimukho raNasavarISu / bhUpaH zucimvidhurivA stadigaMtakIttiggovindarAja iti rAjasu rAjasiMghaH // [2 ] dRSTvA camUmabhimukhI subhaTA:- [7] 3 hAsA munnAmitaM sapadi yena raNeSu nityaM / dRSTA dhareNa dadhatA bhrUkuTI lalATe khaGgaM kulaM ca hRdayaM ca nijaM ca satvaM // [5] khaDgaM karAyAnmukha4 .... ... ....tazca zobhA mAno manastaH samamevayasya / mahAhave nAma nizamya sadyaH trayaM ripUNAM vigalatya kAMDe // [ 4 ] tasyAtmajo jagati vizrutazrubhrakIrti5 .... ... .... .... rAgatihAriharivikramanAmadhArI / bhUpastRvi TapanRpAnukRtiH kRtajJaH zrIkakarAja iti gotramaNirvabhava // [5] tasya prabhinna karaTa6 cyutadAnadaMtidaMtaprahArarucirollikhitAMsapIThaH / kSmApaH zitau kSapitazatrurabhUtta nRjasadrASTrakUTakanakAharivendrarAjaH // [6] 7 tasyopArjitamahasastanayazcaturadadhivalayamAlinyAH [1] bhoktA bhuvaH zatakratu sadRzaH zrI datidurgarAjobhUt // [ 7 ] kAMcI8 ... .... ....zakeralanarAdhipacola pANDya zrI harSavajraTavibhedavidhAnadakSaM kaNNArTakaM valacityabhajeyamanyaibhRtyaiH kiyadbhirapi 9 .... .... ....yaH sahasAjigAya // [ 8 ] AsetovipulopalAvalilasallo___lommimAlAjalAdApAleyakalaMkitAmalazilAjAlAtu10 ... .... .... pArAcalAt |aapuurvaaprvaari rAzipulinaprAMtaprasiddhAva. dhe yeneyaM jagatI svavikramakalenaikAtapatrIkRtA // [9] tasmi divaM 11 .... .... ....prayAte vallabharAje'kRta pracA vAdhaH / zrIkakarAjasUnurmahI. patiH kRSNarAjAbhUt // [10 ] yasya svabhujaparAkramamaniH zeSotsAditAridikpapaM. 1 vA oM, AsIviSa; dhvasti nayana. paM. 2 vAyo raNazavarISu, rivAptadigantakIrti; rAjasiMhaH paM. 3 pAyo nija.5 paaye| sadyalayaM. 5. 5 pAyo bhUpastriviSTapa paM. 1 pAyA tanujaH, kanakAdi. 5. 7 in natAni yI yAMcabhau ... 10 mina For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rajA dhruva 3 jAnuM bharUcarnu dAnapatra 12 .... .... ....kaM / kRSNasyevAkRSNaM caritaM zrIkRSNarAjasya // [ 11 ] zrubhatuMgatugaMturagapravRddhareNUvaruddharavikiraNaM / grISmepi nabho nikhilaM 13 prAvRTkAlAyatespaSTaM // [ 12 ] rAhapyamAtmabhujajAtavalAvalepamAjau vijitya nizitAsilatAmahAraiH / pAlidhvajAvalizu 14 .... bhAmacireNa yo hi rAjAdhirAja paramezvaratAM tatAna // [ 13 ] pAtA. yazcaturaMkhurAzirasanAlaMkArabhAjo bhuvaH ( / ) trayyAzApi kRtadvijA15 .... .... ....maraguruprAjyAjyapUjAdaro dAtA mAnabhRdazraNIrguNavaMtA yau sau zRyo vallabho ( / ) bhoktuM svargaphalAni bhUritapasA snAnaM jagamA16 .... .... ....maraM // [ 14 ] yena zvetAtapatraprahataravikaravAtatApAtsa lIlaM (1) jagme nAsIra dhUlIdhavalitazirasA vallabhAkhyaH samAjau / / zrIma17 .... .... ... ... govindarAjo jitajagadahitastraNavaidhavyadakSaH tasyAsItsUnurekaH ( / ) kSaNaraNadalitArAtibhattebhakuMbhaH // [ 15 ] tasyA nujaH zrIdhu18 varAjanAmAmahAnubhAvopahatapratApaH / prasAdhitA'seSa narendacakraH krameNa bAlArkava. purvabhUva // [ 16 ] jAteyatracarASTrAkU[ Ta ]ti19 ... ... lakesabrUpacUDAmaNau( 1 ) gurvI tuSTirathAkhilasya jagataH susvA mini pratyahaM / satyaM satyamiti prazAsati sati kSmAmAsamudrAMtikA- (1) 20 ... ... ... mAsIddharmapare guNAbhRtanidhau satyatratAdhiSThite // [ 17 ] rakSatA yena niHzeSaM caturaMbhodhisaMyutaM / rAjyaM dharmeNa lokAnAM kutA tuSTiH parA hR21 di // [ 18 ] tasyAtmajo jagati satprathitorukIrtiggoMviMdarAja iti gotra lalAmabhUtaH / tyAgI parAkramadhanaH prakaTa pratApasaMtApitAhi22 tajano janavallabhobhUt // [ 19 ] pRthvIvallabha iti ca prathitaM yasyAparaM jagati___nAma // yazcaturudadhisImAmeko vasudhAM vaze cakre // [ 20 ]. 23 ... ... ... ... eko nekaneraMdradasahitA nyastAnsamastAnapi prokhA___tAsilatAprahAravidhurAM vadhvAmahAsaMyuge / lakSmImapyacalAM cakA. 24 ... ... ... ... ra vilasatsaccAmaragrAhiNI ( / ) saMsIdadguruviprasa____ anasuhRdvaMdhUpabhogyAM bhuvi // [ 21 ] tatputrotra gate nAkamAkampitaripuvraje // ... zrImahArAjazAkhyaH khyAto rAjAbhavadguNaiH // [ 22 ] arthiSu yathArthatAM yassamabhISTaphalAptilabdhatoSeSu / / 5. 14 vAMyA bhuvastrayyAzcApi. 5. 15 pAyo pUjAdaraH, dagraNI yosau thiyo, 5 16 yA sadAjau 5. 18 variprAsAdhitAzeSaH 5.29 vaya bidhuzan baddhA. For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha patarUM bIjuM-a 1 vRddhi ninAya[ pa ramAmamoghavarSA[ bhidhA ]nasya [23] // rAjAbhUttatpi tRvyo ripubhavavibhavodbhUtyabhAvaikahetu lakSmImAnidrarA2 .... ... joguNanRpanikarAMtazcasatkArakArI / rAgAdanyAnvyudasya prakaTita viSayA yaM nRpA sevamAnA rAjAzrIreva cakre sarka3 .... ... lakavijanodgItatathyasvabhAvaM / [ 24 ] nirvANAvAptivANA sahi. tahitajanA yasya mAnAH suvRttaM (1) vRttaM jitvAnyarAjJAM carita mudayavA4 ... ... ... sarvatodiksa kebhyaH / ekAkI dRptavairiskhalanakRtisaha prAtirAjya sazaMkaH // lATIyaM maMDalaM yastapana iva nijasvAmidattaM 5 ... ... ... ... rarakSa // [22] sUnurvabhUva khalu tasya mahAnubhAvaH zAstrAya vodha sukha lAlitacittavRttiH / yo gauNa nAma parivAramuvAha pUrva zrI6 kakkarAja [ mubha ] gavyapadezamuccaiH // [26] zrIkakarAja iti rakSita rAjya bhAraH sAraM kulasya tanayo naya zalizauryaH / ta7 ... ... syAbhavadvibhavanandita vandhusArthaH pArthaH sadeva dhanuSi prathamaH ___ zUcInAM // [ 27 ] dAnena mAnena sadAjJayA vA vIryeNa [ zau ]ryeNa ca kopi 8 ... ... ... bhUpaH / e [te ] na tulyosti na veti kIrtiH sakautukA bhrAmyati yasya loke // [ 28 ] svecchAgRhIta viSayA dRDha saMghabhAjaH prodvRttapta9 ... ... ... tarazrulkika [ rA ] STrakUTAnutkhAtakhaDganijavAhubalena jitvA yomoghavarSa iti rAjyapade vyadhatta // [ 29 ] putrIyatastasya mahAnubhAvaH kRtI 10 kRtajJaH kRtavIryavIryaH / vazIkRtAzeSanarendravRndo babhUva sUnudhdhruva-rAjanAmA // __ [30] candrojaDo himagiriH sahimaH prakRtyA vAtazcalazca. 11 ... ... tapanastapanasvabhAvaH / kSAraH payodhiriti taissamamasya nAsti yeno pamA nirupamastata eva gItaH // [31] raNa zirasi khar3aghAtaiva12 ... ... ... llabhadaMDaM parAGmukhIkRtya (1) zastrazatazuddhadehaH svargama gAdeka evAsau // [ 32 ] tasyA zeSanarAdhipahRtayazasaH svargaloka13 ... ... ... gatakItteH / zrImAna kAlavarSastanayaH samabhUtkulAlaM vaH / [33 ] vallabhadaMDAkAMtaM vighaTitaduSTAnunIvivargaNa / pi14 ... ... ... tRparyAgatamacirAnmaDalamadhyAsitaM yena // [ 34 ] / priya vAdI satyadhanaH zrImAnanujIvivatsalo mAnI / pratipakSa5.2 paaye| guNi. rAntazcamatkAra, nRpAn rAjya. 5.1 paaye| rAjye (?) sazako 5. 6 paaNye| naya zauryazAlI. 5. 5 yaaye| sadaiva. pa. bAyokTAna ukhAna --rAjyapadaM 5.13 paaN| kItaH For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaSTrakaTa gajA dhruva 3 jAnuM bharUcanuM dAnapatra 15 ... ... kSobhakaraH zrubhatuMga zrubhakaraH suhRdAM // [ 35 ] tasmiM svaggIbhUte guNavati guNavAn guNAdhikaprItiH / samabhUddhavarAjasa16 mo dhruvarAjastuSTikRlloke // [ 36 ] itobhimukhamApatatpravalagUrjarANAM valaM ( / ) ito vimukha vallabho vikRti mAgatA bAndhavAH ( / ) 17 ... itonujavikuvitaMzamamagAtsamastaM bhayA daho sphuraNamadbhutaM nirupameMdra khaDga sya te // [ 37 ] gUrjaravalamativala18 ... ...vatsamudyataM vRMhitaM ca kulyena / ekAkinaiva vihitaM parAGmukhaM lIlayA yana // 38 ] yazcAbhiSiktamAtraH paraM 19 ... ...yazaH tyAgazauryatovApa / zrubhatuMgajotituMgaM padaM padAmoti nAcitraM // [39] yazca svabhujavalArjitamapIha rA20 jyaM vibhajyabhRtyAnAM / bhayamapi vidveSijane dhanaM dadAvatthine kAmaM // [40] dhArAvarSasamunnatiM gurutarAmAlo21 ... ...kya lakSmyA yuto dhAmavyApta digantaropi mihiraH sadRzyavAhAnvitaH / yAtaH sopizamaM parAbhavatamovyAptAnanaH 22 .... .... kiM punaryetIvAmalatejasA virahitA hInAzca dInA bhuvi // [ 41 ] yaM prApya vijijata pUrvasakalaguNaM pAlitA23 ... ... ...pi sagarAdyaiH [1] priyanAthalAbha tuSTA vasudhApi sakAmatAmApa / / - [42 ] tenedamanilavidyuccaMcalamavalokya jIvi patarUM bIju 'ba' 1 ... ...tamasAraM [ / ] kSitidAnaparamapuNyaH pravartito dharmadAyoyaM // [ 43] ___ sa ca samadhigatA'zeSamahAzadvamahA2 ... ...sAmaMtAdhipatidhArAvarSa zrIdhruvarAjadevaH sarvAneva yathAsaMvadhyamAnakAtrA STrapativiSayapatigrA3 makUTAyukta niyuktakAdhikArika vAsApakamahattarAdinsamanudarzayatyastu vaH savi ditaM yathA mayA 4 mAtApitrorAtmanazcaihikAmuSmikaM puNyayazobhivRddhaye // viprobhUdbhadrapalyA vahudhana janatAsaMkulAyAM dha5 rAyAM ( / ) khyAtaH zrIDhoDinAmA janitajanasukho'dhvaryusabrahmacArI / yasminna___ thijanA( :) dadatyavirataM prA6 jyaM kRtAnnAdikaM (1) nizcitodarapUraNaH samabhavandubhikSakAleSvapi // [ 44 ] vennAM sa labdhvAdhruvarAjadevAtsapAyA tasmin svargIbhute. 5. 18 pAyA yazasyAga, yadApnoti no. 5. 21 vAMyA sadazya. 5. 22 pAMthA puna. For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 7 traM dadau sarvajanopakAri / dine dine yasya gRhe narendrAH sahasrazo bhuMjate bhUsu rAzca // [ 45 ] tasya sutaH sa8 trapatiH nennapyanAmA tatputrAya lAkSAyaNasagotrAya jojibhAabhidhAnAya kAnta puraprati9 vRddhaSoDazottaragrAmazatAntaH pAtI pArAhaNakaM grAmaH yasyAghA10 ... ... ... ... TanAni pUrvasyAM dizi kuMDIravallikA nAma grAmaH dakSiNataH vennAhArAMtaH pA11 ... ... tI khaurAcchakaM nAma grAmaH tathA dakSiNata eva joNandhA nAma grAmaH pazcima12 taH mottakAbhidhAnaM brAhmaNasthAnaM uttarataH moivAsakaM nAma grAmaH 13 evamayaM caturAghATanopalakSitaH sodgaH saparikaraH savRkSamAlAkulaH sasImApa yantaH sadaMDa14 ... ...dazAparAdhaH sotpadyamAnaveSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyo'cATabhaTa pravezyaH sarvarAjakIyAnAmahasta15 ... ...prakSepaNIyaH bhUmicchidranyAyena AcaMdrALaNavakSitisaritparvatasamakA lInaH putrapautrAnvayaH 16 kramopabhogyaH pUrvadattadevadAyabrahmadAyarahitaH abhyaMtara sidhyA zakanRpakA lAtItasaMvatsaraza17 teSu saptasvekUnanavatyadhikeSvakataH saMvat 789 jyeSThAgAvAsyAyAM Aditya[ pra] haNapaNi 18 zrIbhRgukacche narmadAyAM mUlasthAnatIrthe snAtvA satra pravartanAthaM valicaruvaizvade vAgnihotrAdi19 kriyotsarpaNAtthaM ca udakAtisagrgeNa dattaH atosyocitayA brahmadAyasthityAmuM. jato bhojayataH patarUM trIjeM 1 kRSataH karSApayataH pratidizato vA na kenacitparipaMthanA kAryA / tathAgAmi nRpati bhogapatibhirasma2 dvaMzyairanyairvA sAmAnyabhUdAnaphalamavetya vidyullolAnyanityAnyaizvaryANi tRNAgra lamajalaviMducaMcalaM ca jIvitamA3 kalayya svadAyanirvizeSoyamasmadAyonumaMtavyaH paripAlayitavyazca / yazcAjJAnati mirapaTalAvRttam 4 tirAcchidyAdAcchidyamAnaM vAnumodeta sapaMcabhivhApAtakairupapAtakaizca saMyukta[:] syAdityuktaM bhagavatA vedavyAM5. 4 pAyo veda. For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTakaTa rAjA dhrava 3 jAnuM bharUcanuM dAnapatra 5 sena vyAsena // paSTi varSasahasrANiH svarge tiSThati bhuumidH| AcchettA cAnumaMtA ___ ca tAnyeva narake vaset // [ 56 ] viMdhyA 6 TavIpdatoyAsu zruSkakoTaravAsinaH / kRSNAhayo hi jAyate bhUmidAyaM bharaMti ye // [47 ] agnerapatyaM prathamaM suvarNaM bhUvaiSNa7 ... ...vI sUryasutAzcagAvaH / lokatrayaM tena bhavaddhi dattaM yaH kAMcanaM gAM ca ___ mahIM[ ca dadyAt // [ 48 ] vahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarA8 ... ...dibhiH / yasya yasya yadA bhUmi stasya[ tasya ] tadA phalaM // [49] yAnIha dattAni purA narendranAni dharmArthayazaskAraNi [[ ] nirmA9 ... ... ...tmyavAMtapratimAnI tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta // [ 50 ] ___ svadattAM paradattAM vA yatnAdrakSa narAdhipa / mahI mahimatAM zreSTha 10 ... ... ... ...dAnAcchreyonupAlanaM // [51 ] nAyamatyaMtasaMvAsaH kasya citkenacitsaha / [ asti ] svena zarIreNa kimutAnyaiH pRthagjanaiH // [ 52] 11 prANena dhAryate kAyaH sa ca praNaH samIraNAt // samIrazcAti capalaH [ kRta ] mapyAyuradbhutaM // [ 53 ] saptalokaika12 nAthasya viSNorapi mahAtmanaH / neyaM niyatavAsA zrI[ : ] kimutAnyasya kasya cit // [ 54 ] sAmAnyoyaM dharmasetuH sa. 13 ... rveSAmiha bhUbhujAM / yatotaH pAlanIyoyaM kAle kAle mahAtmabhiH / / [15] ___ koTistu vAjapeyAnAM lakSaM vizvajitAM tathA [ / ] / sahasrama14 ... ... ...zvamedhAnAM svahastazcaiva tatsamaM // [56 ] iti kamaladalAMvuvi ndulolAM zriyamanucityamanuSyajIvitaM ca / ativimalamanobhi15 ... ... ... ...rAtsanInaiH nahi puruSaiH parakIrtayo vilopyAH // [ 57 ] zrImacchaMbhatuMgasuto dhArAvarSAnujaH raNe yena ninitya vairiva... ... ... ...ggaM rAjyaM vihitaM sthiraM bhrAtuH / / [58 ] bhasmIkRtyA risenA yagajabahulAmapyasaMtuSTabhAvo brahmANDaM vyAptukAmaH pRthuca17 ... ... ... ...TulazikhAbhAsuraH krodhavahniH / dRSTaH padmAsanAdhairgaganata lagatairyasya gIrvANa vRndaiH ( sa ) zrImagovindarAjo 18 ... ... ... ...nirupamavihito zAsane dUtakotra // [ 59 ] likhitaM cedaM sAMdhivigrahika zrIkalyANe neti // 19 ... ... ... svahastoyaM mama zrIdhruvarAja devasva zrImadakAlAvarSa devasUno[ : ] // 5. pAyA haranti. 5. 8 jAne tasya zAnI nIya che. 5. 11 pAyA prANaH. paM. 15 pAyo nInaina, zrImacchubha, nujo, nirjitya. 5. 16 pAyo senAM brahmANDaM, paM. 17 pAyA zrImadgo. 5. 18 vAyo vihitaH. For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujagatanA aitihAsika lakha bhASAntara (1) jenA nAbhikamaLamAM brahmAe vAsa karyo che te ( viSaNuM ) ane hara jenuM zira Indu kalAthI bhUSita che te tamArI rakSA kare. ( 2 ) rAtrie kiraNo pheMkI timira haNanAra ane maMDalAgra unnata kSitija upara karIne pRthvImAM teja prasarAvanAra nirmaLa Indu mAphaka vizvavyApI yazavALe, nirmaLa teja saMpanna, asi uMcI karI ane AgaLa kuca karI zatruone haNanAra rAjasiMha goviMdarAja nRpa hatA. ( 3 ) tenI sAme vIra yoddhAothI prakAzatI senA AvatI raNamAM joI, sadA te adhara karaDI ane bhramara guMthI, asi, kuLa, hadaya ane vairya ucuM karate. ( 4 ) jyAre mahAyuddhamAM tenuM nAma tenA zatruo sUNutA tyAre temanA karamAMthI asi mukhamAMthI zobhA, ane hadayamAMthI gaI A traNa cIje nirantara sahasA temanI pAsethI sarI jatI. ( 5 ) vizvavikhyAta ujajavaLa yazavALe. duHkhI jananuM duHkha kApanAra, harinA padanA sthAnane sahAya karanAra, svarganA nRpa samAna, udAra tene putra zrIkakkarAja tenA pachI rASTrakuTa vaMzano maNi thaye. ( 6 ) umadA rAphaTanA merU parvata samAna, agijanAM bhedelAM kumbhamAMthI jharatA madathI ujajavaLa ane daMtaprahArathI ujharaDA thaelA jhuMdhavALo, bhUmipara zatruono nAza karanAra idrarAja nRpa tene putra hato. ( 7 ) tene, Idra samAna, cAra sAgarathI AvRta akhila jagatane upabhega karanAra, ane mahimA prApta karanAra zrIdantidugarAja putra hate. (8) teNe muThThIbhara bhUthI satvare karNATanI asaMkhya senAno parAjaya karyo ane kAcIza, kerala, cala, pAtha, zrIharSa ane vajIrane parAjaya karavAmAM te dakSa hate. ( 9 ) tenA parAkramathI teNe mahAna khaDakanI hAramAM AgaLa vadhatAM taraMgonAM jaLa prakAze che te rAmasetuthI himAlaya jyAM vimaLa prabhAvALA khaDakonA Dhaga himazikhAethI kalaMkita thAya che tyAM sudhI ane pUrva ane pazcimanA sAgaranA retIvALA kinArAnI sImA sudhI A jagane tenI rAjasattA nIce ApyuM. ( 10 ) jyAre te valabharAja vargamAM gayo tyAre prajAne nahIM pIDanAra kakkarAjane patra kRSNarAja nRpa thaze. ( 11 ) jenA bAhubaLathI asaMkhya zatruo pUrNa nAza pAmyA hatA te kRSNarAjanuM carita ( vasudevanA putra )kR Na samAna niSkalaMka hatuM. ( 12 ) zubhatuMganA mahAna athI uDelI rajanAM vAdaLathI suryanAM kiraNo retuM AkhuM nabha grISmamAM paNa varSa bAtu AvI hoya tevuM lAgatuM. ( 13 ) teNe yuddhamAM AtmabhujabaLanA garvavALA rAhune tIphazu asinA prahArathI parAjaya karyo ane satvara aneka pAlidhvajathI ujajavaLa thaelA "rAjAdhirAja' ane "paramezvaranA mahAzabdanI prApti karI. ( 14 ) cAra sAgarathI AvRtta banI bhUSita thaelI pRthvIne ane pavitra zAstrane paNa te pAlaka hatuM. te brAhmaNane ghaNuM ghI ApatA, amaranI sevA karato, ane gurUone mAna Apate. te udAra, madavALa, guNIjanamAM prathama ane lakSamIne vallabha hato. tenA mahAna tapathI svarganAM phaLane upabhega karavA te amonA dhAmamAM gayo. | ( 15 ) tene, vallabha nAmathI vikhyAta, jagatanA parAjaya karelA zatruonI vadhuone vidhavA banAvavAmAM dakSa, arinA masta gonAM kubha yuddhamAM kSaNamAM bhedanAra nAsIra (sainyanA 1 pAlikvajanA artha mATe me I. e. je. cha pA. 11: 245. . phalInI neTa. For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA dhruva 3 jAnuM bharUcanuM dAnapatra AgalA bhAga )nI dhULathI zveta banelA zira sahita, suryanAM kiraNAnI garamI veta chatrathI dUra rAkhavAmAM AvI hatI tethI yuddhamAM nitya lIlAvALI gatithI cAlanAra zrIgoviMdarAja nAmane putra hatA. ( 16 ) tene anuja zrI dhavarAja mahApratApI, ane apratibaddha vikamavALo hato ane sarva nRpane parAjaya karIne cahuDa pratApamAM uSAnA sUrya samAna krame thaye hate. ( 17 ) jyAre sanapimAM maNi te rAkTane nAyaka thayo ane jyAre te je dharma parAyaNa hato, je amRta samAna guNone sAgara hato, je satyavrataparAyaNa hato ane je pRthvImAM sAgaranA kinArA sudhI rAjya karatA tyAre te sArA nupathI akhila jagata nitya Anada pAmatuM( uccAratuM ) " khare satyayuga punaH Avyo che.' ( 18 ) tyAre te cAra sAgara sahita akhila rAjayamAM dharmarAjaya kare tyAre jananA hRdayamAM ati AnaMda thayo. ( 19 ) tene tenA vaMzanuM bhUSaNa, udAra, janene priya, pratApa dhanavALo, mahAna vikamathI nija zatruone saMtApanAra ane guNIjanothI A jagamAM sarvatra vyApelA yazavALe geviMdarAja putra hatA. ( 20 ) jagamAM vikhyAta tenuM bIjuM nAma pRthvIvallabha hatuM. sahAya vinA teNe cAra sAgarathI AvRta thaelI pRthvI vaza karI. ( 21 ) pachI tenI kheMcelI asinA prahArathI mahAyuddhamAM duHkhI thatA te napanA maMDaLa sahita temane sane ekatra sahAya vinA bAMdhI, lakSamIne sthira banAvI tene pitAnI uttama, ane ujajavaLa caurI dhAraNa karavA pharaja pADI ane pIDAtA gurUo, dvija, saMto, mitro ane badhujanathI upabhega thAya tevI tene ( lakSmIne) banAvI. | ( 22 ) jyAre A vIra jenI samIpamAM zatruo kaMpatA te svargamAM game tyAre sadaguNa mATe vikhyAta tene putra zrI mahArAja zarva nRpa thayo. ( 23 ) sarva Arthijane abhilASa pUrNa thayAthI tuSTa thayA hovAthI teNe amedhavarSa(vRthAdAnavRSTi na karanAra )nA apara nAmanI arthanI satyatA pUrNa satya karI. (24) tene pitRgRka zrIindrarAja, je zatruonA gaDamAMthI lakSmI adRzya thavAnuM eka ja kAraNa rUpa hato ane je guNAthI nRpamaMDaLanAM hadaya vismita karatA te, nRpa thaye. rAjyazrI anya nRpane cheDI tenI, premathI viSaya prakaTa karI, sevA karatI ane tenA ravabhAvanuM sarva kavio pAse meTethI gAna karAvatI. | ( 25 ) jenA mitro dhanuSapragamAM pravINa hatA ane tenA mATe maraNa mATe mAna loke taiiyAra hatA, je sadAcArI hatA, je sarva anya gRpamAM komAM adhika heI, jagamAM sarva dizAmAM unnata thatA hatA, je ekalo ja madavALA zatruonI paDatI karavA samartha hatuM ane je sUrya samAna hoI tenA svAmie tene ApelA lATa dezanuM rakSaNa karato te nRpa potAnA rAjya virUddha kenI zatrutAne bhaya rAkhatuM ? ( 26) tene, ati pratApI, zAstrArtha jJAnamAM rasa lenAra citta vRttivALo, ughADI rIte purAtana svarita nAma zrI kakakarAja ane anya gaNa nAma dhAranAra putra hato. ( 2 ) tene, tenA vaMzanuM bhUSaNa, nayanipuNa vIra, rAjyabhAra saMbhALanAra, aneka badhu janane zrImAnuM banAvI prasanna karanAra, pArtha( arjuna )ne dhanuSa nA dakSa prayAga )mAM sadA samAna, guNa janAmAM prathama zrI kakarAja nAmane putra janmyA hatA, For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujagatanA aitihAsika lekha ( 28 )dAnamAM, ( Bgya ) madamAM, sada-AjJAmAM, zauryamAM, ane vikamamAM tenA samAna anya nRpa che ke nahIM te jANavAnI jijJAsAvALo tene yaza pRthvImAM bhramaNa kare che. | ( ra ) taravAra myAnamAMthI kheMcanAra khAThanA baLathI, atimadathI phalAI gaelA ane paraspara draDha rIte ekatra thaI svecchA mujaba deza grahaNa karanAra rASTrakUTonuM maMDaLa je ghaNuM durthavasthita hatuM te jitI laI aA varSanA vikhyAta nAmathI rAjya karyuM. ( 30 ) tene, putra mATe abhilASa rAkhanArane, sadaguNI, udAra, mahApratApI, kRtavIrya samAna zauryasaMpanna ane sarva nupamaMDaLane vaza karanAra dhruvarAja nAmane putra janmyA. | (31 ) jaDa caMdrane athavA kudaratI rIte ThaMDo che te himagirine, athavA asthira pavana ke tApathI pIDatA svabhAvavALA sarya athavA kSAra udadhine tenI sAthe sarakhAvI zakAya nahIM tethI tene kavionA gItamAM te nirUpama kahevAya che (32) te, raNanA agre ekale rahI ane vallabhanI senAne nasADI mUkanAra aneka zastranA prahArathI zuddha dehathI svargamAM gaye. (33) tenA putra zrI akAlavarSa sarva pa pAsethI yaza haranAra, jene yaza svargamAM paNuM gaye hatA te tenA vaMzane AdhAra hato. (34) teNe ke jenA duSTa anujIvIo nimakaharAma(rAjadrohI) hatA teNe vallamanI senAthI caDhAI thaeluM nija pitAnuM sAmrAjya satvara pAchuM meLavyuM. ( 3 ) zaetaMga vANImAM mRda, satyaparAyaNa, zrImAna, anujIvinAmAM premALa, madavALA arine bhaya samAna hatuM ane mitronuM zreya karanAra hatA. (36) jyAre te dhamAM nRpe svargamAM game tyAre saguNamAM prItivALo, dhruvarAja sarakhe dhama, dhruvarAja pRthvIne prasanna karato. ( 7 ) tene (yuddha) mATe sAme tvarAthI maLavA AvatI prabaLa gUrjara senA, zatru vallabha pratipakSI thaelA badhujane, ane anujanA dagA te sarva tenA bhayathI zAMta thaI gayAM. aho ! nirUpama nupa? tAri asine camatkAra addabhuta hato. (38) teNe ekalAe ja sahelAIthI yuddha mATe taiyAra gUrjaranuM balavAna sainya je tenA badhu janethI punaH bharapUra hatuM tene nasADI mUkayuM ( 39 ) zubhataMgane putra ati ucca pada pAmyuM te kaMI addabhuta nathI. kAraNake hamaNAM ja lita thaI, dAna ane zauryathI sarvathI ucca yaza teNe prApta karyo. | ( 40 ) nija bAhabaLathI prApta kareluM rAjya tenA sevakone vaheMcI teNe zatruone bhaya utpanna karyo ane abhilASa pramANe dInane ane artha janone lakSamI ApI. ( 41 ) mihirane zrI sAthe coga hato ane te umadA badhujananA maMDaLathI AvRta hato. teNe parAkramathI sarva deza jitelA hatA, chatAM parAjayanA timirathI DhaMkAelA mukha sAthe te, dhArAvarSano pratApa nija pratApa karatAM adhika joI adrazya thaI gayA. keTalA tejahIna, duSTa ane dInajane pRthvI para tenI AgaLa naSTa nathI thatA ? ( 2 ) pRthvI sagara AdithI pUrva rakSita hatI chatAM nija pUrvajonA karatAM adhika guNasaMpanna priya prItamanI prApti thaI tyAre ja tenA manoratha pUrNa thayA hatA tethI AnaMda pAmI. (43) jIvita pavana ane vidyuta samAna caMcaLa ane asAra che ema mAnI A mahAna dharmAdAna teNe ApyuM che. For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrakUTa rAjA dhruva 3 jAnuM bhamcanuM dAnapatra mahA sAmaMtano adhipati zrI dhavarAja deva dhArAvarSa jeNe mahAzabdanI prApti karI hatI te rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, Ayuktaka, niyuktaka, AdhikArika, vAsApaka, mahattara Adine temanA saMbaMdha anusAra A zAsana jAhera kare che - tamane jAhera thAo ke A loka ane paralAkamAM mArAM mAtA pitAnA ane mArA yazanI vRddhi arthe meM ApyuM cheH () eka dhanavAna ane vastIvALA viSayamAM, bhadrapalImAM avaryu-( veda ) sabrahmacArI, janane sukha ApanAra zrIde nAmane prasiddha brAhmaNa hatuM, je vAraMvAra rAMdheluM anna Adi dAna detA, tethI arthijanene udara piSaNa mATe dukALamAM paNa ciMtA hatI nahI. | ( 45 ) teNe dhavarAja deva pAsethI cennA gAma prApta karI, sarva sajajananA zreya mATe teNe satra sthApyuM. tenA gRhamAM sahastra brAhmaNe ane rAjavaMzI jane nitya bhajana karatA. tene putra netraya satrane adhipati hata- tenA lAkSAyaNa gotranA, jojibhA nAmanA putrane, karmAntapura sAthe joDAelAM 116 gAma madhenuM pArAhaNaka gAma ApyuM che. tenI sImA -pUrva kacchIravalikA; dakSiNe nA AhAramAMnuM khorAchaka gAma ane jeNundhA gAmaH pazcime maTTaka nAmavALuM brAhmaNanuM dhAmaH uttare moI vAsakagAma. upara kahelI sImAvALuM A gAma bhaktithI ( zraddhAthI ) udvega sahita, uparikarasahita, sImApata vRkSanI hAra sahita, daza aparAdhanAM kAryono nirNaya ane daDanI sattA sahita, udabhavatI veThanA haka sahita, suvarNa ane annamAMnI Avaka sahita, sainikonA praveza mukta, rAjapurUSanA hastaprakSepaNumukta, bhUmichidranA nyAya anusAra, pUrva de ane dvijone karelAM dAna varja karI, putra, pautro ane vaMzanA, caMdra, sUrya, sAgara, pRthvI, nadIo ane parvatonA astitva kALasudhI upabhega mATe zaka nRpanA samaya pachI saMvata 789, jeSTha, amAsane sUryagrahaNa samaye bhugukacchamAM, narmadA nadImAM, mUlasthAna tIrthamAM 2nAna karI pUrvokta satranA nibhAva mATe, bali, ca, vizvedeva, agniheAtra AdI vidhi anuSThAna mATe pANInA ardhathI ApyuM che, jethI kai paNa pratibaMdha karaze nahIM ... ... ... (58) yuddhamAM zatruone parAjaya karanAra dhArAvarSanA anuja, zrI zubhatuganA putra zrI gavidarAje tenA bhAInuM rAjya acala karyuM. * ( 59 ) jenA ke analanI pahoLI ane cala jvALA, gaganamAM sthAna karatA zraddhAAdi devoe gaja ane azvathI pUrNa arisenA bhasma karI saMtoSa na pAmavAthI vizvamAM prasa2vA Atura che tevI joI, te ( goviMdarAja ) nirUpamathI tene, dataka A dAnamAM thayela hato. ane mahAsAMdhivigrahIka zrI kalyANathI A lakhAyuM che. A mArA zrI akAlapanA putra zrI dhruvarAja devane svahasta che. For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM130 ameghavarSa 1 lAnAM saMjAnanAM tAmrapatro za. 793 pauSa mAsa A patarAM muMbaI ilAkAnA thANuM paragaNAmAMnA saMjAna gAmamAMthI kaI pArasI gRhasthane maLyAM hatAM ane teNe pro. zrIdhara bhAMDArakarane ApelAM hatAM. teNe ja, be che. 2. e. so . 22 pA. 116 me temAMnA be leka upara noTa prasiddha karI hatI. temAM batAvavAmAM AvyuM che ke rASTrakUTa rAjA govida trIje, pratihAra rAjA nAgabhaTa, kanAjane adhipati cakAyudha ane gauDa 2AjA dharmapAla A badhA samakAlIna hatA. rASTrakuTa amoghavarSanuM A pahelAmAM paheluM pramANa bhUta tAmrapatra che. patarAM traNa che ane te dareka 18 iMca lAMbuM ane 10y iMca pahoLuM che, ke jarA jADI rAkhelI che, tethI lakhANanuM rakSaNa thAya che. paheluM ane trIjuM aMdaranI bAjue ja ane bIjuM banne bAjue ketaravAmAM AveluM che. patarAM majabuta laMbagoLa kaDIthI bAMdhelAM che. kaDI jhU iMca jADI che ane tene vyAsa 4" ane " che. patarAMne eka bAju kANAMmAMthI kaDI pasAra thAya che. kaDInA cheDA revelA che ane te upara carasa sIla che je 1 iMca uMcI ane pahoLI che. sIlamAM garUDanI mUrti che ane tenA banne hAthamAM sarSa che. garUDanA kAnanI upara be taktIo che paNa te zuM che te kapI zakAtuM nathI. garUDanI jamaNI bAju uparane khUNe gaNapati ane nIcenA khUNe pachI ane dIve che. DAbI bAju e uparanA khUNe devI che je siMhanI pAse ubhelI che ane jamaNA hAthamAM sUve che. tenI nIce pIchI che ane taLe svastika che. vacamAM nIce jamAvavizva e akSaro che. ketarakAma spaSTa ane sAdI rIte karavAmAM Avela che. paNa musaddAmAM bhUla haze tethI patarAmAM paNa bhUlo ghaNI che. akSare rASTrakUTanA bIjA lekhanA akSarone maLatA Ave che. bhASA AkhA lekhamAM saMskRta ja che. zarUvAtanA jhuM ane svarita bAda karIe te bAkIne lekha paM. pa7 ( trIjA patarAmAM) sudhI badhe padyamAM che. kaleka 23 ane 36 nA chaMda mattevikIDita che, je sAdhAraNarIte sAhityamAM jovAmAM AvatuM nathI. A lekhanA keTalAka pheko pro. kIlahera prakaTa karela amoghavarSanA kengaranA lekhanA zloko sAthe maLatA Ave che. A lekhanA 2, 3, 6, 8, 10-12, 27, 29, 36, 4pa ane 50-53, tenA 2 thI 15 lekanI sAthe maLatA Ave che. rASTaphaTa rAjA amoghavarSe A dAna karela che ane tene . 57-58 mAM paramabhaTTAraka, mahArAjAdhirAja, paramezvara jagatuMgadevanA pAdAnudhyAta, paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja, paramezvara pRthivIvallabha, valabhanarendradeva ema varNavyA che. ameghavarSa pitAnI rAjadhAnI mAnyapeTamAM raheto hato tyAre zaka saM. 793 mAM bali, carU, vaizvadeva, agnihotra ane atithitarpaNa kSiA mATe saMjAna pAsenI covIsImAMthI jharivalikA gAma cAra brAhmaNane ApyAnI hakIkata temAM che. dAna lenAra badhA brAhmaNo bahuvRca zAkhAnA che. temAMnA be (1) sAvikRvAranA pautra ane SaDaMgavada gelane dIkaro narasaMha dIkSita ane (2) bhaTTano pautra goviMda bhadrane dikaro kamavidu rakSAdiya bharadvAja gotranA hatA. trIje dAvaMDa gayisaDAsane pautra viNabhaTTaro dIkaro thaiMgavindra trivikama vamukha gotra hato ane etho haribhaTTane pautra gevAdityabhaTTane dIkare kezava-gahiyasahAsa vatsa gotra hatuM. te badhA karahADa paragaNAnA hatA ane kadAca karavADA brAhmaNa haze. 1 e. I. va. 18 pA 23 5 . Ara. bhAMDArakara 2 e. I, . 1 pA. 29 For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAdhavarSa 1 lAnA saMjAnanA tAmrapatrA zarUvAtamAM e pachI cAlu maMgaLAcaraNano leka che. tyArapachInA kalekamAM vIranArAyaNanI stuti che. nArAyaNumAM vaMzatpAdaka nArAyaNane ja nahIM, paNa ameghavarSanuM te bIrUda hovAthI tene paNa ullekha haze. kaloka. 3-yaduvaMzamAM pUcchakAjano dIkaro goviMda hato. A goviMda mA kheTanA rASTrakUTavaMzane govida 1 le samajo. ka. 4-6 tenA pachI karka gAdIe Avyo. lai. 7 tenA pachI iMdrarAja thaye kheTakanA cAlukyanI dIkarI rAkSasavivAhathI para hate. kheDA( kheTaka )nA cAlukaya eTale ke bAdAmimAM rAjyakartA cAluyanI zAkhA gurjara cAlukaya sAthe indrarAja AkhaDa hatuM, ema A uparathI samajAya che. zaka 679(757 I. sa. )nAM AngolI cArolI( surata paragaNAmAM )nA tAmrapatramAM rASTrakuTanI vaMzAvaLI nIce mujaba che, ( 1 ) karka, (2) tene dIkaro dhruva, ( 3 ) tevA dIkaro govida, (4) tene dIkare ke bIje. Ane mahArAjAdhirAja, paramezvara, parama bhaTTAraka ityAdi kahela che tethI anumAna thAya che ke 3 jo ane 4 che te daktidurganA pitA indrarAjanI uparanA goviMda ane karka hoya. paraMtu jyAre karka mATe za. 679 maLe che tyAre sAmanagaDhanA tAmrapatramAM tenA pautra daktidurga mATe za. 675 nI sAla ApI che. paNa A sAmanagaDha. nuM tAmrapatra dAnavibhAgamAM banAvaTI che ema che. phalITejha batAvyuM che ane lipi vigere uparathI paNa Do. vI. esa sukathaMkare ja banAvaTI jAhera karela che, tethI upara batAveluM sAmya baMdhabesatuM Ave che ane daktidurga pahelAM tenA pUrvajo dakSiNa gujarAtamAM hatA ema pUravAra thAya che. . 8 indrarAja pachI daktidurga gAdIe Avyo. . 9 teNe ujajanamAM hiraNyagarbhavidhi karI tyAre gurjara ane bIjA rAjAone pratihAra banAvyA. IlorAnA dazAvatAranI guphAnA lekhamAM dantidurgane mahArAja zarva lakhyo che ane teNe ujanamAM mahAdAna karyAnI hakIkta paNa Apela che. A uparathI ema paNa samajAya che te pratihAranAme gurjara vaMza ujajanamAM te vakhate rAja karato hate. tethI pratihAravaMzanA rAjAo mahadaya( kanoja)mAM vasyA te pahelAM rajaputAnAnA bhinamAlamAM nahIM paNa ujajanamAM rahetA ema mAnavAnuM kAraNa maLe che. he. 10 daktidurga pachI zubhatuMga vallabha eTale ke kRSNa 1 lo thaye. teNe cAlukyanI sattA chInavI lIdhI ema lakhyuM che. kelo. 12 tenA pachI prabhUtavarSa eTale ke goviMda bIje thayo ane tyArapachI dhArAvarSa eTaleke dhruva thaye, le. 14 dhruve gaMgA ane yamunA vacce nAsatA gauDarAjAnAM chatra vigere paDAvI lIdhAM hatAM. dhruvano samakAlIna thaI zake e gauDarAjA pAla vaMzane dharmapAla agara tene pitA gopAla hoI zake. te vaMzanA lekho uparathI joI zakAya che ke gopAla kAMI tevo parAkamI na hote tethI dharmapAlane A ullekha haze. potAnA rAjyanI bahAra tenI hAra thaI tethI ema anumAna thAya che ke kadAca kanAjanA rAjAnI madade te gaye hoya. vaDodarAnA tAmrapatramAM dha gaMgA ane yamunA vacceno pradeza jitya ema lakhela che tenAthI uparanA anumAnane Teko maLe che. te pradeza kanojanA rAjya sAthe maLato Ave che, ane ema lAge che ke vatsarAjane harAvIne prava uttara tarapha vadhato haze tyAre gauDarAjA madade AvyA hoya tene paNa harAvI tenAM chatra vigere paDAvI lIdhAM. zlo. 15 dhruvanI kIrti svargamAM pahoMcyAnuM eTale ke te svargastha thayAnuM lakhyuM che ple. 16 dhruvane nirUpamane IlakAba hato ane tene dIkaro goviMda 3 ne gAdIe Avyo ke tarata khaMDIyA rAjAone keTalAkane tenI gAdI pAchI ApI ane maMtronI salAha virUddha tenA bApe keda karela gAMga rAjAne choDI mUko. ka. 17, 18, pitAnA moTA bhAI raNuvaleka kaMbhadevanI uzkeraNIthI bAra khaMDIyA rAjA sAthe tene gAdIe beThA pachI tarata laDavuM paDayuM hatuM. gAMga rAjAe khaMDaNI ApavAnI nA pADI tethI pharI keda karavAmAM Avyo. 4 I. e. va. 11 pA. 110 * e. I. va. 14 pA. 121 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha zlo. 19-20 goviMda 3 jAnAM cAlu vakhANuM che ane tenuM tribhuvanadhavalanuM navuM bIrUda jANavAmAM Ave che. ple. 21 uttaramAM vijaya yAtrAe nIkaLyAnuM varNana che. teNe nAgabhaTTa ane candraguptane harAvyA. goviMda trIjAne samakAlIna hoI zake te madhya prAMtamAM kezala pradezamAM zrIpura athavA sirapuramAM rAjya karate mAtra eka ja candragupta hatA. te pAMDava vaMzane hatuM ane pAMva vaMza 8 mI ane 9 mI sadImAM sarvoparI sattA bhagavato hate. nAgabhaTTa te pratihAra vaMzanA avantinA rAjA vatsarAjane dIkare hate. . 23 himAlayanA jharaNAnAM pANI tenA ghoDA tathA hAthIoe pIdhAM ane tyAM dharma ane cakAyudhane namAvyA. tene kIrtinArAyaNanuM bIrada maLyuM. dharma te pAlavaMzane dharmapAla ho joie ane cakAyudha te dharmapAla mAraphata kAjanI gAdI jene maLI hatI te have joIe. zlo. 24 himAlayathI goviMda trIje narmadA tarapha vaLyo ane pUrva tarapha vaLIne nadIne kAMThe kake prayANa karIne mAlavA, kezala, kaliga, vaMga, dAhala ane eDakanA pradezo jityA. AMhI tene vikamanuM bIrUda ApavAmAM Avela che. ple. 25 pitAnA zatrune dabAvIne nadInA bIjA kAMThAtarapha gayo ane vidhyAnI taLeTImAM rAjadhAnImAM rahyo. le. 26 mahArAjA zarva nAmanA nAnA rAjAnA rAjyamAM hato tyAre tene putra janme, ane tenuM nAma mahArAjA zarva rAkhyuM. . ra7-28 joSIe te putranuM bahu ja ujavaLa bhaviSya bhAMgyuM. A putra te ameghavarSa ane rAjadhAnI te zrIbhavana hovI joIe ema bIjuM tAmrapatro uparathI cekasa thAya che. Tyo. 29 gavaMdanA bIjAM be bIrUda prabhUtavarSa ane jaganaMga ApelAM che. . 30-32 tyAMthI upaDI dakSiNa tarapha prayANa karI draviDa rAjA kerala, pAMDaya, cela ane 59lava vigerene harAvyA. tema ja kaliMga, magadha ane gurjara rAjAone harAvyAnuM paNa lakhyuM che. le. 33 baMDa khera keTalAka gAMga rAjAone keda karyA ane haNyAnuM paNa varNana che. helApuramAM rahIne teNe laMkAnA rAjAne namAvyo. tene rAvaNanAM be pUtaLAM maLyAM je zivanA maMdira AgaLa kAMcImAM jayastaMbha tarIke ubhAM karAvyAM. A helApura tuMgabhadrA pAse hatuM tethI mAIseranA hasana paragaNAnuM velApura athavA elara hoI zake. lo. 35-36 govinda 3 ja gujarI gayA bAda tene dIkarA ameghavarSa gAdIe AvyA. . 37-41 ameghavarSa gAdIe AgyA pachI sAmanta, saciva ane svabAe hullaDa uThAvyuM. paraMtu Arya pAtAlamalanI madadathI te zamAvI dIdhuM. A pAtAlamala keruM te khabara nathI. zravaNa baLageLAnA hokhamAM rASTrakUTa IMdra 4 thAne samakAlIna vajajaladevane bhAI pAtAlamala Ave che paNa te ameghavarSathI ghaNA kALa pachI che. zloka 47 lokone upadrava zAMta karavA mATe rAjA ke jene AMhI vIra nArAyaNa kahe che teNe pitAnI DAbI AMgaLI kApIne mahAlakSamIne apaNa karI. A mahAlakSamI te kelahApUra mAMnI devI hoya evo saMbhava che. leka 40 guptarALa karatAM ameghavarSa caDhIyAtA hate ema batAvyuM che. aitihAsika sAdhananI madadathI ema anumAna thaI zake ke A gupta rAjA skaMdagupta vikramAditya hoya. dAnamAM ApeluM gAma jharivalikA saMjAna cAvIsI mAM AveluM varNavyuM che. tenI sImA nIce mujaba che; pUrva kalyuvI nadI dakSiNe upalaDuththaka nAmanuM gAmaDuM pazcime nacgrAma ane uttare dhannavalikA nAmanuM gAmaDuM AveluM hatuM. A badhAM sthaLo nIce mujaba atyAre paNa maLI Ave che. saMjana te atyAre paNa teja nAme mazahura che. jharivallakA te jhareli, kallavI te kAla nadI agara dATo nAme oLakhAya che. u5lahaththaka te upalATa, nandagrAma te nandanagAMva ane dhanavalikA te dhAnelI che. muMbaI sarve zITa naM. 133 che ane 134 mAM A badhAM gAme ApelAM che. For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amoghavarSa 1 lAnAM saMjAnanAM tAmrapatrI akSarAntara patarUM pahelaM 1 oM [ // ] sa vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAntenduka layA kamalaMkRtaM // [1] anantabhogasthitiratra pAtu vaH pratApazIlaprabhavodayAcala[1] 2 zurATrakUTocchritavaMzapUrvajaH sa vIranArAyaNa eva yo vibhuH / / / 2 ] tadIyavI -yatayAdavAnvaye krameNa vA viva ratnasaMcayaH [1] vabhUrva govindamahIprati vaiH 3 prasAdhano pRcchakarAjanaH // [3] vabhAra yaH kaustubharatnavisphuradgabhastivistIrNamurasthalaM tataH [ / ] prabhAtabhAnuprabhavaprabhAtataM hiraNmayaM merurivAbhitastaTaM / [4] manAMsi 4 yatrAsamaiyAni santataM vacAMsi yatkIrtivikIrtanAnyapi / zirAMsi yatpAdanatAni vai riNAM yazAMsi yattejasi nezuranyataH // [6] dhanussamutsAritabhUbhRtA mahI prasAritA 5 yena pRthuprabhAvinA / mahaujasA vairitamo nirAkRtaM pratApazIlena sakarkarAT prabhuH / / [6 ] indrarAjastatogRhNAt yazcAlukyanRpAtmajAM [1] rAkSasena vivAhena raNe khe6 TakamaNDape // [ 7 ] tatobhavadantighaTAbhimaIno himAcalAdAsthitasetusImataH[1] khalIkRtodvRttamahIpamaNDalaH kulAgraNIryo bhuvi dantidurgarA, // [ 5 ] hiraNya7 garbhaM rAjanyairujjayanyoM yadAsitaM[ 1] pratihArIkRtaM yena gurjarezAdirAjakam // [6] svayaMvarIbhUtaraNAMgaNe tatassa niyaMpekSaM zubhatuMgavallabhaH [ / ] cakarSacAlukyakulazrI 8 yaM" vAdvilolapAlidhvajamAlabhAriNI // [ 10 ] ayodhyasiMghAsanAcAmaro. __rjitassitAtapatropratipakSarAjyabhAk [ 1 ] akAlavarSoM hatabhUparAjako vabhUvai rAje. 9 riSirazeSapuNyakRt // [ 11 ] tataH prabhUtavarSobhUddhArAvarSastatazzarairddhArAvarSAyita yenasaMgrAmabhuvi bhabhujA // [12] yuddheSu yasya karayAlanikRttazatramUnAGka voSNarucirAsavapAna10 mataH / AkaNThapUrNajaTharaH paritRptamRtyurudvArayanniva sa kAhaladhIranAdaH // [13] gaGgAyamunayormadhye rAjJo gauDasya nazyataH [1] lakSmIlIlAravindAni zvetaccha trANi yo haret // [14] 11 vyAptA vizvambharAntaM zazikaradhavalA yasya kIrti "samantAt peMkhacchaMkAlimuktA. phalazatazapharAnekaphenommirupaiH / pArAvArAnyatIrottaraNamaviralaM kurvatIva prayAtA sva. 1 mULa patarA uparathI. 2 cihnarUpe che. ke chaMda anuSTra4 vAMce surANa pa ha A plAka ane pachInA yArana vasaMtati pAyo babhUva 7 vAMyA mahIpatirbhuvaH 8 pAya prasAdhana pAyo rAjanandana 10 vAMco camAra 11 vAMco trAsa 12 vAMco caDhAvathI 13 chaMda anuNya 14 ida vaMzapathavila 15 vAMce yinyA. 19 manuS15 17 vaay| zriyaM 18 balA; bhAriNI 15 241 4 pAnA ne paMsasyavisa 20 pAyA siMhAsana 21 vAyA babhUva 22 pAyA rAjarSi 23 yA zaraiH / dhArA 246 anuSTu5 25 paaye| pAnamatta 26 6 psNttis| 27 pAyA harat 28 pAyA kIrti 28 paaNy| cyAli mane rUpaiH For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 12 rga' govANahAradviradasurasari A~ttarASTracchelena // [ 15 ] prApto rAjyAbhiSeka __ nirupamatanayo ye svasAmantavargAtsveSAM sveSAM padeSu prakaTamanunaya sthApayiSyAnaza13 pAm / pitrA yUryaM samAnA iti giramaraNInmantrivarga trivargoyuktaH kRtyeSudakSaH kSitimavati yadonmokSayanvaddhagaMgaM // [ 16 duSTAMstAvatsvabhRtyo jhaTiti vigha. 14 TitI sthApitAnyezapAMzAM yuddhe yuddhAsa vavauM viSamataramahokSAnivogrAnsa bhagrI [1] muktA sArdAntarAtmA vikRtipariNatau vADavAbhiM samudraH kSobho nAbhUdvipakSAna15 pi punarikheM tAM bhUbhRto yo vabhAra / [17] upagatavikRtiH kRtaghnagaMgo yadutitada___NDapalAyanonuvandhAdhyapagatapadazaMkhalaH khalo yassanigalavandhagale: 16 kRtassa yena // [18] zrImAnAtA vidhAtu pratinidhiraparo rASTrakUTAnvayazrI___sArAnsArAmaramyapravitatanagaragrAmarAmAbhirAmAmumuivvazvarINAM maku17 TabhakarikAzliSTapAdAravindaH pArAvAroruvArisphuTaravarazanAM pAtumumyudyato yaH // [16 ] navajaladharavIradhvAnagambhIrabherIkhavadhiritavizvAzAntarA~18 lo ripuNAM [1] paTuravapadaDhakkAkAhalottAlatUryatribhuvanadhavalasyodyogakAlasya kAlaH // [ 20 ] bhUbhRnmUrddhi sunItapAdavirzaraH puNyodayastejasA kAntAze19. diganta - pratipadaM prAptapratAponnatiH [ / ] bhUyo "yopyanurantAmaNTala yuta(:) padmAkarAnandito mArtaNDai svayamutarAyaNagatastejonidhidussahaH // [21] sanAga20 bhaTacanda guptanRpayoryazaurya' raNosvahAryamapahArya dhairya vikalAnathonmolayat [1] yazojanaparo nRpAnsvabhuvi zAlisasyAniva (1) puna * punaratiSTi21 patsvapada eva cAnyanipi / [ 22 ] himavatparvatanirbharAmvu turagaiH vItAcaM gaiGgajai patarUM bIjaM prathama bAju 22 rddhanitaM majjanatRryakaidviguNitaM bhUyopi tatkandare[ / ] svayamevopanatau ca yasya mahatastau dharmacakrAyudhau ( / ) himavAnkIrtisarUpatAmupagatasta 1 vAMce vA: 2 vAMce saDhiArta 3 vAMco A loka tathA pachInA be zlokana ida sugdharA 4 pAyo yaH 5 pAyo vargAnsveSAM / vAyo nyaiH 7 vAMye sthApiyaSyannazeSAn 8 pAyo yUyaM 9 vaay| varge 10 vAyA nbaddha 11 pAMyA svabhRtyA 12 vAMyA vighaTitAn 13 pAyo pAzAn 14 vAMyA badhvA 15 pAyo samagrAn 19 pAyo tAn 17 paaye| babhAra 18 pAyA bandhAt [1] vyapagata 15 vAMyA bandha 2074 pusutaa|| 21 paaye| vidhAtuH 22 vAyo sArAM sArA 23 vAMyA bhirAmAm / urvI 24 vAMyA pAtumabhyu 25 76 5 / 26 vAMyA badhirita. 27 pAyo ripUNAM 28 ; bhAsinI 28 vAyA nmUrdhni 30 paay| visaraH 31 pAyA pyanurakta 32 vAyA mArtaNDaH 33 vAMyA muttarA 347 sAIsanilsd 34 vAyA candra 31nAyo yazorya 37 pAsa raNeSvahArya 38 pAyo dhairyavikalAnathonmUlayat 3 pAyA ratini 4076 pRthvI 41 pAMgA nimbharAmbu 2 pAyo pItana 44 paay| gAra gaje. For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amoghavarSa 1 lAnAM saMjAnanAM tAmrapatrI 23 tkIrttinArAyaNaH // [ 23 ] ta pratinivRtya tatprakRtabhRtyakarmetyayaH pratApamiva narmadAtaTamanuprayAta punaH [ / ] sakozalakaliMgavegiDahalauDraka [ / ] - 24 nmAlavIM vilabhya nijasevakai svayamavUbhujadvikrarmaH // [ 24 ] pratyAvRttaH prAtirAjyaM vidheyaM kRtvA revAmuttaraM vindhyapAde [] kurvvandhamrmmAkIrttanaiH puNya[ vR]ndairadhyaSTAttAnso " 21 citAM rauMjadhAnI' // [ 25 ] maNDalezamahArAja savva yadabhUdbhuvaH / mahArAja - sarvvasvAmI bhAvI tasya sutojaini // [ 26 ] yajjanmakAle daivajJairAdiSTha (STaM ) viSaho bhuvaM [ 1 ] bhokteti hi 26 maiMvatsatuparyAntAmbudhimekhalAM [ // 27 ] yoddhAromoghavarSeNa vRddhA ye va yudhi dviSaH [ / ] muktA ye vikRtAsteSAM bhasmatazRMkhaleoddhRtiH // [ 28 ]ta sansvasaMpUrNa ma prabhUtavarSa 27 norathaH [ / ] jagatuMgassaM meruva bhUbhRtAmupari sthitaH // [ | ] uda[ ti ]SThavaprambhaMbhaktuM dravibhUbhRtAM [ / ] sajAgaraNacintAsthamantraNabhrAntacetasAM / [30] prasthAna hi ke 28 valaM pracalati khacchAditAcchAditA dhAtrI vikramasAdhanessakaluSaM vidveSiNAM dveSiNAM [ / ] lakSmIrapraso lateva pavanaprAyAsitA yAsitA dhUlinnaiva dizo 29 gamadripuyazassantAnakaM tanikaM [ // 31] trasyatkeralapANDya caulika nRpassaMpallavaM pallavaM pramlAniM gamayankaliMgamagadhaprAyAsako yAsakaH[ / ]garjagurjara mauzau-" 30 zauryavilayo la~kArayannudyogastadanindyazAsanamatassadvikramo vikramaH // [ 32 ] nikRtivikRtagaMgAzzRMkhalovaddhaniSThAM mRtimayuranukUlA maNDalezA svabhU 31 tyA[ / ] vireMja samahitenuryasya vAhyAlibhUmiM parivRtiviSTyA veginAthadayopi // [ 32 ]rAjAmAtyavarAviva svahitakAryAlasyanaSTau haThAddaNDenaiva ni 32 yamya mUkabadhiroMvAnIya helApure [ / ] laMkItacchila tatprabhupratikRtI kA ( cI )[cI ] mupetau" tataH kIrttistambhanibhau zivAyatanake yeneha saMsthApitau // ''[ 34 ] yA 16 bhalavaDIta ravAM tata upa prakRti 4 tyayaM vA vaMga (vegi athavA veginuM AMdhrarAjya thaMDI mahAya Daze.) 1 vAMyA nmAlavAn 7 vAMyA sevakaiH 8 vAM matrabhuja 8 6 pRthvI 10 muttarAM 11 vA radhyaSTAttAM svo 12 vAMtho rAjadhAnIM 13 6 zAlinI 14 pAyo maNDalezomahArAjaH zarvvaH svo 15 vAMya mahArAjazaH 16 // tathA chInA yAra so anuSTup 17 vayo setuparyantAmbudhi 18 vaya baddhA ye ca 19 vAMcA naLanuMna 20 AMhIthI anukrame e AAkanA chaMda zA lavitthiiddit 21 vAMyA mauli 22 vAM laMkArayankArayannuyoge 23 vA zRMkhalAbaddha 24 vaaNthe| maNDalezAH svabhRtyA 25 vayamabhitenu 26 parivRtimanu 27 76 bhAvinI 28 vAM 30 vayAmupete 31 pAyo nibhe 32 vA saMsthApite 3 cha zAhU viDita vadhirA 28 vAM laMkAtaH kila 99. For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 33 syo kIrtistRlokyAnniMjabhuvanabharaM' bhartumAsItsamarthaH putrazcAsmAkamekassakalamiti ___ kRtaM janma dhamairanekaiH [1] kiM kartuM stheyamasminniti' vima34 layaza puNyazopAnamArga' svargaprottuMgasaudhaiM prati radanuparmaH kIrti ( me )vAnu yAttaH(taH) // [35] vandhUnI bandhurANI mucitanijakule pUrvajAnAM prajAnI jAtA35 nAM vallabhAnAM bhuvanabharitasatkIrtimUrtisthitI [1] trAtuM kIrti salokAM kali. kaluSamatho haMtumaMto ripUNAM zrImaoNnsihAsanastho vudhanutacaritomoghava36 pa prshesti // [36] trAtu namrAnvijetuM raNazirasi pairAnprAthakebhyA a(1)___ dAtaM nivvoDhuM rUDhisatyaM dharaNiparivRDho netRzonyaiH [1]itthaM protthAya rasArtha pRthuravapada37 DhakkAdimandrapraghoSo yesondrasyeva nityaM dhvanati kalimaladhvansaiino mandirAne // [ 37 ] dRSTAtannavarAjyamUrji[ ta ] vRhaddharmaprabhAvaM nRpaM bhUrya SoDazarAjya 38 vatkRtayuga prArambha ityaakulH[| ]nazyannantaranupravizya viSamo mAyAmayosau kaliH saumantAnsacivansvavAndhavajanAnakSobhayatsvIkRtAm // [38] 39 zaThamatraM pravidhAya skUTazapathairozasvataMtrI svayaM vinihatyocitayuktakAripuruSAnsarve svayaMpAhiNaH [ / ]parayoSiduhitI svaseti na pu40 narbheda, pazUnAmiva prabhurevaM kalikAlamityavasitaM" sadvRttamudhRttaH // [36]vitata___ mahimadhAni vyomni saMhRtya dhAmnAmitavati mahatIndromaNDa41 raM tArAkAz [ / ]udayamahimabhAjo prAjitAssapratApe viratavati vijilAzcoji. tAstAvadeva(:)" // [40] guruvudhamanuyAtassAryapAtAlamallI. 42 dudayagirimahimno raTTamArtaNDadevaH / punarudayamupetyodhRttatejasvicakra pratihatamatha kRtvA lorkameka punAti // [ 41 ] rAjAtmA mana eva tasya 43 sacivassAmantacakra punastanItyendiyArga eSa vidhivadvAgAdayassevakAH [ / deha. sthAnamadhiSThita svaviSayaM bhoktu svatantraH kSamasta1 paaNy| vyAptA 2 pAyo strilokaunija 3 pAyo janma 4 vAyo kartuM 5 vaay| stheya vayo sopAna 7 vAyo saudhaM / vAyo yada sAmane pachInA me sonAsa10 vaay| bandhUnAM 11 vAyA bandhurANAM 12 maNamA jAnAmprajAnAM cha 13 vAMyA mUrtisthitAnAm 14 vAyo kIrti 15 pAyA siMhA 16 vAyA budha 17 vAyo varSaH prazAsti 18 pAyo trAtuM 14 vayonprArthakebhya 20 samarthaH zahane ubhe 42.21 vaay| yasye 22 pAyo dhvaMsino 23 pAyo bRha 24 pAyo bhUyaH 25vAyo yugaprArambha 26 bAyonsacivAnsvabAndhava ne svIkRtAn 2776 zAsalalsd 28 pAyo mantra 24 vAyo kUTa 30 pAyo svataMtrAH 31 pAyo Siduhi 32 pAyo kAla itya 33 pAyo muhRttataH 34 bhattabhaDita 4 5 pAyo tArakAzca 31 // tayA pachInA mAno cha matinI 37 pAyo vudha 38 pAyo ssorya. 38 pAyo tyohatta 40 paaye| mekaH 11 bAyo stannItyendriya 42 vAyoTitaH 43 vAyo bhoktuM. For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amApavarSa 1 lAnAM saMjAnanAM tAmrapatrI bIjaM patarUM-bIjI bAju. 44 smanbhoktari' sannipAtavivaze savvepi nazyanti te // [ 42 ]doSAnauSadhavadanAna nilavatzuSkandhenAnyagnivat dhvAntaM bhAnuvadAtmapUrvaja45 samAmnAyAgatAndrohakArne [1] saMtApAnvinihatyaM yaH kalimalaM dhAvyAdisamprAntataH ( / ) kIrtyA candrika evaM cndhvlcchdrtrshriyaa| 46 bhrAjitaH // [ 43 ] yaNDAbhihatottaroriva phalaM muktAphalaM maNDalAt ( / ) yAtaM zUkarayUthavadgahanatastanmandiraM hAstikaM / yatkopogra47 davAgnidagdhatanavaH prAptA bibhUti pane (1) tatpAdopanataprasAdatanavaH prApto'' vibhUtimpare // [ 44 ] yasyAjJAM paracakri" srajamivAjasraM zi48 robhivahantyAdidgantighaTAvalImukhapaTaH kIrtipratAnassataiH / ( 1 ) yatrastha svakarapra tApamAhimA kasyApi dUrasthitaH (|)tejkraantsmstbhuumNdi49 na evAsau na kasyopari // [ 45 ] yedvAre paramaNDalAdhipatayo dauvArikairvArikai. rAsthAnAvasaraM pratIkSya vahirapyadhyAsitA yAsitA / gANikyaM varanamau" 50 ktikacitaM taddhAstikaM hAstikaM (1) nAdAsyAma yadIti yatra nijakaM pazyanti nazyanti ca // [ 46 ] sarpa pAtumaso daido nijatanuM jImUtaketossutaH ( / ) zyanAyAtha ziviH ka51 potaparirakSArtha dadhIcothine / tepyekaikamatarpayankilamahAlakSmyai svAvAmAMguliM lokopadravazAntaye sma dizati zrIvIranArAyaNaH // [47 ] hatvA bhrAtara52 meva rAjyamaharadevIM ca dInastato lakSaM koTimalekhayakilaM kalau dAtA sa guptA nvayaH [ / ] yenAtyAji tanu svarAjyamasakRdvAhyAthakaiH kA kathA (1) hI53 tasyonnatirASTrAkUDhatileko dAteti kIlvapi // [ 48 ] svabhujabhujasanistri zogadaMSTrAgradaSTapravala( vala )ripusamUhemoghavarSe madhIze' / ( / ) na dadha. 54 ti padamItivyAdhiduSkAlakAle (1) himaziziravasantagrISmavarSAzarathu~ / [149] catussasudraparyAntaH samuMdraM yatprasAdhitaM [1] bhamA samastabhUpAlamudrAga. 1 vAMce rimomri 2 A tathA pachInA zlokane chaMda zArdUlavikrIDita ? vAMce dave 4 vAMce ndrohakAn 5 vAyo saMtApAdvini 1 pAyA candrikayeva 7 pAyo yaddaNDAbhihatAttarI / pAyo lAdyAta vAyo pare 10 pAyo prAptA 11 vAyA mpare 12 vAyo cakriNaH 13 paaye| ssitaH 14 vAyo yatrasthaH 15 vAyA tejaH krAnta 16 pAyo yadvAre 17 vAMya bahi 18 vayo vararatna 18 vAyo nAdyasyAmI 20 pAyA yadeti 21 pAyA masau 22 vAyo dadau 23 pAyo zibiH 24 pAyo svavAmA 25 pAyo lekhayatkila 26 vAyA tanu: 27 vaay| dvAhyA 28 pAyA hIstasyonna Ane kUTa 24 vAyo kIAmapi 30 vaya bhujagani bhane pravala 3 pAyA mahIze 32 vAMyA kAlA 33 bhAsinI 4 vAya paryanta 35 vAyA svamudraM. For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 gujarAtanA aitihAsika lekha 55 ruDamudrago // [ 50 ] rAjandrAste' vandanIstu' pUrve 'yapAndhA pAlAnIyosma dAdaiH [ / ] dhvastA duSTA vartamAnAssadharma prArthyA ye te bhavinaH pArthivendrIH [ // 51 ] mukta kai56 zcikrameNAparebhyo"dattaM cAnyaistyaktamevAparairyat [1] kaisthAnitye tatra rAjya ___ mahadbhiH kIrcI dharmaH kevalaM pAlanIya" // [ 52] tenedamanilavidyucaJcalamalo57 kya jIvitamasAraM / ( / ) kSitidAnaparamapuNyaM pravartito brahmadAyoyaM // [ 53 ] sa ca paramabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarazrIjagatuMgadevapAdAnudhyAtapara58 mabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarazrIpRthvIvallabhazrImadamoghavarSazrIvallabhanarendradevaH kuzalI sarvAneva yathAsamvandhyamAnakAnrASTrapativirSayapati59 grAmakUTayuktakaniyuktAdhikArikamahattaraudI samAdizatyastu ( // ) vassaMviditaM yathA mAnyakheTarAjadhAnyAtasthitene mayA mAtApitrorAtmana( ka )zcaihikAmu. 60 trikapuNyayazobhivRddhaye // + // karahaDavinirgatabharadvAmAmivezyAnAM AMgirasapAruha spatyAMnI bhAradvAnAjeseMbrahmacAriNe sAvikUvAraka61 maitapautrauMya / golasaDagamiputrAya / narasighadIkSita": / punarapi tasmai viSaya vinirgatI / tasmai gotreca bhaSTrapautrAya / govidgabhaTTa62 putrAya / racchAdityakramaItaH / tasmiM deSe / vaDDamukhasabrahmacAriNe dAvaDigahi yasahAsapautrAya / viSNubhaTTa (1) putrAya / tivima63 SaDaMgamiH" / punarapi tasmiM deSe vacchagotrasabrahmacAriNe / haribhaTTapautrAya / govAdityabhaTTaputrAya / kesavagahiyasAhAsaiH / ___ patarUM trIjuM 64 catukIH nAM vahacasakhAnI / pavaM catukaH brAhmaNAMnI grAmo dattaH saMjANasamIpava. rtinaH cataviMzatigrAmamadhye / rurivallikAnAmagrAmaH tasya cAghATa1 manuSTu5 2 vAyo rAjendrA 3 pAyo vanvanIyA 4 pAyo yeSAM dharma 5 pAyo pAlanI 6 paaye| dAdyaiH 7vAMyA svadharma / vAyA bhAvi 8 vAMyA pArthi 10 mA bhane pachInA ne zAlinI 11 vAyA bhuktaM 12 vaaNy| zcidvika 13 vAMyo kAsthA 14 pAyo rAjye 15 vAMya kIttyai 16 vAMyA nIyaH 17 vAyA vidyuccaJcala 18 vayA brahma 1874 mAryA 20 pAyo jagattaMga 21 vAMyA sambadhya 22 vAyA mahattarAdIn 23 pAyo dhAnyavasthitena 24 vAyo bharadvAjAgnivezyAMgirasabArhaspatyAna 25vAyo dvAjagotrasabrahma 21 vayo kramavit 27 pAyo SaDaMgavit 28 vAMyA narasiMhadIkSitAya 28 pAyo tadviSaya 30 pAyo vinirgatAya 31 vAMyA tasmin 32 pAyo kramavide 33 pAyA tIsmandeze 34 vayA brahma 35 vAMyA tri 1 vaaNye| gavide 37 vAMyA tasmindeze 32 pAyA vatsa bhane brahma 38 paaye| kezava bhane sAhAsAya 40 pAyokAnAM 41 pAyA baDhuMcazA 42 vaay| evaMcatuSkasyavA 43 vaay| varticaturvizati. For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amoghavarSa 1 lAnAM saMjAnanA tAmrapatro 65 nAni': pUrvvataH kalluvI samudragAminI nadI / dakSiNataH uppalahatthakaM bhaTTagrAmaH | pazcimataH nandagrAmaH / uttarataH dhannavallikAgrAma: / ayaM grAmasya saMjjAne 66 pattane zuMkaMna zuSNayAmigrAmaM saMvRkSamAlAkulaM bhoktavyaM / evamayaM caturAghATanopalakSitaH sodraMgassaparikaraH sadaNDadasaparAdheH sabhUtApAttapratyayaH sotpa67 dyamAnaviSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyaH acATabhaTapravezyaH sarvva rAjakIyAnAmahastaprakSeparNAyA~ AcandrArkArNavakSitisa risparvvatasamakAlinaH putrapautrAnvayakrama - 68 pabhogyaH pUrvvapratyabrahmadevadAyarahitobhyantarasiddhyAyeM bhUmicchidranyAenaM zakanRpa - kAlAtIta saMvatsarazateSu saptasu navatRtayatyadhikeSu nandana saMvatsarAntargatapuSya. 69 mAsa uttarAyaNamahAparvvaNi vailicaruvaizvadevAgnihotratithizaM ( saM ) tarpaNa adyo. dakAdisargeNa pratipAditaH atosyocitayA brahmadAyasthityA bhuMjato bhoja - 70 yataH kRSataH karSayataH pravizato vA na kaizcilyApi paripanthanA kAryA tathAgAmibhadranRpatibhirasmadvaMzyairanyairvvA sAmAnyaM bhUmidAnaphalamavetya vidyullolA71 nyanityaizvaryyANi triNAgralagna jalavinducaMcala ca jIvitamAkalayya svadAyanivvizeSoyamasmaddAyAnumantavyaH pratipAlayitavyazca // yazcAjJAnatimirapaTa72 lAvRtamatirAcchidyamAnake cAnumodeta sa paMcabhirmahApAtakaissopapAtakaica sayukta syAdityukta ca bhagavatA vedavyAsena vyAsena / SaSThi 3 varSasahasrA - 73 Ni svarge tiSThati bhUmidaH [* ] AcchetA ( tA ) cAnumantA ca tAnyeva narake vaset [ // * ] vindhyATavISyatoyAsu zuSka koTaravAsinaH [ 1 ] kRSNasapI hijAyante bhUmidAnaM haranti 74 yet|| [ 55 ]agneraeNpaeNtya prathamaM suvarNaM bhUvaiSNavI sUryasutAzca gAvaH [ / ] lokatrayaM tena bhaveddhi dattaM yaH kANcainaM gAM ca mahIM ca dadyAt // [ 56 ] bahubhirvvasudhA bhuktA 75 rAjabhissagarAdibhiH [ / ]yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM / [ 57 ] svadattAmparadattAM vA yatnAdrakSa narAdhipa [1] mahIM mahimatAM zreSTha dAnAcchreyopIlena [ 58 ] 1 vAMce. nAni - have pachInA bhAganA saMdhinA niyamAM sacavAyA nathI 3 vAMce tyo A paMDita artha spaSTa nathI vA dazAparAdhaH 6 vAyo pAtapratyAya 7 vAMyA NIya 8 vAyA kAlInaH 8vAM pradattabrahma 10 vA bhyantara siddhayA 11 pAyo nyAyena 12 vAMyA navatyuttaratryadhikeSu ( athavA trinavatya athavA trayonavatya ) 13vAM bali ne hotrAtithi 14 vA 15 va brahma 15 va kaizcidalpApi 17 tRNAya mate bindu 18 vAM smaddAyo 17 vAMyA matirAcchinyAdAcchiya 20 vAMyA pAtakairupa 21 vo saMyuktaH 22 vA syAditi uktaM / 23 ! SaSTiM 24 vaye 25 vayapatyaM 26 kAJcanaM 27 pAyo bahu 28 mahImatAM 28 vAM cchreyo. 103 For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 76 iti kamaladalAmvuvindulolIM zriyamanucintya manuSyajIvitaM ca [1] ati vima lamanobhirAtmanIna hi puruSa parikIrtayo viyoH // [56] likhitaM caita dharmAdhi77 karaNasenabhaugikena vAlabhakAyasthavaMzajAtena / zrImadamodharvaSadevakamalAnujIvinA guNadhavalena vatsarAjasUnunA // mahattako78 gogUrANaka rAjAsvamukhAdezena // itakamiti maMgala mahazrI" // - // 1 pAyo dalAmbubindu 2 bAyo rAtmanInairna upAya purupai.para 4 pAyA vilopyAH pvaay| caitada vAyo dharmAdhikaraNika 7 vAyA dedakamalA ( pAyA rANako 5 pAyA raajs| 10 pAyo dUtaka iti 11 pAyo maGgalaM mahAdhIH For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 131 aMkalezvaranA kaNuM 2 jAnuM eka dAnapatra* zaka saMvata 810 (I. sa. 888) caitra vadi amAvAsyA nIce ApelA reDeDa vaMzanA dAnapatranuM asala oNphesara buhure mane ApyuM hatuM. te naM. 3 sAthe bagumrAmAM maLI AvyuM hatuM. rASTrakaTanA bIjA lekho mAphaka A lekha traNa tAmrapatro upara katarelo che. temAMnA pahelA ane trIjA patarAmAM aMdaranI bAjue ja akSare che ane bIjA patarAnI banne bAjue akSara kotarelA che. patarAMnuM mApa 11"x4" IMca che. te eka kaDI vaDe joDelAM che, ane tenA upara rASTronI mudrA-hAthamAM be sarpavALI zivanI mUrti-ra che. akSaro ekaMdare surakSita sthitimAM ane suMdara che. paraMtu kATathI khavAI gaelA ane sadaMtara nAza pAmelA akSaronI saMkhyA kAMI cheDI nathI. lipi rAThoDanAM prasiddha thaelAM dAnapatronI lipine maLatI Ave che. bhASA dareka prakAranI bhUlathI eTalI badhI bharelI che, ke mAtra kuTanoTamAM tene sudhAro kare zakaya nathI. eTale jagyAnA bacAva mATe, dAnapatranA mahatvanA bhAge sudhArA sAthe pratilekha sAthe ApelA che. ja A dAnapatra rASTrakaTonI gujarAta zAkhAnuM che. karka 2 jAnuM vaDedarAnuM zaka saMvata 734 nuM dAnapatra gAviMda 4 thAnuM kAvInuM zaka saMvata 749 nuM dAnapatra (rAThoDa dAnapatra naM- 1) tathA dhruva 3 jAnuM bagumanuM zaka saMvata 789 nuM dAnapatra(2bDa dAna naM 3) e badhAM A zAkhAe ApyAM hatAM. vaMzAvalInA pahelA 18 kaleka, je naM. 3 nA 29 lokonI vaMzAvalImAM AvI jAya che, te nIce pramANe rAjAonuM varNana Ape cheH gevinda 1 karka 1. kRSNa 1 dantidurga vinda re dhruva | gevinda ke zarva indra 2 [ dhruva 2 ] * I. e. va. 13 5. 65 I. huze. 1 I. e. dho. 12 pA. 179 2 mI. phalITanAM rADeDa dAnapatrone. eka pratilekha juo, I. e. va. 11 pA. 161. 3 ja. meM. e. . . 8 pA. 292 4 I. e. vi. 5, pA. 144 5 I. e. va. 12, pA. 179 6 kaka bIjo tathA tene hA bhAI goviMda 4 the A banene choDI devAmAM AvyA che. chellA rAjAnuM nAma zabdabhaMga thaelA loka 19 mAne ane tene lagatA lekha naM. 3 nA zloka 30 mA mAMthI pUruM pADavAmAM AvyuM che. che. 41 e. yo. 2 pA. 4 ma e. . . . lInAM roDa dAnapaNe ", pAka, e. . 1 pa." nene choDI devAmAM AvI che, pA. For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 gujarAtanA aitihAsika lekha dAna ApanAra rAjA kRSNarAja 2 ja hatuM. tenuM bIjuM nAma akAlavarSa hatuM. te aMkulezvaramAM raheto hate. zaka saMvata 810 nA caitra vada amAvAsyAne divase sUrya grahaNasamaye teNe be brAhmaNone kaviThazAdhi gAma dAnamAM ApyuM hatuM. e kAMkaNu prAMtamAM AvyuM hatuM. tenI pazcime variavi baMdara, uttare vasuhArika gAma ApyAM hatAM. pahelAMnA rASTrakaTo ane A kRSNa vacce zuM saMbaMdha hato, e prazna upasthita thAya che. te keI navIna zAkhA hai joIe, kAraNa ke jyAre chellA be gurjara rAThoDa rAjAo, jeonA lekho ApaNI pAse che,- teo bharUcamAM rahetA hatA; tyAre A kuSNu aMkalezvaramAM raheto hato. paraMtu bharUca ane aMkalezvara vaccenuM taddana gheTuM aMtara, tathA e be rAjAomAMne bIjo teonI rAjadhAnI aMkalezvarathI uttaramAM AvelI hatI chatAM aMkalezvaranI dakSiNe ghaNe dUra eka gAmanuM dAna karI zakyo hato, e hakIkata dhyAnamAM letAM jAya che ke kRSNa 2 je akAlavarSa, dhruva 3 jAne sIdhe vaMzaja haze ane dhava 3 jAnA samaya pachI, bharUca gujarAtanA rATheDanuM mukhya zahera maTI gayuM hatuM. eTale rAjA daktivarmana je kuSNa 2 jAne pitA have joIe, teNe zaka 789, naM. 3 nI tArIkha, ane zaka 810 A dAnapatranI tArIkha vaccenA samayamAM rAjya karyuM hovuM joIe. ujajaina upara eka gurjara rAThoDa rAjAe - ghaNe bhAge kRSNa 2 jAe pote- karelI caDhAI paNa e ja samayamAM hovI joIe, ane te paramAro ujajenanI gAdIe AvyA tenI paNa pahelAM kadAca hoya. rAjA valalabhane A laDAInA prekSaka tarIke batAvyuM che ethI dekhAya che ke kaNa pitAnA pUrvagAmIonI mAphaka koI cakavarti sattA- kadAca mAnyakheTa agara mAla kheDanA rASTrakUTa-ne sAmaMta hato. asaMkhya zabda tathA bhUle uparathI A dAnapatranA kharApaNu viSe zaMkA thAya evuM che, paraMtu mansTaranA prephesara jekebIe gaNatrI karI batAvI ApyuM che ke dAnapatra jAhera thayAnI tArIkhe taddana spaSTa rIte najare paDatuM sUryagrahaNa thayuM hatuM. eTale A dAnapatranuM kharApaNuM niHsaMzaya paNe sAbIta thAya che. zabdalo sthaLasaMkocane lIdhe hoya, ane bhUle lekhakanA adhurA jJAnane lIdhe hoya, ema paNa saMbhavita che. 1 A upanAma daktidurganuM paNa hatuM. 2 hAlanuM aMkalezvara. svara " kI ' dIrdhanI bhala kotaranAranI nathI, 5Na te zaheranA jUnA nAmanI sUcanA kare che, je arezvara hatuM ema che. byuTahura jaNAve che. 3 A grahaNa I. sa. 888 nA eprIla tA. 15 mIe hatuM. 4 mArI pAsenA nakazAmAM A gAma huM zodhI zakatuM nathI. paNa che. byulahara jaNAve che tema variAvi surata pAse tApI uparanuM eka moTuM gAmaDuM hAlanuM variAve che; jyAre vasuhArika rAvasAheba mehanalAla Ara verI hAlanA vasavArI sAthe oLakhAve che. For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMkulezvaranA kRSNa 2 jAnuM eka dAnapatra 107 akSarAntara patarUM pahelu 1 o o svasti--so' vo'jyAdvedhasA dhamayaMnnAbhi[ ka malaM kRtaM // harazca yazya kA. 2 ntendukalayA kamalakRtaM // [ 1 ] AsIdvizatimiramutyamaNDalAyo dhvasti[ ni ] yanabhimu3 kho raNasarvarIzuH [1] bhUpaH sucividhurivastadigamtakIrtiggAvindarAja [i ] ti rAjasu rAja4 siGghaH [ 2 ] tasyAtmajo jagati vizrutazubhrakIrtirAttihAriharivikramadhA madhArI / bhU5 pasRviSThapanRpAnukRti kRtajJaH zrIkarkarAja i gotramaNirbabhUva / [ 3 ] tasya prabhinna6 karaTacutadAnadantidantaprahArarucirollikhitAnsapIThaH [ / ] kSamApa kSitau kSapita satrurabhU7 tabhUjaH sadrASTrakuTakanakAharivendrarAja / [ 4 ] tasyopArjitamahasatanayazcatu. rudadhiva8 layamAlinyA [1] bhoktA bhuvazatakratuzadRzazrIdantidurgarAjobhUt / [ 5 ] kAcIzakeralanarAdhipaco9 lapADyazrIharSavajraTavibhedavidhAnadakSaH / karNATakaM valamaccintyamajeyamanyaiH bhRtyaiH kiya10 dbhirapi yaH sahasA jigAyaH [ 6 ] tasmi diva prayAte vallabharAjekRtaprajavAdhaH [1] zrIkarkarAjasU. 11 mahIpati kRSNarAjobhUt // [ 7 ] rAhapamAtmabhujajAtavalAvalepamAjau vijitya nizitAsi12 latAprahAraiH [ / ] pAlidhajavalisubhAmacireNa jo hi rAjAdhirAjaparame[ zva ] ratAMma 14 akSarAntaramAM choDI dIdhelA be akSare saMzayavALA che. teo upara ane zrI jevA dekhAya che. raH wal 1,2. 3, 1,2-3 / 4 3thAna. 3 nA 5 thI845; 'bhoktA ' za6 sektA mAya che. A7-1.3 10; 8.1. 3 13thI 133.3 nA 15thA 14; 11; gatrano na mAtra ardho ketare che. zloka 14 thI 15=i. 3 nA 22, 23. zloka 16=. 3 nA 24 mAM kane pahele ardha bhAga; "loka 17-. 3 27; zloka 18-19=naM. 3, 29-30. bleka 19 nAM cothA yshbhaaNvaay| ba [ bhava ] sunu / dhUvarAjanAmA // For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 13 vApaH [ 8 ] yena zvetAtapatraprahataravikaraH vAtatApAstalilaM: jagme nAsIra dhUlIdhava14 litasira[ sa ] vallabhAkhya sadAjauH [1] zrImagovindarAjo jitajagadatastai. Navaidhavya15 dakSaH tasyAsItsUnureka kSaNaraNadalitArAtimattekUbhaH [ 9 ] tasyAnuja zrI16 dhruvarAjanAmA[ hA ]nubhA[ vo ]prahatapratApaH [ / ] prazAdhitAzeSanarendracakra 17 krameNavAlA[ kaiva ] pUrvabhUvaH [ 10 ] patarUM bIju-e 1 yAte jatra ca[ rASTra ] kUTatilake sadbhUpacUDAmaNau guThavIM tuSTirathAkhilasya 2 jagataH susvAmini[ pratyahaM [1] [ sa ]tyaM satyamiti prazAsati sati kSamA samudrAnti3 kA AsI dharmapareH guNAmRtanidhau satyavratAdhiSTite // [ 11 ] rakSitA yena nizca[ sa ]catura5 bhodhisayuta / rAjyaM dharmeNa lokAnAM kRtA hRSTi parA hRdi // [ 12 ] tasye. majo jagati vizrutazrubhrakI5 rti govindarAja iti gotralalAmabhUtaH [ / ] tyAgI parAkramadhanaprakaTapratApa saMtApitAhitaja6 no janavallabhobhUt // [ 13 ] tatputrotra gate gate nAkaMpitariputraje / zrImahArAja sAkhyaH khyAto rAjA7 bhavadguNaiH [ 14 ] arthizu yathArthatA yaH samabhiSThaphalAvAptilabdhatozezuH [ / ] vRndhi ninnAya paramAmamogha8 varSAbhidhAnasya // [ 15 ] rAjAbhUtapitRvyA ripubhavavibhavodbhUtyabhAvaikahetuH lakSmImAnindrarAjo guNi9 nRpanikarantazcamatkArakArIH [16] zrIkarkarAja iti rakSitarAjyabhAra sAra kusya tanayo nayazAlizau10 [ yaH ] [ 1 ] tasyAbhavadvibhavannaMditavadhusArthaH pArtha sadaiva dhanuzi prathama zrucInAM [ 17 ] zvetchAgrihItaviSa 11 yo dRDhasaMghabhAjaprAgRtadRptatarakikarASTrakUTA [1] utkhAtakhaDganijabAhuvalenajitvA For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMkulezvaranA kRSNa 2 jAnuM eka dAnapatra 12 yomoghavarSamacirAzvapade vyadhattaH [ 28 ] putRyatastatya mAhAnubhAva kRtI kRtajJa kRtadhIryavI 13 [ ryaH / ] vazIkRtazezanaredracRdo va sUnu [19] zrIdantivarmma[ Na ] tasya suta pravalapratApaH [ 20 ] yasyAnekana 14 [ rendra ] vRndavinutasyapUhUipadmadvayaH protkhAtAsilatahatAdalatadvidantikumbhasthala: sU 15 ra saja[ nava ]tchalaH susarala [21] pItamatho yasazca || [ 22 ] yena [ kha ] dvitIyena valabhanRpasya pasyataH [ / ] 16 ujjayanyA ripU jitvA dUramutambhitaM yasaH / [ 23 ] tenedamani [ lavi ] dyucacalama [ lo ]kya[ jI ] patarUM bIju-bI' 1 tamasAra[ / ] kSi ]tidAnAdaparamapuNya pravardhito dharmadAyoyaM [ 24 ] sa ca samadhirAta zeSasahAzadva 2 mAhAmaha[ - ]dhipatizrImada kAlavarSazrIkRSNarAja sarvvAneva samanuvodhayatyastu va saMvidi 3 taM yarthA mayA zrIaMkUle svarAvasthina mAtApitrorAtmanazcaihikAmuSmika punyayasobhivRdha 4 narmadAya bhagavathIrthe hrAtyodakAtisvargeNaH zrIvariavivastavyatatraividyasAmAnyakuDI sago 5 [tra ]adhvarthasabrahmacAribrAhmaNazrIajavAsAvakasutAya zrItaNuavAsAvakA zrIguhesvara bhrAtare 6 [] yo pratipAditaH zrIkoGkaNa vizaya vinirgatavariavisoDasottamavyAka viThasAdibhidhAna 7 grama yasyAghATanAni pUrvvata valachagrAmasImA / dakSiNasa uttarapaDhavaNakagrAmasImA / pazcimata varia 1 I jI bhI paMkti 1; samadhirAta ne| ma puure| nathI, yane hAlanA gre| lAge che. paMDita 3; zrI aMkulesvarA nA anuM anuravAra bhUsA yuM che. paMDita pa; satrahmacAri ne! hma 5 / |trelaa nathI. paMDita 6; variavi nA anuM bharA chaTAyI samesuM che methI te prAcIna A jAya che. sabhA prabhArI jyu tu bhane A bhUjha paM. 16; paripanthanA bhAM, ataranAre prathama pa ne pahale teNe pachIthI sudhArI che. le. 42 109 For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 gujarAtanA aitihAsika lekha ra vipaTanasImA / uttarata vasuhArikagrAmasImA / evaM caturAghATanopalakSita sodraMga saparika9 ra sasImApAryanta savRkSamAlAkula sadanDadazAparAdhaH sadhAnyahiranyAdeyocATabhaTa pravesya vAtettarI10 yaH sarvarAjakIyAnAmahastaprakSepaNIyo AcandrArkArNavakSitisariparbatamamakA lInaH pUrvadattade11 vadAyabrahmadAyarahitobhyantarasidhyA sakanRpakAlAtItasavatcharazatesvaSThasu dahotareSu. caitre amAvA12 syA sUyagrahaNaparvaNiH snAtyodakAtisargeNa valicaruvaizvadevAmihotrAnuSTAnAdikR yocharpaNArtha13 pratipAditastadasutayA brahmadAyathityA bhUjjato bhojayata kRzato karSayata pratidi zato vA na kenApi 14 paripaMthanA kAryAH tathAgAminRpatibhiraSmadvazajairanyeA sahasramekena pAlanIyo dramozca 15 tRbhi skandhakai deyA prathamaM bhAdrapade dvitIyaM kArtike tRtIya mAgheH ebhi sthityA sarvarAjakI16 yai pAlanIyaH na kenApi paripanthanA kAryAH AgAminRtibhiraSmadvaza patarUMH trIju' 1 jairanyairvA sAmAnya bhUmidAnaphalAmityavadhArya vidyulolAnyanatyaisvaryANi tRNAgralagnaja2 lavinducaMcalaM ca jIvitamAkalajya svadAyanivizeso aSmadAyonumantavya pAlayita3 vyazcaH yazcAjJAnatimirapaTalavRtamatirAtchidyadAnchidyamAnamodetaH sa paJcabhirmahApA takairupa[pa]4 takaizcaH sayukta syaH uktaM ca bhagavAAtAA vedavyAsena vyAsena [ // ] SaSTivarSasaha srANi svarge tiSThati bhUmi5 da[1] AtchattAH cAnumattA ca tAnyeva narake vaseH [ // ] amerapatya prathama suvarNaM bhUvaiSNavI sUryasutAzca gAvaH [1] loka 1 pataI trIti 5; bhU bharArIta to cha.-.; koTarAvAsina itaranAre koTarAvAsina bhAMthA sudhArezaM che. For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMkulezvaranA kRSNa 2 jAnuM eka dAnapatra 111 6 trayaM tena bhavedhi dattaM ya kAMncanaM gAMca mahinca dadyAt [1] viddhyATavazvatoyAsu zuhakAkoTaravAsina[ / kRSNAhayo hi jA 7 yante bhUmidAyaM hanti yeH [ 1 ] kanyAmekaM [ gava ]|mekaM bhUmyAmapyekamaMgulaM / haraM narakamAyAti yAvadAhUtasaplavaMH [ // ] 8 yAnIha datAni purA narendranAni dharmArthayazaskarANiH [1] nirmAlyaniSThIva samAni tAni tAni ko nAma sADu 9 punarAdadItaH [1] svadatA paradatAM vA yatnAdrakSanarAdhipa [1] mahI mahibhUjAM zreSTa dAnA zreyonupAlanaH [ // ] vahu10 bhivvasudhA bhuktA rAjabhi sagarAdibhi [1] yasya yasya yadA bhUmi tasya tasya tadA phalaMH [ // ] iti kamadalAvuvindulolAM 11 zrIyamanucintya manuzyajIvitaM caH [ / ] ativimalamanobhi[ rAtma ]nInainna hi puruzai parakIyo vilopyA [1] 12 dUtakotra mahattamasarvAdhikAri brAhmaNa allaiyaka nAnmAH likhitaM caitanmayA mahAsandhivigra13 [ ha ]dhikArI zrIjajjakena zrIkalukasUnunA itiH // svahastoyaM mama zrImada14 kAlavarSazrIkRSNarAjasyaH // dAnapatranA mahatvanA bhAgonuM sudhAreluM akSarAntara [ patarUM bIjuM- e. paMkti 13 ] 20 zrIdantivarmaNa .... tasya ... suta .... prabalapratApaH' 21 yasyAnekanarendravRndavinutasyApU [4]- - - ---- - - - - . . . -- [aM] hipadmadvayaH / protkhAtAsilatA[ prahAra dalitadviDdAnta kumbhasthalaH zUraH sajjanavatsalaH susaralaH --- 22 ... ... pItamatho yazazca' 23 yena khaDgagadvitIyena vallabhanRpasya pazyataH / ujjayinyAM ripaJjitvA dUramuttambhitaM yazaH / 24 tenedamanilavidyuccaJcalamAlokya jIvitamasAram kSitidAna paramapuNyaH pravartito dharmadAyoyam 1 A bhAgane chaMda, vasaMtatilakA hoya ema jaNAya che. 2 chaMda zAdala. ke A sAta pado upajAti athavA vasaMtatilakA chaMdavALA zlokanAM haze. 4 glaeNka 26 no ida anuSTabha. bIjuM, 225 maniyamita cha. 5 3 24 lepa naM. 3 nosoko. For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha sa ca samadhitagatAzeSamahAzabdamahA[ sAmantA ]dhipatizrImadakAlavarSazrIkRSNa rAjaH savaniSa ... ... samanubodhayatyastu vaH saMviditaM yathA mayA zrIaDalezvarAvasthi [ te ] namAtApitrorAtmanazcaihikAmuSmikapuNyayazobhivRddha[ ye ] narmadAyAM bhagavattIrthe snAtvodakAtisargeNa zrI variavivastavyatat traividyasAmAnyakuNDinasagotrAdhvaryusabrahmacAribrAhmaNa zrIajavAsAvakasutAya zrItaNuavAsAvakA [ya] zrIguhezvarabhrAtre dvAbhyAM' pratipAditaH zrIkoGkaNaviSayAntargatavariaviSoDazotta[ ragrAmazata ]madhya[ varti ]kaviThasADhayabhidhAnagrAmo yasyAghATanAni pUrvato valachagrAmasImA / dakSiNata uttarapaDhavaNakagrAmasImA / pazcimato variavipaTTanasImA / uttarato vasuhArikagrAmasImA / evaM caturAghATanopalakSitaH ... ... patarUM bIjuM. bI. paMkti 11: zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSvaSTasudazottareSu caitremAvAsyA | yAM ] sUryagrahaNaparvaNi snAtvodakAtisargeNa balicaruvaizvadevAmihotrAnuSThAnAdikriyotsarpaNArthaM pratipAditaH // patarUM bI. bI. paMkti 14: drammAzca tribhiH skandhakairdeyAH / prathama bhAdrapade dvitIyaM kAcike tRtIya mAdhe // patarUM trIjeM, paMkti 12: dUtakotra mahattamasarvAdhikArI brAhmaNollaiyako nAmnA / likhitaM caitanmayA mahAsaMdhivigrahAdhikAri [NA ] zrIjajakena zrIkalukasUnaneti / / svahastoyaM mama zrImadakAlavarSazrIkRSNarAjasya / / / bhaa5t|bhaa bhrAtare dvayo[ : ] pAyana . For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMkulezvaranuM kRSNa 2 jAnuM eka dAnapatra 223 bhASAntara ( 20 ) A... ... zrI daktivamanane prabaLa pratApavALa * * putra ... ... ( 21 ) mahAna nRpamaMDalathI stutya ane jenAM caraNakamaLa .. .. je zatruonA hAthInAM kuMbhathaLa pitAnI utsAhapUrvaka kheMcelI taravAranA prahArathI bhedate, je zUre, sajajana, vatsala ane ati saraLa hatA tenAthI . . .. * * | (22 ) [ kaI vijayanA utsavamAM ujANInuM varNana ApatuM jaNAya che ] jyAre ddhAoe madirA ane zatruonA yazanuM ekI ja kALe pAna karyuM.' ( ra3) karamAM taravAra dhArIne jeNe dara pradezamAM yaza sthApe hato, teNe vallabha nRpanI najareja ujajayinImAM zatruone parAjaya karyo. (24) teNe jIvitane asAra ane pavana athavA vidyuta jevuM caMcala mAnIne, paramapuNya bhUmidAnanuM A dharmadAna karyuM che (25) mahAna sAmone nAtha, ane sarva mahAzabda prApta karanAra zrImad akAlavarSa zrI kRSNarAja samasta rAjapurUSone (nIcenI AjJA ) jAhera kare cheH tamane jAhera thAo ke mArAM mAtApitA ane mArA A loka temaja para lekamAM puNya ane yaza mATe aMklezvaramAM nivAsa karI, narmadA nadImAM bhagavatatIrthamAM snAna karIne, caitrI amAsa ne sUryagrahaNa vakhate zakarAjAnA samaya pachI saMvata 810 mAM- ajavAsAvakanA putre, variavinA nivAsI, uktarathAnanA trivedi madhyenA Dina getranA, yajurvedanuM adhyayana karatA taNuavAsAvaka ane tenA bhAI guhezvara A be brAhmaNone bali, carU, vaizvadeva, agnihotra Adi vidhinAM anuSThAna mATe kaviThasAThi nAmanuM gAma meM pANInA artha sAthe ApyuM che. tenI sImA - pUrvamAM valacha gAma; dakSiNamAM uttarapaDhavaka-gAma; pazcime variavi baMdara ane uttare vasuhArika gAma ... . . . kama(paisA)dAna devAyelA purUSone traNa haphate ApavAnA che. eka bhAdrapadamAM bIje kArtikamAM ne trIjo mAdhamAM; A dAnapatrane dUtaka ati mahAna mahAmAtya alayaka nAmane brAhmaNa. A dAnapatra meM kalakanA putra mahA sAMdhi vigrahika zrI jajajake lakhyuM che. A mArA zrImad akAlavarSa kRSNarAjanA svahasta che. 1 sarakhA radhuvaMza 4, 42 2 vAsAvaka e vAsApakanuM prAkRta rUpa che. vAsApaka kAI padavIdhArI varga batAve che. (rADeDa dAnapatra naM. 3 patarUM bIjuM bI. paMkti 3);- juo pra. vyuharanI e bhAga uparanI neTa. For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 13ra kapaDavaMjanuM kRSNa 2 jAnuM dAnapatra zaka saMvat 832 vaizAkha pUrNimA (I. sa. 910-11 ) A dAnapatra gujarAtamAM kapaDavaNaja mukAme prApta thayuM hatuM. lekha thoDAka ucAM vALelA kAMThAvALAM traNa tAmrapatro para kotarelo che. dareka patarAMnuM mApa Azare 1148"nuM che. bIjAM jANavAmAM AvelAM dAnapatronI mudrAmAM zivanI AkRti hoya che, paNa A dAnapatranI mudrA upara garUDanI AkRti che; tethI kRSNa 2 jo zaiva na hatuM, paNa vaiSNava hatA, evuM anumAna thaI zake che.. prAraMbhamAM anya rASTrakUTa dAnapatrane maLatI' TUMkI vaMzAvali ApI che, te nIce pramANeH kRSNarAja 1 lo athavA zubhatuMga dhruvarAja athavA nirupama govindarAja, 3 je. mahArAja SaDa zubhatuMga athavA akAlavarSa, athata kRSNa 2 je dhruvarAjane bIjA putro hatA, chatAM eNe gAdI govindarAja (3 jA)ne ApI, kAraNa ke te guNI hatuM, evuM le. 7 mAmAM kahyuM che. anya dAnapatromAM goviMdanA eka ja nhAnA bhAInuM, 3 ja IndranuM, nAma upalabdha cheH e Indra rASTrakUTanI gujarAta zAkhA sthApI. A dAnapatramAM mahArAja SaSTha kahyo che te anya dAnapatromAMne mahArAja zarva urphe amoghavarSa ja che, bIje keI nahIM. eNe zatruone harAvIne rAjya pAchuM meLavyuM evI hakIkata A dAnapatramAM AvI che. anya dAnapatrathI jaNAya che ke e zatruo enA kuTuMbIo ja hatA, ghaNe bhAge 4 the goviMda ja haze jene mahArAja zarve pitAnA pitrAI gujarAtanA 2 jA karkanI madada laIne jityo hate. tyAra pachI rAjAkRSNanA mahAsAmane pracaMDanI vaMzAvali ApelI che. je 750 gAmomAMnuM eka vyAdhrAsa gAmanuM dAna apAyeluM jaNAvyuM che, te 750 gAmo zleka 20 mAM rAjAnAM pitAnAM kahelAM che, paNa AgaLanA gadyabhAgamAM kahyuM che ke e gAmomAM keI candragupta mahAsAmanta pracaMDane daMDanAyaka hato. mATe kadAca e gAme pracaMDane 2 jA kRSNa jAgIramAM ApyAM haze--kadAca pracaMDanA pitA dhavalapane enA parAkramanI kadara tarIke ApyAM haze. * e. I. va. 1 pA. para I. huza 1 lai 1, 3, 4, 8, dhruva trIjAnA dAnapatranA zloka 1, 12, 16, 18 ne maLatA che - I, e. ke. 12 pA. 179 2 jIo I. e, to, 14 5, 197, For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaDavaMjanuM kRSNa 2 jAnuM dAnapatra dAnapatranA samayaH zaka saMvata 832 (I. sa. 910-11 ) vaMzAkhI pUrNimA.' dAnapatrane lekhaka kulaputra amaeNyaka, nemAdityanora putra hatA dAnapatramAM varNavelAM gAmo paikI nIcenAM Do. myulare oLakhAvelAM che. vAgarA = vyAghrAsa paMthoDA hAlanuM kapaDavaNaja gAyakavADI vaghAsa. patharA >> larUjI mUADuM (vaghAsa nI dakSiNe ) che abula. aralluvaka apUvallI 1 kRSNa 2 bIjAnAM anya dAnapatro zaka. saM. 822, 824, 826, ane 831 nAM che. juo I. e. vo. 12 5. ra2 ane mI. phalITanI kenerIka vaMze." 5 36. 2 kaka 2 bIjAnA zaka saM. 734 nA dAnapatrano lekhaka, kulaputraka durgabhaTane putra nemAdityane saMbaMdhI A dAnapatrane lekhaka nemAditya kadAca haze. ( jue. i. e. vo. 12 pA. 165. ) For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara patarUM pahelu 1 oM [1] sa vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAnteMdukalayA kamalaMkRtaM / [1] AsInmu2 rAri( taH ) saMkAzaH kRSNarAjaH kSite : ]patiH / aprameyavasordAtA sAkSAdharma ivAparaH / [2] 3 zubhatuGgatuGgaturagapravRddhareNUrddha ruddharavikiraNaM / grISmepi nabho nikhilaM prAvRTkA4 lAyate spaSTaM / [ 3 ] tasyAtmajaH zrIdhruvarAjanAmA mahAnubhAvaH prathitapra tApaH [ / ] pra5 sAdhitAzeSanarendacakraH krameNa vAlArkavapurvabhuva / [ 4 ] zazadharakaranikaranibhaM yasya ya6 zaH surana( 1 ) gAgrasANusthaiH [ / ] parigIyate samantAdvidyAdharasundarInivahaiH / [5] tasyApyabhu. 7 dbhuvanamArabhRtaH samarthaH pArthopamapRthusamAnaguNAgujJaH [ / ] durvAravairi8 vanitAtulatApahetuH govindarAja iti suprathitapratApaH / [ 6 ] yasya prabhozu tura cAruru9 dArakIrteH rAmAparo' birupamasya pituH sakAzAt [I] zvazvepyane tanayeSu guNA 10 tirekAnmUrdAbhiSikta( : ) nRpasammatamAzu rAjyaM / [ 7 ] rakSitaM yena ni[ : ] zeSa caturaMbhodhisaMyu11 taM / rAjyaM dharmeNa lokAnAM kRtA tuSTi[ : / parA hRdi / [ 8 ] sUnutasyo tivIraH sakalaguNaga12 NAkArabhUto babhUva( : ) bhUpAlAtkaMTikAbhi'' sapadi vighaTitAnveSTaitvI dadAha / 13 rAjyaM yasyAbhimAnI rijamapi" calitaM vAhuvIryAdadhA pRthvImekAtapatumi - 14 kuruta valavAn zrImahArAjaSaMDaH / [ 6 ] yasya vibho[ : ] kArAyAM ripura maNIcAru 1 vAMyA sAkSAddharma 2 pAyo reNUz2a 3 pAyo sAnusthaiH 4 pAyA vairi 5 vAMya yazca prabhozcatura 5 pAyA rAmoparo bhy| rAmopamo. 7 vAyA satsvapyaneka 8 pAyo mApa ? 4 vAyA sUnustasyA 10 paaye| bhUpAlAnka NTakAbhAn ? 11 pAyo nveSTayitvA. 12 yazcAbhimAnI niz2amapi. 13 davApa. 14 patrAma For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaDavaMjanuM kRSNa 2 jAnuM dAnapatra 11 caraNalagnAnAM [ / ] paruSaraghe' nigaDAnAM anavarataM zrUyate loke / [ 10 ] tasyAdvabhUva 16 rAjA prathitayaza[ sa ]: ( / ) zubhatuGganAmAyai / yosAvakAlavarSoparanAma 17 gIyate loke / [ 11 ] kRSNacaritaH sa eva hi hitakRteye yo vi[bha] 18 rtti varNAnAM / rAjyaM nihatArAtiH ( / ) svabhujena bhuvaM ca (kR) pataruM bIjuM a 19 kRSNA iva / [ 12 ] asya caraNaprabhAvAdbrahmavakAnvayamagAdbhRzaM lakSmIM' [ / ] 20 pazcAdbhutakavindre ranavarataM paTTyati prakaTaM // [ 13 ] tasmAdanvayasAgarAtsa21 mabhava[ zrI zuddha tkumvaDiH tasmAccApi vabhUva darpadalana[ : ] zrIdegaDivi - dviSAM [ ] yenAnekare 22 ndradantidanAtprAptaM yazaH sAzvataM siMgheneva raNATavI vviracitAnnirbhIka mekAkinA / [ 14 ] 23 tasmAjjAtaH pracaNDaH pracarakharakarAkrAntani [ : ] zeSabhUbhRnnAmnA zrIrAjahaMsa [ : ] pratidi 24 namudayIka (1) zyapAdvA pivazvAnyenAnItI nijaM zrIH punarapi bhavanaM caMcalA kApi yA 25 ntI pArthenovAricakre pramarthane paTunA zAMbhavaM bhavyabhAvaM / [ 11 ] nirjitasaka[T]rijana : zrI. 26 dhavalappaH prasiddhataranAmA / dhavalitabhuvano jayasasI" saMjAtaH pavanasUnuriva / [ 16 ] 27 siMghIbhUrye vipakSeNa gRhyamAnaM yazepsunA [ / ] dattaM svasAmino" yena taM niha tyAzu ma 28 NDalaM / [ 17 ] tasmAtpracaNDa [ : ] saMjAtaH samare yazaH laMpaTaH [ / ] akkuvazcApi khaGgena vikhyA 29 to nilo bhuvi / [ 15 ] sellavidyAdhareNApi selullAliteM pANi ( tapANi ) nA [ 1 ] nihatya ( 1 ) 1 vo 2 tasmAdbabhUva nAmAyam 4 varSAparanAmA. 5 kRtaye 6 lakSmIH kavIndraiH 8 zrIzuddha pachI bhAM meDa vadhArAnA pahanI 432 24 4 8 zAzvataM siMheneva 10 racitaM nirbhIka 11 vA vivasvAn / yenAnI 12 pArthenevAri cakra prabhavana 13 yazamA 14 siMhIbhUya 15 mA 16 svasvAmine 17 zelalalita Tika le 44 117 For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 gujarAtanA aitihAsika lekha 30 zatrun ( / ) samadhe' yazasA kRlamalaMkRtaM / [ 16 ] zrImadvallabharAjJaH ___ zrIharSapuropa31 [ la ]kSitAmAmA / bhuMjatya kAlavarSaH arddhASTazatopasaMkhyAtAt / [ 20 ] sAnAgAmi32 bhadranRpatimahAsAmantAmAtyavalAdhikRtaviSaikamahattarAt ( / ) samanuvodha33 yatyastu vaH saMviditaM yathA zrIkheTakaharSapurakAsadhaetat ( / ) arddhASTama34 yaM samadhigatapaMcamahAzadvamahAsAmantapracaNDadaNDanAyakazrIcandragu35 pte ( / ) mayA zrIharSapurArddhASTamazatAnta[ : ] pAti[ ka ]rpttvaannijyctur(|)shiiti patarUM bIjaM 'bI' 36 kAprativaddharUridvAdazakAnta[ : ] pAtivyAghrAsagrAmaH savRkSamAlAkulaH sadaNDa dazApa37 rAdhaH sasImA paryanta[ : ] sakASThatRNakUpataDAgopetaH sabhogabhAga[ : ] sahiraNyaH caturAghATano38 palakSitaH ghANakaM palasametaH ( samabhilikhyate ) / AghATannIni abhilikhyante / pUrvataH paMtho39 DAgrAmo vitkhAvallIca / dakSiNataH keraDavallIgrAmo ( / a )raluvakagrAmazca / pazcimata[ : ] nAvA40 likA apUvalloca / uttarataH ambAuJcagrAmaH [1] evaM caturAghATanopalakSitaH vallUrikA41 grAmaH bhaTTavAstavyavAjimadhyandinabharadvAjasagotrasabrahmacaurI brAhmaNabrahmabhaTTe kavva 42 sutAya ( 1 ) snAtvodakAtisarga" valicarukavaizvadevArtha" pratigraheNa pratipA ditaH [ / ] tadarthama43 smaipradattadharmadAya[ : ] sarveravA gAmibhoktRbhiH asmayupairodhAtpAlanIyo( a ). numantavya44 zca [1] uktaM ca ( / ) riSi vyAsena / paSTivarSasahasrANi svarge tiSTati" bhUmidaH [1] AcchettA cAnumatI 1 samare 2 kula 3 rAja: 4 tAn grAmAn 5 bhunaktaya 6 khyatAn 7 vAMyA viSayikamahattarAn 8 pAga ardhASTamazatamadhye 5 vAyA ghAsaka 10 pAyA AghATanAni 11 vAyA vAstavyabharadvAjasagotravAjimAdhyaMdinasa 2 brahmacAri 12 pAyA bhaTTAya 13 pAMyA snAtvodakAtisargeNa 14 devArtha 15 smatpU 11 vAyA savai revA 17aay| NTakA madanupa 18 vAMyA RSi 14 vAMya tiSThati 20 bAyo cAnumantA For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaDavaMjana kRSNa 2 jAnuM dAnapatra 119 45 ca tAnyeva narake vaset / vindhyATavISvatoyAsu zuSka( :) koTaravAsinaH [1] mahAhayo hi jAya. 46 nte bhUmidAnaM haraMti ye / svadattAM paradattAM vA yatnAdrakSa narAdhipa(:) [1] mahIM mahIbhRtAM zreSTha dA47 nAtuM zreyonupAlanaM / yAnihe dattAni purA narendraiH dAnAni dharmArthayazaska. rANi / nirmA48 cyavantaH pratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta( : ) / sAne . bhAvinaH pArthivendAt bhU49 yo bhUyo yAcate rAmabhadraH [1] sAmAnyoyaM dharmaseturnRpANAM kAle kAle pAla. nIyo bhava50 dbhiH / vahubhirvasudhA bhUktA rAjabhiH sagarAdibhiH / [ 1 ] yasya yasya yadA bhUmiH patarUM trIjeM 51 tasya tasya tadA phalaM / iti kamaladalAmbu(:) vi52 ndulolAM zriyamavalokya manuSyajIvitaJca / sakalamida53 sasAzvataM [ ca ]vurtI na hi manujaiH parakIrtaye vilopyAH / svadattAM parada tAmvA yo hare54 ta vasundharAM [ 1 ] sa viSThAyAM kRmibhUtvA pitRbhiH saha pacyate / bhUmiM yaH prati gRhNAti" ya55 zca bhUmiM prayacchati / ubhau tau puNyakANau niyatau svargagAminau / ame. rapatyaM pra56 thamaM suvarNa bhUvaiSNavI" somasutAzca gAvaH / lokatraya tena bhavetu' dattaM yaH kAMcanaM 57 gAM ca mahI"" ca dadyAt / vahni" vahnisutaM cAmvu pacatA prajAyate / datvA sarvarasAM caidhaiM 58 na moM jAyate punaH / sarveSAmeva dAnAnAM ekajanmAnugaM phalaM / hATakaM kSitigau. 59 rINAM saptajanmAnugaM phalaM / svahastoyaM zrImadakkukasya zrIdhavalappasU. 60 noH / zakasaMvat 832 vaizAkhazuddha paurNamAsyAM mahAvaizAkhyAM purva61 devabrahmadAyoM dattaH [ / ] likhitamidaM zAsanaM kulaputrakeNAmmaiya62 kena nemAdityasuteneti / yadatronAkSaramadhikAkSaramvA tatsarvaM pramA63 Namiti vyAsatulyopi muhyati // svahastoyaM zrIcandraguptasya // 1 nAt 2 yAnIha 3 lyavAntaprati 4 sarvAneva 5 vendrAn / lolAM 7 mazAzvataM 8 buddhA 4 kIrtayo 10 gRhNAti 11 SNavI. 12 lokatrayaM 13 bhavettu 14 mahIM 15 paJcakRtvaH 19 vahiM 15 caiva 18 sarveSAmeva 16 ghATaka For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 gujarAtanA aitihAsika lekha pratApa vila akelIthI vAra kahyuM hatuM, pArtha ra3 bhASAntara 1 koma" jenA nAbhikamalane brahmAe (potAnuM) nivAsasthAna karyuM che te ( viSNu ) tamArU rakSaNa karo, ane suMdara IdukalAthI jenuM mastaka alaMkRta che te hara tamAruM rakSaNa kare. 2 murAri je pRthvIne pati kRSNarAja hato, je amApa dhanane dAtA hatA ane jANe sAkSAt bIjo dharma' hate. 3 zataMganA UMcA aoe uDADelI ghaNI reNuthI ravikiraNo DhaMkAI jatAM grISmakALamAM paNa AkhuM gagana spaSTa rIte varSAkAla'nA gagana jevuM ) banI jAya che. 4 tene putra, nAme zrI dhruvarAja, mahAnubhAva ane mahApratApI hata; eNe azeSa narendra cakrane jivyuM hatuM; ethI te bAlasUrya jevA zarIravALo hato. 5 candrakiraNanA samUha jevI jenI kIttane suragirinA zikhara upara rahelA vidyAdhara suMdarInAM vRndo tarapha gAya che. 6 tene putra geviMdarAja hatuM, je bhuvanane bhAra upADavAne samartha hatA, pArtha je hato; ane pRthanI mAphaka guNaguNane jJAtA hatA; muzkelIthI vArI zakAya evA zatruonI vanitAne atula tApakArI hato; eno pratApa vistIrNa hato. 7 bIjA putro hatA te chatAM guNamAM caDhIyAtA catura ane suMdara, bIjA rAma jevA, kumArane mahAkIrti nirUpama pitA taraphathI badhA mukuTadhArI rAjAoe mAnya rAkheluM, rAjya maLyuM. 8 eNe cAra samudrathI saMyuta AkhA rAjyanuM dharmathI rakSaNa karyuM, ane lekanA hRdayamAM parama saMteSa upajA. - 9 tene ghaNo parAkramI ane sakala guNanI khANa jevo putra balavAna zrI mahArAja jhaMDa hato, jeNe kAMTA jevA bhUpAlane bhedIne, gherI laIne, bALI nAMkhyA; je mAnI rAjAe pitAnA calAyamAna thayelA rAjyane bAhubaLathI meLavyuM ane pRthvIne eka chatra nIce ANI. 10 je rAjAnA kArAgRhamAM ripuramaNIonAM suMdara caraNee bAMdhelI sAMkaLAne kaThora avAja lokamAM avirata saMbhaLAya che. 11 tenAthI A zubhatuMga nAmane vizALa kIrtivALe rAI rAbe, je lokamAM akAlavarSa e bIje nAme paNa vakhaNAya che. 12 vargonA hita mATe pitAnI bhujA o vaDe zatrae '2 -2) ... .. -- 49 mAmA maTTapAttavyapAjimadhyAndanabharadvAjasagAtrasavrahmacArA brAhmaNabrahmabhaTe tala pavAna 42 sutAya () sADha+- -- -- ", putra hatA te kumArane kRSNanI mAphaka TakAvI rahyo che, tethI e rAjA kRSNanA jevA caritavALo che. 13 jenI kRpAthI brahrAvaka vaMzamAM lakSmI AvI rahI, jenuM pAchaLathI thaelA kavIndra avirata prakaTa varNana kare che. 14 e vaMzasAgaramAMthI zrI zuddha ... kumbaDi utpanna thayo, jenAthI zatrunA darpanuM dalana karanAra zrI degaDi thayA. vanamAM siMha phare tema raNamAM nirbhaya rIte pharatA e rAjAe aneka naredranA hAthIone haNIne zAzvat kIrti meLavI. - 15 enAthI, kAzyapathI utpanna thayelA vivasvanI mAphaka pracaMDa, viratArI ugra karathI bhUbhUtanuM AkramaNa karate, pratidina udaya pAmate, zrI rAjahaMsa utpanna thaye; pArthanI mAphaka zatruene haNavAmAM kuzaLa e rAjAe, kyAMka cAlI jatI caMcaLa lahamIne pAchI pitAnA bhavya zaMbhubhavanamAM ANI. 1 yama athavA dharmane putra yudhiSThira je. 2 chaMdane aMge "Akara" ne badale A zabda vAparyo che. 3 a zlokamAM rAjAnuM kharuM nAma ApyuM che, eTale ke kRSNa. 4 akSarazaH tarajuma-jenA caraNa prabhAvathI" 5 A zlokana bIna ane artha ema sUcave che ke rAjahaMsa yuddhamAM ANelI lamI pote bAMdhelA eka zivAlayane arpaNa karate dalata karanArAthIone laIne thayelA vivasvatI utpanna thaye Aje pitAne bhavya apa enAthI, kAtidina udaya pAmate thatI caMcaLa lakSmI For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaDavaMjanuM kRSNa 2 jAnuM dAnapatra 121 16 pavanaputra( hanumAna ) jevA dhavalappa thayA, jeNe saghaLA zatruone jityA, jenuM nAma bahu prasiddha thayuM ane jeNe yaza vaDe jagane dhavala karyuM 17 yaza meLavavAnI icchAvALA je dhavalappu saMha samAna banIne zatrune tAkIde haNya ane e zatruthI kheMcavI levAmAM AvatuM rAjaya peAtAnA svAmIne ApyuM 18 enA putra pracaMDa thayA, je raNamAM kIrtilaMpaTa hatA; ane akakuva paNu thayeA, je nirmala ane khar3avaDe pRthvImAM vikhyAta hatA. sellavidyAdhare paNa laDAImAM zatruone haNIne zrIharSapurathI meLakhAtAM sADA sAtadA gAme 19 zailunA jevA lalita hAthavALA akAlava yaza vaDe kulane alaMkRta karyuM. 20 zrImAn vallabharAja bhAgave che. paMkti 31 AvanArA (bhaviSyamAM thanArA) badhA bhadra nRpatine, mahAsAmantAne, amAtyene lazkaranA adhikArIone, jIllAnA hAkemene ane mhATerAone (vaDA sukhIone ) (e rAjA ) jaNAve che: tamAre jANavuM je, zrI kheTaka, hapura ane kAsadrahanAM shADA sAtasa~ gAmAmAM jyAre paMcamahAzabdane pAmelA mahAsAmanta pracaMDanA daMDanAyaka zrI candragupta hatA tyAre, meM harSapuranAM mhADA sAtase( gAmeA )nI aMdara AvelI karpaTavANijya ceArAzImAM rahela sUriddhA dazakamAM AvatuM vyAghrAsa gAma, vRkSamAlA sahita; daMDanI ane daza-aparAdhanI zikSAnI sattA sAthe, sImA suddhAM, kAi, tRNu, rUpa, tALa sameta, bhega ane bhAga sahita, suvaNaeN sahita, cAra sImA sAthe, ghAsa tRNu suddhAM, lakhI ApyuM che. sImA lakhavAmAM Ave che; pUrve paMtheADA gAma ane vikhAvalI, dakSiNe keraDavallI gAma ane aluvaka gAma, pazcime nAvAlikA ane apU vallI, ane uttare amlAuMca gAma; evI catuHsImAthI eALakhAtuM valUrikA gAma, bhaTTa nivAsI bharadvAjasageAtra vAjimAyaMdina( zAkhA ) bhaNanAra, vazvanA putra, brAhmaNa brahmabhaTane, mila, ca, ane vaizvadeva arthe, snAna udaka tyAgapUrvaka, dAnamAM ApavAmAM Ave che. mATe ame ApeluM dharmadAna badhA bhAvi rAjAee, amArUM ullaMghana karyA vagara, pALavuM ane mAnya rAkhavuM. paM. 44 ane vyAsa RSie kahyuM che ke ( rivAja mujabanA khAra bleka che) paM. 59 zrI dhavalappa putra zrI akakukane A svahaste ( skata ) che. zaka saMvat 832, vaizAkha zuddha pUrNimAe, mahAvaizAkhI tithie, pUrve karAyelA devadAna ke brahmadAnanA apavAda rAkhIne, dAna karyuM che. temAdityanA putra kulaputraka amaiyake A zAsana lakhyuM che. AmAM jyAM akSara Una ke adhika hAya te saghaLuM pramANu che; vyAsa jevA paNa le che. zrI candraguptanA A svahasta( daskata ) che. 1 A praca'Da ane akanA bhAI huze. khAto ( I. e. teA. 13, pA 116 ) hai 46 2 662 nAIlAla dAnapatramAM zrama aloma sAthe sara For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 133-134 indrarAja trIjAnAM be dAnapatro za. sa. 836 phAguna su. 9 A tAmrapatrenI noMdha pahelAM eca. eca. dhruve lIdhI hatI ane tyAra bAda ja, be. che. rA. e. sI. va. 18 pA. ra53 me ?, Ara. jI. bhAMDArakare zilAchApa sahita te prasiddha kara hatAM. tyAra bAda acAnaka meM te vaDedarA myujhIyamamAM joyAM ane pre. hu9zanI sUcanA anusAra mULa patarAM meLavIne prasiddha karuM chuM. patarAMnI sAthe be sIle vaDodarAnA resIDeTe mekalI hatI paNa te chUTI hatI te pratyeka tAmrapatra sAthe joDI zakAya tema nahotI. patarAnuM mApa 13 iMcax9 iMca che. sIlanI kaDIo chUTI paDI gaI hatI. te 5 iMca jADI che ane teno vyAsa 3 iMca che. sIlamAM sarpa upara beThelA garUDanuM citra che. sarSa kamare vIMTAI gaelA che ane tenI phaNu hAthamAM che. tenA janeI jevuM dekhAya che te kadAca trIje sarpa hAya. garUDa sanmukha beThele che ane tenI jamaNI bAjue uparanA khUNAmAM gaNapati che ane nIce camAra ane tenI nIce dI che. DAbI bAju upalA khaNamAM siMha upara beThelI devI che ane siMha nIce camara ane te upara svastika che. garUDanA mAthAnI banne bAju vartula che, je sUryacaMdra mATe hoya ema anumAna thAya che. garUDanI nIce lekha spaSTa nathI, paNa te zrImasilya. vavastha hoya ema jaNAya che. sIlanI kora upara judAM judAM cihe che. jemAM liMga ane aMkaza oLakhI zakAya che. nAnI sola je 1 ica81 iMca che tenA upara paNa co che paNa te spaSTa nathI. sarpa, gaNapati, devI, dIve, svastika vigere AmAM paNa jovAmAM Ave che. kaDInuM mApa paNa te ja che. eca. eca. dhruva lakhe che ke bagumarAnA mulajI khuzAla paTelane nakara dubaLo khetaramAM haLa kheDato hato tyAre A patarAM nIkaLyAM hatAM. tethI pre. kalaherna prathama jaNAvyuM hatuM te mujaba A patarAMne bagumarAnAM patarA tarIke ( navasArInAM tarIke nahIM ) oLakhAvavAM joIe. dareka joDImAM traNa traNa patarAM che ane te 13 iMca lAbAM ane 9 iMca pahoLAM che. pahelA ane trIjA patarAM mAtra aMdaranI eka ja bAjue ane vacalAM patarAM banne bAjue kotarelAM che. kAtara kAma spaSTa ane saMbhALapUrvaka karAyeluM che. lipi uttara vibhAganI lipine maLatI che. bhASA saLaMga saMrakRta che. bane jeDImAM rASTrakUTa rAjA Indra 3 jAe brAhmaNane gAma dAnamAM ApyAnI hakIkata ApI che. Indra trIjAne bIjA tAmrapatranI 5. 43-45 mAM paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrI akAlavarSa deva eTale ke potAnA dAdA kRSNa bIjAnA paganuM dhyAna dharanAra 5. ma. 5, zrI nityavarSa narendradeva tarIke varNavyuM che. dAna apAyuM tyAre Indra trIjo pakbandha utsava mATe pitAnI rAjadhAnI mAnyakheTa cheDIne kurUnDaka gaye hate. te prasaMge sanAthI potAnuM vajana karAvyuM hatuM ane trAjavAmAMthI utaryA vinA 20 lAkha drampanuM tathA kurUnDaka ane bIjAM gAma DAnuM dAna karyuM. tema ja AgalA rAjAoe ApelAM dAnane anumodana ApyuM ane chevaTe tenA nAmanA gAmaDAnuM dAna bIjA tAmrapatramAM lakhyA mujaba mULa pATalIputranA rahIza lakSamaNa * e. I. va. 8 pA, 24 Do. DI. bAra bhAMDArakara. For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdrarAja 3 jAnAM va dAnapatrA 123 getranA vAjI mAdhyandina zAkhAnA brAhmaNa zrI vennapa bhaTTanA dIkarA siddhapa bhaTTane karyuM. ane pahelA tAmrapatramAM lakhyA mujaba teja gotranA ane zAkhAnA brAhmaNa rANupa bhaTTanA dIkarA prabhAkara bhadrane uzvara athavA umbarA gAma dAnamAM ApyuM hatuM. dAna za. sa. 836 suva saMvatsaranA phAlgana sudi sAtama, tA. 24 mI phebruArI 915 I. sa. nA reja apAyAM hatAM. bIjAM badhAM rASTrakUTa tAmrapatranI mAphaka AmAM paNa zarUvAtamAM viNa tathA zivanI stuti che ane pachI bIjA slekamAM kRSNanI stuti che. tyAra pachInA kalekamAM dAna denAra IndrarAja deva trIjAne viSNunI sAthe sarakhAvyA che. zleka 4 thAmAM viSNunA nAbhikamaLamAMthI brahmAnI utpatti, tenAthI atri, atrithI caMdra ane caMdramAMthI yaduvaMzanI utpatti batAvI che. yaduvaMzanI sAtyaki zAkhAmAM daktidurga jamyo hate ane tene cAlukya vaMzanI rAjya lakSamI ApoApa jaIne varI hatI. A uparathI samajAya che ke cAlukya vaMzane harAvIne datidurga rASTrakUTa vaMzanI unnati karI. zleka chaThAmAM lakhela che te mujaba dantidurge prathama dakSiNa deza sara karyopachI madhya dezamAM Avyo ane chevaTe kAMcI jitI lIdhuM. IlorAnI dazAvatAra guphAmAMnA lekhamAM Apela che ke datidurge kAMcI. kAliMga, kezala, zrIzaila, mAlava, lATa raMka vigere pradezo jityA. A lekhamAM Apela che te mujaba prathama dantidurge dakSiNamAM zrIzaila kalaga vigere jityAM, pachI madhya bhAgamAM kezala, mAlavA, lATa vigere jityAM ane chevaTe pAcho dakSiNamAM AvyuM ane kAMcIpatine harAvyo. pleka. 8- dakti pachI teno kAko kRSNarAja 1 le gAdIe AvyA. zloka 9tenA dIkarA nirUpama( prava)nuM varNana che, paNa tenA moTA bhAI govida bIjAnuM varNana nathI. kadAca dAna denAra rAjAnI sIdhI vaMzAvaLI ja ApavAno Azaya hoya ane goviMda bIjAnuM varNana nathI, jyAre dantidurga vaMzano rasthApaka hato tethI tenuM varNana Apela che. paraMtu teno artha ema na karAya ke geviMda bIje gAdIe Avyo ja nahote. goviMda 2 jAnA bhatrIjA ane bhAyAta suvarNavarSa karkanA dhuLIAnA tAmrapatramAM za. ha01mAM goviMda rAjya karato hato ema spaSTa ullekha che. zloka 10- kezalanA rAjA pAsethI tema ja bIjA uttaranA rAjA taraphathI sapheda chatra nirUpama pravane maLyAnuM lakhela che. uttara taraphane rAjA kAM te jaina harivaMzamAM Apela IndrAyudha hoya agara pAlanA dharmapAlane ane rakUTa goviMda 3 jA ne samakAlIna kajano rAjA cakAyugha hoya ema saMbhave che. pleka 11-nirUpama dhruvathI jagaraMga (goviMda 3 ) ane tenAthI zrIvallabha (ameghavarSa 1 le ) utapanna thayAnuM varNana che. zloka 12-amoghavarSe cAlako rUpI udadhimAM DUbI gayelI rananI kIttane uddhArI ane vIranArAyaNanuM birUda grahaNa karyuM. A uparathI ema samajAya che ke amoghavarSanA rAjyanI zarUvAtamAM vegInA cAlukayAe rerakUTanI sattAne hacamacAvI nAMkhI haze. amoghavarSane samakAlIna cAlukaya rAjA narendramRgarAja vijyAditya 2 je hato ane teNe gAMga ane 2ttanAM lazkara sAthe bAra varSa sudhI rAta ane divasa yuddha karyAnuM pUrva taraphanA cAlukAnA lekhamAM Apela che. loka 13 mAM AnuM vera amoghavarSa lIdhAnuM ane cAlune jaDamULathI ukheDI nAMkhyAnuM lakhela che. A hakIkata khaMbhAta ane sAMgalInAM tAmrapatrathIra puravAra thAya che kAraNa ke tema 1 i. e. va. 20 pA. 100 2 e. I. va. 7 pA. 43; I. e. va. 12 pA.252 For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 cAlukayA rUpI bhega ApI yamarAjAne cAlukayAe stambhapura ujjaDa karyuM hatuM. tamaNUka tAlukAnuM mukhya zahera che. gujarAtanA aitihAsika lekha tRpta karyAMnuM lakhyuM che, zloka 13 mAM jaNAvela che ke A stambhapura te tAmralipta ane mInApura pragaNAnA zlAka. 14-15--cAlukaya vaMzanA ghAtaka dhUmaketu samAna zrIvallabha( ameghavarSa 1 )thI kRSNarAja ( khIje ) utpanna thayA. tenI gurjara sAthenI laDAIe vRddha purUSAne hajI tAjI yAda che. meM patAvyuM che ke gurjara ke jenI sAthe rASTrakUTo hamezAM laDayAM karatA te uttara hiMdustAnamAM rAjya karatA hatA ane tenI rAjadhAnI mahedaya agara kaneAjamAM hatI. je gurjara rAjAne kRSNe rAja khIjAe ( i. sa. 888--911) haeNrAjgyA te mahendrapAla ( i. sa. 896--90) kavi rAjazekharanA Azraya dAtA hAvA jAI e. zlAka 16--kRSNa rAja aMjAne jagattu Mga nAme putra hateA, je (zleka 17--19 ) haihraya eTale ke kalacurI vaMzanA keAlanA dIkarA raNuvigrahanI dIkarI lakSmIne paraNyA hatA. raNavigrahate AMhI cennIzvara kahyo che ane teja trine jalaNunI sUktimuktAvalamAM jovAmAM Ave che. DA. bhAMDArakare kRSNa 3 jAnAM karahADanAM tAmrapatro uparanA peAtAnA nibaMdhamAM AnuM sUcana karyuM che. temAM lakhyuM che ke nadIomAM narmadA, rAjAeAmAM ravigra ane kaviemAM sUrAnaMda ceDhInAM AbhUSaNa rUpa hatAM. ceDhInA kalacarI rAjAenA nAmamAM raNavigrahanuM nAma jovAmAM AvatuM nathI. ratanapuranA lekhamAM Apela che ke keAlane ATha dIkarA hatA. jemAMnA mATA tripurInA rAjA hatA ane khIjAe maNDalAnA rAjA hatA. AmAM jo zraddhA rAkhIe teA raNuvigra tripurInA eTale ke ceDhIne rAjA hatA tethI keAlatA mATe dIkaro hAvA joie. paNa anArasanA tAmrapatramAM Apela che ke kAla pachI tenA dIkarA mugdhatuMga prasiddha vallabha gAdIe ANye. tethI ema anumAna thAya ke ravigraha ane mugdhatuMga prasiddhavallabha e e eka ja rAjA hatA. jagaganA lakSmI sAthenA lagnathI indrarAja trIjo utpanna thayA. tenAM birUdA rattacaMdrapadeva ane zrIkIrttinArAyaNu zlAka 20 ane 21 mAM Apela che. zlAka 22 mAM dviarthI racanA che tenI aitihAsika saMkalanA jarA muzkela che. temAM upendrane indrarAje hurAjyeA te bhAva che, paNa te upendra keNu hatA ane te anne rAjAene lagADelA kRtageAvardhaneAdvAra ane haeNleAnsulita merUne kema ghaTAvavAM te samajAtuM nathI. prathama mArI evI samaja hatI ke upendra te maheAyanA pratihAra vaMzanA mahIpAla hatA ane tene ja pAlavaMzanAM bhAgalapuranAM tAmrapatromAM cakrAyudha kahyo che. paNa meM upara batAvyuM che ke dharmapAla ane cakrAyuddha rASTrakUTa goviMda 3 jAnA samakAlIna hatA. tethI cakAyudha ane mahIpAla eka ema kahI zakAya nahIM. kAraNa mahIpAla goviMda 3 jAnA dIkarAnA prapautra IMndra trIjAneA samakAlIna hatA. paMDita bhagavAnalAla uparanAM birUdamAMnA mene artha mera athavA mehara kare che ane kAThiyAvADanA kAi mehura rAjAnI jitanuM sUcana che, ema mAne che. prA. kIhArna merU te kadAca maheAya hAya ane sAMgalInA tAmrapatrAmAM lakhelI indratrIjAnI kaneAjanI jatanuM sUcana mAne che. bIjAM birUdanA artha hajI samajAyA nathI, kadAca khIjAM kAi tAmrapatro have pachI maLe tenAthI bhaviSyamAM khulAsA thAya, zrImAna nihava narendradeva aTale ke tenA dAdA kRSNa bIjAnA caraNanuM dhyAna karate 1 e. I. vA, 6 pA 80 2 e. I. ve|. 1 yo. 33 OM e. huM te 2 5aa, 32 indrarAja trIjAne zrImad akAlava deva eTale ke ema lakhyuM che, tethI ema samajAya che ke indrarAja For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdrarAja 3 jAnAM vedAnapatrI 125 trIjAne bApa jaganaMga gAdI upara AvyuM nahotuM. rattarAjanAM khAre pATaNanAM tAmrapatromAM paNa kazu bIja pachI indra trIjane mUkela che ane jagaoNgane ameghavarSanA bApa tarIke mAtra oLakhAvyo che. paraMtu devaLI ane karahADanAM kRSNa trIjAnAM tAmrapatromAM jagatuMga gAdIe AvyA vinA guja, ema spaSTa lakhyuM che, tethI uparanuM anumAna satya Thare che. A dAnapatra ghaDanAra nemAdityane dIkaro trivikamabhaTa che ane te zAMDilya gAtrane ane janalacaMpune kartA have joIe. sathI prathama trivikamano ulalekha bhojanA sarasvati kaMThAbharaNumAM che. madAlasAcaMpune rtA paNa Aja trivikama manAya che. jagyAonAM nAmamAM pATalIputra te hAlanuM paTanA ane mAnya kheTa te nijhAmanA pradezamAMnuM mAlakheDa che. iMdrarAja trIje paTabaMdha mATe je kurUnDaka gAme gaye hatuM tene mI. e. ema. TI. jekasane dakSiNa marAThA pradezamAM kRSNa ane paMcagaMgAnA saMgama uparanA kurUnDavADa tarIke oLakhAvyuM hatuM. pahelA dAnapatramAM lATa pradezamAM kamaNija pAsenuM umparA (athavA umbarA ) gAma dAnamAM apAyuM hatuM ane tenI sImA nIce mujaba hatI. pUrvamAM telejaka dakSiNamAM mogalika pazcime saMkI ane uttare javalakUpaka AvelAM hatAM. De. bhAMDArakare usvarAne ban AgaLa mukIne bagumarA tarIke oLakhAvela che. telejaka ane gegalika maLatAM nathI, paNa saMkI ane valakupaka te sanki bagumarAthI naitrAtyamAM 1 mAIla upara ane jevA bagumarAthI uttaramAM 1 mAIla upara AvelAM che te hovAM joIe. bIjA dAnapatramAM kammaNijaja pAsenuM tenA gAma dAnamAM ApeluM che ane tenI pUrve vAraDa palikA, dakSiNe nAzmItaTaka, pazcime valizA (agara balizA) ane uttare viyaNa gAme lakhyAM che. te badhAM anukrame tena, bAraDolI, nadIda, vanesa ane babena tarIke oLakhAya che. kammaNijaja jenI paDezamAM dAnamAM apAyelAM bane gAmo che te hAlanuM kAmareja che. A badhAM gAme vaDodarA rAjyanA navasArI tAlukAmAM che. gujarAta rASTrakUTa dhruva bIjAnAM bagumarAnAM tAmrapatramAM cennAne gAma tathA viSaya tarIke Apela che ane te gAma pitAnA dAdA dhruva 1 lAe (I. sa. 834-35) koI brAhmaNane dAnamAM ApyuM hatuM. A tAmrapatramAM te gAma pharI ApyAnuM lakhyuM che te batAve che ke AgalA rAjAoe khAlasA karelAM ghaNAM gAme indra trIjAe pAchAM ApI dIdhAM. AmAMnuM A gAma paNa eka haze. For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 gujarAtanA aitihAsika lekha pahelA dAnapatra- akSarAntara' patarUM pahelu 1 svAsta [li saM vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya kAntendu kalayA kamalaM kRtam // [ 1* ] jayati . 2 "vivudhavandhudidhyavistArivakSasthalavimalavilolatkaustubhaH kaMsaketuH / mukhasarasi jaraGge yasya nR3 tyanti lakSmyAH smarabharaparitAmyattArakAste kaTAkSAH // [ 24 ] se jayati bhujadaNDasaMzrayazrIH samaraNa4 samuddhRtadurddharAricakraH apahRtavaligaNDalo nRsiMhaH satatamupendra ivendrraajdevH[3]| 5 asti zrInAthanAbhisphuradu[ ru ]sarasAmbhojajanmA svayaMbhU( / )stasmAdAtraH sutobhUdamRtakaraparispa6 nda industatopi / tasmAdvaM[ zo ] yadRnAM jagati savavRdhe yasya taistaivilAsaiH zAGgI gopAGganAnAnna7 yanakuvalayairaya'mAnazcacAra // [4] [ ta ]Invaye vitatasAtyakivaMzajanmA zrIdantidurganRpa8 tiH puruSottamobhUt / cAlukyavazajalaMdheH svayameva lakSmIrya zaMkhacakra[kara]-lAJchana9 mAjagAma // [ 5 : kR[ tvA ] spadaM hRdaya-hArijaghanyabhAge svairaM punarmudu vimarya ca madhyade10 zaM [ix] yasyAsamasya [sama ]re vasudhAGganAyAH kAMcIpade pa[da ]makAri kareNa bhUyaH // [6+] A~ setoH sAnuva11 apraivalakapi [ kulo ] llUnaphulla [ lava ] jAdA [ kailA ] sAdbhavAnIcalaca[ ra] NaraNannU puronnAditAntAt / 12 yasyAjJAM bhUmipAlAH karamukulamila[ nmau ]limAlAyamAnAmAnanairuttamAGgairavanita laluThajjA13 navo mAnayanti // [7+ ] jItvoM jagannijabhuje [ na pu] narjigISoH svarga vijetumiva tasya gatasya rAjJaH / ttraa1 rAya bahAdura vaMkaSAe ApelI chApa uparathI 2 svatine '' barAbara kAtarela nathI 3 iMda anu15 4 cha bhAvinI 5 pAyA vivudhabandhu, pitAyA 7 pAyA bali, 8 0508 paay| pariSyanda. 10 mA tathA pachInA sonA saMtati 11 pAMgA vaMza. 12 / 052 / 13 pAyA prabala 14 74 mA bhane pachInA sonA satisA. For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdrarAja 3 jAnAM be dAnapatro 127 14 bhavatparamadhAmni pade pitRvyaH zrIkRSNarAjanRpatiH prathitapratApaH // [ 8* ]di ksundarIvadanacAndanapatra15 bhaMgalIlAya[ ma ]|naghanavistRtakAntakIrteH // zrIrASTrakUTakulazailamalaMkariSNosta smAdabhU16 nirupamo niravadyazauryaH // [ 9* ]kIrteH' kundaruMca: samastabhuvanaprasthAnakuMbhaH sito lakSmyAH bIjuM patarUM-prathama bAju 17 lakSmyAH pANitale vilAsakamalaM pUrNenduvimvadyuti / eka kaMpitakosalezvarakarA dAcchinnamanyatpu18 naryenodIcyanarAdhipAdyaza iva zvetAtapatraM raNe / / [ 10x ] tasmAllebhe jagattuMgo janma sammAni19 ta [ dvija ]: / sopi zrIvallabhaM sUnuM rAjarAjamajIjanat // [ 11 ] nimamAM [ya]zcalukyA~dhau raTTarAjyazri20 yaM punaH [*]pRthvImivoddharandhAro vIranArAyaNo bhavat // [ 124 ]samUlonmU titastamvAndaNDenAnI21 takaTakaH / yodehadveSiNazcaNDacalukyAMzcaNakAniva // [ 13+ ] [ ''uccai zcalu ]kyakulakandalakAlake22 tostasmAdakRSNacaritojani kRSNarAjaH / pItApi karNapuTakaira [ sa ] kRjane [ na ]kIrtiH paribhra23 mati yasya zazAGkakAntiH // [ 14:- ] udyaddIdhitiratnajAlajaTilaM vyAkRSTa mIdRgdhanuH (1) kruddhenopa24 ri vairivIrazirasAmevaM vimuktAH shraaH| dhArAsAriNi se[ ndra ]cApavaLaye yasye25 stha[ ma ] dvAMgame ga [ja ] gurja [2] saGgaravyatikaraM jIrNo janaH za[sa] ti // [ 15+ ] aMjani jani26 tabhaGgo vairiva [nda ] sya tasmAdadharitamadanazrIH zrIjagattuMga [de ] va[ : / dhva] jasarasi27 jazaMkhaprollasaccakrapANivibhavavijitaviSNuvallabho vIra [la ] kssmyaaH|| [16] [A ] siitkopy1 chaMdaH zArdUlavikrIDita 2 visarganAM be mIMDAMmAMthI eka mIMDu bhUlAI gayuM che. 7 punarUkti che. 4 vAMco vizva 5 tAtAvarga mAMthI kotaranAre sudhAreluM che. 6 chaMda A kaleka tathA pachInAM be ne anuSTu5 7 vAMyA kyAbdhau. 8 nvIro 55 24ya pAMyana cha. 4 vAyA stamba. 10 pAyA dahaveSi. 11 : vasaMtati 12 cha zAhU sahita 13 pAyo mabdAgame. 14 vAMyA zaMsati 15 ida mAlinI 16 iMda A loka tathA pachInAne zArdUlavikrIDita. For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 gujarAtanA aitihAsika lekha 28 thahaihayAnvayabhavo bhU [ 5 ]: '[ sa ]hastrArjuno garjadu[ ja ]yarAvaNojitala. sadordaNDakaNDU. 29 hrH| vizrAntaiH zravaNeSu nAkasadasAM yatkIrtinAmAkSaraiH siddhaiH sAndrasudhArasena li30 khitAptAH kakubhittayaH // [ 17* ]vaMze tasya sapatnavaMzaparazoH kokallabhUpA smajo rAjA zrIra31 NavigrahaH samabhavaccedIzvaraH kIrtimAn / yasyArAtipuraMdhimaNDanamuSaH sarvopi pRthvIpa32 tiH sUryasyenduriva prayAti vikalaH pakSakSaye maNDalam // [ 18x ] sakalaguNaga NAviSphuraddhA33 madhAmnaH kalitakamalapANistasya lakSmIH sutAbhUt / yadukulakumudenduH sundarIcittahArI bIju patarUMH bIjI bAju 34 haririva pariNinye tAM jagattuMgadevaH // [ 19* ] caturudadhitaTA [nta khyAta zauryotha tAbhyAmabhavadari35 gharaTTo rddkndrpdevH| manasi kRtanivAsaH kAntasImantinInAM sakalajanazaraNyaH pu36 NyalAvaNyarAziH // [ 20+ ] maidanamamRtavindusyandamindozca vimba navanali. __ namRNAlaM candanaM candrikA 37 ca / aparamapi yadIyairjanmanirmANazeSairaNubhiriva cakAra spaSTa [ ma ]nindi vedhAH // [21* devoM 38 yazcaturamburAzirazanArociSNuvizvambharAmAnAmannijavikrameNa saMmabhUt zrIkIrtinArA39 yaNaH [* ]zrutvA janma yadIyamAkuladhiyAM jagmuH sa [ meM ] vidviSAM dainyaM vakra ruco manAMsi ca bha. 40 yaM sevAMjaliM maulayaH // [ 22+ ]tigovarddhanoddhAraM [he ]lonmUlitameruNA / upendra41 mindrarAjena jitvA yena na vismitam // [ 23' ] saMkalajananamasyaH sotha kR[tva ]| namasyA42 nbhuvanapatiranekAndevabhogagrahArAn / upari para[ zu ] rAmasyaikakugAgramadAna 1 prathama sa sarAsara tarasAnathA, gane tathA ragata vA so cha. 2 vAyA kaku bhittayaH 3 'tma' 276 2052 utare nathI. 4 mA yo tathA bhAga me pachInAno 4 bhAsinI 5 vAyo gaNAbdhevisphura. 1 pAyo vindu 7 pAyo vimba, viti. vAyA ramyu. 10 bAyo samabhUcchI 11 Ida anurupa 12 ida mAlinI For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrarAja 3 jAnA ce dAnapatrA 43 sphuritaguNagarimNastyAgakIyA vabhUva / / [ 24. ] sa ca paramabhaTTArakamahArA jAdhirAjaparamezva44 razrImadakAlavarSadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvara45 zrIpRthvIvallabhazrIvallabhazrImannityavarSanarendradevaH kuzalI sarvAneva yathAsaMvaidhya.6 maunAtrASTrapativiSayapatigrAmakUTayuktakaniyuktakAdhikArikamahattarAdI47 samAdizatyastu vaH saMviditaM yathA zrImAnyakheTarAjadhAnInivezinA zrIpa48 dRvandhAryaM kurundakamAgatena mayA mAtApitrorAtmanazcaihikAmuSmika puNya. trI patarUM. 49 yazobhivRddhaye ( / ) lakSmaNagotrAya vAjimAdhyandinasabrahmacAriNe rAmapabhaTTasutAya 50 prabhAkarabhaTTAya lATadezAntargatakammaNijasamIpe umbarAnAmagrAmaH yasya pU51 vataH tolejakaM dakSiNato mogalikA pazcimataH saMkIgrAma uttara [ to ]javalaka pakame52 vamAghATacatuSTayopalakSitaH sodgaH saparikaraH sadaNDadazA[5]rAdhaH sotpadyamAna53 SiSTikaH sadhAnyahiraNyAdeyobhyantarasi [ DhyA ] pUrvadevabrahmadAyarahitaH zakanR pakAlA54 tIta[ saM ]vatsarazateSvaSTArsa patriMzaduttarepu[ yu ]vasaMvatsaraphAlgunazuddhasaptamyAM ___ saMpanne 55 zrIpaTTavandhotsave tulApuruSamAruhya tasmAdanuttaratA ca kurundakAdInyAmAn 56 anyAnyapi pUrvapRthvIpAlavi[ lu ]tAni catvAri grAmazatAni viMzati drammala:smA57 ddhaiH saha viprebhyo vimucya bailicaruvaizvadevAgnihotrAtithi[ saM ]tarpaNArthama (I)58 dyodakAtisargeNa dattosyocitayA brahmadAyasthityA bhuMjato [ bho ]jayataH kRSataH 59 karSayataH pratidizato vAnyasmai na kenacidalpApi paripaMthanA kAryA [:] tathAgA mibhirasma60 'dvaMzyairanyairvA sAmAnyaM bhUmidAnaphalamavetya svadAyanivizeSoyamasmadramadAyo numanta61 vyaH [1x ]yazcAjJAnAllopayati sa paMcabhirmahApAtakaiH saMyuktaH syAduktaM ca bhaga vatA vyAsena // pa. 1 paaye| babhUva. 2 vAMyA saMbadhya 3 prathama mA 'mA' bhUsthA 24ii gayo rI bhane pachI nI nabhAtazamA mAyA cha. 4 pAyA bandhAya. 5 vAyo sabrahma / pAyo viSTikaH 7 vAyA brahma / vo hrne| sii| nathI. vAMya bandhotsave. 10 vA mAnanyAnyapi. 11vAMyA bali 12 pAyo brahma 13 vAyA dvAzya. bhAMthA tanAre sudhArecha. 14 pAyo smadbrahma. le. 47 For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 gujarAtanA aitihAsika lekha 62 STiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumantA ca tAnyeva narake vaset // [25* ]sA63 mAnyoyaM dharmaseturnapANAM kAle kAle pAlanIyo bhavadbhiH / sarvAnetAnbhAvinaH pArthivendrAn64 bhUyo bhUyo [ yAcate rAmabhadraH // [ 26x ] zrItrivikramabhaTTena nemAdityasya sUnunA kRtA prazasteyaM zrI [ |-1. ] bIjA dAnapatranuM akSarAntara pahelu patalaM 1 oM svasti sa vovyAdvedhasA dhAma yannAbhikamalaM kRtaM / harazca yasya [ kA ] ntendukalayA kama2 laMkRtam // [ 1 ] jayati vivudhavandhurvindhyavistArivakSasthalavimalavilolatkau stubhaH kaMsa3 tuH / mukhasarasijaraGge yasya nRtyaMti lakSmyAH sma[ ra bharapatitAmya tArakAste kaTA4 kSAH // [ 2 * ] sa jayati bhujadaNDasaMzrayazrIH samarasamuddhRta[ du] rddharAricakraH / apahRtavalima5 NDalo nRsiMhaH satatamupendra ivendrarAjadevaH // [ 3* ] asti zrInAthanAbhi sphuradurusarasAMbhoja [1]6 janmA [ sva ]yaMbhUstasmAdatriH sUtobhUdamRtakaraparispandai industatopi / ta [smA dvaMzo yadUnAM7 jagati sa vavRdhe yatra taistavilAsaiH zAma gopAGga[ nAnAM ] nayanakuvalayai. 8 raz2amAnazvacAra // [ 4* ] tatrAnvaye vitatasAtyakivaMzajanmA zrIdanti ___ durganRpatiH 9 puruSottamobhUt / cAlukyavaMzajaladheH svavameva lakSmIrya zaM[ kha ]cakrakaralAMcha. 10 na [ ma ]jagAma // [ 5 ] kRtvAspadaM hRdayahArijaghanyadeze svairaM punarmudu vimartha ca madhyadezaM / 11 yasyAsama[ sya ] samare vasudhAGganAyAH kAracIpade padamakAri kareNa bhUyaH / / [6* ] AsetoH saa1 chaMda zloka anurupu 2 Ida zAlinI 3 ida leka (anuSTra) jagyAnA abhAve A keka adhure| chADIvAmA mAga . 4Aya vibandhu 5 lAyo kasaketuH 6 vAMyA bali 7vAya pariSyanda 8 pAyo kAJcI. For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrarAja 3 jAnAM ne dAnapatrI 12 nuvapravalakapiku lo llUnaphullallavaGgAdA kailAsAdga[ vA] nacilacaraNara ennapuro13 nAditAntAt / yasyAjJAM bhUmipAlAH karamukulamilanmau[li]mAlAyamAnA mAnaprairu14 tamAGgairavanitalaluThajjAnavo bhAnayanti / [ 7* ] jitvA jagannijabhujena punarji gISoH svarga . 15 vijetumiva tasya gatasya rAjJaH / [1] tatrAbhavatparamadhAgni pade pitRvyaH zrIkRSNa rAjanRpa16 tiH prathitapratApaH // [ 10 ] diksundarIvadanacAndanapatrabhaMgalIlAyamAnadhanavistata [ kA ]ntakI bIjuM pataruM prathama bAju 17 teH [* ] zrIrASTrakUTakulazailamalaMkariSNostasmAdabhUnnirupamo niravadyazauryaH / [9* ] kIrteH ku18 ndarucaH samastabhuvanaprasthAnakumbhaH sito lakSmyAH pANitale vilAsakamalaM pUNe19 nduvimvadyuti / ekaM kaMpitakosalezvarakarAdAcchinnamanyatpu[ na ]]nodIcya narAdhipAdya20 za iva zvetAtapatraM raNe // [ 10* ] tasmAllebhe jagattuGgo janma sammAnitadvijaH / sopi zrIvalla21 bhaM mUrnu rAjarAjamajIjanat // [ 11* ] nimagnAM yazcalukyAbdhau raTTarAjyazriyaM punaH [ 1 ] pRthvI[ mi ]voddhara22 ndhIro vIranArAyaNobhavat // [ 12 ] samUlonmUlitastamvAndaNDenAnItakaNakaH / yodahaDhe-' 23 SiNazcaNDacalukyAMzcaNakAniva / [ 13* ] uccaizcalukyakulakandalakAlaketosta smAdakR24 pNacaritojani kRSNarAjaH / pItApi karNapuTakairasakRjanena kIrtiH pari25 bhramati yasya zazAGkakAntiH / / [14* ] udyaddIdhitiratnajALajaTi[laM ] vyAkRSTamI26 dRgdhanuH kruddhe[ no pari vairivIrazirasAmevaM vimuktAH zarAH / dhArAsAriNi sendracApava27 laye yasyetthamadvAgame garjagurjarasaMgaravyatika- [ 2 ] jINoM janaH zansati // [15* ] a. 28 jani janitabhaMgo vairi[ vRndasya tasmAdadharitamainazrIH zrIjagattuMgadevaH / dhvajasara1 vaay| prabala 2 pAyAdbhavAnI 3 vAyA bimba. 4 vAyA kyAbdhau. 5 vAyA stambA. 6 vAMyA dahave. * vAyo mabdAgame. 8 vAyo zaMsati. For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 gujarAtanA aitihAsika lekha 29 sijazaMkhaprollasaccakra [ pANi ]vibhava vijitaviSNuvallabho vIralakSmyAH 11 [ 16 ] AsItkopyatha 30 haihayAnvayabhavo bhUpaH sahastrArjuno garjadurjayarAvaNorjitalasaddordaNDakaNDUha31 raH [ / * ] vizrAntaiH zravaNeSu nA[ ka ] sadasAM yatkIrttinAmAkSaraiH siddheH sAndrasudhArasena likhi 32 tairvyAptAH kakuvbhittayaH // [ 17 ] vaMze tasya sapatnavaMzaparazoH kokkalabhUpAtmajo rAjA [ zrI ] bIjuMpataruM bIjI bAju 33 raNavigraha ssamabhavaccedI [ zva ]raH kIrttimAn / yasyArAtipurandhimaNDanamuSaH rAbapipRthvIpa 34 tiH sUryasyenduriva prayAti vikalaH pakSakSaye maNDalam || ( 18 ) sakalaguNagaNAvvisphuraddharma 35 dhAmnaH kalitakamalapANistasya lakSmIH sutAbhUt / yadukula kumudenduH sundarI cittahAri 36 haririva pariNinye tAM jagattuGgadevaH ( 19* ) caturudadhitaTAntakhyAtazauyyatha tAbhyAma (bha) va 37 darigharaTTo raTTakandarpadevaH / manasi kRtanivAsaH kAntasImantinInAM saMvAlajanazaraNyaH pu38 lAvaNyarAziH // ( 20 ) davo yazcaturemburAzirazanArociSNavizvambharAmAkrAmannijavikrameNa sa - 39 mabhUt zrIkIrttinArAyaNa: / zrutvA janma yadIyamAkuladhiyAM jagmuH samaM vidviSAM 40 dainyaM vaktaruco manAMsi ca bhayaM sevAMjali maulayaH // ( 21 * ) kRtagovarddhanodvAraM helo. rambu. 7 41 nmUlitameruNA [ 1 ] upendramindarAjena jitvA yena na vismitam // [ 22] sakalajanamamayaH 42 soya kRtvA namasyAnbhuvanatiranekAndevabhogAgrahArAMnA upari parazurAmasyaika13 kugrAmadAnasphuritaguNagarimNastyAgakItya vabhUvaM // [ 23* ] sa ca paramabhaTTA rakamahArAjAdhirAja 44 paramezvarazrImadakAlavarSadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTAraka mahArAjAdhirAjaparamezvara45 zrImannityavarSanarendradevaH kuzalI sarvvAneva yaithAsaMvadhyamAnakAnrASTrapativiSayapatigrAma46 kUTayuktakaniyuktakAdhikArikamahattarAdInsamAdizatyastu vaH saMviditaM yathA zrImAnya 47 kheTarAjadhAnI nivezinA zrIpaTTavandhotsavAya kurundakamAgatena mayA mAtApitrorAtma 1 va siddhaiH 2 vAM kakubhittayaH 3 vaaNthe| sarvopa 4 gaNAbdhevvisphura 5 vo macchI jananamasyaH 9 / hArAn 10 sakala 6 the| babhUva 11 vA saMbadhya 12 bandho For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrarAja 3 jAnAM ve dAnapatro 48 nacaihikAmuSmika puNyayazobhivRddhaye ( / ) lakSmaNasagotrAya vAjimAdhyandinasatrahmacA trIjuMpata 49 riNe pATaliputravinirgata [ zrIvenna ] pabhaTTasutAya siddhapabhaTTAya lATadezAntarga kammaNijja 50 samIpe tennanAmagrAmaH [ 1 ] yasya pUrvvato vAraDapallikA [ 1 ] dakSiNato nAmbhatiTakaM [ / pazcimato valI 51 zA [ 1 ] uttarato vavviyaNagrAmaH [ / ] evamA [ ghA ] TacatuSTayopalakSita sogaH saparikara [ : ] sadaNDa 52 dazAparAdhaH sotpadyamAnaviSTikaH sadhAnyahi [ ra ]NyA [de ] yobhyantarasiddhyA zakanRpakAlAtItasaMvatsara 53 zateSvaSTAsu SaTtriMzaduttareSu yuvasaMvatsara phAlguna zuddha saptamyAM saMpanne zrIpaTTavandhotsaM54 ve tulA puruSamAruhya tasmAdanuttaratA ca kurundakAdIn grAmAnanyAnyapi pUrvapRthvI pAlavi 55 luptAni catvAri grAmazatAni viMzatidrammalakSaissAdvaiH saha vimucya vailicaruvaizvadevAgni 56 hotrAtithisatarpaNartham[ 1 ] dyodakAtisargeNa dattosyocitayA bra'hmadAyasthityA 57 bhuMjato bhojayataH kRSataH karpayataH patidizato vAnyasmai na kenacidalpApi pari58 panthanA kAryA [ / * ] tathAgAmibhirbhadranRpatibhirasmadvaMzyairanyairvvA sAmAmyaM bhUmi dAnaphala 59 mavetya svadAyanivizeSoyama[ sma ]vAdAyAnumantavyaH [ / ] yazcAjJAnAllApayati sa paMcabhirmahA 60 pAtakaiH saMyuktaH syAdu[ ktaM ] na bhagavatA vyAsena / paSTiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH [ / * ] A [ cche ] 61 tA cAnumantA ca tAnyeva narake vaset // [ 24 ] a[ ne ]rapatyaM pathama suvarNaM bhUvaiSNavI sUryasutAzca (gA ) 62 vaH ( * ) lokatrayaM tena bhaveddhi dattaM yaH kAMcanaM gAM ca mahIM ca dadyAt // ( 25* ) sAmAnyo ( yaM ) dharmaseturnRpANAM 63 kAle kAle pAlanIyo bhavadbhiH / sarvvInetAnbhAvinaH pArthivendrAn bhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH // (26) 64 zrItrivikramabhaTTena (ne ) mAdityasya sUnunA / kRtA zastA prazasteyamindrarAjAMghisevinA // (27* ) zrIH (*) 12 vA banyo 3 va bali 45 sma / prathamaM. le. 48 For Personal & Private Use Only 133 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bInuM dAnapatranuM bhASAntara, >> svasti ! ( kaleka. 1) jenA nAbhikamaLamAM vedhasetu brahmAe ) vAsa karyo che te viSNu ane jenuM zira IndukalAthI bhUSita che te hara ( ziva) tamAruM rakSaNa kare. (zleka. 2) kaMsanA (nAzano) ketu, deveno mitra, jenA vidhyAgarisamAna vizALa vakSa:sthaLa upara zuddha kaustubhamaNi laTake che jenA mukhakamaLanI raMgabhUmipara lahamInA atikAmathI zithila nayananAM popacAM sahita kaTAkSa nRtya kare che te kRSNa vijayI che. | (zleka. 3) upendra ( viSNu) je sadA vijayI che, jenA lAMbA karenuM lahamIdevIe zaraNa lIdhuM che, je yuddhamAM saLIyAvALuM ane durbara cakra dhArate, je bali ane tenA maMDaLane pAtALamAM laI gayo ane je cothA avatAramAM nRsiMha hato te upendra samAna lahamIdevIthI jenA lAMbA karanuM Azraya sthAna thayuM hatuM, jeNe yuddhomAM ajita ari cakrane ukheDI nAMkhyuM che, jeNe baLI khAonA deza (maMDaLa) harI lIdhA che ane je janAmAM nRsiMha che te indrarAja trIe sadA vijayI che. ( ka. 4) svayaMbhU (brahamA ) zrInA pati(viSNu )nA nAbhimAMthI nIkaLatA vizALa ane vikaselA kamaLamAMthI janmyA hatA. tenAthI tene putra atri janmyo hato. ane tenAthI punaH (atrine ) amRta kiraNe umarAvate Indu. temAMthI pRthvI para yaduvaMza utpanna thaye; jemAM eka samaye gopanI aMganAonA netra kamaLane sarva vilAsathI pUjAtA kRSNa rUpe AThamA avatAramAM sAraMga(dhanuSa) dhAranAra( viSNu) thaI gayo. | ( ka. 5 ) jema te vaMzamAM sAtyaki zAkhAnI vRddhi karanAra, ane karamAM zaMkha, ane cakanAM vizeSa cihna dhAranAra ane sAgaramAMthI lakSmIdevI svecchAthI jenI pAse AvI te purUSottama(kRSNa) prakaTayA tema te vaMzamAM mahAna sAtyaki zAkhAmAM, purUSottama, zaMkha ane cakanAM (svasti ) cihnavALA karavALo ane jenI pAse cAlukya vaMzanI lamI svecchAthI AvI te zrIntidurga nupa prakaTa. | ( zloka. 6 ) jevI rIte priyajanane kara prathama hadaya haratI strInI jaMghA para pUrNa sthAna meLavI ane svecchAthI punaH matAthI tenI kaTI (madhyadeza ) dabAvI, punaH kadI nIcenA aDanAnA kAMcIpadamAM sthAna kare che tema yuddhamAM atula A nRpane kara prathama bhUminA sAthI nIcenA hRdayahArI deza para sthApita thaI ane punaH madutAthI, svecchAthI madhyadeza prApta karI ane punaH kAMcI dezamAM sthApita thayo. | ( ka. 7) jyAM parvatanA zikhara paranA prabaLa kapigathI pupita lavaMga vRkSone nAza thAya che te setu( rAmezvara )thI bhavAnIne cAlatA caraNanA napuranA jhaNakArathI gAjatI sImAvALA kelAsa parvata sudhI, aMjalithI sparzata mugaTa paranI mALA samAna tenI AjJAne sarva nRpe zira namAvI, ane bhUtaLa para loTatAM ghuMTaNa sahita mAna Ape che. | ( ka. 8 ) pitAnA bhujathI bhUmino parAjaya karI, te nRpa nava vijayanI utsukatAthI ravargamAM jaya karavA gayo tyAre tene vikhyAta pratApavALe pituvyaka zrI kRSNarAja pahelA parama prabhutvanA pade Avyo. ( ka. 9 ) digasuMdarIonAM vadana canacitranI paMktionA rUpamAM lIlA karatA, ghana, vistAravALA ane ujajavaLa yaza saMpanna ane zrI rASTrakaTanA kuLanA parvatane bhUSita karanAra te nRpamAMthI vimaLa zauryavALe nirUpama prakaTayo. For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrarAja 3 jAnAM vedAnapatrI 135 ( ka. 10 ) digyAtrA samaye kuMdakusumasamAna ujajavaLa kIrtinA samasta bhuvananA yAtrA pravAsa mATe veta(svasti)kumbha, ane lakSmInA-karanA taLamAM pUrNa IndunA bimbasamAna ujajavaLa vilAsa kamaLa samAna vetachatra kosalezvaranA kaMpatA karamAMthI yuddhamAM jhuMTavI lIdhuM ane anya ( bIjo ) uttara( deza nA nRpa pAsethI tenA yaza samAna hatuM te jhuMTavI lIdhA, (leka 11 ) temAMthI dvijone mAna ApanAra jagatuMga jamyA, teNe tenA putra mahArAjAdhirAja zrI valalabhane janma Ape ( ka. 12) jevI rIte sAgaramAM DUbI gaelI pRthvIne punaH uddhArIne viSNu vIra nArAyaNa thayo, tema pratApa dhanavALe A nRpa caulukyanA rasAgaramAM DUbI gaelA 2TTarAjyanA yazane punaH uddhArIne vIranArAyaNa (upanAma dhAranAra) thaye. ( kaleka. 13 ) jema mALI daMDathI kaMTaka dUra karI, mULa sahita ukhADelA rastaMbhavALA caNakene bALe che tema staMbhapurIne pUrNa nAza karanAra zatru caDa caulukone, daMDathI durjanane namAvI nAza karyo. | ( ka. 14 ) kadalI vRkSa samAna caulukya vaMzane nAza karanAra, ketumAMthI vimaLa caritavALe, karNapuTakathI satata pAna thayA chatAM jene Indu samAna ujajavaLa yaza bhramaNa kare che kRSNarAja, bIje, jamyo hate. ( ka. 15 ) vAdaLAM AvI jyAre ati muzaLadhAra vRSTi thAya che ane nabhamAM goLa meghadhanuSa dekhAya che tyAre vRddha jane, garjatA gurjara sAthenA tenA yuddhanuM Ama varNana Ape che. kiraNo pheMkatAM ratnothI jaDita dhanuSa teNe kapamAM Ama kheMcyuM. zatrunA ddhAonAM zira tarapha teNe Ama zara choDyAM." ( kaleka. 16 ) tenAthI zatrugaNune haNanAra, madanathI adhika rUpavAna, zaktidevIne vallabha, jenA dareka karanAM tala davaja, kamaLa, zaMkhanAM cihathI prakAzatA cakanuM svasticihna dhAratA ane je mahimAmAM Ama viSNu karatAM adhika hato te zrIjagatuMga janmyA hatA. ( ka. 17) haihaya vaMzamAM sahastrArjuna nRpa hato jeNe garjatA ane ajita rAvaNanA prabaLa ane virAjatA lAMbA bhUjanI khaNasa zAnta karI ane jenA yazanA ane nAmanA prasaratA akSaree, denA karNamAM vizrAMtisthAna prApta karI, ane amRtanA ghaTTa rasa vaDe siddhathI lakhAIne, didivAlo vyApI nAMkhI. | ( . 18 ) je zatruonA vaMzane parazu samAna hatA, tenA vaMzamAM kekakala bhUpano putra kIrtimAn nR5 zrI raNavigraha cedIzvara thayo. jema sarva kalA vinAne indu kRSNa pakSane aMte sUryabiMbamAM praveza kare che tema, je sAmaMtonA maMDaLamAM arinI aMganAone alaMkAra hato teNe dareka durbaLa bhUpamAM temanA pakSane nAza karIne praveza karyo. (le. 19 ) jevI rIte sAgara je ati ujajavaLa kiraNavALA sUryane nivAsa che, temAMthI lakamI karamAM kamaLa sahita prakaTI tevI rIte je guNanidhi hatA, ujajavaLa pratApanA nivAsasthAna samAna hato, temAMthI lakSmI nAme putrI avatarI hatI. yaduvaMzanA kumudane zazi samAna, suMdarIonAM hadaya anurajanAra jagatuMgadeva raNavigrahanI putrI lakSmIne para -jema hari lakSamI devIne paraNyA hatA. ( zloka, 20) jema hari ane lakSamIthI cAra sAgaranA kinArA sudhI vikhyAta pratApavALe, zatruone ghaMTI samAna, suMdarIonA manamAM vasanAra, sarva janene Azraya sthAna samAna, 1 nAali athavA tamaluka. For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 gujarAtanA aitihAsika lekha ane svargIya sauMdaryane nidhi kandarpa deva prakaTaye, tema A bannemAMthI cAra sAgaranA kinArA sudhI vikhyAta pratApavALa, zatruone ghaMTI samAna, suMdarIonAM manamAM vasanAra, sarva janane Azraya sthAna samAna, guNa ane rupane nidhi hatuM te 2TTa kandarpa janmyA hatA. | ( ka. 21 ) viSaNu bhagavAne padathI cAra sAgarathI AvRta thaI ujajavaLa thaelI pRthvI bharI daIne zrI kIrtinArAyaNa nAme oLakhAya tema A nRpa tenA zauryathI cAra sAgarathI AvRta banI prakAzita thaelI pRthvInuM gamana karIne zrI kIrtinArAyaNa tarIke oLakhAve. tenA janma viSe sAMbhaLI, mUMjhAI gaelI mativALA zatruonA mukhanuM teja dainya, citta bhaya ane zira sevA aMjalino anubhava karavA lAgyAM. | ( ka. 22 ) jema Indradeva merUparvata lIlAthI( sukhethI) ukheDI nAMkhI, ane govardhana(giri)no uddhAra karanAra upendra(kRSNa)devane parAjaya karIne madathI phUlI gaye nate tema A IndrarAja trIje merU mahadaya) sukhethI ukhADI nAMkhI govardhanane zaraNuM ApanAra upendra nRpane parAjaya karIne madathI phulAI gayo na hate. | ( ka. 23 ) A nRpa je sarva janothI namana pAtra che teNe maMdiro ane aMgrahAra(brAhmaNane)ne sarvathI mAna devA gya aneka dAna karI, dAna mATe yazamAM, eka najIvA gAmanA dAnathI virAjatA puNyanA mahimAvALA parazurAmathI adhika thaye. (paMkti. 43. pa6 ) ane te, parama bhaTTAraka, mahArAjAdhirAja, paramezvarathI akAlavarSa devane pAdAnudhyAta, parama bhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrI nityavarSa narendradeva kuzaLa sthitimAM hatuM tyAre samasta rASTrapati, viSayapati, grAmakUTa, yuktaka, niyuktaka, AdhikArika, mahattara Adine temanA saMbaMdha anusAra zAsana kare che - tamane jAhera thAo ke rAjanagara zrI mA kheTamAM vasanAra ane zrI paTTaabdha utsava mATe karUkamAM AvelA mArAthI mArAM mAtApitAnA, ane mArA, A leka tema ja paralokamAM puNya yazanI vRddhi mATe, zakatRpanA kALa pachI, saMvata 836 phAgaNa zudi 7, yuvasaMvatsaramAM, zrI paTTabadhdha utsavanI samApti pachI, tulA purUSamAM ArohaNa karIne, ane tulAmAMthI nIce avataraNa karyA vagara,sADI vIsa lAkha drampa sahita, pUrvenA nRpethI japta thaelAM kurUnda ane anya gAme, ane te upara 400 gAme, bali, carU, vaizvadeva, agnihotra ane atithi santarpaNa artha, lakSamaNa gotranA, vAji madhya%i sahAcArI, pATalIputrathI AvelA zrI vennapabhaTTanA patrane lATa dezamAM kammaNija samIpamAM tenna nAmanuM gAma, pUrve-vAraDapaDhilakAH dakSiNenAbhITakaH pazcimevalIzA ane uttare vazviyaNagAma, A cAra sImAvALuM gAma udvega sahita, uparikara sahita, daza aparAdhanA daMDa sahita, udbhavati veThanA hakaka sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, pANInA arthathI bhaktithI apAyuM che. ( paMkti. pada-59 ) A gAmane jyAre te brahmadAyanA niyama anusAra upabhoga kare, anya pAse upalega karAve, khetI kare athavA khetI karAve, athavA anyane soMpe, tyAre keIe, tene leza mAtra paNa pratibaMdha kare nahIM. vaLI, A amArA brAhmaNane ApelA dAnane amArA vaMzanA ke anya bhAvi bhadrakRpAe poteja te dAna karyuM hoya tema ane bhUmidAnanuM phaLa (dAna denAra ane rakSaNa karanArane) sAmAnya che tema mAnI anumati ApavI. ( paMkti 59 ane loka 26-26 mAM bhAvi nRpane cAluM upadeza ane dhamakI samAveza thAya che. ) ( heka. ra7 ) A stutipAtra pazati nemAdityanA putra ane indrarAjanA padanuM sevana karatA zrI trivikramabhaTTathI racAelI che. For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 115 goviMda 4thAnAM khaMbhAtanAM tAmrapatro za. sa. 85ra jayeSTa su. 10 semavAra A tAmrapatre khaMbhAtane eka kheDUta haLa kheDato hato tyAre khetaramAMthI maLelAM hatAM. te lAkaDAnI eka peTImAM hatAM. te peTI ukheLatAM tUTI gaI. pachI A tAmrapatra peTalAdanA eka gujarAtInA kabajAmAM AvyAM hatAM. tenI pAsethI pro. e. vI. kAthavaTee bahu mahenatathI meLavyAM hatAM. patarAM kula traNa che, ane te 13 iMca lAMbAM ane 10 iMca pahoLAM che. aMdaranA lakhANanA rakSaNa mATe kora saheja vALI dIdhelI che. pahelA ane trIjA patarAnI eka aMdaranI bAjue ane vacalA patarAnI banne bAjue lekha karela che. trIjA patarAnA nIcenA khUNu tUTI gayA che, tethI thoDA akSare guma thayA che, te paNa ekaMdara lekha surakSita che. patarAMnI eka bAjue kANumAMthI pasAra thatI ? iMca jADI ane 4 iMca vyAsavALI geLa kaDIthI te bAMdhelAM che. kaDInA cheDA upara 2 iMca uMcI ane pahoLI sIla che. temAM jarA nIce paDatI sapATI upara garUDanuM upaDatuM citra che. garUDa sanmukha pAMkha pahoLI karIne beThele che, ane tenuM nAka cAMcanA jevuM che. tenA dareka hAthamAM sarpa che. garUDanI jamaNI bAjue uparanA khUNAmAM gaNapatinuM, ane nIce camara ane davAnAM citro che. DAbI bAjue kaI prANI upara beThelI devI ane tenI nIce svastika che. kora upara pharatAM AyudhdhanAM citra che, jemAMnA khaDjha, bANa, ane vajI spaSTa oLakhI zakAya che. garUDanI nIce akSaro hatA, paNa atyAre ghasAI gayA che. kotarakAma sArI rIte kareluM che. lipi 10 mI sadInAM bIjAM tAmrapatro uparanI lipine maLatI che. akSaranuM sarerAza kada 3 iMca che. bhASA saMskRta che. zarUvAtanA o ane svasti sivAya pahelethI paMkti 38 paryata badho bhAga padyamAM che, ane bAkIno bhAga chelA mahAbhAratAdinA zloka, tathA lekhana nAmanA leka sivAya gaghamAM che. zarUvAtanA traNa tathA vaMzAvalInA be sivAya badhA loko Aja rAjAnAM sAMgalinAM tAmrapatromAM che. ( 5. 40-42 ) paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrI nityavarSa eTale ke Indra 3 jAnAM caraNanuM dhyAna dharanAra 5. ma. 5. zrI suvarNavarNadeva pRthvIvalabha, zrI valabhanarendradeva eTale ke rASTrakUTa goviMda 4 thA ne A lekha che. (5. 46) dAna apAyuM tyAre parabandhanA utsava sababa geviMdarAja pitAnI rAjadhAnI mAnya kheTa choDIne godAvarInA kAMThA uparanA kapitthaka gAme gaye hato (5. 46-49) tyAre teNe pitAnI senAnI tulA karAvI hatI ane te vakhe teNe 600 agravAra, 3 lAkha suvarNa, maMdirane 800 gAme, cAra lAkha suvarNa ane 32 lAkha dramma ApyAM hatAM. (paM. paraM-54) pachI teNe lATa pradezamAM kheTaka paragaNAmAM kAvikA tIrtha pAsenuM kevaja gAma dAnamAM ApyuM hatuM. A dAnanI neMdha levA A tAmrapatra kotarAyuM che. (5. 11-1ra) dAna lenAra mAthara getrane, vAji kArva zAkhAne mahAdevasyane putra nAgamArya nAmane brAhmaNa hate. te mAnya kheTamAM govida 4 thAnAM caraNe jIvato hato ane mULa kAvikA ne rahIza hatA. paM. 44-46 dAnanI tithi nIce mujaba che. za. saM. 85ra khara saMvatsara jayeSTha sa. 10 somavAra hasta nakSatra. AnI barAbara Do. kIlone gaNatrI karatAM I. sa. 930 nI 10 mI me ne somavAra barAbara Ave che. pa1-52) 6 2 mAnyakheTa nIce mu"3ma gaNatrI 1 e. I. va. 7 pA. 26 De. DI. Ara. bhAMDArakara. For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha zarUvAtamAM e ane svasti pachI rAkaTa lekhomAMne cAlu ka che, jemAM ziva ane viSagunI stuti che. tyAra pachInA kaleka sAmavedano mahimA batAvanAra che. ane tyAra bAdanA be zlokamAM (3-4) viSNu ane zeSanI prArthanA che. loka 5 mAM yaduvaMzanI caMdramAMthI utpatti ane tenAM vakhANuM che. | ( zloka 7 ) svaccha AkAzamAM candra uge tema te yaduvaMzamAM daktidurga jamyo hate. tenI pachI gAdI upara tene kAko kRSNarAja 1 le AvyuM, jeNe sUrya aMdhakArane nAza kare che tema cAlukya vaMzane nAza karyo. ( ka. 8) tyAra bAda tene moTo dIkaro goviMdarAja re jo gAdIe Avyo ane tenA pachI nirUpama kahevAte tene nAno bhAI AvyA. (zloka. 9-10) sAMgalinA tAmrapatramAM kRSNa 1 lAnI ane nirUpamanI vacce goviMdarAja bIjAne varNavyA che, paNa teNe rAjya karyuM ema spaSTa ullekha nathI tethI De. phalITa ema mAne che ke teNe rAjya karyuM nathI. paNa to te te ja dalIlathI ema mAnavuM joIe ke jagatuMga (geviMda 3 ) ane ameghavarSa 1 lAe paNa rAjya karyuM na hovuM joIe; kAraNa tenI paNa te ja dazA che. temaNe rAjya karyuM ema spaSTa lakhyuM nathI. ( dhruva ) nirUpama pachI tene dIkare jagatuMga geviMda 3 je Avyo, jenAM mAtra niyamita vakhANa karelAM che. ( zloka. 11 ) tenI pachI amoghavarSa 1 lo rAjA thaye, teNe cAlukaya rUpI grAsathI viMgavallI pAse yamarAjane prasanna karyo hato. (maleka. 12) amoghavarSa pachI tene dIkaro akAlavarSa ( kRSNa 2 je ) gAdIe AvyA ane tenA duzamane e kheTaka choDI dIdhuM. (zloka 13 ) A kheTaka te rASTrakuTanI rAjadhAnI mAnyakheTa hovuM joIe, kAraNa cAlukya guNaka vijayAditya 3 jAe kRSNanI rAjadhAnI bALyAnuM be cAlukyanA lekhamAM lakheluM che. sahastrArjunanA eTale ke cedI vaMzanA rAjA kakkalanI dIkarI joDe akA lavarSa para hate. ( zleka. 14 ) tenAthI jagannaga utpanna thayA ane te kAkakkalanA dIkarA 2vigrahanI dIkarI lamIne paraNyo. ( ka. 15-16) zloka 16 mAM arjuna nAmanA rAjAe jagatuMgane lazkara sahita madada karIne kIrti saMpAdana karAvI ema lakhyuM che. A arjunane kekelano dIkare kahyuM che (loka 20) tethI te ravigrahane bhAI ane jagatuMgane kAkesasara thAya. (heka 10-18) A jagatuMga ane lakSamIthI Indra 3 ja janmyo hato. . 19 mAM AnI moTI ciMtanuM varNana che. ema jaNAya che ke Indra 3 jo ujajanathI uttaramAM gaye hatuM ane jamanA oLaMgIne mahodaya zaherano nAza karyo. mahadayane nAza karIne tene kuzasthala banAvI dIdhuM ema lakhyuM che te mAtra kavinuM kalpanAtmaka varNana hovuM joIe. kAraNa mahadaya ane kuzasthala e banne kAnyakuja eTale kanojanAM nAma hemacaMdra gaNAvyAM che. kanAjanA kayA rAjAne indra 3 jAe harAvye te zodhavA mATe tArIkho tapAsavI joIe. Indra 3 je I. sa. 915 ane 917 mAM hatA, ema rASTrakUTa lekhomAM maLe che. kanAjanA nIcenA rAjAnI sAlo vAliara, pehIo ane sIyaDeNInA lekhamAM maLe che, (1) bheja I. sa. 862 876, 882, ( 2 ) mahedrapAla I. sa. 903, 907, (3) kSitipAla athavA mahIpAla i. sa. 917 (4) devapAla I. sa. 918. A uparathI ema nizcaya thAya che ke Indra 3 jAne samakAlIna kSitipAla hato tethI teNe tene harAvyo haze. vaLI khajurAhonA lekhamAM lakhyuM che ke cAMdelA rAjA harSadeve kSitipAlane gAdI upara besADaze te uparathI ema samajAya che ke indra tene harAvI, kanejamAMthI nazADI mukayo haze. nArAyaNapAlanA bhAgalapuranA dAnapatramAMthI tema ja dharmapAlanA khAlImapuranA dAnapatramAMthI nIcenI hakIkata maLI Ave che: (1) IndrarAje kAnyakujanA rAjAne harAvyA. (2) paNa 1 I. e. va. 15 pA. 304 2 e. I. vo. 4 5. 243 For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ govinda 4 thAnAM khaMbhAtanAM tAmrapatro pAchaLathI tene dharmapAle harAvyo ane kAnyakujanA rAjAne pharI gAdI upara besAryo. A tAmrapatramAM kAnyakujanA rAjAnuM nAma kSitipAla athavA mahIpAla Apela che, ane te cAMdelA rAjA harSavardhananI madadathI pAcho gAdIe Avyo. A uparathI ema saMbhava che ke kAnyakuMjanA rAjAne pharI gAdI upara besAravAmAM harSavardhana tema ja dharmapAla e bannene hAtha hoya. bhAgalapuranA tAmrapatramAM je kAnyakurajanA rAjAne indra harAvyuM tenuM nAma cakAyudha ApiluM che. navasArInAM tAmrapatromAM Indra upendrane harAvyuM ema Apela che tethI ema saMbhave che ke kSitipAlanAM birUda tarIke cakAyudha ane upendra zabda hovA joIe. vaLI A tAmrapatra uparathI ema paNa siddha thAya che ke kaniMgahAma ane pro. kIrna dhAre che tema dharmapAla 9 mI sadInI zarUvAtamAM nahIM, paNa dazamI sadInI zarUvAtamAM rAjya karate joIe. devapAladevanA muMgIranA tAmrapatramAM dharmapAla rASTrakaTa zrI paravalanI dIkarI raNudevIne paraNya ema Apela che. pro. kIhorna zrI paravalane zrI vallabha tarIke sudhAre che. tethI dharmapAlane sasaro kRSNa bIjo hovo joIe. ( Indra 3 je hoya nahIM, kAraNa te sasarejamAI Ama laDe nahIM.) ( zloka 20) Indra trIjo haiDaya agara cedI vaMzanI vijAmbAne paraNyo. tenAthI goviMda 4 the janme. tenuM svarUpa kAmadevathI paNa adhika hatuM. ( ka. 21) kaleka 22 mAM goviMda 4 thAnA karelA bacAva uparathI tema ja devaLI, karahADa ane khAre pATaNanA tAmrapatromAM gAviMda 4 thAnuM je varNana ApyuM che te uparathI samajAya che ke (1) goviMda 4 the viSayI rAjA hate. (2) tenI prajA tathA bhAyAto nArAja thayA ane arikezarina bIjA vigeree baMDa uThAvyuM ane goviMdane mAryo ane tenA kAkA amoghavarSane gAdIe besavA vinati karI. vaLI temAM lakhyuM che ke te pitAnA moTAbhAI pratye ghAtakI rIte varyo nahoto, pRNa te moTAbhAI amoghavarSa (bIjA)nA rAjya karavAnA Tuka samayane khyAla karatAM ema saMbhavita lAge che ke tene ghAtakI rIte goviMda 4 thAe mAryo haze, agara mAre evI yukti prayukti karI haze. zloka 22 nI chelI paMktimAM goviMda 4 thAne tenAM parAkramone lIdhe sAhasaka kahyo che ane bleka 23 mAM Apela che ke tenuM nAma prabhUtavarSa hatuM. paNa sonAnAM aneka dAna ApavAthI tenuM kharuM nAma suvarNavavuM paDayuM hatuM. leka 28 mAM gaMgAyamunA tenA mahelamAM sevA karatAM, ema lakhyuM che, tene artha ema le joIe ke uttaranA koI rAjAne harAvIne gaMgA ane yamunAnAM lAMchana pitAnA davaja upara meLavyAM hatAM. dAnapatramAMnAM sthaLo paikI kevaja te hAlanuM kimoja agara kimaja che. kAvikA te kavi ane sIkagrAma te hAlanuM sigAma agara zIgAma che. A dAnapatramAM kAvikAne mahArasthAna (pavitra sthAna ) lakhyuM che tethI te 10 dazamI sadIthI yAtrAnuM sthaLa hovuM joIe. dAnamAM apAelA kevajane lATadezanA kheDA paragaNAmAM AveluM ema lakhyuM che tethI lATamAM kheDAne samAveza thato hato ema anumAna thAya che. De. bulara ane De. bhagavAnalAla dhAre che. tema lATa mahI ane tApI vacce ja pradeza nahIM, paNa Do. huza dhAre che tema uttaramAM zerI athavA zeDhI sudhIne pradeza have joIe. For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 oM svasti se vo vyAdvedhasA dhAma yannAbhikamala kRtam / harazca yasya kAntenduka___ layA kamalaGkRtam // (1) jayanti brahmaNaH sargani2 pattimuditAtmanaH / sarasvatIkRtAnandA madhurAH sAmagItayaH // (2) sandriH zrIstanabhArabhUrimakarIkAzmIrasammizritaiH 3 pronmajjadgajarAjagairikarajaH puJjadravaiH yiJjaroMH / kSIrAbdheH kSubhitasya mandaragi__ritryAvartanAdudgatAH kallolA jana4 yanti yasya pulakampAyAtsa vaH kezavaH // (3) zambhAryAni ziraH sthitasya __phaNinAmpatyuH phaNAnAM daza dyotante paritAH 5 zatAni samaNijyotIMSi jUTATavIm / enastAnyuparisravatsurasarisiktendukandollasa jyAtsnAkalpalatAlavAlava6 layazrIbhAJjibhaJjantu vaH // [ 9 ] tArAcakrAJjaSaNDAvRtagaganasaraH padminIrAjahaMsA trailAkyakAdhipatyasthitamadanamahArA7 jazubhrAtapatrAt / lAvaNyakSIrasindhodyutirajatagiredigvadhUdantapatrAdvaMzaH somAdayaM yastribhuvanakamalAvAsasaudhAdupretaH // [5] 8 tasmAcchyiH kulagRhaM bhavanaM mahimnaH krIDAspadasthitimaharddhigabhIratAnAm / Apa nnasatvaparipAlanalabdhakIrtivaMze varbhUva bhu9 vi sindhunibho yadUnAm // [6 ] pariNataparamaNDalaH kalAvAnpravitatavalayazoMzu pUritArzaH / zazadhara iva dantidurgarAjo yadu10 kulavimalaviyatyathodiyAya // [ 7 ] tasyAdyaM nRpateH pitRvya udayI zrIvIrasiMhA sanaM meroH zRGgamivAdhiruhya 11 ravivacchIkRSNarAjastataH / dhvastodriktacalukyavaMzatimiraH pRthvIbhRtAM mastake nyastApriH sakalaM jagatpavitasaste. 12 jobhirAkrAntavAn // [9] tasmAdgAvidgarAjAbhUdinduvigvazilAvale / yasyA riploSadhUmroGkaH prazastiriva lakSyate // [6] 13 tasyAbhavadbhuvanapAlanavIravuddhiruddhRta [ za ] trukulasantatiriddhatejAH / ___ rAjAnujo nirupamAparanAmadheyo yanmudrayAmvudhirapi prathitaH 1 cihna rUpe darzAvela che. 2 leka (anuSya ); ane pachInA zlokane paNa te ja, A breka sAsa zaTanAMdvAnapatramA mAche paraMtu sAlI patarAmA mAsubha 57 namI. 3 pAyA brahmaNaH 4 Ida A tathA pachInA kane zArdUlavikrIDita- A bane ke sAMgalInAM patarAMomAM nathI. 5paay| piJjarA pAyo kSIrAbdheH 7 7 52, pAyA cakrAbja 8 pAyo trailokya vAyA dupetaH 101 vasaMtatilakA, 11 va dha 12 vAMce yamUva 13 chaMdane mATe juo prastAvanA 18 vAMce ya 15 chaMda zApelallsta. 15 vAyA nyastAghri 17 manuS45 18 vaya bimbazilAtale 18 vasaMtadieal 20 paay| buddhi 21 vAMyA yAmbudhi. For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 govinda 4 thAnAM khaMbhAtanAM tAmrapatrI 14 samudraH // [ 10 ] tadanu jagattuGgojani parihRtanijasakalamaNDalAbhogAH / gatayauvanavanitAjana[ ku ]casadRzA yasya vairinRpAH // [ 11 ] 15 tasmAccAmoghavarSo bhavadatulavailo yena kopAdapUrvazcAlukyAbhyuSakhAdyairjanitaratiyamaH prINito viGgavalyAm / vairiMcA16 eMDodarAntavahiruparitale yanna labdhAvakAzaM toyavyAjAdvizuddhaM yaza iva nihitaM tajjagattubhasindhau // [12] tasmAdakAlavarSoM nRpati17 rabhudyatparAkramatrastaiH sadyaH samaNDalAyaM kheTakamahitaiH parityaktam // [ 13 [ saMha srArjunavaMzasya bhUSaNaM kokalAtmajA / tasyAbha18 vanmahAdevIjagattuGgastatojani [14] gambhIrAdratnanidhe bhRtpratipakSarakSaNakSa mataH / kokalasutaraNavigrahajaladherlakSmIH sa. 19 mutpannA // [ 15 ] so jAyA jAyatA jAtazatrostasya mahIbhRtaH bhImasenArjuno pAttayazobhUSaNazAlinaH // [16 ] taMtra jagattuGgodaya20 dha[ ra ]NIdharataH pratApakalitAtmA / lakSmyAnandana uditojani vijayI rAja mArtaNDaH // [17 ] sthiticalitasakalabhUbhRtpakSacchedAbhimukta21 bhujavanaH / animiSadarzanayogyo yaH satyamihendrarAja iti // [ 18 ] yanmAdya. dvipadantaghAtaviSama" kAlapriyaprAGgaNaM tIparNA pataruM bIjaM prathama bAju 22 yatturagairagAghayamunA sindhupratispardhinI / yenedaM hi mahodayArinagaraM nirmUlamu nmUlitaM nAmnAdyApi janaiH kuzastha23 lamiti khyAti parAM nIyate // [ 19 ] yastasmidgazakaNThadarpadalane zrIhaihayAnAM kule kokallaH pratipAditosya ca guNajye24 ThorjunobhUtsutaH / tatputrommaNadeva ityativalastasmAdvijAmvAbhavatpadmevAmbunigherumeve' himavannAmnaH kSamAbhRtpra25 bhoH // [20] 'zrIndranarendrAttasyAM sUnurabhudbhapativijAmvAyAm govindarAja nAmA kAmAdhikarUpasaundaryyaH // [21] sAmarthe' sati 26 ninditA pravihitA naivAgraje krUratA vandhustrIgamanAdibhiH kucaritairAvajitaM nAyazaH zaucAzaucaparAGmukhaM na ca bhi. 27 yA paizAcyamaGgIkRtaM tyAgenAsamasAhasaizcabhuvane yaH sAhasAGkobhavat // [22] varSansuvarNavarSaH prabhUtavarSopi kanakadhA17 mAyA~ 2 052 / u pAMyA balo 4 vaaNye| vallyAm 5vAyA bahi pAyo tale 7vAyA labdhA 8 cha. mAryA. 5 76 anuSTu5 104 AryA 111 anuSTu5 124 mata chInA kane Aya 13 chaMda zArdUlavikrIDita; pachInA kSekano chaMda paNa te ja. A leka sAMgalInAM patarAMmAM nathI. 14 pAyo yanmAdyaddhipa 15 pAya tibala 16 pAyo jAmbA; vAmbunidhe 1771 mA 18 pAyA jAmbA 19 chaMda zArdUlavikrIDita 20 va ivadhu 21 chaMda AryA. le. 50 For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 28 rAbhiH / jagadakhilamekakAzcameyamakaroditi janaruktaH // [ 23 ] kaiH kenAthA ko daridraH pRthivyAmitthaM ghuSTe dvAri lipso29 rabhAvAt / helAsiddhairdIpanAthaiH praNItoNyuccaiH kozaH prItaye yasya nAbhUt // [24] __yadadhidigvijayAvasare sati prasamasaM30 bhramabhAvanayeva bhUH / sapadi nRtyati polimahAdhvajocchRtakarAnyakunAthavivarjitA / / [23 ] sa ( ha ) te na hi maNDalAdhi31 paM parameSobhyudayIsamuddhatam / iti jAtabhiyAvivAgrato ravicandrAvapi yasya dhAvataH // [ 26 ] avanatapara32 maNDalezvaraM sahavijayazcAbhivezma zobhitam / samahimakaratoraNaM ciraM nijateja stati yasya rAjate // [27 ] sahate 33 samavAhinImayaM na pareSAM savizeSazAlinIm / yadaninditarAjamandiraM nanu gaGgA yamunA ca sevate // [ 29 ] yasminrAja34 ni saurAjyaM nirjitAri vitanvati / vimAnasthitirityAsInna bhogeSu kadAcana // [29 ] yesyoddAmapratApAnalahalazikhAkajjalaM 35 nIlameghA visphUrjatkhanadhArAsphuraNavisaraNAnyeva vidyudvilAsAH / durborArIbhakumbha ___ sthaladalanagalanmauktikAnye va tArAzca36 ndrakSIrIbdhizeSAbhRtabhuvanayazorAziniSyanditAni // [ 30 ] 'yasmikkaNTakazo dhanotsukamanasyambhojanAlairbhiyevonanaM na payaH37 su kozavasatilakSmIH kRtopAyanam / ketakyApavanollasannijarajaH puJjAndhakArIdare bhUgarbhe panasena vetralatayA [ dvA ] -- 38 tmazuddhayai sthitam // [ 31 ] yazca samupahasitaharanayanadahanavihitAnityakanda parUpasaundaryadarpaH zrInityakandarpaH / prabhumantra39 zaktyupavRMhitotsAhazaktisamAkSiptazatamakhasukhazcANakyacaturmukhaH / prathitaikavikramAkrAntavasundharAhitakaraNaparAya bIjuM pataraM bIjI bAju 40 NaH zrIvikrAntanArAyaNaH / svakarakalitahetihaladalitavipakSavakSaHsthalakSetraH zrInRpatitrinetraH samabhavatsa ca paramamaTTAra41 kamahArAjAdhirAjaparamezvarazrImannityavarSadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAja paramezvarazrImatsuvarNavarSa pAyA kAJcanamaya 24 zAdinI.bhA sainali patamA nathI. drutavilambita 4 pAye dhvajocchrita 5 chaviyAminI; 5 cha a52143 7 chaviyonI 8 vI (anuSTu5) 2 1. pAyo bahala 11 pAyA kSIrAbdhi 12 elallsta 13 bAya baMhito 14 pAyo samabhavat // saca For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ govinda 4 thAnAM khaMbhAtanAM tAmrapatro 143 42 devapRthvIvallabhazrIvallabhanarendradevaH kuzalI / sIneva yathAsamvaddhayamAnakAnrA. ___TrapativiSayapatigrAmakUTamahattarayuktako43 payuktakAdhikArikAnsamAdizatyastu vaH saMviditaM yathA mAnyakheTarAjadhAnIsthirata rAvasthAnena mAtApitrorAtmanazca puNyayazo44 bhivRddhaye pUrvaluptAnapi devabhogAgrahArAnpratipAlayavA pratidinaM ca niravadhinama syagrAmazAsanAni prayacchatA mayA zakanRpa45 kAlAtItasaMvatsarazateNvaSTasu dvApaJcAzadadhikeSvaGkatopi zakasaMvat 852 pravarta mAnakharasaMvatsarAntargatajyeSThazuddhadaza46 myAM somadine hastasamIpasthe candramasi godAvarItaTasamIpasthe kapitthakagrAme paTTa vandhamakotsave tulApuruSamAruhya 47 brAhmaNebhyaH SachatAnyAhArANAM suvarNalakSatrayasametAni vailicaruvaizvadevAtithita___rpaNArtha datvA / devabhogArtha ca 48 devakulemyaH khaNDasphuTitAdinimittaM gandhadhUpapuSpadIpanaivedyAdyupacArArtha tapovanasya satrottarAsaGga49 dAnAdyarthaJca grAmANAmaSTazatAni suvarNalakSacatuSTayaM drammalakSadvAtriMzataM ca datvA tadanantaraM ca tulApu50 ruSAdanuttarataiva mayA prathamakarodakotsagargeNa lATadezakheTakamaNDalAntargatakAvi kAmahAsthAnavi51 nirgatAya ihaiva mAnyakheTe vAstavyAya zrImadvallamanarendradevapAdapadmojIvine mAThara sagotravAjikANvasatra 52 hmacAriNe mahAdevayyasutAya nAgamAryAya lATadezAntavattikheTakamaNDalAntargataH kevaJjanAmA grAmaH kAvikAmahA53 sthAnanikaTataravartI / savRkSamAlAkulazcatuH sImAparyyantaH sakarmAntaH sodrako dhAnyAyahiraNyAyadaNDadoSada54 zAparAdhAdisamastotpattisahito dattaH / vailicaruvaizvadevAtithitarpaNArthakAmyani___ tyanaimittikakarmopayoga55 nimittaM darzapUrNamAsacAturmAsyASTakAprayaNaprakSAdizrAddhakarmeSTi kriyApravRttaye caru puroDAzasthAlIpAkazrapaNA56 dikarmanimittaM homaniyamasvAdhyAyAdhyayanopAsanadAnadakSiNArthaM rAjasUyavAja peyAgniSTomAdisaptazomasaMsthA 1vAya sambaddhadhamAna. 2 vAyo pAlayatA vAMyA bandhamahotsave 4 pAyA brAhmaNebhyaH 5 vAMyA bali pAyo tapodhanasya 7 vAyA tAye haiva / vAyA saba pAyA bali 10 pAyo saptasoma. For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 gujarAtanA aitihAsika lekha patarU trIjeM 57 RtUpakaraNArtha' mitrAvaruNAdhvaryuhotRbrAhmaNAcchaMsiyAvastudamItprabhRtInAmRtvijAM vastrAlaMkArasatkAradAnadakSiNA58 dinimittaM saMtraprapAprazrayavRSotsargavApIkUpataDArAmadevAlayAdikaraNopakaraNArthaJca // yasya ca grAmasyAghATAH / 59 pUrvataH kAvikAmahAsthAnasImAnto dakSiNataH sAmagaM nAma grAmaHpazcimataH sIhu . kayAmaH / uttaratopyasyaiva kAvi60 kAmidhAnasya sthAnasya sambandhI talasImAntaH // evamamuM caturAghATavizuddhaM kevaJjanAmAnaM grAma nAgamAryyasya kRSataH ka61 rSayato vA bhuJjato bhojayato vA na kenaciyAghAtaH kartavyaH / sAmAnyoyandharmase turnRpANAM kAle kAle pAlanIyo bhava... 62 dviH / sarvAnetAnbhAvinaH pArthivendrAnbhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH // [ 32 ] ____ AgAmibhUmipatibhiH parirakSya eSa dharma prati 63 pratiniviSTatamaistathAnyaiH / lakSmyAstaDittulitavudrudacaJcalAyo dAnaM phalaM parayazaH pratipAlanaM ca // [33] bahubhivvasaM. 64 dhA dattA rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmimastasya tasya yadoM phalam // [34 ] tathA coktaM vedavyAsena // pa65 STiM varSasahasrANi svagarge vasati bhUmidaH / AcchettA sAnumantA ca tAnyeva narake ___ vasediti" // [35 ] svadattAM pa66 radattAM vA yo hareta vasundharAm / api varSasahasrANi viSThAyAM jAyate kRmiH // [36] gaMgAdharAyaMtanaye67 na kRtadhiyA nAgavarmaNa / likhitam / zAsanamidaM prazastaM zrImadgovindarAjasya // [67 ] maGgalaM mahAzrIH // " 1vAMyA maitrAvaruNA bhane brAhmaNA 2 yA pratizraya ane taDAgArAma 3 vAya: sambandhI 4AdhinI 5 chaMda vasaMtatilakA 6 vAMce yukra 7 chaMda anuSyapa ane pachInA be loko paNa teja. 8 vAge vahu 9 pAyA tadA 10 pAya cAnu 11 pAyA vaset // iti. 1274 mAyo 13 bhAMti banI mAti che, jene mATe juo mULa pataruM. For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 4 thAnAM khaMbhAtanAM tAmrapatrAM bhASAntaramAMthI amuka bhAga paM. 40 paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrInityavarNadevanA pAtranuM dhyAna dharanAra 5. ma. 5. zrIsuvarNavarSadeva pRthvIvallabha zrIvallabhanarendradeva kuzaLa hAIne rASTrapati vigere adhikArIone AjJA kare che ke-- tame! badhAne vidita thAya ke huM maMdirA vigerene ApelAM dAna AgalA rAjAoe japta karelAM chatAM pAchAM cAlu karanAra, ane pratidghina navAM dAna cirakALa Take tevAM ApanAra, mAnyakheTamAM sthita thaine zaka saMvata 85ra nA jyeSTha suddhi 10 vAra seAma khara saMvatsara ane hasta nakSatramAM pittha gAmamAM paTabandhanA utsavaprasaMge tulApurUSamAM caDIne nIce mujaba dAna ApuM chuM. ( 1 ) ali, carU, vaizvadeva ityAdi mATe brAhmaNeAne 600 agrahAra tathA 3 lAkha suvarNa, (2) devAlayAnA upabhAga mATe tema ja tenA jIddhAra, tela, gandha, puSpa, dIpa ane bIjA pUopacAra mATe, tathA anna ane vastranA sadAvrata mATe 800 gAmaDAMo, cAra lAkha suvarNa ane 32 lAkha drammatulApurUSa uparathI utaryA pahelAM vizeSamAM mAtApitAnA puNya mATe lATa dezanA kheTaka maMDalamAMnA tIrtha kAvikAmAMthI AvelA ane mAnyakheTamAM AvIne zrI vallabha narendradevanA AzrayamAM rahetA, mAThera gAtranA vAjikANya zAkhAnA mahAdevayyanA putra nAgamAyane lATa dezanA kheTaka maMDalamAMnA kevajra gAmanuM dAna karyu che. te kevajja kAvikAnA tIrthanI pAse AveluM hatuM. A dAna nIcenA hetusmA mATe ApavAmAM AvyuM hatuM. ( 1 ) ali, caru, vaizvadeva ane atithitarpaNu mATe, ( 2 ) kAmya, nitya, ane naimittika karma mATe, ( 3 ) darza, ( pUrNamAsa, cAturmAMsa, aSTakA, AzrayaNu pAkSika zrAddha vigere karma mATe, ( 4 ) iSTakriyAnI pravRtti mATe ( 5 ) caru, purADoza, sthAlIpAka pakAvavA mATe, ( 6 ) hAma, niyama, svAdhyAya mATe tema ja adhyayananI dAnadakSiNA mATe ( 7 ) rAjasUya, vAjapeya, aziSTama ityAdi sAta semayajJe| mATe, ( 8 ) mitrAvarUNu, adhvaryu, hAtA vigere RtvijenAM vastra, ane alaMkArathI satkAra tathA dAnadakSiNA mATe ( 9 ) ane satra, prapA, pratizraya, vRSAtsarga, vAva, kuvA, taLAva, vADI, devAlaya vigere karAvavA mATe, dAnamAM ApelA gAmanI sImA nIce mujaba hatI. pUrvamAM kAlikA tIrthanI sImA; dakSiNamAM sAmagAma nAmanuM gAmaThuM pazcimamAM sIhuka gAmaDuM; ane uttaramAM kAvikA tIrthanI jamInanI sImA, tyAra bAda bAkInA bhAgamAM zApa darzAvanArA zleAkeA che. zve. 27 gAviMdarAjanuM A dAnapatra gaMgAdharAryanA putra nAgavarmanathI lakhAyuM hatuM. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 5 mAnAM sAMgalInAM tAmrapatro za. saM. 855 zrA. su. 15 gurUvAra (I. sa. 937-34 ) I% 4 thAne be dIkarA hovA joIe; kAraNake A lekhamAM paMkti 23 mAM goviMdanAM vakhANa karyA che ke teNe tenA moTA bhAI tarapha niSiddha karatA batAvI nathI. A bhAInuM nAma AmAM ke bIjA koI paNa prasiddha dAnapatromAM maLI AvatuM nathI, te uparathI anumAna thAya che ke te zarIre tema ja buddhimAM te nabaLo haze, tethI hohA vagara geviMda 4 thAe tene alaga rAkhI dIdhe haze. sAMvatavADInA rA. ba. vAmanarAva pItAMbara cITanIsanA kabajAmAM A patarAM che. te uparathI huM A lekha pharI prasiddha karuM chuM. prathama te patarAM sAMgalI pAse rahetA brAhmaNa kuTuMbanA kabajAmAM hatAM ane janarala sara jyorja lIgrenDa jekabe ja. be. bre, re. . . . 4 thAmAM pAne 100 me prasiddha karyA hatAM. sAMgalInI AsapAsathI tAmrapatro mULa maLyAM hatAM joIe, ane tethI tene sAMgalInAM tAmrapatro tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. patarAM traNa che, ane dareka 13 iMca lAMbuM ane 9 iMca pahoLuM che. lekha evI rIte lakhele che ke tenAM patarAM aMgrejI pustakanAM pAnAMnI mAphaka pheravavAthI vAMcI zakAya che. patarAM taddana sapATa che, je ke kyAMka kAra pAse jarA besI gaela che, kAraNa ke kerane TIpIne jADI karelI nathI. lekha badhe taddana spaSTa che. je kaDIthI te badhelAM che te sAdI ane IMca jADI che ane tene vyAsa 4 iMca che. tene kApI haze, paNa mArI pAse patarAM AvyAM te pahelAM karI levI dIdhelI che. kadAca te kaDI asalanI na hoya, agara tenI upara sIla ke mUrti haze te ukheDI levAmAM Avela hoya, janarala jekaba joke te bAbata kAMI lakhatA nathI. traNe patarAM tathA kaDInuM vajana 13 pA. ane 3 AuMsa che. bhASA saLaMga saMrakRta che. rASTrakUTa yadu athavA yAdanA vaMzanA che, ema A lekhamAM pahelI ja vAra ApeluM che. Do. bhagavAnalAlanA mata mujaba A pheraphAra chevaTanA bhAgamAM karavAmAM Avela che ane sIla uparanA siMhanA citrane badale garUDanuM ziva... tenA kAraNubhUta hoya kAraNa yAdo viSapaMthI . - - - - - - hatA ane garUDa e viSNunuM vana ala sAMdha levAI che ke jagatuMga bIjo ravigrahanI dIkarI laH - 8 - -H ' 'ane te raNavigraDa tripura athavA tevAranA kasurI athavA kala ', curI vaMzanA kAkakala athavA kekadala 1 nA dIkaro hate. A lekhamAMthI vaLI ApaNane mAhitI maLe che ke tene dIkaro Indra 4 che te ja kakkala 1 lAnA bIjA dIkarA arjunanA dIkarA ammaNanI dIkarI krijAmbAne paraNyA hatA. A Indra 4 che ane dvijAmbAnA dIkarA geviMda 5 ane nAma nahIM jaNAela tene mATe bhAI ema be hatA. gAviMda 5 mAnA lekhamAM lakhyuM che ke tenA rAjamahelanI gaMgA ane yamunA sevA karatI hatI. gupta bAMdhakAmamAM devaLanA dvAranI banne bAju gaMgA yamunA ketaravAmAM AvatI ane gupta pAsethI cAlue potAnA devaja upara gaMgAyamunAnAM citro grahaNa karyA hatAM. goviMda 3 jAe pitAnA zatruone harAvI A be citra grahaNa karyAnuM lakhyuM che. tethI geviMda 5 mAnA kissAmAM gaMgAyamanAnI sevA te ja arthamAM levAnI che, kAraNa gavada 5 mAnI rAjadhAnI gaMgAyamanAthI ghaNe cheTe hatI, tethI pratyakSa sevA saMbhavatI nathI. 1 I. o. va. 12 pA. 240 je, eka kalATa, For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 5 mAnA sAMgalInAM tAmrapatro A lekhamAM goviMda 5 mAne suvarNavarSa (bIjo) ane vallabhanarendra (bIjo) evAM birUda ApelAM che, ane temaja indra 4 dhAne nityavarSa (1 lo) lakhyo che. lekhanI tithi za. saM. 855 ( I. sa. 933-34) vijaya saMvatsara zrAvaNa suda 15 gurUvAra Apela che. dAnamAM rAmapurI vigere 700 gAmanA jaththAmAMthI lehagrAma gAma ApeluM che, ane te puDavardhanamAMthI pite agara tene pitA nIkaLI Avela kauzika gotranA brAhmaNa kezava dIkSitane ApeluM che. A puDavardhana te hayuenaseMganuM punnatanna gAma hoya ema saMbhave che. tene janarala karnaMgahAme baMgALAmAM gaMgAnadInA kAMThAnA pabanA athavA punAnI sAthe baMdha besArela, paNa pAchaLathI tene uttara baMgALAmAM bogrAnI uttare 7 mAIla uparanA kAratayA uparanuM mahAsthAna tarIke oLakhAvavAmAM Avela che. goviMda 5 mAne za. saM. 851-para (I. sa. 930-31) vikRta saMvatsara mAgha sudi pUrNamAnI tithine bIjo lekha dhAravADa pragaNAnA baMkApura tAlukAnA kaLaza gAmamAMthI maLelA mArI pAse che ane temAM paNa tene gojijagadeva, nRpatuMga, varanArAyaNa ane rattakaMdarpa evAM bIrUde AvelAM che. sara veTara IlIyaTanI mAlIkInAM, pUrva taraphanA cAlukyanAM tAmrapatramAM zaka 845 thI 857 sudhI rAja karatA bhIma 2 jAnA hAthe goviMda 5 mAnI hAra thayAnuM lakhyuM che. For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntare patarUM pahelaM 1 OM [ // * ] jayaMti va[ brahmaNaH sarga niSpattimuditAtmanaH sarasvatIkR[ ? ] tAnaMdA madhurAssAmagItayaH // tArAcakrAnja[ bna ] 2 SaMDAvRtagaganasarappadminIrAjahaMsA- / tai[ t* ]lokyakAdhipatyasthitamadanamahArAja zubhrA( bhrA )tapattrA ( trA) t / 3 lAvaNyakSIrasindhodyutirajatagiredigvadhU daMtapatrA- / dvaMzaH somAdayaM yasmi bhuvanakamalAvAsa4 saudhAdupetaH // tasmAcchiyaH kulagRhaM bhavanaM mahimnaH krIDAspadaM sthiti mairddhi gaMbhIratAnAM 5 Apanna satvaparipAlana labdha( vdha )kIrtivaMzo va( ba )bhUva bhuvi siMdhunibho yadUnAM // pariNataparamaMDalaH kalA6 vAnpravitata va[ bahala yazoMzupUritAzaH / zazadhara iva dantidurgarAjo yadu kulavimalaviyatyatho diyA7 ya // tasyAdyaM nRpateH pitRvya udayI zrIvIrasiMhAsanaM meroH zRMgamivAdhiruhya ravi vacchI8 kRSNarAjastataH / dhvastoha[ dvi ]ktacAlukyavaMzatimiraH pRthvIbhRtAM bhastake nyastAttaH sakalaM 9 jagatpavitataistejobhirAkrAMtavAn // tasmadgoviMdarAjobhUdinduvimvazilAsale ya syAri10 ploSadhUmroM kaH prazastiriva lakSa[ ya * ]te // tasyAbhavadbhuvanapAlanavIrava[ bu] ___dviruddhRtazatru tru ]kulasaMtatiriddhatejAH / 11 rAjAnujo nirupamAparanAmadheyo ynmudryaaNvu| bu ]dhirapi prathitaH samudraH // tadanu jagattuMgojani pari12 hRtanijasakalamaMDalAbhogAH gatayauvanavanitAjanakucasadRzA yasya vairimRpAH // tasbhAccA13 moghavarSo bhavadatula ba[ ba]lo yena kopAdapUrvaizvAlukyAbhyUSakhAdyairjanisaratiyamaH prINito viMga14 vallayAM / vairiMcAMDodarAMtarvahiruparitale yanna labdhA[ bdhA ]vakAzaM toyavyAjA dvizuddhaM yaza iva nihitaM tajja. 1 asala patarAM uparathI. For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goviMda 5 mAnAM sAMgalInAM tAmrapatro 19 gatuMgasindhau // tasmAdakAlavarSo nRpatirabhUdyatparAkramatttra [ tra ]staiH sadyaH samaM - kheTaka mahi DalA 16 taiH parityaktaM // sahasrArjunavaMzasya bhUSaNaM kokkalAtmajA / tasyAbhavanmahAdevI jagattuMga - bIjaM tarUM prathama bAju 17 stato jani // gaMbhIrAdratnanidherbhUbhRtpratipakSarakSaNakSamataH / kokkalasutaraNa vigrahajalagherlakSmIH sa 18 mutpannA // sA jAyAjAyatAjAtazatro [tro ]stasya mahIbhujaH bhImasenArjuno pAttayazobhUSaNazAlinaH // 19 tatttra[ tra ] jagattuMgodayadharaNIdharataH pratApakalitAtmA lakSmyA naMdana uditoni vijayI rAjamArttaNDaH // sthitica 20 litasakalabhRbhRtpakSacchedAbhimuktabhujavajraH animiSadarzanayogyo yaH satyamiheMndrarAja iti / yastasmindazakaMTha 21 darpadalane zrIhaihayAnAM kule kokkalaH pratipAditosya ca guNajye [ jye STho junobhRtsutaH / tatputtro[ tro ]mmaNadeva ityativa[ va ] 22 lastasmA dvi[ da * ]jAmvA [ mbA ]bhavatpadmavAvu [ bu ] nigherumeva himavannAmnaH kSamAbhRtprabhoH // zrIndranerandrAttasyAM sUnurabhRdbhUpatirdvi 23 jaMvA[ bA ]yAM goviMdarAjanAmA kAmAdi [ dhi ] karUpa saundaryaH // sAmarthye sati ninditAM pravihitA naivAgraje krUratA va[ va ]ndhuHstrI 24 gamanAdibhiH kucaritairAvajjitaM nAyazaH / zaucAzaucaparAGmukhaM na ca bhiyA paizAjayamaMgIkRtaM tyA 29 genAsamasAhasaizca bhuvane yassAhasAMko bhavat // varSansuvarNa varSaH prabhRtavarSApi kanakadhA 26 rAbhiH / jagadakhilamekakAMcanamayamakaroditi janairuktaH // yadadhidigvijayAvasaresati prasa 27 bhasaMbhramabhUvana eva bhUH / sapadi nRtyati pAlimahAdhvajocchratakarAnyakunAtha vivajjitA // sahate [ na ] hi maMDalAdhipaM pa 28 rameSobhyudayI samuddhataM / iti jAtabhiyA dhiyAyato ravicandrAvapi yasya dhAvate [ taH ] || avanataparamaMDale 29 zvaraM sahAvijayazubhivezmazobhitaM samahimakaratoraNaM ciraM nijatejastati yasya rAjate // saha 1 janarala jekAbanA paMDite putroLa vAMcyuM hatuM ane tethI peAtAnA anuvAdamAM aMganadeva ema ApyuM. paraMtu e pATha teNe mDana badale bhUlathI vAMcela che, r A anusvAranI bhUla che. 3 ahiM visarga bhUlathI che. 4 chaMdamAM bhaMga che, paraMtu akSarAntara taddana sArU hAvAthI yogya artha nIkaLI zake che. le. 52 149 For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 gujarAtanA aitihAsika lekha 30 te samavAhinImayaM na pareSAM savizeSazAlinI / yadaniMditarAjamaMdiraM nanu gaMgA yamunA ca sevate // yasmiMtrAjani saurAjyaM nirjitAri vitanvati vimAnasthitirityAsInna bhogeSu kadAcana yasyoddAmapratA32 pAnala va[ ba ]halazikhA kajjalaM nIlameghA visphUrjankhaDgadhArAsphuraNa visaraNA nyeva vidyudvilaasaaH| 33 durborArIbhakuMbhasthaladalanagalanmauktikAmyeva tArAzcandrakSIrAbdhi[ bdhi ]zeSA bhRtabhuvana yazorAziniSyaMditAni // bIjaM patarUM bIjI bAja 34 yasminkaMThakazodhanotsukamanasyabhojanAlai [ bhi ]yevonmagnaM na payassu koza vasati[ r* ]lakSmIH kRtopAyanaM ke35 takyA pavanollasannijarAjaH puMjAMdhakArodare bhUgarbha[ meM panasena vetra[va]latayA ____ dvAryAtmazuddhayai sthitaM // yazca samu36 pahasitaharanayanadahane[ no ]vihitAnityakandarparUpasauMdaryadarpaH zrInityakandarpaH / prabhumaMtrazaktyupavU[ bR ]hi37 totsAhazaktisamAkSiptazatamu[ ma ]kha sukhazcANakyacaturmukhaH / prathitaika vikra mAkrAMta vasuMdharA hitakaraNapa38 rAyaNaH zrIvikrAMtanArAyaNaH / svakarakalitahetihaladalitavipakSavakSa[ :* ] sthala kSetra[tra ]: zrInRpati tR [ tri]Ne stra[traH] // 39 samabhavatsa ca paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrImAnnityavarSadevapAdA nudhyAta[:* ] paramabhaTTAra40 kamahArAjAdhirAja paramezvara zrImatsuvarNa varSadeva pRthvIvallabha zrImaballabhanareMdradeyaH kuzalI sarvAneva 41 yatA[ thA ] saMva[ ba ]tya[ dhya mAnakAnrASTrapativiSayapatigrAmakUTamahattara[[ ] yuktakopayuktakAdhikA42 rikAnsamAdizatyastu vaH saMviditaM yathA mAnyakheTarAjadhAnIsthiratarAvasthA nena mAtA 43 pitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye pUrvAluptAnapi devabhogaAgrahArAnpratipAlaya44 tA pratidinaM ca niravadhi namasyagrAmazAsanAni zatasaH prayacchatA / mayA* ] zakanRpakAlAtItasaMvatsara. 1 A anusvAranI jarUra nathI. 2 chelA traNa zabdo ane virAmanAM cihno paMkti 33 nI nIce umerelAM che, paraMtu temane judI paMkti tarIke gaNavAnI koI jarUrIAta nathI. A anusvAranI 132 nathI. 4 mAhi virAmayinI (32 nathA. For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ govinda 5 mAnAM sAMgalInAM tAmrapatrI 45 zate 355 pacapacAzadadhika vakatApi saMvatsarANA 855 pravartamAna vijaya saMvatmarAtagA46 ta zrAvaNapurNamAsyAM vAre 'guroH pUrvAbhadrapadAnakSatttre[ tre ]pathamakarodakAti sargeNa // ' puMDa vai. 47 dhrdhananagaravinirgata kauzikasagotra tra vAjikANvasatra[ brahmacAridAmo. darabhaTTamutAya 48 kezavadIkSitAya rAmapurIsaptazatAMtargatalohagrAmaH savRkSamAlAkulaH sa49 dhAnya hiraNyAdeyaH sadaNDadoSadazAparAdha[:]sabhUtopAttapratyayaH aMcATabhaTapraveza[:*] pataruM trIjeM 50 za ( ? ) tottarIyo va[bra hyadAyanyAyenAcaMdrArka namasyo dattaH [ // * ] yasya cAghATAH pUrvataH ghoDe51 grAmaH dakSiNataH vaMjulInAmA grAmaH pazcimataH viMcaviharajha[ ? bha ] nAmA grAmaH uttarataH 52 sonahInAmA grAmaH [ // * ] evaM caturAghATavizuddhaM lohagrAma kezava dIkSi tasya kRSataH ka53 payato muMjato bhojayato vA na kenacidvyAghAtaH kAryaH [ // * ] matdA[nda ] nilAndolitajalataraMgata54 ralamaizvarya [*] zarada [ bhra]vibhra[ bhra]ma jIvitaM sAmAnyaM ca bhamidAnaphala avagacchadbhiH rAgA55 minRpatibhirasmadvaMzyai[ ranyai * ]IyamasmaddharmadAyaH samanumaMtavyaH pratipAlanI yazca // uktaM 56 ca rAmabhadreNa // sAmAnyoyaM dharmasetunRpANAM kAle kAle pAlanI. 57 yo bhavadbhiH // sarvAnevaM bhAvinaH pAsthiveMdrAnbhUyo bhUyo yAcate 58 rAmabhadraH // SaSTivarSasahasrANi svagarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnuma[-* ] 59 tA ca tAnyeva narake vaseta // svadattAM paradattAM vo yo harettu vasuMdharAM / 60 sva zva ]viSTAyAM kRmibhUtvA pitRbhissaha paccaya[cyate // prasRtyA saMpradAnena da61 tasyAharaNena ca / janmaprabhRti yaddattaM tatsarvaM niSphalaM bhavet // ka62 lpa koTisahasrANi kalpakoTizatAni ca / nivase dra (ba) ghaNo lo63 ke bhUmidAnaM dadAti yaH // zivamastu sarvajagataH // OM namaH zivAya / ( // ) 1 A virAmacihnanI jarUra nathI. 2 monIara vilIyamsa be rUpa Ape che : puMDa ane paMDa- puMvardhana paMDravardhana ane pauSnavardhana.Da"ne nIceno bhAga DAbI bAju e jarA vadhAre spaSTatAthI vALelo che, paraMtu te 5. 12 mAM maMDalamAM che tevI rIte "Da" akSara kotarelo che tethI ahi "Da" pATha dhArelo che ane nahIM ke "Da" 3 prathama mA ketarIne pachIthI bhUMsADI ma karavAmAM Avyo che. * A visarganI jarUra nathI. For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara ! sRSTinI racanAnI pUrNatAthI prasanna thayelA AtmAvALA brahmAnAM-sarasvatine AnandadAyI madhura sAma gItA vijayI che ! (5 1) tArA cakra jevA kamaLathI AvRta gaganasaravaranA padminInA rAjahaMsamAMthI, tribhuvanamAM mahArAja madananA ujjavaLa zveta chatramAMthI lAvaNyamAM payAdhi samAna, zrutimAM rUpAnA giri samAna, digvadhunAM kuDalamAMthI, indumAMthI, tribhuvana kamaLanA AvAsa sthAna hovAnAM yaza saMpanna kuLa udbhavyuM. ( paM. 4) te kuLamAMthI pRthvIpara sAgara samAna, zrutinA kuLagRha samAna, mahimAnA dhAma samAna, dhairya, ati abhyudaya, ane cAturyanA krIDAsthAna samAna, Azraya mATe AvelAM sarva prANIonuM rakSaNa karI yaza prApta karanAra yaduvaMza utpanna thayeA. (paM. 5) yaduvaMzanA nirmaLa nabhamAM zatrumaMDaLane namAvanAra indu samAna kaLAvALA, sarva manAratha vistAravALA ane mahAna yazathI pUrNa karanAra dantidurganRpa pragaTaye ( haiM. 7 ) pachI sUrya merUnA zikhare caDhe che tema udaya pAmI ane zrI ane vIra siMhAsana para AvI, sUrya timira dUra kare che, tema caulukayAnA baLavAna vaMzanuM timira dUra karI ane sUrya girinAM zikharo para kiraNA mUke che tema rahenI aTTa( AjJA ) nRpAnA zirapara mUkI te nRpanA pitRvyaka zrIkRSNanRpe akhila jagamAM tenI mahAna dyuti prasArI, (5. 9 ) tenAthI goviMda nRpa janmyA hatA. tenuM zatruone khALavAthI thayelA dhUmranuM cinha indu bimanA zilA taLa paranI prazasti hAya tema dekhAya che. ( paM. 10) tenA anuja, nirUpamanA apara nAmavALA, bhUmi rakSAmAM vIra mativALe, arigaNane dUra karanAra ane jenI mudrAthI jaladhi paNa ucita nAmathI samudra kahevAyA te, iddhatejas nRpa hate. ( paM. 11 ) te pachI jagattuMga janmyA. tenA zatrurRpe temanI pAsethI sakaLa maMDaLa harI lIdhAthI yauvana vItI gaelI vinatAnA stana mAka (narama ane zaktihina ) thaI gayA. ( paM. 12 ) ane tenAthI atula balavAna, jenAthI asamAna caulukayA ane AbhUSakha AkrithI utpanna thaele ratinigraDu kepathI vigavaThThImAM prasanna thayA hatA ane jene zuddha yaza, viricinA IMDAnI aMdara, bahAra ke uparanA taLa para samAsa sthAna na maLavAthI pRthvInA uMDA sAgaramAM mUkayA hatA te amAghavarSa janmyA hatA. (5. 15 ) tenAthI akAlavarSa nRpa janmyA hatA. tenA parAkramathI bhayabhIta thaI tenA zatru Ae DhAla ane taravAranA sadya tyAga karyAM. ( paM. 16 ) sahasrArjunanA vaMzanuM bhUSaNa, kelanI putrI tenI rANI thaI ane tenAthI jagattuMga janmyA hatA. sAgara sameA gaMbhIra ane ratnanA nidhi, ane pratipakSathI nRpAnuM rakSaNa karavA samartha ( jema sAgara parvatane zatruothI rakSe che tema ) kAlanA putra raNavigrahanA sAgara mAMthI lakSmI nAme putrI, sAgaramAMthI lakSmIdevI prakaTI tema, janmI hatI. te samAna zatru vinAnA, bhImasena ane arjunanA yazanI prAptithI alaMkArita, te nRpanI patnI thaI. ( paM. 19) jagattuMga je ugira samAna hatA. temAMthI udaya pAmatA lakSmIne putra vijayI sUrya samAna nRpa janmyA hatA. tenA AtmA tejasvI hatu ane tenA vajra samAna karathI, indra parvatAnA pakSachedana mATe vA pheMke tema sadAcArama thI calita thaelA sarva nRpAnA For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 govinda 5 mAnAM sAMgaLInAM tAmrapatro pakSa vikherI nAMkhyA ane animiSa nayanathI darzana egya (jema indra devothI darzana egya che tema) te IndrarAja A bhUmi para satya rIte kahevAte, (paM. 20) dazakaMThane daI haNanAra zrIhaihayanA vaMzamAM kekala janmyA hatA ane tene guNumAM vikhyAta arjuna putra hatuM. tene mahAbaLavAna ammaNa deva putra hatuM ane tenAthI pA jema sAgaramAMthI ane umA himavAna nAmanA girIzamAMthI jema janmI hatI tema dvijAo janmI. ( 5. 22 ) zrI indra nRpathI tenAmAM ( kijAmbAmAM) gevindarAja nAmane kAmadevathI adhika rUpa ane lAvaNyavALo putra janme. te samartha hato chatAM nindrita karatA agraja badhu tarapha teNe batAvI hatI. badhujananI strIgamana Adi kucaritathI teNe deSa karyo na hato. zauca ane azauca parAmukha ( du nA kAraNa rU5) pizAcapaNuM bhayathI kaThThi dhAryuM na hatuM. tenAM dAna ane atula sADathI pRthvImAM sAhasa mATe vikhyAta thaye. dAnavRSTi vaDe, suvarNavRSTi varasAvI, ane ativRSTithI teNe kanakanI vRSTi karI, akhila bhuvana phakta kAMcananuM banAvyuM, ema prajA taraphathI kahevAya che. ati bhaya upajAvatA tenA dezonA vijaya samaye pRthvI kharekhara tenAM mahAna pAlidavaja rUpe pitAnA uMcA karelA kara sahita ane anya duSTa nRpathI mukta thaI AnaMdathI nRtya kare che. udaya pAmate te anya darpavALA nRpane sahana karato nathI, e vicArathI bhayathI bharelA mana sahita sUrya ane caMdra (teo pite anya darpavALA maMDaLane sahana karatA nathI te) paNa tenI AgaLa nAzI gayA. tene suMdara mahela jemAM zatru maNDalezvare tene namana kare che te vijayathI ujajavala che ane tenA toraNanA niyamita bhUSaNa mATe candra che ane te sadA tenA teja saMpanna che tethI (mahela) virAje che. kharekhara te zatruonAM vizeSa guNavALAM samAna sainya sahana karato nathI tethI gaMgA ane yamunA (jeo temanA samAna nadIo sahana karatI nathI te) tenA rAjamaMdiranI sevA kare che. jyAre te nRpa surAjya karate hato tyAre koI paNa bhAgamAM kaMI paNa vimAna sthiti kaddhi thatI nahIM. tenA abaddha pratApa agninI asaMkhyA javALAnuM kAjaLa te nIla megha che, tenI asidhArAnA phuratAM kiraNo te khacita vinA camakArA ja che. aMkuzamAM rAkhavA kaThiNa arinA gajenAM kurabha te bhede che tyAre jharatAM mauktika te tArA che, ane tenA yazanAM biMdupAta je vizvabhare che te candra, padadhi ane zeSa che. tenuM citta kaTaka dUra karavA utsuka che tethI kamaLanalinI tenA bhayathI jalamAMthI ( laI levAya tethI ) uMcAM thatAM nathI, paNa lakSamI je tenI kaLIomAM vase che te temanAthI upahAra tarIke devAI che. pavanamAM uDatA tenA puMjarajathI aMdhakAravALA pRthvInA udara-garbhamAM ketakI Azraya le che. ane phaNasanAM vRkSa ane vetralatA tenA dvAramAM potAnA bacAva mATe sevaka mAphaka ubhAM rahe che ane te acitya kandarpanuM apa ane sauMdarya dhArI haranA locananI bhasma karavAnI zaktine dhikkAratAM hasato te khacita nitya kandarpa thaye. nija prabhutva ane maMtrazaktithI mahAna banelA utsAhathI zatamukhanA sukhapara hAsya karatA te cANyakemAM caturmukha thaye. tenA vikhyAta ane ati prasiddha pratApathI bharelI pRthvInuM zreya karavAnI utsukatAvALA te parAkramI vIramAM sAkSAt zrInArAyaNa thayo. (ane ) tenA hasta TevAelA hatA te zastrathI zatruonAM vakSarathaLakSetra bhedI te zrI trinetra sAkSAt nRpomAM thaye (5. 39) paramabhaTTAraka, mahArAjAdhirAja, paramezvara, zrImAna niyavarSa devane pAdAnudhyAta paramabhaTTAraka, mahArAjAdhirAja, paramezvara, atipUjApAtra zrImAn suvarNavarSadeva pRthvIvalalabha zrImadda vajelamanaredradeva kuzaLa kSema hAI ne rASTrapati, viSayapati, grAma Ta, mahatta, Ayukataka, upayuktaka, ane AdhikArikane temanA saMbaMdha anusAra jAhera kare che che. pare For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (pa. 42 ) tamane jAhera thAo ke -mAnya kheTa rAjanagaramAM sadA vasanAra, je devonA upabheganAM agrahAra dAna jeke pUrvanA nRpethI vighavALAM thatAM hatAM chatAM tenuM rakSaNa karanAra ane nitya namasya grAmonAM asaMkhya zAsanapatra ApanAra mArAthI, mArAM mAtapitA ane mArA puNya yazanI vRddhi mATe zakanRpanA kALa pachI AThaso paMcAvana saMvatamAM ( saMkhyAmAM ) 855 saMvatamAM zrAvaNa pUrNimA ne gurUvAre pUrvA-bhAdrapada nakSatra nIce cAlu vijaya saMvatsaramAM rAmapurI 700 mAM AveluM lehAgrAma gAma vRkSanI hAra sahita, anna ane suvarNanI Avaka sahita, aparAdha ane daza aparAdhanA daDa ane zikSA sahita, ane bhUtapAta pratyaya sahita, sainikenA pravezamukta .. .. ... brahmadAyanA niyama anusAra namasya dAna tarIkenA upaga mATe, candra ane sUryanA astitva kALasudhI puNDavardhana nagarathI AvelA, dAdara bhaTTanA putra, kauzika getranA, vAjikA sabrahmacArI kezava dikSitane pANInA ati aghaMthI apAyuM che, tenI sImA - pUrve ghaDegrAma gAma; dakSiNe vAgajulI gAma; pUrva vizca viharajha (?) gAma ane uttare- segnehI gAma. (pa. para) jyAre kezava dIkSita A cAra sImAvALuM lohagrAma gAma kheDato hoya athavA khetI karAvato hoya; upabhega karatA hoya athavA anyathI upabhoga karAvato hoya, tyAre temAM tene keIe kaMI pratibaMdha karavo nahIM. A mArA dAnane amArA vaMzanA ke anya bhAvi nRpAe lakSmI pavanathI dhIme kSubdha thaelAM jalanA taraMgo samAna caMcaLa che ane jIvita zarada RtunA megha samAna anitya che ane bhUmidAnanuM phaLa (denAra ane cAlu rAkhanArane) sAmAnya che, ema mAnI anumati ApavI ane rakSaNa karavuM. | ( pa. pa5) ane rAmamaDhe kahyuM che ke -"A dharma nRpene sAmAnya setu sadA tArAthI rakSA joIe." Ama rAmabhadra punaH punaH sarva bhAvi nRpane prArthanA kare che. bhUmidAna denAra svargamAM 60 hajAra varSa vase che, paNa te japta karanAra athavA temAM anumati ApanAra teTalAM ja varSa narakamAM vAsa kare che. tenA pitAnAthI athavA anyathI devAelI bhUmi je harI le che te zvAnanI viSTAmAM kare jame che ane tenA pUrva sahita saMtApamAM raMdhAya che. kaMjusAIthI A pavAthI ane dIdheluM japta karyAthI janmathI ApeluM sarve aphala thAya che. bhUmidAna denAra brahmAnA jagamAM sahastra kareDa ane zata kareDa ka95 vase che, akhila jaganI unnati thAo. # zivane namana ! ane rAmamake kahyuM che ke joIe. For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha caulukya vaMzanA lekho For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caulukya vaMzanA lekho naM137 mUlarAjanuM dAnapatra vi. sa. 1043 mAgha va. 15 aNahilavADanA caulukyonAM agiyAra dAnapatra saMbaMdhI aitihAsika neMdha revAkAMThAnA kAmacalAu piliTIkala ejanTa mejara je. Dabalyu Tasane thoDA samaya pahelAM mane khabara ApI ke gAyakavADanA uttara mahAlanA mukhya gAma kaDInI gAyakavADI kacerImAM keTalAMka jUnAM tAmrapatra paDelAM che. onarebala sara I. sI. beIlInI vinati uparathI gavarnameMTa opha iMDIyAnA pherIna sekreTarI De naiTane vaDodarAnA ejanTa mAraphata gAyakavADanA dIvAna sara. TI. mAdhavarAva upara vaga calAvI 20 patarAM eTale ke naM1 ane naM.3 thI 11 ema lekho prasiddhi mATe meLavI ApyA. naM. 2 pAlanapuranA pe. e. karnala zeTe rAdhanapuranA darabAra pAsethI meLavI Apela. atyAra sudhIra aNahilavADanA caulukya rAjAonAM traNa dAnapatra prasiddha thayAM cheH (1) kumArapAlanAM nADelanAM patarAM (2) bhImadeva 1 lAnAM kacchanAM patarAM (3) bhImadeva bIjAnAM amadAvAdanAM patarAM." ATalAM sAmaTAM patarAnI zodha teTalA mATe gujarAtanA itihAsa mATe bahu upayogI che. bIjA vaMzanA karatAM A vaMzanI daMtakathAo vadhu pramANamAM jaina paMcAyata mAraphata surakSita rahela che. te paNa ghaNI aitihAsika hakIkata upara haju vadhu ajavALuM pADavAnI jarUra che. A vizanI utpatti tathA mUlarAja kevI rIte gAdIe Avyo te cokkasa thayela nathI. rAjAonI saMkhyA paNa zaMkAspada che. bhImadevanA lekhamAM 4 thA rAjA vallabhane choDI dIdhuM che. musalamAna graMthakArenuM gujarAta upara mahamuda gajhanavInI caDhAInuM varNana jaina graMthanI sAthe baMdha besatuM nathI. bhImadeva 2 jAnA rAjyane samaya ane vAghelA vaMzanI utpatti saMbaMdhI paNa vizeSa ajavALuM pADavAnI jarUra che. mI. kIloka phArbasanI rAsamALAmAM A bAbata bahu ja juja mAhitI che. kAra ke tene semezvaranI kIrtikaumudI, rAjazekharane prabaMdha keza ane hastagaNinuM vastu pAlacarita upalabdha nahotAM. ATalA mATe ahIM A lekhenAM akSarAntara vigere uparAMta aitihAsika noMdha mUkavI jarUrI che. gujarAtanA ghaNuMkharA jaina kathAkAra lakhe che ke gujarAtane pahelo caulukya rAjA, kanAjanI rAjadhAnI kalyANumAM rAjakta bhuvanAdiyanA dIkarA rAjathI tathA aNahilavADa pATaNanA chellA 1 I. e. va. 6 pA. 180 che. myulara 2 I. sa. 1877 3 ToDa rAjasthAna che. 1 pA. 707 4 phebasa. rAsamALA , 1 5.6 5 kacachano itihAsa AtmArAma ke. trivedIkRta pA. 17. 6 atyAra sudhI nIcenA graMtha surakSita che (1) hemacaMdra ane abhaya tilakano dvayAzraya koza. lakhyo I. sa. 1160 sudhAryo I. sa. 1255-56 (2) somezvaranI kItakaumudI I.sa.122035 (3) kRSNa bhaTTanI ratnamAlA I. sa. 1230. (4) merUtuMganI prabaMdha ciMtAmaNi I. sa.1308. (5) merUtuMganI vicAraNuM I. sa. 1310. (6) rAjazekharane prabaMdhakoza I. sa. 1340 (7) harSagaNinuM vastupAlacarita I. sa. 1440-41. (8) janamaMDananuM kumArapAlacarita I. sa. 1435-36 tathA temAMthI gujarAtI utAro. che. 64 For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha cApotkaTa athavA cAvaDA rAjAnI bahena lIlAdevIthI utpanna thaye hate. merUtuMga lakhe che ke vi. saM.998 mAM potAnA be bhAI sAthe rAja emanAtha pATaNanI yAtrAethI vaLatAM aNahilavADa pATaNuM rokAyA hatA ane ghoDesvAranI kavAyatanI TIkAthI tema ja pitAnI ghoDesvAra tarIkenI hazIyArIthI rAjAnuM dhyAna khecyuM. tenuM kuLa jANyA bAda tenI sAthe lIlAdevIne paraNAvI. te prasavasamaye gujarI gaI, paNa tenuM peTa cIrI, mUlarAjane jIvato kADha. mUlarAja(mULa nakSatramAM janme tethI)ne tenA mAmAe bhaNagaNAvyo ane mATe karyo. dArUnA nizAmAM tene ghaNI vAra rAjagAdI ApavAmAM AvatI, paNa nizo utaryA bAda pAchI laI levAmAM AvatI. AthI kaMTALI mULarAje tenuM khUna karAvI gAdI paDAvI lIdhI. sI. keLase A vRttAntane thoDI ghaNI asaMbaddha hakIkata kADhI nAMkhIne svIkAryo che ane teNe tathA mI. elphInsTane mAnyuM che ke malarAjane bApa kanAjamAMthI nahIM, paNa dakSiNanA ce vaMzanI rAjadhAnI kalyANamAMthI Avela hatuM. merUtuMga lakhe che ke sAmaMtasiMha vi. sa. 991thI 98 sudhI rAja karyuM. tema ja rAja aNahilavADamAM paNa 998mAM AvyuM ema lakhela che. A be banAva vacce ochAmAM ochuM vIza varSanuM aMtara devuM joie, tethI A vRttAnta sarvathA tyAjya che. cApotkaTa ane caulukaya vaMzane joDavAnA hetuthI bhATacAraNee A banAva kalpI kADhayo have joIe. dvayAzraya kezamAM A saMbaMdhI kAMI paNa ullekha nathI, tethI tema ja tAmrapatra naM. 1 mAMnI thelI hakIkata che tethI uparanI aTakaLane TekA maLe che. kerbase sucavyuM che te mujaba dvayAzraya keza hemacaMdranI ja kRti nathI. vi. sa. 1312 mAM abhayatilake temAM sudhArAvadhAre karela che ane keTalIka asaMbaddha hakIkata uparathI aTakaLa thAya che ke bAkInA bhAga paNa mAtra 12 mI sadInA lekhakano racelo nathI. te paNa ekaMdare te merUtuMganA graMtha karatAM vadhu pramANabhUta che. temAM mUlarAjane mAtra calakaya lakhe che. ane tenI bahAdurI ane zaktinAM vakhANa karela che. ApaNu lekhamAM paNa dAna denAranI utpatti saMbaMdhI TuMku varNana che. tene selaMkI vaMzamAM janmelo ane mahArAjAdhirAja rAjIno dIkare lakhyo che. teNe sArasvata maMDala (sarasvatI nadInI AsapAsane mulaka ) pitAnA bAhubaLathI meLavyuM. merUtuMganuM varNana sAcuM hoya te rajapUtanA rakhaDatA nAnA chokarAne mahArAjAdhirAja lakhAya nahI. mUlarAjanA dAnapatranI hakIkata dhyAnamAM letAM tema ja mUlarAjane vaMzane sthA5ka varNa che te uparathI anumAna thAya che ke tenA pUrva caulukyanA asala dezanA rAjA haze ane tyAMthI tenA duzmanethI hAMkI kADhavAthI agara vadhu pradeza meLavavAnA lobhathI gujarAtamAM te AvyA haze. te asala pradeza karyo te savAla vicAravAnuM che. gujarAtanA bhATe lakhe che ke vi. sa. 752mAM kAjamAM kalyANakaTakane rAjA bhUrAja, bhUyaDa agara bhuvaDa (eTale ke bhUpati) gujarAtamAM rAja karatA hatA ane jayazekharane nAza karyo ane tyAra bAda karNAditya, caMdrAditya, samAditya ane chevaTe bhuvanAditya je rAjIne bApa hatA te kalyANanI gAdIe AvyuM. mI. phArbasa mI. elaphinasTana vigeree A kalyANane dakSiNa caulukyanI rAjadhAnI kalyANa mAnela che ane huM paNa amuka vakhata ema mAnate. tenA AdhAramAM nIcenI bInAo ApI zakAya tema cheH (1) dakSiNanuM kalyANa ATha sadI sudhI caulukyanI rAjadhAnI hatI ane kanojamAM AvuM gAma maLI AvatuM nathI. ( 2 ) dakSiNanA caulukAnA lekhamAM gujarAta jityAnuM lakhe che...( 3 ) caulukya rAjA vijayarAjane za. sa. 394 I. sa. 472-73 nA tAmrapatramAM lakhyuM che ke te bharUcanA pradezane mAlika hite. paraMtu bIjA matanAM pramANa vadhu sabaLa che: (1) dakSiNanA rAjAo cAlukaya, calukya, caliya agara cakaya lakhe che, jyAre gujarAtamAM caulukaya lakhe che. pATaNa vaMzane sthApaka dakSimAMthI Avyo hota to pitAne caulukya lakhata. (2) dakSiNa caulunA kuladevatA viSNu che For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlarAjanuM dAnapatra jyAre gu. caulukya zaiva che (3) da. cau. nuM lAMchana varAha che jyAre gu. cI. nuM nadI che. (4) bhUpatithI rAjI sudhInA rAjAonAM nAma dakSiNa vaMzanA lekhemAMnI vaMzAvalI sAthe maLatAM nathI. (5) malarAjane da. cau. sAthe mitrabhAva na hatA. te gAdIe AvyA bAda teliMgananA tailapa rAjAe bArapane humalo karavA mokalyo hate. (6) mULarAje tathA tenI pachInA rAjAo e gujarAtamAM ghaNuM brAhmaNone vasAvyA je audicya (uttarataraphanA) nAme mazahura che ane te ene sihera (siMhapura), khaMbhAta (staMbhatIrtha) tema ja banAsa ane sAbaramatI vacce aneka gAmo dAnamAM ApyAnuM pUravAra thAya che. mUlarAja je dakSiNamAMthI ALyA hota te gujarAta teligaNa ane karNATakI brAhmaNothI bharapUra hota. A chelI hakIkata bahuja sabaLa che, jo ke bIjI hakIkatanuM kadAca samAdhAna thaI zake, jema ke mUlarAje potAnuM lAMchana tathA dharma gujarAtamAM AvIne badalyAM hoya. vaLI kanejamAM bIjuM kalyANa hovuM asaMbhavita nathI. kaneranA ItihAsamAM AThamI sadInA yazovarmAthI mAMDI dazamI sadI sudhI koI paNa prakAza paDela nathI. A khADA bhUpati ane tenA anuyAyIothI parAI zake tema che. bhUpati I. sa. 695-6 mAM rAja karatA hatA ane mUlarAja 941-4ra mAM gAdIe AvyA. vizeSamAM dakSiNunA caulukaye mAne che ke tenA pUrva uttaramAMthI AvelA ane ayodhyAmAM rAjya karatA hatA. northavesTa pravInsIjhanA gejheTIyaramAM lakhela che ke caulukya rajapUte kane ja pradezamAM atyAre paNa hayAta che. kalyANa nAme ghaNuM gAma hatAM, jevAM ke muMbaI pAsenuM kalyANa ane dakSiNanuM kalyANa; tethI kanojamAM kalayANa hovAnuM asaMbhavita nathI. A badhI hakIkata uparathI huM ema nizcaya upara AvuM chuM ke mUlarAja kAnyakujamAM rAjakartA rAjAne vaMzaja hA joIe ane gujarAta jitya hovuM joIe, temaja tenI mA cAvaDA vaMzanI hoI zake. bhATene rAjavaMzAvalI bAbatamAM bahu ja cokakasa mAnavA joIe, kAraNa te sAcavI rAkhavI te tene dhaMdhe kahevAya. - A lekhathI bIjI be bAbatene puSTi maLe che. lekha naM. 1 paM. 2 mAM mUlarAjane caMdraka va vihitAvahAvaH varNavyuM che. aNahilavADa pATaNanI AsapAsa pacAza mAIla sudhImAM TekarI paNa nathI, te hakIkata dhyAnamAM letAM uparanuM varNana aitihAsika vRttAntane uddezIne che ema samajavuM joIe. merUtuMga lakhe che ke gAdIe beThA pachI tarata mUlarAja upara be lazkare caDhI AvyAM hatAM. eka te zAkabhurI(sAmbhara )nA rAjA sapAdalakSIyanuM ane bIjuM kalyANanA tailapanA subA bArapanuM. jene pariNAme te kacchanA vAgaDa paragaNumAMnA kaMthakeTa( kaMthAdurga)mAM bhAgI gaye hato tene zivajInI kelAsanI rithati sAthe kavie sarakhAvI lAge che. bIjI bAbata vaLI vizeSa spaSTa che. maphataMga prabandhacatAmaNimAM lakhe che ke mUlarAja emanAthane ananya bhakta hatA ane dara somavAre somanAtha pATaNa (250 mAIlanI musApharI karIne ) darzana mATe jatA. A bhaktithI tuSTa thaI seminAtha prathama maNDalI (viramagAma tAlukAnuM mAMDala) ane pachI aNahilavADa padhAryA. malImAM mUlarAje mUlezvaranuM maMdira baMdhAvyuM. mUlanAtha devane kambAIka gAma dAnamAM ApavAmAM AvyuM te A bhUlezvaranuM maMdira hovuM joIe. lekhane aitihAsika vibhAga bahuja duke che ane temAM mUlarAjanI vAnasthalI(vaMthaLI)nA AbhIra agara yAdave uparanI temaja lATanA rAjA uparanI caDhAInuM varNana nathI. saMvata 1043 vikama Apyo che te mUlarAjanA rAjya samaya vi. saM. 998-1053 sAthe baMdha besato Ave che. merUtuMganA vRttAMta anusAra mUlarAja pachI tene dIkare cAmuMDa gAdIe AvyuM, jeNe tera varSa eTale ke 1066 (I. sa. 1009-10) sudhI rAjya karyuM. tenA pachI tenA be dIkarA valabharAja ane dalabharAja gAdIe AvyA. jemAM pahelo 6 mAsa bAda zILImAM maraNa pAmya tyAre bIjAe saM. 1078 (I. sa. 1021-22 ) sudhI rAjya karyuM. te varasamAM teNe potAnI gAdI choDI ane pitAnA nAnAbhAI nAgarAjanA dIkarA bhImadeva 1 lA ne gAdI ApI. A For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha samaya saMbaMdhI kAMI vadhu vigata prApta nathI. cAmuMDa ane durlabharAja ane svAmI thaelA ane temAMthI eka kAzI gayA tyAre temanuM mALavAnA rAjAe apamAna karyuM tethI mALavA sAthe vairabhAva utpana thayo. bhImadeva 2 jAnA vi. saM. 1266 nA tAmrapatramAM valabharAjanuM nAma nathI, paNa A patarAMmAMthI naM. 4 thI 10 badhAmAM tenuM nAma che tethI aTakaLa thAya che ke tenA TUMkA samayane lIdhe amukamAM nAma nahIM lakhAyuM hoya. bIjI bAbata eTale ke gujarAtanI daMtakathAo ane AIne akabarI vigere graMtho vacce sAlano gaDabaDATa vadhAre gaMbhIra che. je cAmuMDane 1010 ne badale . sa. 1024 mAM mUkIe te gujarAtI graMthakAronI sAle badhI vIMkhAI jAya che. mI. phArbasanuM te saMbaMdhI prakaraNa bahu geTALAbhareluM che. kAraNa ke musalamAnI asala graMthAne ane bhImadevanA lekhene bArIkIthI abhyAsa thayo nahote. sara eca. IlI aTanA hiMdustAnanA ItihAsanA vi. 2 pA. 4ra9 me ( puravaNImAM) mahamUdanI hiMda uparanI caDhAInuM pUruM varNana ApyuM che. somanAthanI caDhAInuM sauthI prAcIna varNana Imna AsIra pA. 469 me Apela che. temAM lakhela che ke aNahilavADanA rAjA bhIma bhAgIne amuka killAmAM bharANa. pachI somanAtha upara dabalavAra dvArA caDhAInuM ane maMdira sara karyAnuM varNana che. pachI mahamadane khabara maLI ke bhIma kandahatanA killAmAM bhaNe che tethI te tyAM gaye. bharatI varte khADI oLaMgI ane duzmanane tyAMthI hAMkI kADhaye. tyAMthI manasurA javA pAche vaLe. A varNanamAM bhImanuM nAma be vAra Ave che. tethI gujarAtI graMthakAranAM lakhANa anusAra I. sa. 1024 mAM bhIma gAdI upara hate. vaLI temAM musalamAnI gujarAtamAM lAMbA vakhata sudhInI sthiti agara dAbizlImanA vaMzajane aNahilavADanI gAdI upara sthApyA bAbata heja paNa IsA nathI. te hakIkata tema ja gujarAtanI akhaTa delata vigereno ullekha mIrakhejanA itihAsamAM prathama jovAmAM Ave che, tethI anumAna thAya che ke pAchaLanA musalamAnI graMthakAe te pAchaLathI ghusAvI dIdhela haze. bhImanuM kandata ( kaMthakeTa ) bhAgI javuM paNa taddana saMbhavita che kAraNa mUlarAja paNa tyAM bhAgI gaye hato. kathakoTa pAse dariye hevAnuM varNana kAM te te vakhtanI sthitipherane lIdhe agarato musalamAnI graMthakArenA ajJAnane lIdhe haze. bhImadevanA lekhe paNa uparanA anumAnane ane gujarAtI graMthakAronA lakhANane samarthana kare che. temAM lakhela che ke bhImadeva vi. saM. 1086 ane 1093 mAM eTale ke I. sa. 129 ane 1936 mAM rAjya karatA hatA. te uparathI samajAya che ke mahamudanI caDhAI pachI tarata te pAcho aNahilavADa AvyuM haze. pariNAme gujarAtI graMthakAro anusAra bhImadeva vi.saM 1058 I. sa. 1022mAM gAdIe AvyuM. mahamuda AvyuM tyAre te rAjya karatA hatA ane bhAgIne kaMthakoTa gaye. mahamude tene tyAMthI hAMkI kADhaye ane manasuro tarapha ga. bhImadeva tarata aNahilavADa pAcho pharyo ane vadhu pacAsa varSa sudhI rAja karyuM. ApaNA A lekhomAMthI bhImadevanA chevaTanA bhAga saMbaMdhI tema ja tenA dIkarA karNa 1 lA vi. sa. 1128-50 (I. sa. 197ra thI 193-94) saMbaMdhI kAMI paNa hakIkata maLatI nathI. mAtra tenuM birUda zaileyamala ApeluM che. karNanA putra jayasiMha saMbaMdhI naM. 5 mAMnI vaMzAvaLI tene avantinAtha ane varakajINu lakhe che. naM. 3 mAM temaja naM. 6 thI 10 sudhInAmAM A be birUda vacce tribhuvanagaMDa lakhela che. dvayAzraya kozamAM barbarane rAkSasane netA lakhyuM che ane zrI sthala siddhapuranA brAhmaNone te trAsa deto hato. jayAsiMhe tene harAvyuM, paNa tenI strI piMgalikAnI AjIjIthI tene jIvate rAkhe. barbare jayasiMhane aneka bheTa ApI. mI. phebase barbarane mAlavAne rAjA mAnya che te bhUla avantinAtha ane varvaraka jINu e bene bheLAM vAMcavAthI thaela haze. kItikaumudImAM barbarakana bhUtanA uparI lakhyA che ane tene mazAnamAM For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRlarAjanuM dAnapatra vaza karavAthI jayasiMhane siddharAja nAma prApta thayuM ema paNa ghaTAve che. badhe UhApoha karyA pachI ema saMbhave che ke barbaraka uttara gujarAtamAM rahetI koI anArya jAtine eTale ke keLI. bhIla agara mehera jAtine haze. kumArapAlanA rAjyanA aneka upayogI banAvAmAMthI zAkazmarInA rAjAne jityA bAbatanuM ja varNana lekha naM. 3 thI 10mAM che. tyArapachInA rAjA ajayapAla saMbaMdhI jaina graMthakAre bahu ja juja lakhe che. kAraNa ke tene te dhikkArato hato. tene paramamAhezravara ane mahA mAhezvara lakhyo che tethI jainadharma tarakanI vimukhatA spaSTa thAya che. teNe hemacaMdranA ziSya rAmacaMdrane jIvatA bALI maka ane jenanAM maMdiro tema ja pustakane nAza karyo. tenI pachInA mULarAja bIjAnA rAjya saMbaMdhI eka ja banAva jainagraMthakAroe varNavyA che. ane te tenI musalamAna uparanI jita che. garjanaka te gajhanavInuM saMskRta rUpa che. merUtuMga teone gajajanaka lakhe che. kIrtikaumudImAM saM. 2 ka. 57 mAM A mUlarAje turUSkanA pAdazAhane ja ema lakhela che. mI. phense paNa te jita kharekharI aTakaLI che. - tyAra pachInA rAjA bhImadeva bIjAnA agara bheLe bhImanA rAjya mATe lekha bahu upayogI che. gujarAtI graMthakAro mI. phensenA samayamAM jaNAelA temaja atyAre jaNAelA paNa tenA rAjya mATe bahu ja lakhe che. merUtuMga ane semezvarane A bhIma mATe mamatA nahotI. teonuM dhyAna, gujarAtanA bhAvi rAjAnA bApa, dhavalagRha agara dhoLakAnA rANuM vIradhavala tarapha ane tenA be jaina maMtrIo tejapAla ane vastupAla tarapha kheMcAyuM hatuM. mI. phense teTalA mATe cAMdanA prathirAja rAsA upara tema ja pAchaLanA musalamAna graMthakAre je bhasApAtra nahotA tenA upara AdhAra rAkhela che. cAMda bhImane I. sa. 119 pahelAM marele varNave che. mI. phensa tene I. sa. 1215 mAM muele varNave che. I. sa. 127ii nA AbunA lekhamAM bhImane jIvatA lakhyo che ane te lekhane ullekha mI. phArmsa kare che. chatAM i. sa. 1215 mAM bhImane muela kema kae te samajAtuM nathI. merUtuMga paNa prabacatAmaNimAM lakhe che ke bhImadeve vi. saM. 1235 pachI 63 varSa sudhI, eTale ke vi. sa. 128 agara I. sa. 1241-42 sudhI rAjya karyuM. ApaNuM lekhamAM paNa bhImadevanuM chelluM dAnapatra vi. saM. 1296nuM che ane tyAra pachInA tribhuvanapAlanuM paheluM vi. saM. 1299 nuM che. bhImadevanA rAjyanA aitihAsika banAve saMbaMdhI merUtuMga prabandhaciMtAmaNimAM lakhe che ke mAlavAnA seDa eTale ke subhaTavarmane gujarAta upara caDhAIne prayatna karyo hato ane tenA dIkarA arjunadeve gujarAtane nAza karyo hate. vyAghapallI agara vAghelane lavaNaprasAda je rANuM viradhavalane bApa hatA te bhImane rAjyacintAkArI hatuM. tyAra bAda vAghelAnA tema ja tenA jainamaMtrIonA varNanamAM utarI jAya che. tenI vicArazreNImAM teNe bhIma 1235 mAM gAdIe beThe eTaluM ja lakhyuM che ane pachI gajanaka( musalamAna)nuM rAjya thayuM. semezvare kIrtikaeNmudI sa. 2 lai. 59-61 mAM bhImane tethI paNa kharAba varNavyA che, ane pachI merUtuMganI mAphaka vAghelAnuM varNana zarU kare che. graMthakAre Ama lakhe che chatAM bhImadevanA lekhe tene kSudra rAjA tarIke varNavatA nathI. ApaNuM tAmrapatromAM tene abhinava siddharAja nArAyaNavatAra ane saptama cakavartana lakhela che. te birUda tenAM pitAnAM ja tAmrapatromAM nahIM, paNa jayantasiMhanA (naM. 4) tema ja tribhuvanapAla(naM. 10) nA lekhamAM paNa che. lekhe uparathI ema paNa puravAra thAya che ke tenA tAbAmAM sAbaramatInI uttara gujarAtano ghaNekhare lAga je mUlarAja 1 lAnA tAbAmAM hatA te hatA ane dakSi rajapUtAnAnA caMdrAvatI ane AbunA rAjAe tenI sattA kabula karatA hatA, naM. 6-8-9 mAM For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha apAelAM judAM judAM gAme tema ja vIlasananA lekhe naM. 16 I. sa. 1208-9 nAmAM tema ja naM. 4 I. sa. 1270-31 nAmAM je varNana maLe che te uparathI te gujarAta temaja Abu pradezamAM lAMbA vakhta sudhI sarvoparI sattA bhegavate hato ema pUravAra thAya che. bIjI taraphathI lavaNuprasAda ane viradhavalane mahArAjA ane mahArAjAdhirAja lakhyA che. lavaNuprasAda svataMtra thayAnI tArIkha vastupAlanA giranAranA lekhamAMthI maLe che, kAraNa ke te vi. saM. 1276 pachI pitAnI sIla vAparatA hatA. teoe dhoLakA dhaMdhukA uparAMta khaMbhAta, lATa ane godharA cAlu pAsethI bacAvI lIdhAM, ema somezvara lakhe che. kAThiyAvADa tyAMnA sthAnika subAnA hAthamAM gayuM ane prabandhakezamAM vaDhavANanA rAjA vIradhavala sAthe laDate varNave che. gujarAtanA badhA graMthakAro bhImadevathI cAlukyavaMza samApta thayAnuM mAne che. lekha . 10 mAM tribhuvanapAlane vi. saM. 129 mAM rAjya karate varNavyo che. paNa tenA TUMkA samayane lIdhe tene rAjA tarIke gaNya lAgatuM nathI. merUtuMge paNa vicArazreNImAM lakhyuM che ke viradhavalane dIkaro vIsaladeva vi. sa. 1300mAM cAlukyanI vAghelA zAkhAne pahelo rAjA thayo. vIsaladeva vAghelAnA ItihAsa saMbaMdhI rAjazekhara ane harSagaNi lakhe che ke viradhavala vi. sa. 1295-96 mAM gujarI gaye. tene be dIkarA hatA vIramadeva ane visaladeva. moTAe eka vANIyA upara julama karIne potAnA pitAnI temaja maMtrI vastapAlanI ItarAjI bahArI hatI tethI tene vIramagrAma(vIramagAma)mAM kADhI mUka hato. pitAnA bApanI gaMbhIra mAMdagInI khabara paDavAthI te ghelakA rAjya levA AvyA; paNa vastupAla bahu joradAra levAthI vIsaladevane gAdIe besAryo ane vIramane gAmamAMthI nAsI javAnI pharaja pADI. teNe baMDa uThAvyuM ane hAryo tethI potAnA sasarA jAbAlinA rAjA udayasiMhanI madada mAgI, paNa vastupAle tene dagalabAjIthI marAvI nAMkhyA. vIsaladeve nAgaDa nAmanA brAhmaNane mahAmaMtrI nImyA ane banne bhAIo( vastupAla tejapAla )ne nIcenI padavI ApI. teone bahu apamAna sahana karavuM paDyuM. somezvare tene bacAvI lIdhA hatA. thoDA samaya pachI rAjAnA mAmA siMhe varatupAlanA gurU yatine mAryo, tethI vastupAle tenA rajapUta nekara mAraphata tene hAtha kapAvI nAMkhe. AthI jeThavAoe maMtrIne sahakuTuMba mArI nAMkhavAne TharAva karyo. semezvare pharI samAdhAna karAvyuM. devagirinA yAdava rAjA siMghaNe viradhavala upara caDhAI karI hatI (kIrtikaumudI sa. 4). mAlavAne pUrNamala paNa caDI AvyuM hatuM. medapATa (mevADa)nA rAjAne paNa solaMkInA duzmana tarIke varNavyA che. karNATanA rAjA eTale ke ghaNuM karIne hArasamudranA badalAla yAdavanI dIkarInA svayaMvaramAM phattehamaMda thaye hatuM, ema paNa lekhamAM varNana che. merUtuMga anusAra visaladeve vi. saM. 1318 sudhI rAjya karyuM ane tenI pachI nIcenA rAjAoe rAjya karyuM. arjunadeva .vi. saM. 138-'331= I. sa. 1261-62 thI 1ra74-75 sAraMgadeva ... , 1331-1353= = 1ra74-75, 129-07 karNa ghelo * , 1353-136 = = 1ra9697 1703-4 arjunadevane seminAtha pATaNane I. sa. 1ra64-65 no ane kaccha vi. sa. 1328= 1ra71-72 lekha maLelA che ane sAraMgadevane Abu uparanA vastupAla I. sa1294 ne lekha maLela che tethI merUtuMganI tArIkhenuM samarthana thAya che. I. sa. 1304 mAM gujarAta musala. mAnonA hAthamAM gayuM, e nirvivAda che. 1 esIATika rIsacIjha che. 16 5. ra99-301 2 meda meDa eTale ke merane mulAka, For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlarAjanuM dAnapatra akSarAntara pataruM pahelu patarAMnuM mApa 710" lipi jUnI kAyastha devanAgarI, sthiti surakSita. 1 rAjAvalIpUrvam // rAjahaMsa iva vimalobhayapakSaH / kamalayoniri2 va vitatakamalAzrayaH / viSNuriva vikramAkrAMtabhUtalaH / tryambaka iva vihitAca3 lAzrayaH / zatamakha iva vivudhAnaMdajanakaH / kalpavRkSa iva vAMchitArthaphalapra4 daH / meruriva sarvadA madhyasthaH / toyadhiriva bahusatvAzrayaH / jalada iva sarvasatvA5 nukNpii| sureMdradvipa iva sadA dAnatoyArdIkRtakaraH / caulukikAMnvayo mahArA6 jAdhirAjazrImUlarAjaH / mahArAjAdhirAjazrIrAjisutaH / nijabhujopArjita sArasva7 tamaNDalo zrI moDherakIyArddhASTameSu kamboikAgrAme samastarAjapuruSAn brAhma8 NottarAn sannivAsijanapadAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM / yathA / zrImadaNahilapATa9 kasthAnAvasthitairasmAbhiH sUryagrahaNaparvaNi zrIsthalake prAcIsarasvatIvAriNi * 10 [snAtvA] tRdazapatiM rudramahAlayadevamabhyarcya saMsArasyAsAratAM vicitya nalinIdala11 gatajalalavatarala prANitavyamAkalayyaM / adRSThaphalamaMgIkRtya ca / mAtApitrorAtmana 14. me. . pA. 181 7. yu.72. 5.3 52752nA akssre| jananaH vA pAya che pahudhAI cha, mAtra te 125 ka nA abhI so| bhUsA gayA tathA cha. vaaNy| vRkSaH paM. 5 kA 52 anusAra 6th it 5. 8 tarAn na ta niiyte| saar| ca nevA, sA che; paraMtu hudhAI cha ta vizama thita bhATenA ze. paM. 10 pAyo tridazapati paM. 11 pAyA taralaM; yya 952 anuravA2 83180 nAbhA. vAMyA adRSTa. For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 gujarAtanA aitihAsika lekha pataruM bIjuM 1 zca puNyayazobhivRddhaye / uparilikhita grAmoyaM svasImAparyantaH svakASThatRNodako pe2 taH svagocarasahitaH sadaNDadazAparAdho varddhiviSaye maNDalyAM sthApitazrImUlanAthade3 vAya zAsanenodaka pUMrvamasmAbhiH pradattaH / iti matvA / tAnnivAsijanapadairyathAdI 4 mAnabhAgabhogakarahiraNyAdi sarvvamAjJAzravaNavidheyairbhUtvA sarvadA'smai samupane5 tavyaM / sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM budhvA'smadvaMzajairanyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadha 6 dAyo yamanumaMtavyaH pAlanIyazca / uktaM ca bhagavatA vyAsena / SaSThiM varSasahasrANi sva7 rge tiSThati bhUmidaH / AcchecA cAnumaMtA ca tAnyeva narake vaset // bahubhirvvasudhA bhuktvA rAja 8 bhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM // yAnIha dattAni purA nareM 9 dvairdAnAni dharmmayazaskarANi / nirmAlyavAM taprati ]mAni tAni ko nAma sAdhuH punarAda 10 dIta // likhitamidaM zAsanaM kAyasthajejja sutakAMcaNaneti // 0 // samvat 1043 11 mAgha vadi 15 khau zrImUlarAjasya // paM. upU para anusvAra bhUsI nAma. paM. 6 SaSTiM paM. vA kAMcaNena. For Personal & Private Use Only 7 bhuktA 10 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlarAjanuM dAnapatra bhASAntara OM ! rAjAvalI pahelAM ( mA ) rAjahaMsa jema banne vimala pakSavALA, sukhanuM sthAna hAvAthI kamalAzrayI brahmA sarakhA, nija prabhAvathI pRthvI prApta karI eka pagale pRthvI mApanAra viSNu jevA, kailAsanivAsI tryaMbakane girinivAsI hAI maLatA, indra jema viSNudha (prajJa ) janAne anuraMjatA, kalpatarU mAphaka AzrayIAne vAMcchita phala ApanAra, brahmAMDamAM merU parvata madhyastha che tema sarvadA madhyastha, sAgara jema sattvAzrayI, megha mAphka sarva prANI tarapha dayALu, bhIMjAyelI sUMDhavALA airAvata mAphka dAna mATe pANInA adhyethI bhIMjAyelA hAthavALA, caulukaya kuLana, nRpeza zrI rAjinA putra, nRpAdhirAja zrI mUtrarAja jeNe bAhubalathI sarasvatI nadIthI siMcana thaelA pradeza jityo hatA, te ( mUlarAja )ka bAika gAmamAM mADheranA adhUMSTamamAM vasatA sarve rAjapurUSA ane brAhmaNettara sarva prajAne A pramANe jAhera kare che.---- 1224 tamane jAhera thA ke mArI rAjadhAnI prasiddha aNahilapATakamAM rahI, sUryagrahaNane divase zrIsthalakamAM sarasvatI nadInA pUrva bhAgamAM snAna karI, devapati rUdramahAlayanIra pUjA karI, saMsAranI asAratAnuM ciMtana karIte, jIvana kamalapatra paranA jabaMdu jevuM asthira mAnIne ane puNyakarmanuM phUla pUrNa samajIne, mArA tathA mArA mAtApitAnAM puNya ane yazanI vRddhimATe upara jaNAveluM gAma tenI sImA paryaMta, kAi, tRNu ane jala sahita, geAcara sahita, ane daza aparAdhanA daMDanA hakka ane tevAM kRtyAnA nirNaya karavAnI sattA sahita, meM vahiM viSaya( jIllA )mAM maNDalImAM vasatA zrImUlanAtha devane, dvAnane zAsanathI anumati ApI, pANInA ardhya sAthe ApyuM che. 11 A jANI tyAM vasatI sarva prajA, amArI AjJAne dhyAnapUrvaka pALIne, utpannanA bhAga, verA, suvarNa Ai sarva te devane arpaNa karaze. amArA vaMzajoe athavA anya nRpAe dAnanuM puNyaphUla sarva nRpAnuM sAmAnya che tema mAnI, A dharmajJAnane anumati ApavI ane tenuM rakSaNa karavuM. Ane mATe bhagavata vyAse kahyuM che ke kAyastha jejjanA putra kAMcanathI A dAnapatra lakhAyuM che. saMvata 1043, mAgha vadI 15 ravivAra, zrI mUlarAjanA svahasta. ... ... ... ... For Personal & Private Use Only 1 gAyakavADI uttara mahAleAmAM meDherAthI vAyanya khUNAmAM AveluM navuM kasmAI. 2 siddhapuramAM mUlarAjanA ' rUdramAlA ' maMdiranA hAlanA nAmanu A dvekhItI rIte mULa nAma che. tenA atha rUdra eTale zivanA mahela ema thAya che. 3 maMDalanI mArI chellI mulAkAtamAM A eka vakhatanA suvikhyAta maMdiranI zodhamAM phokaTa phAMphAM mAryAM. tema vAraMvAra dAnapatrAmAM jaNAvelA tenI sAthenA AzramanI nizAnI paNa maLI nahIM. Avu` maMdira hatu. te khAkhata kAI paNa mANase sAMbhaLyuM hAya ema jaNAtu nathI. chevaTe eka buddhizALI bhATe sUcanA karI ke maMDalane pUrve be mAIla upara melu kA-kuAnAmanA eka kUvo che tenI najIka kadAca te maMdira haze ane melu e mUlarAjanuM apabhraMza nAma haro. huM kahIza ke tenA artha * khArAzavALu` ' ema thAya che. mArI mAnyatA pramANe je taLAva pAse dhaNA zilA lekhA ubhelA che te taLAva pAse ja dakSiNamAjIe A maMdaranI hasti hatI. 4 viddhue 'vadhiAra' vaDhiyAranA paryAya che ke je prAcIna ane hAlanuM nAma jhIMjhuvADAthI rAdhanapura vaccenA krucchanA raNanI paDozanA pradezanu che, le. 56 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 138 mUlarAja 1 lAnAM bAlerAnAM patarAM (vikrama) saMvata 1051 mAgha sudi 15 - mI. eca. eca. dhruva ane munzI devIprasAde A patarAMnI neMdha lIdhelI che. jodhapura sTeTanA socera DisTrikTamAM bAlerAnA brAhmaNa devarAmanA kabajAmAM A patarAM che. mI. DI. Ara. bhAMDArakare mane ApelI chApa uparathI huM te prasiddha karuM chuM. ' ( 745" nAM mApanAM be patarAM che ane dareka eka ja bAjue ketarAeluM che. temAM ekaMdare 21 paMkti lakhelI che. temAMnI 10 paMktio pahelA, ane 11 paMktio bIjA patarA upara che. tathA patarAM surakSita sthitimAM che. tene eka kaDI vaDe sAthe joDelAM che. mI. bhAMDArakarane A patarAM maLyAM tyAre A kaDI bhAMgI gayelI hatI. tenA upara mudrA nahAtI. - caulukyAnI aNahilavADa zAkhAnA sthApanAra mahArAjAdhirAja mUlarAja 1 lAne A lekha che. mUlarAjanA bIjA be lekho paNuM jANumAM che. jUnAmAM jUno lekha jenA upara I. sa. 74 nA ogasTanI tA. 24 ne vAra temane maLatI vikrama saMvata 1030 nA bhAdrapada zukala pakSa 5 nI tithi lakhelI che. tenI naidha mI. dhruve lIdhelI che. bIjo lekha, I. sa. 987 nA jAnyuArInI tA. 2 vAra ravine maLatI vikrama saMvata 1043 nA mAgha vadi 15 nI tithine kaDInA che. ApaNe lekha malarAjano chelAmAM chelle che. ane tenA upara, I. sa. 95 nA jAnyuArInI tA. 19 mI ne vAra zani, je divase hindustAnamAM caMdragrahaNa dekhAyuM hatuM tene lagatI saMvata 1051 nA mAgha zukala pakSa 15 mI tithinA caMdragrahaNanI tArIkha che. AmAMnA keAI paNa lekhamAMthI ApaNane mUlarAja viSe bahu jANavA jevI hakIkata maLatI nathI. kaDInAM patarAM uparathI jaNAya che ke, te caulukyone vazaja, tathA mahArAjAdhirAja rAjIne putra hatuM, ane teNe potAnA bAhubaLa vaDe sArasvata maMDala jihyuM hatuM. gujarAtanA vRttAntamAM rAjI kanaujamAM lyANakaTakane rAjA hovAnuM lakhyuM che, tathA tenA vize keTalIka vAte paNa ApI che. paraMtu A vAtanuM pramANu lekhamAM maLatuM nathI. mUlarAjanA vaMzanA bIjA lekhemAMthI tenA viSe maLI AvatI hakIkata paNa jAja che. tene "caulukya vaMzanAM kamaLa- sarovarane prapulita karate sUrya" kahyo che. ( jIo jayaMtasiMha, bhImadeva, ane tribhuvanapAlanAM kaDInAM patarAM). A dAnapatrane heta, kAnyakuMjamAMthI dezAMtara karI AvelA, durlabhAcAryanA putra dIrdhAcAryane eka caMdragrahaNane divase ApeluM dAna nedhavAne che. tene lekhaka kAyastha kAncana che. teNe kaDInAM saMvata 1043 nAM patarAM paNa lakhyAM che. ane tene putra vaTezvara bhImadevanAM saMvata 1086 nAM kaDInAM patarAMne lekhaka che. dataka mahattama zivarAja che. dAnamAM satyapura-maMDalamAM varaNuka nAmanuM gAma ApyuM hatuM. tenI sImA-pUrva dhaNAra gAma, dakSiNe guMDAu gAma, pazcime veDhA ane uttare metravAla. satyapura e jodhapura sTeTanuM hAlanuM sAMcora che. munzI devIprasAda kahe che ke, jyAMthI patarAM maLyAM che te hAlanAM bAlerA gAmanuM ( IMDIyana eTalAsa, zITa 21 ena. Dablayu; 71deg kara le", 24deg 43 leH) sthaLa varaNuka che. tenA A matane AdhAra huM jANatuM nathI ane varaNuka mATe pUrva dizAmAM ghaNe dUra, 723" le.ane 24deg49" le. mAM jyAM geDI gAma che, ane je guMDAkine maLatuM Ave che, tyAM ApaNe zodha karavI joIe ema vadhAre saMbhavita lAge che. geDInI uttare mirapura gAma che. te metravAlanuM pAchaLathI thayeluM rUpa haya, jyAre vAyavya koNamAM AveluM beDANa veDhA hoya, ane IzAna koNanuM daMvArA dhaNara hoya, e saMbhavita che. A dAna aNahilapATaka eTale aNahilavADamAMthI ApyuM hatuM. 1 e. I. va. 10, pA. 76 pro. sTenakena 2 vienA jarnala . 5 5, 300 3 I. e. . 5, 196 vigere 4 I. e. va. 6 5,192 5 I. e. va. 6 5. 194 For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlarAja 1 lAnAM bAlerAnA patarAM akSarAntara - pahelaM pattarUM 1 OM' saMvat 1051 mAgha zudi 15 Ayeha zrImadaNahilapATa2 ke rAjAvalI pUrvavat paramabhaTTArakamahArAjAdhirAja3 paramezvarazrImUlarAjadevaH svabhujyamAnasatyapuramaMDa4 lAMtaHpAtivaraNakagrAme samastarAjapuruSAn vA(brA )maNottarAM5 stannivAsijanapadAMzca vo(bo )dhatyastu vaH saMviditaM yathA a6 dya somagrahaNaparvaNi carAcaraguruM bhagavaMtamavi( bi )kApati7 mabhyarcya mAtApitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye upari8 likhitavaraNakagrAmoyaM svasImAparyaMtaH savRkSamAlA9 kulaH sakASThatRNodakopetaH sadaMDadazAparAdhaH zrI. 10 ka(n )yakubja(bja ) vinirgatAzeSavidyApAragataponidhi bIjaM patarUM 11 zrIdurlabhAcAryasutAya zrIdIrghAcAryAya zAsa12 nenodakapUrvamasmAbhiH pradatteti matvAasmadvaMzajaira13 parairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmadAyoyamanumaM14 tavyaH pAlanIyazca / asya ca grAmasya pUrvasyAM dizi dhaNA15 ragrAmo dakSiNasyAM guMdAukagrAmaH pazcimAyAM voDhagrAma 16 uttarasyAM metravAlagrAma iti caturAghATopalakSito17 yaM dhAdhalIkUpatribhAgodakena saha dattaH // uktaM ca bhagava18 tA vyAsena // SaSThivarSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / Acche19 cA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM(ke) vaset // likhitamidaM sA( zA )sanaM 20 kAyasthakAMcanena // dUtotra mahattamazrIzivarAjaH // 21 zrImUlarAjasya // 1 cihnarUpe darzAvelo che. 2 "nA" nI mAtrA maTara mAM maLamAM bhUMsAI gayelo lAge che. 3 puSpanI AkRti cItarelI che. For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara che! saMvata 151 mAgha zudi 15 Aje prakhyAta aNahilapATakamAMthI pahelAM pramANe rAjAvalI-parama bhaTTAraka, mahArAjAdhirAja, paramezvara zrI mUlarAjadeva, pitAnA rAjyanA satyapura maMDalanAvaraNuka grAmamAM vasatA samasta rAjapurUSa ane brAhmaNadi sarva prajAne zAsana kare che - tamane jAhera thAo ke Aje caMdragrahaNasamaye jagatanA svAmi, ambikAnA pavitra svAmi zivanI pUjA karIne upara jaNAveluM varaNuka gAma tenI yogya sImA sudhI, vRkSaghaTA sahita, kAi, tRNa, jalu sahita, dazAparAdhanA daMDanI sattA sahita, amArA mAtApitA ane amArA puNya yazanI vRddhi mATe, kAnyakujathI AvelA, durlabhAcAryanA putra, sarva vidyAmAM nipuNa, tanidhi, zrIdIrvAcAryane dAnapatrathI pANInA arthe sAthe amee ApyuM che. A jANIne amArA vaMzanA ke anya bhAvI nRpee A amArAM dAnane anumati ApavI ane tenuM rakSaNa karavuM. ane e nIce varNavelI cAra sImAo sahita apAyuM che-pUrva dhaNAra gAmaH dakSiNe-gunTAphaka gAmaH pazcime vaDha gAmaH uttare metravAla gAma:- A gAmanI sAthe ghAghalI trIjA bhAganuM pANI paNa apAyuM che. ane bhagavAna vyAse kahyuM che- bhUmidenAra 60000 varSa svargamAM vase che. paNa dAna harI lenAra athavA harI levAmAM anumati denAra teTalo ja kALa narakamAM vase che. A dAna kAyastha kAcanathI lakhAyuM hatuM. dUtaka mahattama zrI zivarAja hatuM. zrI mUlarAjanA svaharata. For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 139 bhImadevanuM dAnapatra vikrama saMvata 1086 kArtika suda 15 akSarAntara pataruM pahelu 1 9 vikrama sambat 1086 kArtika zudi 15 aoha zrImadaNahila2 pATake samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjazrIbhI. 3 madevaH svabhujyamAnakacchamaMDalAMtaHpAtighaDahaDikAdvAdaza4 ke masUragrAme samastarAjapuruSAn brAhmaNottarAMstannivA5 sijanapadAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA adya kArti 6 kIparvaNi bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya kacchamaMDalamadhyava7 rtinavaNIsakaschAnavirgatAya AcAryamaMgalazivasutA8 ya bhaTTAraka AjapAlAya sahiraNyabhAgaH saMdaDadasAparAdha 9 sAdAyasameta uparilikhitamasUragrAmaH zAsanenoda10 kapUrvamasmAbhiH pradatto yasya pUrvasyAM dizi ghaDahaDikAyA11 mo dakSiNasyAM aikayikAgrAmaH pazcimAyAM dharavadrikAgrAma 12 uttarasyAM prajharikAgrAma iti caturAghATopa patarUM bIjeM 1 lakSitaM masUragrAmaM matvA tannivAsibhiryathAdiya2 mAnabhAgabhogAdi sarva sarvadA AjJAzravaNa3 vidheyairbhUtvA'smai AjapAlAya samupanetavyaM sAmA4 nyaM caitatpuNyaphalaM vudhvA'zmadvaMzajairanyairapi bhAvibho5 ktubhirazmapradattadharmadAyoyamanumaMtavyaH pAla. 6 nIyazca uktaM ca bhagavatA vyAsena SaSThiM varSasahazrANi 7 svarge tiSThati bhUmidaH AcchettA cAnumaMtA ca tAnye8 va narakaM vaset likhitamidaM kAyaschakAMcanasute [ na ] 9 vaTezvareNa dUtako'tra mahAsAMdhivigrahikazrIcaMDa10 zarmA iti maMgala mahAzrIH zrIbhImadevasya 11 svarajI .... ... ... sthApIta *..va. pa. 14331. jyu 2. patana bhA5'7". sipi arvAdhAna hevanAgarI DAdhayAye Da, na, du, dha, sya nAM prAcIna 35nI bhejasa cha. sthiti surakSita cha. akSarAta2 nArAyaNa zAkhIya bhArI parepa taiyAra 4yu. 5.8 vAyo dazAparAdhaH, paM. 10 mere| AghATAH paM. 11 dharavadrikA mAM vadri saMzayavANu cha. 5.4 pAyo buddhAsmadvaM paM. 5 vAMyA smatprada 5. 6 vAyA SaSTiM varSasahasrANi 5.8 pAyo narake; paM. 11 A paMktimAM akSare arvAcIna ane pachIthI umerelA che. mArI dhAraNuM pramANe, A vAkya jevANaAnA kabajAmAMthI A patarAMo maLyAM hatAM tene tyAM A patarAMo gIro mukAyA saMbaMdhI sUcana kare che. ane teno artha "arajI" eTale sari-AyA athavA brAhmaNe (mArA gharamAM) sthApelAM che ema thAya che. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha sArAMza. 1 prastAvanA vikrama saMvata 1086, kArtika zudi 15 ne dine aNahilapATakanA mahArAjAdhirAja bhImadeva kaccha maMDalanA ghaDahaDikAnA dvAdazamAM AvelA masurAgrAmanA samasta rAjapurUSa ane nivAsIone nIcenuM dAna jAhera kare che - 2 dAna lenAra purUSa-kacchamAM AvelA navaNIsakathI AvelA AcArya maMgalazivane putra bhaTTAraka ajapAla.1 3 dAna- masUrA gAma, tenI sImA - (a) pUrvamAM ghaDahaDikA gAma. (ba) dakSiNamAM ekayikA gAma. (ka) pazcime gharavaDikA gAma. (Da) uttare prajharikA gAma. 4 rAjapurU-dAna lakhanAra kAyastha kAMcanane putra vaTezvara, taka mahAsAMdhivigrahika zrIcaMda zarmana. 1 mI. DI. khakhkhara mane jaNAve che te pramANe bhaTTArakanA vaMzajo haju paNa kacchamAM Ajadinapata haiyAta che. 2 A gAma athavA anya darzAvelAMmAMnuM kaI paNa gAma nakazAthI jANI zakAtAM nathI. 3 juo dAnapaNa na.1 huM For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 140 bhImadevanAM tAmrapatro vi. saM. 1086 vai. su. 15 mAhimane jitanAra ane rAjA bhImadeva pitAnAM A aprasiddha tAmrapa che. patarAM be che, ane ane aMdaranI bAjue katarelAM che. pahelAmAM che ane bIjAmAM pAMca paMktio che. tenuM mApa 443" che. pahelA patarAnA nIcenA bhAgamAM ane bIjA patarAnI uparanA bhAgamAM vacco vaca ekeka kANuM che ane temAM " vyAsanI nAnI kaDI che. patarAM surakSita che ane ketarakAma ghaNuM suMdara ane spaSTa che. akSarAntara pataruM pahelu 1 oM vikramasambat 1086 vaizAkha zudi 15 adye2 ha zrImadaNahilapATake samastarAjAvalIvi3 rAjitamahArAjAdhirAjazrIbhImadevaH svabhu4 jyamAnavarddhiviSayAMtaHpAtimuMDakagrAme sa. 5 mastajanapadAnbodhayatyastU vaH saMviditaM yathA 6 adya vaizAkhI parvaNi udIcabrAhmaNabalabhadra ___ patarUM bIjeM 7 sutAya vAsudevAya grAmasyottarasyAM di8 zi muMDakagrAme'traiva bhUmehalavAhAekA 1 9 zAsanenodekapUrvamasmAbhiH pradattA iu [ ti] 10 likhitamidaM kAyasthakAMcanasutavaTezvareNa 11 dUtako'tra mahAsAMdhivigrahikazrIcaMDazarmA phUDa [ ti] zrImamavevastha bhASAntara vi. saM. 1086 (I. sa. 1030)nA vaizAkha suda 15 ne divase ahI aNahilapATakamAM badhA rAjAone zobhA ApanAra mahArAjAdhirAja zrIbhImadeva pitAnA bhagavaTAnA pradezamAM AvelA muMDaka gAmamAM badhA rahevAzIone jAhera kare che ke-tamane mAluma thAya ke Aje vaizAkhI parvaNane divase udIca (audicya) brAhmaNa balabhadranA dIkarA vAsudevane muMDakagAmamAM gAmanI uttara dizAmAM halavAha eka bhUmi zAsananA pANI pUrvaka ame dAnamAM Apela che. kAyastha kAMcananA dIkarA vaTezvare A dAna lakhyuM; dataka tarIke saMdhi vigraha khAtAne adhikArI zrI caMDazamAM hate. zrI bhImadevanI (sahI) 1 ja. che. che. ra. e. so. vadhArAne aMka- "muMbaInI utpatti" 5. 49 je, jI. DA"kahA 2 asala patarAM uparathI eka haLathI kheDAya teTalI jamIna, For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 141-142 cAlukaya karNadevanA samayanAM navasArImAMthI maLelAM be dAnapatra (tAmrapage joDI be) za. saM. 996 mArga. su. 11 A. sa. . sa. nA 1918 AkharanA rIporTamAM jaNAvyA anusAra A tAmrapatra muMbaI mAMnI je. e. sI. nI zAkhAnA lAIbrerIyana mI. pI. bI. goskare suparITenDanTane meLavI ApyAM hatAM. te rIporTa bhAga bIjAmAM pA. 35 me A patarAM saMbaMdhI TuMkI noMdha che. patarAMnA pheTogrApha tathA rakhege prasiddha karavA De. vI. esa. sukathaMkarane ApavAmAM Avela, paNa teo lAMbI rajA upara gayA tyAre mane seMpavAmAM AvyAM. A be jeDImAMthI pahelI joDI "e" phoTogrApha tathA rabaga uparathI ane bIjI jeDI "bI" mAtra phoTogrApha uparathI prasiddha karuM chuM. A badhAM uparAMta patarAM saMbaMdhI eka TAipa karelI noTa kaI te bAjunA lekhake lakhelI mane sopavAmAM Avela, jemAM temAM lakhelAM sthaLo oLakhAvavAno prayatna karela hatA. "e" dAnanAM traNa rabige che ane ema anumAna thAya che ke paheluM pataruM banne bAju ane bIjuM ekaja bAju katareluM haze. "bI" dAnanAM be ja biMga che ane tenAM banne patarAM eka ja bAju katarelAM haze. badhAM patarAMnuM mApa "46" che. badhAM patarAMmAM kANAM pADelAM che, paNa kaDI tema ja sIla mATe kAMI kahI zakAtuM nathI. rAbaMga uparathI kahI zakAya ke "e" dAnanAM patarAM saMbhALapUrvaka UMDAM katarelAM che, jyAre "bI" dAnanAM patarAM bahu ja bedarakArIthI chIcharAM katarelAM che. badhAM patarAM surakSita lAge che. e dAnanI chellI be paMktio "bI" dAnanA kataranAre ketarI lAge che. lipi bannemAM nAgarI che ane akSaronuM sarAsarI mA5 pahelAmAM iMca ane bIjAmAM 3 iMca che. bhASA bannemAM saMskRta che. "e" dAnane ghaNo kharo bhAga, paMkti 4 thI 11, 27 thI 29 ane 30 thI 36 bAda karIne, padyamAM che. jyAre bI" dAnamAM chellA be zApanA bleke sivAya badhe bhAga gadyamAM che. "e" dAnanI zarUvAta vAsudevane namaskArathI tema ja viSNunA varAha avatAranI stutithI thAya che 5. (1-4). tyArapachI dAnanI tithi nIce mujaba Apela che-zaka saMvata 996 nA mArgazIrSa sudi 11 vAra bhauma (paM. 4-5). pachI cAlunI vaMzAvaLI che jemAM mULarAjathI zarU karI, anukrame durlabharAja bhImadeva ane karNadevanAM nAma Apela che (paM. 6-9). A karNadevanA rAjyamAM mahAmaNDalezvara zrI durlabharAje dAna ApeluM che. tenuM mathaka lATa prAMtamAM nAgasArikAmAM hatuM. A durlabharAja paNa cAlukya vaMzane ja che ane te gAMgeyano pautra ane caMdrarAjano dIkaro hatA. (paM. 10-24). teNe paMDita mahidharane dhamaNacha gAma dAnamAM AyAnuM tyAra bAda lakhela che ( paM. 25-34). chellA be paMkti 35 ne 36 jemAM te gAmanI catuHsImAM Ave che te pAchaLathI umerI haze. - "bI" dAnanI zarUvAta ekadama vaMzAvalIthI ja thAya che ane mUlarAjathI karNadeva sudhInI hakIkata Apela che (paM. 1-6). AmAM mUlarAja ane durlabharAja vacce cAmuMDarAjanuM nAma vizeSa jovAmAM Ave che. pachI dAnanuM varNana e dAnanI mAphaka ja Ave che. mAtra tithimAM phera che; kAraNa AmAM vi. saM. 1311 kArtika su. 11 Apela che (5. 7-21 ). aMtamAM zApanA loko tema ja lekhaka tathA dUtakanAM nAma che. 1 jabA. vya. je. e. sa. . 21 pA. 250 jI. vI. AcArya. 2 De. suthaMkare TAMcelI keTalIka hakIkate temaNe mane ApI hatI te mATe, temane upakAra mAnuM chuM. 3 meM A lekha vAMce tyAre De. jIvaNajI. je. modI e jAhera karyuM ke te noTa temaNe lakhI che, For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlukya karNadevanA samayanAM be dAnapatro AmAMne karNadeva te aNahilavADanA cAlukya rAjA siddharAja jayasiMhane bApa che ane teNe I. sa. 1064thI 1094 sudhI rAjya karyuM hatuM. A rAjAne bIjo lekha e. I. . 1 pA. 317 mAM vi. saM. 1148 no prasiddha thaela che. e" dAnanI tithi zabda tema ja aMkamAM zaka saMvata 996 mArgazIrSa sudi 11 vAra joma ane bI dAnanI tithi vi. sa. 1131 kArtika sudi 11 Apela che. mI. ke. ena dIkSite karelI gaNatrI anusAra te tithio maMgaLavAra tA 2 jI DIseMbara 1074 IsvI ane ravivAra tA. 2 jI navembara 1074 IsvI sAthe maLatI Ave che e" dAnamAM dAna ApanAra karNadeva te che, jyAre "bI dAnamAM tene khaMDiye rAjA navasAramAM rahetA durlabharAja dAtA tarIke che. dAna lenAra bajemAM eka ja vyakti che ane te brAhmaNa rudrAdityano putra mAMDavya getrane paMDita mahIdhara Apela che. bI dAnamAM mahIdharanA dAdA madhusUdananuM nAma paNa Apela che, jyAre e dAnamAM paMDitanAM pAMca pravare varNavyAM che. madhyadeza ke jyAM te rahetA hatA tyAMthI paMDita lAdezamAM Avelo hate. dAnamAM ApeluM gAmaDuM dhAmaNachA talabhadrikA chatrIsImAM AveluM hatuM ane tenI pUrvamAM kAlAgrAma dakSiNamAM teraNagrAma, pazcimamAM AvalasADa ane uttare kachAvali athavA te karachAvali gAma hatAM. A. sa. ve. sa. nA suparITenDenTe AmAMnAM be gAmo dhAmaNAchA ane teraNa grAmane hAlanAM ghamaDAchA ane taraNagAma agara teraNagAma mAnelAM che. bAkInAM sthaLe paNa TAIpa karelI noTanA lekhake barAbara oLakhAvyAM che. kacchovaligrAma te hAlanuM kacholI ane avalasAThigrAma athavA AsvalasATigrAma te hAlanuM bI. bI. enDa sI, AI relavenuM amalasADa sTezana che. kalAgrAma mATe te bahu cekasa nathI, te paNa sUcave che ke te kadAca hAlanuM kavaca, agara kheragAma hoya. A sivAya bIjA traNa sthaLo lekhamAM Ave che jemAM nAga-- sArikA te hAlanuM navasArI che. lATadeza te uttara tema ja dakSiNa gujarAtanuM jUnuM nAma che ane madhyadeza te gaMgA ane jamanAM vaccene pradeza che. A be tAmrapatre e " ane "bI" eka ja dAna ApavA mATe zA mATe lakhAyAM haze ane temAMnuM kayuM sAcuM ane kahyuM beTuM te nizcaya karo kaThaNa che. suparI. A. sa. . sa. tema ja TAIpa karelI noTanA lekhaka mAne che ke "e" dAnapatra je vadhAre sArI rIte katareluM che te kharuM che ane bIjuM pAchaLathI tenI nakala tarIke taiyAra thaela haze. TAIpa karelI noTanA lekhake evuM samAdhAna karyuM che ke ene lakhanAra kAyadAthI bInavAkepha haze tethI teNe sImA vagere lakhela nahIM. bInA lekhake prathama te bhUla mULa e mAM ja sudhAravA prayatna karyo, paNa pAchaLathI badhuM navesarathI lakhavAnuM durasta dhAryuM. paraMtu bane dAnapatra bArIkIthI tapAsyA bAda huM tenuM nIce mujaba samAdhAna karavA IcchuM chuM. banne dAnapatromAM nIce lakhyA pheraphAra sahaja jovAmAM Ave tema che. (1) "bI" dAnapatra bIja uttara gujarAtanAM tAmrapatronI paddhatie lekhAeluM che, jyAre e" dAnapatra dakSiNanAM tAmrapatranI paddhatine anusare che. (2) "bImAM sAla vikrama saMvatamAM ApelI che, jyAre emAM dakSiNanAM tAmrapatranI mAphaka zaka saMvatamAM Apela che. 1 A sa. ve. sa, rIpiTa I. sa. 1918 pa. 36 che. 68 For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (3) I. e. vi. 6 pA. 194 ane tyAra pachInA pAnAmAM prasiddha thaelAM cAlaya tAmrapatronI mAphaka "bI" vaMzAvali vibhAgathI zarU thAya che, jyAre "e" mAM maMgalAcaraNanA laeNko tathA varAha avatAranI rasuti che je dakSiNanAM tAmrapatramAM jovAmAM Ave che. (4) zApa darzAvanArA leko "bImAM che, paNa emAM nathI. (5) "bI' mAM dAna lenArAnA dAdAnuM nAma che, je "e"mAM nathI. (6) "bI"mAM cAmuMDarAjanuM nAma che, je "e" mAM jovAmAM AvatuM nathI. (7) sImA vigere dAnanI vigata "bI" mAM purepurI ApelI che, jyAre emAM te bhUlAI javAI che te pAchaLathI umeravAne prayatna karela che. (8) khaMDiyA rAjA durlabharAjanuM stuti rUpa varNana "e mAM bahu vistArathI che, jyAre bI" mAM nathI. 9 "bI" mAM lekhaka tema ja dUtakanAM nAma Apela che, jyAre e nAmaMjura thayuM haze tethI te badhI vigate temAM pUrI karela nathI. A badhI vigate uparathI evuM anumAna thaI zake che ke "bI" dAnapatra mUla cAlukya rAjAonI rAjadhAnImAM lakhAyuM haze ane navasArI jIllAnA subA durlabharAjane te dAna lenArane seMpavA mATe mokalyuM haze. paNa teNe te ja dAnapatra soMpavAne badale te dAna dakSiNa tAmrapatrAnI paddhatisara navuM ketarAvyuM ane te vakhta pitAnuM tema ja pitAnA pUrvajonuM prazaMsAmaka varNana temAM dAkhala karAvyuM. A navI nakala maMjurI mATe raju thaI haze tyAre temAMnA rAdhe sImA vigere na lakhavArUpI mAlama paDyA haze ane te pAchaLathI chellI be lITImAM umeryA chatAM saMtoSakAraka na jaNAyuM tethI apUrNa ja rahyuM ane lekhaka tema ja dUtaka vigerenAM nAma temAM lakhAyAM nahIM. bannenI tithi tapAsavAthI paNa uparanA anumAnane Teke maLe che. "bI" mAM ravivAra tA. 2 jI navaMbara 1074 Apela che, jyAre "e" mAM maMgaLavAra tA. 2 jI DIsembara 1074 Apela che. eTale ke "bI" dAna kharekhara eka mahInA pahelAM lakhAyuM hatuM. For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlukya karNadevanA samayanAM be dAnapatroM akSarAntara 'e' patarUM paheluM pahelI bAju 1 OM namo bhagavate vAsudevAya // pAyAtkarddamavAMcchayA bhagavataH vrADA 2 teH krIDato yasyAbdhistRNabiMduvatparigato daSTrIgrabhAgekataH // anya 3 sminnapi reNuvadvilasati kSoNI yugAntAgame lajjAvezavisasTulai4 sya dadhataH sUtkArasAraM vapuH // svasti zakasamvatsaraSaDadhikanavatya5 cikanavasatyoM aM'katopi 996 mArgazirazudi 11 bhaume // a6 dyeha mahArAjAdhirAjaparamezvarazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtapara7 mabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarazrI durlabharAjadevapAdAnu8 dhyAtaparamabhaTTAraka mahArAjAdhirAjaparamezvara zrI bhImadevapAdAneM9 dhyAtaparamabhaTTAraka mahArAjAdhirAjaparamezvarazrI karNadevakalyA 10 NavijayarAjye satyetasmine kAle lATadezAntaHpAtinAgasArikA11 sauM tatpAdapadmopajIvI // AsIdvaMditapAdapaMkajapurANcaurlukyarA12 jAnvaye sauryodAryaguNAnvito da[ hara ]jo gAMgeyanA 13 mA purA yasyAdyApi divaukamI pratigRhaM gAyaMti - 14 ddhAMganAH // kIrti tasya na yAMti sAMpratamaho vaktuM gu15 NAmAdRzaiH // patarU paheluM bIjI bAju 16 saMbhogabhUmirbhuvi labdhakIrtiH zrIcaMdrarAjotha ba 17 bhUva tasmA || adyApi yasya prabhutAM prabhUtAH 18 gAyaMti gati" khalu bhUbhujopi / jAtaH zrIdurla19 mezaH kSivipatitilakazcaMdrarAjAtpratApI / kIrtiH saptAbdhimadhye vi20 lazati' ca balAdrAjahaMsIva nityaM || yasyoccairvAjirAja prasarakhura21 puTotkhAtanirbhinnabhUmerdhUlImeghAvalIva prasarati gagane vizvamA22 cchAdayaMtI // gatabhuvanakulAni vyAptadigmaMDalAni zRtaM hi - 23 nagirINi[krAMta ]tArApathAni / sarasakamalakaMda cchedagaurANikAma | 1 vaDA 2 vo daMSTrA 3 vAM saMsthula 4 paaye| navazatyAM 7 vAMyAM va purAcaulu 8 vAtheH zauyaudA 10 pAMya kasAM 11 kSiti 14 lasati 14vAM zrita 9 21 vAM pAdAnu vA tasmin / tasmAt 12 paaye| gAne 13 bi For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 gujarAtanA aitihAsika lekha 24 mamuramarapate[ nau ]dhAgni dhAmAni yasya / snAtvA puNyamRdUdakena vidhivI 25 saMtame devAn pitRm / dhAzAsanatatpareNa manasA saMpUjya nArA26 yaNaM / AhUyAkhilaviprapaMDitajanAn bha-mavAjA dadau // go[pa]tyAni patarUM bIjeM 27 samastazAsravidhinA dAnAni cAnyAni ca / nijarAjAvalI virAjitamahA28 meDalezvarazrIdurlabharAjaH svaniyogasthAta / maMvipurAhi tasenApatyAtka29 TalikaprabhRtIn samAjJApayati // calA vibhUtiH jaNabhaMgi yauvanaM kRtAMtadeM30 tAMtaravarti jIvitaM / ta[ thaughavaju ]paTalajIvitamAkalayya / madhyadezAdA31 gatasakalavedazAstrArtha ]vidAya / mAMDavyagotrotpanAryamAMDavyabhArga. 32 vyaaMgirAUmijamadagnipaMcapravarasayutAya / viprarudrA / dityasuta33 paMDitamahIdharAya / talabhadrikASaSTriMzatpathake / udakena / savRkta34 mAlAkulaM sasImAparyaMta dhAmaNAcchAgrAmaM dadau / pUrvasyAM dizi kA 35 lAgrAmaH dakSiNasyAM dizi toraNagrAmaH pazcimasyAM dizi Avala. 36 sADhigrAmaH utarasyAM dizi kachAvalIgrAmaH // akSarAntara 'bI' pahelI bAju 1 rAjAvalI [ pUrvavat // paramabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezva2 razrImUlarAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAja3 zrIcAmuMDarAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAja4 zrIdurlabharAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahAjAdhirAja5 zrIbhImadeva pAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjazrIkarNade6 va[ svabhujya ]mAnanAgasArikAviSayapratibaddhatalahadaSa[ viMza ]tA7 ntaHpAtinaHsamastarAjapuruSAn brAhmaNottarAn tannivAsija8 napadAca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA zrIvikramAdityotpAdi9 tasavatsara[ zate ]vekAdazasu ekartRzadadhikeSu atrAkatopi saM. 1131 10 kArtikazudi 11 ekAdazIparvaNi carAcaragurumahezvaramabhay saM. 11 sArAsAratA viciMtya pitrorA[ tmanazcapuNya ]yasobhivRddhaye madhyadezA-:: 1 yA vidhinA 2 pAyo pitRn 3 pAM-yA maMDalezvara 4 vAyo yogasthAna 5 vAyo patyakSapa 6 vAMyo kSaNa 7vaaNye| tadaM 8 pAyo tpannAya vAyo saMyutA 10 vAMye savRkSa 11 pAyo uttarasyAM 12 vAMyA padAzca 13 pAyo ditaM 14 yAyo saMvatsa- 15vAyo triMza- 18 pAyo trAMka 17 pAyo yazo For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caulukya karNadevanA samapanA 2 tAmrapatro 12 dAgatAva adhItasakalazAstrAya mAMDadhyagotrAya brAjhaNamadhusUdanapau13 prAya rudrAdityasutAya paMDitamahIdharAya sasImAparyaMtaH sahiraNyabhA14 [gabho ]gaH savRkSamAlAkulaH sadaMDadazAparAdhaH soparikaraH 15 sarvAdAyasametaH pUrvapradattadevadAyabrahmadAyavarjadhAma bImI bAnu 16 NAchAbhidhAnagrAmaH zAsanenodakapUrvamasyAbhipradattaH 17 [ta ] sya ca pUrvasyAM dizi-rAIgrAmaH / dakSiNasyo dizi 18 toraNagrAmaH / pazcimasyAM dizi AmbalasADhigrAmaH uttarasyAM 19 vizi kacchAvalIH iti caturAghATopalakSitagrAmamenaM tanni20 bAsinanapadairyathAdIyamAnabhAgabhogakarahiraNyAdisarvadAsa21 vamAjJAzravaNavidheyairbhUtvA asmadvaMzajairanyairapi asmAbhi / pradatta22 mupanetavyaM pAlanIyaM ca // uktaM ca bhagavatA vyAsenaH SaSTivarSasaha23 zrANi svarge tiSTati bhUmidaH AchettA cAnumaMtA ca tAnyeva nara24 ke baset / viMdhyATavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH kRSNasa25 naH prajAyate bhUmidAmApahArakAH // 2 // likhitamidaM zAsanaM kA. 26 yasyavarezvarasutakekA-dUtakotra mahAsAdhivigrahika 2. zrI-gAdityaiti 1vAyA jA 2 pAyo khANi pAyo AcchettA 4 vAyo ke For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara saMkSipta "e" joDI e vAsudevane namaskAra-varAha avatAranI stuti. mUlarAjanA caraNa sevanAra durlabharAja ane tenAM caraNa sevanAra bhImadeva ane tenAM caraNa sevanAra rAjA karNadeva rAjya karate hate te vakhate lATa dezamAM nAgasArikAmAM durlabharAja sUbo hato. te durlabharAja candrarAjane dIkare ane gAMgeyano patra hato. gAMgeya te cAlukyanA vaMzamAM nAnA bhAIne vaMzaja hato. A durlabharAje snAna, pUjA, maraNa ItyAdi karIne zaka saMvata 996 nA mArgazIrSa su. 11 vAra maMgaLanA roja talabhadrikA batrIzImAM AveluM dhAmalAskA gAma paMDita mahidharane dAnamAM ApyuM. mahidhara brAhmaNa rudrAdityane dIkarA hatA ane te vedazAapAraMgata hatuM ane madhyadezamAMthI Avelo hato. tenuM gotra mAMDavya hatuM ane mAMDavya, bhArgava, aMgirA ume ane jAmadagni, e pAMca pravara hatAM. te gAmanI pUrve kAlA grAma, dakSiNe teraNa grAma pazcime AmpalasADhi ane uttare kachAvalI, e gAme AvelAM hatAM. bI" joDI vaMzAvali pahelAMnI mAphaka mUlarAjanAM caraNa sevanAra cAmuMDarAja tenAM caraNasevanAra durlabharAja tenAM caraNa sevanAra bhImadeva ane tenAM caraNa sevanAra karNadeva badhA amaladAre vagerene tema ja nAgasArikAmAM talabhadrikA chatrIzImAM rahetA badhA brAhmaNe tema ja anya vargane jaNAve che ke-vi. sa. 1131 nA kArtika su. 11 ne divase, dhAmaNAchA nAmanuM gAmaDuM, madhya dezamAMthI AvelA vedazAstrapAraMgata ane mAMDavya gotranA madhusUdananA pautra ane rUdrAdityanA dIkarA paMDita mahIdharane dAnamAM ApeluM che. tenI pUrvamAM .. . . dakSiNe tAraNagrAma, pazcime AvalasADhI ane uttare kachAvalI AvelAM che. A dAna catuHsImA cokasa karIne meM ApyuM che, ane badhAMe kabula rAkhavAnuM che. kAyastha vaTezvaranA dIkarA keka. A dAna lakhyuM hataka sandhivigrahanA adhikArI zrImAna . . gAditya hatA. For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 143 caulukya rAjA karNa 1 lAnuM sUnakanuM dAnapatra vikrama saMvata 1148 vaizAkha sudi 15 somavAra mI. eca. kasense kRpA karI mekalelI be uttama chApa parathI nIcene lekha prasiddha karyo che. A lekha be tAmrapatranA aMdaranA bhAgamAM kotarele che. A patarAM sUnakamAMthI maLyAM hatAM, je sUnaka gAma uttara gujarAtamAM pATaNanA agnikANamAM parva Azare 15 mAIla para, ane uMjhAra relvesTezanathI pazcimamAM Azare 5 mAIla para AveluM che. A patarAM hAla pATaNanA rahIza mI. nArAyaNa bhAratInA kabajAmAM che. jyAre mI. sense patarAMnI nakala lIdhI tyAre te eka kaDI vaDe joDelAM hatAM. te kaDI keTalAka vakhata pahelAM bhAMgelI hatI. bIjI kaDI, jenA upara kadAca mudrA haze te khavAI gaI hatI. chApe uparathI anumAna karatAM patarAM saMpUrNa rIte surakSita jaNAya che. lekha saMskRta gadyamAM che. dAnapatranI tArIkha vikrama saMvata 1148 nA vaizAkha sudi 15 semavAre thaelA caMdragrahaNanI che. A tArIkhanI gaNatrI mI. phalITe nIce pramANe mane karI ApI cheH- " A tArIkhane maLatI surepanI tArIkha I. sa. 1091 nA me mahinAnI tA. 5, semavAranI che. A divase caMdragrahaNa hatuM. te uttaranuM vikama-saMvat 1148 muM karyuM, je pUruM thayuM hatuM agara dakSiNunuM vikama-saMvat 1147 nuM, je cAlatuM hatuM, tenA vaizAkhanI pUrNimAnI tithi hatI. saMbaI mATenA sUryodayanA kALa pachI 50 ghaDI ane 5Ta paLe A tithine aMta AvyeA hatA, tethI grahaNa hiMdustAnamAM dekhAvuM joIe. dakSiNanA pUrA thayelA vikrama saMvata 1148 mAM teja tithie, I. sa. 1092 nAM eprilanI 24 mI tArIkhe grahaNuM hatuM. uttaranA cAlu vikama saMvata 1148 mAM A tithie grahaNa nahatuM." dAna ApanAra mahArAjAdhirAja karNadeva hato. tenuM upanAma aikayamala hatuM. DaoN. buhuranA mata pramANe vikrama-saMvata 11ra0 thI 1150 sudhI rAjya karanAre caulukya rAjA karNa 1 le A dAnapatrane kahyuM che. rAjAe aNahilapATakamAMthI A zAsana jAhera karyuM hatuM, ane AnaMdapura mukhya zaheravALA eka 126 gAmanA maDAlamAM vasanArAone saMbodhAyeluM che. dAnamAM laghu-DAbhI eTale nAnI DAbhImAM eka jamInano TukaDo Ape hatA, jenI upajamAMthI sUnakamAM eka taLAva cAlu rAkhavAnuM hatuM. laghu-DAbhImAM ApelI jamInanI vAyavya keNamAM saMDerA gAma AvyuM hatuM. aNahilapATaka caulukAnuM mukhya zahera aNahilavADa che, ane AnaMdapura hAlanuM vaDanagara che. sUnaka gAma jyAMthI patara maLyAM hatAM te hAlanuM sunaka che. lekhanA aMtamAM lekhaka ane datakanAM nAmo tathA rAjAnI sahi ApelI che. lekhaka kekraka, kAyastha vaTezvarano putra hato. A vaTezvara, ane bhIma 1 lAnA vikama-saMvata 1086nA dAnapatrane lekhaka, kAyastha kAMcanane putra vaTezvara e banne eka ja lAge che. - aMhi neMdha levI joIe ke, thoDA vakhata pahelAM mI. phalITe prasiddha kareluM bhImadevanuM dAnapatra bhIma 2 jAnuM nahIM paNa bhIma 1 lAnuM jaNAya che. kAraNa ke te A ja vaTezvara, kAyastha 1 e. I. va. 1 pA. 316 I. hujha. 2 A gAma eka pachInA caulukaya dAnapatramAM paNa Ave che; I. e vi. 6 pA. 210 ane ve. 18 pA. 108. siddhapurathI dakSiNe zA mAIla para AveluM eka moTuM gAma che, ane ghaNuM karIne gujarAtanA kaDavA kulambIo athavA kaNabIonuM mULasthAna gaNAya che.- barjesanI gujarAtanI musApharI saMbaMdhI neTa 1869 5, 53-61. 3 I. e. va. 6 pA. 194. 4 i. e. va. 18 5, 108, For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ganarAtanA aitihAsika lekha kAMcananA putre lakhyuM hatuM tema ja bane dAnapatrane taka mahAsAMdhivigrahika zI-cADazarmana hatuM. AthI mI. phalITanA lekhanI tArIkha, saMvata 93, siMha saMvatanI na hoI zake paraMtu DaoN. bulahere dhAryuM hatuM te pramANe vikama-saMvata 190 nuM TuMku rUpa haze. chavaTanA yau94ya 21 bhIma 2 nai hanapatrAnI bhA34 mA hAnapanA aMtamA 'iti' zabda cAla hastAkSaramAM ane suzobhita rIte lakhele che. rAjAnI sahImAM paNa cAla hastAkSaranI lipi che. A akSaro lekhanA akSaro karatAM jarA moTA ane judA AkAranA che. A sahI karNa devanI khuda sahInI pratikRtinI nakala hoya ema spaSTa jaNAya che. akSarAntara patarUM pahelaM. 1 oM vikramasamvat 1148 vaizAkha zudi 15 some / abeha zrImadaNa2 hilapATake samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjazrIma3 trailokyamalla[ : ] zrIkarNadevaH svabhujyamAnazrImadAnaMdapuraprativaddhaSa4 DiMzatyadhikagrAmazatAMtaHpAtinaH samastarAjapuruSAn brAhma5 NosarAMstannivAsijanapadAMzca vodhayatyastu vaH saMviditaM yathA / 6 adya somagrahaNaparvaNi carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatima7 bhyarcya saMsArAsAratAM viciMtya aihikamAmuSmikaM ca phalamaMgIkR8 tya pitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye sUnakagrAme rasovi9 kaThakkuramahAdevena kAritvApyai laghuDAbhIgrAme kuTuM * ja. 10 sapAla / lAlA / vakulasvAminAM satkanAmopalakSitabhUmi[ : ] pA11 ilAM 12 vahati hala 4 iti halacatuSTayabhUmI zAsanenoda. 12 kapUrvamasmAbhiH pradattA / asyAzca bhUmeH pUrvasyAM 1.me.vA. 5 5. 185 bhane 5.213 2 pAyo trailokyamalaH 3vAMcyA vahantI For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karNa 1 lAnuM sUnakarnu dAnapatra patarUM bIjU 13 dizi bhaTTArikAkSetraM / tathA brAhmaNarudra / nehA / lA14 lAkSetraM ca / dakSiNasyAM mahiSarAmakSetraM / pazcimAyAM saMDeragrA15 masImA / uttarasyAmeva saMDeragrAmasImA / / iti caturApATo16 palakSitAM bhUmimenAmavagamya tannivAsijanapadairyathAdI17 yamAnabhAgabhogakarahiraNyAdi sarvamAjJAzravaNavidheyai18 bhUtvA 'syai vApyai samupanetavyaM sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM matvA 19 paripaMthanA kenApi na kAryA / uktaM ca bhagavatA vyAsena / SaSTi. 20 varSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AccheptI cAnumaMtA ca 21 tAnyeva narakaM vaset // likhitamidaM zAsanaM kAyasthavaTezva22 rasuta AkSapaTalikakekkakena / dUtako 'tra mahAsAMdhivi23 grahikazrIcAhila iti [ // ] zrIkarNadevasya // bhASAntara che. vi. saM. 1148 vaizAkha zudi 15 semavAre, Aje, ahIM vikhyAta aNahilapATakamAM zrI zaileyamala urSe zrI karNadeva mahArAjAdhirAja je samasta rAjAvalIthI virAjita che. te pitAnA upaganAM zrImadda Anapura viSayamAM AvelAM 126 gAma sAthenA saMbaMdhavALA samasta rAjapurUSane ane A viSayamAM vasatA brAhmaNAdi sarva janene jAhera kare che- tamane jAhera thAo ke, Aje caMdragrahaNa samaye jagatanA svAmi, bhavAnInA pati zivanI pUjA karIne jagatanI asAratA vicArIne ane A lekamAM tema ja paralokamAM dAnanAM kuLamAM mAnIne, ame amArA mAtapitA ane amArA puNyayazanI vRddhi artho, zAsanathI, pANInA artha sahita, rasevika (?) Thakakura mahAdeve sUnaka gAmamAM baMdhAvelAM sarovarane ladhu-DAlI gAmamAM kasmina jasapAla (yazaH pAla) lAlA, ane bakula svAminI mAlakInAM ane temanAM nAma dhArI 12 pAIlAM (athavA 48 sera)(bIja tarIke)letI 4 hala eTale (zabdamAM) cAra halavAha bhUmi ApI che. A bhUminI pUrve bhaTTArikAnuM kSetra ane rUdra, nehA ane lAlA kinAM kSetra che; dakSiNemahiSarAmanuM kSetra; pazcime-saDera gAmanI sImA, uttare te ja pramANe saDera gAmanI sImA. A pramANenI cAra sImAvALI bhUmi jANune ane A zAsana sAMbhaLIne tenAM pAlana arthe A bhUmimAM vasatA jane te sarovara arthe, atyAra sudhI levAya che te pramANenA sarva bhAga ( hisA), upaga, kare, suvarNa vagere Apaze. ane dharma dAnanuM phaLa sarvane sAmAnya che te dhyAnamAM rAkhIne tenA mAlIkane kaI pratibaMdha karaze nahIM. ane bhagavAna vyAse kahyuM che ke -bhUmi denAra svargamAM 60 hajAra varSa vase che. te harI lenAra ane tenA haraNamAM anumati ApanAra teTaleja samaya narakamAM vase che. A zAsana kAyastha vaTezvaranA putra AkSapaTalika kekakrakathI lakhAyuM che. A dAna patrane dUtaka mahAsAMdhivigrahika zrI cAhila che. zrIkarNadevanA svahasta. 1 vAge ghaNuM vadhaivallA 2 vAMce aAkSettA athavA sAchettA 3 vAMce nave. 4 para 12 vaheMti zabdanI samajutI mATe huM De. byulaharane AbhArI chuM. De. byuhare AnA upara carcA karatAM kahyuM che ke A zabdane anuvAda mAtra prayogALe che. "pA" gujarAtI zabda pAIluMnuM bahuvacana che, je hAlanI pAyalI ' zabdane maLato huM gaNuM chuM. pAyalo' nuM mApa zera (48 pI. ) thAya che. For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 144 siddharAja jayasiMhanA gALAnA zilAlekha vi. saM. 1193 vai. va. 14 kAThiyAvADamAM jhAlAvADa prAMtamAM dhrAMgadharAthI ATha mAila uparagALA ane dudApura gAmathI sarakhe aMtare candrabhAgA nadIne pazcima kAMThe jUnA maMdiranAM khaMDera che. kAThiyAvADa gejheTIaramAM tema ja svargastha karnala je. Dabalyu. vATasane racela dhrAMgadharA sTeTanA vRttAMtamAM tenA saMbaMdhI sheja paNa IsArA nathI te uparathI ema mAnI zakAya ke te maMdira atyAra sudhI keAInA paNa jANavAmAM AvyuM nahAtuM. pariNAme maMdira tadana arakSita dazAmAM paDeluM che. paraMtu have te maMdiranI aitihAsika upacAgitA sTeTane samajAvyA pachI tenI pUratI saMbhALa levAze ema mane khAtrI che. atyAre jeTalA bhAga maMdiranA hayAta che te uparathI te maMdira kayA devanuM haze tenuM anumAna thai zake tema nathI. sabhAmaMDapamAM javAnA mArge eka nAnI cAlInA jevA che ane tenuM mApa 8'-446'-4 che. paraMtu sabhAmaMDapanI pazcima tema ja uttara bAjue nijamaMdiranuM nAma nizAna nathI. mAtra dakSiNa tarapha uttarAbhimukha nAnuM maMdira che ane temAM gaNezanI khaMDita mUrti che. A maMdiramAMnA badhA lekhA bhUkharA patthara upara keAtarelA haiAvAthI ghasAi gaelA che. joke A eka lekha pramANamAM sahuthI vadhu surakSita che. lipi lagabhaga bAramI sadInI devanAgarI che. mAtrA badhe hAlanI mAphaka akSaranI upara nahIM, paNa akSaranI pahelAM lakhela che. bhASA azuddha saMskRta che. lekha vi. sa. 1197 vai. va. 14 gurUvAranI sAlane che ane temAM caulukaya rAjA siddharAja jayasiMhanA ullekha che. A rAjA mULarAjathI sAtamA che ane gujarAtamAM sadharA jayAMsaga tarIke oLakhAya che. teNe i. sa. 1094 thI 1143 sudhI rAjya karyuM. siddharAjanA A pahelAmAM pahelA zilAlekha che. jayaMsaMhadevanA khio paikInAM nIcenA traNa A lekhamAM Apela che: 1 samasta rAjAvali virAjita 2 siddhacakravarti 7 avantinAtha. trIjI paMktimAM khajAnacI (vyayakaraNe mahAmAtya ) aMbaprasAdanuM nAma ApeluM che. te ja maMdiramAM vi. saM. 1215 nA khIjA lekhamAM khIjA amaladAra kalannaprasAdanuM nAma paNa vAMcI zakAya che. A be nAmeA mATe jayasiMhadevanA prasiddha thayelA lekhAmAM meM joyuM paNa kAMI maLatAM nathI, tethI A lekhamAMthI te pahelI ja vakhta jANavAmAM AvyAM che. badhI paMktinA zarUvAtanA bhAga tema ja madhyamAMnA thoDA bhAga ghasAI gaela che, chatAM lekhanI matalama samajI zakAya che. lekhamAMthI samajAya che ke aMmaprasAdanA saMbaMdhIee gaNeza tema ja bhaTTArikAnuM devaLa baMdhAvyuM che. siddharAja jayasiMhe mALavA jityAnI tArIkha cAkasa rIte hajI jAI nathI. ujjanamAMthI maLelA tAmrapatramAM paramAra yazeAvamAMne vi. saM. 1191 mahArAjAdhirAja lakhele che. te uparathI samajAya che ke vi. saM. 1191 sudhI mALavA jatAyuM naheAtuM. ujjanamAM khIne zilAlekha vi. saM. 1195 nA maLyA che, jenI hakIkta AOM. sa. ve. sa. nA 19 15AkharanA rIporTamAM ApelI che. temAM siddharAjane avantinAtha lakhele che. A uparathI anumAna kareluM ke mALavA vi. sa. 1191 ane 1195 vacce jitAyuM haze. paraMtu A gALAnA lekha vi. saM. 1193 nA che ane temAM siddharAjane avantinAtha lakhyA che tethI mALavA 1191 ane 1193 vacce jitAyuM hAvuM joIe. 1 ja, e. che. rA. e. seA veA. 25 pA. 324 jI. vI. AcArya, For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdhi akSarAntara 1 [ zrI] saMvat 1193 vai[ zA ]kha vadi 14 gurAva [ dye ]ha [ sa ] masta [ rA ] jAvalI virAjita mahA fa.... rA 4 2 a [si]ddha cakravarti avaMtInAtha zrIma [ jja ]yasiMhadeva kalyANa vijaya rAjye ityetasmin va [ mA ] .. .... 3... [ ] vyayakaraNe mahAmAtya zrI aMvaprasAda pratibaddha mahaM [ vAlahu ] rA / pAri0 zrIkumAra / dvi0 pAri0 kera. Ne ... 5 ... ... zrIdevatAyAH ... siddharAja jayasiMhano gALAno zilAlekha ... // cha // 'tra ... paM. 4 maMhira sahita bhaTTArikAdevInuM ... 6330 [LI ]di paMcakulena drumatIrtha khAnyAM zrIbhaTTArikA [ khya ] vinAyakadeva kulikAsame[[ taM ] kAritaM pAnaMdanAyati // maMgalaM mahA zrIH // zivama[ stu ] sarvajagataH sUtra0 ma[ha] kena. paM. 1-2 zrI ahi Aje guruvAra vaizAkha vi 14 saMvata 1193 ne divase, cakravAteM avantInAtha zrImAna jayasiMhadevanA kalyANakArI ane vijayI rAjyamAM paM. u ... ... zrImAna hubhAra paM. 5 AnaMda pamADavA mATe sUtradhAra bhahu... thI ... .... ... .... bhASAntara ... * mahaM [ vAhu ]ra zrImAna aMbaprasAda je khajAnacI hatA tenA ... tathA jIna seva hai| ... pAMtha DuNathI... ... ... ...mAMdhavAbhAM bhAvyaM ... dubhatIrtha yAnibhAM gaNezanA AkhuM jagata sukhI ... ... ....bhoTu maMgaNa 29 For Personal & Private Use Only ... Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 145 mAMgaroLamAMnI sAThaDI vAvamAMne zilAlekha vi. saM. 1202 Azvina vadi 13 kAThiyAvADamAM prAcIna zahera paikInA eka mAMgaLa nAme gAmamAM gAdi daravAjethI pasatAM hAbI bAjunI zerImAM eka vAva che. te vAvamAM utaratAM jamaNI bAjunI divAlamAM caNI lIdhela eka patthara upara A zilAlekha che. patthara sakhta kALa che ane te surakSita che. tenuM mApa 18 iMca 15 ica che ane temAM 24 paMktimAM devanAgarI lipimAM zloke lakhelA che. temAM lakhela che ke aNahilapuramAM kumArapALa rAjya karate ho tyAre zrI sahArane pautra ane sahajIgane putra gohila malaka nAme rAjA rAjya karatA hatA. teNe potAnA bApanI yAdagIrimAM sahajIgezvara nAmanuM devaLa baMdhAvyuM ane jakAtamAMthI keTalIka upaja tene arpaNa karI. coravADanA mahAjane paNa deguA nAmanI vAva maMdiranA upayoga mATe ApI. coravADathI visaNaveli gAma jatAM rastA upara A vAva che. temAM vi. saM. 1202 siha saM. 3ra Apela che. 1 bhA. prA. saM. I. 5, 158 For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMgaroLamAMnI soDhaDI vAvamAMno zilAlekha akSarAntara 1 // u~ // u~ namaH zivAya // mukuTaH sa harasya pAtu vaH zazipaMkeruhakaMdakAMkSayA // gaMganAdacireNa ya2 tra sA surahaMsIva papAta jAnhavI // kRtvA rAjyamupAramannarapatiH zrIsiddharAjo yadA daivAduttama. 3 kIrtimaMDitamahIpRSTho gariSTo guNaiH // AcakrAma Rgitya ( jhaTitya ) ciMtyama himA tadrAjyasiMhAsanaM zrImA4 neSa kumArapAlanRpatiH puNyaprarUDhodayaH // rAjye'muSya mahIbhujobhavadihe zrI gRhilA5 khyAnvaye zrIsAhAraiti prabhUtagarimAdhAro dharAmaMDanaM // caulukyAMganigUhakaH sahajigaH khyA6 tastanujastatastatputrA balino babhUvuravanau saurASTrarakSAkSamAH // eSAmekatamo vIraH soma7 rAja iti kSitau // vikhyAto vidadhe devaM piturnAmnA mahezvaraM // zrIsomanAthade vasya jagatyAM pU8 NyavRddhaye // iMdukuMdayazAzcake kIrtimerusamAzritaM // pUjArthamasya devasya bhrAtA jyeSThosya muulukH|| 9 surASTrAnAyakaH prAdAcchAsanaM kulazAsanaM // The0 zrIsahajigaputraTha0 zrImUlukena zrIsahajige10 zvaradevasyAnavaratapaMcopacArapUjAhetoH zrImanmaMgalapurazulkamaMDapikAyAM dinapratikA? 11 tathA talArAbhAvyamadhyAtdinaM prati kA 1 tathA balIvaIchATamANakAbhAvye( chA )TAM prati 1 ka12 pabhRtagaDakaMprati kA 4 tathA rAsabhachATAM prati kA. // tathA samastalokena niH zeSavallIkArai13 zca patrabharAMvIDaharAkerIvATuyAprabhRtInAM pratyekaMkA0 // tathA patrabhRtaMuTabharaka pratikA 2 // 14 tathApatrabhRtagaMtrIprati = 1 kSetrapratiuccatAmAyekA 1 tathA Agaramadhye khuMTita kharAlihAsAprati ga. 1ha 3ni 4 tA. ThAkora kArSApaNa 8 8 drama 9 tathA For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 15 kA 0 / tathA anayaiva sthityA coruyAbADe valaije ca grAhyaM // tathA lAThivadrA pathake vahaMtazulkamaMDapi 16 kAmadhyAt dinaprati Tha0 zrImUlukena rUpakaikaH pradattaH // tathA corUyAvADe nyasamastavRhatpuruSare. 17 kamatIbhUya caturAdhATanavizuddhA yathA prasiddhaparibhogA savRkSamAlAkulA vIsaNa velIgrAmamArgasa-- 18 mAsannA deguyAvAvInAmavApI rAjAnumatyA zrIsahajigezvarAya pradattA // tathA zrIvAmanasthalyAMzulka19 maMDapiDIpakAyAMdinaprati kA 1 tathA dyUtamadhye dinapratikA 1 tathApatrakuyyAM bharApratipatrazata 1 tathAvI 20 DaharA / kerI / vATuyA / prabhRtinAM pratyekaM patra 50 tathAtalArAbhAvyamadhyAt tAMvulikahaDhe prati pratidi 21 napatra 2 maDAvApUga 1 devadAya samastoyaM samastai vibhUmipaiH pAlanIyo numAnyazca dAnAcchyonu 22 pAlanaM // zivaH pAtraM jano dAtA pAlakaH puNyabhAkparaM / lopakRcca mahApApI vicAryaivaM prapAlayet yata 23 uktaM ca // _hubhirvasudhA vuktA rAjabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmi stasya tasya tadAphalaM // zrI madvikramasaM 24 vat 1202 tathA zrI siMhasaMvat 32 Azvinavadi 13 some // prazastiriyaM ni(mitA) // kRtiriyaMparamapAzupa25 tAcAryAryamahApaMDitazrIprasarvajJasya // 1 maMDapikAyAM 2 3 yaH 4 va 5 bhu For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMgarolamAMnI sohI vAvamAMno zilAlekha bhASAntara zivajIne namaskAra zivajIne mukuTa, eTale jaTAjUTa tamAruM rakSaNa karo. je jaTAjUTamAM gaMgA nadI AkAzathI utAvaLe utarI, te jANe caMdramA rUpI kamaLanA nALanI IcchAne lIdhe utaratI devakanI haMsI ja hoya nahIM zuM ! (1) uttama kIrti vaDe zobhAvyuM che bhUtaLa jeNe eve; ane gaNoe karIne moTo e zrIsiddharAja rAjA rAjya karIne, jyAre devagathI mRtyu pAmyA tyAre tarata adUbhUta mahimAvALA ane puNyathI saDhatA(nizcalatA ne pAme che udaya jene, e A kumArapALa rAjA tenA rAjyanuM siMhAsanadabAvI beThe (2) A (kumArapALa) rAjAnA rAjyamAM paDuiM zrIguhila nAmanA vaMzamAM puSkaLa moTAIno AdhAra ane pRthvInuM ghareNuM evA zrI sAhAra nAme thayA. tene putra caulukya(selaMkI)nA sainyanuM gepana karanAra (saMtADanAra) tathA vikhyAta e sahajiga nAme thayA. ane tenA putra pRthvImAM baLavAna ane saurASTra dezanI rakSA karavAmAM samartha thayA. (3) eomAMne eka zUravIra somarAja nAme pRthavImAM prakhyAta thaye jeNe potAnA pitAne nAme (sahajigezvara) mahAdevanuM sthApana karyuM. (4) caMdra tathA DolaranAM pupa sarakhA yaza vALo semarAja pRthvImAM puNyanI vRddhi karavA mATe zrI somanA deva kIrtine meru parvata upara ArahaNa kare bese) tevI karI. A semarAjane moTA bhAI mUluka saurASTranA nAyaka hatuM; teNe A mahAdevanI akhaMDa pUjA thavA mATe pitAnA vaza jee pAlavA lAyaka varSAlana karI ApyuM (6) Tha0 (ThAkora) zrI sahajiganA putra Tha0 (ThAkora) zrI mUke zrI sahajAgezvara mahAdevanI kAyama paMcopacAra pUjA (snAna, caMdana, dhUpa, dIpa, naivedya,) thavA mATe mAMgaroLanI dANumAMDavI mAM pratidivasa kASapaNu ja ( "zabda stomamahAnidhi ' nAme keSamAM lakhyA pramANe jene artha paNa eTale eka kaSa vajanane 1 trAMbAno 1 pise temaja drazna thAya che te) eka tathA khasakI jakAtanI upajamAMthI pratidivasa kArSAya , tathA piThikAnI chATa upara kArlApaNuM eka, dANA bharela gADA upara kaSapaNa cAra tathA gardananI chATa utara kApaNu ardha, tathA samasta lekee ane sarva velALI (nAgaravelane ucherI teno vayApAra karanArAo) e pAnanA bhAra, je ke bIDa harA, (bIDA ) kerI, vATayA, evA nAmathI je zabdo te vakhate oLakhAtA haze te pratyeka kArlApaNu ardha, pAna bharelA dareka UMTanA bhAre kA 2 aDhI, tathA pAna bharela gADI pratyeke drazna eka kSetra; (khetara ) mAM uttama pAka thAya tyAre pratyeka kSetre (khetare ) kASapaNuM eka, tathA agara(mIThuM pAkavAnI jagAe tenA karelA ThagalA mAM khuMTI, tathA kharALI, ane hAsA, pratye kASapaNa eka; ane te ja pramANe ravADa tathA baLejamAM paNa levuM; ne lAThe dara paragaNumAM rAhAdArI jakAta mAMDavImAMthI pratidivase Tha0 zrI malake eka rUpiyo Ape tathA 2vADamAM bIjA tamAma mahAjanee ekamata thaIne cAra sImAe zuddha ane prakhyAti pAmelI tathA vRkSanI ghaTAo sahita ane vasavelI gAmanA mArganI sAme AvelI deguyA vAva nAmanI vAva, rAjAnA anumatathI zrIsahajigezvara mahAdevane ApI; temaja zrIvaNathalImAM dANu mAMDavImAM pratidivasa kASa paNa eka tathA jugaTAmAM pratidivasa kASa paNa eka, tathA pAnanI keTaDImAM dina pratye pAna zata (se) eka, tathA vIDaharA, kerI, vAyA vagere pratyeka pAna 50 pacAza, tathA taLArA(taLodarA)nA utpannamAMthI taMboLInA hATa pratye pratidivase pAna be, saDAvA (tro) sopArI eka, A saghaLA devabhAga che te sarva bhaviSyanA rAjAoe pALo ane mAnya rAkhave; kAraNa ke dAna devAnAM karatAM dAnanuM pAlana karavuM te zreya che. (1) dAna lenAra zivarUpa che ane dAna ApanAra te manuSya che, pALanAra puNyabhAgI che ane dAnano lopa karanAra mahApApI che, ema vicArIne dAna jarUra pALavuM. (2) je mATe kahela che ke, sagarAdi ghaNA rAjAoe pRthvI jogavI che. (paNa) jenI jenI tyAre pravI hoya tene tene tyAre phaLa maLe che. ( 3 ) zrImAna vikramane saMvata 1202 tathA zrIsiMha saMvat 32 Adhina vadI 13 somavAre A prazasti banAvI. zreSTha pAzapatAcArya uttama moTA paMDita zrI pra sarvajJanI A prazasti racelI che. * kArlApaNu zabda 16 paNa tathA 1 paNa e bane artha mATe rA, lu che. ame paNa eTale eka rUpiyA bhAra trAMbAne eka pise athavA eMzI koDInI barAbara che. ane 16 paNa 25ka drambha che. have '' lekhamAM kAryApaNuM tathA dragsa e bane zabda vaparAyA chemATe kApaNuM na ra, roLa paNa nahi ne eka paNa che. For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 146 caulukaya rAjA kumArapAlano citoDagaDhano zilAlekha | vikrama saMvata 207 A lekha rAjaputAnAnA udayapura sTeTamAM citoDagaDhamAM mekalijanA maMdiramAM sAcavelI eka kALA ArasanI zilA upara kotarelo che. lekhamAM 148) pahoLI ane 143" uMcI jagyA rokatI 28 paMktionA lakhANane samAveza thAya che. 1 thI 14 paMktio sAdhAraNa rIte sArI sthitimAM che. paNa pAchaLanI paMktiomAM amuka lakhANo bhAga taddana gayo che. barAbara jamaNI bAjue patthara cholAI javAthI ane tevA ja kAraNathI DAbI tarapha 24-28 paMktiomAM ghaNuM akSaro paNa adazya thayA che. lakhANanI vacce 1-23 paMktiomAM bhaMgANa pADatI 3 cerasa alaMkArita citrAkRti che, jemAM Azare 3" vyAsavALo eka geLAkAra che. A geLAkAranA parighanI pAse ane corasanI vacce ubhI ane AvI rIte kaMIka lakhANa ( &laka jevuM jaNAtuM) jene moTe bhAga vAMcavA mATe ghaNe jhAMkhe che te che. akSaranuM mApa " ane " nI vaccenuM che. nAgarI lipi che, bhASA saMskRta che ane lagabhaga Akho lekha lekamAM che. te saMbhALapUrvaka lakhAyelo ane ketarelo che, ane lekhana paddhatinA saMbaMdhamAM e nA nizAnathI jaNAve che eTaluM ja kahevuM Avazyaka che, ane dantasthAnI uSmAkSara ghaNI vakhata tAlusthAnI mATe ane tAlusthAnI umAkSara dantasthAnI umAkSara mATe eka ja vakhata vaparAya che. lekha ( paMkti 28 mAM) saM. 107, vikrama saMvata pramANe Isa. 119-50 ke 1150-51 ne maLatI tithivALe che. ane tene Azaya celakaya nRpa kumArapA lanI citrakuTa giri, hAlana citoDagaDhanI mulAkAta ane te samaye giri para sami4i2 (ziva) devanA maMdirane rAjAe karelAM keTalAMka dAnenI noMdha levAno che. " ! namaH sarvagAya" e zabda pachI lekhamAM pAMca zloka che, jemAMnA traNa zivanI zarva, mRt ane samizvaranA nAmathI stuti kare che ane bIjA vANInI devI sarasvatInI sahAyanI ArAdhanA kare che, ane kavieAnAM kAryonI stuti kare che rtA pachI (5. 5mAM) caulukyanA kuLanI stuti kare che. te kuLamAM mUlarAja nupa jajo hate. (5. 6) ane te ane te vaMzanA anya ghaNuM nRpa vargamAM gayA hatA tyAre siddharAja nRpAla (5. 7) AvyuM, jenI pachI kumArapAla (paM. 9) AvyuM. jyAre A nRpe zAkabhyarInA nRpane parAjya karyo hate (5. 10 ) ane sapAdalakSa maMDaLa ujajaDa karyuM (5. 11) tyAre te zAlipura nAme sthAnamAM gaye (paM. 12) ane tyAM pitAnI mahAna chAvaNI nAMkhIne te citrakUTa parvatanuM mahata saundarya nirakhavA A mandira, mahela, saravara ke taDAge, DhaLAva ane vananI 13-19 patiomAM prazaMsA thaI che. kumArapAle tyAM je joyuM tenAthI te prasanna thayA hatA ane te parvatanA uttara taraphanA DhaLAva para AvelA samiDhezvara devanA maMdiramAM AvIne (paM. rara) teNe devanI ane tenI sahacarInI pUjA karI ane mandirane eka gAma (jenuM nAma sArI hAlatamAM nathI te) ApyuM (paM. 26). bIja dAne (ghANaka athavA dIpa mATe telanI ghANI vigere) mATe paM. ra7 mAM kahevAyuM che, ane pa. 28 ApaNane kahe che ke, A prazasti jayakIrtAinA ziSya digambaranA nAyaka rAmakIrtithI racAI hatI ane upara darzAvelI tithi TAMke che. A lakhANanA sArAMzamAMthI jaNAze ke A lekha ati mahatvanuM nathI, paNa e eTaluM te jaNAve che ke kumArapAlane rAjaputAnAmAM zAkabhurI(sAMbhara )nA rAjanagaravALA sapAdapakSa manDaLanA nRpa arNorAja uparanA vikhyAta vijaya vi.saM. 1207 ke te pahelAM ghaNA TuMkA samayamAM thaye have Ie, je zAlipura gAmamAM kumArapAle chAvaNI karI kahevAya che ane je gAma citrakUTa pAse hovuM joIe te gAmanuM abhijJAna karavA huM azaktimAna chuM. e. I. vi. 2 pA. 421 . kilaherna For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlano citoDagaDhano zilAlekha akSarAntara 1 oM' // namaH sarva[jJA ]yaH // namo'.... [sa]tAcirdagva[ gdha ]saMkalpajanmane / zarvAya parama jyoti[I] stasaMkalpajanmane !! jayatAtsamRDaH zrImAnmRDA .... 2 danAmbu[mbu ]je / yasya kaNThacchavI reje se[ ze]vAlasyeva vallarI // yadIya zikharasthitollasadanalpadivyadhvajaM samaMDapamaho nRNAmapi vi[ dU-] 3 rataH pazyatAM / anekabhavasaMcitaM kSayAmiyati pApaM drutaM sa pAtu padapaMkajAnatahariH samiddhezvaraH // yatrollasatyadbhutakArivAcaH sphura nti ci] 4 te viduSAM sadA tat / sArasvataM jyotiranaMtamaMtarvisphUrjatAM me kSatajADyavRtti / / jayaMtyaja zra (sa) pIyUSaviMduniSyaMdinomalAH / kavInAM [ sama ] 5 kIttI[ tI ]nAM vAgvilAsA mahodayAH // na vairasyasthitiH zrImAnna jalAnAM' samAzrayaH / ratnarAzirapUrvosti caulukyAnAmihAnvayaH // tatro6 dapadyata zrImAnsadvattastejasA nidhiH / mUlarAjA(ja)mahInAyo muktAmaNiriyojva (jjva )laH // vitanvati bhRzaM yatra kSema( 4 )sarvatra sarvathA / prajA rAja. svatI nUna( naM ) ja 7 jJesau cirakAlataH // tasyAnvaye mahatibhUpatiSu krameNa yAteSu bhUriSu surpabva. patenivAsaM / proNuMtya bIghrayazasA kakubhAM sukhAni zrIsiddharA 8 janRpatiH prathito va( ba )bhUva // jayazriyA" samAzliSTaM yaM vilokya samaMtataH bhrAMsvA jagati yatkIrtija(rja )gA [ he ]maramaMdiram // tasminnamarasAmrA9 jAM ( jyaM ) saMprApte niyatevvasAt / kumArapAladevobhUtpratApAkrAMtazAtravaH svatejasA prasahyena na paraM yena zAtravaH / padaM bhUmRcchirassUccaiH kAri10 to vaM (baM ) ghurapyalaM // AjJA yasya mahInAthaizcaturambu( mbu )dhimadhyagaiH / dhriyate mUrddhabhinnane(gai )rdevazeSeva santatam // mahIbhRnniku( kuM)jeSu" zAkaMbharI11 zaH priyAputraloke na zAkaMbharIzaH / api prAstazatru yAtkaMprabhUtaH sthitau yasya mattebhavAjiprabhUtaH" // sapAdalakSamAmadha" namrIkR12 tabhayAnakaH / [sva ]ya[ ma ]yAnahInAtho grAme zAlipurAbhidhe // sannivezya" si( zi )viraM pRthu tatra trAsitAsahanabhUpaticakram / citrakU. 1 bihIvAcha. 2 vAyo jJAya. 3 cha8-As (anuSTum ) 5chInA / 5 . 4 nApAmerA akssre| nIvacha.5 4-pRthvI. 1-pati. 774-mAyA tathA pachInA azonA anumacha. / vairasya sthitiH sama vibhAga 2. mene. jaDAnAM 1.pasaMtati. lakA. 11 A ane pachInA traNa TakAno chaMda anuSTram 12 vAMco tevairAti 13 chaMda bhujaMga prayAta. 14 asala moma ema ke tareluM hatuM. 15 chaMda anuSyam 16 iMda svAgata. For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 13 Tagiripu[ Ska ]lazobhAM draSTumAra nRpatiH kutukena // yaduccasurasamAyopariSTA___apatansadA rathaM nayatyalaM maMda maMdaM maMgabhayAdraviH // ya14 tsauSazikharArUDhakAminImukhasannidhau / vartamAno nizAnAtholakSyate lakSmalekhayA // - praphultarAjIvamanoharAnanA vivRttapAThInavilolaloca15 - / - [ 9 ]gAvaliromarAjayo rathAMgavakSoruhamaMDalazriyaH // parizrama____sArasahaMsanisvanAH savibhramA hArimRNAlavA( bA )hukAH / vR( ba )hannitaMbA (bA )malavAri16 - - mude satAM yatra sadA sarojanAH // sa(su )rabhikusumagaMdhAkRS___mattAlimAlAvihitamadhurarAvo yatra cAdhityakAyAM / skhalitataraNibhAnuH salla 17 ---- - -- mayiSati zazatkAminaH kAminIbhiH // zume yaddhane zAkhizAkhAMtarAle priyAH krIDayA sannilInA nikAmaM / ghane [pa]18 - - - - - [ NAM ] [ta ]nUgaMdhasaktAlayaH sUva[ ca ]yaMti // prApa ___kadApi na yA hRdaye zaM sAnunayaM samayA hRdayezaM / yadvanametya su[ saM ? ). 19 ------- -- [ ra ]tarAgaM // evamAdiguNe durge svarge vA bhuvi [ saM sthite / rAjA jiSNuH paraprItyA saMcarannijalIla20 yA // ti ........[ tA ? ]zcaryasaMkulam / dadarzAgAdhagaMbhIrasvacchaM svamiva mAna____ sam // nirmalaM salilaM yatra pi21 hitaM pa[ mi] - / ... je nIlAbja( ja rAga[ bhU ]zriyam // vimucya vyomapAtalarasA yatra trimArgagA / lokA22 n pu[ nAti ] ...... ...... // [ta ]syottarataTedrAkSInnamrAmarasamarcitaM / zrIsamiddhezvaraM devaM prasiddhaM 23 jagatI -- // ... ......-- te / traisaMdhya[ tU ]yanAdena kali( liM) ___ nirbhartsayanniva // ya [ rasta ? ] vasyAdhipatyesthAtpurA bha24 DArikotta [ mA / ].... [ vi ] nRpAbhya [u ? ].... --~- // tasyAH ziSyAbhavatsAdhvI suvratavrAtabhUSitA / gauradevIti vi[ khyA ] .... [ tA ? ] . kRtodyamA // su[ mano ? ].... - 1 Ida A tathA pachInA kana-anuSTram 2 A ane pachInA zlokane chaMda vaMzastha. 3 AMhI so yA akssre| 16. nAH / prama. 4 maGiA5 thA akssre| 4Aya rAzayI che. 5 Ida mAlinI, 6 Ida bhujagaprayAta. 7 iMda dolaka 8 A tathA pachInA badhA kSeke IdaH anuNubha For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlano citoDagaDhano zilAlekha 25 saMsevyA [mA ?]... yavinAzinI / dugrgA hi........-- [tA] // yattapaH pAvanaM vIkSya pavItrIkRtasajjanaM / sasmaruH pUrvayami.... --~- // zivaM prapUjya ta[sa].... 26 ...[ ma ]gamatprabhuH / praNamya [tAvubhau !] bhaktayA si (zi ) rasA ~-~- // [tasvAM ]taH pUjArtha harapAdayoH kumArapAladevodAgrAmaM shrii~-~-||'.... syAM dizyArAma.... 27 TA dakSiNapUrvottaraMpazcimataH saraHpAlI bhUNAditya.... rAja .... dIpArtha ghANa kamekaM sajjanopyadAt daMDanAtha.... metaddAnama.... 28 zrIja( ya )kIrtiziSyeNa digaMva( ba )ragaNezinA / prazastirIhazI cakre ..... zrIrAmakIrtinA // saMvat 1207 sUtradhA......... - 1 ahithI te paMkti ra7 mInA aMta sudhInA gadyamAgamAM keTalA akSarono lopa thayo che tenuM kahevuM azakya che 2 chaMda thAka anuNyabhU. 3 A paMkti pachI nIce keTalAka vadhAre akSara saphAI vagaranA tarekSA cha 50 chAnI hayAtanA . .. . ... / For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 147 kumArapAlanA rAjyanI vaDanagara prazasti vikrama saMvata 1208 Adhina sudi 5 gurUvAra. (punaH lakhAI--vi. saM. 1689 caitra suda 1 gurUvAra) sAthenI vaDanagara prazastinI AvRtti bhAvanagaranA vajezaMkara. jI. ojhAe mokalelI kAgaLanI chApa tathA upayogI akSarAntara uparathI banAvI che. teonA prAcIna vastuo saMbaMdhI utsAhane lIdhe pazcima hindanA lekhane ghaNe moTe bhAga maLI zake che. praphe sudhAravAmAM, mI. eca. jhIse taiyAra karelI eka chApa De. barjese mane ApI hatI tene paNa me upayoga karyo che. mI. eca. eca. dhruve I. e. . 10 pA. 169 mAM prathama sthAna upara ANele A lekha vaDanagaramAM sAmelA taLAva pAse arjuna bArImAM eka pattharanA TukaDAmAM ketale che chApa uparathI anumAna karatAM te TukaDe 35 IMca uMce ane 32 iMca paheLe lAge che, ane kharAba rIte kerelI sAdhAraNa nAgarI lipinI 46 paMktio che. ekaMdare te surakSita che. phakta madhyamAM 19 mI paMkti pattharamAM phATa paDavAthI AkhI nAza pAmI che, ane 17, 18 tathA 20 mI paMktione zeDa ghaNuM nukazAna thayuM che, 26 tathA 27 mI paMktienA aMtanA thoDA akSare nAza pAmyA che. bhASA saMskRta che, ane prastAvika prArthanA tathA aMtanA bhAga sivAya A lekha 5ghara che. A lekhamAM, caulukya rAjA kumArapAle vikrama saMvat 1208 mAM baMdhAvelA AnaMdapura nagaranA kilA uparanI zrIpAlanI prazastinI nakala tathA vikrama saMvat 1689 mAM karelA jIrNoddhAra vakhate A nakalanA banAvanAre karelA be vadhArAnA zleke che. zrIpAlanI kavitA zivanI prArthanA tathA brahmAne saMbadhita maMgalathI zarU thAya che. (ka la) tyAra pachInA sAta zleke (2-8)mAM caulune ujava, te vaMzanA mULa puruSanuM nAma, tathA gujarAtanA pahelA ATha caulukaya rAjya ApyuM che. bIje sthaLethI jaNAyelA rAjAonI noMdha sAthe A noMdha maLatI Ave che. 1. mUlarAja. 2. tene putra cAmuMDarAja, 3. tene putra vallabharAja. 4. tene baMdhu durlabharAja. 5. bhImadeva. 6. tene putra karNa. 7. tene putra jayasiMha-siddharAja, 8. kumArapAla. dareka rAjAnA nAma sAthe ApelI aitihAsika nedhamAM khAsa jANavA jevuM kaMI nathI. paraMtu lekhanI prAcInatAne lIdhe te upayogI che. A lekha jAnAmAM jUnA prabaMdha, hemacaMdranA " dvayAzraya kAvya" jeTale prAcIna che. mUlarAja viSe (zleka 5 mAM) kahyuM che ke "teNe cAskiTa rAjAnuM dravya, teone jitane, vidvAna, baMdhujane, brAhmaNe, kavio tathA sevakajananA upa bhoga mATe aparNa karyuM," mUlarAjanAM jamInanAM dAnamAM (I. e, . 6 pA. 192) paNa upara pramANe karyuM che ke "teNe potAnAM bAhubaLa vaDe sarasvatI nadIne pradeza ji," ane AthI 1 che. I. vA. 1 pA. 293 vijeema che. esA tathA jI. khejara, For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlanA rAjyanI vaDanagaraprazasti 39 ema dhAravAne eka vadhu pramANa maLe che ke pahelA caulukya jita meLavIne gujarAta lIdhuM hatuM ane prabaMdhamAM kahyuM che tema pitAnA najIkanA saMbaMdhI chellA cAtkaTane dagAthI mArIne nahiM. 6 ThThA zlekamAM cAmuMDe siMdhanA rAjAne laDAImAM harAvyAnuM kahyuM che. A bAbata bIjA keI lekhamAM ApI nathI, paNa asaMbhavita nathI. kAraNa ke caulukyanA rAjyanI pazcimanI sImA upara siMdha AvyuM hatuM, tathA tyAra bAda bhImadeva ane tenA putra karNa bane tyAMnA rAjAo sAthe takarAra hatI. vallabharAja viSe lekhamAM (leka 7) kahyuM che ke teNe mALavA upara caDhAI karI hatI. A hakIkata "kIrti kaumudI," "sukRtasaMkIrtana" tathA tyAra pachInA "prabaMdha'mAM paNa ApI che, jyAre hamacaMdana A viSe mauna che. jyAM sudhI semezvara ane arisiMhanI sAkSIne tenI pahelAMne purAvAne Teko na maLe tyAMsudhI A hakIkatamAM saMzaya rahetA hatA. have A daMtakathAnI saccAI upara dekAre paNa thaI zake tema nathI; durlabharAje lATa jitye ema kahyuM che. paNa A parAkramanuM varNana bIje kayAMI ApyuM nathI. sAdhAraNa rIte madhya gujarAtane caulukyonA rAjya sAthe mUlarAje joyuM, ema gaNAya che. ApaNe prazastimAM bhImadeve dhArA jitavAnuM lakhyuM che te paNa teTalI ja jANavA jevI hakIkata che. A hakIkata paNa "kirtakaumudI, sukRtasaMkIrtana" ane tyAra pachInA "prabaMdha' nI hakIktane maLatI Ave che. temAM lakhyuM che ke bhIme bhejane nAza karAvyuM. A bAbata hemacaMdra lakSamAM lIdhI nathI, te vAta have nirUpAgI che. durbhAgye jayasiMha-siddharAja saMbaMdhI pleka (11-13) bhUMsAI gayA che. phakta eka ja zleka khe che. temAM kahyuM che ke teNe mALavAnA rAjA yazavamone baMdivAna karyA hatA, tathA tene pArasamaNi agara arka maLyuM hatuM te vaDe pitAnI sarva prajAnuM karaja ApyuM hatuM. 12 mA zleka uparathI jaNAya che ke bhUtapreta upara tenI sattA hatI. AthI jaNAya che ke, hemacaMdranA dvayAzraya kAvyamAM che tema, zrIpAlane paNa pitAnA svAmIne alaukika sattA ApavAnI jarUra jaNAI hatI. kumArapAla saMbaMdhI pAMca leke, 14thI18, teNe meLavelI be prakhyAta jitanI bahu prazaMsA Ape che. temAMnI eka, uttaranA, eTale rAjapUtAnAmAM zAkaMbharI sAMbharanA rAjA arNorAja upara meLavelI, tathA bIjI pUrvamAM mALavAnA rAjA upara meLavelI hatI. mALavAnA rAjAe svadezanuM rakSaNa karatAM potAnI jIMdagI gumAvI hoya ema lAge che, kAraNa ke 15 mA zlokamAM kahyuM che ke, tenuM mastaka kumArapAlanA mahelanA dvAra upara laTakAvyuM hatuM, tathA 17 mA zlokamAM paNa pharIthI tenAM chedAyelA mastaka viSe lakhyuM che. A banne laDAIo bIjAM ghaNAM sthaLe ApelI che. tema chatAM ApaNuM prazastimAMthI jANavuM jarUranuM che ke, te laDAIe vikrama saMvat 1208 pahelAM baMdha thaI hatI. atyAra sudhI, mAMDelanA dAnapatranA AdhAre phakta eTaluM ja kahI zakAtuM hatuM ke, arAjane vikrama saMvat 1213 pahelAM jitavAmAM Avyo hato. have ApaNe jANIe chIe ke jayasiMhe agAu gujarAta sAthe jeDI dIdhelA mALavAmAM thayelo baLa paNa pAMca varSa vahelo dAbI dIdhuM hatuM. zleka 19 thI 29 mAM brAhmaNanAM prAcIna raheThANa nagara athavA AnaMdapura tathA tene pharatA kumArapAle baMdhAvelA killAnAM vakhANu, tathA tenA lAMbA AyuSya mATenI IrachA darzAvela che. A niMdapura jene hAla sAdhAraNa rIte vaDanagara athavA saMskRtamAM vRddhinagara kahevAmAM Ave che te vaDedarA rAjyanA kI DisTrikaTanA kherALa mahAlamAM AvyuM che. hyuena sIAMganA pravAsa (sI-yuki, ve ra. pA. 268)mAM tenA astitvanI vahelAmAM vahelI nedha che. tyAra bAda thoDA samaya pachI tenuM nAma valabhInAM jamInanAM dAnapatromAM Ave che. ane jyAM zIlAditya 6 ThThA dhrubhaTe tenuM (gupta)-saMvata 4474nuM zAsana kADhayuM hatuM te kadAca Aja AnaMdapura hAya. I. e. je. 9 pA. 8 ane ke, I I. va. 3 5. 1La vagera For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 gujarAtanA aitihAsika lekha gujarAtanA brAhmANamAM sauthI agatyanI nAgara jJAtinuM A asala nivAsasthAna che, e jAghaNItuM che. A jJAti gujarAtanA rAjAo sAthe bahu moTI vaga dharAvatI hatI e hakIkata 10 mA saikAthI siddha thatI AvI che. A sthaLanuM prAcIna mahattva jotAM, prazastimAM kahyuM che tema che tenI AsapAsa kumArapAlanA rAjya pahelAM kilo na hoya te e AzcaryakAraka che. zleka 30 mAM kartAnuM nAma ApyuM che. temAM kahyuM che ke, zrIpAlane jayasiMha siddharAje baMdhu tarIke svIkAryo hato, ane teNe " vivAti "kaviomAM sarvopari rAjA ne IlakAba dhAraNa karyo hate. jayasiMhanA rAjakavi tarIke "prabaMdha" mAM zrIpAlanuM ghaNI vAra nAma Ave che. "prabhAvaka caritra' mAM tenI mukhya kRti tarIke "vairacanaparAjaya ApI che, ane kahyuM che ke, zrIsthalasiddhapuranA rUdramahAlaya tathA durlabharAja merU mATe teNe prazastio lakhI hatI. prabaMdhacintAmaNi" mAM merUtuMga, aNahilavADa pATaNa pAse jayasiMhe dAvelA prakhyAta sahastraliMga taLAvanI teNe karelI prazaMsA viSe lakhyuM che. tene eka kaleka sAraDadhare "paddhati" 133, 7 (naM. 3789, pITarsana)mAM lIdhelo che. ApaNI prazastimAMthI jaNAya che ke tene rAjakavi tarIkene adhikAra kumArapAla pAse paNa cAlu rahyo hato. rAjazekharanA "prabaMdhakeza pramANe, tenA pachI tene putra ratnapAla AvyuM hatuM. A prazastine lekhaka nAgara brAhmaNa paMDita vAlaNa hatuM, ane tArIkha vi. saM. 1208 nA Azvina sudi 5 (?) gurUvAra I. sa. 1150 ane 11para vacce AvavI joIe. te kadAca I. sa. 1151 nA sapTebaranI 28 ne gurUvAra haze. - veNI, eTale veNIlAla athavA veNadAsanA putra nAgara jozI viSNujIe umerelA be zleke. mAMnA pahelA zlokamAM killAne jIrNoddhAra tathA keTalAka bhAgonuM samArakAma amuka rAjAe ke jenuM nAma vAMcI zakAtuM nathI, teNe karyA viSenuM varNana che; tathA je sthaLethI A zilA maLI Avela che te arjunabArikA, eTale arjuna bArI paNa temAM ApelI che. bIjAmAM tithi vi. sa. 1689 caitra suda 1, gurUvAra ApelI che. For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlanA rAjyanI vaDanagara prazasti akSarAntara // 1 oM || oM namaH zivAya || brahmAdvaitadhiyA mumukSubhiramidhyAtasya baddhAkSarai richAzaktimabhiSTavIbhi jagatAM patyuH zrutInAM nidheH / yA vyApArita 2 saMhRtaiH svasamayaM brahmAMpiMDainnavaiH / krIDatI maNikaMdukairiva sa svacchaMda mAhAdate || 1[u]' gIrvANaiva danujaparibhavAtprArthitastrAyakArthaM / vedhAH saMdhyA 4 vaMzaH kopi tato babhUva vividhAzcaryaikalIlAspadaM / yasmAdbhUmibhRtopi vItagaNitAH prAdurbhavasyanvahaM / chAyAM yaH prathitapratApamahatIM ghe vipannopi san / yo 5 janyAvadhi sarvadApi jagato vizvasya datte phalaM // 3 [ // ] vaMzasyAsya yazaH prakAzanavidhau nirmUlyamuktAmaNiH / kSoNIpAlakirITakalpitapadaH zrImUlarA 6 namasyannapi nijaluke puNyagaMgAMbupUrNe | sadyo vIraM culukyAhnayamasRjadimaM yena kIrttipravAhaiH pUtaM trailokyametanniyatamanuhaMrasyeva heto phalaM zrIH // 2 [I]* 7 11 jo'bhavat / yo mUle kalidAvadagdhanikhilanyAyAdrumotpAdane / yo rAjeva karai prakAmaziziraiH prItiM ninAya prajAH // 4 [ // ] yazcApotkaTarAjarAjyakamalAM sva ... chaMdavedIkRtAM vidvadvAMghavaviprabaMdibhRtakavyUhopabhogyAM vyadhAt yatkhaGgAzrayiNIM tadA zriyamalaM yuddhasphuradvikramakrotAH sarvadigaMtarakSitibhujAM lakSmyazciraM bhejire // 5 [ // ] sUnustasya babhUva bhUpatilakazcAmuMDarAjAhRyo yadghadvipadAnagaMdhapavanAghrANena dUrAdapi / vizrasyanmadagaMdhabhadmakaribhiH zrIsindhurAjastathA / naSTaH kSoNIpatiryathAsya yazasAM gaMdhopi nirnAzita // 6 [ // ] tasmAdvallabharAja ityabhidhayA kSmApAlacUDAmaNi10 yajJe sAhasakarmanimitacamatkArakSama maMDalo yatkopAnalajRMbhitaM pizunayA tatsaMprayANazrutikSubhyanmAlavabhUpacakravikasanmAli 9 *** 8... ... ... ... ... ... ... ... ... nyadhUmeodgamaH // 7 [ // ]' zrImaddubharAjanAmanRpatizratAsya rAjyaM dadhe / zRMgArepi niSiNadhIH paravadhUvargasya yo durlabhaH / yasya krodhaparAmRNasya kimapi bhrUvallarI bhaMgurA 12 so darzayati sma lAravasudhAbhaMgasvarUpaM phalaM // / 8 [ // ] bhImapi dviSatAM sadA praNayiNAM bhogyatvamAsedivAn / kSoNIbhAramidaM babhA 1 2 4 1 76 zArGgasaviThThIDita vAMyA svasamaye brahmAMDapiM; sadA svacchaMdamA 246 sarA. vayA saMdhyAM; manuharatyeva hetoH 3 6 3 27 zAhUnaviDita vAMyA dadhe vipannopi 4 mUlaM; nyAyadrumospAdane, karaiH 5 vAMyA kSoNipateryathA; nirnAzitaH 6 vA jajJe nirmita; pizunayatyetatprayANa 7 paaNthe| zrImaddurlabharAja; niSaNNaH krodhaparAyaNasya; lATa. 41 For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 13 ... ... ... ...ra nRpati [:] zrIbhImadevo nRpaH / dhArApaMcakasAdhanakacaturai stadvAjibhiH sAdhitA / kSipraM mAlavacakravartinagarI dhAreti ko vismayaH 9[1] ta14 smAdbhUmipatirbabhUva vasudhAkarNAvataMsasphuratkIrtaprINitavizvakarNavivaraH zrIkarNadevA yaH / yena jyAprathitasvanaM cyutazaraM dharma pura15 ... ... ... ... ... skurvatA nyAyajJena na kevalaM ripugaNaH kAlopi viddha [ : ] kaliH // 10 [ // ]' dRpyanmAlavabhUpabaMdhanavidhiprastAkhilakSmApati bhaktayAtkRSTavitIrNadarzanaziva 16 ... ... ... ... [ mU ]ttapra[ bha ]vodayaH / sadya siddharasAnRNIkRtajaga dgItApabhAnasthitijJe zrIjayasiMhadevanRpaMtiH siddhAdhirajistataH // 11 [ // ] vazyA vezma rasA17 ... ... ... talaM ca vilasadbhogi [ tvacaM prAvizan ] | - [ saM ] bhoktuma-1 - - - - kSatrANi rakSAMsi ca // yaH kSoNadhirayAginI ca sumahAbhogAM siSeve ciraM helA18 siddharasAH sa [ dA ] kSitibhuja-- - - - - re 12 [1]- - [tItavitIrNa dAnanivahai: saMpannapuNyoccayaH / krIDAkrAMtadigaMtarAla19 ... .... ... [ sakala ] - - - - - - -[1] - - - - - - - - - - - - - [ // 13 // ]' - - - 20 ... ... kulabhUpa - - - - - - - valaMba - - krIDAkroDa ivodhAra vasudhAM devAdhidevAjJayA / devaH [ sotha ]kumArapAlanRpatiH zrIrAjyacUDAma21 ... ... ... ... ... ... ... Ni -- rgAdavatIrNavAn haririta jJAtaH prabhAvAjanaiH // 14 [ // ] arNorAjanarAdhirAjahRda[ ye ]kSi[ ptvai ] kabANavrajAzcayotallohitatarpa22 NAdamadayacaMDI bhujasthAyinI / dvArAlaMbitamAlavezvaraziraH pajhena yazcAharallIlA paMkajasaMgrahavyasaninI caulukyarAjAnvayaH // 15 [1] 23 zuddhAcAranavAvatArasaraNiH saMdharmakarmakramaprAdurbhAvavizArado nayapathaprasthAnasArthA dhipaH / yaH saMpratyavatArayan kR. 24 ... ... ... tayugaM yogaM ~ * laMghayan [ ma nye saMharati sma bhU[ mi ] - valayaM kAlavyavasthAmapi // 16 [ // ] pratyU- - - khaMDitAMgulida[ lai ]: paryullasa [tpalla ]. 1vAMyA vasudhAkarNAvataMsaH 2 vAMya zivo mUrtaH sadyaH; jagadgItopamAna; nRpatiH; siddhAdhirAjastataH asamAM mukelA akSare bahu spaSTa nathI. 3 . 12 ane 13nI sthiti ghaNI kharAba hovAthI temAM sudhArAvadhArA sUyavAnu yo dhaarte| nathI. 4 yAyA pAnA za3mAtA akSare hAya yaH sva. za. 5 vAMyA brajacaMDI. samAnAmA parI tahana yAsa nathI. paaNy| saddharma; kalelaMghayana .. For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 kumArapAlanA rAjyanI vaDanagaraprazasti 25 ..... ... vI naSTodIcyanarAdhipojitasitachatraiH prasUnojvalaH / chinna__prAcyanareMdramAlikamalai prauSyatphaladyotita chAyA dUramavarddhayannija26 .... .... kule yasya pratApadrumaH // 17 [ // ] AcAraH kila tasya rakSaNa vidhivinezani zitapratyUhasya phalAvalokizakunajJAnasya ma[trAnvayaH / 27 .... .... .... devImaMDalakhaMDitAkhilariporyuddhaM vinodAtsavaH / - zrIsomezvaradattarAjyavibhavasyADaMbaraM vAhinI // 18 [] rAjJAnena ca bhujya-~~ 28 ... .... ... .... bhagA vizvaMbharA visphUradranadyotitavArirAzirazanAM ____ zItAdriviMdhyastanIM / etA bhUSayadasthikuMDalamiva zrutyAzrayaM STatA vibhrA[ NA ] >> 29 .... .... garAhvayaM dvijamahAsthAnaM suvarNodayaM // 19 [ // ] AbrahmAdi RSipravarcitamahAyajJakramottaMbhitaiyUpairdattakarAvalaMbanatayA pAdavyapekSAcyutaH / 30 dhotraiva catuyugepi kalinAnaMdaH parispaMdate tenAnaMdapureti yasya vibudhairnAmAMtaraM nirmi: taM // 20 [ // ] AzrAtadvijavargavedatumulairbAdhiryamArApi31 ... ... ... ... taH zazvaddhomahutAzadhUmapaTalarAMdhyavyathAM laMbhitaH / nAnAdevaniketanadhvajazisAghAtaizca khaMjIkRto yasminnadya kali svakAlavihitotsA32 ... ... ... ... ... ... hApi notsarpati // 21 [ // ] sarpadvipravadhUjanasya vividhAlaMkAraratnAMzubhiH smerAH saMtatagItamaMgalaravairvAcAlatAM prApitAH / astAMtotsavalakSyamANa33 ... ... ... ... vibhAtkarSaprakAzasthitau mArgI eva vadaMti yatra nRpateH - saurAjyasaMpadguNaM // 22 [1] asminnAkarAkSamApadvijajanastrANaM karotyadhvarai rakSAM zAMtikapauSTikai vitanute 34 ... ... ... ... bhUpasya rASTrasya ca / mA bhUtasya tathApi tIvratapaso bAdheti bhaktayA nRpo / vapra viprapurAbhirakSa[Na]kRta nirmApayAmAsa saH 23 [1] asminvapraguNena toya ... nilayAH prINaMti lokaM jalaiH kAmaM kSetrabhuvopi vaprakalitAstanvaMti dhAnyazriyaM / evaM cetasi saMpradhAya sakalabrahmopakArechayA / cakre vapra. vibhUSitaM ....1 prathama avA25 mAM se: 56 dhArA hAya sebha hemAya che. pAyo pojjhita; maulikamalaiH puSyat athavA zuSyat ; dyotitacchAyAM. 2 vAyo vidhivi; jJAnaM tu; vinodotsavaH 3 pAyA bhujyamAnasubhagA; razanA; stanI; eSA; tiSThati; nagarAhvayaM. 4 pAyo kalitA. 5 pAyA azrAnta; AropitaH; zikhAghAtaizca; kali:; tsaahopi| vAMyA vibhavoskarSa 7 pAyo asminnAgara vaMzajadvija; pauSTike vi; vapraM. For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 36 ... ... ... puramidaM caulukyacUDAmaNiH // 24 [ // ] pAdAkrAMtarasA talo giririva zlAghyo mahAbhogataH zRMgArIva taraMgiNIpatiriva sphArodayadvArabhUH / 37 ssarpatkapizIrSako jaya iva kravyAdanAthadviSAM nArIvarga rAveSTakAMta[ru ]ciraH sAloyamAlokyate // 25 [1] bhogAbhogamanoharaHpaNazatairuttuMga38 ... ... ... ... ... gatAM dhArayan yAtaH kuMDalitAM ca yajJapuruSa syAjJAvazenAgataH / ratnasvarNamahAnidhi puramiva trAtuM sa zeSasthitaH prAkAraH sudhayA sitopa39 ... ... ... lazirAH saMlakSyate vRtvAn // 26 [ // ] kAma kAmasa mRddhipUrakaramArAmAbhirAmAH sadA / svcchNdsvptttprairdvijkulairtyNtvaacaalitaaH| 40 utsarpaguNazAlivapravalayaprItaiH prasannA janaiH / ratrAMtAzca bahizca saMprati bhuvaH zobhA dbhutaM bibhratiH // 27 [ // ] lakSmIkulaM kSoNibhujo dadhAnaH prau41 ... ... ... DhodayAdhiSTitavigrahoyaM / vibhrAjate nAgarakAmyavRSTi vaprazva caulukyanarAdhipazca // 28 [1] yAvatpRthvI pRthvircitaashessbhuubhRnniveshaa| yAvatkIrtiH sagaranRpatervidyate sAgaroyaM / tAvannaMdyAdvijavaramahAsthAnarakSAnidAna zrIcaulukyakSitipatiyazaH kIrtanaM vapra eSa // 43 ... ... ... ... ... ... // 29 [1] ekAhani [Spa ] nnamahApra-dhaH zrIsiddharAjapratipannabaMdhuH / zrIpAlanAmA kavicakravartI prazastimetAma karotprazastAM // 30 [1] 44 saMvata 1208 varSe Azvina zudi [ pa ] gurau likhitaM nAgarabrAmaNapaMDitavAla__Nena // caulukya[ nAmnA hya ]dhipena kAritA pratolikA yA45 ... ... ... ... [rju ]na [ bA ]rikopanat / punarnavInA lataphahA ta-vegamirjAne ~ - nena nRpeNa kAritA // 1 [] caitramAse zubhne pakSe prati padguruvAsare / naMdASTanRpe 46 ... 1689 varSe prazastilikhitA punaH / / 2 [1]" nAgarabrAhmaNajozIveNI sutana viSNujIkena likhitA prazasti // " zubhaM bhavatu // cha / / 1 vAMyA saMpradhAya sakalaM. 2 paaye| iveSTakAtaruciraH 3 pAyo phaNazatairuttuMgatA; puramidaM; zeSaH; vRttavAn 4 pAMya svacchaMdaH svana mathavA svara; atrAMtazca bahizca; bibhrati. 56ndra10 vaya dhiSThita; vRSTivaprazca 64mandAkrAntA vAnyA nidAna; eSaH 776 nAta. vAMyA mahAprabandhaH / vAyo saMvat. asamAnAvanA bhayo sanayA, ane 2 athavA 3 hoya. 9 ida vaMzastha ane indravaMzAne upajAti. vAMce vAriopa 10 chaMda anuSyabha mI tinA paDamA yaramA : 56 madhu che. yA prazastilikhitA. 11 vAMya sutena prazastiH. For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlanA rAjyanI vaDanagaraprazasti bhASAntara che ! ! ! zivane namaskAra ho. (pleka. 1) huM tribhuvananA svAmi ane vedanA nidhinI-jenuM advaita brahmapeThe zAntithI mumukSapurUSa dhyAna kare che tenI saMkalpazakti je potAnA samayamAM utpanna karatI ane nAza karatI ratanajaDita piMDa jema navAM brahmAMDapiMDe sAthe krIDA karatAM vaccheda mujaba pite Ananda le che te zaktinI stuti karuM chuM. (2) danunA putronA apamAna sAme rakSaka mATe deve vaDe prArthanA thavAthI vedhase(brahmAe), je ke saMdhyAnI pUjA karavAnI taiyArImAM hatA chatAM tenA gaMgAnA pavitra jaLathI bharelA culamAM (ghaDAmAM) sahasA potAnA yazanA pUrathI tribhuvanane pAvana karate culukya nAmane vIra saryo. khare khara hetanI zrI tenAM phaLane pitA jevuM ja utpanna kare che. - (3) tenAmAMthI aneka addabhuta kRtyenI eka ja raMgabhUmi samAna, jemAM asaMkhya nRpe paNa nitya dekhAya che, je tenI paDatInA samayamAM paNa ujajavaLa che je vikhyAta vikamathI mahAna che ane je sadA akhila jagatamAM pratyeka janane (sAmAnya janane) sukha Ape che te vaMza prakaTa. . (4) zrI mULarAja, je nRpanA mugaTa para caraNa mUkate, te pitAnA kuLanA yazanI prajAnI vRddhi karavAmAM amUlya muktAmaNi hata-te ke je kaliyuganA dAvAnalathI bhasma (dagdha) thaelA nyAya vRkSanA mULa samAna thayuM hatuM ane jeNe sAcA nRpane ucita ati mRdu karethI pitAnI prajAne anurAga prApta karyo. (5) vecchAthI banyavAna karelA cApotkaTa nupanI lahamIne vidvAna, pitAnA badhujana hi, kavi ane jUnA upabheganI vastu banAvI. yuddhamAM prabaLa pratApavALA zauryathI parAjaya pAmI ne anya samasta maMDaLanA nRpanI digdavIo tenI asinI zrIne cirakALa vaLagI rahI. (6) tene rAjAomAM agra alaMkAra samAna cAmuNyarAja nAme putra hate. cAmuNDanA uttama mAtaMganA madathI sugaMdhita lahario darathI paNa saMdhIne te madagaMdhathI dabAI gayelA potAnA mAtaMga sahita zrI siddharAja nAzI gaye, ane evI rIte adaSTa thayo ke te rAjAnA yazanAM sarva cihno paNa nAza pAmyAM. (7) temAMthI bhUmaMDaLane sAhasethI vismaya pamADanAra vallabharAja nAme nRpamAM cUDAmaNi janmyA hatA. tenA prayANanA zravaNathI kaMpita thayelA mAlava nRpanA rAjyamAMthI nIkaLate ati zyAma dhUmra tenA kopAgnine prasAra prakaTa karate. (8) tenA pachI tenA bhAI zrI durlabharAja rAjAe rAjya karyuM je anurAga hovA chatAM para vadhune durlabha hatA. jyAre te dedhathI bharAye tyAre pitAnI vaLelI bhramare jarA caDhAvI, jethI tarata ja lATa pradezanA nAzarUpI pariNAma AvyuM. (9) pachI potAnA zatruone bhIma (bhayaMkara) hato, chatAM mitrone nitya upabhoga ApanAra, zrI bhImadeva nRpe, bhUpa tarIke bhUminA A bhAranuM vahana karyuM dhArA (pAMca kadama) sAdhanAmAM parama catura tenA ane mAlava cakravartinuM rAjanagara dhArA satvara prApta karyuM temAM zuM Azcarya hatuM? 1 culuyanA sarjana saMbaMdhe, sarakhAvo vikramAMka devacarita sarga 1 36,39 vagere. tene utpatti hetu brahmAne culuka che, ane te pavitra hoI temAMthI mAtra pavitra vIrapurUSa ja utpanna thAya che 2 : prAmiiraraH ne artha alabata "ati zItala kiraNothI' ema thAya che 3 juo sukad saMkItana pA, 11 4 mAra AMhi napuMsakaliMgamAM vaparAyuM che. paraMtu te puga che. mAra naM ApaNe lakhavuM joie. For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- gujarAtamA aitihAsika lekha (10) temAMthI bhUminA karNane alaMkAra, pitAne ujajavaLa yaza( nI vArtAo)vaDe vizvanA zratipaMtha (karNa) prasanna karanAra zrI karNa nRpa udbhavyo. te dharma e dharmane pitAnI samIpamAM DhAla jema mUkI (pitAnI dhanuSyanI) derInA mahAn raNakArathI ane zanI vRSTithI kevaLa zatrugaNune nahIM paNa kaliyugane prahAra karyo." (11) temAMthI, zrI siMha deva-siddhAdhirAja utpanna thaye je madabharelA mAlava nRpane banyavAna karavAnA kRtyathI pRthvInA sarva nRpane bhayabhIta karanAra hatuM, je bhaktithI tenA tarapha ASaelA tarapha darzanamAM zubha hatA je prabhAva vRddhine avatAra hato ane jenuM siddha rasathI traNamAMthI mukta karelI prajAthI sadA upamAnA pramANa samAna gAna thatuM hatuM.' 14) *** . .. jeNe viSNunI peThe varAha rUpe, devAdhidevanI 7 AjJAthI pRthvIne uddhAra karyo, zrIranA rAjyamAM cUDAmaNi sarakhe ane ati pratApathI svargamAMthI AvatarelA hari samAna jAthI gaNu mahArAja kumArapAla nRpa hato. (15) caulukya nRpanA kuLanA A vaMzaje narAdhirAja arAjanA hRdayamAM zonI eka vRSTi karI. ane tene kara para beThelI caMDI devIne vahetA raktathI saMtuSTa karIne masta karI ane jyAre teNIne paMkaja rUpI ramakaDAnI abhilASa thaI tyAre tenA dvAra para laTakAvelA mAlavanRpanA zara pavathI teNIne vismita karI. (16) zuddha AcArane navesara utarI AvavAne mArga, saddharmanAM karmone prAdurbhAva karavAmAM catura nayane mArge javAmAM sArthavAha, e je rAjA hAla kRtayugane pravartAvatA ane kaliyugane hAMkI kADhate kema jANe ke bhUmimaMDaLane ja nahIM paNa kAlavyavasthAne paNa vaza kare che. (17) kApelI AMgaLIe jenAM pallave che. nAza pAmelA udIcya nRpanAM tajAelAM kata chage jenAM pape che, prAcya nareMdrane kapAyelAM mastake jenAM bhInAM phaLe che evA jenA pratApakrame pitAnI chAyA khUba vistAra che. #(18) gaNeze jenAM vidanone nAza karyo che evA e rAjAnI rAjyarakSaNanI vyavasthA mAtra bAhyAcAra che. kaLa joI zakanAruM zakana jJAna jene che evA e rAjAne maMtra che. ... ... devIoe jenA badhA zatruone haNyA che evA e rAjAne yuddha mAtra vinaMdano utsava che. zrI somezvare jene rAjyavibhava Ape che, evA e rAjAnuM lazkara mAtra bhUSaNa hatuM. (19) e rAjAthI bhagavAvAthI subhaga banelI, khurI rahelAM ratna vaDe prakAzita samudra rUpI racanAvALI, himAcala ane vidhya parvate rUpa stanavALI, A pRthvI dvijanuM mahAnivAsasthAna, uttama varNanI AbAdAnIvALuM evA nagarane bhUSaNarUpa asthikuMDaLanI mAphaka zruti-Azraya ( =1 karNamAM Azraya pAmeluM, 2 vedano Azraya) banAvIne dharI rahI che. (20) brahmAdika RSioe karelA mahAyone avasare ubhA karelA yajJastaMbhee ApelA TekAne lIdhe paganI garaja vinAne banele dharma e nagaramAM cAre yugamAM AnaMdathI vikasI rahyo che, tethI e nagarane dee AnaMda evuM bIjuM nAma ApyuM che. vanuM tApa - 13 eTalA " cI devIne hamacaMDa pratApa hatA . e gra 5 kavinuM tAtparya e che ke kaNe mAtra dharme vijayo ja karyA ane je teNe pavitra nItine anusaravAthI kaline khape. 6 bleka 12 ane 13 eTalA badhA bhatra che ke tene anuvAda thaI zake tema nathI, 7 "ziva' hovAne saMbava che8 zrImAna rAjAomAM uttama' 9 caMDI devIne hamezAM rakatathI khAsa karIne nararatathI prasanna karavI joIe. rAjAnA kara upara beThelI kahevAya che tenuM kAraNa e ke te "caMDa pratApa" hatA. * A zlokano artha e. I. mAM Ape che te svIkArI zakAya evo nathI, e granthamAM A zlokanA bIjA caraNamAM jJAnatya ne sthAne jJAna 1 pATha sUcave che e paNa eka bhUla che. pa kSAghutaH =paganI apekSAthI rahita, e. i. mAM bhASAMtara ApyuM che te agya lAge che, For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlanA rAjyanI vaDanagaraprazasti (21 ) dvijavarganA azrAnta vedaghASathI DerA khanele, avirata hAmanA agninA dhumADAethI aMdhApAne pAmelA, aneka devamaMdironI dhvaja zikhAenA AghAtathI leA khanelA, kaliyuga, peAtAnA samaya hAvAthI utsAhayukta hAvA chatAM, Aje e nagaranI samIpa AvI zakatA nathI. ( 22 ) vipravanitAenA vividha ratnAlaMkAranI phelAI rahetI prabhA vaDe hasatA, ane satata gItadhvanithI vAcALa banelA mAgeryAM ja e nagaramAM, avirata utsavamAM dRSTie paDatA khvALa vibhavane prakaTa karIne, rAjAnI saurAya-saMpattine jAhera kare che. 47 ( 23 ) e nagaramAM dvijajana yajJA vaDe devAnuM paNa rakSaNa kare che ane zAntika pauSTika karma vaDe bhUpanI ane rASTranI paNa rakSA kare che; chatAM enA tIvra tapane khAdha na Ave e hetuthI e rAjAe viprapuranA rakSaNa arthe kATa baMdhAnyA che. (24) e kATanA prabhAva vaDe A nagaramAM jalAyA jaLathI leAkane tRpta kare che, ane e kATathI rakSAelI kSetrabhUmi paNa puSkaLa dhAnyasaMpatti upajAve che, e vAta manamAM dharIne, sakala brAhmaNanI upara upakAra karavAnI icchAthI, caulukayaDAmaNie A nagarane kATathI vibhUSita manAvyuM. (25) A divAla tenA pAyA rasAtalamAM jatA haiAvAthI giri samAna che; te mahA A bhAgathI zlAghya hAI mahAlegathI zlAghya zRMgArI samAna che; te mahAna unnatinI prAptinuM sAdhana hAvAthI sAgara samAna che; kapinAM zira temAMthI dekhAtAM hAvAthI rAkSaseAnA pati( rAvaNa )nA ripuonA vijaya samAna che; ISTakAantathI rUcira heAvAthI IAkAnta rUcira nArI varga samAna che. (26) A gALa divAla jenuM zilAzira cunAnA lepathI zveta che, te, guMcaLAMnA DhathI manahara, zata kUNu uMcI karanAra, kuMDaLI rUpamAM gALa vIMTAI janAra, yajJapurUSa( viSNu )nI AjJAthI rasAtaLamAMthI AvanAra ane ratnA(ucca jAtinA janA )nA nidhi samAna tenA nagaranI rakSA arthe ahIM vasanAra zeSa ( nAga ) samAna dekhAya che. ( 27) kAmanI vRddhi karanAra lakSmI samAna suMdara nArIe vaDe nitya ramya khanI, zrutinAM gAnaparAyaNa dvijonAM maMDaLathI ati gati thaI, ane paramaguNu saMpanna AvRta karatI ucca divAlathI prasanna thaelA janAthI ujjavaLa thaelI aMdara ane bahAranI bhUmi ahIM have akrU bhuta ze|bhA dhAre che. (28) caulukaya nRpa ane prauDha aMga dhAranAra ane nAgarAne abhilASita varanI vRSTi karanAra nRpathI baMdhAvelA lakSmInuM gRha dhAraNa karatA A kepTa prakAze che. (29) pRthuthI nirmANa thaelA sthAnamAM jayAM sudhI sarve parvatAne bhUmi dhAraze, sAgara ane sagara nRpanA yaza jyAM sudhI Takaze tyAM sudhI dvijenA dharmasthAnanA rakSaNanA parama hetu ane zrI caulukaya nRpanA yazanI pratimA samAna A kATa TakI ( kAyama ) raheA. (30) kavi cakranA zrIpAle, jeNe A mahAna racanA eka dinamAM pUrNa karI ane je siddharAjathI bhAI tarIke lekhAyA hatA teNe, A uttama prazasti karI che. saM. 1208 Azvina zu. 5 (?)ne gurUvAre nAgara brAhmaNa paMDita vAlaNuthI lakhAyuM, 1 mULamAM nArAkSamApa mA pADe che ane prasiddha karyA " nAgavaMzajJa '' evA sudhArA sUcave che, je taddana ayukta che--rNa ane arthe bhaSTie. khI Ite saddAmava evA ja mULa zuddha pADa haze e ni:zaMka che. che. For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 148 caulukya rAjA kumArapAlanA samayano mAravADamAM bADamerA pAse kerADu gAmano zilAlekha. saMvat 1209 mAgha vadi 14 zanivAra mAravADamAM bADamerA tAbe hAthame najIka kerADu gAma che. tyAM ghaNAM devaLe makAna vigerenAM khaMDero che. temAMnA ekamAM A lekha eka pattharanA thAMbhalAmAM kotarelo maLI AvyuM hatuM. A dhaLo para . ane havA tathA bIjA kAraNothI tene ghaNuM nukazAna thayeluM jaNAya che, eTale te para lekha barAbara ukelavo muzkela thAya che. patharanuM mApa 17 phUTa*17 phUTa che. ane tenA upara saMskRta bhASAmAM hAlanI devanAgarI lipimAM 20 paMktio lakhelI che. lekhanI matalaba evI che ke amaka pavitra divase keIe paNa vadha karave nahIM. chatAM A vadha karanArA rAjyakataMbane koI haze te tene daMDanI zikSA thaze, ane anya koI haze te tene dehAMta daMDanI zikSA thaze. A hakama gujarAtanI gAdI upara beThA pachI thoDA ja samayamAM rAjA kumArapAle kADhayo hate. lekhanI tArIkha saMvat 1209 I. sa. 1153 che. 1 bhA. prA. saM. I. pA. 172 For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlanAH mabano kerADu gAmano zilAlekha akSarAntara 1 saMvat 1209 mAghavadi 14 zanauavehazrI...... rAjAdhirAjapa 2 ramezvaraumApativaralabdhaprauDhapratApa...... nirjitasakalarAja 3 bhUpAlazrImatkumArapAladevavijayarAjye...... pazrImahAdeve zrI 4 zrIkaraNAdau samastamudrAvyApArAn paripaM ..... prabhuprasAdAvA 5 sazrIkirATakUpalATahadazivA...... mahArAjazrIAlaNa 6 devaH zivarAtricaturdazyAM zudhirda ...... pApe yazo'ti 7 vRddhaye prANinAmabhayapradAnama ...... rAjatarAvRtti 8 kasamastaprakRtInaM saMbodhya abhaya...... yAzirubhaya 9 yo pakSayoH aSTamIekAdazIcaturdazI...... hazreyo'naMta 10 raM etAsu tithiSu nagaratraye'pi jI(va )......jAcavyatikramyajI 11 vAnAM vadhaM kArayati karoti vAsavyApA...... AcaMdrArka yAva 12 t kenApi na lopanIyaM aparaM purohitArtha ...... sarvairaparaizca e 13 SA amArirUDhiH pramANIkAryA // ya ...... kAlena kSIyate 14 phalaM // eSa (ta ) syAbhayadAnasya kSayaM...... tvasya pradattAbha 15 yadakSiNA na tu viprasahasrebhyo...... kopi pApiSThataro jI 16 vavadhaM kurute tadA sapaMcadrammaidaMDanIyaH.. ... nAharAjJi kasyaiko 17 drammosti svahastoyaM mahArAjazrIalhaNadevasya...... mahArAjaputrazrIkalhaNa 18 devamatametat // + mahArAjaputrasAMdhivigrahika Tha0 khelAdityenali19 khitamidaM // zrInadralapuravAsiprAgvATavaMzaprabhUtazubhaMkarAbhidhAnaH zrAvakaH tatputrau kSi 20 titale dharmatayA vikhyAtA pUtigazAligau tAbhyAmatikRpAparAvArAbhyAM prANinAma bhayadAnazA 21 sanaM vijJapya karApita( kArita )miti // cha // UtkIrNa gajAilena 1 tI: 2 vi. For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara saMvata 1209 mahAvadi 14 zanivAre Aje . . . rAjAdhirAja zrImAna kumArapAladevanA vijayazAlI rAjyamAM jeNe sarva nRpane parAjaya karyo che .. . .. pArvatinA svAmI zaMkaranA prasAdathI prApta karelA potAnA mahAna prabhAvathI ... jyAre zrImahAdeva zrIzrIkaraNa Adi kAryo kare che . zrI kIrata, lATa, hada, prabhunA prasAdathI prApta karelAM.. mahArAjazrI Alanadeva zivarAtri caturdazinA pavitra dine (zivanI mana mAnItI rAtrie) . . (tenA) yazanI mahA vRddhi arthe prANIonAM jIvitanuM abhayadAna ApyuM . . . sarva kArabhArIone teno mahimA samajAvI ... ... banne pakSanI (5khavADInI) aSTamI, ekAdazI, caturdazIne dine ... ... ane A tithioe traNa zaheramAM paNa .. .. je kaI pazune vadha karI athavA vadha karAvI AjJAnuM ullaMghana kare tene mArI nAMkhave jaIe ... >> sUrya ane caMdranA astitvakALa sudhI keIe A AjJAne lepa kara nahIM ... pachI bIjA hitArthe ... ... anya sarva prANIonA prANane mAna ApavAnI A rUDhi anusaravI joIe . . phaLa samaya jatAM nAza pAme che. (paNa) A abhayadAna kadi paNa nAza pAmaze nahIM ... . A sahastra brAhmaNane paNa nahIM tevA A pitAnAthI thayelA abhaya dAna ... ... je keI mahA pApI keI pazune vadha kare te tene 5 (pAMca) dramma daMDa kara .. ... kahe che. rAjavaMzane puruSa eka dramma Apaze. A (khaMjaranI nizAnI) mahArAja zrI AlaNadevanA svahasta che. * * (tene) putra mahArAjazrI kehaNadeva paNa te ja matane che. tene putra mahArAja .... mahAsAMdhivigrahika Thakara khelAdityathI A lakhAyuM che. zrInalapuranivAsI, prAgvATa vaMzamAM janmelA zrAvaka zubhaMkaranA akhila jagamAM dhArmikatA mATe vikhyAta ane dayALu putra putiga ane zAligathI A prANuonuM abhayadAna jAhera thayuM che. gajAIlathI A zAsana karAyuM hatuM. For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 149 giranAranA lekhe. naM. 16 vi. sa. 1215 caitra. su. 8 (neminAthanA maMdiranA uttara daravAjA tarapha ghaDI dhaDukAnA maMdiramAM javAnA nAnA daravAjAnI pAsenA oraDAmAM pazcima bhIMta upara dakSiNa tarapha). akSarAntara 1 saMvata 1215 varSe caitrazudi8 ravAvayeha zrImadujayaMtatIrthe jagatIsamastadaivakulikAsatkachAjAkuvAlisaMvi2 raNasaMghaviTha. sAlavAhaNapratipatyA sU0 jasahaDau0 sAvadavena paripUrNA kRtA // tathA Tha. bharathasuta Tha. paMDi[ta] sAli 3 vAhaNena nAgajarisirAyAparitaH kArita [ bhAga ] catvAri biMbIkRta 4 kuMDakarmAtara tadadhiSThAtrI zrIaMbikAdevIpratimA devakulikA ca niSpAditA // bhASAMtara svasti zrI saMvata 121pa, caitra zudi 8 ravivAre." Aje ahIM zrImadda ujajayanta tIrthasthAne saMghavI ThAkara sAlivAhananI anumatithI zihi5 jasahada ane sAva deve samasta jaina devanI pratimAo paripUrNa karI che. tathA bharathanA putra paMDita sAlivAhane "nAgajarisirA" athavA hAthIkuMDa divAlathI gherI lIdhela che. jemAM cAra pratimAo mUkI che. uparanA kahelA kuDa pachI tenA para zrIaMbikA devInI pratimA ane mUrtionuM maMDaLa ubhAM karyo che. 1 pI. bI. e. be, pA. 756, che. 66 For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 150 gvAlIyaramAM udayapuramAMthI maLelA traNa lekhe.' mI. phalITe mane ApelAM bagsa uparathI nIcenA lekho prasiddha karuM chuM. temane janarala sara e. kaniMgahAme te bagsa ApyAM hatAM. asala lekha vAlIara sTeTamAM AveluM udayapura nAmanuM nAnuM zahera che, je prathama mALavAnA rAjyane bhAga hato temAM che. A zahera IDIyana eTalAsa kavArTara zITa naM. para, le. 23deg 54 uttara; laoN 787deg pUrva, upara che. "e" ane "sI" lekho mahattvanA che. kAraNa ke, te uparathI jaNAya che ke aNahilavADanA caulukaya rAjAoe mAlavAnA rAjAone vAraMvAra harAvyAnI baDAI khuMTI nathI. tathA "bI" lekha tenI tArIkha, tathA sI" mAM batAvelA eka bhAganuM nAma temAM AvatuM hovAthI upayogI che. udayapuramAM eka bIje paNa lekha che e aha jaNAvavuM joIe. tenI 3 jI paMktimAM te lekha jayasiMhanA rAjyanA samayamAM lakhA hovAnuM jaNAvyuM che. lekha "e" mAM batAvelA kumArapAlanI pahelAM A jayasiMha thayuM hatuM. rabiganI kharAba sthiti ne lIdhe te lekha hAla prasiddha thaI zake tema nathI. te rabiMganA upara pensIlathI lakhelI hakIkata uparathI jaNAya che ke A lekha te zaheranA moTA maMdiranA pravezadvAranI bahAra che, ane Azare 2' 9" pahoLI 15" uMcI jeTalI jagyAmAM tenA upara 12 paMktio lakhelI che. e_kumArapAladevane zilAlekha (vikramanuM varSa 1220 1). zaheranA meTA maMdiranA pUrva taraphanA pravezadvAranI aMdara A lekha hovAnuM jaNAvyuM che. tenA upara Azare 1" pahoLI111" uMcI jagyAmAM 20 paMktio lakhelI che. paraMtu A lekha atyAre adhuro che, kAraNa ke, dareka paMkitanI zarUAtamAM AThathI daza akSaro nAza pAmyA che, je akSaree hAla jALavelAM lakhANanI barAbara jamaNI bAjumAM uparathI cheDA sudhI Azare 8 iMca pahoLAInI jagyA rokI haze. akSaronuM kada 1" thI 1" varace che. lipi nAgarI ane bhASA saMrakata che. bAkI rahelA bhAga uparathI anumAna thAya che ke Akhe lekha gadyamAM hato. ekaMdare lakhANa surakSita sthitimAM che, paraMtu nIcenA bhAganuM rabiMga keTaleka sthaLe jhAMkhuM hovAthI tathA lekha adhuro hovAthI, lekhanA heta viSe huM eTaluM ja kahI zakuM chuM ke, uThayapuramAM udalezvara bhagavAnanA maMdirane vasaMtapAla nAmanA mANase ApelAM keTalAMka dAnanI neMdha mATe A lekha haze. A mANasanA vaMzanuM nAma 9 mI paMkitamAM ApyuM che. paraMtu te huM cekasa vAMcI zakatA nathI, aitihAsika daSTie upayogI bhAga lekhamAM 1-8 paMktiomAM che. temAMthI jaNAya che ke uparanAM dAna aNu hilapATaka nA rAjA kumArapAladevanA samayamAM apAyAM hatAM. teNe zAkaMbharInA rAja tathA avantInAtha (eTale mAlavAnA rAjA) e banene harAvyA hatA. te vakhate thaze. dhavala mukhya-maMtri hato ane keAI rAjyapAla jene "mahA-sAdhanika e kahyo che tathA jene kumArapAla deve ni hatuM te udayapuramAM rAjya karate hate. A hakIkata uparathI cokkasa thAya che ke jyAre dAna apAyAM hatAM tyAre udayapura, ane tenI AsapAsanA bhAgane aNahilavADanA rAjyamAM samAveza thato hate. 1 tathA 2 I. e. ve, 18 pA. 341 che. eka kihona 7 A hodedAra dhArAnA vAkapatirAjanA dAnapatramAM paNa darzAve che.-I. e. je. 14 5. 160, For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gvAlIyaramA udayapuramAMthI maLelA traNa lekho. ura lekhanI tArIkha pahelI paMktinI zarUAtamAM saMpUrNa ApI hatI. paNa atyAre phakta "zasudi 15 gura" eTalA ja akSare bAkI rahyA che. tene artha kaI mahine jene chele akSara "za" (kadAca, "Sa') ho joIe, tenI suda 15 ne gurUvAre' evo che, tema chatAM, 11 mI paMktimAM kahyuM che ke, A dAne caMdragrahaNa samaye apAyAM hatAM, te uparathI cokkasa tArIkhanI gaNatrI karI zakAya tathA pahelI paMktine nAza pAmele bhAga ApI zakAya ema mane lAge che. nIce ApelA "sI" lekha uparathI jaNAya che ke, kumArapAla devanuM rAjya I. sa. 1173 nA eprilamAM pUruM thayuM hatuM, ane bIjA sthaLe mAMthI jaNAya che ke te lagabhaga I. sa. 1143-44 mAM gAdIe Avyo hato. ApaNA lekhanI tArIkha nakkI karavAnA prayAsamAM ApaNe paheluM e ja cakkasa karavuM joIe ke, Azare I. sa. 1141 thI eprIla 1173 sudhImAM keTalAM caMdragrahaNe gurUvAre thayAM hatAM, ane AvA gurUvAree kaI hiMdu tithio AvI hatI. A pramANe gaNutronuM pariNAma nIce mujaba Ave che - gurUvAra-tA. 12 phebruvArI, I. sa. 1142, phAguna sudi 15; tA. 16 juna, I. sa. 1155=ASADha sudi 15; tA. 9 okaTobara, I. sa. 1158 Azvina sudi 15; tA. 18 ogaSTa, I. sa. 1160=bhAdrapada tA. 1 phebruvArI, I. sa. 1162, mAgha sudi 15; tA. 12 DiseMbara, i. sa. 1163=vikrama 1220 pUruM thayuM, pauSa. sudi 15 tA. 27 me, I. sa. 1165, yeSTha sudi 15; tA. 6 eprila, I. sa. 1167, caitra suda 15; tA. 19 sapTebara, I. sa. 1168 Azvina sudi 15; tA. 13 jAnyuvArI, I. sa. 1172, mAgha sudi 15; A pramANenA gurUvAree caMdragrahaNa hatAM. uparanAM nivedana uparathI jaNAya che ke, kumArapAladevanA AkhA rAjyasamayamAM chelo akSara "pa" Avato hoya evA hiMdu mahinAnA gurUvAre caMdragrahaNa thayuM nahotuM, ane te ja samayamAM, eka hiMdu mahine jene chello akSara "Sa che. tenA eka gurUvAra tA. 12 mI DiseMbara, I. sa. 1963 ne divase eka caMdragrahaNa thayuM hatuM eTale gurUvAra, 12 mI DiseMbara, I. sa. 1163=vikama 1220 pUrA thayelAnA poSa sudi 11 ne divasa ApaNuM lekhanI tArIkha hovI joIe. ane pahelI paMktinI zarUvAtamAM saMpUrNa tArIkha "saMvata 1rara varSe pauSa sudi 15 gura" hevI joIe ane A pariNAma sAthe, meM "ripiTa ona dhI sarca phera saMskRta menyuskripTas " 1880-8, pA 10 mAM prasiddha karela "kalapaNuM" nI hastalikhita pratane aMte ApelI hakIkata barAbara maLatI Ave che. jemAM A lekhamAM kahelo mukhya maMtri yazodhavala " saMvata 1218 varSa ddhi. ASADha-sudi 5 gurau,"=gurUvAra tA. ra9 mI juna, I. sa. 161, eTale A lekhanI meM tArIkha nakakI karI che tenAM aDhI varSamAM kumArapAladeva pAse mukhya maMtranA adhikAra upara hato. 1 I. e. va. 6 pA. 21ka. For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 ...' sudi 15 gurau // adyeha zrImadaNa-' 2 ...(j ) AvalIvirAjitaparamabhaTTAraka mahA3 ... tivaraladhva ( bdha )prauDhapratApanijabhuja- [ vikra]-' 4 ... sA( zA )kaMbharIbhUpAlazrIdevaMtInAtha zrImatke5 ... tanniyuktamahAmAtyazrIjasodhava - 6 ... [ sta ] mudrAvyApArAnparipaMthayati tyeta. 7 ... ( jA )birAja zrI kumArapAladevena nija8 ... le tanniyuktamahAsA(dha )nika zrIrA [jya ] 9 ... [dhva (bdha ) ! ] zrI udayapura( re ) [ sthAroM ? ]vakAnvayamahArA[ja]10 ... mahArAjaputra zrI vasaMtapAla[ lenAtra anu- ? ] 11 ... ravya[ te ]' yathA / / adya sAmagrahaNaparvaNi 12 ... [ svarNa ! ] samAhRtatIrthodakaiH snAtvA jagad [ gu]13 ... [ sva ] puNyajasotivRdhaye ' udayapure kAri14 ." gRhopeta [ - ) devagRhA[ vA | sana pAnIya [ ko |15 ... kA[ di ] gRhopetaM siMgha [ drau ? ] tura 2[gAzcASTau ? ] 16 ... mopetaM zrIUdalesva(zva )radeva ya sa (ttra ) ma. 17 ... sA(zA )sanena pradattA [-] tathA khe( zre )choda [ kuka ? ]. 18 " koDAvo 1 ekA pradattA [*] asmatprada19 ... vaMsa( za )jaiH pAlanIyaM [ // * ] asyArthe [ yA anyalo ! ]20 ... maMgalaM mahAzrI [ :* ] // 3 1 mA tinI yAta bhArI mAnyatA pramANe mArI:-OM saMvat 1220 varSe pauSa sudi 15 gurau 2 mele-aNahilapATake samastarAjAvalI 3 mahArAjAdhirAjaparamezvaro mApativaralabdha ay| me pramANe nAI hai| 4 vikramaraNAMgaNavinirjita-mA prabhArI sabhAsanI dhAraNA 21mI ya. 5 zrIda pAyana sasasa zikSAmA haze; paraMtu rabiMgamAM be akSare bhUsI nAMkhI AgaLano 4 no za karyo hoya ema jaNuAya che, jenAthI bhUpAlAvantInAthaye prabhAze pAyana sUyavAya. 6 kumArapAladevakalyANavijayarAjye. 7 yazodhavaLe zrIzrIkaraNAdau samastamudrAvyApArAn 8 etasminkAle pravasamAne mahArAjAdhirAja : nijapratApopArjita sabhAsane prAnta mayA GeenAma ptaart| sa sa 571, mandule mevo bhAle 17 60 mahuvA thu. 10 likhyate 11 mAMti ane TalIka jagyAe nIcenA bhAgamAM akSaro e badhA aspaSTa che ke, cekasa vAMcana ApI zakavuM bane tema nathI, vo puruSAromira 13 A pachI eka vadhArAnI paMkti lakhelI che je kAi judI ja bhIpimAM che ane tene AgalI paMkita sAthe kaMI paNa saMbaMdha hoya ema disatuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 51 gvAliyaramAM udayapuranA traNa lekhe * bI-(vikrama) saMvata 1222 ne sthaMbha uparane zilAlekha. zaheranA moTA maMdiranA pUrva taraphanA praveza dvAranI dakSiNe eka sthabhamAM A lekha che. temAM pAMca paMktio che. Azare ? " pahoLI ane 6" uMcI jagyA lakhANuthI rokAyelI che. te surakSita jaNAya che. akSaranuM kada " ane " vacce che. lipi nAgarI ane bhASA saMskRta che. A lekha gadyamAM che. zrI cAvaDara Thakure, pitAnAM mAtapitAnA puNyanI vRddhi arthe (jyAM lekha mUkavAmAM AvyuM hate te maMdirane) udayapuramAM brigArI-catuSaSThi, eTale bhaMgArI nAmanA 64 gAmaDAMonA samUhamAM AvelA sAMgavaTTA gAmane adha bhAga Apyo hate. lekha khAsa karIne 1-2 paMktimAM ApelI hakIkatane lIdhe jANavAlAyaka che. temAMthI jaNAya che ke, saMvata 1222 nA vaizAkha suda 3 somavAre, akSaya tRtIyAne divase A dAna ApyuM hatuM. vikrama saMvatamAM A divasa jevAthI vaizAkha suda 3 mATe nIce pramANe tene maLatA divase Ave che - - uttaranAM varSa 1222 cAlu, jemAM adhika vaizAkha mAsa hatA, te prathama vaizAkha mATe zukravAra, 27 mArca I. sa. 1164 dvitIya vaizAkha mATe ravivAra, 26 eprila I. sa. 1164 uttaranAM varSa 1222 pUrAM thatAM, athavA dakSiNanAM cAlu varSa mATe gurUvAra, 15 eprila I. sa. 1165 dakSiNanAM varSa 1222 pUrAM thayela mATe semavAra, 4 thI e pala I. sa. 1166, jyAre zukala pakSanI 3 sUryodaya pachI 21 ka. 35 mi. e parI thaI eTale kharI tArIkha semavAra, 4 thI eprila I. sa. 1166 che, ane varSa 1222 e dakSiNanuM pUruM thayeluM vikama saMvata che. - sAMgavaTTA ane zRMgArI, je have pachInA "sI" lekhamAM paNa Ave che, te sthaLe huM oLakhAvI zakato nathI, akSarAntare 1 OM saMvat 1222 varSe vaizAkhazudi 3 some'dyeha ud2 kapure akSayatRtIyAparvamAM [ ] : T [ 8 ] [ pugya ? ]- 1 - (sau) ] 3 [ cadhA ] ya ThA. zrI cAhaDena udakapUrvakaM aacNdrkaalika graMthArIvatu [*] pa ( ) sAMva kAmArtha pravaraM . 5 yo na pAlayati sa mahApaMcapApabhAgI bhavatu // I. e. va. 18 pA. 343 che. hina". 1 "bI" lekha saMbaMdhI carcA mATe juo --"e -kumAra pAla devane zilAlekha sAthenuM gvAliyaramAM utpurane traNa lekhenA mathALA taLenuM vivecana I, e, . 18 5. 341 2 cAhuDa e kumArapAla devanA senApatiomAM ke.I eka haze ema lAge che. juo. I. e, . 4 5. 267. 7 asala lekhamAM A bhAga zakAspada che. 4 rabiga uparathI 5 cihnarUpe darzAvela che. 6 ahithI te ghara sudhInuM badhuM lakhANa raMgamAM aspaSTa che, ane keTalAka akSara jI ja rIte vAMcavA ( kadAca he. 9 * eTale " ka. For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 15ra giranAra lekha-. 27 vi. saM. 1222 (khabutrIkhaNa upara ane suvAvaDI paraba nIce rastAnI uttara bAjunI divAla upara) akSarAntara saMvat 1222 zrImAlajJAtI. yamahaM. zrIrANigasUtamahaM zrIAMbAkena padyA kAritA bhASAntara "saMvata 1222, zrImALI jJAtinA rANiganA putra abAkathI A pavitra pagathIyAM karAvAyAM che. naM. 153 giranAranA lekhA-naM. 30 saM. 1223 (khabutrIkhANamAM Avela che.) akSarAntara saM. 1223 mahaM. zrIrANigasuta[ mahaM ] zrIAbAkena payA kAritA. bhASAntare saMvata 1223 rANiganA putra zrIAbAkathI A pagathIyAM karAvAyAM che. 1 pI. bI. e. be. 5, 359 2 rI, e. pI. bo pA kapa For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM 154 jUnAgaDhamAM bhUtanAthanA maMdiramAM rAjA kumArapAlanA samayano zilAlekha. valabhI saMvata 850 (vi. saM. 1rarapa I. sa. 1169) A lekha kaThaNuM kALA patthara upara katarelo che. tenI sapATInuM mApa 20 kuTa812 phuTa che. jUnAgaDhanA pratiSThita nAgara brAhmaNa mI. nRsiMhaprasAda hariprasAde baMdhAvelA bhUtanAthana zivamaMdiramAM te hAla rAkhe che. paraMtu temAM lakhyuM che ke, dhavalanI patnie be zivamaMdire baMdhAvyAM hatAM ane tenA piSaNa mATe eka gAma dAnamAM ApyuM hatuM. A dhavala, kadAca AgaLanA lekhamAM jaNAvele, kumArapAla rAjAne maMtri yazodhavala haze. lekhane madhya bhAga dhaNekhare nAza pAmyo che ane te bhAganA akSaro tadana bhaMsAI gayA che. temAM ekaMdare hAlanI deva, nAgarI lipimAM lakhelI saMskRtanI 34 paMktio che. temAM ApelI tArIkha jANavA jevI che kAraNake temAM be jUdA saMvate ApyA che eka, vallabhI ane bIje siMha pahelA saMvatanuM varSa 850 bIjAnA varSa 60 ne maLatuM Ave che, ane banne I. sa. 1169 ne maLatAM Ave che. 1 prA. saM. I. pA. 184 For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 usvastijayobhyudayazca // ajeSuNA trizUlena kaMdarpa tripurAMdhakAn yovadhIt sodhvaradhvaMsI 2 nyairdhinotu ( : ) // 1 prAk zrImatyaNa hilapATakapure zrImUlarAjaH prabhuzcaulukyo - dayabhUva na 3 patizvAmu... 4 hadevanapati - 5 ratasmA..... 6 dhvajaH ma 7 layavi. 8 ya............ dvimAn || 3 dhAtryAmevaMvidhekAle zivA - tAralyobhyate ca yaH || 4 || zrImadAnaMdanagare vipazcitAM // 5 // zucitvaM bhaTTaputratvaM ye 9 naprAsU......... labhIpateH // 6 // sevArthe dhAvatastasya 10 jama... ruttamA // 7 // ( sAnurAdhuH ) pitA yasyA khisAjaNiH // 8 // stayA (smAt ) somadevobhU // 9 // nijAnunAnathAmRSyatAta triNA // 10 // yaddaivadakSiNAdeze pitrA *****. 11 rAdhu ........... 12 t putradeva .... 13 rANi.... 14 na....... // 11 // zrI someza H somadevo de 15 vanRvIra..... ra // 12 // prauDhAdyasya dR 16 DhAmatiH.. ...... // 13 // prAgasminnaNahillapATakapure dhArA 17 purIsuMdare. jAravibhUdamAtyadhavalaH pra 18 khyAtamedhAtithiH 19 meprApA ......... ......... ... ... ........ 20 gapaMcakami.. 21 prauDhyAri.. 22 deze daze .. 23 atyuccavi. 24 narapatI bhImanu bhUmipatiH karNosmAjjayasiM *dasya kumArapAlanRpatiH pratyakSalakSmIpatiH gayemunAtra devanagare zrIkIrttivAsa 25 nirmAya .. 26 jvalaya..... 27 pratiSThi.. 28 niSevitA.. ......... . dveSatye prababhUvatuH priyata padyAM.......... mUrtipUrNAvanIH koSTAgAra niyo kA niH kalmaSAtukA // 15 // vinAyakau putrAvadyAnakAryatAm // 16 * rUpitaH puNyakalAyat 17 vizoSakadvayaM // 18 // dhAbhA kRmAnAM kRtA sthitiH // 19 // naMdanaH svayamarpite // 20 // lAgrAmaM devayoranayoradAt // 21 yAtaM pramuSayogayuk // 22 // // 23 // prAsA For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUnAgaDhamAM bhUtanAthanA maMdiramA rAjA kumArapAlamA samayanI zilAlekha 22 rabiMga mUva purva che 38 | zrI trima 20 kaMvadaMtara .......... vine naM pavitA rU ......... parAti mitAM 21 . 22 rAto......... maMDhi mAthI che 33 vamI... zAna samuraLa sUtradhAra sUnunA | 22 / 34 valabhIsaMvat 850 zrIsiMhasaMvat 60 varSe sUtra0 AlAdityamutakIkAkeno haLa | | | bhASAntara svasti ane aspRdaya thAo. kAmadeva, tripurAsura, ane andhakAsurane viSaNu cApa samAna zarethI ane trizULathI haNanAra ane (dakSa prajApati )no yajJa aTakAvanAra zaMkara tamane artha ane annathI tRpta kare. eka samaye caulukya vaMzano udaya karanAra mUlarAja nRpa aNahilapuramAM thaI gaye. (pachI AvyA) be nRpa bhUmipati bhIma ane karNarAjA AvyA. tenAthI jayasiMhadeva nRpa have ... ... tene putra lakSmI pati sAkSAt kumArapAla nRpa hate. A pachI lekha ghaNo ghasAI gayuM che ane te vAMce azakya che. paNa je vaMcAya che temAMthI nIcenI hakIkata mAluma paDe che. teNe Anandanagara(vaDanagara)mAM zivAlaya baMdhAvyuM. dhArApurI samAna bhavya aNahilapura pATaNune nivAsI saciva, dhavala, medhAtithi rUSi je hate. tene be atipriya bALaka hatAM. temanI mAtA nirdoSa hatI. teNIe be maMdira baMdhAvyAM. ane temAnAM be devanA pAlana mATe eka gAma valabhI saMvata 850 ane siMha saMvata 60 mAM dAna ApyuM. A lekha sUtradhAra AlAdityanA putra valabhInivAsI kIkAke ketaryo hate. che. 18 For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 155 prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramAM rAjA kumArapAlanA samayane zilAlekha vallabhI saMvata 850 ASADha (vi. saM. 1225) prabhAsa pATaNa, jene seminAthanA prakhyAta maMdirane lIdhe somanAtha pATaNa paNa kahevAmAM Ave che, te kAThiyAvADanA nitya kAMThA upara AveluM jUnAgaDha tAbe eka nhAnuM zahera che. tyAM devI bhadrakAlInuM eka maMdira che. tenA pravezadvAranI jamaNI bAjue A zilA paDelI che. te 28 icax18 iMca nI sapATIvALI eka moTI kALI zilA che. ane tenA upara pAse pAse kotarelI 54 paMktio che. zilAne nIceno bhAga tUTI phUTI javAthI lekhane keTalAka bhAga nAza pAmyo che. akSare uMDA katarelA nathI, tethI tenI sArI nakala levAnuM muzkela paDe che. temAM lakhyuM che ke, rAjA kumArapAle, pitAnA dharmagurU bhAva bRhaspatinA lAgavagathI ziva ane aMbikAnAM keTalAMka maMdiro baMdhAvyAM tathA samarAvyAM hatAM, ane eka vAva khodAvI hatI, tathA vidvAna brAhaNene jamInanAM dAne ApyAM hatAM. tenA upara I. sa.1169 ne maLatuM vallabhI saMvatanuM varSa 850 lakheluM che. lekha saMskRta padyamAM che, ane lipi devanAgarI che. ja bhA. prA. saM. I. pA. 186 For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramAM rAjA kumArapAlanA samayano zilAlekha akSarAntara 1 unamaH zivAya yenAhaM bhavataH sahe suradhunImaMtarjaTAnAmataH karNe lAlayasi krameNa kitavotge'pi dhAsyasi ityadreH sutayA sakopa 2 ( mukhayo ) tovocadArye bhruvorbhUSeyaM gurugaMDakIrttiriti vaH sovyAdbhavAnIpriyaH 1 zrIvighnarAjavijayasvanamo'stu tubhyaM vAgdevate tyaja navoktivi 3 dhiM yatohaM jihve samullasa sakhi prakaromi yAvat sarvezvarapravara gaMDaguNapravazasti 2 somaH sostu jayI samarAMgadahano yaM nirmalaM nirmame gauryAH zApa 4 ( balena vai ) kRtayuge'dRzyatva' meopeyuSAM prAdAtpAzrupatAryasAdhusudhiyAM yaH sthAnametatsvayaM kRtvA svAmatha paddhatiM zazibhRto devasya tasyAjJayA 1 3 kalau kiMcidyatikrAnte sthAnakaM vIkSya viplutaM taduddhArakRte zaMbhunaMdIzvaramathAdizat 4 / asti zrImatikAnyakubjaviSaye vArANasI vizru 6 ( tA ) puryasyAmadhidevatAkulagrahaM dharmasya mokSasya ca tasyAmIzvarazAsanAdvijapatergehe svajanmagRhaM cakre pAzupatavRtaM ca vidadhe naMdIzvaraH 7 ( sarvavi ) t 5 tIrthavidhAnAya bhUbhujAM dakSiNAya ca sthAnAnAM rakSaNArthAya niryayau sa taponidhiH 6 zrImadbhAvabRhaspatiH samabhava 8 ( sadvi ) dyavizvArcito nAnAtIrthakaropamAnapadavImAsAdya dhArAM purI saMprApto nakulIzasannibhatanuH saMpUjitastApasaiH kaMdarpapratimazca 9 zAstra ) mkhilsviiyaagme|dghaattnN 7 yadyanmAlavakAnyakubja viSaye'vatyAM sutasaM tapo nItA ziSyapadaM pramArapatayaH samyabThAH pAlitAH 10 prItaH zrIjayasiMhadeva nRpatizrItRtvamAtyaMtikaM tenaivAsyajagatatrayoparilasatyadyApi bhitaM 8 saMsArAvatarasya kAraNa - 11 maso saMsmAritaH zaMbhunA sthAnoddhAra nibaMdhanaM prati matiM cakre pavitrAzayaH tasminneva dine kRtAMjalipuTaH zrIsiddharAjaH svayaMcakre' 12 muSyamahattaratvamasamaMcAryatvamatyAdarAt 9 tasminnAkamupeyuSi kSitipatau tejovizeSodayI zrImadvIrakumArapAlanR 13 patistadrAjya siMhAsanaM AcakrAma jhaTityamacintyamahimAballAdadhArAdhipaH zrImajjAMgalabhUpakurjaraziraH saMcArapaMcAnanaH 10 evaM 1 upeyuSAM 2 kura For Personal & Private Use Only phra Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 gujarAtanA aitihAsika lekha 14 rAjyamanArata vidadhati zrIvIrasiMhAsane zrImadvIrakumArapAlanRpatau trailokyakalpadrume gaMDo bhAvavRhaspatiH smarariporudvIkSya 15 devAlayaM jIrNa bhUpatimAha devasadanaM proddhartumetadvacaH 11 AdezAt smarazAsanasya ___subRhatprAsAdaniSpAdakaM cAturjAtakasaMmataM sthira 16 dhiyaM gArgeyavaMzodbhavaM zrImadbhAvabRhaspatiM narapatiH sarvezagaMDezvaraM cakre taM ca sugo tramaNDalatayA khyAtaM dharitrItale 12 datvAlaMkaraNa ka 17 reNa tu gale vyAlaMvya muktyA praNamyAgrataH utsAryAtmamahattamaM nijatamAmucchidya mudrAmadAt sthAnaM bhavya 18 purANapaddhatiyutaM nistantrabhaktavyayaM 13 prAsAda yadakArayat smararipoH kailAsa zailopamaM bhUpAlastadatIva harSamagamat provAca cedaM vacaH zrI 19 madDamahAmatiM prati mayA gaMDatvametattava pratta saMpratiputrapautrasahitAyAcaMdratArAruNaM 14 sauvarNa somarAjo rajatamayabhatho rAvaNodAra 20 vIryaH kRSmazrIbhImadevo rucirataramahApAvabhI ratnakUTaM taM kAlAjjIrNameSa kSitipa titilako merusaMjJaM cakAra prAsAdaM saprabhAvaH sakala 21 guNanidhegaMDasavazvarasya 15 pazcAdgurjaramaMNDalakSitibhUjAsaMtoSahRSTAtmanA datto brahma purIti nAmavidito grAmaH savRkSodakaH kRtvA 22 traipuTatA(mra ) zAsanavidhiM zrImaNDalIsannidhau tvatputraistadanuvrataiH svakulajaiH saMbhUjyatAM svechayA 16 uddhRtya sthAnakaM yasmAtkRtaM somavyavasthayAbrahaspa 23 tisamo gaNDo nAbhUnna bhavitA paraH 17 bahukumatijagaMDaidravyalobhAbhibhUtairnRpakusa civavRMdainozita sthAnametat sapadi tu gurugaDenAddhRtaM daMta 24 koTIsthitadharaNivarAhaspa yA lIlayaiva 18 ke ke naiva viDaMbitA narapateragre vipakSa vrajAH keSAM naiva mukhaM kRtaM sumalinaM keSAM na do hRtaH / 25 keSAM nApahRtaM padaM haDhatayA datvA padaM mastake ke vAnena virodhino na balinA bhikSAvrataM grAhitAH 19 susthAmabhibAhiridaM bahubhiryadIyairgAdaM guNai 26 niyamitaM yadi nAbhaviSyat nUnaM tadaMtarakhilaM subhRtaM yazobhirbrahmAMDabhANDakamaNu sphuTa pasphaTiSyat 20 yadprekSaNavAMchayA zatamakho dhate sahasraM 27 dRzAM yannisIbhaguNastutau kRtadhiyo dhAtuzcaturvakratA yanmAhAtmyabharAccaleti vasudhA govAH kIlitA kI ibhuvi prayAsyati tato nUnaM vimekIkRtA / : For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramA rAjA kumArapAlanA samayano zilAlekha 28 21 uddhRtya vRttayo yena sabAhyAbhyaMtarasthitAH cAturjAtakalokebhyaH saMpradattA yazo rthinA 22 svamaryAdAM vinirmAya sthAnakoddhA 29 rahetave paMcottarAM paMcazatImAryANAM yobhyapUjayat 23 devasya dakSiNe bhAge uttara syAM tathA dizi vidhAya viSamaM durga prAvarddhayata yaH puraM 24 gau 30 yA bhImezvarasyAtha tathA devakapardinaH siddhezvarAdidevAnAM yo hemakalazAn dadhau 25 nRpazAlAM ca yazcakre sarasvatyAzca kUpikAM mahAnasasya 31 zuddhayarthaM susnApanajalAya ca 26 kapardinaH purobhAge sustaMbhAM paTTazAlikAM raupya praNAlaM devasya maNDukAsanamevaca 27 pApamocanadevasya prAsAdaM jI 32 NamRddhRtaM tatra trIn puruSAMzcakre nadyAM sopAnameva ca 28 yugmaM yenA kriyaMta bahuzo brAhmaNAnAM mahAgRhAH viSNupUjanavRttInAM yaH proddhAramacIkarat 29 33 navInanagarasyAMtaH somanAthasya cAdhvani nirmite vApike dve ca tatraivAparacaMDikA 30 gaMDenAkRtavApikeyamamalA sphArapramANAmRtaprakhyA svAdujalA 34 sahelavilasadyutkArakolAhalaiH bhrAmyadbhuritarAraghaTTadhaTikA muktAMbudhArAzatairyA pItaM ghaTa yoninApi hasatIvAMbhonidhiM lakSyate 31 zazi 35 bhUSaNadevasya caMDikAM sannidhisthitAM yo navInAM punazcakre svazreyorAzilipsayA 32 sUryAcaMdramasohe pratipadaM yenAzritAH sAdhavaH sarvajJA pa 36 ripUjitAdvijavarAdAnaiH samastairapi tadvatpaMcasu parvasu kSititalakhyAtaizca dAnakamairyena kSmA paritoSitA guNanidhiH ka( statsamonyaH pumAn 33) 37 bhaktiH smaradviSi ratiH paramAtmadRSTau zraddhA zrutau vyasanitA ca paropakAre kSAMtau ____ matiH sucariteSu kRtizca yasya vizvaMbhare'pi ca nutiH sutarAM sukhAya 34 38 etasyAbhavAdiMdusuMdaramukhI patnI prasiddhAnvayA gaurIvatripuradviSo vijayinI lakSmIrmurA reriva zrIgaMgeva sarasvatIva yamune vedAprakIrtyA girA kAtyA / 39 soDhalasaMbhavAbhUvi mahAdevIti yA vizrutA 35 lAvaNyaM navacaMpakodgatiratho bAhuH zirISAvalI dRSTiH krauMca... 40 nahAsaH kuMdamamaMdarodhakusumAnyuccA kapolasthalI yasyA manmathAzilpinA viracitaM sarvartulakSmyA vapuH 36.... 41 siddhAzcatvAraste dazarathasamenAsya putropamAnAH AdyasteSAmabhavadaparAdityanAmA tatobhadranAdi tya... .... .... (a) For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 42 (nyaH) somezvara iti kRtI bhAskarazcAparobhUdete rAmAdibhirUpamitA satyasaubhAtra yuktAH ni.... .... 43 dravavinihitAbAhavaH zrImurAreH 38 dhanyA sA jananI nRnaM sa pitA vizvazekharaM yAvajjI... ... 44 dalopari luThatpAnIyabiMdUpamA lakSmIH saMbhRtavAjicAmaragajAvidyudvilAsasya A... 45 yena guNinA kIrtiH paraM saMcitA 40 satvenAdya zibidadhIcirathavA tIvrAjJayA rA - ( vaNa )... ... 46 yudhiSThiraH kSitipatiH kiM vA bahu brUmahe ityete'bhidhayA bRhaspatitayA sarvepi.... 47 kumArapAlasya bhAgineyo mahAbalaH 42 premalladevyAstanayo bhojaH .... .... zrIsoma 48 nAthapUjAM yacchazAMkagrahaNakSaNe kArito gaMDarAjena tena prItimagA... .... 49 yathAkramaM 45 hiraNyataTinItIre pApamocanasannidhau gaMDatri .... 50 ( dado ) tasmai mAhezvaranRpAgraNIH 47 zAsanIkRtya dadatA grAma .... 51 ( vaMzapra ) bhavaiH putrapautrakaiH bhoktavyaM pramadAbhizca yAvacaMdrA ...... .... 52 ( gaMDagu ) Naprazasti cakAra yaH zIghrakaviH sukAvyaiH 50 ... 53 ( 51 ) lakSmIdharasuteneyaM likhitA rudrasuriNA ... .... 54 balabhIsaMvata 850 ASA .... .... .... .... ... For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramAM rAjA kumArapAlanA samayano zilAlekha bhASAntara ( 1 ) zivane namaskAra hAjo. bhavAnIpriya zaMkarane tenI kApita sahucarIe " tamArI jaTAmAM huM gaMgAnI hAjarI sahana karUM chuM tethI e zaTha ! tame tamArA karNemAM tenI lIlA karAve che ane krame tame tene tamArA aMkamAM lIdhI che. " ema uddezyA tyAre zrIzaMkare kahyuM ke nArIemAM zreSTha ! gurU gaMDanI A kIrti mArI bhramaranuM bhraSaNa mAtra che te (zaMkara ) tamArI rakSA kare. 65 (2) viznarAja gaNapati jaya pAme. huM tamane namana karUM chuM. saMta baeNMDanA guNeAnI prazastinuM kAryo karUM tyAM sudhI mArA vANI pravAha cAlu rahe te mATe sarasvati mane naveAtinI zaktinI prasAdI a. (3) kAmadevanA aMgane bhasma karanAra zaMkarathI pavitra thaele, ane tene zira para dhAranAra devanI AjJAthI peAte ja prasArelI A paddhati satyugamAM pArvatI zApathI adRzya thaelA pazupata matanA buddhimAna anuyAyIone ApI denAra zazinA vijaya thAe. (4) jyAre kaliyuganA thADA samaya vahI gayA tyAre zaMkare maMdirane jIrNa hAlatamAM joi nandIzvarane tenA uddhAra karavA AjJA karI. (5) zrI kAnyakubja viSayamAM vArANasI nagarImAM je devatAnuM, dharmanuM ane meAkSanuM sthAna hatuM te vikhyAta purImAM dvijavaranA gharamAM zivanI AjJAthI nandIzvare janma lIdhA ane pazupatinuM vrata karyuM. ( 6 ) te tapanA nidhi yAtrAe mATe, nRpAne dIkSA ApavA mATe ane pazupatinAM sthAneAnI rakSA karavA mATe nIkaLye. (7) ati vidvAna, akhila jagathI pUjita, vividha yAtrA karanArAnA upamAnanI padavI prApta karanAra, nakuliza samAna dehavALA, muniethI pUjAtA, kAmadeva samAna, ane tenA peAtAnA Agama spaSTa karatAM ekatra mUkelAM zAstrA samAna, bhAva bRhaspati dhArApurI gayA. (8) mAlavA ane kAnyakubja ane ujjanamAM karelAM tapathI, paramAre ne tenA ziSya banAvI, maThAnuM surakSaNa karIne ane tenI sAthe ati prasanna thayelA jayasiMhadeva nRpanA bhrAtRbhAva prApta karIne, tribhuvanamAM bhAvabRhaspatinI mati sarvathI ujjavaLa bhAse che. (9) A jagamAM tenA janmanuM kAraNa zaMbhue smaraNa karAvyAthI, pavitra mananA bhAva gRhaspatie maMdviranA uddhAra karavA vicAra karyAM te divase siddharAje aMjali karIne tene sarvathI zreSTha mAna ApyuM ane atizraddhAthI tenI sevA karI. ( 10 ) jyAre te nRpa svargamAM gayA tyAre aciMtya mahimAvALA, bhallAdeza ane dhAra nagarIne svAmI jAMgalanA dhanavAna nagaranA gaja samAna rAjAnAM zirapara tarApa mAratA siMha samAna ane peAtAnA zauryathI tejasvI evA kumArapAla rAjA gAdI para AvyeA. 11) tribhuvanamAM kalpatarU samAna zrI kumArapAla rAjA ramya ane vijayI siMhAsana para rAjya calAvatA tyAre gaMDa bhAva bRhaspatie zivanuM maMdira jIrNa sthitimAM joi te devanuM maMdira uddharavA rAjAne kahyuM. ( 12 ) zaMkaranA zAsanathI mahAn maMdira baMdhAvanAra, cAra varghAthI mAna pAmelA, DhaDha mananA, gArgIya gotramAM janmelA zrI bRhaspatine pRthvIpara gaMDezvaranA nAmathI vikhyAta, gotra maMDalamAM zreSTha hAI sarvanA svAmi kumArapAle banAvyeA. For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (13) teNe (kumArapAle) tenA svaharatathI tene alaMkAra karyo. tenA kaMThapara mauktika mALA mUkI, be caraNane caMdanane lepa karyo, AdarathI ziSa tenI AgaLa namAvyuM, mamatA mUkI tene pitAnI mudrA ApI, ane purANa dharmanuM pAlana thatuM, ane nitya anna vaheMcAtuM te sthAnanuM dAna karyuM. (14) kalAsa parvata samAna zaMkaranuM devAlaya baneluM joI nRpe ati prasanna thaI mahAmativALA zrImad gaMDene A pramANe kahyuM-"tamane gaMDanuM pada tamArA putra pautrone zazi, tArA ane sUryanA astitva kALa sudhI arpaNa karuM chuM. (15) sarvane svAmI ane guNane nidhi tevA gaMDanuM maMdira semarAje suvarNathI banAvyuM rAvaNa samAna balavAna kRSNa rUpAnuM banAvyuM ane zrI bhImadeve moTA sarasa patthara ane ghaNAM ratnathI jaDita banAvyuM. samaya jatAM te jIrNa thavAthI tene uddhAra zreSTha ane mahAna vikhyAta nRpathI thayA ane merU nAma apAyuM. (16) ati prasanna thayelA gurjara dezanA nRpe vRkSa, jaLa vagere sahita brahmapurI nAmanuM gAma AkhI sabhA samakSa trAMbAnA patarA upara lekhita zAsanathI putra, pautre ane vaMzajone pratibaMdha vinA upaga mATe ApyuM. (17) bRhaspati samAna A gaMDe temanI vyavasthAthI( sahAyathI) maMdira punaH bAMdhyuM. ethI spaSTa thAya che ke pUrve kaddhi A purUSa thayuM nathI ane bhAvimAM thaze nahi. - (18) A maMdirane nAza rAjAonA duSTa, kuMmati, ane lebhathI aMdha thaelA sacivethI thaye hate ! tene uddhAra bhUmine dAMta para dhAraNa karanAra mahAna varAha bhagavAnanI spardhA karatA hoya tevI rIte lIlA mAtramAM gurU gaMDe karyo. (19) te pratApIthI gRpanI samakSa kyA zatruo ajita rahyA hatA? konAM mukha kalaMka vinAnAM rahyAM hatAM? kone darSa utaryo na hato? konI sthiti temanAM mastaka para tene caraNa mUkIne balathI teNe halAvI na hatI? ane kayA zatrue bhikSuka thayA na hatA ? (20) A vizvane kuMbha bAhya bhAgamAM tenA saguNAthI sArI rIte dabAye na hota te jarUra che tenI aMdaranA mahAna yazathI phUTI jAta. (21)khare khara! InDe tenuM rUpa nihApavA sahastra cakSu dhAraNa karyA che, brahmAne tenA asaMkhya guNanuM gAna karavAnA nizcayathI cAra mukha dhAravAM paDyAM che. tenA mahimAthI dUjelI pRthvI parvatethI sthAnamAM rakhAI che. ane pRthvI ne samAvI zake te yaza samAvavA traNa bhuvana sarjelAM bhAse che. (22) yazanI prAptinA abhilASathI teNe cAra varNanAM cAra bAhya ane cAra atyaMtara karmone uddhAra karIne pratyeka varNane eka eka ApyAM. (23) maryAdA nirmANa karIne devAlayanA yogya sthAnanA uddhAra mATe teNe pAMcaso paMcAvana (555) saMtenI pUjA karI. (24) maMdiranI dakSiNamAM ane uttaramAM majabUta durga baMdhAvI nagarane vistAra karyo. (25) gaurI, bhImezvara, pardi (ziva), siddhezvara vagere dehanAM maMdira) para teNe suvarNanA kaLaza mUkyA. (26) nRpane ekatra bhegA maLavA mATe darabAra banAvyo. raseDAM ane snAna mATe zuddha jaLa mATe sarasvatine vApI baMdhAvyuM. (27) zaMkaranA maMdiranA agra sthAnamAM suMdara staMbhanA AdhAravALe eka oraDe banAvyo ane rUpAnA jalamArgavALuM maMkanA AkAranuM zivanuM Asana banAvyuM. For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAsapATaNamAM bhadrakALInA maMdiramA rAjA kumArapAlanA samayano zilAlekha 67 (28) pApAcana devanA maMdirane uddhAra karAvyA,mANasanI traNa pratimA karI ane nadImAM pagathI baMdhAvyAM. (29) dvijo mATe vizALa gRho baMdhAvyAM ane viSNunI pUjAne sahAya karI. (30) somanAthanA mArga upara navA nagaramAM be vApI karAvyA ane apara caMDikAnI tyAM sthApanA karI. (31) gaMDathI karAvelI A vApI vistAravALI che ane tenuM jaLa madhura che ane amRta kahevAya che. A vApI je ramya taraMgone ivani kare che ane jenA jaLanuM pAna aneka pItaLanI DolathI thAya che te ghaTTamAMthI prakaTelA agatya rUSithI pAna thaelA jaLavALA sAgarane hAsya karate bhAse che. (32) te zreya prApta karavAne abhilASI hatuM. teNe induthI bhUSita ziva bhagavAnanI samIpamAM punaH navI caMDikA karI. (33) sUrya ane caMdranA grahaNanA dine tenI pAse AvatA vidvAna ane guNI hijene sarva dAna ApI pUjA karanAra, ane bhUtala upara vikhyAta pAMca parvamAM niyamita dAna karIne bhUmine prasanna karanAra A guNanidhinI spardhA keNa karI zake? (34) te kAmadevanA ripu(zaMkara)nI bhaktimAM parAyaNa che, brahAnA jJAnamAM AnaMda le che, kRtimAM zraddhAvALe che, dAnane zekhI che, kSamAvALI matine che, sucaritavALe che, ane zAzvata zreya mATe zaMkaranI ArAdhanA kare che. (35) tenI patnI pRthvI para mahAdevI nAmathI vikhyAta, Indu samAna ramya mukhavALI, vikhyAta kuLanI, tripura daityanA zatru zaMkarane pArvatI samAna, viSNune zrIlakSamI samAna, selanA saMbhavanI, yaza vANI ane sauMdaryamAM gaMgA, sarasvati ane yamunAne anukrame samAna hatI. (36) tenuM lAvaNya caMpAnA puSpa jevuM hatuM. kAmamAM ratha samAna tenA kara hatA, nayana ziriSa kusumanI zreNI samAna hatAM . . tenuM hAsya mogarAnuM phUla sarakhuM hatuM, tenAM paLapUrNa vikaselAM ledha kusuma samAna hatAM tethI ema dekhAtuM ke kAmadeve zilpie sarva jatunA saurthavALuM tenuM aMga banAvyuM hatuM. (37-38) te dazaratha samAna hatuM .. . tene dazarathanA cAra putra samAna A cAra siddha putra tarIke hatA. temane prathama aparAditya, bIje (tenAthI) ratnAhitya .. trIje sarva nipuNa semezvara, ane ce bhAskara kahevAtuM hatuM. teo rAma mAphaka paraspara parAyaNa ane satya hatA. .. ...rasamAM DUbI gayelA viSNu zrI murArinA kare * * * (29-40) kharekhara dhanya che vizva zikhara samAna tenAM mAtApitAne, jIvananA aMta sudhI te ane .. ... ... ane ao, caurio ane gajonA samAvezavALI lakSamI parNa upara gabaDatA jalabiMdu samAna che .. .. . vidhutanA camakArAne * * * * te je guNi hatA teNe mahA yaza prApta karyo. (41-42) bhalAImAM zibi nRpa athavA dadhici RSi te hate tatra AjJA devAmAM rAvaNa sarakhe hatA . . yudhiSThira samAna hatuM ... ... ApaNe vadhAre zuM kahI zakIe? te bRhaspati samAna hatuM. teo sarva . . kumArapAlanI bahenane putra, mahAbala. 1 traNa mANasenI uMcAI sarakhI ema Ano artha hoI zake ? For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha (43-45) premaladevIne putra bheja ... ... caMdragrahaNanA samaye temanAthanI pUjA gaMDarAje karI tethI te ati prasanna thaye . ... ... anukrame. (46-47) gaMDa .. .. hiraNyA nadInA taTapara pApamocana samIpamAM ... ... ... je sarva mahAna mAhezvara kRpAmAM agra hato. tene apyuM. (48-50) zAsanathI dAnapatra vaDe eka gAma ApyuM ... ... putra, pautre ane vaMzamAM janmelI pramadAnA sUrya, caMdranA astitva kALa sudhI upabhega mATe .. .. zIghra kavie aMnDanA guNonI A prazati racI che. (51) .. .. . lamadharanA putra rUpasurie A lakhyuM ... ... ... vallabhI saMvata 850 aSA(ha) * * * * For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 156 gvAliyaramAM udayapUranA traNa lekhe sI-ajayapAladevanA zilAlekha ( vikrama) saMvata 1229 A lekha DaoN. epha. I. halane udayAdityanA bhavya zivamaMdiramAM maLyuM hatuM. teNe ja. che. e. se. . 31 5. 125 mAM te prathama prasiddha karyo hato. DaoN. helanA kahevA mujaba te eka mULa sthAnamAMthI ukheDelA jADA pattharanA TukaDA upara lakhelo che. te pattharane nIcenA bhAga bhAMge agara nukazAna pAmela che. tethI lekhanI 22 mI paMkti, je chevaTanI jaNAya che, te lagabhaga AkhI ja nAza pAmI che, ane 21 mI paMktinA thoDAka chevaTanA akSaro paNa nAza pAmyA che. te sivAya bAkIne lekha surakSita che. phakta AThamI paMktinA be akSara ane 12 mI ane 21 mI paMktimAM darekamAM eka eka akSara sivAya lekhamAM kaI paNuM sthaLe vAstavika pATha viSe zaMkA rahetI nathI. jeTaluM lakhANa astitvamAM che teTaluM 1" pahelI ane 111" uMcI jagyAnuM rokANa kare che. akSaronuM kada rU>> ane 7 vacce che. lipi nAgarI ane bhASA saMskRta che, ane 14-19 paMktimAM AzIrvAda tathA zApanA traNa zloke sivAya lekha gadyamAM che, zuddha joDaNI viSe kaMI kahevAnuM rahetuM nathI. ane vyAkaraNa viSe eTaluM ja kahevuM basa che ke, "prAma' zabda badhe nAnya tara jAtimAM vAparyo che. lekhamAM, "cha, OM namaH zivAya' zabdo tathA nIce carcelI tArIkha, pachI aNahila pATakanA (caulukya) rAjA ajayapAladevanA rAjyanuM tathA tene te samayanA mukhya maMtriya semezvaranuM nivedana che. te samaye, rAjAe potAnA baLa vaDe meLavelA bhaitsavAmI mahAdvAdazaka maMDala eTale bhelU svAmi nAmanA bAranA moTA jathamAM AvelA udayapuramAM sattA calAvavA rAjAe nimelA zrI la pasAkae, "yugAdi je akSaya-tRtIyAne divase Ave che, te prasaMge umarathA nAmanuM gAma ApyuM hatuM. A gAma bhaMgArikA-catuSaSThi nAmanA pathaka, eTale "bhuMgArikA nAmanA cosaTha gAmanA samUhamAM AvyuM hatuM. te udayapUramAM bhagavAna vaidyanAtha(ziva)ne ApyuM hatuM. muhila (?) vaMzanA rAjaputra zrI vIhaNudevanA putra sadagata zrI solaNadevarAjanAM zreyAbhivRddhi mATe te ApyuM hatuM. umarathAnI sImA-pUrve nAhagAma, dakSiNe vahiDAu (kA) gAma; pazcimelI gAma ane uttare lakhaNApaDA gAma. 14-19 mI paMktiomAM traNa AzIrvAdanA ane zApanA leke tathA uparanuM dAna cAlu rAkhavAnI sUcanA ApelAM che. 20-21 mI paMktiomAM kahyuM che ke, A dAna parama naiSika. pUjya ane pavitra nIlakaMTha svAmie (naMta; bhagavAnane badale;"artha karuM chuM) lIdhuM hatuM. chellI paktimAM A dAnamAM dakhalagiri karanAra ne kaMI zApa dIdhuM hoya ema jaNAya che. 1 I. e, vo. 18 pA. 344 po. kilahorna, 2 "sI" lekhanI carcA mATe juo e lekha sAthe joDeluM carcApatragvAliyaramAM udayapUranA guNa lekhe I. e, vi. 18 pa. 341 3 yAMhi vAparela pAribhASika zabda nirAka che. je pro. bhAMDArakaranA 188283 ne rIporTa pA. 223 5, 21 mAM pharI vAra Ave che ane jene badale pro. pITa sananA 1884-86 nA rIporTamAM nirUpaNa ApaNe vAMcIe chIe, sakhA niyumAsAyanivA-lekha "e" paM4i mI ajayapAlanA pUrvajone kabaje 4 udayapura pahelethI ja hatuM ema dhArIe te uparanA lakhANu akSarata: bhAva:ja hAI sAya. 5 juo AgaLuM pAnuM. For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha siMha ane kumArapAladevanAM aNahilavADa rAjyamAM udayapura prathamathI ja AvyuM hatuM, e AgaLanA lekha uparathI ApaNe jANatA hovAthI A lekhanuM aitihAsika mahatva eTaluM ja che. ke, teonA pachI gAdIe AvanAra ajayapAladevanI sAbIta thaI zake tevI tArIkha, ApI che. A lekhanI tArIka, 1 lI paMktimAM, AMkaDAomAM ja " saMvata 1229 mAM, vaizAkha zukala pakSa 3 ne somavAre" ApI che. ane 7 mI paMkita pramANe, je dAna lekhamAM ApyuM che te akSaya tRtIyAne divase "yugAdinA prasaMga upara eka saddagata puruSa(kadAca dAtAnA pitAmaha)nA zreya mATe apAyuM hatuM. eTale ajayapAladevanA rAjyanI bharosApAtra maLelI trIjI tArIkha, semavAra, tA. 16mI. eprila, I. sa. 1173, dezI dakSiNanAM purAM thayelA varSa 1229 athavA dakSiNanAM cAlu varSa 1ra30 nA vaizAkha zudi 2, che. ane teNe pauSa sudi 12 ne divase rAjya zaru karI traNa varSa sudhI rAjya karyuM hatuM evI cAlu kathA je satya hoya, te ajayapAlano rAjyArohaNane divasa 28 mI DiseMbara I. sa. 1172 na=vikama 1229 purAM thaelA athavA 1230 cAlunA poSa sudi 12 ne have joIe. dAna ApanAra zrI luNapasAka e saMskRta "vaLakAnAM prAkRta rUpa "oLapaNa"ne apabhraMza che e cepyuM che. Aja nAmanuM bIjuM rUpa "pAga" che. te, agAu prasiddha karelAM che. 6 pA. ra10 mAM vikrama saMvata 1317 nAM tAmrapatra dAnanI 13 mI paMktimAM Ave che, tyAM laNapasAjadevanuM varNana "rANuka" tathA te lekhamAM ApelAM dAnanA dAtAnA dAdA tarIke kareluM che. ane, je ke pitAmaha ane pautra vaccene 88 varSane samaya jarA lAMbe lAge che paNa te ApaNuM dAnane lUNapasAka hoya e huM asaMbhavita mAnato nathI. A lekhamAM batAvelAM sthaLAmAM, bhellasvAmina e udayaparanI dakSiNe 34 mAila upara betavA nadInA pUrva kAMThA uparanuM hAlanuM bhellA zahera hovAnuM cokkasa thaI cUkyuM che. bIjA gAme tathA bhaMgArikA, je "bI" lekhamAM paNa ApyuM che, teo hajI oLakhAyAM nathI, ka . burahara mane jaNAve che ke vicArazreNI pramANe ajayapAlane parvaja kumArapAla vikrama saMvata 1rara poSa suda 15 ne roja rAjavI go; anya prabaMdhe pramANe te tArIkha vikrama saMvata 1230, poSa suda 12 hatI mI. kAthavaTe kItiaumudInI prastAvanAmAM 5. 13 mAM "1232 " dvAdazI- phAguna sudi ema tAsa kare che, je sanyArohaNanI tArIkha peTI ja hovI joIe. ane je tenA mRtyunI cAlatI AvelI tithi kadAca haze. dharmasAranA mavajhana parIkSA "mAMnA :220 maMETyuM varSa 3 e pramANe che. juo, pra. bhAMDArakarane 1883-84ne rIpeTe pAne 450 * jaesa se, 2, 3 5, 10 ane 127 For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajayapAla devanI zilAlekha akSarAntara' 1 OM // OM namaH zivAya // saMvat 1229 varSe / vaizAkha sudi 3 some // ___ adheha [1] 2 madaNahila[ pA ]TeMke samastarAjAvalIvirAjitamahArA[ jA ]dhirAjaparamezvara3 paramamAhezvarazrIajaya[ pA ]ledevakalyANa vijayarAjye tatpAdapadmopajIvI[vi ]ma4 hAmAtya zrIsomezvare zrIzrIkaraNAdau samastamudrAvyApArAn paripaMthayatI5 tyevaM kAle pravartamAne nijapratApopArjita zrIbhAillasvAmimahAdvAdazaka[ maM]6 DalaprabhujyamAne aveha zrIudayapure tenaiva prabhuNA niyuktadaMDazrIlUNapa7 sAkena dhautavAsasI paridhA[ya] paramadhAmikeNa[ bhU ]tvA akSayatRtIyAyugAdi8 parvaNi [ mu ]hilau[ ndh ! ] Anvaye rAjaputra zrIvIlhaNadevaputra paramalo kAMtastirA9 jazrIsolaNadeva zreyase atratyadeva zrIvaidyanAthAya zRMgArikAcatuHSaSThi [STi ]10 pathake paMcopacArapUjAnimittaM savRkSamAlAkulaM tRNa[ ja ]lAzayopetaM 11 caturAdhATasamanvitaM uparathA grAmaM zAsanana pradattaM // AghArTI [ ya ]thA / 12 asya prAmasya pUrvato nArAmaM dakSiNato vahiDAu[ThA] grAma pazcimatA 13 deulI grAmaM uttarato lakhaNauDA grAmamevaM hi catuHkaMkaTa vi[ zuddhaM grA [maM] [ // * ] 14 va[ ba ]hubhirvasuMdhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmis[ ta] 1 rabiga uparathI 2 cihnarUpe darzAvela che. te A virAmacihnanI koI jarUra nathI. asalamAM baMsI nAMkhavAmAM AvyuM che. 4 saMkhyA che mATe AMkaDA rabigamAM taddana spaSTa che; paraMtu tenI pahelAM virAmacihna jevI eka sIdhI lITI che je akSaronAM mAthAM upara laMbAvI che ane 3 nA AMkaDA pachI mane te yA hetu visarganu vidacha. 5 asara pa; 323 / 2 pA 1 mAno artha nIye prabhArI 3 dhuM:-bhAilasvAmimahAdvAdazakamaNDale (lANapasAkena ) prabhujyamAne zrI udayapure-meTale mAnavAbhi dvAdaza maMDalamAM AveluM ane lApasAkathI upabhera karAyeluM zrI udayapuramAM "- 7 kausamAM batAvela vyaMjana a" ja che te huM khAtrIthI kahI zakato nathI, paraMtu " A " svaranI nizAnI je rIte vyaMjana sAthe lesI 52thA me pAya 2 akSaranI 2 'dha ' vyaMnasa 52 rana cha. 8 grAma A napuMsaliMgamA ma&i tathA nIye 153do chaasya grAmasyAghATA yathA pUrvato mema vAyananI paa25|| rAkhI zakAya. 10 vAMce catura 11 iMda ka anuSyam. 12 chaMda zArdUlavikrIDita- A kalAka mATe zubhAbaoNsa-1, . sa. sI. .. 30 pA. 203 bhane mAM.2.2-sau. sI. pA. 225. bhApa, akSazantrI pAhana aMta yAbadbhavA bhUrNataH nA artha te nayA mA242 yAvat bhavAn bhRpane vAMge, mAra ra yAvanta evA bhavan vazile. For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 gujarAtanA aitihAsika lekha 15 sya tasya tadA phalaM // ca // svadattA parAdattA vA yo hareta vasuMdharI / SaSThi[STi ]va 16 rSasahasrANi amedhye jAyate kRmiH // ca // mAMdhAtA sumahIpatiH kRtayu17 ge'laMkArabhUto gataH seturyena mahodadhau viracitaH kvAsau Da[da zAsyAM18 takRt / anye cApi yudhiSThiraprabhRtayo yAvadbha[ v ]A bhUpatinaikenApi19 samaM gatA ka[ va ]sumatI manye tvayA yAsyati // ca // ityAdi paribhAvya 20 zAsanamidaM pAlanIyam // ca // paramanaiSThika mahAbhaTTAraka zrI[n ]I21 lakaMTha[ sv ]AminA [u ]pArjitamidaM // ca // yahaH kazcidaitra .... ..... rako bhavati te22 ... .... .... ... ... ... ... ... ... ... 1 hi Azare pAMca akSare bilakula avAcyuM che ane tadana nAza pAmya che. 2 A paMktimAne vakhANa sadaMtara nAza pAmyuM che. ane phakta eka akSaranAM mathAM rabigamAM bhare , For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 157 ajayapAlanAM tAmrapatro - vi. sa. 1231 kA su. 11 A patarAM eprila 1883 mAM muMbaI sekreTarIeTamAMthI jovA maLyAM hatAM te uparathI AMhI prasiddha karavAmAM Ave che. te kyAMthI maLyAM ane tenI mAlikInAM che te mAluma nathI. patarAM be che ane aMdaranI bAjue ketarAyAM che. tenuM mApa 14Icax9 IMca che. kere. vALelI che ane tethI lakhANa surakSita ane spaSTa che. pahelA patarAnI nIcenI bAjue ane bIjA patarAnI uparanI bAjue be kaDI mATe kANuM che paNa eka ja kaDI hayAta che, je phaeNIca jADI ane rara vyAsavALI che. sIlanuM nAmanizAna nathI. bIjA patarAmAM DAbI bAjue lakhANunI aMte sUrya, caMdra ane beThelA devanAM citra che. devane cAra hAtha ane cAra mAthAM che ane kamaLa upara beThelA che tethI brahmA haze ema anumAna thAya che. patarAMnuM vajana 10 pA.1 AuMsa che ane kaDInuM 3 AuMsa che. lipi lekhanA samaya ane sthaLamAM cAlatI nAgarI che. patarAM jADAM che ane kotarakAma sArI rIte karavAmAM Avela che. bhASA saMskRta che; praratAvanA tema ja aMtanA bleka sivAya lekhano badho bhAga gadyamAM che. lekha cAlukya rAjA ajayapAlanA rAjyane lagate che, paNa dAna ApanAra cAhumAna cAhayAna vaMzanA mahAmaMDalezvara vijalladevanuM nAma paMkti 17 mAM Apela che. te narmadAnA kAMThA uparanA pradezane rAjA hatA ane brAhmaNa pATakamAMthI dAna ApavAmAM AvyuM hatuM. dAnamAM eka satrAgArane brAhmaNane bhejana mATe gAma ApavAmAM Avela che. lekhamAM sthaLanAM nAma nIce mujaba che. ajayapAlanI rAjadhAnI aNahilapATaka, vaijaladevanuM gAma brAhmaNa pATaka, dAnamAM apAeluM gAma AlaviDagAsva je pUrNa pathakamAMnA mAkhula gAma najIka AveluM hatuM te ane khaMDahaka gAma jemAM rAtrAgAra AveluM hatuM. aNahilapATaka vi. sa. 802 mAM sthapAyuM hatuM ane atyAre pATaNa nAme prasiddha che. bIjAM sthaLo oLakhI zakAyAM nathI. lekhamAM be tithio ApelI che. paM. 11 mAM vi. sa. 1231 kA. sa. 11 somavAra Apela che te divase dAna Apela hovuM joIe. paMkti 31 mAM ghaNuM karIne dAnapatra lakhAyAnI tArIkha vi. sa. 1231 kA. su. 13 budhavAra Apela che. A saMvata barobara IsvI sana 1173-74 thAya che. pro. ke. ela. chatAM patraka anusAra kArtika su, 11 ne 13 ne divase somavAra ane budhavAre saM. 1231 ke 1232 mAM AvatA nathI, paNa 1133 mAM Ave che tethI sAlamAM bhUla thaelI lAge che ane 1132 ne badale 1131 gata varSa lakhAyuM lAge che. tAmrapatra banAvaTI mAnavAnuM kAMI sabaLa kAraNa nathI tethI bhUla thaI haze ema ja mAnavuM joIe mI. e. bI. dIkSita tema ja prophesara kahena paNa te ja matanA che. * $ e, va. 18 5. 80 je, epha. phalITa, For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 OM svasti // jayobhyudayazca // jayati vyomakezosau yaH sargAya vi[ bi bharti tAM / aiMdavI zirasA lekhAM jagadvIjAMkurA. 2 kRtim // tanvaMtu vaH smarArAteH kalyANamanizaM jaTAH / kalpAMtasamayoddAmatADa davalayapiMgala[ r* ]: // zrIvA (brAhmaNApATakAta [1* ]zrI A3 NahilapATakAdhiSThita samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjaparamesva[ zva ]ra paramabhaTTArakavarvarakajiSNu zrIjayasiMhadeva4 pAdAnudhyAta umApativaralabdha[ bdha ]prasAda prauDhapratApanijabhujavikramaraNAGgaNavi nirjitazAkaMbharIbhUpAla paramabhaTTA5 rakamahArAjAdhirAjaparamezvara zrIkumArapAladevapAdAnudhyAtaparamabhaTTAraka mahArAjA dhirAjaparamezvara zrI 6 meMdajayapAladevakalyANavijayarAjye [ / * ] tatpAdapadmopajIvini mahAmAtyazrI somezvare zrI zrIkaraNAdau samastamudrA7 vyApArAnparipaMthayati satItyetasminkAle pravartamAne [*] samadhigatapaMcamahAza vdA[bdA ]laMkAropetasamastaprakriyAvirAjamAna mahA8 maMDalezvara zrIvaijalladevaH zrImadajayapAladevena prasAdIkRtya narmadAtaTamaNDalamanuzA san vijayodayI // pUrNa pathakapra. 9 tiva [ba ]ddhamAkhulagAmbagrAmadvicatvAriMzat grAmANI madhyAt AlaviDagAmba grAme samastadaMDanAyakadezaThak [ k ]urAdhiSThAnakakara10 NapuraSazayyApAlabhaTTaputraprabhRtiniyuktarAjapuruSAn vA[ brA ]maNottarAn pratinivA si vizadhikapaTTAkilajanapadAdIzca 11 vo( bo )dhayatyastu vaH saMviditaM yathA // asmAbhiH zrIvA(brA )hmaNapATaka sthitai :* ) nRpavikramakAlAdAkekatriMzadadhikadvAdazaza12 tasaMvatsarAMtarvartini kArtike mAsi zuklapakSe ekAdazyAM somadine upoSya kArti kodhyApanaparvaNi carAcaraguruM bhagavaM13 taM bhavAnIpatiM puruSottamaM ca lakSmIpatiM samabhyarthya saMsArasyAsAratAM parijJAya nalinIgatajalalavataralataraM jIvi 1 asala patarAM uparathI 2 cihnarUpe darzAvela che. 3 chaMda leka anuSTram 4 A rAjakuTuMbanA anya hAnapatramANAvyA bhuna, pAMyA mahArAjAdhirAja paramezvaraparamamAhezvara. (Erel tarI me4. me. che. 6 5. 184 naM. 3 5. 8) 5 arathI zarU thatA nAma pahelAM bA ne badale bImatu no upaga barAbara karyo che. paraMtu vikrama saMvata 1280(I. e. va. 6 pA. 197 5 13 )mAM tema ja A dAnapatranI paMkti 2 jInA aMtamAM zrI zabda vAparelo che paNa tenI pachI saMdhi karavAne badale eka ADo lITo mUkyo che, 1vAMyA dvicatvAriMzadgrAmANAM For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajayapAlanAM tAmrapatro * 14 samAkalayya madavivAsI [ zI ] kRtakarikarSNatAlataralA zrIyamanuci[ - ]tyaM ca // tathA hi [ / * ]vAtAzraMvibhramamidaM vasudhAdhipatyamAtAe~ 15 mAtramadhuro viSayopabhogaM [ : ] prANAstriNAgrajala vindusamA narANAM dharmAH sakhA paramo paralokayAne // api ca 1** 16 maitsaMsAracakrAmadhArArAmimAM zriyAM prApya ye na dadusteSAM pazcAt[t ]ApaH paraM phalaM // iti jagato vinazvaraM svarUpamAka 17 layya dRSTAdRSTaphalamaMgIkRtya ca mAtApitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye cAhuyANAnvaye[ na* ] mahAmaMDale pataruM bIjuM 18 zvara zrI jalladevena khaMDoha ke dakSiNadigvibhAge apUrvapaMcAzat trA[ brA ]kSaNAnAM bhojan[T* ]rthaM uparilikhita Ala 19 viDagAmbagrAmaH savRkSamAlAkulazcatuH kaMkaTavizuddhaH khanyAkaranidhinikSepasahita[ : ] talabhedyAghANakamalaka 20 buMdha kadaMDadoSaprAptAdAya [ : ]abhinavamArgaNakaprabhRtisarvvAdAyarupetaH sarvvAmantarasiddhA deva brA[ brA]hmaNabhuktivarja 21 AcaMdrArkayAvatzAsanIkRtya khaMDoDaketyazatrAgArArthaM udakapUrvakatvena pradattAH / [ // ] tadasmin grAme samutpadyamAnabhA 22 gabhogakarahiraNyAdikamAjJAzravaNavidheyairbhUtvA bhavadbhirasmai samupanetavyaM / sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM vu[ bu]vA asbhadvaMza 23 jairanyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmmA [ ] dAyoyamanumaMtavyaH / pAlanIyazca / [ // ]uktaM ca // bahubhirvvasudhA bhuktArAjabhiH sa 24 garAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM / [ // ] yAnIha dattA - ni purA narendrairdAnAni dharmArthayazaskaraNi / nirmAlyavAM 29 []pratimAni tAni ko nAma sAdhu[ : ] punarAdadIta / [ // ] asya kuLakramamudAramudAharadbhiranyaizca dAma[ na ]midamapyanumodanIyam / lakSmyA 26 stadvilaya budbuda caMcalAyA evaM phalaM parayazaH paripAlanaM ca // sarvvAnetAn bhAvinaH pArthivendrAn bhUyo bhUyo 1 76: vasaMtatilakA 2 vAMce mAtA 3 chaMda : llAka bhanuSTum 4 vAMce mU 5 paMkti 11mImAM asmAbhiH vAryAchI yA yA vihita vayananI 324 rahetI nathI. 61 paMcAzad brA ( A )jhaNAnAM 7 vAya satrAgArAya 86 anuSTu 1 chaMda vasaMtavijJA ahiM dAbhaMga che; tethI ApaNe alpa te baddale pAs tA sudhArA karavA joie. 11 'da zAlinI, hai. 79 For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtamA aitihAsika lekha 27. yAcate rAmabhadraH / sAmAnyoyaM dharmaseturnRpANAM kAlekAle pAlanIyo bhvdbhiH| __ []svadattoM paradattA vA yo hareta / 28 vasuMdharAM SaSTivarSasahasrANi viSTAyAM jayate kRmiH / [1] ihe hi jaladalIlAcaM cale jIvaloke tRNalavala29 ghusAre savvasaMsArasaukhye / apaharatu durAzaH zAsanaM devatAnAM narakagahanagAva pAtotsuko yaH / [ // ]iti 30 kamaladalAmvu[ gbu ]vindulolAM zriyamanuci[ -* ]tya manuSyajIvitaM ca sakalami damudAhRtaM ca vudvA na hi puruSaiH para31 kIrtayo vilopyA iti // saMvat 1231 varSe kArtika zudi 13 [ bu ]dhe / maMgalaM mahAzrIH // + pratI 32 hArazobhanadevaH // svahastoyaM mahAmaMDalezvara zrI vaijaladevasya / uparori vaamdevH|| 18-AI ( manuSTama) 21 mAlinI pitAyA 4 pAya buddhvA 5 karane dUtakaH 6 ane 24 A TUMkAM rUpathI kayo de darzAvelo che te mAluma paDI zakatuM nathI. kadAca bane zuM upari nepabhUkhathA pAyo ze. mana myte| Arako ne bhAre 152sayA hAya, For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajayapAlanA tAmrapatro bhASAntara-sArU rUpe zivanI mekeza (paMkti. 1) ane smArAti (1-2) nAmathI stutinA be zleka pachI, lekha nIcenI vaMzAvaLI Ape che -mahArAjAdhirAja, paramezvara ane paramabhaTTAraka, zrImAna jayaviharava (13) je prasiddha aNahilapATakamAM (1,2) adhiSita hatA ane jeNe varvarakene jityA hatA. tenA pAdAnuda thAta zAkaMbharInA rAjAne parAjaya karanAra ma. pa. 5. zrImAna kumAra pAladeva (15) jene umApati zive varadAna ApyuM hatuM te hatuM. tene pAdAnudhyAta zivane mahAna bhakta (1,5) ma. pa. pU. zrImAn ajayapAladeva (16) hate. ajayapAladeva rAjA hate (16) ane tene pAdApajIvina mahAmAtya zrI mezvara (1,6) rAjamAne lagatAM sarva kAryo tathA bIja khAtAMnI dekharekha rAkhatA te samaye bhAmaNa pATaka zaheramAMthI (1,2). paMcamahAzabda prApta karanAra zrImAnuM adepAladevanI prasAdIthI narmadA nadInA taTa uparanA pradeza para rAjya amala karanAra (1,8) mahAmaMDalezvara zrImAna jiladava (1,7), pUrNa pathaka tAbAnAM (1,8) mAkhu gAma 42 madhye AvIDa gAmyanA (19) daDanAyaka, dezaThakakara, adhiSThAnaka, karaNu purUSa, zayyApAla, bhaTTaputra ane anya samasta rAjapurUSa ane najIka vasatA vizayike, paTTakilA ane brAhmaNettara prajAjanone jAhera kare che ke - | tamane jAhera thAo ke (1,11):- amAre brAhmaNa pATakamAM (1,11) mukAma che tyAre vikramakALa pachI saMvata 1231 nA kArtika zudi 15 ne somavAre upavAsa karI, dharmavRddhi tathA amArAM mAtapitAnA ane amArA yazanI vRddhi mATe (1,17) jaDa ane cetananA pitA ziva tathA puruSottamanI (1,13) pujA karI (1,13) ame cAhuyANa vaMzanA (1,17) mahAmaNaDalezvara zrImAnuM vaijaladeva (1,18), apUrva 50 brAhmaNane sAjana mATe khoTuka (1,18) gAmanA dakSiNa vibhAgamAM upara kaheluM AlavaDagAsva, deva ane brAhmaNanA bhaktinA hakaka varja karI A dAnapatramAM nakkI karI jaNAvelA hako sAthe, khaDehakkanA (1,21) dharmAdA satrAgArane A dAnapatrathI ApIe chIe.' "[ 21 thI 31 paMktimAM dAna denAra bhAvi rAjAone A dAna cAlu rAkhavA AjJA kare che. ane cAlu AzIvAdAtmaka ane zApa ApanArA 7 zleka Take che. te vacana 31 mI paMktimAM iti zabdathI samApta thAya che" 35 mI paMktimAM "1231, kArtika, zukalapakSa, 17, budhavAre" che te dAnapatra lakhAyAne athavA apAyAne divasa jaNAve che. dUtaka pratIhAra zobhanadevanuM nAma ane tenI pachI "mahAmaMDalezvara zrImAna jiladevanA svahasta A che evA zabda, ane jene ho ane dAna sAthe saMbaMdha aspaSTa che evA thAmadeva nAme rAjapurUSanuM nAma ApIne lekha samApta thAya che. 2 apUrva zabdane thArtha u5yoga kahI zakAtuM nathI, paraMtu te ema darzAvavA mATe heyara pakAza navA brAhmaNa jeone prathama koI vAra bhejana na karAvyuM hoya ane jeo te ja vakhate turatamAM ja gAmamAM vasai sa ha lethI nA sAgaramAM vaselA hoya. For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 158 rAjA bhImadeva 2 bIjAnuM tAmrapatra upara lakheluM dAnapatra vikrama saMvata 1256 bhAdrapada vadi amAvAsyA maMgaLavAra pATaluna DaoN. bAlAbhAI ema. nANAvaTI nI kRpAthI A patarAM mane thoDA samaya mATe maLyAM hatAM tenA uparathI A sAthe ApelA keTa lithagrAphanI nakala chapAvI hatI. A patarAM pATaNa kacerImAM jUnA kacarAmAMthI kADhayAM hatAM, paraMtu ghaNI ja surakSita sthitimAM hatAM. akSarAntara patarUM pahelaM 1 svasti rAjAvalI pUrvavat samastarAjAvalIvirAjita paramabhaTTAraka mahArA. 2 jAdhirAja paramezvara zrImUlarAjadevapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjA 3 ghirAja paramezvara zrIcAmuMDarAjadevapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjA4 ghirAja paramezvara zrIdurlabharAjadevapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjA5 ghirAja paramezvara zrIbhImadevapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja -6 paramezvara trailokyamalla zrIkarNadevapAdAnudhyAta paramabhaTTArakamahArAjA 7 ghirAja paramezvarAvaMtInAtha tribhuvanagaMDa varvarakajiSNu siddhacakravarti zrIja8 yasiMhadevapAdAnudhyAta paramamAraka mahArAjAdhirAja paramezvara pro[prauDha9 pratApa umApativaralabdhaprasAda svabhunavikramaraNAMgaNavinirjitazAkaM10 bharIbhUpAla zrIkumArapAladevapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhi11 rAja paramezvara paramamAhezvara prabalabAhudaMDadarparUpakaMdarpakalikAla12 niSkalaMkAvatAritarAmarAjyakaradIkRtasapAdalakSakSmApAla zrIajaya13 pAladeva pAdAnadhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvarAhaka14 parAbhUtadurjayagarjanakAdhirAja zrImUlarAjadevapAdAnudhyAta paramabhaTTA15 raka mahArAjAdhirAja paramezvarAbhinavasiddharAja zrImadbhImadevaH svabhujya16 mAnadaMDAhIpathakAntaHpAtinaH samastarAjapuruSAn brAhmaNottarAMstaniyu17 tAdhikAriNo janapadAzca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA // zrImadvikamAdi tyotpAdita18 saMvatsarazateSu dvAdazasu SaTpaMcAzaduttareSu bhAdrapadamAsa19 kRSNapakSAmAvAsyAyAM bho[ bhI ]mabAre'trAMkato'pi saMvat 1256 ko 0 bhAdrapada 20 vadi 16 bhaume'syAM saMvatsaramAsapakSavArapUrvikAyAM tithAvayeha zrIma- 21 daNahilapATake'mAvAsyAparvagi snAtvA carAcaraguruM bhagavantaM bhavAnI yamuka. For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA bhImadeva 2 bIjAnu tAmrapatra upara lakheluM dAnapatra patarUM bIjU 22 patimabhyarcya saMsArAsAratAM vicintya nalinIdalagatajalalavataralataraM prA23 NitavyamAkalayyaihikamAmuSmikaM ca phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNya24 yazobhivRddhaye kaDAgrAme pUrvadigbhAge mahisANAgrAmIyazrIAnalezvarade25 vasaktabhUmIsalamapAzca[ ? zca]uligrAmamArgavAmapakSe bhUmi vi 9 navavizepekai[?]rjA26 tahala 4 caturNA halAnAM bhUmI svasImAparyantA savRkSamAlAkulA sahiraNyabhA27 mabhogA kASThatRNodakopetA sarvAdAyasametA rAyakavAlajJAtIyabrAhmaNa28 jyotisoDhalasutaAsadharAya zAsanenodakapUrva masmAbhiH pradattA // a. 29 syA bhUmerAghATA yathA // pUrvato bAraDavalayoH kSetreSu sImA / dakSiNato rA30 jamArgaH / pazcimataH zrIAnalezvaradevakSetreSu sImA / uttarato vAUMyavi31 zepeka vA0 gAMgAsaktaDohalikAgrAmayoH sImA / evamamIbhirAghATairu32 palakSitA bhUmimenAmavagamya etadgrAmanivAsijanapadairyathAdIyamAnamA33 gabhogakarahiraNyAdisarvaM sarvadAjJAzravaNavidheyairbhUtvA'muSmai brAhmaNAya 34 samuSenatavyaM / sAmAnyametatpuNyaphalaM matvA'smadvaMzajairanyairapi bhAvibhoktR35 bhirasmatpradattadharmadAyo'yamanumaMtavyaH pAlanIyazca // uktaM bhagavatA vyA36 sena / SaSTivarSasahasrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumaMtA ca tAnyeva 37 narake vaset / 1 [ // * ]yAnIha dattAni purAnaraindrairdAnAni dharmArthayazaskarANi nirmA38 syatAni pratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta // 2 [ // * ]bahubhirvasudhA bhuktA rA. . 39 jabhiH sagarAdibhiH yasya yasya yadA bhUmistasya tasya tadA phalaM / 3 [ // * ] dattvA bhUmi bhAvinaH 40 pArthivendrAn bhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH / sAmAnyo'yaM dAnadharmo nRpANAM sve sve 41 kAle pAlanIyo bhvdbhiH| 4 [ // * ]likhitamidaM zAsanaM moDhAnvayaprasUtamahAkSapaTa42 lika Tha0 vaijalasuta Tha0 zrIkuMyareNa // dUtakotra mahAsAMdhivigrahika Tha0 zrI. 43 bhImAka i[ ti* ] 31 // zrIbhImadevasya / For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara--sAra rUpe "C 1-prastAvanA--( a ) prauDha pratApa " ema paMkti 8-9 mAM umApati-vara-labdha-prasAda pahelAM ahIM che te vikrama saMvata 1263 nA naM. 3 mAM tenI pAchaLa che te apavAda sivAya, vaizAvalI DaoN. mularanA aNuhilavADanA caulukaya dAnapatrA naM. 3 sAthe zabde zabda maLatI Ave che. antanA bhagavAna vyAsanA zleAkeA paNa te ja che. phakta naM. 3 nA leAka. 3. paDatA mUkayA che. 80 ( kha ) aNahilapATakamAM rAjA bhImadeva. 2. daMDAhipathakanA rAjapurUSA ane prajAne vikrama saMvata 1256 (I. sa. 120) bhAdrapada, amAsa ne maMgaLavAre nIcenuM dAna jAhera kare cheH-- radAnanuM pAtra--rAyakavAla brAhmaNa jJAtinA jyeAti seThalanA putra Asadhara, 3-dAnanI vastu-kaDAgrAmamAM pUrva bhAge, mahIsANA gAmanA AnalezvaradevanI bhUminI paDeAzanI ane DAkhI tarapha uligrAma jatA mArge vALI cAra ( 4 ) halavAhu bhUmi jenI sImAH-- pUrve-bAraDa ane khalanAM kSetreA. dakSiNe rAjamArga pazcime AnalezvaradevanAM kSetrA. uttare-gAMgAsakta nevAMzaya Adi najIka DAhalikAgAmanI sImA, 4-rAjapurUSA--lekhaka, vaijalanA putra mahAkSapalika cara dUka, mahAsAMdhivigrahika kara bhImAka. A rAjAne Ajina sudhI sarvathI pahelAM prakaTa 1263 mAM ANe che, ane chellAmAM chelle prasiddha thaele 1298 mAM nakkI kare che. Ama heAvAthI, A lekha ghaNA ja thaelA lekha tenuM rAjya vikrama saMvata lekha tenA rAjyanA aMta vikrama saMvata agatyanA che, kAraNa ke tenAthI ApaNe A rAjAnuM rAjya vi. saM. 1256 (I. sa. 1200) sudhI pAchaLa laI jaI zakIe chIe. For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 159 caulukya rAjA bhImadeva 2 jAnuM tAmrapatra uparanuM dAnapatra siMha saMvata 93 pahelAM prasiddha nAMDu thaele A lekha e. e. rA. e. se. nI lAyabrerImAMthI i, sa. 1878 mAM mane tapAsavA maLelAM asala patarAM uparathI huM prasiddha karUM chuM. kayAMthI A patarAM maLI AvyAM hatAM e viSe mane khabara nathI. A lekhanA lidheAgrApha have pachI inDiyana inskripazansa, naM. 17 mAM prasiddha thaze. patarAM e che. te darekanuM mApa 9"x?" nuM che, ane te banne eka ja khAjue kAtarelAM che. lakhANanA rakSaNa mATe kAMThA saheja vALelA che, ane jeke patarAMnI sapATI kATane lIdhe bahu kharAkha thaI gaI che teApaNu AkhA lekha kAi paNa sthaLe zaMkA thayA sivAya vAMcI zakAya tevA che. pahelA patarAnI nIcenA ane bIjAnA uparanA bhAgamAM e kaDIo mATe kANAM che. kaDIe sAdI trAMbAnI che. ane te dareka 3" jADI tathA 2" vyAsanI che. mane patarAM maLyAM tyAre te banne kApelAM hatAM. eka paNa upara mudrA heAvAnuM athavA kADhI lIdhelI hAvAnuM nizAna nathI. ane A dAnapatranI je mudrA hAya tA te upalabdha nathI. lekhamAM jaNAvelA samaya ane sthaLane yeAgya DhabanI nAgarI lipi che; kAtarakAma bahAra paDatuM ane sArUM che. bhASA saMskRta che. ane eka AzIrvAda tathA zApanA paM. 13-14 mAM ApelA zleAkeA sivAya AkhA lekha gadyamAM che. A lekha aNuDuilavADanA caulukaya rAjA bhImadeva 2jAnA lekhA paikInA eka che. te sAMpra dAyika nathI; tenA hetu amuka bhUminuM dAna eka brAhmaNane Apyu hatuM tenI mAMdha levAnA che. lekhamAM nIcenAM sthaLeAnI nAMdha che H aNahilapATaka zahera, jyAM A dAna jAhera karatI veLA bhImadeva ra o hatA; sahasacANA-A gAmamAM dAnamAM ApelI jamIna hatI; vekariyA dAnanI jamInanI sImAmAM batAveluM gAma; ane prasannapura dAna lenAranuM kuTuMba jyAthI AvyuM hatuM te zahera. prastAvanAmAM kahyuM che te pramANe, sahasacANA ane vekiyA mATe kaccha maNDala athavA kacchaprAMta je kaMIka aMze hAlanA kaccha sTeTane maLatA haiAvA joI e, temAM jovuM joie. ane je prAMtanA lekhamAM jaNAvyA mujaba bhImadeva pAte ja peAtAnI khAnagI milkata hAya tevI rIte rAjyanI sAmAnya upajamAMthI tenI upaja nUdI rAkhI upabhAga karatA hatA. lekhanI tArIkha viSe, 1 lI paMktimAM dazAMza saMkhyAmAM ApeluM varSe 93, ( saMvat ApyA nathI ) mAsa caitra, zukala pakSa, 11 mI tithi ane ravivAra--e pramANe ApyuM che. ane 5 mI paMktimAMthI jAya che ke, A dAna, saMkrAntinA parvane divase, eTale ke meSa saMkrAnti athavA je divase, sUrya meza rAzimAM dAkhala thAya che, te divase apAyuM hatuM, saMvata siMhanA che. je aNuhilavADanA arjunadevanA valabhI saMvata 945 nA verAvaLanA lekhamAM tathA bhImadeva ra jAnA vikrama saMvata 1266 ane siMha saMvata 96 nA lekhamAM paNa ApyA che. A saMvatanA ceAkkasa samaya, I. e. veA. 18 pA. 108-109 je. eka lITa For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 gujarAtanA aitihAsika lekha tenI varSa gaNavAnI rIta, tathA tenI aitihAsika zarUvAta vigere bAbate hajI barAbara vicArAcelI nathI. A bAbate mATe bIje kaI samaye vicAra thaze. tyAM sudhI eTaluM ja kahevuM basa thaze ke, siMha saMvata 93 nA caitra mAsane vikrama saMvata 1262 athavA 1263 sAthe joDo ane ApelI tArIkhanI aMgrejI tArIkha i. sa. 1204, 1205, 1206 athavA 1207 mAM vikrama saMvata, uttaranuM athavA dakSiNanuM, cAlu athavA gata je pramANe laIe te upara AdhAra rAkhI, Ave che. A divasa, ravivAra, 25 mI mArca, I. sa. 1277 no ja dhArelo che emAM zaMkA nathI. paraMtu A divase Azare 55 ghaDI, ane 58 paLe pUrI thatI tithi, A sthAna ane samayane yogya mAtta gaNatrI pramANe caitra kRSNa pakSa 11 mI tithi hatI. ane pariNAme virodha dUra karavA mATe, noMdha taiyAra karavAmAM ja sAcI bhUla hatI evuM ApaNe mAnI levuM joIe, ane jeke "jI" "zukala pakSa" e coka pATha che topaNa, tene "a" "kRSNapakSa" mAM pheravI nAMkho joIe. For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caulukya gajA bhImadeva 2 jAnu tAmrapatra uparatuM dAnapatra akSarAntara' patarUM pahelu 1 OM rAjAvalI pUrvavat // saMvat 93 caitra zudi 11 rakhau adheha zrImada2 pahilapATake samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjazrI. 3 bhImadevaH zva(sva) bhujyamAnakacchamaNDalAMtaHpAti samastarAjapuruSA4 nvA(brA )hmaNottarAn taM(n )nivAzi(si )janapadA(*)zca vo(bo)dhayatyastu vaH saMvidita 5 yathA // atha saMkrAMtiparvaNi carAcaraguruM bhagavantaM bhavAnIpatimabhya6 ya' saMsArasyAsAratAM viciMtya prasaMnnapurasthAna vinirgatAryoM vaccha( tsa ) sa. 7 gotrAya dAmodarasutagoviMdAya sahasacANAgrAme vApIpuTake bhUmihalavAha[I* ] 1 8 ekA zulkena sahA( ha )zAsane prdttaa[||*]asyaashc pUrvato bA(brA )maNadAmo9 darasatkavApI dakSiNato vekariyA kSetra( -* )pazcime mahaM keza. 10 vasatkavApI uttarato mArgaH iti caturAghATopalakSitA~ // bhU. 11 mi* menAmavagamya asmadu[ d ]vaMzajairanyairapi bhAvibhoktRbhiH a12 smatpradattAH va(dha )madAyo ( ya* )manumaMtavyaH pAlanIyazca / / uktaM ca bhagava13 tA vyAsena [* ] zavyirva sahazrA[sA ]Ni zva[ sva |rge tiSTa[STha ]tibhUmidaH AcchettA 14 cAnumaMtA ca tAMnyeve' naca[ ra ]kaM vaset // likhitamidaM 15 kAMcanasuta vaTezvareNa || dUtakotra na[ ma ]hAsAMdhivigrahika zrI16 caMDazarmaH [u ] // zrIbhImadevasya // 1 asala patarAM uparathI 2 cihnarUpe darzAvela che. 3 vacce prasanna 4 vo viniya che A zAda 'sahasacANAprAme' mA yAye bhUmAgiyo hato bhane tathA te paM. 8 bhInI nAye jAtarA che. paraMtu ahi tathA te bIjI jagyAe tenuM yogya sthAna batAvavA mATe cihno karelI che. 6 eTalemhttr athavA mahattama anusvArane pahale maha0 se mahasaNyAta to dhAre mAramA tuM. 7 pAyA AghATA upalakSitAH 8 yAMcA pradatto nA (anuSTum ) 10 SaSTivarSa 11 vAMyA tAnya 12 svahastoyaM me shm| adhyAsAra che. For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara-sAra rUpe. pramANe rAjAvalI" ema pUrNa vaMzAvalI bhImadeva 2 jAnA vikrama saMvata 1266 nA dAnapatramAM ApI che tene ulalekha karIne lekha AgaLa jaNAve che ke - -93 mAM varSanA (paMkti 1) caitra, zukalapakSa 11 ne ravivAre Aje ahIM prasiddha aNuhilla pATaka zaheramAM mahArAjAdhirAja, zrImAna bhImadeva bIje (1,3) kaccha maDala, jene te upabhAga kare che tyAMnA samasta rAjapurUSa ane brAhmaNottara samasta prajAne jAhera kare che ke - " tamane jAhera thAo ke Aje saMkrAntinA utsavamAM (15) bhagavAn bhavAnIpati zivanI, ja ane cetananA e pitAnI pujA karIne sahasacANA (1,7) gAmamAM vApIpaTakamAM pilANAvALI bhUmimAMthI eka halavAhA bhUmi A dAnapatrathI prasannapura sthAnathI AvelA vatsargAtranA dAdaranA putra goviMdane ApI che. A bhUminI sImA (18) - pUrvamAM brAhmaNa dAdaranA kabajAne vApI paTaka; dakSiNe vekariyA gAmanAM khetaro; pazcime mahattara ke mahattama kezavanI mAlikIne vApI ane uttare eka mArga che. [11 thI 14 paMkitamAM denAra bhAvirAjAone dAna cAlu rAkhavA AjJA kare che. ane bhAgavAna vyAsanI kRtinA cAla AzIrvAdAtmaka ane zApa ApanArA lekamAMthI eka zloka TAMke che jenI samApti 14 paMktimAM "Iti" zabdathI thAya che.]" 14thI16 paMkitao Ape che ke dAnapatra kAMcananA putra kAyastha vaTezvarathI lakhAyuM hatuM. ane dUtaka mahAsAMdhivigrahika cappazarmA hate. lekha " zrImAna bhIma devanA" evA te rAjAnA svahastane lagatA zabdothI samApta thAya che. For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadevanuM dAnapatra aNahilavADa caulukyonAM agIyAra dAnapatra paikI naM. 3 vikama saMvata 1263 zrAvaNa suda 2 ravivAra akSarAntara patarUM pahelu 1 svasti rAjAvalIpUrvavatsamastarAjAvalI[ virA ]jitaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAja paramezvarazrI2 mUlarAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarazrIcAmuMDarAjadevapAdAnu dhyAtapara3 mabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarazrIdurlabharAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjA dhirAja4 paramezvarazrIbhImadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvaratrailokyamallazrI. karNa5 devapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarAvantInAthatribhuvanagaMDavarvaraka jiSNusiddhaca6 vartizrIjayasiMhadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvaraumApativaralabdhapra >> sAdaprauDhapratApasvabhujavikramaraNAMgaNavinirjitazAkaMbharIbhUpAlazrIkumArapAladevapAdA8 nudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamamAhezvaraprabalabAhudaMDadarparupakaMdarpa 9 kalikAlaniSkalaMkAvatAritarAmarAjyakaradIkRtasapAdalakSamApAlazrIajayapAladeva10 pAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarAhavaparAbhUtadurjayagarjanakAdhirA11 jazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtaparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaparamezvarAbhinavasiddharAja19 zrImadbhImadevaH svabhujyamAnagaMbhUtApathakAntaH patinaH samastarAjapuruSAn brAhmaNotta rAstani14. o. 3. 5 5. 1647. nyu92. patarAMne mA5 11"x12" lipi jaina- devanAgarI, sthiti surakSita. mArA kabajAmAM AvyA pahelAM patara kATa dUra karavA mATe tapAvavAmAM AvyAM hatAM A patarAM tathA tenA pachInAM dAnapatronuM akSarAntara mArI tathA vAmanAcArya jhAhikakaranI dekhadekha taLe nArAyaNa zAstrIe taiyAra karyuM che. A dAnapatramAM ane bIja dAnapatromAM AvatI saMdhinI bhUla pramANamAM asaMkhya hovAthI noTamAM sudhArelI nathI. 5. 8 vAMce samakaM 5.12 hAya nArga bhUtvA athavA bhUvA; akssre| ardhA nAza pAmyA che. For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 13 yuktAdhikAriNo janapadAMzca bodhayatyastu vaH saMvidita yathA zrImadvikramAdityo. tpAditasaMva14 tsarazateSu dvAdazasu tRSaSTi uttareSu lau0 zrAvaNamAsazuklapakSadvitIyAyAM ravivAre 'trAMkato15 pi saMvat [ 12 ] 63 zrAvaNazudi 2 ravAvasyAM saMvatsaramAsapakSavArapUvikAyAM tithAvadyeha zrImada * 16 [ NahilapATa ] ke'dyaiva vyatIpAtapArvaNi snAtvA carAcaraguruM bhagavaMta bhavAnIpa timabhyarcyasaMsA17 rAsAratA vicitya nalinIdalagatajalalavataralataraM prANitavyamAkalayyaihikamAmuSmikaM 18 ca phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNyayazo'bhivRddhaye iMdilAgrAmaH svasImAparyantaH sa19 vRkSamAlAkulaH sahiraNyabhAgabhogaH sadaMDadazAparAdhaH kASTatRNodakopetaH sarvAdA patarUM bIjeM 1 yasametaH pUrvapradattadevadAyabrahmadAyavarja cAhu0 rANa0 samarasIhasutArAjJIzrIlIlA2 devyA karIrAgrAmamAlakatarinAmayoraMtarAle niSpAditalIlApure kAritazrIbhImezvara3 devazrIlIlezvaradevaprapAsatrAgArebhyaH zAsanenodaka pUrvamasmAbhiH pradattaH // grAmasyA4 syAghATA yathA // pUrvasyAM dizi deulavADA grAmasImA / dakSiNasyAM dizi kAraharIgrAmasImA / pa5 zcimAyAM dizi zeSadevatigrAmasImA / uttarasyAM dizi ghArIyAvaligrAmasImA / evamamI6 bhirAghATairupalakSitaM grAmamenamavagamya tAnnivAsijanapadairyathAdIyamAnabhAgabhI7 gakarahiraNyAdi sarva sarvadAjJAzravaNavidheyairbhUtvA ebhyaH zrIbhImezvaradevazrIlIle8 zvaradevaprapAsatrAgArebhyaH samupanetavyaM / sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM matvA'smadvaMzajaira9 nyairapi bhAvibhokttRbhirasmatpradattadharmAdAyo'yamanumaMtavyaH pAlanIyazca // uktaM ca bhaga10 vatA vyAsena // SaSThiM varSasahazrANi svarge tiSThati bhamidaH // AcchettA cAnumaMtA ca tAnyeva na yo parvaNi 5. 14 pAya triSaSTi 5, 14 yin| prathama mre| '12' A pApA, 5.1 5. 17 vayo kAmuSmikaM. 5. 14 yA kATa 5. 10 vAyA sahasrANi For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahilavADa cAlukyonAM agIyAra dAnapatro paikI naM. 3 11 rake vaset 1 yAnIha dattAni purA nareMdrairdAnAni dharmArthayazaskarANi / nirmAlyavA12 nipratimAni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta / 2 [ svadattAM pa radattAM vA yo hareta vsudhraaN| 13 sa viSTAyAM kRmibhUtvA [ pitRbhiH saha majjati ] / 3 bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdi14 bhiH / yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadA phalaM // 4 datvA bhUmi bhAvinaH pArthiveMdrAn bhUyo15 bhUyo yAcate rAmabhadraH / sAmAnyo'yaM dAnadharmo nRpANAM sve sbe kAle pAlanIyo bhavadbhiH / 16 likhitamidaM zAsanaM kAyaschAnvayaprasUtamahAkSapaTalika Tha0 zrIkumarasuta Tha0 vosariNA 1. dUtako'tra mahAsAMdhivigrahika Tha0 zrIsU .... ... iti zrIbhImadevasya // .. 11 vanya nirmAlyavA. . 12 vAyA taprAtamAni; vasuMdharAM. 5. 17 sAmane nImanAmanya deNA nI ane rAbda- akSarAnuM prAcIna grupa banAve che, For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 2. cAmuNDurAja 3. durlabharAja 4. bhImadeva. 1 gujarAtanA aitihAsika lekha naM03--nA sArAMza. 1. prastAvanA---- a) vaMzAvalI.+ 1. mUlarAja 1 ( pahele ). 5. karNadeva, traileAkayamag. 6. jayAMsahadeva-avantipati, tribhuvanagaDha ane varvarakapara vijaya meLavanAra ane siddha cakravatti. ( siddhonA cakravatti) 7. kumArapAladeva-zAkaMbharInA rAjAne yuddhamAM jitanAra. 8. ajayapAladeva-zivanA parama bhakta ane sapAdalakSanA rAjAne namAvanAra. 9. mUlarAja. 2 ( chIe) gajjanakanA rAjAnA yuddhamAM parAjaya karanAra 10. bhImadeva-abhinava ( trIjo ) siddharAja (a ) aNahilapATakamAM rAjya karatA bhImadeva, agaMbhUtA athavA gaMbhUtAnA rAjapurUSA ane nivAsIone vikrama saMvata 1263, zrAvaNu sudI 2 ne ravivAre nIcenuM dAna jAhera kare che. ra dAna IMkilA gAma. tenI sImA (a) pUrvamAM deulavADA gAma. (a ) dakSiNe kAlherI gAma. (ka) pazcime roSadevati gAma. ( 3 ) uttare dhArIyAvali gAma. 3 dAnanAM pAtra rANA samasiMha cahumAnanI putrI rANI lIlAdevIe karIrA ane mAlakatarI gAmA vacce lIlApuramAM baMdhAvelAM bhImezvara ane lIlezvaranAM maMdirA ane te ja sthaLanAM prapA ane satrAgAra. 4 rAjapurUSA--dAnanA lekhaka kAyastha, ThAkura kumAranA putra (eTale cIpha rajIDhDhAra ) mahA kSapaTalikA ThAkura vArina|| ( 2 ) krRtaka mahAsAMdhivigrahika ThAkura sUdha( ! ) | ahiM darzAvelA badhA rAjAe A dAnapatramAM ane pachInAMmAM mahArAjAdhirAja paramezvara ane paramabhaTTArakanA IkAmA dhAraNa kare che, jethI teo ucca guNavAna ane zivanA upAsakA hatA, ema jaNAI Ave che. / visma gAmathI pATaNanA rastAmAM AveluM DhAlarI gAma kadAca hAya. || * kesarIna ne badale bhUla haro. For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 161 ' bhImadeva 2 jAnA rAjyasamayanA ANune lekha vi. saM. 1265 vaizAkha su. 15 maMgaLavAra prophesara eca. eca. vilsane nIce ApelA lekhanuM eka adhurUM bhASAMtara e. rI. vA. 19 pA. 299-301 mAM ApyuM che. have prasiddha thayeleA pratilekha, pro. jI. khulluranI madadathI DaoN. khajaise lIdhelI pratikRti pramANe taiyAra karyAM che. lekha saMbhALapUrvaka rAkheleA che. pahelI ane bIjI paMktine aMte thADA ghasArA lAgelA che, ane lekhanA chelrA akSarA nAza pAmyA che. lipi 12 ane 13 mI sadInI sAdhAraNa jaina-- devanAgarI che. A lekha ujjainanA zivamaThanA mahaMta kedArarAzie kAtarAjyeA hatA. te capala athavA ca pakSIya jAtinA hatA. lekhanA hetu, teNe acalagaDhamAM kanakhalanA tIrthamAM karelAM khAMdhakAmAnuM smAraka rAkhavAnA che. pavitra Abu parvatanA izvara zivanI stutithI te zarU thAya che, ane ujjainanAM vakhANu pachI, jema rAjAe potAnAM DhAnAmAM vaMzAvali Ape che tema, kedArarAzinA AdhyAtmika pUrvajonAM nAmeA ApyAM che. pahele sAdhu tApasa che. te nUtana-maThamAMthI AvyA hatA ane caNDikAzramanA mahaMta hatA. tenA pachI vAkalarAzi, jyeSThajarAzi, ceAgezvararAzi, maunirAzi ane yAgezvarI-eka sAdhvI, dusarAzi, ane chevaTe kedArarAzi Ave che. kanakhalanA devA mATe kedArarAzie ghaNAM bAMdhakAma karAvyAM haze ema lekha uparathI jaNAya che. paheluM, teNe kanakhalamAM kArTazvaranA maMdiranA punarUddhAra karAbyA, bIjuM, tIrthanI aMdaranA aMdhA bhAga pattharanI meATI lAdIethI jaDAnyA, ane AsapAsa uMcI bhIMta caNAvI hatI; trIjuM, atula nAthanAM maMdiranA jIrNoddhAra karyAM hatA; ceAthu; zUlapANuinAM e navAM maMdiza baMdhAvyAM, ane kanakhala zaMbhunA maNDalamAM kALA pattharanA sthaMbheAnI hAra ubhI karIne te maMdiranI zeAbhA vadhArI hatI. tenI bena mAkSezvarIe paNa eka zivamaMdira baMdhAvyuM hatuM. A khAmatA prAcIna vastuonA abhyAsIne rasapaDe evI che, paraMtu aitihAsika dRSTie A lekhanuM mahattva tenI tAjAkalamamAM che. temAM kahyuM che ke, aNuhilavADanA bhImadeva 2 je AbunA mahArAjAdhirAja hatA, ane caMdrAvatInA malika dhArAvarSe tenuM sarvoparipaNuM svIkAryuM hatuM, saMvat eTale vikrama saMvat 1255, athavA I. sa. 1208-9. 2 I. e. vA. 22 pA, 220 Dabalyu kArTelIrI vienA, For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAnA aitihAsika lekha akSarAntara 1 oM svAsta // yaH puMsAM dvaitabhAvaM vighaTayitumiva jJAnahInekSaNAnA-marddha svIyaM vihAyArddhamapi murriporekbhaavaatmruupH|2 rodajanmA pralayajaladharazyAmalaH kaMThanAle bhAle yasyArddhalekhA sphurati zazamRtaH pAtu vaH sa trinetraH // 1' avaMtI bhUlokaM nija[ bhu]3 jabhRtAM sauryapaiTalaiH punaMtI viprANAM zrutivihitamArgAnugaminAM / sadAcAraistAraiH / smarasarasayUnAM parimalairavaMtI harSatI jaya4 ti dhaninAM kSetradharaNI // 2 etasyAM puri nUtanAbhidhamaThAt saMpannavidyAtapA dhI rAtmA capalIyagotravibhavo nirvANamArgAnugaH / ekA5 greNa tu cetasA pratidinaM caMDIzapUjArataH saMjAtaH sa ca caMDikAzramagurustejomaya stApasaH // 3 ziSyo munerasya mahAtapasvI 6 vivekavidyAvinayAkaro yaH / gurUrubhaktivyasanAnirikto vabhau munikilarAsinAma // 4 jajJe tato jyeSTajarAzirasmA7 dekAMtarI zAMtamanAstapasvI / trilocanArAdhanatatparAtmA vabhUva yAgezvararAcinAma // 5 tasmAdAvirabhUdahaskara iva pravya ____yAdibhiH parikaraiH zUlezvarIsannibhA 9 ziSyA tasya tapasvinI vijayinI yogezvarI prAbhavat // 6 durvAsarAziretasyAH ziSyo durvAsasA samaH / munInAM sa vabhUvo10 grastapasA mahasApi ca // 7 ||'vrtniymklaabhiryaaminiinaathmuurtirnijcritvi tAnaidikSu vikhyaatkiirtiH| amalacapa11 lagotrapraudyatAnAM munInAmajani tilakarUpastasya kedArarAziH / / 8 jIrNoddhAraM vizAlaM tridivapatiguroratra ko12 Tezvarasya vyUDhaM cottAnapaDheM sakalakanakhale zraddhayA0 yazcakAra / atyuccaimittimAgai divi divasapatispaMdanaM vA vi 176 sv| 2 5. 3 vAMyA zauryapaTalaiH 3 pAyA mArgAnugAminAM 4 74 siriyA 51 sAviti 5 jati 5.6 pAyo bhAktaya'sa; babhau; rAzinAmA. 5. 7 vaay| babhUva; rAzinAmA. paM. 8 paaye| krodha. paM. vaaNye| babhUvo. 7.3518 zAmiti , anuSTuna 10 chaMda mAlinI. For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAno Abuno lekha 13 gRhan yenehAkAri koTaH kAlivihagacalacittavitrAsapAsaH // 9 'abhinavanijakI mUrtiruccairivAdaH sa14 danamatulanAthasyoddhRtaM yena jIrNaM / iha kanakhalanAthasyAgrato yena cakre navanivi DavizAle sadmanI 15 zUlapANeH // 10' yadIyA bhaginI zAMtA brahmacaryaparAyaNA zivasyAyatanaM ramyaM cakre mokSezvarI bhuvi // 11 // prathama16 vihitakIrtiprauDhayajJakriyAsu pratikRtimiva navyAM maMDape yUparupAM / iha kanakhalazaMbhoH sadmani staMbha17 mAlAmamalakaSaNapASANasya sa vyAtatAna // 12 yAvadadanAgoyaM helayA naMdi varddhanaM' vahati pRSThato lo18 ke tAvannaMdatu kIrtanaM // 13 yAvat kSIraM vahati surabhI zasyajAtaM dharitrI yA. vat kSoNI kapaTakamaTho yAvadA. 19 dityacaMdrau / yAvadvANI prathamasukaveLasabhASA ca yAvat zrImallakSmIdharaviracitA tAvadastu prazasti // 14 20 saMvat 1265 varSe vaizAkha zu 15 bhaume caulukyoddharaNaparamabhaTTArakamahArAjA dhirAjazrImadbhImadevapravarddha21 mAnavijayarAjye zrIkaraNe mahAmudrAmatyamahaM0 ThAbhUprabhRti samastapaMcakule paripaMthaya ti / caMdrAvatInAthamAMDa22 likAsurazaMbhuzrIdhArAvarSadeve ekAtapatravAhakatvena bhuvaM pAlayati / SaTdarzanaavalaM___ banastaMbhasakalakalAkovida23 kumAraguruzrIpralhAdanadeve yauvarAjye sati ityevaM kAle kedArarAzinA niSpAdita midaM kIrtanaM / sUtra pAlhaNa ha 24 kena [ utkIrNaM ] 15. 13 vAMyA gRhNan / pAzaH; mUrti. 5.15 vAMyA brahma, 2 saya 36 mAlinI 41 manuSkA 5 bhAsinI 5. 17vAMcA darbuda. paM. 18 vaya prazAstiH 7 manuSTu 8 chaMda maMdAkrAntA 9 pa. 22 vAMce tanAvaOMvana na upara be lITe che je batAve che ke A ne bhUsI nakha paM. 23 bAMyA pravAdana. For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 gujarAtanA aitihAsika lekha bhASAntara OM ! svasti ! ... (1) jJAnahIna janAnA dvaitabhAva nAza karavA, jeNe peAtAnuM ardhuM aMga tyAga karyuM che ane bIjuM ardhuM viSNunA rUpa jevuM ja karyuM che, je ... nA janma, jenA kaMThe pralaya kALanA zyAma vAdaLa sarakhA che ane jenA bhAlapara caMdranI ardhalekhA sphure che te-traNa leAcanavALA deva (ziva ) tamArUM rakSaNu karA. (2) avantI nagarInA jaya haiA !-je nagarI nikAnuM sthAna che, je tenA rAjAonA zauryathI jagatanuM rakSaNa kare che ane zrutivihita mArganuM anugamana karatA hiMnnenAM pavitra ane ujjavaLa jIvitathI je jagatane zuddha kare che ane je smaranA AvezathI zaiAlatA yuvAneAnI krIDAnA parimalathI jagatane AhvAda Ape che. (3) A zaheramAM nUtana maThamAMthI tApasa prayeA je vidyA ane tapa saMpanna, dhIrAtmA capalIya gotranuM bhUSaNa, nirvANu mArgane anusaratA, ane je pratidina caMDIza( ziva )nI pUjA kharA manathI karatA te caMDikAzramanA zrI gurUpati thayA. (4) A muninA ziSya mahAtapasvI, vidyA, viveka, ane vinayanA bhaMDArarUpa, ane gurUAnI bhakti karanAra, vyasana rahita vAkalarAzi nAme RSi hatA. ( 5 ) tenA pachI jyeSTaja rAzi Agye. ane tenA pachI trileAcana ( ziva )nI pUjAmAM ekacitta ane zAMta manane tapasvI yAgezvararAzi nAme hatA. tenA pachI mantra lekane prakAzatA sUrya samAna, krodhanuM timira haNavAmAM atula zrImaunirAzi, prakaTayA. A sAdhunI ziSyA tapasvInI ane vijayazAlI yAgezvarI utpanna thaI, je sAdhvI, zAnti, kSAnti ane yA vagere guNAthI zUlezvarI samAna hatI. ( 7 ) tenA ziSya dusarAzi, durvAsA samAna hatA; te ugra tapathI tathA pratApathI muniAmAM agraNI gaNAyA. (8) mala rahita capala geAtranA munionA alaMkAra samAna tenA ziSya kedArarAzi utpanna thayA je kalAthI vRddhi pAmanAra indu samAna tenAM vrata ane niyama pAlanathI hutA ane jenA sadAcAravALA jIvitanA yaza akhila jagamAM vikhyAta hatA. (9) je kedArAzie indranA gurU keTezvaranA ( zivanA ) maMdiranA vizAla jIIIdvAra karAvyA ane AkhA kanakhalamAM pharasabaMdhI bhavya kAma zraddhAthI karAvyuM. jeNe A sthAnamAM kATa baMdhALyA hatA, je kATa tenI uMcI divAleAthI nabhamAM sUryanA ratha kadAca aTakAvaze evA lAgatA hatA ane je kalinA pakSisamAna calAyamAna cittane bhayabhIta karanArI jALa jevA lAgatA hatA. (10) jeNe atulanAthanuM jUnuM nivAsasthAnanuM samArakAma karAvyuM hatuM, ane peAtAnA yazanI eka ucca pratimA samAna kanakhalanAthanA agra sthAnamAM be navAM zUlapANinAM bhavya maMdiza baMdhAvyAM hatAM. ( 11 ) jenI bhaganI mekSezvarIe je pRthvIpara zAnta ane brahmacaryaparAyaNa hatI, teNe zivanuM ramya maMdira bAMdhyuM. ( 12 ) kedArarAzie kanakhalazaMbhunA maMDapamAM, prAcIna bRhatkIrtivALA yajJonI kriyAmAM karelA yajJasthambhanA anukaraNa jevA zuddha zyAma pattharanA sthaMbhanI hAra baMdhAvI. For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAno abuno lekha (13) jyAM sudhI abUda nAga zrama vinA nadivardhanane pitAnI pITha para dhAre tyAM sudhI A kIrtana jagamAM raheze. (14) vikhyAta lamadharathI A racAelI prazasti, jyAMsudhI IzamAMthI prakaTa thatI gaMgAnAM sarvottama jaLanuM vahana bhUmi kare, jyAM sudhI viSNu kurmanA rUpamAM pRthvInuM dhAraNa kare, jyAM sudhI caMdrasUrajanuM astitva rahe ane jyAM sudhI Adi kavivaranI vANuM ane vyAsanI vANI rahe tyAMsudhI TakI rahe. saMvata 1265, vaizAkha sudi 15 ne maMgaLavAre, caulukya vaMzanA uddhAraka paramabhaTTAraka, mahArAjAdhirAja zrIbhImadevanA vijayIrAjyamAM jyAre mahuM ThAm (?) zrIzrIkaraNAdi samastamudrA ane paMcakulanuM kArya kare che, jyAre cadrAvatIne nAtha mAMDalike svAmI zrI dhArAvarSadeva pRthvInI rakSA kare che, jyAre zrIprahmAdanadeva-sarvalA ane zAstramAM nipuNa ne ati pUjanIya kumAra-yuvarAja hatA te samaye kedArarAzie A kIrtananI racanA karI. (kotarAyuM) sUtra pAhaNa kaDIothI. * vAlmIkinI rAmAyaNa huM dhArAvarSane hAne bhrAtA praznadadeva kavi hatA ane teNe ghaNAM saMskRta nATake lakhyA hatAM. juvo phI. ena sarca phAra saMskRta mainyu. muMbaI. 1872-73 pA. 4 For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM162 aNahilavADanA caulukaya rAjA bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra vikrama saMvata 1266 ane siMha saMvata 96 A lekha paNa, royala eziyATika sosAyaTinI lAyabrerImAMthI 1879 mAM tapAsavA mATe mane maLelAM asala patarAM uparathI huM prasiddha karuM chuM. A lekha agAu prasiddha thayo nathI. A patarAM kayAMthI maLyAM te huM jANu nathI. A lekhane ligrApha have pachI iDiyana InDikapazansa, naM. 11 mAM prasiddha thaze. A traNa patarAM che. temAM paheluM ane bIjuM eka ja bAjue kotareluM che. dareka pataruM lagabhaga 112"x77" mApanuM che. te taddana lIsAM che. tenA kAMThA jADA athavA vALelA paNa nathI. paraMtu surakSita sthitimAM che, ane AkhuM lakhANu sahelAIthI vAMcI zakAya che. pahelA ane trIjA patarAnA mAnamAM lakhANanI nIce, tathA bIjA patarAnI pAchaLanI bAjuo tenA anukrame aMko lakhyA che. pahelA patarAnA nIcenA bhAgamAM ane bIjAM benA uparanA bhAgamAM tene joDavA mATe eka kaDInAM kANuo che. kaDI trAMbAnI ane sArI che. ane te " jADI tathA ra" vyAsanI che. mane patarAM maLyAM tyAre e kaDI kApelI hatI tenI upara mudrA lagADelI athavA kADhI lIdhelI hovAnI nizAnI nathI. A dAnapatranI je madrA hoya te te upalabdha nathI. patarAMnA sthaLa ane samayane yogya lipi che. temAM 2 thI 29 paMktiomAM ane patarAMnA anukramamAM 1 thI 6 sudhInA tathA 9 mATenA dazAMza AMkaDA ApyA che. akSaronuM sarAsarI kada" che, paraMtu A kada eka sarakhuM jALaveluM nathI. ketarakAma sAruM ane cepyuM che, bhASA saMrakRta che, ane eka AzIvAda tathA zApane bleka je 47-48 paMktimAM Ape che, te sivAya Akhe lekha gathamAM che. temAM bhale ghaNI che; paraMta, 17 mI paMktimAM kAvInA rAjA nAgArjunano saMtoSakAraka pATha, je A vaMzanAM anya koI prasiddha thayelAM dAnapatromAMthI maLatA nahote, te AmAMthI maLe che, e vicitra che. A lekha aNahilavADanA caulukya rAjA bhImadeva 2 jAnA samayane hovAnuM lakhyuM che. paraMtu temAM lakheluM dAna keI utaratA darajajAnA mANasoe kaMIgoThavaNa kyanuM kahe che. lekha sAMpradAyika nathI. tene hetu eka khetI mATe pha tathA te sAthenA havADAnA piSaNa mATe ApelAM jamInanAM dAnenI noMdha levAne che. aNahilapATaka, athavA A ane bIjA lekhamAM lakhyuM che tema, aNahilapATaka je zaheramAM lekha lakhavAmAM AvyuM hatuM te sivAyanAM bIjAM sthaLe nIce mujaba darzAvelAM che -ATelANA, je gAmamAM te ku tathA havADe hatAM; AkavalIyA, bhUharaDA, sAkalI, samaDIyA, sIvAlIyA, ane paraDI gAmo, tathA SaDI nadI je dAnanI vigatamAM ApI che; brahmapurInuM gAma athavA gAma, je sAkSIonI yAdImAM ApyuM che, ane dharmavahi- zahera athavA gAmaDA jevuM lAge che--je sthaLe datake dAnapatra dAna lenAra purUSane, svAdhIne karyuM hatuM tathA tAmrapatro upara ketarAyuM hatuM. 1 I. e. vai. 18 pA1 -1 je, ephaphalIta For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra prastAvanAmAM kahyuM che te mujaba A sthaLe, hAlanA kAThiAvADamAM surASTra maDala(hAlane soraTha prAnta)nI tathA vAmanasthalI je kAThiAvADamAM junAgaDha sTeTamAM hAlanuM vaMthaLI che, tenI najIkamAM che. paraMtu dharmavaliMkA e kadAca aNahilavADanuM ja bIjuM nAma haze. vaMzAvaLImAM ApelAM sthaLomAM avanatI e mALavAmAM ujajayinInuM bIjuM nAma che. zAkaMbharI e rAjapUtAnAmAM jayapura sTeTanuM saMbhAra athavA sAMbhara mAnavAmAM Ave che. ( I. e. . 8 pA. 59, neTa 6; ane . 10 pA. 161 ). sapAdalakSa pradeza e DaoN. bhagavAnalAla iMdrajIe paMjAbamAM zivAlika parvatanI hArane pradeza ko che. I e. . 10, pA. 345; ane kAvI e bharUca DisTrikaTanuM hAlanuM kAvI jaNAya che. A lekhanI tArIkha 1 thI 4 paMktimAM zabda ane dazAMza saMkhyAmAM ApI che, tenI vigata-vikama-saMvata 1266-cAlu athavA pUruM thayeluM te cakakhuM batAvyuM nathI ane siMhasaMvata 96 mAsa mArga eTaTale mArgazIrSa zukala pakSa; tithi 14 tathA guvAra. tenI barobara aMgrejI tArIkha i. sa. 1208 athavA 129 mAM, ApeluM vikrama saMvata uttaranuM athavA dakSiNane laI cAla athavA gata je pramANe laIe te upara AdhAra rAkhI, Ave che. prekesara ke. ela. chatrenAM Tebala uparathI nIce pramANe Ave che. dakSiNa ane uttara )nAM vikrama saMvata 1266, cAlumAM mArgazIrSa suda 14, 23 mI naveMbara I. sa. 1208 ravivAre aNahilavADa mATe sUryodaya pachI pa ghaDI ane pa8 paLe purI thaI. ane dakSiNanAM (ane uttaranAM) cAla vikrama saMvata 1267( 1266 gata)mAM mArgazIrSa suda 14-je tithi joIe che te mujaba, I. sa. 1209 nA naveMbara tA. 12 ne gurUvAre Azare 22 ghaDI ane 31 paLe pUrI thaI eTale lekhamAM ApelI tArIkhanI barAbara A egya aMgrejI tArIkha che. For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara' patarUM pahelaM. 1 OM svasti zrImadvikramanRpakAlAtIta saMvatsara zateSu dvAdazasu SaTaSaSTyadhika 2 pu laukikeM mArgamAsasya zuklapakSacaturdazyAM gurudine atrAMkatoH pi'zrI3 vikramasaMvat 1266 varSe ghIsiMhasaMvat 96 varSe lauki0 mArga zudi 14 gurAva 4 syAM saMvatsaramAsapakSa drinavArapUrvAyAM tithAvadheha zrImadaNahillapATake sama5 sta rAjAvalI virAjita paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvarazrImUlarAja6 devapAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrIcAmu(*)DarAjadeva7 pAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrIdurlabharAjadeva pAdA8 nudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrIbhImadevapAdAnudhyAta pa9 ramabhaTTAraka mahArAjAdhirAjaparamezvara trailokyamalla zrIkarNadevapAdAnu10 dhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvarAvaMtInAtha varvarakajiSNu siddhaca11 kravarti zrImaj( ja * )yasiMhadeva pAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja parame12 zvara prauDhapratApacaturbhujavikramaraNAMgaNavijita NakararIbhUpAla zrI13 kum(Ix)rapAladeva pAdAnudhyAta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezva14 ra kalikAlanikba( ka )laMkAvatArita rAnva( ma )rAjyaprAptA(ta)karadI kRta sapA patarUM bIjuM-prathama bAju 15 dalakSa lakSmApAla zrImadajayapAladeva pAdAnudhyAta parama bha16 ZAraka mahArAjAdhirAja paramezvara paramaTTAraka Ahevai parA17 bhUta durjaya nAgArjuna kAviroMja zrImUlarAjadeva pAdAnudhyA18 ta paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvarAbhinava siddharAja 1 asala patarAM uparathI 2 cihnarUpe darzAvela che. te ja pramANe lekhane cheDe; paraMtu cihna ahinA jevuM nathI. 3 A 2 zabda prathama bhUlAI gayo hato ane pAchaLathI umeravAmAM Avyo che. 4 pAyA SaTpaSTaya0 5 mahI sadhu35nI nizAnI hAya mama matApatI hAya AzanamA laukika gaNanayA mevA Iza6 ze. AMkatopi 7 vAyA zrI 8 mahinApadnu 35 sAmAnya rIta dhU ne bhATa 15ya cha. 4 vAyA zAkaMbharI 10 mA mAga mApI gayo cha bhane nabhorI vApare che. 11 vAco mArAvada 12 vikrama saMvata 1263 nAM dAnapatramAM (I. e. va. 6 pA. 194 paM. 10-11) bhane anya sthaNe . jyuhare garjanakAdhirAja 48 tathA ta20nubho ' nAnA zaga' prasiddha karela che. paraMtu A dAnapatramAM meM ApeluM vAMcana taddana spaSTa che. For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra 19 deva vole nArAyaNAvatAra zrabhImadeva klyaannvijyraajye[|* ] 20 tatpAdapadmopajIvini mahAmAtya zrIratanapAle zrI zrIkaraNA21 dau samasta mudrA vyApArAnuparipaMthayatItyevaM kAle pravartamAne 22 asya prabhoH prasAdAvAptapattalayoM bhujyamAna zrIsurASTramaMDale 23 mahauM 0 prati0 zrI somarAjadeve kR ( ta ) niyukta vAmanasthalI zrIka24 rNe ma0 zrI so ( zo ) bhanadeva prabhRtipaMcakulapratipattau zAsanama - 25 bhilikhyate yathA / prAgvAt jJAMtIya mahaM0 vAlaharAsuta mahaM0patarUM bIjaM - bIjI bAju. 26 mahipAlena ghaMTelANA grAme dakSiNa dizu ( zA ) bhAge kArApit (+) vApI tathA 27 prapAyAM ca saMjAtabharitAyAM tithau nAgarajJAtIya du0pArAsa ( za ) rasuta du:28 mAghavAya ghaMTelANA grAme vApI prativa ( ba ) ddha kSetraM bhUmipaoNza vRsaMkhyA29 yAM pAza 50 paMcAzata ( t ) pAzA ( : ) / asyAghATA [ yathA - jyo 0 ' sumacaMDa kSetra ( N x) / ] / pUrvato 30 tathA soSaDInAma nadI sImA [ : ] dakSiNatopi soDInAma nadI sImA / pazcima31 to rau0 vedagarbhasakta ( ka ) kSetra (+) sImA / uttarato rAjamArga ( : +) sImA / ( / ) tathA prapAkSe 32 dvitIyaM tathA grAme uta (tU)rAdizAyAM vA (ya+ )vya koNazritabhUmipAzavRsaMkhyA33 yAM pAza 100 zatamekaM / asya ca AghATA yathA / pUrvato rAjakIya bhUmIzImA * / 34 dakSiNato meha0 solUyI kSetra bhUmI sImA / pazcimato bhUha DAgrAmasImA 35 yAM sImA / uta(t ) rato vahaNi sImAyAM sImA / ( / ) tathA AkavalIyA grAme grAmAt 36 uta (tU) ra dizi (zA) bhAge bhUmikhaMDa 1 saMkhyAyAM vR0 pAza 100 zatamekaM / asya ca 37 AbATA [ yathA+ ] / pUrvvato sAkalIgrAmasImAyAM sImA / dakSiNato varaDI sImA / pa 38 zvimato ghaMTelANAgrAmasyopari gacchamAna mArga [ : ] sImA / uta ( tU ) rato va - sImA [11] 1 bAla ne pahale vAresuM vAla ma sudhaare| 42 le vA no vo haiN|trnaarnaa lUtrathI thye| jaNAya che. 2 kadAca ApaNe A pAThanA sudhArA pattAyAM ema karavA dhaTe che. paraMtu ema paNu saMbhava che ke te zabda kAI khIjA arthamAM vaparAyeA hAya tene aMge tRtIyA vibhakti sAcI hAya. 3 eka ja haiddA jevA ke mahApratihAra batAvavAnuM TUMkuM rUpa A che ke e jUdA jUdA haiddA jevA ke " mahAmAtya-- pratihAra ' batAve che te kahI zakAtuM nathI. 4 bheTale mahattara athavA mahattama prAgvA jJAtIya 1 A TUI 35 zA bhATe he te hevA huM asamartha dhuM. 7 bheTale vRttiH athavA vRttam 8 hAya jyotiSa 5 rauta 10 vAMyA bhumI sImA 12 mehara ne saMbhava che. 97 For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 39 tathA bhUharaDA grAmo[ me ]pi bhUmikha[ -x ]Da 1 saMkhyAyAM vR0 pAza 100 zatamekaM / asya patarUM trIjeM 40 ca AghATA[ yathA ] pUrvato ghAMTelANAgrAmasImAyAM sImA / dakSiNato samaDIyA grAma sI41 mAya [ A ]m [ sImA ] / pazcimato tathA grAmIyavahaNisImAyAM sImA / utatparato sIvalIyA42 vahaNisImAyA [-]sImA / evaM caturAghATavizuddhA bhUmi svasImAparyaMta [+]ya43 thAprasiddhaparibhojyA gRhANA [+]pallaDIkAsametA khalakaka [ c .. ]chaka bhUmI 44 sahitAH akarA nirmalA gopathagopracArasametA udakapUrvadharmeNa pada45 tA / [||]essaa vApI tathA prapAca du0 mAdhavena sadaiva bharaNIyA / vApI[+] tathA prapA[1] ca46 du0 mAdhavena bharamANena satA epA bhUmI Sa[ khaM ]DacatuSTayasaMkhyAkA AcaM47 drArkakAlaM yAvata[ t ] saMtAnaparaMparayA bhoktavyA bhoktAraNIyAzca // jAnIhidattAni 48 purA nareMdra dAnoMni dhrmaarthys[sh]skraanni| nimAlyavaMte pratimAni tAni ko nAma 49 sAdhu[ :x ]punArA dedIta / atrAH sAkSi // vAma zrIsomanAthadevIyasthAnA0 durvAsu // zrI. 50 visaDhezvaradevamachi[ Dhe]tyasthAnA[ na ]pati vimvalaja zrI kedAramaThetyasthAnA0 va(bra )majA / de. 51 vI zrI kapAlezvarIstA[sthA ]nIyA sthAnA0 kSadajA sthAnAvyo lAzAsutayo0 vedA I[ ? ]kSA A52 lAsuta I[ ? ]kSA sAvadeva / (brahmapurIya I[ ? ]kSA / disikesisuta0 I[ ? ]kSA0 cha DA / tathA vA[brAhmaNa 53 mada[ dhusUdanasutapaMDita0 somaravi mahAjanamoDha zreSTi:" nAnasuta0 zreSTi0 sUpA / kalya0 zre54 STiHkhetA / prAgvA0 zreSTidharaNiga zreSTi0 kudAsuta0 gAMdeva / gUrjaH mahAjana thra [-+ ]STiH 55 yajake // kUpaM khalakaM kastha[ ccha ]kaM gopathaM gopracAraM bhoktavyaM ca // dUtaH svayaM // dharmavahi56 kAyAM saMcaritaM cAjJAtaM // cha // zrIH / / 7 // 1 vAMce ditA 2 ahi ze pATha che te jaNAtuM nathI. 3 chaMda IndravajA hamezanuM vAMcana vAnIdra che. 4 pAyo narendrairdAnAni 5 vAMyA nirmAlyavAnta0 6 59 na hotI te| bhane pachI tamAthI ta ne sudhaare| cha 7 vAmAnasthalI ne ma dhu 35 vAma yuche.8 meTale sthAnAdhikAri athavA sthAnApati (sthAnapati ne ma) tenA 5chInI patibhA cha tebha. theTa hAya yogin 10 dhurUpanI nila bhUkSayA samaya che. 11 ma&i are nIyaya bhAra yA paay| zreji ra merAgvATa. 13 eTale gurjara athavA vadhAre saMbhavita mugaMra 14 A visarga adhuro kotarele che; mAtra tene nIcenA bhAga barAbara ketare che. For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra bhASAntara-sArarUpe nIce pramANe tArIkhathI lekhana AraMbha thAya che-zrImAna vikrama rAjAnA kALa pachI saMvata 1266 mA varSamAM ane kika mArgamAsa zukalapakSa 14 ne guruvAre; athavA saMkhyAmAM vikama varSa 1266 varSa ane siha saMvata 96 varSe laukika mArgamAsa sudi 14 ne guruvAre; upara kahelA saMvata, mAsa, pakSa, dina ane tithie Aje aNahilapATaka prasiddha zaheramAM ane tyAra pachI te nIcenI vaMzAvalI Ape che - paramabhaTTAraka, mahArAjAdhirAja ane paramezvara zrImAna mUlarAjadeva (pahelo) (paM. 5) tene pAdAnudhyAta 5. ma. 5, zrImAn cAmuMDarAjadeva (paM. 6) hato. tene pAdAnudhyAta pa. ma. pa. zrImAna durlabharAjadeva ha. (paM. 7) tene-pAdAnudhyAta pa. ma. pa. zrImAn bhImadeva (pahelA) (paM. 8) hato. tene pAdAnudhyAta 5. ma. pa. railokyamallanA upanAmavALe zrImAn karNadeva hatA. (paM. 9) tene pAdAnudhyAta pa. ma. pa. avatinAtha ane varavarakAno parAjya karanAra, siddhacakravatinA upanAmavALe zrImAn jayasihadeva (paM. 11) hatuM. tene pAdAnudhyAta viSNu bhagavAna sarakho prauDha pratApI, zAkaMbharInA rAjAne parAjaya karanAra 5. ma. 5. zrImAna kamAra pAladeva (5. 13) hatA. teno pAdAnudhyAta kaliyugamAM rAma jevuM niSkalaMka rAjya karanAra, ane jeNe sapAdalakSa dezanA rAjA samApAla pAsethI khaMDaNI lIdhelI te 5. ma. pa. zrImAnuM ajayapAladeva (paM. 15) hatA. tene pAdAnudhyAta kavinA durjaya rAjA nAgArjunano parAjaya karanAra 5. ma. pa. zrImAna mUlarAjadeva (bIjo) (paM. 17) hatuM ane tene pAdAnudhyAta 5. ma. 5. zrImAn bhImadeva (bIjo) (paM. 19) abhinava siddharAjadeva nAmadhArI sAkSAta bAlanArAyaNa(viSNu )ne avatAra che te hato. rAjA bhImadeva 2 bIjAnA rAjya samayamAM jyAre teno pAdapakvopajIvin mahAmAtya zrI ranapAla (5. 2) rAja madrAne lagatAM samasta kemI ane bIjAM khAtAMonI dekharekha rAkhato hatoH ane pitAnA dhaNInI prasAdIthI prApta karela saurASTra maDalano upabhega (5. 22) vAmanasthalI zaheramAM potAnA pratinidhi mahApratihAra semarAjadevadrArA karato hate. ( paM. 23) jyAre (5. 23) mahattara athavA mahattama zrI zaMbhanadevanA kuLa sahita pAMca kuLanI anumatithI nIce pramANenuM dAnapatra jAhera thayuM hatuM (paM. 25) - prAgvATa jAtinA vAlaharAnA putra mahipAle, ghaTelANa gAmanA (paM. 26) dakSiNa bhAgamAM vApI karelo ane prapA paNuM karAvyo che. ane nAgara jAtinA pArAzaranA putra mAdhavane ghaTTalANA gAmamAMnA (paM. 28 ) vApI sAthe joDAeluM 50 pAzanuM (5. 29) khetara apAyuM che. tenI sImA-pUrvamAM sumacaDanuM khetara, ne seSaDI nadI (5. 30 ); dakSiNamAM paNa SaDI nadI, pazcime zaitadagarbhanA kabajAnuM khetara ane uttare rAjamArga che. vaLI (pa. 31) gAmanA uttara dizAnA bhAgamAM vAyavya khUNe AveluM prapAkSetra jenI bhUmi 100 pAza (. 33) che te bIjuM khetara paNa ApyuM che. tenI sImApUrve rAjakIya bhUmi; dakSiNe mehara sayAnuM khetara, pazcime bhaharaDA (paM. 34) gAmanI sImA ane uttare vahaNinI sImA che. tema vaLI AkavalIyA gAmamAM uttara bhAgamAM eka khaMDa dhAnya utpannavALuM 100 pAzanuM khetara ApyuM che (5. 36) tenI sImA-pUrvamAM sAkalIyA (paM. 37) gAmanI hadaH dakSiNe varaDI gAmanI hada; pazcimamAM dhaTelANA gAma jatA mArga (paM. 38) ane utare vahANa che. che. 78 For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 gujarAtanA aitihAsika lekha tema ja vaLI bhUharaDA gAmamAM (paM. 39) eka khaMDa nipajavALI 100 pAza bhUmi ApI che. tenI sImApUrve ghaNelANa gAmanI hada; dakSiNe samaDIyA gAmanI hada; pazcime gAma vahANanI hada ane uttare sIvalIyA gAmanI vahaNinI hara che (paM. 41) A vApI ane prapA (paM. 45) ne lagatuM kharca mAdhavane zira che ane tema thAya tyAM sadhI mAdhava ane tenAM saMtAnonI paraMparA A cAra khaMDa nIpajavALI jamIna bhegavI zakaze. "[ pachI 47 paMktimAM AzIrvAdAtmaka ane zApa ApanAra eka zloka che. te pachI dAnapatranA sAkSIonAM nAmanI yAdI ApelI che, jemAM temanAthadevane sthAnAdhikArI athavA sthAnapati durvAsu, viMThezvara devanA maThane sthAnapati vimpalaja (paM. 50) kedAra devanA maThanA sthAnAdhikArI brahmajA, kapAlezvarI devanA maMdirane sthAna pati kSada jA (paM. 51 ) brahmapurI gAmanA IkSA (?) (paM. para) prAgrATa zreSThi gharaNIga (paM. 54); ane gurjara mahAjana ane zreSThi yajakanAM nAmeno samAveza thAya che ]" vApI khalaka, kaththaka athavA karachaka, gepatha ane gopracArakSetra (ca) bhegavaTAnAM che (paM. 55) dUtaka kadAca semarAjadeva pite ja che ane dharmavahaMkAmAM takathI AjJA amalamAM mUkAI che ane trAMbAnA patarA para AjJApatra lakhAye che (paM. 55)" For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuM 163 zrIdharanI devapATaNa prazasti vikrama saMvata 1273 vaizAkha suddhi 4 zukravAra (I. sa. 1216 eprIla 22 zukravAra) "nIcenA lekha, karnala TADhe peAtAnA tenI TrAvelsa ina vesTarna InDIA' graMthanA pRSTha. 513 ane pachInAmAM ane mI. pAsTansa jarnala. mA~. brA. raoN. e. seA. vA~. 2. pRSTha. 16 ane pachImAM jenuM avalAkana karyuM che te ja che. A banne lekhakeAnA kathanAnusAra te verAvala najIka devapaTTana ke seAmanAtha pATaNamAM kAjInA ghara najIkanA staMbha upara jaDayA hatA. hAla, je zilA upara te kotarAyA che te te zaheranA meATA daravAjAnI jamaNI tarapha kahvAnI divAlamAM bAMdhelI che. karnala ToDa ane mI. pesTansa banne mI. vAghane eka vidvAna jaina dharmagurunI sahAyathI ane rAmadatta kRSNudatta purANIe samakSa banAvelI nakala pramANe taiyAra karelA lekhaneA tarajumA je kahevAya che te Ape che. mI. vAdhananA tarajumA aNuhilavADanA caulukaya nRpAnA saMbaMdhamAM parama AzcaryakAraka TIkAothI pUrNa che, jene subhAgye thADuM ja dhyAna apAyuM che. A hAlanI AvRtti svargastha paMDita girajAzaMkara sAmaLajIse taiyAra karelAM rampiMga pramANe raju thaI che--je mI. vI. jI. ejhAe prathama kahelA prasiddha karyAMne akSarAntara, gujarAtI tarajume ane teja bhASAmAM keTalIka samajutInI nAMdha sAthe pragaTa karavA melelI. rambiMga mujaba zilAnuM mApa 30 IMca pohaLAImAM ane 27 iMca laMbAImAM che; pAMca iMcanI jagyA nIcenA cheDApara khAlI mukI che. uparanA DAbI taraphanA AmAM eka TUkaDo bhAMgI gayA che. lekhanA antamAM IjA thayelA bhAgeA vadhAre moTA thatA haiAvAthI jamaNI bAjumAMnI ghaNI paMktionA moTA bhAga aSTa athavA pUrNa bhuMsAI gayA che. kArIgarI ( kRti) sArI che. pahelI paMktimAM anusvArane, traNa adha caDhDhAthI AvRta karI ati alaMkArita karyAM che. tenA sauthI uparanA adha cakrane mAtrAne maLatA eka lITA joDelA che evA ane e svasticihna che jemAnuM bIjuM svastika che. pahelAnuM nAma mane jANItuM nathI. mathALe e nAnAM cakravALA ane madhyamAM eka cakravALA ane nIce lagADelA trikAvALA laMbacArasa che. lipi 13 mI sadInI sAmAnya devanAgarI che. jU e n ane v nuM kArya kare che. ane yU, va, " nI joDaNI acUka kaya, sva, ane gha thaI che te jANavuM joIe. 45 mA zleAkamAM hAlanA gujarAtane maLatA gUrjarAtrA e navAI pamADe teve zabda che. te sultAnamAMthI suratrANu ane ghajhanavamAMthI garjanakanI peThe gujarAta zabdamAMthI manAvI hAsyo che. gujarAta e kadAca gurjara athavA gurjara jAtinAM nAmane erebIka samUhavAcaka pratyaya At umerI thaelI mizraNa kriyA che. pahelA ane chellA zabdo sivAya lekhanuM--je AkhA chaMdobaddha che--tenuM lakhANa nIce pramANe cheH-- (1) maMgala, kSeA. 1-3 paheleA zivanuM parabrahma sAthe abhijJAna karAvI tene uddeze che. (2) kSayanA asahya vyAdhimAMthI mukti arthe indue karelI maMdiranI ane seAmanAthanagaranI prazasti, aaa. 4-5 ( 3) ahilavADanA caulukaya nRpAnI ane vatrAkula vaMzanA amuka purUSonI prazasti kSeA. 6-5 1 e. I. veA. 2 pA. 437 DaoN. jI byuhura ane vajezaMkara jI. ejhA For Personal & Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 gujarAtanA aitihAsika lekha (4) devapaTTanamAM ghaNAM maMdira bAMdhanAra vi. saM. 1273 mAM varatrAkula vaMzanA pratinidhi zrIdharanI prazasti. . 26-51 (5) vimala ziva (2) muni, je zaivene dharma gurU athavA maMdirano guru hatA ema jaNAya che tenI prazasti . para-57. (6) kavitAne (kAvyo) hatA,-jenuM nAma khavAI gayuM che tenI jANa navAM maMdironA aritatvakALa mATe prArthanA ane temanA zilpi(nAma khavAyuM che)nI jANa le. pa8-60; ane tithi. - caulukya nRponI prazarita ApaNane navuM kaMI zIkhaDAvatI nathI. 16 mA zlekanA pahelA pAdamAM bhaMgANathI bhImadeva 1 lAnuM nAma nAza pAmyuM che te sivAya mUlarAja 1 thI bhImadeva sudhI sarva rAjAenAM nAmo temAM che teonuM varNana lagabhaga pUrepUruM hameza mAphaka che. phakta eka ja aitihAsika hakIkata (le. ra3) jaNAvelI che ke bhImadeva 2. e meghavani nAmavALo semezvara maMDapa athavA zivanA maMdirane joDelo maMDapa bA. varatrAkula vaMzanuM varNana vadhAre agatyanuM che . 7 me ApaNane jaNAve che ke tenuM vaidikagotra zAhityanA gotranuM hatuM ane tenuM sthAna (raheThANa) nagara eTale uttara gujarAtamAM vaDanagara hatuM. A jAti( vaMza)mAM eka dhama jozI UyAbhaTTa hata (slo. 7-8) jenA AzIrvAdathI mUla eTale mUlarAja. 1 lA nRpe indranA vakSasthaLamAM iSa upajAve tevuM zatruothI mukta cirakALa sudhI rAjya karyuM. kadAca Ane artha e che ke yAbhaTTa mUlarAjane jozI ke rAja jozI hatuM. A mANasane mAdhava, lUla, ane bhAbha traNa patra hatA, jeone nRpe tenI sakhAvatonI dekharekha, ane vApI, kapa tathA taDAganA khodakAma tathA kuTTama (Azraya gRha), vidyA maTha, prAsAda, satrAlaya, sauvarNavaja daMDa, kamAna, bajAre, nagare, gAme. prapA ane maMDapanAM bAMdhakAma sepyAM hatAM ( bleka ha-10). cAmuMDa nRpe temanI tarapha kapa batAvavI cAlu rAkhI ane potAnA pitAnA mitra maDAmaMtri mAdhavane kahezvara gAma ApyuM (zloka 12) varatrAkula vaMza UyAbhaTTanA bIjA putra bhUlanI saMtatithI AgaLa cAlu rahyo hato. lalane eka pUtra hatA je bhAbha athavA bhUla (?) paNa kahevAto (le. 24) ane je bhImadeva 1 lAno mitra hato. bhAbha-lUlane "jayasiMhane priya mitra" ze bha avataya (ple 25). tene putra vizva kumArapAlane nimelA saciva thaye (zle. 25) ane reDiNI sAthe lagna karyuM. teNIe kumuda vikasAvanAra Indu samana nija vaMza vikasAvanAra ( zloka 26 ) ane zrI bhIma eTale nRpa bhImadeva 2 nA rAjapuruSomAM mAna pAmelA zrIdharane janma Apyo ( zloka 27), te pachI kavi A purUSanI ati mahAna stuti kare che jenI sAthe DIka dekhItI aitihAsika hakIkata maLelI che. 40 mo leka ApaNune jaNAve che ke zrIdhare ghaNI vakhata lagna karyuM hatuM ane tene sAvitrI, lakSmI ane saubhAgyadevI traNa patnIo hatI. 42 mAM loka pramANeH " zyAma tamAla vRnA vana samAna mALavAnA yuddhanA mAtaMgenA gaNathI kaMpita dezane tenA maMtra (eTale tenA naya ke maMtra) nI zaktithI punaH rithara karyo ane nija baLathI zrIdevapaTTananuM rakSaNa karyuM." A hakIkatamAMthI jaNAze ke teNe tenA nRpane, rAjA anavarmana sAthenI vipattiomAMthI chUTavA koIka rIte sahAya karI, je arjunavarmana rAjAe I. sa. 1216 pahelAM keIka samaye gujarAtano bhaMga karyo hate. ane bIjI hakIkata e paNa jaNAze ke te pote devapaTTano su ( hate. pAchaLanI hakIkata pachInA bIjA zlokamAM paNa sUcavAelI jaNAya che. jyAM nakkI kaheluM che ke " zrIdhara je killAne garva have teNe jagatanA pralaya samaye taTane reta chela karatA uMcA caDhatA sAgaranA taraMge samAna, tenA caraNanI gati mAtrane vegathI parvatane bhaMga karanAra, bhUmi maMDaLane be bhAgamAM bhaMga karanAra vIra hammIranI senAne ati tRNa samAna karI nAMkhI." For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharanI devapATaNaprazasti 103 vIra hamIra" badhA musalamAna senApatimAMne eka hatuM, jeNe eka karatAM vadhAre vakhata caDhAI karIne bhImadevanA rAjya samayamAM gujarAta TuMka samaya mATe jiluM. rAjanItimAM ane yuddhamAM A vijaye keTalA mahAna ane agatyanA kharekhara hatA e zaMkAspada ja rahevuM joIe. kAraNake prazastio racanArathI nAnAnuM moTuM (atizayekita) thAya che. zloka 44 ApaNane jaNAve che ke zrIdhare somanAtha pATaNamAM rehiNI svAmInA sthaLe pitAnI mAtAnI yAdagIrI mATe viSNune arpaNa karelAM be maMdira baMdhAvyAM. ane eka zivanuM maMdira pitAnA pitA vallanA nAmathI baMdhAvyuM. bAkInA zleka eTalA badhA kharAba thaI gayA che ke temanA lakhANuM mATe kaMI khAtrIpUrvaka kahevuM azakya che. vi. saM. 1273, vaizAkha zudi, 4 zukravAra, e tithi chephesara jekebInA Tebala (kaThA) pramANe (e. I. vaoN. 1 pRSTha 403 ane pachI) I. sa. 1216 eprIla 22 zakravAra sAthe maLe che. For Personal & Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 ..... .... .... : zivAya // manomanyAdibhUmyaMtatatvamAlAvalaMbanaM / upA. ___ smahe paraM tatvaM paMcakRtyaikakAraNaM // 1 // ' viyadvAyurvahirjalamavaniriMdurdinakarazcidAdhArazceti tribhuvanamidaM yanmayamabhUt / sa vaH zreyo deyA ... ranAthaH suranadI sarUpAM vibhrANaH zirasi girijAkSepaviSayaH // 2 [ // ] puSNAtu sphuradabhravibhrabhabhRtaH kRSNasya vakSaHsthalakhatkaustubhakAMtibhiH kavacitA lakSmIkaTAkSAvaliH / yA saMbhogabharAlasA tanuta .... janyavinyAsabhUrdAridrumadAvapAvakazikhAkArAnizaM vaH zriyaM // 3 [ // ] zrIsomanAthAyatanasya rekhA bhUmerivoAguliratra bhAti / ananyasAdhAraNazobhametatpuraM purAreriti sUcayaMtI // 4 [ // ] mahIvadanapaMkajaM bhuvana ____ bhUSAvidhinidhiH sakalasaMpadA tripuravairiNaH sammataM / tadetadatiduHsahakSayavinAzasiddhau purA zazAMkaracitaM puraM jayati vAridheH sannidhau 5 [1] asti svastimadaMbujAsananibhairadhyAsitaM yajvabhiDUM. madhyAmalitA -lAMvaratalaM sthAnaM trayIkelibhUH / abhyarthya dvijapuMgavAnnagaramityardaiducUDAmaNiH / prAdAdaSTakulAnvayAparacatuHSaSTaya svatuSTayai ca yat // 6 [ // ] zAMDilyAkhyodapravaMzAgraketurgatriM khyAtaM nAma vastrAkulaM yat / UyA.... ... .... TTA devayustatra jajhai devajJatvaM yasya sAnvarthamAsIt // 7[I]" yadIyAzIrvAdairamarapatikArpaNyajanakaM bhunakti smAyatta nihataripurAjyaM cirataraM / nihatya mApAlAnaNahilapure mUlanRpatiH prabhutvaM tatputreSvakRtasukRtArthavyavasitaM // [1] gaMgApravAha.... .... ... pratimA vabhUvustasyAtmajA mAdhavalalabhAmAH / te mUla. rAjena puraskRtAzca bhagIrayeneva yazo'vataMsAH // 9 [ // ] vApIkUpataDAgakuTTimamaThapAsAdasatrAlayAn sauvarNadhvajatoraNApaNapuragrAmaprapAmaMDapAn / kIrtizrIsukRtapradAnnarapa 1 oM namaH zivAyaH gema pAsI // pUre. cha: anuSTubha. 2 , ziri-bhAtrI // puure| deyAtparamasura-(va. ga. sI.) 36, zAsavisita-pAtI mAmAM pAMyA-tanutaTe saujanya 471, pati-bAMyA vorDAguli 576 pRthvI-bhAlI sabhAmA vAyo bhuvanavAsa-(va.sa.me.) hai , zAImAti -pAsI // // dhyAmalitAmalA cUDAmaNi ; pachI vizama vita 26 are| 74, zAlinI- pakSI yA puure| UyAbhaTTo;-UyA (va) dya bhUsathA-( 4.ga. mA.) zipariNI , ati - yazovataMsAH nA savaya 26 4. For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 10 11 12 14 zrIdharanI devapATaNa prazasti taH zrImUlarAjastribhistairayAsanibhairvyadhApayadayaM caulukyacUDAmaNiH 10 [ || ]' yadyAtrAsu turaMgamoddhurakharaJjanakSamAmaMDalakSodacchannadigaMta - maMvaramabhUdekAtapatrAkRti / AzAkuMjarakarNakoTarataTIrapyu cagaMDopalA.... bhidAnaH paTahadhvaniH kSitidharazreNISu vabhrAma ca // 11 [ // ] tasminbhUbhuji nAkanAyaka sabhAmadhyAsite bhUpatiH pratyarthikSitipAlazailakulizazcAmuMDarAjo'bhavat || prItyAgrAmavaraM dadau nija piturmitrA ya kanhezvaraM yaH zrImAdhavanAmadheyakRtine tasmai mahAmaMtriNe // 12[ // ] yasyottuMgaturaMgatAMDavabhavaH pAMzUtkaraH saunikaH svaH sImAsu marudgaNAbhayamahAvapraprakArobhavat / zakreNAsura f kaprazamanaM dRSTvA tuSTA ... tmanA niHzaMkaM nidadhe zacIkucataTe cetazvireNa dhruvaM // 13 [ || ] * tasyAtmajastadanu durlabharAjanAmA yasyArirAjamakaradhvajazaMkarAkhyA | pRthvIM vabhAra NitabhadrapIThaH 14 [ // ] tadamu paripaMthi tadanu **** ... jobho bhUrbhuvaH svastritayapaThitakIrttirmUrttimadvikramazrIH / yadarinRpapureSu sthUlaktAphalAMkA mRgapatipada paMktirlakSyate catvareSu // 15 [ // ] kSoNIca khatpratApapratihatani 13 khilArAtirAjanyasainyaH / tasmin devAMganAnAnniviDataraparIraMbhabhAji kSitIze karNaH kIrNAbhiyAtirbhuvamabhRta bhuje bhogibhRnmasareNa || 16 [ || ] tasminna .... rabhUjjayasiMhadeva ? | yasya kSapAka cha ....rakapratimallamUrttiH kIrttirjagatsu narinartti naTAMganeva // 17 [ // ] pANaukRtya jayazriyaM kSitibhujAmagre samagrAM mahImekaccha paricchadAM vidadhatA vIreNa vi. ritaH / yenArAtinRpA saMkSkSubhi vRDhAbhirmRzaM [ sahyabhuvanAsi jaya 1 chaMha, zAhU viDDIDita-vayo narapati: - ( va . ) 26, zAhU viDDIDita-Na(1. ga. 1.) kotara lUjha che - ( 1. 1. mo.) u 76, zAhU viDuIDita-kandezvare bhUkSa he - (1. ga. mA. 4 76, zAhUtrinIti - zakreNAsura goSTika - ( va . ) goSThika vAle pachaM, vasaMtatilaparipathiziraH kirITaratna zrRticchuritazoNita (va. ga. . ) 66, bhAvinI - yo sthUla muktAphalAMkA - ( 1. 1. o. ) 76, dharA . . . zakre pachI caMdrakAMte ... [1] vAnmatsareNa - ( 1. ga. go.) yA prasiddha sUjhI karNonityA sudhAre, vasaMtatikSA - va... tasminna pachI . ], vAya kSapAkarakara - ( pa. ga. mI. ) thi [ mRta ... ... For Personal & Private Use Only 105 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 gujarAtanA aitihAsika lekha 15 taurvasaMnibhasamutkSepaH pratApAnalaH // 18 [1]' tasminnupeMdratvamanupravRtte trailokya rakSAkSamavikramAMkaH // lokaMpRNairAtmaguNairaralaMdhyAH kumArapAlaH prababhUva bhUpaH // 19 [ // ] yadari .... ..... ..... sa .... [ta ... prasRmarapaTuko16 ... .... .... lAloDhadikkaH pratApaH / kathayati ghanaphenasphArakallolalolaM jalanidhijalamadyApyutpatiSNu prakAmaM // 20 [1] AkhaMDalapAGgaNikeca tasminbhuvaM vabhArAjayadeva .... .... ... ....tarupakAMDAnuvApa yo ... .... naigamadharmavRkSAn // 21 [21] yatkhanadhArAjalamagnanAnA nRpeMdravikrAMtiyazaH prazastiH / vabhrAja tatpuSkaramAlikeva zrImUlarAjastadanUdi. yAya // 22 [ ] [ tasyAnujanmAjayatikSitIzaH ] zrIbhImadevaH praSita pratApaH / a18 kAri somezvaramaMDapoyaM yenA'tra meghadhvaninAmadheyaH // 23 [1] lUlAtmajaH samajaniSTa viziSTamAnyo bhAmAkhyayA subhaTabhImanRpasya mitraM [ / ] lUlA ... vajIvana .... .... .... patisabhArNavapUrNacaMdraH // 19 ... ... ... ... ... 24 [ // ] tasyAbhavadbhuvanamaMDalamaMDanAya zobhAbhidhaH priyasuhRjayasiMhanAmnaH / yasyAtmajaH sacivatAmadhigamya valla : sa[ mmAna ]yAM suciramAsa kumArapAlaM // 25 [ // ] athopa ... ... ... hiNImumAmivezaH kama20 ... ... ... ... lAmivAcyutaH / ajAyatAsyAM kulakairavAkara pravoSakaH zrIdharanAmacaMdramAH 26 [ // ] kSIrodapUraparipAMDurapuNyakIrtinIrogameSa puru ... pa mAtanoti / ... ... ... namaMtrazaktiH zrIbhImabhU21 patiniyogijanaikamAnyaH 27 [27] AzIH paraMparA seyamUyAbhaTTasya tAyate [1] caulukyavastrAkulayorAkalpaM prItirakSatA // 28"[1] kAtyA caMdrati tejasA ... ___ ... ... ttAnapadAtmajatyakhi 1t, an efaalsa-4. 1. mA. pAye cha vistA (syA ) ritaH nRpA ... ra - Ni ... 2 cha, pati 37.6, mAlinI- yadaripureSu vyAghravitrAsavAta-(va. ga.mI.) 47, pati- rAjadeva bhUpaH / ucchArayan bhUpataraM 5 , ti jati-prathama pAsa gha bharapaSTa cha. 7 76, pasaMtatikSa-lUlAkha( khya) yAtu bhavajIvana pUrNa kumbhaH zrIbhImabhUpa- (pa.ma. mI. ) mA prasita lUlAtmajabhAMthA mUlAtmajaH sudhaare| 2 cha. , paIsA pA saMtatisa-sucira bhane saMta bhAva cha; sAthe 16 nI saMjyAnA maanobhere| 55 zayA. zastha- athopapeme dayitAM ca ro. hiNI-(va.sa.mA.) 107 vasaMtatiba-puraSAyuSamA, bhUpAlarAjaparinatanamaMtra-(pa..me.) 11 7, anuna seyanayAbhUdazvatAyate [ navyAbhUdiva dazyate-[4. 1. mI. ] For Personal & Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 23 24 26 27 28 zrIdharanI devapATaNaprazasti lasaMpattyA dhanAdhyakSati / [ vRttyA ] sAgarati prabhAvavidhinAnityaM viraMcatyasau kIrtyA rAmati rUpasuMdaratayA kaMdapati zrIdharaH 29 // 29 [ // ] niHsImasaM gurubhirnibaddhaH / saujanyanI - .. purANaH // 30 [ // ] ropi na kAmAriri pakAmadhenumukhyAH sa mastajanavAMcchitadA bhavatu / kiMtvasya saMtyabhayadAnavazaMvadatvavismeravaktravinayapramukhA vizeSAH || 32 [ // ] jaMbAlastuhinAyate [ pikatatiH zrI rAjahaMsAyate ] [ kAliMdI ] dAyate haragalaH kSIrodavelA ... 25 yate / zauriH sIradharAyate'janagiriH prAleyazailAyate yatkI supayasyate kSitigavI rAhuH zazAMkAyate // 33 [ // ]' nirmAlyaM [ caMdradevo ] ... kSIrodaH pAdazaucAmR tamacalapatirdehasaMvAhapaMkaH / ucchiSTaM pAMcajanyaM surasaridamala ... *** ... ... . ... ... svedatoyodayabhIrityevaM yasya kIrte svayamakRta nutiM soma ....[ 34 ] ... sI triloka mAlokya ... ranidhirunnata satvasImA jAgarti cAsya hRdaye puruSaH zrIdharopi na vaikuMTha: sarvajJeopi na nAstivit / Izva[ // 31 // ] ' [ trAnizaM vibudha ] pAda 1 saMkIrNanivAsamasyAH [ ] vedhA vilakSa stutimAtatAna tavAsti nAnyAsadRzIti nUnaM // 35 [ // ] asau vIro dAntaH sucaritaparispaMdapariNavagirAM kopi sukRtI [ / ] amuM pUrve ja subhagaH ... .. nmanyakhila guNavistAramadhuraM nunAva svacchaMda vimalAbhava vAlmIki - rasakRt // 36 [ // ] yadIyaguNavarNanazravaNa kautuko cchedayA / gamA / manaH kimiva rajyate ....nucitavaMdibhirveghasaratadasya kavimAnibhirna ca caritramudyotate // 37[ // ] digdaMtAvalakarNatAlavilasattatkubharaMgAMgaNe yatkIrtti [ madamatta nRtyati [ ] rodaH kaMdarapUraNa 1 46, zAhU viThIDita - mukttayauttAnapadA0-- (1. ga. o. ) 246, vasaMtilA -- niH sImasaMpadudayaikanidhAnaheturAkalpamAnajanatAguru0 - ( va. ga. zrI. ) u 76, manuSTul-- 0rindropi na ca vRtrahA.( 1. 1. o. ) 4 chaM:, vasaMtasamma 576, zAsaviThThIDita. kaliMdI jaladAyate . - ( 1. 1. / . ) 176, 2062 / . - caMdradevo raghupatiracitaH setubaMdha: praNAlI - ( 1 . ga. o. ) kIrte: - - - somanAtho'tizraddha - (1.ga.o.) 776, upannati. - ( yatkIrtyAnAzu ) dvayasI (si ) trilokImAlo - ( pa. ga.) vAMyA vilakSa:- 8 74 zimarizI 876, pRthvI vAzI migamAna. - (9.21. All.) all gegiaa. kamala - - layatA - ke. 80 ... ------ For Personal & Private Use Only ... 107 ... Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha ... praNayinI niH zaMkamAtmabharimidaMtI tamasAM kulaM kalimalapradhvaM__ sabaddhotsavA // 38 [ 1 ]' lokAlokAlavAlA jalanidhisalilAsikta[ muktA vahaMtI ] [ zaMbhormUrddhA ] valaMvinyakhilaguNamaya31 ... ... ... raMkuraiH kIrtivallI yasya prAleyabhAnupravikacakusumodAratArA parAgaidikcakraM vyApayaMtI jayati phaNipatiprAMzumUlAjagatyAM // 39 [ // ] ... ... sAvitrIlakSmIsaubhAgyadevyAkhyAH [1] 32 ... ... ... icchAjJAnakriyAkhyeyA yadvadIzasya zaktayaH // 40 [1] tAbhirbhuvanavaMdyAbhiH saMdhyAbhiriva vAsaraH [1] [ zrIdharaH zobhate zazvallokavyApyekadIpakaH // 41 ] ... [ mAlavatamAla ] vanAyamAnasenAgaja... ... ... prakarabhaMguritAM bhuvaM yaH [1] [ bhU ]yaH sthirAM sapadi maMtraSalena kRtvA zrIdevapattanamapAlayadAtmazaktyA // 42 [ // ] pralayajala. dhivelollolakallolalolaM ... ... ... saMpiSTasai [] dalitadharaNi34. ... cakraM vIrahamIracakraM bahutRNamakarodyaH zrIdharo durgdrpH||43[1]" mAtuH - kaivalyahetormuraripubhavanaM rohiNIsvAminAmnA ... kezavAdyaH [ / ] nAmnA tA ... ... ... tasya tadvacchivabhavanamapi ... ... ...[ dhAma ] zrImacchi___vasya pratihataduritaM kAritaM bhUrizobhaM // 44 [ 1 ] vallo dauvArikobhUda ... ... ... ... gUrjarAtrA nijanipuNa36 ... ... ... guNai sUnunA.......[1] [ yene[ ha ]zrIdharIyo ha ] ramagara pade yojitastasya nAmnA prAsAdaH zrIdhareNApyayamavanijayaH kAritaH .... ... [45] ... ... ... dhanastomAJcamatkAriNaH 37 kiMcicchInRpanAyikAbhirabhita ... ... ... [1] gIrvANAdhipacA [pasA] daramahAratnasphurajyotiSAM naite merUmahIdhara ... [ // 76u] mA dvijavRddhibhAjaH 38 ... ... ... samAnadIrghAH saguNAH ... [1] ... ... ... mAhezvara vyAkaraNopamAnAH / / 47 [1] ... ... ... ... ... ... [ / ] ... ... ... ... vaizeSikA iva // 1 , za vaalsd-. matta( vAravanitAtalyaMpadA ).-(..me.) 2 chaMda, khava. 3 cha anuSTum (tasya patlyastu ) sAvitrI (.sa.mA.)47, saMtati : uttAbamAlavata0-(.. so.) hAya uttAla vAyavU naye bhaMguritAM vudaMya / sUryaH sthirA(2) bhUkSayI (4. 1. me.) 574, bhAlenI-caraNa dharaNamAtrApAtasaMpiSTa0-4.ga. mA.) 1,khaya-nUnaM ----- mabhito maMdira ke.(4. . sI.) mapi ---- jayAkhyaM (va. A. me.) 7 cha, 052.- bhadarigiri ------ - - dAkRSTA gurja - (va.sa.sI.) : guNaiH OM -(... sI.); sUnunAtmAligamyaM kAritaH zaMkarasya - (4. ma.sI.) 874, zati pahRtadhana; ta:-krIyakuTyAMtarA mahIdharaH zazidazAmAkAra (pa..me.)97, Gold - dvijAttobhUdvija; tArakA mAhezvara-4. 1. sA.) For Personal & Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 40 41 42 43 45 zrI 47 ... ... ... ... ... [ kathAzrayAya maThaM vi cetaH // 51 [ // ] atha ka ... ... [ 1 ] ... rgAH satata vihita dhUpodbhUtadhA zrIdharanI devapATaNaprazasti . dUre prasarapariNate ... 003 bhUpAlakulasadgu ruH [ / ] ... jImUtavAhama [1]... ... ... thamavi daivAdAgataH . ryasyAMhipUjA vi[ SiH ] [ yAvadvANI viharativi [ e ] ... ca pAdapa ... ... ... ... !! 48 [ // ] cittavRtti munayo yathA 49 [ / / ] 'bi .... [ / ] aMgIkRtA [1]... .[1] ... pAvano yatipati 44 siMdhu: [] [ tadAdirvimalazivamuni ]rmmAnanIya [ naveMdu: ] // 55 [ // ] ... ... jaladhi *** ... ... ... [ // 56 // ]'... [ niH zeSapASaMDi mRNAlakhaMDa : ] [ bhaktyAsya tuSTaH pratipannadarpaH] [prazastimetAmayamuddadhAra ] // 57 [|| ] deg yAba 46 dviSNorurasi ... tA ..... ... ... . 'dete || 10 [ // ] ' .. .. [ // 53 // ] ' ... zrIdhareNa [ / ] [ // 52 // ]* For Personal & Private Use Only kSaNikamata mahAvyAla vena prAsAdAH ... sUtritAH zubhAH / likhi.... ...[ // 60 // ] zrImadvikramanRpasaMvat 1273 varSe vaizAkha zudi 4 zukre[ niHSA ]ditamitizivamastu // cha // maMgalaM mahAzrIH // ... 1198 [1]deg [1] // [57 []] " chaMda, anuSTula- pahelA stitI zaramAta - AyodayAH kepisuMdhA vaize - ( 1. 1. o.) 276, anuSTubh u 76, bhAsinI - vibhavA bhyavargaH ghArA - ( 1. 1. o. ) 446, triSTum - eSAM susiddhAya kakSA zrayAya maThaM vidhAya svapadena vaktA - ( 1. 1. . ) 5 gataH ( zrInivAsI ); pratinRpatimataM yaH paMDitaMmanya- (trIbu 5) vijaladhi 676, anuSTula 776, zAhUviDIDita dadhipari -sacivaH sudhI sadvidhA katojita - (va. ga. . ) 876, khagdhaza- daladvadUre, kSaNitamata, - ( 1 . ga. zrI. ) 8 46, vasaMtatilA ? -vIsya ca pAdapayo - ( 1. 1. o. ) 1076, unnati pATha 1 dAne ante prabhUla ( 1. 1. . ) 11 mahAntI viharati vidhurvastRpiDAMtarAvA * valayamakhilaM gaMDayatI yamasya - - ( va. ga. mo.) 109 --- Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 164 bhImadeva 2 jAnA jAmanagaratAkhe bharANAnA zilAlekha vikramasaMvata 1675 bhAdaravA sudi kAThiAvADamAM jAmanagara tAme khaMbhALIA najIka bharANA e eka nAnuM gAmaDuM che. A gAmanI pazcime bhAvanA maTha che, jemAM eka khullA ATalA che; jenI bAjue gaNapatinI chakhI kAtarelI che. A bAju upara A zilAlekha caNI lIdhelA che, ane tenA upara gAyanuM citra che. zilAlekhanuM mApa 15x8" che. nava paMktie keAtarelI che, jemAMthI chellI che ane pahelI ane cothI paMktienA gheADA akSarA bilakula aspaSTa che. aNahilapuranA rAjA bhImadeve nImelA saurASTranA suSmA zrIsAmaMtasiMhanuM nAma temAM varNavyuM che. A sukhAnA AdezathI eka vAva baMdhAvavAmAM AvI hatI, ane tenI cAlu sthiti mATe bharANA gAmanI mAMDavInI upajamAMthI kharcanI gAThavaNu karI hatI. A lekha devanAgarI lipimAM lakhelA che, ane saMskRta gadyamAM che. tenuM varSa vikrama saMvata 1276 eTale I. sa. 1219 che. 1 bhA. mA. saM. 7, pA, 204-205 For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnA jAmanagaratAva bharANAnI zilAlekha 111 akSarAntara 1 zrIvikramAt saMvat 12(7)5 varSe bhAdrapadazudi... ... adyeha zrImadaNahi2 lapATakAdhiSTitasamastarAjAvalIsamalaMkRtamahArA 3 jAdhirAjazrImadbhImada(de )vakalyANavijayarAjye zrIsau 4 .... dezAbhiyuktamahaMzrI.... lavaH zrIsAmvaMtasI(siM )ha 5 kasyAdezena ca viniyuktamahaM ( mahAn ) zrIarisI(siM )haTa. zrIja 6 yasIhAbhyAM zrImAtarAdevIvApikAyAH patrazAsanaM kA 7 ritaM // tathA sthAnIyepi pUjArthaM bhadrANakamaMDapikAyAM 8 ... ... hi ... ... devaprati ... ... ... zrIpi bhAnAra vikrama saMvata 1275 bhAdaravA suda ... Aje, zrImad aNahilapATanivAsI samasta rAjAvalIthI maMDita darabAravALe mahArAjAdhirAja zrImAna bhImadevanA kalyANavaMta ane vijayI rAjyamAM zrIseraTha dezamAM kArabhAra mATe nimelA zrIsAmaMtasiMdu devanI AjJAthI mahAna zrIarisiMha ane Dakara jayasihuzI thImArapa vApInA sabaMdhamAM A lekha kotarAye che tene heta nIce mujabane che ke A sthAnanA pUnA kharca mATe bharANAnI mAMDavInI AvakamAMthI... .. -arontraorwort le,65 For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... zrImajayaMtasiha athavA AMbhanava siddharAjanuM dAnapatra vikrama saMta 1280 poSa suDhi 3 trIja maMgaLavAra akSarAntara patarU paheluM 2 svasti rAjAvalI pUrvam samastarAjAvalI samalaMkRtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparama bhaTTAraka ] umApatiivaralabdha- . 2 prasAdaprauDhapratApAditya caulukyakula [ kamala ] .... zrImanmUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArA 3 jAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakaumApativara labdhaprasAdaprAptarAjyalakSmIsvayaMvarazrIcAmuMDarAjadevapAdAnudhyAtama naM 15 zrI 4 hArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakaumApativaralabdhaprasAda saMpAditarAjyalakSmIsvayaM sAdaprauDhapratApA . vara 1 vallabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka umApativaralabdha prazrI duI 6 bharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka umApativara labdhaprasAda ... nAnekasaMgrAmani.... prauDhapratApatimirAri 7 rAjAbhImazrImadbhImadevapAdAnu dhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvara paramabhaTTArakaumApativaralabdhaprasAdaM [ prAptarA - ] 8 jjalakSmI svayaMvara kAminIkaMdapatrailokyamalla zrI karNadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAja - paramezvaraparamabhaTTAraka ubhA 9 pativaralabdhaprasAdAvAptarAjyalakSmIsvayaMvara atyadbhuta pratApamArtaMDa caulukyaku[ la ] tilakatribhuvanagaMDavara - [ ka ]jiSNu 6. me.vA. 95. 169 072 1 patarAnuM mApa 14xApa" vidhi jaina-devanAgarI paNAthI tathA tArI sAkaravAnA prayatnAthI kharAkharIne nukazAna pAmelAM che, huM, 6-chellA traNa khAza zaMkAspada che. For Personal & Private Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 jayaMtisiMhanuM dAnapatra 10 avaMtInAthasiddhacakravartizrImajayasiMhadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAja[ parame ]vara paramabhaTTArakaumApativa11 ralabdhaprasAdasaMpAditarAjyalakSmIsvayaMvarAtyadbhutapratApabhAsvAnucaulukyakulakalpadruma vicAracaturAnataraNAMgaNavi12 nirjitazAkambharIbhUpAlazrIkumArapAladeva pAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvara paramabhaTTArakaumApativara13 labdhaprasAdaprauDhapratApAdityakalikAlaniSkalaMkAvatAritarAmarAjyaAjJA'jApAla. zrIajayapAladevapAdAnudhyAta14 mahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka umApativaralabdhaprasAdaprauDhapratApavAlArka AhavaparAbhUtadurjayagarjanakA15 ghirAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAja[ paramezvara ]praramabhaTTArakaumApati. varalabdhaprasAda ---- nA16 rAyaNAvatArazrIbhImadevatadanaMtaraM schAne mahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakaumApa tivaralabdhaprasAda-* 17 saMpAditarAjyalakSmIsvayaMvaraatyadbhutapratApamArtaDacaulukyakulakalpavallIvistAraNa dIptasaduHsamayajala18 dhijalamagnamedinImaMDaloddharaNamahAvarAhadurdaivadAvAnalanirdagdhagUrjaradharAbIjaprarohaikapa janyaekAMgavIretyA19 disamastaviradAvalIsamupetazrImadaNahilapurarAjadhAnIadhiSThita abhinavasiddharAjazrI majayaMtasiMhadevo 20 varddhipathakegaMbhUtApathake cattanniyuktaviSayAdhikAriNo bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA / / asyAM tithau saMvatsaramAsa21 pakSavArayuktAyAM gatasaMvatsaradvAdazavarSazateSu azIttyuttareSu paupamAse zuklapakSe tRtI yAyAM tithau bhaumavAre 22 saMjAtauttarAgatasUryasaMkramaparvaNi aMkato'pi sambata 1280 varSe pauSa zuddhi 3 bhaume'yeha saMjAta [ utta ] rAnaya 5. 11.vAyA bhAsvAn 5. 12 pAyo zAkaMbharI paM. 16 paaye| zrIbhImadevaH. 5, 17 dIptasuduH 5.18vIre a25STa che. 5. 14 bAyo virudA. 5.20 pAyo ca tanni. For Personal & Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha patarUM bIjU 1 naparvaNi snAtvA zucirbhUtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya saMsArAsAratAM vIkSya nalinIdalagata / 2 jalalavataralataraM prANitavyamAkalijya aihikAmuSmikaM ca phalamaMgIkRtya pitrorAtma [nazca puNyayazo ]bhivRddha3 ye pUrvapuruSANAM svargeschitaye vabipathake sAMpAcADAgrAmaH pUrvaM palamAnadevadAya. brahmadAyavarja tathAgaM bhUtApathake zeSaH 4 devatigrAmamadhyAt DoDiyApATakasatkabhUmikhaMDa 1 ubhayametat pRrvaschadevadAya brahmadAyavarjitaM asyAmeva bhU5 mau soluM0 rANakaAnA u0 lUNapasAkena svIyamAtRsalakhaNadevinAmake kArita salakhaNapure zrI[ Ana ]lezvarade6 vazrIsalakhaNezvaradevAbhyAM zAsanodakapUrvamasmAbhiH pradattaM // sApAvADAgrAmasyA ghATA yathA // pUrvasyAM bhaTTAzrI7 zeSadevatabhUmau sImA / dakSiNasyAM phIcaDIgrAmahAMsalapuranAmayoH sImAyAM sImA / pazcimAyAM--------dre-------------U. 8 grAmayoH sImAyAM sImA / uttarasyAM rANeloyagrAmakhAMbhilagrAmada* AdhIvADA grAmANAM bhaTTAzrIzeSadevatabhUmau ca 9 sImA / tathA DoDiyApATakabhRmikhaMDaikasyAghATAH // pUrvamyAM iTilAgrAmakAlharI grAmavAhicaragrAmANAM sImAyAM 10 sImA / dakSiNasyAM phIcaDIgrAmasImAyAM sImA / pazcimAyAM bhaTTAzrIzeSadevatabhUmau sImA / uttarasyAM DoDiyApATakama11 vyayabhUmau saMti STasAnavahapAnIye tathA bhaTTAzrIzepadevatabhUmau ca sImA // evama mIbhirAghATairupalakSitaH svasI12 mAparyaMtaH savRkSamAlAkula: sahiraNyabhAgabhogAsadaMDadazAparAdhaH sakASThatRNoMdako petaH navanidhAnasahita AbhyAM + 5.1 vIkSya saspaSTa 5.2 pAyA mAkalayya. pa. upAya varddhi. 5.5 vAyA devI 5. bhaTTA sarapaTa . 5. 11 paDeyaM vila pya hI samaya -hAyaTe pahale hAya vaay| satiSThamAna. 5. 12 vaay| vRkSa - bhoga: ma; kAya, For Personal & Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtasiMhanuM dAnapatra 13 devAbhyAM caMdrA kAlayAvadbhoktavyaH / yathA dISamAnakara hiraNyAdi sarvaM sarvadAjJAzravaNavidhAyIbhUtvA'mukAbhyAM devA 14 bhyAM samupanetavyaM / sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM matvA'smadvaMzajairanyairapi bhAvibho kRmirasmatpradatta devadAyo'yamaDa 15 maMnumaMtavyaH pAlanIyazca / kenApi kadApi zAsanamidaM na paripaMthanIyaM // yata uktaM ca vyAsena || paSThirvarSasaha zrANi 16 svarge tiSThati bhUmidaH / pyAchettA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM vaset // 1 bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarA[ dibhi ] yasyaya 17 sya yadA bhUmItastasya tadA phalaM // 2 asmadvaMze ca yo rAjA 'nyome- stasyAhaMkAramagno 18 yet // 2 bho bhUpA janmanaH puNyamasyAM kimapi mAmakaM / sarveSAM - - midaM Uce 19 kAlajAtIyatrA * mahaM zrIAzAdityasUnu --181 20 kalaH // 21 zrImajayasiMhadevasya -- - zrIstaMyaM For Personal & Private Use Only --ma 5 13 vAM yAvadbho; dIyaH -- vidhayIbhU 5 14 bhyAM samupa tino chesso asara sI nAMJI paM. 15 prathama akSara musI nAMgo yo paTi sahasrANi paM. 16 va tiSThati - AcchetA 5. 21 vye| zrImaja. le. 82 115 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha sArAMza 1 prastAvanA-(a) vaMzAvalI. 1 mUlarAja pahele-caulukya kuLanA kamalakSetrane vikasAvanAra prauDha pratApI sUrya. 2 cAmuNDarAja. 3 vallabharAja. 4 durlabharAja. 5 bhImadeva 1. di karNadeva. zaileyamalla. 7 jayasiMhadeva-tribhuvanagaMDa, varvaraka ane avantinAthane jitanAra, siddhone cakravarti ekAMgavIra nAma bIjuM che te, 8 kumArapAla-zAkaMbharInA rAjAne yuddhamAM harAvanAra. 9 ajayapAla. 10 mUlarAja 2-gajajInakenA rAjAne yuddhamAM harAvanAra. 11 bhIma-sAkSAt nArAyaNa svarUpa tenA pachI tenA sthAne. 12 jAntAsiMha-aNahilapATakane rAjA, abhinava siddharAja. (ba) jayantasiMha varkiMpathaka ane abhUtA athavA bhUtAnA pathakanA rAjapurUSane saMvata 1280, piSa sudi 3 ne maMgaLavAre nIcenuM dAna jAhera kare che. 2 dAna-(1) va pathakamAM sAmpAvADA gAma. tenI sImA -- (a) pUrvamAM zeSadevatanI bhUmi (ba) dakSiNamAM phIcaDI ane hAMsalapura gAmo. (ka) pazcimamAM-- (Da) uttare rAkhelaya, khAMbhila, AdhivADA, gAma ane bhaTTAraka zrIzeSadevatanI bhUmi (2) gaMbhUtA athavA agaMbhUtA pathakamAM zeSadevatimAM bhUmikhaMDa (jamInano TukaDo) tenI sImA - (a) pUrve iTilA kAharI ane vahicara gAmaDAM (ba) dakSiNe phIMcaDI gAma. (ka) pazcime bhaTTAraka zrIzeSa devatanI bhUmi. (Da) uttare deDiyApaka. 3 dAnanuM pAtra-solaMkI rANA AnAo laNapasAke tenI mAtA salakhaNudevInA puNyArthe salakhaNapuramAM bAMdhelAM Analezvara ane salakhaNezvaranAM maMdiro. 1 dAnapatra naM. 6 (I. e. vo, 1 pA. 203) no sArAMzanI neTa 11 juo. 2 kavArTara mAstara janaralanuM nakazAnuM kAbeIla kadAca hoya, je rAdhanapUra saMsthAnamAM muMjaparanI pUrve gAyakavADI sarahada para AveluM che 9 viramagAma ane pATaNanA rastAmAM AvelAM kAlarI ane becarAjI gAme hevAne sakAya che. For Personal & Private Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 166 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra* vikrama saMvata 1283 kArtika sudi 15 gurUvAra akSarAntara pataru pahelu 1 / / svasti rAjAvalIpUrvavatsamastarAjAvalIsamalaMkRtamahArAjAdhirAjaparame2 zvaraparamabhaTTArakacaulukyakulakamalinIvikAsanai[ kamArtaDazrI ]mUlarAja3 devapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAra[ ka ]zrIcAmuMDa[ rAja]4 [ deva ]pAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakazrIvallabha[ rAja ]. 5 [deva ]pAdAnudhyAtamahArAjA[ ghi ]rAja [para ]me[ zvara ]paramabhaTTAra kazrIdurlabharA[ja ]6 [de ]vapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakazrImadbhI[ madeva ]7 pAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakatrailokyamallazrIkarNa8 devapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaavantInAthavarvaraka9 jiSNusiddhacakravartizrImajayasiMhadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjapara[ me ]10 zvaraparamabhaTTArakaparamamAhezvarazrImatkumArapAladevapAdAnudhyAtamahArA11 jAdhirAja[ paramezvaraparamabhaTTArakahelAkaradIkRtasapAdalakSakSmApAla. 12 zrIajayadevapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamlechatamonicayacchanna[ mahI ]13 valayapradyotanabAlArkamahArAjAdhirAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjA14 ghirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka abhinavasiddharAjasaptamacakravartizrImadbhImade15 vaH svabhujyamAnacAlIsApathakAMtarvartinaH samastarAjapuruSAn brAhmaNotta] rAstAni 16 yuktAdhikAriNo janapadAM [zva bodhaye] tyastu vaH saMviditaM yathA ||shriimdvikrmaadi patarUM bIjeM 1 [ tyo ]tpAditasaMvatsarazateSu dvAdazasu tri[ a]zIti uttareSu lauki[ kakA rtikapUrNi mAyAM guruvA2 re'trAMkato'pi saMvat 1283 varSe lauki0 kArtika zudi 15 gurAva[ chaha ] zrImadaNahilapA __ *.me.vA. 5. 1697, yu.11. 5 maa| 13.113 " {aln sthiti surakSita cha. thaa| yAmAgomAga 34 gayA. 5. 15 pAyA stani. devanAgarI. For Personal & Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 gujarAtanA aitihAsika lekha 3 Take'syAM saMvatsaramAsapakSapUvikAyAM tithau snAtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpa timabhyarcya saMsA4 rAsAratAM viciMtya nalinIdalagatajalalavataralataraM prANitavyamAkalijya aihikAs [ muSmi ]+ 5 kaM ca phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNyayazobhivRddhaye natAulIgrAmaH svasImApa [yantaH sa-] 6 vRkSamAlAkulakASTatRNodakopetasahiraNyabhAgabhogasadaMDodazArApadhaH sarva[ dAnI] || 7 sameto navanidhAnasahita pUrvapradattadevadAyabrahmadAyavarjamaMDalyA zrImUlezvaradevA8 ya nityapUjArthaM tathA maThasya metyatapodhanAnAM bhojanArthaM ca schAnapatiH vedagarbharAzeH zAsa9 nodakapUrvamasmAbhiH pradattaH // grAmasyAsya AghATA yathA pUrvasyAM oMkarA - avayA - - - 10 grAmayoH sImAyAM sImA / dakSiNasyAM avayANijapeyAMtijagrAmayoH sImAyAM sImA / pazcimA11 yAM vaDasara talapadabhUmisImAyAM sImA / uttarazca oMkurAlagrAmasImAsaMlagnavaDasara [sI]mA12 [yAM ] sImA / evamamIbhirAghATairupalakSitaM grAmamenamavagamya tannivAsibhirjanapa dairyathAdI13 yamAnadAnIbhogaprabhRtikaM sadAjJAzrava[ Navidheyai ]bhUtvA amuSmai bhaTTArakAya samupa 14 [vyaM ] sAmAnyaM caitat puNyaphalaM matvA asmadvaMzajairanyerapi bhAvibhoktRbhirasmatpra datta[ devadA] 15 [yo'yama ]numaMtavyaH / pAlanIyazca / uktaM ca bhagavatA vyAsena / praSThivarSasaha zrANi svarge tiSThati [ bhUmidaH / 16 AchettA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM vrajet / 1 asmadvaMzaja ---- 17 karabhano'smi mama dattaM na lopayet / 2 likhitAmidaM zAsanaM kAyaschAnvayaprasUta Tha0 sA18 [ti ]kumArasuta AkSapaTali0 somasIhena / dRtako'tra mahAsAMdhi Tha0 zrIbahu deva iti zrImadbhImadevasya ___ + 5.4 bAya mAka layya. 5.6 yA kAtra; getaH; bhogaH sadaMDada, 5.5 pAya sahitaH, vaja 5. vAMyA nityaMta pateH. 5.15 vAyA SaSThi sahavANitiSThati. For Personal & Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra 119 sArAMza 1 prastAvanA-- (a) vaMzAvalI. ( 1 ) mUlarAja 1 - ciAlukya kuLanA kamala kSetrane vikasAvanAra pratApI sUrya ( 2 ) cAmuMDarAja ( 3 ) vallabharAja ( 4 ) durlabharAja (5) bhImadeva 1 le () karNadeva, railokayamAla. (7) jayasiMhadeva - avantipatine varakane jItanAra ane siddhAne cakavata ( 8 ) kumArapAladeva - zivane parama bhakta. ( 9 ) ajayadeva- sApAdalakSanA jAne khaDIo banAvanAra ( 10 ) mUlarAja. 2. - gajajainanA rAjane parAjaya karanAra, pRthvIne prakAzita karanAra prabhAtane sUrya ( 11 ) bhImadava 2 - abhinava sidadhAja, sAtame cakavAta ( ba) bhImadeva. 2, aNahilapa TakamAMthI cAlIsA paMthakanA rAja purUSa ane nivAsIone vikrama saMvata 1283, zrAvaNa sudI 15 gurUvAre nIcenuM dAna jAhera kare che - 2 dAna - natArelI gAma, tenI rasImA:(a) pUrvamAM eMkara ... ane avayA... (ba) dakSiNamAM avayANija ane cuyAtija gAme ( ka) pazcime vaDasaranI talapada bhUmi ( 3 ) uttare kurAla ane vaDasara gAme 3 dAnanAM pAtra--mANaDalamAM mUlezvaranuM maMdira ane tene joDelA maThanA yogIo, nitya. pUjA ane bhejanA, tenA draSTi tarIke- sthAnapati vedagabharAzi ( mADala maDane sthAna pati ). 4 rAjapurU - dAnane lekhaka kArya sAtIkumArane putra AkSapaTalika rAmasI, dUtaka mahA sAMdhivigrahika DAkura vahudava. For Personal & Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 167 Abugiripara zrInemanAthanA maMdiranA jainalekho ArkiolojIkala sarve opha dhI bebe presiDensInA suprinTenDenTa mI. eca. kajhInsa Abu parvata uparanAM maMdironA lekhanI zAhInI chApa 1902 mAM taiyAra karI hatI, ane prophesara haze prophesara kihAnane mokalI hatI, jeNe te prasiddha karavA mATe mane ApI hatI. nIce prasiddha karelA 32 le che neminAthanA maMdiramAMthI che, ane caulukya rAjA varadhavalanA maMtri tejapAle te maMdira baMdhAvIne dharmasthAna tarIke ApyAnuM jaNAve che. hAla A maMdira " vahu ge che; paraMtu lekhomAM pAye tejapAle ekalAe ja nAMkhyA hovAnuM jaNAvyuM hovAthI A nAma khoTuM che, e dekhItuM che. eTale je munine te arpaNa karyuM hatuM tenA nAmathI oLakhAvavAnuM huM pasaMda karuM chuM; athavA lekhamAM batAvyA pramANenuM tenuM asala nAma siMhavAhikA agara lUNasahika rAkhavuM, vadhAre gya lAge che. AbugirinA jaina lekhe lekha naM 1 vikrama saMvata 1287 phAgaNa vada 3 ravivAra lekha ne 1 maMdiranA eka gekhalAmAM caNelA pAtharanA kALa TukaDAmAM katarele cheeca. eca. vilasane 1828 mAM esiyATika risaracIjha che. 16 pA. 302 mAM tenuM eka bhASAntara prasiddha karyuM hatuM. prophesara abAjI viSNu kAthavaTe e pitAnA semezvaradevanI "kIrtikaumudI ? pustakane vadhAre "e" mAM 1883 mAM tene pATha tathA bhASAntara prathama prasiddha karyAM hatAM. bhAvanagaranA AkolejIkala DipArTamenTe prasiddha karelA '' kalekazana opha prAkRta enDa saMskRta Iskinsa" nA pA. 174 upara bhASAntara sAthe tenI bIjI AvRtti prasiddha thaI hatI. lakhANe lagabhaga 3' 1 " pahoLI 2 7 'uMcI jagyA rokelI che. te suMdara rIte katareluM ane e kaMdare surakSita sthitimAM che. akSaranuM kada " nuM che. lipi jaina nAgarI che. vai ane ne taphAvata madhyamAM phakata eka jhaNa mIMDA vaDe batAvelA hovAthI, ane te maDuM chApamAM sahelAIthI adrazya thatuM hovAthI keTalIka vAra ye akSara che te jANavuM muzkela thAya che. bhASA saMskRta che. zarUAtane "Dha" zabda, 17,26 ane 30 mI paMkivaonAM keTalAMka vAko tathA 46-47 patio mAMnI chevaTanI noMdha, sivAya A lekha padyamAM che. lekharacanA caulukaya rAjAonA prakhyAta purohita, ane " kIrtikaumadI" nA kartA saMmezvaradeve karI hatI, paraMtu joke keTalAka loke kavinA meTA lekhonI sAthe harIphAI kare che, to paNa ekaMdare kavitA, keTalIka kaMTALe upajAve tevI punarUkti tathA zloko vaccenAM keTaleka aMzenA asaMbaddhapaNAne lIdhe, avyavasthita thaI che, e nizcayapaNe kahevAmAM vAMdho nathI, e. I, velyu 8 pa. 200 che. eca, dhuDasa. For Personal & Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbugirinA jaina lekho naM. 1 121 sarasvatI ane gaNezanI stuti pachI prathama tejapAlanA vaMzanuM varNana Ave che. teonuM janmasthAna cAlukya rAjAonuM nivAsasthAna aNahilapura zahera hatuM. vaMzane pUrvaja caDapa hate. tene putra caDaprasAda ane tene putra sema hate. somane putra adharAja hatA, ane tenI strI kamAradevI hatI. teone agiAra saMtAna hatAM. cAra putro- lagi je yuvAvasthAmAM ja marI gayo hato, mavedeva, vastupALa ane tejapAla; ane sAta putrIo- jAhU, maU, sAthe, dhanadevI, sAhegA, vayajukA, ane padamaladevI. te kuTuMba jaina dharma pALatuM hatuM ane prAgvATonA vaMzanuM hatuM. cAre bhAIone maMtri, (saciva ) kahyA che. vastu la cAlukonI sevA karate evuM cAmuM karyuM che. vastupAla ane tejapAla, AnA vacce zuddha baMdhubhAva hovAnuM jaNAya che, teonAM khAsa vakhANa karyA che, paraMtu A kalokemAM kaMI aMtiDAsika sUcana nathI. maMtrio pachI teonA rAjAo, caulukya nuM varNana Ave che. AmAM phakata kahevAtA vAghelA vaMzanA vaMzaja varNavyA che. jevAke -arNarAja, tenA pachI lavaNa pasAda, tene putra viradhavala. vastupAla ane tejapAle karelI vIrAvalanI sevAnAM, talA A rAjAe pUrNa vizvAsathI teonA snehane badale vALyo hato tenAM vakhANanA be leke ( 28, 29) umerelA che. te pachI azucintavyuM ja abuMda parvata, eTale hAlanA Abu parvatanuM varNana zarU thAya che. ane te pachI tevI ja asaMbaddha rIte caMdrAvalInA paramAranI vaMzAvalI zarU thAya che. A le ke AMhi dAkhala karavAnuM kAraNa e che ke, tejapAle A maMdira Abu parvata upara baMdhAvyuM hatuM ane A parvata paramAranA rAjyanI hadamAM Avyo hato. A kAraNuM lekhanA aMta bhAgamAMthI ja jaNAya che. paramAranuM varNana teonI utti viSenI daMtakathAthI zarU thAya che. teono mULa purUSa jenA uparathI teoe pitAnuM nAma dhAraNa karyuM hatuM, te vasiSThanA yajJamAMthI uptanna thaye hata ane pitAnA zatruone nAza ( Gra -mALA ) karavAmAM AnaMda mAnate hovAthI te RSie tene paramAra nAma ApyuM hatuM, ema kahevAya che, te vazamAM prathama dhamarAja thayA. ane tenA pachI dhandhaka, dhruva bhaTa ane rAmadeva sudhI anya rAjAo thayA. rAmadevathI saLaga vaMzAvalI zarU thAya che, je nIce pramANe che:-- rAmadeva yazAdhavala | dhArAvarSa pradvAdana sAmasiMhadeva kRNarAjadeva, A vaMzAvalI uparAMta lekhamAM aitihAsika dRSTie upayogI keTalIka hakIkata apAyelI che. thaze dhavale jyAre jANyuM ke mALavAne rAjA ba9lAla caulukaya rAjA kumArapAlane zatru thayo che tyAre teNe tene tarata ja mArI nAMkhyo hato, ema kahyuM che. kanA zabdomAMthI ApaNe ema mAnI zakIe ke vikrama-saMvata 1265 nA Abu parvatanA lekhamAM yazodhavalanA putra dhArAvarSane kumAra pAlanA bhatrijA bhImadeva 2 jAnA khaDIyA rAjA tarIke varNavyA che tevI ja rIte yazodhavala kumArapAlana khaMDIye rAjA hatA. eTale bIje sthaLe kumArapAle te balAlane nAza karyo ema kahyuM che temAM kaMI navAI nathI. semezvaranI che kIrtika maTI >> mAM kahyuM che ke, kumArapAle Avezane For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 gujarAtanA aitihAsika lekha lIdhe laDAImAM bakalAla ane mahilakArjuna rAjAone mastake vijayazrInAM stananI jema pakaDyAM hatAM. bhAva bahaspatinA valabhI saMvata 850 nA emanAthapaTTananA lekhamAM tene "te hAthI onAM---dhArAnA rAjA badalAla, ane jaMgalanA rAjAnAM-mastake upara tarApa mArate siMha '' kahyo che. kumArapAlanA pUrvAdhikAri jayasiMha devanI chellAmAM chellI tArIkha vikrama saMvata 1196 che. kumArapAlanA pitAnA rAjyano vahelAmAM vahelo lekha vikrama- saMvata 1202 ne che. merUtuMgane "prabaMdhacintAmaNi" mujaba jayasiDadeve vikrama saMvata 1199 sudhI rAjya karyuM hatuM. ane e ja lekhanI "vicArazreNI "mAM tenA mRtyunI tArIkha vikrama saMvata 1199 nA kArtika zukala pakSa 3, ane tenA uttarAdhikAranA rAjyArohaNanI tArIkha te ja varSanA mArga zIrSa zukala pakSa 4 ApI che. eTale ba9lAlanuM mRtyu se manAtha pATaNanA lekhenI tArIkhaI. sa. 1142 ane 1169 vacce thayuM haze. tema chatAM e nAmane rAjA A samayanA mALavAnA paramAra rAjAo athavA bIjA keI che . samayanA rAjAomAM thaye nathI. ane badalAla A paramAra vaMzano ha te e tadana a saMbhavita che. te keNa hato ane mALavAnuM rAjya zI rIte meLavavA pAmyo e savAlano javAba hAla ApI zakAtA nathI. paraMtu prophesara kihArna laMbANapUrvaka je vivecana karyuM che te tarapha dhyAna kheMcavA mAgu chuM. teo kahe che ke, yazavarmananA mRtyu pachI-- je I. sa. 1135 ane 11443 vacce thayuM hovuM joIe-- mALavAnA rAjyamAM arAjakatA hovI joIe jeno lAbha levAne kaI vijayI athavA pacAvI pADanAranI IcchA thaI hevI joIe. ' dhArAvarSa, jene mRgayA karavAne atyaMta zekha hovAnuM jaNAya che, koMkaNa athavA kaMkaNanA rAjAno zatru hatuM paNa te saMbaMdhe kaMI vigata ApI nathI. upara kahelA Abu parvatanA vikrama saMvata 1265 (I. sa. 1209 )nA lekhamAM dhArAvarSa " te cadrAvatIno mAlika ane asuro( mAliko ) zaMbhu bhImadeva 2 jAne khaMDiyo rAjA hovAnuM jaNAvyuM che. tenA anuja prahUAdanane "sAmaMtasihe jayAre gurjara rAjAnI sattAne laDAImAM teDI nAMkhI tyAre tenuM rakSaNa karavAmAM jenI taravAra kuzaLa hatI te " ema varNa che. je gurjara rAjAne sAmaMsahanAthI pra(c)Adanane bacAvyuM hatuM te bhImadeva ra je hate. paraMtu te sAmaMtasiMha keNa te, e kahevuM muzkela che. kaMI vadhAre vigata ApI na hovAthI ane te nAma A samayamAM sAmAnya hovAthI tene kaI 5 muM rAjya tarIke cokakasa paNe oLakhAvI zakAto nathI. mArA mata pramANe A lekhanA sAmaMtasaDa tarIke oLakhAvavAne sauthI vadhAre hakaka Abu parvata ane sAdaDInA lekhomAM batAvelA te nAmanA guhila rAjAne che. pahelA lekhamAM tenuM vijayasiMha pachI pAMcamuM nAma che, je vijyAsiMha Azare I. sa. 1125 mAM thaye haze, ane te lekhamAM tejasiMhanI pahelAM tenuM (guhilarAjAnuM pAMcamuM sthAna che. tejasiMhane citeDagaDha lekha vikrama saMvata 13ra4=I. sa. 1267 ne che. AthI guDile lagabhaga i. sa. 1200 mAM rAjya karyuM hovAnuM jaNAya che, ane A anumAna I.sa. 1209 mAM tenA zatru prahnAdana yuvarAja hatuM, e vAta sAthe barAbara baMdha besatuM Ave che. ane bhUgalanI dRSTie paNa cadrAvatInA paramAra rAjAnA pradezanI sarahada para Avelo guhilene pradeza medapATa hevAnuM meM kahyuM che temAM kAMI vAMdhA jevuM nathI. eTale petAnA sArvabhauma rAjAne bacAva guhila rAjAnA humalAthI prahAdana kare, e kudaratI che. celukA ane guDilone saMbaMdha maitrino nahate, e viradhavalanA putra vIsaladevanA eka dAnapatra uparathI pUravAra thAya che. temAM rAjA "meTa 1 I. e. va. 10 pA. 162 2 I. e. vo 19 pA. 348 3 yazovarmAne sauthI chelo lekha vikrama saM. 192 nuM ujajainanuM pataruM che, ane sauthI vahelo tenA putra lakSmIvarma ne vikrama saMvata 1200 nuM ujajainanuM pata che. jIo I. e. va. 19 pA. 349 ane pA. 352 4 I. e. je. 16 pa. 347, 5 bhAvanagara IjhI pazansa 5. 118 For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbugirInA jaina lekho naM. 1 123 venA supa-rASpavRSTi- ina-dAja5, "- "medapaka dezanA kaluzitarAyarUpI velInA kaMdane ukheDanAra kuhADI je je che"---tene IlakAba Ape che. - prahAdananAM laDAyaka parAkAma uparAMta tenI vidvattA paNa vAraMvAra varNavAyelI che. A prazaMsA khoTI nathI. te yuvarAja hatA tyAre teNe lelA "pArthavarAtrima " nAmane 'vyAcAga" ApaNane maLe che. tathA tAraparadUti' mAM tenA racelA keTalAka loko paNa che. somasiMhadeva viSe jaNAvavA jevuM e che ke teNe brAhmaNanA kara mApha karyA hatA, paramAranI vaMzAvalI pachI pharIthI tejapAlanA vaMza viSe varNana Ave che. ke43-46 mAM tejapAlanA baMdhu vastupAva, tenI strI lalitAdevI ane khAsa karIne teonA putra jayaMtasiMha athavA trAsiMhanuM varNana Ave che, leka 47-4 mAM tejapAlanI pitAnI prazaMsA ApelI che. tyAra bAda teja pAvana sI anupamadevInA pitAnA vaMzanuM varNana ApeluM che. (kaleka 5054) A varNa caMdrAvatInA rahIza ane prAgvATa kuTuMbanA gAgAthI zarU thAya che. (le.50 ) tene putra dharaNiga hato. te tribhuvanadevIne paraNyo hato. teonI putrI anupamadevI hatI. ( lo. 53-54) tejapAla ane anupamadevIne putra lAvaNyasiMha athavA luNasiMha hate. (. 55-57) leka 58mAM tejapAlanA vaDila baMdhu maladevanA kuTuMbanI TuMkI niMdha ApelI che. maladeva ane tenI strI lIlukAne eka putra, purNasiha hato. te alaNa devIne paraNya hato ane tene pethaDa nAmane eka putra hatA, kaleka 59 ane 60 mAM kahyuM che ke, tejapAle abudha parvata upara A neminAthanuM maMdira pitAnI strI anupamA ane putra lAvaNyasihanA zreya mATe baMdhAvyuM hatuM. ane te pachInA pAMca leke (61-64)mAM te maMdiranI keTalIka vigate ApI che. maMdira dheLA ArasapahANanuM che. temAM AgaLa eka moTo maDapa ane tenI bAjue jene mATe bAvana maMdiro tathA AgaLa balAnaka'-patharanI beThaka che. te uparAMta temAM caNDapa, caDaprasAda, sema, adharAja, luNaMga, maladeva, vastupAla, tejapAla, jaitrasiMha, ane lAvaNyasaMhanAM hAthaNIo upala besADelAM daza pUtaLa che. A putaLAM pAchaLa pharIthI A dazenAM putaLAM darekanI strIo sAthe dhoLA ArasapAnA khaTTako upara mUkyAM che. vastupAla ane tejapAlanA mAnamAM lakhelA ane khAsa karIne teonAM dharmAdAya sthaLanI prazaMsA karatA zleka vaDe varNana pUruM thAya che. AnA pachI tarata ja vastupAla ane tejapAlanA purohitenA kuTuMbanI vaMzAvalI Ave che. ( ko 69-72). teo nAgendra ga7nA hatA. teonAM nAma anukrame mahendrasuri, zAntisUri, AnandasUri, amarasuri, haribhadrasUri, vijyasenasUri, udayaprabhasUri che. leka 71 mAM batAvyA pramANe chele tenAM kAvyo mATe prakhyAta hatA. A kavitAnA namunAe giranAranA keTalAka lekhamAM sAcavelA che. lekhanA chellA ke( 72-74 ) mAM AzIrvAda che, ane temAM kahyuM che ke, cAlu katharAja jenA pAdanuM sevana kare che e somezvaradeve maMdiranI A prazasti lakhI che. lekha kotaranAra cazvara, je dhAMdhalane putra ane kelhaNane patra hato, tenuM nAma tathA upara kahelA jaina puhita vijayasenasUrie maMdira arpaNa karyuM te tArIkha vagere gadyamAM umerelAM che. arpaNa karavAne divasa zrIvikrama saMvata 1287 nA phAguna kRSNapakSa 3 ne ravivAra hato. mahinAnA nAmanA pahelA be akSaro bhUMsAI gayA che eTale pre. kAthavaTee kahyuM che tema tene zrAvaNa mAsa kahI zakAya e sAcuM che, paraMtu lekha naM. 2 mAM tArIkha pharI vAra ApI hovAthI "phAguna pATha zaMkA rahita che. prephesara kihone batAvyuM che te pramANe, A tArIkha, ravivAra, 3 jI mArca i. sa. 1230 ne maLatI Ave che. 1 I. e. * 1 pA. 210 2 lisTa opha Itirakrapzansa opha nerdhana InDi-pA. 30 For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 gujarAtanA aitihAsika lekha akSarAntara 1 oM // vaMde sarasvatI devIM yAti yArkA va ]mAnasa / nI[ yamA ]nA [ nijene ] va [ yAnamA nasa[ va ] sina[ / / ] 11 yaH [kSa ]timA[naNya ru[ NaH prakope zAMtopi dIpta ]: smaranigrahAya / nimIlitA)[ pi sama pradarzI sa vaH zivAyAstu zi2 [vAta nUjaH // 2 aNahilapuramasti svastipAtraM prajA[ nAma ]jarajira[ ghutulyai ]: pA[lya mAnaM cu lukyaiH] / [cirama ]liramaNInAM yatra vaktre ] du [ maMdI ] kRta iva[ si ]tapakSaprakSayepyaMdhakAraH // 2 tatra prAgvATAnvayamukuTaM kuTajaprasUna3 vizadayazAH / dAnavinirjitakalpadrumapaMDazcaMDapaH samabhUt // ? caMDapra[sA ]dasaM [jJa]: svakula[prAsAdahemadaMDo'sya / prasara kI pUrtipatAkaH puNyavipAkena sUnurabhUt // 5 AtmaguNaiH kiraNairiva somo robhodganaM satAM ku-|| 4 van / udagAdagAdhamadhyAhugdhodadhibAMdhavAttasmAt // 6 etasmAdajani jinAdhi[nA]thabhaktiM bibhrANaH svamanasizazvadazvarA[ ja ]: / tasyAsIdayitatamA kumAradevI devIva tripuraripoH kumAramAtA // 7 tayoH prthmpu-|| 5 tro'bhUnmaMtrI lUNigasaMjJayA / daivAdavApa bAlo'pi sAlokyaM [va]A savena[ s]:||8|| pUrvameva sacibaH sa kovidairgaNyate sma guNavatsu lUNigaH / yasya nistuSamatermanISayA dhikkRteva dhiSaNasya dhIrapi // 9 zrImalladevaH zri6 tamallidevastasyAnujo maMtrimatallikA'bhUt / babhUva yasyAnyadhanAMganAsu lubdhA na buddhiHzamalabdhabuddheH // 10 dharmavidhAne bhuvanacchidra pidhAne vibhinnasaMdhAne / sRSTi . kRtA na hi sRSTaH pratimallo malladeva // 7 sya // 11 nIlanIradakadambakamuktazvetaketukiraNoddharaNena / malladevayazasA gala hasto hastimalladazanAMzuSu dattaH // 12 tasyAnujo vijayate vijiteMdriyasya sArasvatAmRtakRtAdbhutaharSavarSaH / zrIvastu8 [ pA ]la iti bhAlatalasthitAni dausthyAkSarANi sukRtI kRtinAM vilupan // 13 viracayati vastupAlazthulukyasaciveSu kaviSu ca pravaraH / na kadAcidarthaharaNaM zrIkaraNe kAvyakaraNe va // 14 tejaHpAlapAlitasvA9 mitejaHpuMjaH soyaM rAjate maMtrirAjaH / durvRttAnAM zaMkanIyaH kanIyAnasya bhrAtA vizvavizrAMtakIrtiH // 15 tejaHpAlasya viSNozca kaH svarUpaM nirUpayet ! sthitaM jagatrayIsUtraM yadIyodarakaMdare // 16 jAlhUmAUsAU 1 me. 4. 3. 8 5. 2.08 2 thi63 zani For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbugirinA jaina lekho naM. 1 125 10 dhanadevIsohagAvaya jukAkhyAH / padamaladevI caiSAM kramAdimAH sapta sodayaH // 17 __ ete'zvarAjaputrA dazarathaputrAsta eva catvAraH / prAptAH kila punaravanAvekodara vAsalobhena // 18 anujanmanA sametastejaHpA- / 11 lena vastupAlo'yaM / madayati kasya na hRdayaM madhumAso mAdhaveneva // 19 paMthAna. meko na kadApi gacchediti smRtiproktamiva smaraMtau / sahodarau durddharamohacaure saMbhUya dharmAdhvani tau pravRttau / / 20 idaM sadA so12 darayorudetu yugaM yugvyaaytdosugshri| yuge caturthe yanaghena yena kRtaM kRtasyAgamanaM yugasya // 21 muktAmayaM zarIraM sodarayoH sucirametayorastu / muktAmayaM kila mahIvalayamidaM bhAti yatkIrtyA // 22 e.| 13 kotpattinimittau yadyapi pANI tayostathApyekaH / vAmo'bhUdanayorna tu sodarayoH kopi dakSiNayoH // 23 dharmasthAnAkitAmukhI sarvataH kurkhatA'munA / dattaH pAdo balAIdhuyugalena kalegale // 24 itshcolukyviiraa| 14 NAM vaMze zAkhAvizeSakaH / arNorAja iti khyAto jAtastejomayaH pumAn // 25 tasmAdanaMtaramanaMtaritapratApaH prApakSiti kSataripulavaNaprasAdaH / svargApagAjalavala. kSitazaMkhazubhrAbamrAma yasyalavaNabdhimatItya kIrtiH 15 // 26 sutastasmAdAsIddazarathakakusthapratikRteH pratikSmApAlAnAM kabalitabalo vIra dhavalaH / yazaH pure yasya prasarati ratiklAMtamanasAmasAdhvInAM bhagnA'bhisaraNakalAyAM kuzalatA // 27 caulukyaH sustI sa vIradhavalaH kH| 16 ejpaanaa japaM ya karNepi cakAra na pralapatAmuddizya yau maMtriNau / AbhyAmabhyuda. yAtirekaruciraM rAjyaM svabhartuH kRtaM vAhAnAM nivahA ghaTAH karaTinAM baddhAzca sau dhAMgaNe // 28 tena maMtridvayenAyaM jAne jAnUpavartinA / vi17 bhurbhujadvayeneva sukhamAzliSyati zriyaM / / 29 itazca gaurIvarazvazurabhUdharasaMbhavo 'yamastyarbudaH kakudamadriAdaMbakastha / maMdAkinI dhanajaTedadhaduttamAM [ge] yaH zyAla kaH zazibhRto'bhinayaM karoti // 30 kvacidiha viharaMtI/- / 18 kSamANasya rAmAH prasarati ratiraMtamokSamAkAMkSato'pi / kacana munibhirarthyAM pazya tastIrthavIthIM bhavati bhavaviraktA dhIradhIrAtmano'pi // 31 zreyaH zreSThavaziSThahoma. hutabhukkuMDAnmRtaMDAtmajapradyotAdhikadehadIdhitibha19 raH kopyAvirAsInnaraH / taM matvA paramAraNaikarasikaM sa vyAjahAra zruterAdhAraH para mAraityajani tannAmA'tha tasyAnvayaH // 32 zrIdhumarAjaH prathamaM babhUva bhUvAsavastatra nareMdravaMze / bhUmIbhRto yaH kRtavAnabhijJAn pakSadvayonche. 1 pAyo kakutsthaH For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 20 danavedanAm // 33 dhaMdhukadhruvabhaTAdayastataste ripudvipaghaTAjito'bhavan ! yaskules jani pumAnmanoramo rAmadeva iti kAmadevajit // 34 rodaH kaMdaravartikIrtila harIliptAmRtAMzudyuterapradyumnavazo yazodhavala i21 tyAsIttanujastataH / yazcaulukyakumArapAlanRpatipratyarthitAmAgataM matvA satvarameva mAlavapatiM ballalamAlabdhavAn // 35 zatruzreNIgalavidalanonnidranistUMzadhAro dhA rAvarSaH samajani sutastasya vizvaprazasyaH / krodhaakaaNtpH| 22 dhanavasudhAnizcale yatra jAtAzyotannetrotpalajalakaNAH kauMkaNAdhIzapatnyaH // 36 soyaM punardAzarathiH pRthivyAmavyAhatojAH sphuTamujagAma / mArIcaverAdiva yo' dhunApi[ mRgavyamavyagramatiH karoti // 37 sAma23 tasiMhasamitikSitivikSataujaH zrIgurjarakSitiparakSaNadakSiNAsiH / prahlAdanastadanajo danujottamAricArimatra punarujvalayAMcakAra ||38devii sarojAsanasaMbhavA kiM kAmapradA kiM surasaurabheyI prahAdanAkAradharA 24 dharAyAM mAyAtavatyeSa na nizcayo meM // 39 dhArAvarSasuto'yaM jayati zrIsomasiMhade vo yaH / pitRtaH zaurya vidyAM pitRvyakAdAnamubhayato jagRhe // 40 muktA vipraka. rAnarAtinikarAnnirjitya tatkiMcana prApatsaMprati soma25 siMhanRpatiH somaprakAzaM yazaH / yenorvItalamujvalaM racayatApyuttAmyatAmIrNyayA sarveSAmiha vidviSAM na hi mukhAnmAlinyamunmUlitaM // 41 vasudevasyeva sutaH zrIkRSNaH kRSNarAjadevo'sya / mAtrAdhikapratApo yazoda26 yAsaMzrito jayati // 12 itazca anvayena vinayena vidyayA vikrameNa sukRtaka meNa ca / kApi kopi na pumAnupaiti me vastupAlasadRzo dRzoH pathi // 43 dayitA lalitAdevItanayamavItanayamApasaciveMdrAt / nAmnAjayaMta- / 25 siMha jayaMtamiMdrAtpulomaputrIda // 44 yaH zaizave vinayavairiNi bodhavaMdhye dhatte nayaM ca vinayaM ca guNodayaM ca / soyaM manobhavaparAbhavajAgarUkarUpo na kaM manasi cuMbAta jaitrasiMhaH // 45 zrIvastupAlaputraH kalpAyurayaM jayaM28 tasiMho'stu / kAmAdadhikaM rUpaM nirUpyate yasya dAnaM ca // 46 sa zrItejaH pAlaH sacivazcirakAlamastu tejasvI / yena janA nizcitAzciMtAmaNineva naMdati // 47 yaccANakyAmaragurudvayAdhizukrAdikAnAM prAgutpAdaM vyadhita bhuvane 1 balAlam pAMyatahabA sabhA 2 pAyo nistriza 3 punarujjvala vAyA lamajajvalaM, For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbaparvatanA lekhI naM. 1 127 29 maMtriNAM buddhidhAmnAM / cakre'bhyAsaH sa khalu vidhinA nunamenaM vidhAtuM tejaHpAlaH kathamitarathAdhikyamApaiSa teSu // 48 asti svastiniketanaM tanubhRtAM zrIvastupA lAnujastejaHpAla iti sthitiM balikRtAmutile pAlayan / AtmIya ba30 hu manyate na hi guNagrAmaM ca kAmaMdAkazcANakyopi camatkaroti na hRdi prekSAspadaM prekSya yaM // 49 itazca ! / mahaM zrItejaHpAlasya patnyAH zrIanupamadevyAH pitR vaMzavarNanaM // prAgvATAnvayamaMDanaikamukuTaM zrIsAMdracaMdrAvatIvAstavyaH sta* 31 vniiykiirtilhriprkssaalitkssmaatlH| zrIgAgAbhidhayAsudhIrajani yadRttAnurAgAdabhutko nAptapramado nadolitazirA nodbhUtaromA pumAn // 50 anusRtasajjanasaraNidharaNi. ganAmA babhUva tattanayaH / svaprabhuhRdaye / 32 guNinA hAreNeva sthitaM yena // 51 tribhuvanadevI tasya tribhuvanavikhyAtazIlasaM panA / dayitA'bhUdanayoH punaraMga dvedhAmanastvekaM // 52 anupamadevI devI sAkSA. dAkSAyaNIva zIlena / taduhitA sahitA zrItejaHpAlena / 33 patyA'bhUt // 53 iyamanupamadevI divyavRttaprasUnavratatirajani nepAlamaMtrI zapatnI / nayavinayavivekaucityadAkSiNyadAnapramukhaguNagaNeMdudyotitAzeSagotrA / / 54 lAvaNyasiMhastanayastayorayaM rayaM jayanni / 34 []yaduSTavAjinAM / labdhApi mInadhvajamaMgalaM vayaH prayAti dhammakavidhAyinA'. dhvanA // 55 zrItejaHpAlatanayasya guNAnamuSyazrIlUgasiMha kRtinaH kati na stuvaM ti / zrIbaMdhanoddhuratarairapi yaH samaMtAduddAmatA / trijagati kri. 35 yate smakIH // 56 guNadhananidhAnakalazaH prakaTo'yamaveSTitazca khalasappaiH / upacayamayate satataM sujanairupajIvyamAno'pi // 57 malladevasacivasya naMdanaH pUrNa siMha iti lIlukAsutaH / tasya naMdati sutoyamahaNA36 devibhUH sukRtavezma pethaDaH / / 28 abhUdanupamA patnI tejaHpAlasya maMtriNaH / lAvaNyasiMhanAmAyamAyuSmAnetayoH sutaH / / 59 tejaHpAlena puNyArthaM tayoH putrakala trayoH / hayaM zrIneminAthasya tene tenedamabuMde / 37 // 60 tejaH pAla iti kSitIMdusacivaH zaMkhojvalobhiH zilAzreNIbhiH sphuradi dukuMdaruciraM nemiprabhomaMdiraM / uccairmaMDapamagrato jina[varA ]vAsadvipaMcAzataM tatpA zveSa balAnakaM ca purato niSpAdayAmAsivAn // 61 zrImaccaMDa38 [pa]saMbhavaH[sama ]bhavaccaMDaprasAdastataH somastatprabhavo'zvarAja iti tatputrAH pavitrAzayAH / zrImallUNigamalladevasacivazrIvastupAlAhayAsteja pAlamamantritA jinamatArAmonnamannIradA // 62 zrImaMtrIzvaravastupAlananayaH zrIne 1vAMyA zaMkhIjjvalAbhiH 2 vAMyA balAnaka ke.85 For Personal & Private Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 gujarAnA aitihAsika lekha 39 trasiMhAyastejaHpAlasutazca vizrutamatilAvaNyasiMhAbhidhaH / eteSAM dazamUrtayaH karivadhaskaMdhAdhirUDhAzciraM rAjate jinardazanArthamayatAM dignAyakAnAmiva ||63muurtii nAmiha pRSThataH karivadhU pRSThapratiSThAjuSAMtanmUrtIrvima40 lAzmakhattakagatAH kAMtAsametA daza / caulukyakSitipAlavIradhavalasyAdvaitabaMdhuH sudhIstejaHpAla iti vyadhApayadayaM zrIvastupAlAnujaH // 64 tejaHpAlaH saka. laprajopajIvyasya vastupAlasya / savidha vibhAti saphalaH 41 sarovarasyeva sahakAraH // 65 tena bhrAtRyugena yApratipuragrAmAdhvazailasthalaM vApI kUpanipAnakAnanasaraH prAsAdasatrAdikAM / dharmasthAnaparaMparA navatarA cakre'tha jI rNoddhRtA tatsaMkhyApi na budhyate yadi paraM tdvedi-| 42 nI medinI // 66 zaMbhoH zvAsagatAgatAni gaNayadyaH sanmatiryo'tha vA netronmI. lanamIlanAni kalayenmaDanAmno muneH / saMkhyAtuM sacivadvayIviracitAmetAmapetApara vyApAraH sukRtAnukInatati sopyujjihIte yadi / 43 // 67 sarvatra varttatAM kIrtirazvarAjasya zAzvatI / sukartumupakartuM ca jAnIte yasya saMtatiH // 68 AsIcaMDapamaMDitAnvayagurunnAgeMdragacchazriyazcUDAratnamayanasiddhama himA sUrimaheMdrAbhidhaH / tasmAdvismayanIyacArucaritaH zrIzAMti44 [ sUrista ]topyAnaMdAmarasUriyugmamudayacandrAkadIpradyuti / / 69 zrIjanazAsanavanIna vanIravAhaH zrImAMstato'pyaghaho haribhadrasUriH / vidyAmadonmadagadeSvanavadyavaidyaH khyAtastato vijayasenamunIzvaro'yaM // 70 guro[sta ]45 syA f [za ]SAM pAtraM sUrirastyudayaprabhaH / mauktikAnIva sUktAni bhAMti yatpratibhA budheH // 71 etaddharmasthAnaM dharmasthAnasya cAsya yaH kartA / tAvahayamidamadiyAdudayatyayamabuMdo yAvat / / 72 zrIsomezvaradevathulukyanaradevasevitAMhiyugaH / racayAMcakAra rucirAM dharmasthAnaprazastimimAM // 73 zrInemerambikAyAzca prasAdAdarbudAcale / vastupAlAnvayasyAstu prazastiH svastizAlinI // 74 sUtraM kelhaNasutadhAMdhalaputreNa caMDezvareNa prazastiriyamutkIrNA / [1] 47 zrIvikrama [ saMvat 1287 varSe[ phAlgu]Na vadi 3 ravau zrI[ nAgeMdraga ]cche [zrIvijaya senasUribhiH pratiSThA kRtA // 1 panyA satrAdikA. For Personal & Private Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbuparvatamA lekho naM. 1 129 bhASAntara (leka. 1) che. devI sarasvatI je kavionAM manamAM praveza kare che ane jenuM hasa vAhana che tenI huM ArAdhanA karuM chuM. (le. 2) zivano putra ( gaNeza) je zAMta hovA chatAM kodhathI rakta che. zAnta chatAM kAmanA nigraha mATe baLe che ane cakSu baMdha hovA chatAM je sarva jue che te tamAruM kalyANa kare. (le. 3) prajAsukhanuM sthAna, aja, raji ane raghu sarakhA cukyathI rakSita aNuhilapura zahera che-jyAM zukala pakSane aMte cirakALa sudhI ati suMdara ramaNIonAM zazI jevAM mukhathI aMdhakAra manta thAya che. (lo. 4) te zaheramAM, kuTajakusuma jevA zaba yazavALe, kahapataruthI dAna devAmAM adhika, prAgvATa anvayane mugaTa capTepa hatA. | (le. 5) tenA satkarmanA phaLa rUpe, tenA mahela upara kIrtidhvaja pharakatA suvarNa daDa jeva, caDaprasAda nAme putra janmyA hatA. (spe. 6) tene, ke je vizALa manane hatuM ane je dugdhadadhi (dUdhane sAgara ) jevo hate tene sema udUbhavya,-je saddaguNothI sajajanene, madhyamAM uDA evA dugdhodadhimAMthI uddabhavelA IndranAM kiraNo mAphaka AnaMda reDa. (le. 7) tene jinAdhinAthanI bhakti hRdayamAM nitya dhAranAra azvarAja putra hatA. tene tripuraripunI patnI ane kumAranI mAtA devI pArvatI jevI kumAradevI panI hatI. (le. 8) temane prathama putra luNaga nAmane maMtrI hatuM. paNa daivavazAt te bAlyAvasthAmAM ja mRtyu pAmyA hatA.. na (le. 8) e vizuddha manane maMtrI luNaga, jenI mati bRhaspatinA jJAnanI paNa avagaNanA karatI, te (le. 10) tene nAno bhAI zrI maladeva hate je jitendriya heIne parastrInI lAlasAvALo na hote. (kalo. 11) dharmavidhAnamAM (anuSThAnamAM), prajAnAM chidra DhAMkavAmAM ane vibhinnanuM (lUTeluM) anusaMdhAna karavAmAM vidhAtAe maladevane spardha saryA nahate (le. 12) kALAM vAdaLAMnA samUhamAMthI mukta thaelAM caMdranAM kiraNonI harIphAI karatA maladevanA yaze hastimallanA dAMtanAM kiraNone gaLethI pakaDyAM (matalaba ke IndranA hAthI airavatanA dazananAM zubha kiraNo jyAM prasastAM hatAM tyAM sudhI tene yaza pahoMce eTale diganta paryata kIrti vyApI. ) (le. 13) indriya para vijaya meLavanAra e purUSane anuja zrImAna vastupAla hatuM, je kAvyanA amRtathI addabhuta harSanI vRddhi kare ane jeNe vidvAnonA lalATa parathI A pad zabda bhUsI nAMkhyo hate. (. 14) culayanA sacimAM ane kaviomAM agra vastupAla paisA meLavavAmAM ke kAvyakRtimAM pArakAnA athanuM haraNa kadApi karavo nahIM. (le. 15) tene nhAne bhAI maMrirAja tejapAla hatuM je svAmIne tenuM pAlana karanA hatuM ane jeno duSTane Dara hatA, jenI kIrti cAre dizAmAM prasarI hatI. (le. 16 ) tejapAla tathA viSNunAM svarUpanuM nirUpaNu kANu karI zake che kAraNa ke prathamana udarakaMdaramAM traNe jagatanAM nItinAM sUtre rahelAM hatAM jyAre bIjAnAM ( viSaNunA) udara kaMdaramAM traNe jagata viMTaLAI rahelAM che. (le. 17) A bhAIone anukrame jAhU, mA, sAU, dhanadevI, sehagA, vayajukA ane padmaladevI sAta bahena hatI. For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 gujarAtanA aitihAsika lekha (le. 18) kharekhara, azvarAjanA A putra eka ja udaramAM rahevAnA leje pRthvI para pharI AvelA dazaratha rAjAnA cAra putro ja hatA. (le. 19) anuja (hAnA bhAI ) tejapAlanA sAthavALe vastupAla, madhu mAsa pachI AvatA mAdhava mAsanI mAphaka sarvanuM hRdaya jatA nathI ? (aa. 20 ) "elA kathri mArgamAM javuM nahIM e smRti vacana dhyAnamAM rAkhI te be bhAIo meha rUpI ceranA layavALA sadaguNanA piMtha upara sAthe cAle che. ( le. 21) yuga jeTalA lAMbA bavALA A be bhAIonI joDIne udaya thAo; je jeDIe cethA yugamAM paNa kRtayuganuM Agamana pharI karAvyuM hatuM. (kale. rara) jeonI kIrtithI bhUmimaMDala muktAmaya bhAse che te banne bhAIonAM zarIra cirakALa sudhI rogathI mukta raho. (le. 23) eka ja dehamAMthI bane bAha nIkaLe che chatAM temAM eka vAma (DAbekharAba) che. paNa A be bAjUmAMthI eka ja pitAthI thaelA hovA chatAM) eka paNa te (vAma) nathI, kAraNa ke banne prAmANika (dakSiNa) hatA. (le. ra4) A bane bhAtAoe dharmasthAnothI pRthvI aMktikarIne kaliyuganA kaMThapara balathI pitAne paga mUkyo hate. (aa. 2pa) caulukya vIronA vaMzamAM te zAkhAnA alaMkAra tejasvI puruSa arAja janmya hate. (le. rada ) tenA pachI lavaNaprasAde pRthvI prApta karI; jene pratApa DhAMkya na hatuM, jeNe zatrusaMhAra karyo hato ane jene gaMgAnA jalathI chevAelA zaMkha jevo zubha yaza khArA samudrathI paDele pAra pahoMcyA. (le. ra7) dazaratha ane kathanI pratimA jevA A nRpane viradhavala nAmane zatrunA daLane haNanAro putra thaze. jyAre A puruSane yaza pUra mAphaka prasaratA ho tyAre, kAmathI pIDita manavALI sALI strIonI abhisaraNakalAmAM kuzaLatA niSphaLa nIvaDatI. (le. 28) A prajJa viradhavala caulukaya jyAre nindAkhanAra loko te be sacivanI nindA karatA te bilakula sAMbhaLo nahIM. ane A sacivoe temanA svAminuM rAjya ati unnatithI zobhAvyuM ane gajasenAo ane gheDAnAM yuthe tene mahelanAM AMgaNAMmAM baMdhAvyAM. ( le. ) A bane sacive sahita te rAjA zuMTaNa sudhI lAMbA be hAthathI zrIne sukhathI eTale sahelAIthI bheTe che, ema mane lAge che. - ( lo. 30 ) zivane dhasura himAlayano putra girisamUhanI Toca abudagiri che, je manTAkinIne vAdaLathI gherAelA zikhara para dhAraNa karI rahelA hoI ghaTa jaTAvALA mastakapara gaMgA dhAraNa karanAra zivanuM jeno te sALe che) anukaraNa kare che. ( le. 31) A parvata para koI sthaLe ramya lalanAone vihAra karatI joIne mokSanI AMkAkSAvALAne paNa rati utpanna thAya che, tyAre koI sthAnamAM mUnione mATe bAMdhelAM tIrtha rathAnonI hAra jaI asthira mananA mAsane paNa jagatathI virakti prApta thAya che. (le. 32 ) zreyane laIne zreSTha vasainA hAmanA agni kuMDamAMthI mRtaMDanA putra-sUrya-dhI adhika tivALo puruSa prakaTa thayo. te zatrasaMhAramAM Ananda pAmaze ema mAnIne te zrutijJAnIe tene paramAra evuM nAma ApyuM te samayathI tenA kuLanuM nAma te paDayuM. (zle. 33) te nRpanA vaMzamAM prathama zrIdhUmarAja thayA. te pRthvI para Indra sarakhe hite kAraNa ke indra parvatane, pAMkhanuM chedana karI, vedanAne anubhava Ape have tema A nRpe rAjAene, baMne pakSa chedI vedanAnuM jJAna karAvyuM hatuM. For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbuparvatanA lekho naM. 1 131 (le. 34) dhaMdhuka, pravabhaTAdi arinI gajasenAno parAjaya karanAra utpanna thayA; temanA kulamAM kAmadevane jitanAra marama "rAmadeva" ja hato. ( . 35 ) pRthvIthI svarga paryata bharelA jenA yazaH sAgaranAM mejathI caMdranAM kiraNe lepAI jatAM evA A nRpane thaze dhavala nAme putra je kAmadevane vaza na hato te prakaTa ane mAlavAna svAmi ballAla, caulukya nRpa kumArapAla tarapha zatrubhAva rAkhate thayo che tema jANI teNe tene satvara nAza karyo. (le. 36) tene vizvamAM prazaMsA pAmele, zatrugaNunAM gaLAM chedavAmAM apratihata asidhArAvALo dhArAvarSa putra che. jyAre te dedhathI pradIpta thaI raNakSetra para nizcala rahete tyAre kaMkaNanAthanI patnIonAM netrakamaLamAMthI AMsu paDatAM hatAM. (le. 37) kharekhara te adhyAta balavALo pRthvI para pharI avatarela dazarathane putra rAmaja ha; je mArIca mATe vairathI A samayamAM paNa mRgayA khelavAmAM Asakta mativALo hate. (zle. 38) tene anuja prahUAdana hatuM. teNe sAmaMtasiMha sAthe baLavALA zrImAna gurjara nRpanuM dakSatAbharelI taravArathI rakSaNa karyuM hatuM, ane danuvaMzanA sarvathI mahAna zatru viSNunuM cAritra punaH bhUmi para ujajavaLa karyuM. (le. 36) huM nirNaya karI zakatuM nathI ke brahmAmAMthI utpanna thayelI sarasvatI devIe athavA abhilASa pUrNa karanArI devenI kAmadhenue prahnAdananuM rUpa dhAraNa karI punaH pRthvI para janma lIdhela che. ( . 40) dhArAvarSane A putra zrI somasiMhadevane ya thAo ! jeNe pitAnuM zaurya, kAkAnI vidyA ane bannenI dAnazakti prApta karelI hatI. (zlo. 41) brAhmaNanA kara mApha karIne ane zatrugaNune vijaya karIne semasiMha nRpe IndranA prakAza je yaza prApta karyo, je yaze pRthvIne ajavALate chatAM IrSAthI meha pAmatA zatruonAM mukha parathI malInatAnuM haraNa karyuM ne. (le. 42 ) tenA putra kaNa rAjadevano jaya ho !; je kaoNurAjane pratApa amApa che, ane je yaza ane dayAthI AbhUSita thaye hevAthI, yazadAthI anurakta vasudevanA putra ane mAtAthI adhika pratApa vALA zrIkRSNanA sarakhe lAgatA hatA. | (spe. 43) vaLI kuLamAM, vinayamAM vidyAmAM, zauryamAM, nityadAnamAM vastupAla je bIjo koI mANasa koI paNa jagyAe mArA daSTipathamAM Avato nathI. (. 44) A zreSTha sacivathI, tenI priyatamA lalitAdevIne, pulemananI putrIne IndrathI jayanta prApta thayuM hatuM tema, vinayasaMpanna jayantasiMhadeva putra thaye. ( . 45) A je ha, jenuM rUpa kAmadevane jitavA talase che, ane je vinaya ane jJAnathI vimukha bAlapaNumAM paNa vinaya ane saguNene AvirbhAva kare che, te konuM hadaya nathI AkarSate ? (le. 46 ) zrI vastupAlane putra jayasiMha-je rUpamAM kAmadevathI adhika che ane je vAcakone prArthanA karatAM adhika dAna Ape che, te eka kapAyuSI thAo ! (le. 47) zrImAna tejapAla maMtri jenAthI ciMtAmaNi mAphaka prajA nizcitta Ananda kare che te cira kALa sattAno upabhoga kare. For Personal & Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAnanA aitihAsika lekha (zrlA, 48 ) cANakaya, bRhaspati, mAdhi zukra Adi buddhidhAma maMtrione pahelAM pRthvI para vidhAtAe A maMtri( tejapAla )ne utpanna karavAnA abhyAsa mATe ja kharekhara samAM hatA nahIM te tejapAla temanA karatAM adhikatara karyAthI hAya ? 132 ( le|. 49 ) samasta prANIonA abhyudaya, nivAsa, alie sthApelI sthitinuM pAlana karatA, zrI vastupAlaneA anuja tejapAla hatA. A jovAlAyaka tejapAlane joI kAmantaka potAnA guNagrAmanA adhika khyAla rAkhate nathI ane cANakya paNa peAtAnI mati mATe vismaya pamADatA nathI. vaLI maDhuM zrI tejapAlanI patnI zrImatI anupama devInA pitRvaMzanuM varNana:-- (le. pa0) prAvATa anvayanA mugaTa, lakmIthI bharapUra candrAvatIneA nivAsI, jeNe bhUmi talanuM prazaMsanIya kItithI prakSAlana karyuM hatuM te dhIrapurUSa zrI gALA janmyA hatA; jenA sadAgAranA anurAgathI kANu Anandana thayA nathI ke kALuM mastaka DAlAvyuM nathI ke kAnAM mAMca udbhUta thayAM nathI ? ( kSeA. 51 ) tene sajjanAnA paMthane anusaravAvALA dharaNIga nAmanA putra janmyA; jeNe guNasaMpanna haiAi, peAtAnA svAminA hRdayamAM hAranI peThe sthAna prApta karyuM. ( leA, para ) tene tribhuvanamAM vikhyAta zilavALI tribhuvanadevI dayitA hatI. A bannenA dehu judA hatA paNa mana eka ja hatuM. ( aaa. 53) zIlamAM sAkSAt dakSanI putrI pArvatI jevI temanI putrI anupamadevInuM zrItejapAla sAthe lagna thayuM hatuM. ( le|. 54 ) sadAcAra rUpI divya kusama dhAratI latA, A anupamadevI je peAtAnA kuLane naya, vinaya, viveka, aucitya, dAkSiNya, dAna AdithI indu samAna guNagaNathI peAtAnAM sakala kulane prakAza ApatI hatI. te zreSTha maMtrI tejapAlanI patnI thaI. ( aaa. 55 ) temaneA putra lAvaNyasiMha, indriyArUpI duSTa ave para aMkuza rAkhatA aneza madanapriya yauvana prApta karyo chatAM paNa phakta saddharmane raste cAle che. ( zlA, 56) zrImAn tejapAlanA pavitra putra zrIbhRgusiMhanA guNNAnI stuti kANu nathI karatuM / je lakSmInA baMdhanamAM utsuka hAvA chatAM traNe jagamAM kIti pUrNa prasArI hatI. ( leA. 57) guNarupI dhata nidhAnathI bhareleA A kaLaza ( bhRgusiMha ) DhakAeleA nathI, tema ja khalarUpI sauthI gherAelA nathI; ane satpurUSAthI upabhAga thatA heAvA chatAM hummezAM vRddhi ja pAme che. (aaa, 58 ) malludeva maMtrIne lIlukAthI thaele pUrNasiMha nAme putra hatA. tene ahvaNADhavIthI guNeAnA nivAsa sarakhA mAdI bhAgavA pethaDa nAme putra hatA, ( kSe|. 59 ) tejapAla maMtranI patnI anupamA hatI. lAvaNyasiMha temanA AyuSyamAna putra hatA. ( bleA. 60 ) te putra ane te patnInA dharmArtha A tejapAle arbudra giripara nemInAthanuM pavitra maMdira kheMdhAvyuM. ( aaa. 61 ) pRthvIpara indu jevA tejapAla maMtrie zaMkha jevA ujajavaLa zilAenI hArathI caMdra ane kunda puSpAnA jevuM cira, AgaLa maNDapavALuM, khAjumAM uttama janAnA para ( khAvana ) maMdiravALuM ane agre palAnakavALuM te nemInAthanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. ( aaa. 62 ) zrImAn caNDapanA putra caNDaprasAda hatA. tene semaputra hatA. tene andha rAja nAme putra hatA tene pavitra AzayavALA, jinazAsananA udyAnamAM caDhatA megha (vAdaLa ) jevA zrIbhrUNIga, maMtri madyadeva, zrIvastupAla ane tejapAla nAmanA putrA thayA. For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbuparvatanA lekho. naM. 1 133 (le. 3) maMtrIvara vastupAlane zrIjaitrasiMha putra hatuM ane tejapAlana vikhyAta mativALo lAvaNyasiMha putra hatA. A daza puruSanI hAthaNuonA skaMdha upara virAjatI mUrtio jina darzana mATe jatA dinAyakenI pratimAo piThe cirakALa sudhI zubha pAmaze. (le. 64) hAthaNIonI pIThapara mUkAelI mUtio pAchaLa, A caulukya nR5 varadhavalanA aspArdhata mitra ane zrIvatupAlanA anuja prajJa tejapAle upara jaNAvelAM mANasanI temanI patinao sahita nirmaLa patharanAM khattaka para 10 (daza) mUrtio karAvI. ( kalo. 5) sakala prajA jenA para upajIvikA calAve che tevA vastupAlanI bAjIpara, sarovaranI pALe saphaLa AmravRkSa je sarva prANIonuM jIvana calAve che te ja, saphala tejapAla dekhAya che. (kale. 66) sarovara, kUvA, kurA, ghaTA, taDAga, maMdira, satra Adi dharmasthAnI paraMparA je te bhAI eAe dareka zahera, gAmamAM, dareka mArga para ane parvatanA zikhara para navAM bAMdhelAM athavA samArakAma karelAM tenI pRthvI sivAya anya koI saMkhyA jANatuM paNa nathI. (zle. 67) je sArI mativALe puruSa zaMbhunA zvAsocchAsa gaNI zake athavA mArkaDa muninI AMkhanA maTakArA gaNI zake te ja puruSa sarva kAryone tyAga karIne A be maMtraonI dharmasthAnaprazastinI saMkhyA paNa gaNuM zake. (le. 68) azvarAjanI kIrti sadaiva sarva dizAmAM prasara, je azvarAjanI saMtati dAna ane upakAranAM kAryo kema karavAM te jANI zake che. ( . da9) caDapathI AbhUSita thaelA kuLane gurU, nAge garachanI saMpadane ceDAmaNi, jeNe vagara yatve mami prApta karyo hato te mahendrasUri hatuM. tenA pachI prazaMsanIya sadAcArI zrIzAtiri hatA. tenA pachI AnaMdasUri ane amararinI joDI thaI, jenI prabhA udaya thatA Indu athavA sUrya jevI ujajavaLa hatI. (le. 70) temanA pachI pApa vizuddhi karanAra ane jaina zAsananA udyAnamAM navA vAdaLa sarakhe haribhadrasUri hatuM. tenA pachI prasiddha munivara vivAna madathI uma thaelAnA regone mATe sarvottama vaiidya hatA te vijayasena thaye. (le. 71) te gurUnI AziSanuM pAtra udayaprabhasUri hatA. te pratibhAnA sAgaranAM mauktika jevAM suMdara sUkta zobhe che. ( . 72 ) A dharmasthAna ane dharma sthAna sthApanAra A be jaNa arbudagiri jeTalI vRddhi pAme. (le. 73) zrI somezvaradeva jenA caraNanuM sevana calukya nRpa kare che teNe A suMdara, dharmasthAnanI prazasti racelI che. (le. 74) zrI nemI ane arbudagiri paranI aMbikAnA prasAdathI A prazasti vastu pAlanA kuLane amApa sukha Apo. (paMkti 46) A prazasti kehaNanA putra, dhAdhalanA putra, caDezvarathI katarAI che. (paMkti kA) vikrama saMvata 1287, phAlaguNa, vadi 3 vivAre, ane pratiSThA zrInAgendra gacchanI zrIvijayasenasUrithI thaelI hatI. For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbugarinA jaina lekhe lekha naM. 2 vikrama saMvata 1287 phAlsana vadi 3 ravivAra lekha naM 02 nI phakta thoDI hakIkataeca. eca. vilsane eziyATika risarca . 16 pA. 309 mAM prasiddha karI hatI. prephesara abAjI vibhaNu kAthavaTe e pitAnI "kIrtikemudI" nI AvRttimAM epenDikasa "bI" mAM te saMpUrNa prasiddha karyo hato. Azare 11" pahoLIxt10 uMcI jagyAmAM lakhANa che. akSaranuM kada pha" che. 1-2 paMktionI zarUvAtamAM tathA aMtamAM tathA 3-4 paMktione aMte, patthara kApI nAMkhavAthI athavA bhAgI javAthI, lekha nAza pAmyA che. lopa naM. 1 nA lekhanA jevI ja che. lekha saMskRta bhASAmAM che. ane pati 30 mAM eka sivAya Akhe gadyamAM che. lekhamAM neminAthanuM maMdira baMdhAvavAnI sattAvAra hakIkata ApI che. tenA saMbaMdhanA utsave tathA tenA saMrakSaNa vigere mATe niyama paNa temAM che. 1-5 paMktiomAM kahyuM che ke, Aje raviMvAre [ vikrama ] saMvata 1287 nA sAmAnya phAgunanAM kRSNa pakSa 3 jane dine jyAre samRddhivALA aNahilapATakamAM mahArAjAdhirAja bha( imadeva ) caulukaya vaMzanA kamalano rAjahaMsa, ane samasta rAjAvalIthI alakata, rAjya kare ... ... jyAre mahAmaDalezvara rAjakula, zro semasihadeva, zrI vasiSThanA kuMDamAMthI janmelA zrI dhUmarAjadevanA kuTuMbamAM janmelo, rAjya kare che" tyAre tejapAle deulavAla gAmamAM pavitra arbada parvata upara lUNasiMhavasahikA nAmanuM, pavitra neminAtha maMdira baMdhAvyuM. tene devakulikAothI zaNagAryuM, ane eka mahAna hastizAlAthI bhAvyuM hatuM. te maMdira teNe pitAnI strI anupamadevI ane putra lUNasihanA yaza ane guNanI vRddhi arthe baMdhAvyuM hatuM. A lekhamAM paNuM naM. 1 nA lekha mujaba tejapa lanI vaMzAvalI ApI che. te uparAMta ahiM tenuM varNana A pramANe ApyuM cheH "mahAmaNDalezvara rANaka zrI viradhavaladevane je .. ...rAtrA nAmanA maDala( prAMta)mAM caeNlukaya vaMzanA zrI viSNuprasAdadevane putra hatA, tene samasta mudrAvyApAra upara kahelA mahArAjAdhirAja zrI bhImadevanA anugrahathI te (tejapAla) karate hate." A varNana khAsa upayogI hevAnuM kAraNa e che ke, temAM bhImadeva 2jA ane vAghelA vaMzane kevI jAtane saMbaMdha hatA te dekhAya che. somezvara devanA varNanamAM A saMbaMdha barAbara dekhAtuM nathI. lekha uparathI cekasa thAya che ke, bhImadeva 2 je mahArAjAdhirAja gaNAtuM hatuM ane lavaNaprasAda tathA varadhavala mahAmaMDalezvaranI padavI ane rANukanA ilkAbathI saMtuSTa hatA. devage vIradhavala rAjya karato hate te prAMtanuM nAma chelalA be akSare- "rAtrA -sivAya nAza pAmyuM che, ane te huM aTakaLavA azakta chuM candrAvatIne paramAra viSe lekhamAM kahyuM che ke, I. sa. 1230 mAM semasiMha rAjya karate hatuM, ane naM. 1 nA lekha uparathI anumAna thAya che te mujaba karaNarAja nahIM. vaLI naM. 1 nA lekhamAM paramAranI gAthA kahI che te ahiM dhUmarAjane lAgu pADI che. 1 e. I, vo. 8 pA. 2047 che. eca. yuDarsa. For Personal & Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbuparvatanA jaina lekho naM. 2 135 upara kahyA mujaba, tArIkha ravivAra, 3 jI mArca I. sa. 1230 ne maLatI Ave che. lekhamAM batAvelAM devakulikA tathA hastizAlA, ane naM. 1 nA lekhamAM laiMka 61-64 mAM lakhelAM bAvana maMdiro tathA tejapAlanAM kuTuMbIonAM pUtaLAM mATe eraDe, e eka ja che. maMdiranA bAMdhakAmanA varNana pachI vijayasenasUrIe samarpaNa karyAnI hakIkata Ave che. tenI vaMzAvalI prathamanA lekha pramANe ja che. haribhadrasUrine "zrI ANaMdasUri tathA zrIamaracaMdra sUrIe padArTaranAmu" kahe che. AthI ema jaNAya che ke tene paTTAbhiSeka A be sUrionA harate thaye haze. tyAra pachInA bhAga(5. 6-9)ne Azaya "ane A maMdira mATe nimelA zrAvaka TrasTIonAM nAma nIce pramANe che " e mathALA uparathI spaSTa jaNAI Ave che. AMhI kahyuM che ke, A maMdiramAM snAna, pUjA, vigere haMmezane mATe mahUdeva, vastupAla ane tejapAla, e bhAIoe, tathA teonA vaMzajoe, tathA lUNasiMhanI mAtA anupamadevInA sarva purUSa vaMza tathA teonA vaMzajoe karavAM. A sthaLe anupamadevInuM kuTumba je candrAvatImAM rahetuM hatuM ane prAgrATa jJAtinuM hatuM, tenI vaMzAvalI dAkhala karI che. te pachInA bhAga(paM. 9-25)mAM maMdiranA samarpaNane sAMvatsarika utsava ujavanAnA niyama ApyA che. te utsava dene pavitra caitra mAsanA kRSNa pakSa tRtIyAne dine zarU thaIne ATha divasa sudhI cAlo joIe. A utsavamAM snAna, pUjA vigere kriyAo candrAvatI pradezanA zrAvakoe karavAnI hatI. dareka divasa te sthaLanI amuka jJAti mATe mukarara karela hatuM. lekhamAM AvA ghaNA zrAvakanAM nAma teonA pitA ane jJAtinAM nAmo sAthe ApelAM che. temAMnA Azare adho prAgvATe hatA; bAkInA savAla, athavA eIsavAla, zrImAla ane thoDA ghaNuM dharkaTo hatA. teonAM nivAsasthAne umbaraNakI, saraulI ane kAsada, brahmANa, ghaulI, mahAna tIrtha mukhtasthala, philiNi, hakkAuddhA, DavANI, gaDAhaDAsAhilavADA nAmanAM gAmaDAM hatAM. te pachInA bhAgamAM (paM. 25-26) TharAvyuM che ke, neminAthadevanAM pAMca kalyANike, dara varSe mukarara karela divase ulavADAmAM vasatA sarva zrAvakoe pavitra arbara parvata upara ujavavAM. jeone maMdiranI saMbhALa rAkhavAnuM oNpavAmAM AvyuM hatuM teonAM nAma, te pachInA bhAgamAM (paM. 26-30) ApyAM che - A pramANe karAvyuM cheH cadrAvatIne svAmi zrIrAjakula semezvaradeva; tene putra zrIrAja (kula ) kAhmadeva, ane bIjA rAjAo, cadrAvatInA sthAnapati bhaTTArake kavilAsa gugalI brAhmaNa, badhA vepArI draSTIe; sarva manuSya jevA ke, sthAnapatio, sAdhuo gugalI brAhmaNe rAoi ane bIjAo jeo abuMda parvata uparanAM acalezvara ane vasiSThanAM pavitra maMdiromAM tathA pADozanAM gAmaDAM jevAMke deulavADA. zrImAtAmahabu, Abu, rAsA, Utaracha, sihara, sAla, heThAuMjI, AkhI ane keTalI je sAdhu dhAMdhalezvaradevanuM che, te ane bIjAM-badhAM maLI bAra gAmaDAMomAM nivAsa karI rahyA che teo;-vaLI bhAlibhADAmAM vasatA sarva pratIhAronA vaMzaja rAjaputra vigeree neminAthadevanAM pavitra maMdiranA oraDAmAM eka pachI eka besIne dareke potAnI icchA ane AnaMda sahita, mahaM(ta) zrI tejapAla pAsethI, A pavitra laNasIhavasanDikA nAmanA maMdiranI saMbhALane bhAra upADI lIdhe che, tethI teonA A vacanane anusarIne te sarve tema ja teonA vaMzajo e yAvatu caMdra divAkara A maMdiranI saMbhALa rAkhavAnI che. kAraNa 1 phebasanI rAsamALA pA. 64 pramANe kAsada hAlanuM "kAsika-pAlaDI" amadAvAda pAse AveluM gAma che. jAo khUhara, e. I. 1, 1 5. 229 2 pAMca kalyANika-neminAtha devanuM garbha mAM AvavuM, janma, dIkSA dhAraNa pharavI, jJAna prApta thavuM ane mukti thavAnI saMvatsarIena zivase, 3 kavilAsa kadAca vizeSa nAma hovAne saMbhava hoya. che. 87 For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 gujarAtanA aitihAsika lekha (jyAre) unnata manavALAe A vrata kare pachI kapAla, kamaMDala, valkala, sita ane rakta jaTA vigerenI zuM jarUra che?" 26 mI paMktimAM kahele rAjA kAnhaDadeva e AgalA lekhamAM batAvelo paramAra kRSNarAjadeva ja che. * chellI paMkti(31)mAM kahyuM che ke, mahArAja kulazrI masihadeve A pavitra bhUsahavAsahikAmAM eka zAsana vaDe pavitra neminAthadevane vAhirahadImAM DavANa gAma te devanI pUjA tathA abhega mATe ApyuM. chevaTe lekhamAM bhaviSyanA paramAra vaMzanA rAjAone A dAna yAvacaMdradivAkara rAkhavA mATe semasahadevanI vinaMtI che. lekhamAM ApelAM sthaLomAMthI nIcenAM huM oLakhAvI zakyo chuM abudha parvata uparanuM deulavADAgAma InDiyana eTalAsamAM le. 2436 uttara; le. 7243 pUrva upara AveluM dilhArA che. umbaraNakI nakazAmAM divArAnI dakSiNamAM-agnikeNamAM mAIla upara AveluM minI che. ghaulI gAma dilhArAnI pazcima-nairUtya koNamAM 8 mAIla uparanuM dhaulI che. sRSThasthalanuM mahAna tIrtha kadAca nakazAmAM divArAnI agni keNamAM 8 mAIla uparanuM murthala haze. gaDAhaDa gAma nakazAmAM divArAnI dakSiNa-narutya keNamAM 11 mAIla uparanuM gadara, je gaDAra (gaDADa)ne badale lakheluM mAnIe te heya. sAhilavADA e divArAnI pazcime vAyavyamAM 8 mAIla upara AveluM selavArA che. abuMda parvatanI najIkamAM jaNAvelAM gAmamAM, Abuya nakazAmAM dilavArAnI agnikANumAM 1 mAIla uparanuM Abu che. Utaracha dilhArAnI IzAna keNamAM 5 mAIla uparanuM utraja che. heThaujI dilavArAnI dakSiNe 2 mAIla uparanuM hetaMjI che. sihara dilavArAnI IzAnamAM 8 mAIla uparanuM sera che. keTalI kadAca nakazAmAM dilavArAnI pUrvamAM 7 mAIla upara batAveluM kotrA hoya. sAla kadAca dilavA. rAnI pUrva-agni keNamAM 1 mAIla paranuM sa9gAma hoya. rAsA dilavArAnI IzAnamAM 3 mAIla upara eriA nAmanA gAmane maLatuM Ave che. paraMtu banne eka ja che, ema mAnavA mATe nakazAmAM ApeluM nAma khoTuM che, ema mAnavuM joIe. lekhanI chellI be paMktio, je upara kahyuM che tema pAchaLathI umerI che, temAM pavitra kRSNa ruSinA vaMzaja nyAyacandrasUrie be zlekamAM racelI Abu parvatanI prazasti, tathA keI yAtrALu A maMdiranI yAtrAe Avyo hato tenI eka TUMkI noMdha ApI che. naM. 3-3ra sudhInA nAnA lekhe, je badhA hAla pahelI vAra prasiddha karyA che, te jaina paddhatinI nAgarI lipimAM ane saMskRta bhASAmAM lakhelA che, je ke, vizeSa nAme ghaNAM kharAM prAkRta epamAM Ave che. eka vAra, naM. 4 mAM "caMDapa "mAM "Da"ne, bulaharanA " InDIyana pelI ogrAphI " mAM leTa 5 kela. 16 paM. 22 mAM, bhImadeva 1 lAnA eka lekhamAMthI Apelo khAsa AkAra Apyo che. For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 AbuparvatanA jainalekho naM. 2 akSarAntara 1 oM // oM nama .... ... [saMvat 1287 varSe laukikaphAlgunavadi 3 ravau adyeha zrImadaNahilapATake caulukyakulakamalarAjahaMsasamastarAjAvalIsamalaMka tamahArAjAdhirAjazrIbha- .... ... 2 vijayirAjye ta .... .... zriIvaziSTa kuMDayajanAnalodbhUtazrImadbhUmarAjadeva kulotpannamahAmaMDalezvararAlakulazrIsomasiMhadevavijayirAjye tasyaiva mahArAjAdhirAjazrIbhImadevasya prasA[da] .... ... 3 rAtrAmaMDale zrIcaulukyakulotpannamahAmaMDalezvararANakazrIlavaNaprasAdadevasutamahAmaMDa lezvararANakazrI vIradhavaladevasatkasamastamudrAvyApAriNA zrImadaNahilapuravAstavyazrI prAgvATajJAtIyaTha zrIcaMDa[pa] ... ... 4 caMDaprasAdAtmajamahaM zrIsomatanujaTha zrIAsarAjabhAryATha zrIkumAradevyoH putramahaM zrImalladevasaMghapatimahaM zrIvastupAlayoranujasahodarabhrAtRmahaM zrItejaHpAlena svakIyabhAryAmahaM zrIanupamadevyAstatkukSi[ saM ] .... .... 5 vitraputramahaM zrIlUNasiMhasya ca puNyayazobhivRddhaye zrImadatdAcalopari daulavADA grAme samastadevakulikAlaMkRtaM vizAlahastizAlopazobhitaM zrIlUNasiMhavasahi kAbhidhAnazrInaminAthadevacaityamidaM kAritaM // cha [ // ] 6 pratiSTitaM zrInAgeMdragacche zrImaheMdrasUrisaMtAne zrIzAMtisUriziSyazrIANaMdasUrizrIamaracaMdrasUripaTTAlaMkaraNaprabhuzrIharibhadrasUriziSyaiH zrIvijayasenasUribhiH // ch| atra ca dharmasthAne kRtazrAvakagoSThikAnAM nAmA7 ni yathA // mahaM zrImalladevamahaM zrIvastupAlamahaM zrItejaHpAlaprabhRtibhrAtRtrayasaMtAna paraMparayA tathA mahaM zrIlUNasiMhasatkamAtRkulapakSe zrIcaMdrAvatIvAstavyaprAgvATajJAtI__ yaTha zrIsAvadevasutaTha zrIzAligatanujaTha 8 zrIsAgaratanayaTha zrIgAgAputraTha zrIdharaNigabhrAtRmahaM zrIrANigamahaM zrIlIlAtathATha zrIdharaNigabhAryATha zrItihuNadevikukSisaMbhUtamahaM zrIanupamadevisahodarabhrAtRTha zrIkhImvasIhaTha zrIAmvasIhaTha zrIadaleM 9 tathA mahaM zrIlIlAsutamahaM zrIlUNasIha tathA bhrAtRThaM jagasIhaTha ratrasiMhAnAM sama stakuTumvene' etadIyasaMtAnaparaMparayA ca etasmindharmasthAne sakalamapinapanapUjA sArAdikaM sadaiva karaNIyaM nirvAhaNIyaM ca // tathA / 1 ozarImAM khUNumAM caNela sapheda zilA upara che. mI. kajhInsanA lIsTano naM. 1741 2 yina35 3 pUrti - zrIbhImadeva 4 vayo vaziSTha. 5 dharti rI- zrIcaMDapasutaTa zrIhai pUrti gare-saMbhUtapa- 7 vAnyA zrImadabudA 8 pAyo pratiSTitaM pakSe napatha mAMthA sudhAryocha 10 vA zrIkhImbasIha zrIAmbasIha 11 vAMyA kuTumbana. For Personal & Private Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 10 zrIcaMdrAvatyAH satkasamastamahAjanasakalajinacaityagoSTikaprabhRtizrAvakasamudAya // tathA uvaraNIkIsaraulIgrAmIyaprAgvATjJA / rAsalau Asadhara tathAjJA mANi bhadrau zre AhvaNa tathAjJA dehaNau khImvasI. 11 ha dharkaTajJAtIyoM nehAu sAhA tathAjJA dhauliga AsacaMdra tathAjJA zre bahu devau soma prAgvATajJA zre sAvaDau zrIpAla tathAjJA zre jIMdAu pAhaNa dharka TajJA | pAsu sAdA prAgvATajJAlIyapUnAu sA. 12 hA tathA zrImAlajJA pUnAu sAhrAprabhRtigoSTikAH / amIbhiH zrIneminAthadevapra tiSTAvarSagraMthiyAtrASTAhikAyoM devakIyacaitravadi 3 tRtIyAdinesnapanapUjAdyutsavaH kAryaH // tathA kAsahUdagrAmIyauesavAlajJA 13 tIyadhai sohiu pAhaNa tathAjJA | salakhaNau vAlaNa prAgvATajJA zre sAMtuya delhuya tathAjJA | gosala AhvA tathAjJA | kolAu AmbA tathAjJA zre pAsacaMdrAM pUnacaMdra tathAjJA jasavIrau ja14 gA tathAjJA brahmadeva urAlhA zrImAlajJA kaDuyarAu kuldhrprbhRtigossttikaaH| amIbhistathA 4 caturthIdine zrIneminAthadevasya dvitIyASTAhikAmahotsavaH kAryaH tathA brahmANavAstavyaprAgvATajJAtIyamahAjani" 15 Abhigau pUnau UesavAlajJA mahA ghAMghAu sAgara tathAjJA mahA sATAvaradeva prAgvATajJA mahA pAlhaNau udayapAla oisavAlajJA mahA Avodhanau~ jagasIha zrImAlajJA mahA vIsalau pAsadeva prA16 gvATajJA mahA~ vIradeva arasIha tathAjJA zre dhaNacaMdrau~ rAmacaMdraprabhRtigoSTikAH / amIbhistathA 5 paMcamIdine zrIneminAthadevasya tRtIyASTAhikAmahotsavaH kAryaH / / tathA dhuliigraamiiypraagvaattjnyaatiiy| sA17 jaNau pAsavIra tathAjJA ) vAhaDiu pUnA tathAjJA dhai jasaDayau jegaNa tathA jJAtIyoM sAjana bholA tathAjJA pAsilapUnuya tathAjJA | rAjuyAM sAvadeva tathA jJAdagasaraNau sAhaNIya oisavAla18 jJA | salakhaNau mahaM jogA tathAjJA | [*]devakuMyArau AsadevaprabhRtigo. STikoH / amIbhistathA 6 SaSTIdine" zrIneminAthadevasya caturthASTAhikAmahotsavaH kAryaH // tathA muMDasthalamahAtIrthavAstavyaprAgvATa jJAtIya 1vAyA goSThika 2 vAyA uMbaraNIkI uvAyA khImbasI4vAyA goSThikAH 5 vaaNy| pratiSThA vAyA AmbA 7 vAMyA brahmadeva / vAyA goSTikAH 8 pAyA brahmANa 10 pAyA goSThikAH. 11 pAyA goSThikAH 12 vAyA SaSTIdine, For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 AbuparvatanA jaina lekho naM. 2 19 graeN saMdhIraNau guNacaMdrapAhA tathA zre sohiyau Asvesara tathA zre jejAu khAMkhaNa tathA phIliNigrAmavAstavyazrImAlajJA vApalagAjaNapramukhagoSTikoH amI. bhistathA saptamIdine zrIneminAthadevasya paMcamASTAhikAma20 hotsavaH kAryaH // tathA haMDAudrAgrAmaDavANIgrAmavAstavyazrImAlajJAtIyaNe AvaM yau usarA tathAjJA zre[* ]lakhamaNa AsU tathAjJA zre Asalau jagadeva tathAjJA | sUmigau~ dhaNadeva tathAjJA | jiNadevau jAlA 21 prAgvATajJA zre Asalau sAdA zrImAlajJA zre dedA vIsala tathAjJA | Asadharau AsalatathAjJA | thiradevau vIruya tathAjJA guNacaMdra devadhara tathAjJA zre hariyAu hemA prAgvATajJA | lakhamaNa22 u kaDDayAprabhRtigoSTikAH / amIbhistathA 8 aSTamIdine zrIneminAthadevasya SaSTauM STAhikAmahotsavaH kAryaH // tathA [ ga] DAhaDavAstavyaprAgvATajJAtIya zre desala brahmasaraNu tathAjJA jasakarau zre dhaNiyA tathAjJA [* ]zre 23 delhANa AlhA tathAjJA zre vAlA padmasIha tathAjJA | AMvuyau vohaDi tathAjJA zre vosariu pUnadeva tathAjJA [*] zre vIruyau sAjaNaM tathAjJA zre pAhuyau jiNadevaprabhRtigoSTiAH / amIbhistathA 9 navamIdine 24 zrIneminAthadevasya saptamASTAhikAmahotsavaH kAryaH // tathA sAhilavADAvAstavya oisavAlajJAtIya bheM delhAu AlhaNa / nAgadevau Amvadeva | kAlhaNa Asala | vohithau lAkhaNa zre jasadevau vAhaDa the 25 sIlaNa delhaNa | vahudA mahadharAu dhaNapAla zre pUniga vAdhA zre gosala vahaDAprabhRtigoSTikoH / amIbhistathA 10 dazamIdine zrIneminAthadevasya aSTamASTAhikAmahotsavaH kAryaH // tathA zrIavudopari deulavA26 DAvAstavyasamastazrAvakaiH / zrIneminAthadevasya paMcApi kalyANikAni yathA dinaM prativarpa karttavyAni // evamiyaM vyavasthA zrIcaMdrAvatIpatirAjakulazrIsoma siMhadevena tathA tatputrarAja zrIkAnhaDadevapramukhakumaraiH samastarAjalokaista27 thA zrIcaMdrAvatIyasthAnapatibhaTTArakaprabhRtikavilAsa tathA gugulIvrIhmaNasamastamahA. janagoSTikaizca tathA arbudAcalopari zrIacalezvarazrIvaziSTha tathA sNnihit| grAmadeulavADAgrAmazrIzrImAtAmahabugrAmaAvuyagrAmaorAsAgrAma paay| goSThikAH 2 vAya Ambuya upaay| goSTikAH 4 pAyA SaSTASTA 5 vAMyA brahma. 1 pAMyA AMbuya 7vAMyA sAjaNa (8) 8 vaaNye| goSThikAH 8 bAyo Amtra 10 pAyA goSThikAH 11 vAyo arbudo 12 paaye| kumAraiH 17 vayo brAhmaNa 14 vAyA goSThikaizca 151ye| arbudA 19 vaay| saMnihitagrAma 17 vAyA Abuya. For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 gujarAtanA aitihAsika lekha 28 tarachagrAmasiharagrApasAlagrAmaheThauMjIgrAmaAkhIgrAmazrIdhAMdhalezvaradevIyakoTaDIprabhR tidvAdazagrAmeSu 'saMtiSTamAnasthAnapatitapodhanagUgulIbrAhmaNarAThiyaprabhRtisamastalo kaistathA bhAlibhADAprabhRtigrAmeSu saMtiSThamAnazrIpratIhA29 ravaMzIyasavarAjaputraizca AtmIyAtmIyasvecchayA zrIneminAthadevasya maMDape samupa vizyopavizya mahaM0 zrItejaHpAlapArthAt svIyasvIyapramodapUrvakaM zrIlUNasIha vasahikAbhidhAnasyAsya dharmasthAnasya saoNpi rakSApabhAraH svIkRtaH / tadetadA30 tmIyavacanaM pramANIkuva'bhiretaiH sarvairapi tathA etadIyasaMtAnaparaMparayA ca dharma sthAnamidamAcaMdrArka yAvat parirakSaNIyaM // yataH // kimiha kapAlakamaMDaluvalkala sitaraktapaTajaTApaTalaiH / vratamidamujjvalamunnatamanasAM pratipannanirvahaNaM // cha / 31 tathA mahArAjakulazrIsomasiMhadevena asyAM zrIlUNasiMhavasahikAyAM zrIneminAtha devAya pUjAMgabhogArtha vAhirahadyAM DavANIgrAmaH zAsanena pradattaH // sa ca zrIsoma siMhadevAbhyarthanayA pramArAnvayibhirAcaMdrArka yAvat pratipAlyaH // 32 // siddhikSetramiti prasiddhamahimAzrIpuMDariko giriH zrImAn raivatakopi vizvaviditaH kSetraM vimukteriti / nUnaM kSetramidaM dvayorapi tayoH zrIarbudastatprabhU bhejAte kathama nyathA samamimaM zrIAdinemI svayaM // 1 saMsArasarvasvamihaiva muktisa33 // vasvamapyatra jineza dRSTaM / vilokyAmAne bhavane tavAsmin pUrva paraMca tvayiha STipAMthe // 2 zrIkRSNarSIyazrInaya caMdrasUrerime // saM0 saravaNaputrasaM0 siMharAjasAdhU sAjaNasaMsahasAsAideputrI sunathava praNamati // zubhaM // " 3 vidacha. 4 mA 1paay| saMtiSThamAna bhane brAhmaNa, 2 vaay| kurvadbhiretaiH 3 tina paMktine cheDe paMkti 31 mAM che tevuM ja cihna che. For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 169 AbugirinA jaina lekhe lekha naM. 3 vikrama saMvata 207 phAgaNa suda 3 semavAra naM. 3 ne lekha mukhya maMdiranA dvAranA etaraMga para karela che. temAM lakhyuM che ke tejapAle pitAnA putra luNasiMhanA puNya mATe A lUNasahikAmAM pavitra neminAthanuM A mahAtIrtha semavAre, rAjA vikramanAM varSa 1287 nA phAgaNa (phAguna)nA zukala pakSanA 3 ne dine" baMdhAvyuM. prophesara hioNrnae A tathA nIcenI tArIkhe mAre mATe kRpA karIne gaNI hatI; emanAM kahevA mujaba A tArIkha vi. 1287 gata, ane vi. 1287 cAlu banne mATe beTI che. vi. 1287 gata mATe zukravAra, 7 mI phebruvArI I. sa. 1231 ane vi. 1287 cAlu mATe ravivAra, 17 mI phe vArI I. sa. 1230 sAthe te tArIkha maLatI Ave che. akSarAntara 1 oM' // nRpamikramasaMvat 1287 varSe phAguNasudi 3 some adheha zrIarbudAcale __ zrImadaNahilapu2 ravAsta prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye mahaM zrIAsarAsu tamahaM mAladeva 3 vamahaM zrIvastupAlayoranujabhrAtRmahaM zrItejapAlena svakIyabhAryAmahaM zrIanupamade vikukSi4 saMbhUtasutamahaM zrIlUNasIhapuNyArthaM asyAM zrIlUNavasahikAyAM zrIneminAthamahAtIrtha jArita | cha | cha || 1 mukhya maMdiranA daravAnanA bArazAkha upara mI, kajhInsanA lIsTa ne, 1742. 2 e. I. va. 8 pA. 233 pro. eca. hasuDasa 3 riharUpe darzAve che ke vAMce ela. For Personal & Private Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 170 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra vikrama saMvata 1287 ASADha suda 8 zukravAra akSarAntara patarUM pahelu 1 5 / svasti rAjAvalIpUrvavatsamastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjaparamezvara paramabhaTTArakacaulukyaku2 lakamalavikAsanaikamArtaDazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjazrIcAmuMDarAjade vapAdAnu3 dhyAtamahArAjAdhirAjazrIvallabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjazrIdurlabharAjadeva pAdAnudhyAtama4 hArAjAdhirAjazrIbhImadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjatrailokyamallazrIkarNadevapAdA nudhyAtamahA5 rAjAdhirAjaparamezvaraparamaparamabhaTTArakAvaMtInAthatribhuvanagaMDavarvarakajiSNusiddhacakrava tizrIja-+ 6 yasiMhadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakasvabhujavikramaraNAMgaNa vinirjita7 zAkaMbha[rI bhUpAla zrIkumArapAladevapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhi. rAjaparapamAhe8 zvarahelAkaradIkRtasapAdalakSakSmApAla zrIajayapAladevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirA jAhavaparAbhUta9 durjayagarjanakAdhirAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahAjAdhirAjaparamezvaraparama bhaTTArakAbhi10 navasiddharAjasaptamacakravartizrImadbhImadevaH svabhujyamAnavarddhipathakAMtavartinaH samasta rAjapuruSAn 11 brAhmaNottarAMstanniyuktAdhikAriNo janapadAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA // zrImavikramAdityotpA .. 14. me. 3.5 . 201 patanu bhA5-140x15." mI- nAza pAmeTI cha. + 5.5 bhaTTAraka paDalA : parama bhUsI nA . vanA. sthiti-en For Personal & Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra 12 ditasaMvatsarazateSu dvAdazasu saptAzItyuttareSu ASADhamAsIyazuklASTamyAM zukrabAre____'trAMkato'pi saM13 vat 1287 varSe ASADhazudi 8 zukre'syAM saMvatsaramAsapakSavArapUrvikAyAM tithA boha zrImadaNahila14 pATake snAtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya saMsArAsAratAM viciMtya nalinIdalagatajala15 lavataralataraM prANitavyamAkalijya aihikAmuSmikaM phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNyayazo'bhi16 vRddhaye devAugrAma- svasImAparyaMta savRkSamAlAkulakASThatRNodakopeta sAhiraNya bhAgabho17 gasadaMDo dazAparAdhasAdAyasameto navanidhAnasahita pUrvapradattadevadAyabrahma___ dAyavarja tathA ... .... .... 18 mAnapatraku ... .... tipatrabharAprati dra 1 dANIyAM palaza tathA mUlamaM. DilyAM ... kA .... prati dra 1 tathA 19 mUlagaMDI .... prati dra 1 bhATTayakaM prati dra0 // dANIyAM patrazataM0 // . uSTrabharA pratidra 1 dANIyAM patra20 zata 1 mUlI .... bharA prati dra 1 dANIyAM patrazata 1 jaladabharA prati dra 1 dANIyAM patrazata 1 evameta21 t salakhaNapure soluM0 rANA0 AnAU lUNApasAkena kAritabhI Analezvara deva zrIsalakhaNezvarade22 vayornityanaimittikAdipUjArtha tathA satrAgAre brAhmaNAnAM bhojanArtha ca maMDalyAM zrImUlezvaradevama23 ThetyasthAnapativedagarbhAzaye zAsanodakapUrvamasmAbhiH pradattaM // grAmasyAsyAghATA yathA // pUrvasyAM 24 hAMsalapuragrAmasImAyAM sImA / dakSiNasyAM phIcaDIgrAmapodra gRhANAM sAnidho saMtiSTamAnagrAma25 syAsya sImAyAM tathAhAnIyANIgrAmasImAyAM ca sImA // pazcimAyAM meDherAgrAma sImAyAM sImA / 26 uttarasyAM sUrayajanAmasAMpAvADAgrAmayoH sIbhAyAM sImA // evamamIbhirAghATa rupalakSitaM grA paM. 15 vAMyA mAkalaya. paM. 11 devAU saMzayavANu. pAyA paryataH; kASTha; me dako sUsI nAmA paM. 17 bAMyA padaMdA sahitaH 5. 24 pAyA saMtiSThamAna. For Personal & Private Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 27 mamenamavagamya tannivAsijanapadairyathAdIyamAna[ dAnI ]bhAgaprabhRtikaM sadAjJAzravaNa vidheyairbhUtvA'28 muSmai [ tapodhanAya ] samupanetavyaM / sAmAnyaM caitat puNyaphalaM matvA'smadvaMza jairanyairapi 29 bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmadAyo'yamanumaMtavyaH / pAlanIyazca // uktaM ca bhagavatA vyA patarUM bIjeM / 1 sena // SaSThiM varSasahazrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM / 2 vaset // 1 svadattAM paradattAM vA yo harecca vasuM[ dharAM ] sa viSTAyAM kRmibhUtvA pitRbhiH saha majati // 2 // 3 vaMdhyATavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH / kRSNasarpAH prajAyate bhUmidAnApahAra kaaH|3 bahubhirvasu4 dhA bhuktA [ rAjabhiH sa ]garAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadAphalaM // 4 datvA bhUmi bhAvinaH pArthiveM5 vAn bhUyo bhUyo yAcate rAmabhadraH / sAmAnyo'yaM dAnadharmo nRpANAM sve sve kA pAlanIyo mavadbhiH / / 6 likhitamidaM zAsanaM kAyasthAnvayaprasUta Tha0 sAtikumArasuta mahAkSapaTalika Tha0 zrIsomasiMhena // 7 dUtakotra mahAsAMdhi Tha0 zrIbahudeva iti zrIbhImadevasya / 8 tathA salakhaNa[ purI ]vAstavyaH vaNikvyahAriya ... ... prabhRti ... ___ lokasya . ... ... ... haTTakaraNa9 zuklamaMDapikAprauDha ... ... ... arizatapathakeSu salakhaNapurIyamaTha ... vIThikayA kANa ... ... saM. 10 carataH saMjAtaH ... ... yathA // samastakaNAnAbhRtaceTiya tizuddhapuNaya ... ... ... 11 bhRtacAUyAM ... ... prati tathA dAnI ... ... da 2 ghRtatailamRt ve .... ... .... tathA *. 1 bAMyA paTi sahasrANiH tiSThanti; narake. 5. kiMdhyA, For Personal & Private Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 bhRtacA bhUtavAhanamadhye 13 ka 4 ta ... 14 sikA 15 bhIseTaprati dra 12 tathA kaNabhRtapatra bhRtapatrANi 16 dra 1 tathA seDasarasa zrIpathakayoH samasta ....... vaNabhRtaveThIyAvA pratikR rAdA ... ... .... ... ... bhImadeva 2 januM dAnapatra 2330 -------- ... ka .... ... .... ya || AjambA methi AmalA beheDAvA dAnaM na grAhyaM // tathA kaNabhRta ti tathA dAnedra 4 tathA kaNacopaTa ... 17 ne dra 1 tathA bhRtacAtrayAvA age hiMga bhAraM prati vRddhadAne dra 1 18 paTTasUtra | hiMgula / pravAlaka / zrIkhaMDa / karpUra / kastUrI / haMgu / kuMkuma / aguru / ta.... ...ta ... 19 mAlapatra / jAiphala / jAivatrI / lamasI / kApaDa | nAlikera / haraDAM beheDAM kanma // 20. khAMDDa / gula / sAkara / marica / dAMta / marumAMsi / mahuvasa / savAhI kAsI / tAnyA / kA 21 zyAlo / vathaloha | sAkuruDa / mINa / ja / cItrAhala / kharjura / khArika / [prabhRti - vasta ..... 22 masuktayANakAgAMdhruvamukhena mUlekAsyedapATIpramANena pUrNadAnAt dAnasya dha prati mu 23 kti dra 1 anayA rItyA dAnaM grAhyaM || saMjAtadhurAdAbhapaTTakasya pathakottAraparI - sthApane padakaM pra ... taM prati tathA dAne tathA mAMjiSTha / ... 24 tidra 164 mArge / hiThiyakaprAtIsAraka bhiradhikaM kimapi na mAjhaM / rAjaH vIsalasatka 6 varavalI tathA ... ... 25 kaNAya prabhRtacAuyAvAhana 1 veDIyAvAhana 1 uparitanarItyA kSepAyAM kSepAyAM 26 prasAdena bhoktavyaM / imAM chedapATI vyatikramya yaH ko'pi varNasaMkaraM kurute tasmAt chittirmAyA // yasyAH / sve pramANena pAlanIyaH bhoktavyaM ca // For Personal & Private Use Only 145 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha sArAMza 1 prastAvanA- a) vaMzAvalI, jayasiMhanuM varNana vikrama saMvata 1263 nA naM.pramANe che te sivAya, vikrama saMvata 1283 nA naM 5 pramANe ja che. (ba) aNahilapATane bhImadeva re vAdhepathakanA rAjapuruSa ane nivAsIone vikama saMvata 1287, ASADha sudi 8 zukravAre nIcenuM dAna jAhera kare che. 2 dAna-davAu(?) gAma tenI sImA - (a) pUrvamAM hAsalapura gAma (ba) dakSiNamAM phicaDI ane hAnIyAnI gAme (ka) pazcime mehurA gAma (3) uttare sUrayaja ane sApAvADA gAmo. (2) ane bhUmimAM ane paisAmAM judA judA kare (vividha verA ). 3 dAnapAtra-seluMkI rANuM AnA ThA(kura) lUNapasAke salakhaNupuramAM bAMdhelAM Ana zvara ane salakhaNezvaranA maMdira, mandiranAM pUjAkharca ane brahmabhejanAthe TrasTI mADalI mAM mUlezvaradevanA maThane sthAna pati 4 rAjapuruSa-lekhaka ane dUtaka naM. 5 mAmAM hatA teja che. 5 anulekha-(tA. ka.) anulekha ghaNuM ghasAI gayA che. paNa te salakhaNapuranA vANIAe ApavAnA karane lagatuM vadhArenAM zAsananA bhAgavALuM che. huM dilagIra chuM ke temAM je prAcIna gujarAtInA zabda Ave che te sarvano artha karavAnAM sAdhana mArI pAse nathI. 6 vaeN mAsTara janaralanA nakazAmAMthI A gAma maLI zakatuM nathI. viramagAma tAlukAnA vAyavya khUNAmAM hAMsalApura nAmanuM eka gAma che. uttare dAnapatranuM nAma sUraja, sUrUja gAma che. nairUtyamAM paMcara gAma mane maLe che. jene kacaDI sAthe sarakhAvuM chuM. For Personal & Private Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 171-185 AbugirinA jaina lekho lekha naM. 4 thI 18 vikrama saM. 1288 (lekha ne 4 thI 18) naM. 4 thI 3ra nA lekhe uparathI jaNAya che ke pachInAM varSomAM paNa tejapAle maMdirane vadhAravAnuM tathA zaNagAravAnuM kArya cAlu rAkhyuM hatuM. A lekho maMdiranI eAsarInAM keTalAMka nhAnAM yarAmAMnA maMdiranAM otaraMge upara katarelA che. temAM lakhyuM che ke tejapAle potAnA kuTumbanAM keTalAMka mANasenA puNyane arthe A nhAnAM maMdira ane jIne tathA tIrthakaronI mUrtio ubhAM karAvyAM hatAM. - temAM AvatA IlakAba sAmAnya rIte jANavA gya che. madana, ' "mA "nuM Tarka 5 sauthI vadhAre vaparAyuM che. te IlkAba tejapAle tathA tenAM ghaNuM kharAM kuTumbIoe dhAraNa karela che. paraMtu lekha naM. 24 ane 26-31 mAM AvatI vaMzAvalImAM tejapAlanA pUrvajo capTepa ane caDaprasAda, tene pitA azvarAja athavA AsarAja ane tenI mAtA kumAradevI, eone "ka" no IlkAba Ape che, je " ne badale che, jyAre caDuprasAdanA putra ane azvarAjanA pitA ane dareka veLA "maha" kahevAmAM Ave che. AthI spaSTa jaNAya che ke A be IlkAba vacce kaMIka taphAvata have joIe, je ke A taphAvata bahu moTo nahIM hoya, kAraNake, ca75 ane azvarAjane lekha naM. 3 thI 8, 10-18, 21-23, ane 32 mAM "ma" paNa kahyA che. lekha naM. 3ra mAM tejapAlanI bIjI strI suhaDAdevInI mAtA saMtoSAne rAjano IlkAba Ape che. suhaDAdevInA mAtAmaha ane pramAtAmahane "ka" kahyA che. lekha naM. 26-27 ane 30 uparathI jaNAya che ke tejapAlane vaDila baMdhu vastupAla "laMghapatine IlkAba dhAraNa karatuM hatuM, kIrtikaumudI nA 9 mA sarga uparathI jaNAya che ke tene A IdakAba zatruMjaya, raivataka, ane prabhAsanAM moTAM tIrthonI mahAyAtrAnI vyavasthA karI AgevAnI lIdhI hatI te badala mane hite. A IlkAba sarga 9 zleka 12 mAM Ave che. temAM kahyuM che ke, "bI sarva jamyA pachI te jamato, jyAre bIjA sarva yAtrALuo bhara uMghamAM AvI jatAM tyAre te uMghate. nidrAmAMthI jAgavAmAM te sauthI paheluM hatuM. A rIte teNe "saMghapati nuM vrata pALyuM. tejapAlanAM strIsaMbaMdhIone sAta vAra yAne IThAba lagADa che. (lekha naM. 4,11,26,27,29-31) naM. 32 mAM tejapAlanI bIjI strI suhaDAdevInuM kuTuMba je zAkhAnuM hatuM te paTTanamAM meDha jJAtinuM hovAnuM ApyuM che. je sAdhuonI mArtio mUkelI che te A cheH-jina supArzva, (naM. 12 ), muni subata (naM. 21), vAriseNu (naM. 24), candrAnana (naM. 25 ), zAzvat jina RSabha (naM. 30) zAzvata jina vardhamAna (na 31 ), ane tIrthaMkara -sImaMdhara svAmin (naM. 26 ) jine yugaMdhara svAmin (naM. ra7) jina bAhu (na, 28), ane subAhu (naM0 ra9) lekha naM4-18 mAM vikama saMvata 1288 che; naM. 19-23 mAM vikrama saMvata 1290 che; lekha naM. 24-25 mAM vikama saMvata 1293 nA citra kRSNapakSa 7 nI tithi che. naM. 26-31 mAM vikrama 1293 nA caitra kRSNapakSa 8 ne zukravAra che. A varSa kArtikAdi vi. 1293 gata, ane pUrNimAnta" citra mATe zukravAra, 20 mI phebruvArI I. sa. 1237 nI barobara thAya che. nava 3ra mAM vikrama saM. 1297 vaizAkha vada 14 gurUvAra che, ne kArtikAdi vi. 127 gata ane pUrNimAnta vaizAkha mATe gurUvAra 11 eprila I. sa. 1241 nA barobara thAya che. - 1 e. I. vo. 8 pA. 223 thI 229 pro. eca. yuDarsa. 2 A cAra tIrthakarone "viharamANuM" evuM vizeSaNa lagADayuM che. che. 20 For Personal & Private Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 gujarAtamA aitihAsika lekha akSarAntara lekha naM. 4 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIMcaMDaprasAdamahaM' zrIsomamahaM zrIAsarAnvaye mahaM zrImAladevasutAbAIzrIsadamalazreyo2 'yaM mahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // cha / lekha naM. 5 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomamahaM zrIAsarAnvaye mahaM zrImAladevasutamahaM zrIpuMnasIhIyabhA2 ryAmahaM zrIAhaNadevizreyo'rtha mahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // cha / lekha naM. 6 1 oM' // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM. zrIsomAmvaye mahaM zrIAsarAsutamahaM zrImAladevIyabhAryAmahaM [*] zrIpAtUzre yo'rtha mahaM zrItejapAlena devakuli2 kA kAritA / [ / ] lekha naM. 7 1 oM // zrInRpavikamasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM' zrIsomAnvaye mahaM zrIAsarAsutamahaM zrImAladevIyabhAryAmahaM zrIlIlUzreyo'rtha mahaM zrI2 tejapAlena devakulikA kAritA / [1] cha / lekha naM.80 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 12.88 varSe prAgvATavaMzIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM' zrIsomamahaM zrIAsarAmahaM zrImAladevAnvaye mahaM zrIpUnasIhasutamahaM zrIpethaDa zreyA'rtha mahaM zrIte2 japAlena devakulikA kAritA // 1 ozarImAM pahelA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. kajhInsanA lIsTa naM. 1666 2 cihnarUpe che, 3 caMpanA " varUpa vicitra che. 4 ozarImAM bIjA nAnA maMdiranA bArazAkha upara, kajhInsanA lIsTa naM. 16 67 5 ozarImAM trIjA maMdiranA nAnA bArazAkha upara. kajhInsanA lIsTa naM. 1668 6 vAgye ja 7 pAyA somAnvaye rAzarIbhAM yathA nAnA bhahiranA mA214852. jInsanAlITa naM. 1686 9 vAMco tamAma 10 ozarImAM pAMcamAM nAnA maMdiranA bArazAkha upara kajhInsanA lIsTa naM. 1676 For Personal & Private Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbugirInA jaina lekho naM. 4 thI 18 akSarAntara lekha naM. 9 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATavaMzIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye mahaM zrImAladevasutamahaM zrIpunasIhazreyortha mahaM zrItejapAlena devakuli[ kA ] kAritA // cha // cha // lekha naM. 10 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATavaMzIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvayemahaM zrIAsarAmahaM zrImAladevazreyo'rtha tatsovaralaghubhrAtRmahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // cha // // leca naM. 11 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATavaMzIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM' zrIsomamahaM zrIAsarAmahaM zrImAladevAnvayemahaM zrIpuMnasIhasutAvAIzrI' 2 balaladevizreyo'rthamahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // cha / lekha naM. 12 1 oM zrInRpavikramasaMvarta 1288 varSe zrImatpattanavAstavyaprAgvATajJAtIyazrIcaMDapa__ zrIcaMDaprasAdazrIsomamahaM zrIAsarAsutazrImAladevamahaM 2 zrIvastupAlayoranujamahaM zrItejapAlena mahaM zrIvastupAlabhAryAyAH mahaM zrIsokhukAyAH puNyArtha zrIsupArzvajinAlaMkRtA devakulikeyaM kAritA // cha // cha / letra naM. 13 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe zrIpattanavAstavyaprAgvATajJAtIyazrIcaMDapa zrIcaMDaprasAdazrIsomamahaM zrIAsarAsutazrI2 mAladevamahaM zrIvastupAlayoranujamahaM zrItejapAlena mahaM zrIvaisUpAlabhAryAlalatAde vizreyo'rthaM devakulikA kAritA // cha // cha / 1 ozarImAM chaThThA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. kajhInsanA lIsTa naM. 1671 2 cihnarUpe che. 3 saMvattosa purANyAnayA. 4 mAzarImA sAmAnAnA hiranANArA 52. jInsanA sI4.1972 5 ozarImAM AThamA nAnA madiranA bArazAkha upara. mI, kajhInsanA lIsTa ne.1677 6 vAMco sutA 7 ozarImAM cAlIsamAM nAnA maMdisnA bArazAkha upara ma. kajhInsanA lIsTa naM. 1727 8 vAMce saMvata 9 ozarImAM ekatAlIsamAM nAnA maMdiranA bAra zAkha upara mI, kajhInsanA lIsTa naM. 1729 10, 11, vAyA zrIpastupAza For Personal & Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 gujarAtanA aitihAsika lekha lekha naM. 14 1 oM // saMvat 1288 varSe zrIcaMDapazrIcaMDaprasAdazrIsomamahaM zrIAsarAMgajamahaM 'zrIvastapAlasutamahaM zrIjayatasIhazreyo'rtha 2 mahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // __akSarAntara lekha naM. 15 .1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe zrIcaMDapazrIcaMDaprasAdazrIsomamahaM zrIA sarAMgajamahaM. [* ]zrItejapAlena zrIjayatasIhabhAjayataladevi2 zreyo'rtha devakulikA kAritA // lekha naM. 165 1 nRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdazrIsomamaha zrI. __ AsarAMgajena mahaM zrItejapAlena zrIjayatasIhabhAryAsUhavadevi. 2 zreyo'rtha devakulikA kAritA // lekha. naM. 17 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe prAgvATajJAtIyazrIcaMDapazrIcaMDaprasAdazrIsomamahaM zrIAsarAnvayasamudbhavamahaM zrItejapAlena mahaM zrIjayatasI. 2 hamAryAmahaM zrIrUpAdevizreyo'tha devakulikA kAritA / [] cha / lekha naM. 18 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1288 varSe zrIcaMDapazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomamahaM' zrIvAsarAnvaye mahaM zrImAladevasutAzrIsahajalazreyo'rtha mahaM zrItejapAlena de2 vakulikA kAritA // cha / 1 betALIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. mI. kajhInsanA lIsTa naM. 1731 2 cinharUpe che. 3 vIca vastupAtra 4 vetAlIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara lIsTa naM.1732 5 ozarImAM cummAlIsamAM nAnA maMdiranA bArazAkha upara, kajhInsanA lIsTa naM. 1734 6 pisatAlIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. mI. kajhIsanA lIsTa naM. 1736 7 chetAlIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara mI. sinabIna. 1738. For Personal & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 186 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra vikrama saMvata 1288 bhAdaravA suda 1 (paDe) samavAra. akSarAntara patarUM pahelu 1 // // // svasti rAjAvalIpUrvavatsamastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjaparame zvaraparamabha2 DAraka caulukyakulakamalavikAsanakamArtaMDa zrIbhUlarAjadevapAdAnudhyAta mahArAjA3 ghirAjaparamezvaraparamabhaTTArakazrIcAmuMDarAjadeva pAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTA4 rakamahArAjAdhirAja zrIvallabharAjadeva pAdAnudhyAta mahArAjAdhirAjazrIdurlabha rAjadeva5 pAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAja zrIbhImadevapAdAnudhyAtaparame6 zvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjatrailokyamalazrIkarNadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhi7 rAjaparamezvaraparamabhaTTArakAvantInAthatribhuvanagaMDavarvarakajiSNusiddhacakravartIzrIja8 yasiMhadevapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjaumApativaralabdhaprara 9 sAdaprAptarAjya prauDhapratApalakSmIsvayaMvarasvabhujavikramaraNAMgaNavinirjitazAkaMbharIbhU10 pAlazrIkumArapAladevapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjapara11 mamAhezvara prabalabAhudaMDadarparUpakaMdarpahelAkaradIkRtasapAdalakSamApAlazrI. 12 ajayapAladevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakAhavaparAbhUta13 durjayagarjanakAdhirAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvarapa. 14 ramabhaTTArakAbhinavasiddharAjasaptamacakravartizrImadbhImadevaH svabhujyamAnavAlIya15 pathakAMtarvartinaH samastarAjapuruSAn brAhmaNottarAMstanniyuktAdhikAriNo janapa16 dAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA // zrImavikramAdityotpAditasaMvatsara zateSu dvA17 dazasu aSTAzItyuttareSu bhAdrapadamAsIyazuklapratipadAyAM somavAre'trAMkatopi 18 saMvat 1288 varSe bhAdravAzudi 1 some'syAM saMvatsaramAsapakSavAra pRvikAyAM tithA19 vayeha zrImadaNahilapATake snAtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya 20 saM[ sArAsAratAM ]viciMtya nalinIdalagatajalalavataralataraM prANitavyamAka 21 [lijya ]aihikAmuSmikaM phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNyayazo'bhivRddha: 15. se. vA. 6 pA. 203 31. 29. bhu52 mA uid I'v 123"x14" siri-navanAgarI patarAMnA nIcenA bhAgo sivAya sthiti surakSita che. For Personal & Private Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 gujarAtanA aitihAsika lekha 22 ye .... ... .... [ sImAparya ]taH savRkSamAlAkulakASTatRNodakope-* patarUM bIjeM 1 ta sahi [raNya ] bhAgabhoga sadaMDadazAparAdhasAdAyasameto nvnidhaanshitH| 2 pUrvapradattadevadAyabrahmadAyavarja salakhaNapuretyazrIAnalezvarazrIsalakhaNe. 3 zvaradevayoH maThasthAnapativedagarbharAzermaThesmin bhaTTArakANAM bhojanAya sa4 trA[gArA ]thaM tathaitadIyasutasomezvarasya grAmasyAsya madhyAt bhUmihala 20 viMzatihalA5 bhUmI ca zAsanenodakapUrvamasmAbhiH pradattaM // grAmasyAsyAghATA yathA // pUrvasyAM sAMpa6 rAmAmachatrAharUgrAmayoH sImAyAM sImA // dakSiNasyAM guMThAvADAgrAmasImAyAM sImA pa. 7 zcimAyAM rANAvADAgrAmasImAyAM sImA / uttarasyAM uMdirAgrAmaAMgaNavADAgrAmayoH sI8 mAyAM sImA // evamamIbhirAghATairupalakSitaM grAmamenamavagamya tannivAsijanapadairyathA9 dIyamAnadAnIbhogaprabhRtikaM sadAjJAzravaNavidheyabhUtvA'muSmai samupanetavyaM / sAmAnya 10 caitatpuNyaphalaM matvA'smadvaMzajairanyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmadAyoyamanumaM11 [ ta jyaH / pAlanIyazca // uktaM ca bhagavatA vyAsena // SaSThiM varSasahasrANi svarge tiSThati bhuumidH| 12 AchettA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM vaseta / 1 svadattAM paradattAM vA yo harecya vasuMdharAM / sa vi13 SThAyAM kRmibhUtvA pitRbhiH saha majjati / 2 vaMdhyATavISvatoyAsu zruSkakoTara vAsinaH / kRSNa14 sarpAH prajAyate bhUmidAnApahArakAH / 3 datvA bhUmi bhAvinaH pArthiveMdrAn bhUyobhUyoyA15 yate rAmabhadraH / sAmAnyoyaM dAnadharmo nRpANAM sve sve kAle pAla nIyo bhavadbhiH / 4 16 bahubhirvasudhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadA phalaM // 5 li. 17 khitamidaM zAsanaM kAyaschAtyayaprasUta Tha0 sAtikupArasuta mahAkSapaTalika Tha0 soma18 siMhena / dUtakotra mahAsAMdhi Tha0 zrI vahudeva iti zrI bhImadevasya // 1256 cha . * paM. 22 vAyA kASTa. +5. 1 taH sa; bhogaH sa; rAdhaH; sahitaH .. 5. 6 chatrAhAra 5.11 vAyA sahasrANi tiSThati. 5. 12 vAyA narake vaset ; hareta paM. 17 vAMyA sthAnvaya... For Personal & Private Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra sArAMza. 1 prastAvanA- (4) vaMzAvalI -vaMzAvalI jasiMha ane mUlarAja 2 nAM varNana vikrama saMvat 1263 nA naM. 3 pramANe che. bAkInI vikrama saMvat 1283 nA naM. pa pramANe che. () bhImadeva 2 aNahilapATakamAM nivAsa karI vAlaya pathakanA rAjapuruSa ane nivAsIene vikrama saMvata 1288 nA bhAdrapada sudInA pratipada ( amAsa ) ne semavAre nIcenuM dAna jAhera kare che. 2 dAnapAtra ane Azaya-Alezvara ane salakhaNezvaranA salakhaNupuramAM maMdira ane tyAMnA maThane sthAnapati vedagabherAzi tathA tene putra saMmezvara; bhaTTArakenA bhejanAthe ane satrAgArA 3 dAna-gAma . . . . .ane gAmamAM (semezvara mATe) 20 halavAha bhUmi. gAmanI sImA - () pUrva sAMparA ane chatAhAra (?) gAme. () dakSiNe guMThAvADA gAma. (4) pazcime rANAvADA gAma. (4) uttare undirA ane AgaNavADA gAme. 4 rAjapuruSa-lekhaka kAyastha ThAkura sAtikumArano putra mahAkSapaTalika ThAkura semasiMha, dUtaka mahAsAMdhivigrahita ThAkara vahudeva. For Personal & Private Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 187 giranAranA lekhA naM. 34 vi. saM. 1289 Azvina vadi 15 seAmavAra rAjala ane vejalanI guphAonI pUrvamAM ane gaumukha tarapha javAnA rastAnI pazcimamAM AvelA khaDaka upara A lekha che. akSarAntara vastupAlavihAreNa hAreNevojvalazriyA upakaMThasthitenAyaM zailarAjo virAjate // zrIvikrama saMvat 1289 varSe Azvina vadI 15 some mahAmAtya zrIvastupAlena AtmazreyorthaM pazcAdbhAge zrIkapardiyakSaprAsAdassamalaMkRtaH zrIzatruMjayAva[ tAra ] zrI AdinAthaprAsAdastato vAmapakSe svIyasaddharmacAriNImahaMzrIlalitAdevi zreyorthaM viMzatijinAlaMkRtaH zrI sammetazikharaprAsAdastathA dakSiNapakSe dvi0 bhAryAmahaM zrIsokhu zreyorthaM caturviMzatijinopazobhitaH zrIaSThApadaprAsAdaH 0 apUrvaghATaracanArucirataramabhinavaprAsAdacatuSTayaM nijadravyeNa kArayAMcakre // . bhASAntara mAlA jevA zubhra ane jema mAlA kaMThane grAbhAve che tema pravezadvArane zeAbhAvatA vastupAlanA vihArathI A parvata prakAze che. vikrama saMvat 1289 Azvina vakri 15 seAmavAre mahAmAtya zrIvastupAle cAra navAM ane suMdara anupama maMdira baMdhAvyAM, jemAMnAM be maMdirA AtmazreyA baMdhAvyAM hatAM-- eka pazcima bhAgamAM zrIkapardI yAnuM maMdira; khIjuM zatrujayAvatAra zrIAdinAthanuM, uparanA maMdiranI DAkhI mAjIe ane trIjuM suvarNanA zikharavALu ane vIzajIneAthI zeAbhInuM pAtAnI sadguNI bhAryA lalitAdevInA zreyArthe ane ceAthuM cAviza jIneAthI ze|bhItuM aSTApadanuM maMdira peAtAnI trIjI bhAryAM sAmuka, nA zreya mATe baMdhAvyuM. ? rI. lI. e. kheA. pA. 362 De, khargesa ane krujhansa. For Personal & Private Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niM. 188-192 AbugAranA jaina lekhe naM. 19 thI 23 vi. saM. 1280 akSarAntara lekha naM. 19 1 oN|| saMvat 1290 varSe mahaM zrIsomAnvaye mahaM zrItejapAlasutamahaM zrIlUNasI habhAryAmahaM zrIlaSamAdevizreyo'yaM mahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA / / lekha naM. 20 1 // saMvat 1290 varSe prAgvATavaMzIyamahaM zrIsomAnvaye mahaM zrItejapAlasutamahaM lUNasIhabhAriyaNAdevizreyo'rtha mahaM zrItejapAlena devakulikA kAritA // cha / zubhaM bhavatu // lekha naM. 21 1 oM' // zrInRpavikramasaMvat 1290 varSe zrIpattanavAstavyaprAgvATavaMzIyamahaM zrIcaMDa pazrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye mahaM zrIAsarAsutamahaM zrImAladevabhrAtamahaM zrI2 vastapAlayoranujamahaM zrItejapAlena svakIyabhAryAmahaM zrIanupamadevizreyo'rtha deva zrImunisuvratasya devakulikA kAritA // cha / lekha naM. 22 1 oN|| saMvat 1290 varSe prAgvATajJAtIyamahaM zrIcaMDapazrIcaMDaprasAdazrI[ so]ma zrIAsarAnvayasamudbhUtamahaM zrItejapAlena svasutazrIlUNasIhasutAgauradevizreyo'rtha devakulikA kAritA / [1] cha / lekha naM, 23" 1 oN|| zrInRpavikramasaMvat 1290 varSe prAgvATajJAtIyamahaM zrIcaMDapazrIcaMDaprasAda zrIsomamahaM zrIAsarAnvaya [samudbhUta] mahaM zrI[ tejapAlena ]svasutAvauladevizre yo'rtha devakulikA kAritA // 1 me... pA. 226 zrI. yayA syuDarsa. 2 mAzazama sattarabhA nAnA bharinA mAra14 852. ka. lITa naM. 1684 3 cihnarUpe che. 4 ozarImAM sattaramA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. ka. lIsTa naM. 1685 5 ozarImAM aDhAramA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. ke. lITa naM. 1686 6 cihnarUpe che. 7 paaNye| vastupAla 8 morImA solAsamA nAnA bharinA maa2|5 352. 4. sauraTa 1660 6 zikSa rUpe che. 10 samudrata no ta puro lakhyo nathI. 11 ozarImAM ogaNIsamAM nAnA maMdiranA bAjunA hAranA pAra852... sITa naM. 1142. 12 yina3the cha. For Personal & Private Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 18-200 AbugAranA jaina lekhe naM. 24 thI 31 vi. saM. 1283 2. 1.7 tathA 8 akSarAntara lekha naM. 24 1 auM // zrInRpavikramasaMvata 1293 caitravadi 7 aoha zrIaMdhudAcalamahAtIrthe zrIprAgvATajJAtIyaTha zrIcaMDapaTha zrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye Tha zrIAsarAjasu2 [t]||mhN zrImAladevamahaM zrIvastupAlayoranujamahaM zrItejaH pAle svabhaginyAH padmalAyAHzreyortha zrIvAriseNadevAlaMkRtA devakulikeyaM kAri tA] // lekha naM. 255 1 oM // zrInRpavikramasaMvat 1293 varSe caitravadi 7 adyeha zrIarvadAcalamahAtIrthe svayaMkAritazrIlUNasIhavasahikAkhyazrIneminAthadevacaityajagatyAM mahaM zrItejaH pAlena 2 mAtulasutabhAbhArAjapAlabhaNitena svamAtulasyamahaM zrIpUnapAlasya tathA bhAryAmahaM zrIpUnadevyAzca zreyortha asyAM devakulikAyAM zrIcaMdrAnanadevapratimA kAritA / lekha naM. 26 1 oM" // svasti zrIvikramanRpAt saM 1293 varSe caitravadi 8 zukre adyeha zrIarva dAcala[tIrthe] 2 svayaMkAritazrIlUNasIhavasahikAkhyazrIneminAthadevacaityajagatyAM zrIprAgvATajJAtI. 3 yaTha zrIcaMDapaTha zrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye Tha zrIAsarAjaTha zrIkumArade4 vyoH sutamahaM zrImAladevasaMghapatizrIvastupAlayoranujamahaM zrItejaHpAlena svabha5 ginyA vAIjAlhaNadevyAH zreyo) viharamANatIrthakarazrIsImevarasvAmipratimA 6 laMkRtA devakulikeyaM kAritA // pratiSTitA zrInAgeMdragacche zrIvijayasenasU i[rbhiH||] lekha naM. 270 1 [ // oM" // svasti saMvat 1993 caitravadi 8 zukre adyeha 'zrIarbudAcalatIrthe svayaMkAritazrIla[ NasIha ] me... pA. 227 zrI. meya. yu. 2 mezarImA tetrImA nAnA mAhiranAmA2zAma 852. bhI. jInsanAsIsTana.1715 3,8,11,18 yi3.4 vAyo saMvat 5,8,13,20 pAyo arbudA 6 tejaHpAlanA te aradho lakhe che. 7 ozarImAM tetrIzamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara mI. kajhInsanA lIsTa naM.1716 10 ozarImAM chavIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara. kajhInsanA lIsTa naM.1707, 12,18 A paMktimAM uparanI paMktimAM jatAM cihno ghaNAMkharAM aspaSTa che. 14 vAMce vA 15 vacce sImaMdharasvAmi 16 vAMco pratiSTitA 17 ozarImAM satyAvIsamAM nAnA maMdiranA bArazAkha upara. mI. kajhInsanA lIsTa naM. 1708 For Personal & Private Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbuparvatanA lekho naM. 24 thI 31 2 // vasahikAkhyazrIariSTanemicaitye zrIprAgvATajJAtIyaTha zrIcaMDapaTha zrIcaMDaprasAda mahaM. zrI [ so ] 3 mAnvaye zrIAsarAjabhAryATha zrIkumAradevyoH sutamahaM zrImAladevasaghapaMtimahaM // 4 // zrIvastupAlayoranujamahaM zrItejaH pAlena svabhaginIbAImAuzreyorthaM viharamANa - // 5 // tIrthakara zrIyugaMdharasvAmijinapratimAlaMkRtA devakulikA iye kAritA // // cha[ // ]' lekha naM. 284 1 [ adyeha zrI arbudAcale' svayaMkAritazrIlU ] 2 [Na ]sIhavasahikAkhyazrI ariSTanemicaitye zrIprAgvATajJAtIyaTha zrIcaMDapaTha[ * ] 3 zrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye Tha zrIAsarAjaTha zrIkumAradevyoH sutam [ haiM ] 4 zrImAladevamahaM zrIvasupAlayoranujamahaM zrItejaHpAlena svabhaginyA / ' sA[ U ]5 [ devyAH zreyorthaM ]viharamANatIrthakara zrIvAhujinAlaMkRtAM devakulikA kAri[ tA // ] lekha naM. 29deg 1 // oM" // svasti zrInRpavikramasaMvat 1293 varSe caitravadi 8 zukre adyeha zrIadAca mahAtIrthe svayaM [ kA ] 2 // ritazrIlaNa sIhavasa hikAkhyazrInaM minAthadeva caityajagatyAM zrIprAgvATajJAtIyaTha zrIcaMDapa 3 // ThauM zrIcaMDaprasAdamahaM zrI somAnvaye ThI zrIAsarAjaTha zrIkumAradevyoH sutamahaM zrI tejaH pAle. 4 na svabhaginyA vAIdhaNadevizreyase viharamANatIrthakara zrIsuvAhuvivAlaMkRtI devaku. foot kAritA [ // ] lekha naM. 30" 1 // oM'" || svasti zrInRpavikramasaM[ vat 1 ]293 varSe caitravadi 8 zukre adyeha zrIarbudAcalamahAtIrthe svayaMkA ritazrIlRNasIhavasahikAkhyazrIneminAthadeva / 2 // caityajagatyAM zrIprAgvATajJA [ tIyaTha zra ]IcaMDapaTha zrIcaMDaprasAdamahaM zrIsomAnvaye ThauM zrIAsarAjaThauM zrIkumAradevyAH sutamahaM zrImAladevasaMghapa- // 1 va bAI 2 vAMkulikeyaM mA sITI pachI cihna che. 4 ezarImAM AyAvIsamA nAnA maMdiranA bArazAkha upara mI. kajhInsanA lIsTa naM.1709. 5 A paMktinI zarUvAtanA 1 vAMyA arbudA 7 vAMya zrIvastupAla 8 mA DITIo nAmI . 8 vAM zrIbAhu 10 trIsamA nAnA ma MdiranA bArazAkha upara. mI. kajhInsanA lIsTa naM.1710, 11 cihnarUpe che, upara nIkaLatAM akSarAnAM cihno aspaSTa che. 13 arbudA 14 vA bAI 11 bhozarImAM zrIsabhA nAnA mahilA parazA 2. mI. jInsanA sosTa naM. 1711. 17 dilla3 . 18 arbudA. 157 For Personal & Private Use Only akSare aspaSTa che. zarIrmA bhoglyu12 A paMktimAM 15] suvAhubibA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 gujarAtanA aitihAsika lekha 3 // timahaM zrIvastupAlayoranujamahaM zrItejapAlena svabhaginyA bAIsohagAyA zreyotha zAzvatajinazrIRSabhadevAlaMkRtA devakulikA kAritA [ // ] lekha naM.31 1 // oN|| svasti zrInRpavikramasavat 1293 varSe caitravadi 8 zukre agheha zrI arbudAcalamahAtIrthe svayaMkAritazrIlaNasIhavasahikAyAM zrIneminAthadevacaitye jagatyAM 2 // zrIprAgvATajAtIyaTha zrIcaMDapaTha zrIcaMDaprasAdamahaM zrIsobhAnvaye Tha zrIAsa rAjaTha zrIkumAradevyoH sutamahaM zrImAladevamahaM zrIvastupAlayoranujamahaM 3 zrItejaHpAlena svabhaginyA vAIvayajukAyAH zreyortha zrIvarddhamAnAbhidhazAzvataji napratimAlaMkRtA devakulikeya kAritA // zubham bhavatu / maMgalaM mahAzrIH // // - - 1 ozarImAM ekatrIsamAM nAnA maMdinA bArazAkha upara mI. kajhInsanuM lIsTa naM. 1712 2 mi . vAyo saMvat 4 vAyo arba pavA caityajagatyAM vAMyA zrIprAgvaTajJAptIya 15 pAyA bAI mA virAmayika pachI me mila. For Personal & Private Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na 201 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra vikrama saMvata 1595 mArgazIrSa sudI 14 gurUvAra akSarAntara patarUM pahelu 1 9 // svasti rAjAvalIpUrvavatsamastarAjAvalIsamalaMkRtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparama2 bhaTTArakacaulukyakulakamalavikAsanakamAtaDazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhi3 rAjaparamezvaraparamabhaTTAraka zrIcAmuMDarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezva4 raparamabhaTTAraka zrIvallabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjazrIdurlabharAjadevapA5 dAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakazrIbhImadevapAdAnudhyAtaparamezva6 raparama bhaTTArakamahArAjAdhirAjatrailokyamallazrIkarNadevapAdAnudhyAtaparamezvarapara7 mabhaTTArakamahArAjAdhirAja avaMtInAthatribhuvanagaMDavarvarakajiSNu[ siddhaca ]kravartizrI. 8 jayasiMhadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTA[ rakaumA ]pa[ti ]vara9 labdhaprasAdaprAptarAjyaprauDhapratApalakSmIsvayaMvarasvabhujavikramaraNAMgaNa[ vi ]nirjitazA. 10 kaMbharIbhUpAlazrIkumArapAladevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTA11 rakaparamAhezvaraprabalabAhudaMDadarparUpakaMdarpahelAkaradIkRtasa[ pA ]dalakSakSmA12 pAlazrIajayapAladevapAdAnudhyAtaparamezvaraparamabhaTTArakamahArAjAdhirAjamle13 cchatamonicayacchannamahIvalayapradyotanabAlArkaAhavaparA bhUtadurjayagarjanakAdhi14 rAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakAbhinava15 siddharAjasaptamacakravartizrImadbhImadevaH svabhuSvamAnavarddhipathakAMtaHpAtinaH samastarA. 16 japuruSAn brAhmaNottarAMstanniyuktAdhikAriNojanapadAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM 17 yathA // [zrImat ] vikramAdityotpAditasaMvatsarazateSu dvAdazasu paMcanavatyuttareSu mA18 gargamAsIyazuklacaturdazyAM guruvAre'trAMkato'pi saMvat 1295 varSe mArge zudi 14 gu. 19 rAvasyAM saMvatsaramAsapakSavArapUvikAyAM tithAvadyeha zrImadaNahillapATake snA. 20 tvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya saMsArAsAratAM viciMtya nalinIdala21 gatajalalavataralataraM prANitavya mAkalijya aihikAmuSmikaM ca pha[ la ]mNgiikR.|| 22 tya pitrorAtmanazca puNyayazo'bhivRddhaye bhojuyAgrAmaschAne saMjAtasa [lakhaNa] puraM sva23 sImAparyataM savRkSamAlAkulakASTatRNodakopetaM sahiraNyabhAgabho[ gaM sadaM ]Dada. 24 zAparAdhasAdAyasametaM navanidhAnasahitaM pUrvapradattadevadAyabrahmadAyava // 14.sa. vA. 5 pA. 205. tanu mA5-113" x 141"; ely- hevanAgarI sthitithorI nAza pAmesI che. 5. 11vAMyA paramamAhezvara; rUpa 5.15 yAMcA svabhujyamAna. 5.21 kA mAkalayya. 5.23 pAyA kulaM; kASTha; 5.24 pAyo rAdhasa. For Personal & Private Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 gujarAtanA aitihAsika lekha 25 ja tathA ghUsaDIgrAme go[ ha ]Nasarasannidho pallaDikA .... Na IzAnako26 mahArAjJIzrIsUmaladevyA[zca] patarUM bIjaM 1 Ne bhUmihaladvayena sanAtavATikA 1 evame - - - solUM rANA / lUNapa2 sAsutarANa' vIramena dhUsaDIgrAme kArita zrIvIramezvaradeva tathA zrIsUmalezva3 radevayo[ ni ]tyaM naivedyAMgabhogapaMcopacArapUjArtha maThAdhipatirAjakulazrIvedagarbha4 rAza[ ye ] zAsanodakapUrvamasmAbhiH padattaM // purasyAsyAghATA yathA // pUrvasyAM nIlachIgrA5 masImAyAM sImA / dakSiNasyAM ghUsaDIgrAmasImAyAM sImA ||pshcimaayaaN kAlIyANAgrA. 6 maDucANAgrAmayoH sImAyAM sImA // uttarasyAM trihaTigrAmakuSalogrAmayoH sImA7 yAM sImA // pallaDikAyA AghATA yathA // pUrvasyAM dvAravatIsatkapallaDikA yathA rAjamArga8 zca // dakSiNasyAM taDAgikA tathA rAjakSetraM ca / pazcimAyAM zrIlimbAdityakSetraM // uttarasyAM bho9 juyAgrAmamArgaH // vATikAyA AghATA yathA // pUrvadakSiNapazcimauttaraprabhRtiSu di10 kSu nikSiptasvIyasvIyaAghATeSu sImA / / evamamIbhirAghATairupalakSitaM schAnakatrayame11 namavagamya tannivAsijanapadairyathAdIyamAnadAnIbhogaprabhRtikaM sadAjJAzravaNavidhe12 yairbhUtvA'muSmai maThapataye samupanetavyaM // sAmAnyaM caitatpuNyaphalaM matvA'smadvaMzajaira13 nyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadevadAyo'yamanumaMtavyaH / pAlanIyazca // uktaM ca bhaga. 14 vatA vyAsena // SaSThiM varSasahasrANi svarge tiSTati bhUmidaH // AcchecA cAnumaMtA ca tAnye15 va narakaM vaseta / 1 svadattAM paradattAM vA yo harIta vasuMdharAM // sa viSTAyAM kAma bhUtvA pitR16 miH saha majjati / 2 vaMdhyATavISvatoyAsu zuSkakoTaravAsinaH / kRSNasarpAH prajA17 yate bhUmidAnApahArakAH / 3 datvA bhUmi bhAvinaH pArthiveMdrAn bhUyobhUyo yAcate rA. 18 mbhdrH| sAmAnyo'yaM dAnadharmo nRpANAM sve sve kAle pAlanIyo bhavadbhiH / / bahubhirvasu. 19 dhA bhuktA rAjabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadA phalaM // 5 likhita20 midaM zAsanaM kAyaschAnvayaprasUta Tha sAtikumArasutamahAkSapaTAlika Thadeg zrIso21 masiMhena / dUtako'tramahAsAMdhi Tha zrIvayajaladeva iti // zrImadbhImadevasya // 5.2 vAyo vIrameNa, 5. 11 bAyo metadava 1. 14 vAyA SaSTi sahasrANi; titi. 5.15paay| narake vaset ; hareta. For Personal & Private Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra sArAMza 1 prastAvanA (ba) vaMzAvalI -vaMzAvalI mUlarAja 2 ne svecchathI aMdhakAravALI thaelI pRthvIne prakAzita karatA sUrya sAthe sarakhAvatAM varNana sivAya bAkInI vikrama saMvata 1288nA pramANe che. ( 1) bhImadeva 2 vadhipathakanA rAja purUSa ane nivAsIone vikrama saMvata 1295 mArga sudI 14 gurUvAre nIcenuM dAna jAhera kare che. 2 dAna-( 1 ) .... . * pura. bhejIyA gAmanA sthAnamAM bAMdheluM (2) gehaNasara najIka ghUsaDI gAmamAM palaDika (3) ... ... ... ... sANanA vAyavya koNanA bhAgamAM be halavAha bhUmine eka bagIco. puranI sImA :(4) pUrve nIlaDI gAma. ( 2 ) dakSiNe ghUsaDI gAma (1) pazcime maDucANA gAma ( 4 ) uttare trihari ane kuzaloDa gAma. palaDikAnI sImA - ( 5 ) pUrve dvAravatIkanI pallaDikA. ( va ) dakSiNe rAjamArga ( 4) pazcime hAnuM sarovara ( taDAga ) ane rAjakSetra. (4) uttare bhejIyA gAmane mArga. 3 dAnapAtra- rANA luNAsAnA putra rANuM virame ghasaDImAM bAMdheluM vIramezvaranuM maMdira ane sUlevaranuM maMdira pUjAthe TrasTI rAjakula vedagarbha rAzi, maThanA sthAna pati. 4 rAja purU- lekhaka vikrama saMvata 1288 nA lekha pramANe. dUtaka, mahAsAMdhivigrahika ThAkura vayajaladeva. neTa-pahelA patarAnI 26 mI paMktimAM sUmaladevI-bhImadevanI eka rANIe svahasta mUkyA che. For Personal & Private Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 202 bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra vikrama saMvat 1296 mArgazIrSa vidva 14 ravivAra akSarAntara patarU paheluM 1 / 1 // svasti rAjAvalI pUrvavatsamastarAjAvalI samalaMkRtamahArAjAdhirAjaparamezvarapa2 ramabhaTTAraka caulukya kula kamalavikAsanaikamArtaMDa zrImUlarAjadevapAdAnudhyAtama3 hArAjAdhirAja paramezvaraparamabhaTTAraka zrI cAmuMDarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhi4 rAjaparamezvara paramabhaTTAraka zrIvallabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjapa5 ramezvaraparamabhaTTAraka zrIdurlabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezva6 raparamabhaTTAraka zrI bhIma devapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka7 trailokyamallazrI karNadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvara paramabhaTTArakaava8 ntInAthatribhuvana gaMDavarvaraka jiSNusiddhacakravarttizrIjayasiMhadevapAdAnudhyAtamahArAjA9dhirAjaparamezvara paramabhaTTAraka umApa tivaralabdhaprasAdaprAptarAjyaprauDhapratApalakSmI10 svayaMvarasvabhujavikramaraNAMgaNa vinirjitazAkaMbharI bhUpAlazrI kumArapAladevapAdAnu11 dhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka mahAmAhezvaraprabalabAhudaMDa darparU12 pakaMdarpahelA karadIkRtasapAdalakSakSmApAlazrI ajayapAladevapAdAnudhyAtamahArA13 jAdhirAjaparamezvara paramabhaTTArakamlecchatamonicayacchannamahIvalayapradyotanabAlA14 zrI mUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTAraka umApati15 varalabdhaprasAdaprAptarAjyaprauDhapratApa lakSmI svayaMvara vAmakaraniviDanive [ zita ]kArmu16 kavinirmuktanisitazaratrAtavyApAditAne kavairinikaramba karaMbitabhujA -- a17 bhinavasiddharAjasaptama cakravarttizrImadbhImadevaH svabhujyamAnavarddhipathakAMtavarttinaH 18 samastarAjapuruSAn brAhmaNottarAMstanniyuktAdhikAriNojanapadAMzca bodhayatyastu vaH saM19 viditaM yathA / zrImatvikramAdityotyAditasaMvatsarazateSu dvAdazasu SaTnavatyuttare20 Su mArgamA sIyakRSNa caturddazyAM ravivAre'trAMkato'pi // vikrama saMvat 1296 varSe mA21 vargavadi 14 vAvadyeha zrImadaNa hilapATa ke snAtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatima22 bhyacca saMsArAsAratAM viciMtya nalinIdalagatajalalavataralataraM prANitavyamAkalayya 23 aihikamAmuSmikaM ca phalamaMgIkRtya pitrorAtmanazca puNyayazo'bhivRddhaye rAjasIyA // 24 mahArAjJI zrIsUmala devyAzca 14... pA. 2:6. phyulDa2. patarAMtuM bhASa" 13 X 15; mipiH hevanAgarI 4. q qil fafa; faga. For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAnuM dAnapatra 163 patarUM bIju 1 [NA]grAmaH svasImAparyaMtaH savRkSamAlAkulakASThatRNodakopetaH sahiraNyabhAgabhogaH sadaM2 Do dazAparAdha sAdAyasameto navanidhAnasahitaH pUrvapradattadevadAyabrahmadAyavarja 3 ghUsaDIgrAme solurANa zrIlUNapasAsutarANa0vIrameNa kAritazrIvIramezvaradevazrI4 sUmalezvaradevayonityapUjAnevedyaaMgabhogArtha schAnapatizrIvedagarbharAzaye zAsa5 nodakodakapUrvamasmAbhiH pradattaH ||graamsyaasyaaghaattaa yathA // pUrvasyAM TheDhavasaNarIvaDI 6 prAmayoH sImAyAM sImA / dakSiNasyAM laghu0 UbhaDAgrAmasImAyAM sImA pazcimAyAM maMDalyA sI7 mAyAM sImA / uttarasyAM sahajavasaNadAlaudragrAmayoH sImAyAM sImA // evamamI bhirAghATairu8 palakSitaM grAmamenamavagamya tannivAsijanapadairyathAdIyamAnadAnIbhogaprabhRtikaM sadAjJA9 zravaNavidheyairbhUtvA'muSmai tapodhanAya samupanetavyaM / sAmAnya cetat puNyaphalaM matvAsmadvaM10 zajairanyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmadAyo'yamanumaMtavyaH / pAlanIyazca // uktaM 11 ca bhagavatA vyAsena // SaSTivarSasahazrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AcchettA cAnumaMtA ca tA12 nyeva narakaM vaset // 1 iha hi jaladalIlAcaMcale jIvaloke tRNalavalaghusAre sarva13 saMsArasaukhye / apaharatu durAzaH zAsanaM devatAnAM narakagahanaga vartapAtotsuko 14 yaH // 2 yAnIha dattAni purA narendrairdAnAni dharmArthayazaskarANi / nirmAlyavAMti pratimA15 ni tAni ko nAma sAdhuH punarAdadIta ||3bhubhirvsudhaa bhuktA rAjabhiH sgraadibhiH|| 16 yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadA phalaM // 4 vaMdhyATavIpvatoyAsu zuSkako ttrvaasinH| 17 kRSNasarpAH prajAyate bhUmidAnApahArakAH // 5 svadattAM paradattAM vA yo harIta vasuMdharAM / sa vi. 18 SThAyAM kRmibhUtvA pitRbhiH saha majjati // 6 datvA bhUmi bhAvinaH pArthivendrAn bhUyo bhUyo yAca. 19 te rAmabhadraH / sAmAnyo'yaM dAnadharmo nRpANAM sve sve kAla pAlanIyo bhavadbhiH // 7 likhita20 midaM kAyaschAnvayaprasUtadaMDa0 sAtikumArasuta * mahAkSapaTalika 0 4 0 zrIsoma siMhena // dUtako'tra mahAsAMdhivigrahika0 Tha0 zrIvayajaladeva iti zrImadbhImadevasya / 5.2vaay| DadazA dhaH. 5.4 naivedyAMga. 5.5 sInAjA. dako. 5. vAMyA caitat. 5.11 pAyA SaSTiM sahasrANi; tiSThati. 5. 12 narake 5.14 pAyo vAnta, 5.11 pAMyA viMdhyA. 5. 17 pAyA hareta. 5. 18 pAyA TAyAM ke. 94 For Personal & Private Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hraSTa gujarAtanA aitihAsika lekha sArAMza 1 prastAvanAH-- ( ( * ) vaMzAvalI:-- vaMzAvalImAM 9 mA rAjA ajayapAlane vadhArAnAM vizeSaNeA mahAmAhezvara athavA zivanA paramabhakta ApelAM che te sivAya vikrama saMvata 1295 nA pramANe che. ( 1 ) aNahilapATakanA bhImadeva. 2. vipathakanA rAjapurUSo ane nivAsIone vikrama saMvata 1296 vadi 14 ne rivavAre nIcenuM dAna jAhera kare che. 2 dAna-- rAjayasIyaNI* gAma. tenI sImAH-- ( 6 ) pUrve DeDavasaNa ane rIvaDI gAmA ( 7 ) dakSiNe nhAnuM ubhuMDA. ( 6 ) pazcime mAlI ( 4 ) uttare sahajavasaNa ane dAaurlR gAme. 3 dAnapAtra-- seluMkI rANA lUNupasAnA putra rANA virame dhUsaDImAM bAMdhelAM vIramezvara ane sUmalezvaranAM maMdirane pUjArthe; TrasTI maThanA sthAnapati rAjakula vaidyagarbharAzi. 4 rAjapurUSA-- lekhaka naM. 7 ane 8 pramANe dUtaka naM. 8 pramANe. C * nATa--pahelA patarA para ravaharata mahArANI zrI samaladebhyAkSa ane ( ekadAna ) rANI sUmaladevInu ema che. For Personal & Private Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 203 AbugirinA jaina lekhA naM. 32 vi. saM. 1257 . . 14 akSarAntara 1 oM' saMvat 1297 vaizAkhavAda 14 gurau prAgvATajJAtIyacaMDapacaMDaprasAdama haM [* ] zrIsomAnvaye mahaM [] zrI AsarAjasatamahaM [ ] zrItejaHpAlena zrImatpattanavAstavyamoDhajJAtIyaTha jAhvaNasutaTha AsAsutAyAH ThakurAjJIsa~toSAkukSisa~bhUtAyA maha~ [* ] zrIteja:pAladvitIyabhAryAmaha~ [ * ] zrIsuhaDAdevyAH [ zreyorthaM ] [ // ] 1 the. 4. vA. 8 5. 227 pro. bheya TyuDarsa, mukhya maMrinA haravAnna pAse suzobhita gaNanA 2. jInsanA mIsTa naM. 1744 me. 2 kimI. For Personal & Private Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 204 jUnAgaDha tAbe verAvaLamAM rAjA bhImadeva 2 jAno zilAlekha jAgaDhanI hadamAM, kAThiAvADamAM naitya kinArA para verAvala eka nAnuM baMdara che. phejadAra nA makAnamAM A patthara chUTe paDyo che. te 21icax17Ica nA mAne che. tenA upara devanAgarI lipimAM saMskRta zlekanI 45 paMktio che. tene nIceno cheDo bhAga, tathA thoDA - chavAyA akSare nAza pAmyA che. temAM caulukaya vaMzanA keTalAka rAjAonAM nAma ApyAM che. temAMne chelle-A lekhamAM lakhele-bAla mUlarAja kahevAte mUlarAjano putra bhImadeva 2 jo che. teNe manAthanuM maMdira baMdhAvyuM ane tenuM meghanAda nAma pADyuM. A lekhamAMthI cokkasa tArIkha maLI AvatI nahIM hovAthI eTaluM ja kahI zakAya ke, te I. sa. 1179 ane I. sa. 1243 vacce, jyAre bhImadeva 2 je aNahilapuramAM gAdI upara hatuM, tyAre lakhAye he Ie. akSarAntara 1 OM svasti jayobhyudayazca // deyAdvaH kalikAlakalpaviTapI kalyANalIlAsukhapA galbhyAMbunidheH sudhAMzuramarIkAraika 2 hetuH zivaH / yasyecchApariNAmatastrijagatI jAgarti nidrAti ca prAleyAMzuva pUrasAyanamasau zreyAMsi somezvaraH // 1 // vi3 zvataklezAMdhakAraprakaraparibhavA yodyatAnAmiveMduzreNInAM lAlayataH zriyamakhilabhavanA tivicchittaye vaH / AraktAmAMgulInAmaruNaru . 4 ciyoccAvacazrIbhiruccai svadbhAmaMDalAnAM padanakhakiraNAH saMtu vizvezvarasya // 2 // mAtaH sarasvati madIyamudArakAMtipaMkeruhapratimamAsyamalaM 5 kuruSva / vizvezagaMDacaritopaniSadvittAnamadyaiva yAvadadhamarSaNamAtanomi // 3 // kalau yuge kukSitipAlaluptAM dharmasthitiM vIkSya pinAkapANi 6 vicaSTa saMketavazAdvivRttasvasthAnakoddhAraghiyA nijAMzaM // 4 // zrIkAnyakubje __ dvijapuMgavAnAM tresAhutAzAdharitAzubhAnAM mImAMsayA zAMtazu 7 cAMgRheSu ninye'vatAraM jagatAM zivAya // 5 // yugmaM // vidyAdazAdaucaturuttarAH saMkramAnapekSaM zizurasya cAsIt / pUrveNa saMskAravazena tsmaaddeshaa| 8 davaMtIM tapase jagAma // 6 // zrIvIzvanAthavaMzyobabhUva tapasAMnidhiH savipeMdraH tatpuruSarAziziSyo maThemahAkAladevasya // 7 // daramukulitanetradyo 9 tiruccairvicinvan kimapi sa nirapAyaM tatvatAdAtmyamuktaM / (garima )guNavilAsa zrImahAnaMdarUpaM katipayadivasAnvAvatsarAnapyanaSIt // 8 // tatazca // yaM yaM 1 . sa.. 5.208 For Personal & Private Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadeva 2 jAno zilAlekha 10 maMdaramathyamAnavilulat pratyarthipRthvIpatikSIrodArNavataH sa... caMDeo'paro'jAyata / yatrAharnizabhujte nijavalakSmApAlasImaMtinI vaktrA ( kA ) 11 bhojakadambakAni kati na vyAkozalakSmI dadhuH // 9 // tatpAkhaMDavikhaMDitaM parimRzaM - zcaMdrArddhacUDAmaNistrAtuM zrImadavaMtikhaMDa tilako devaH svakI 12 yaM puraM / datvA tasya kumArapAlanRpateH satvopadezaM maga ( tA ) dhiSTAtArama raNayosapAvidhi.......rjitaM // 10 // yugmaM // pa... yaMvaredyauriva zazivi 13 kalA padminIvakahInA kaMdarpotsArItAMgI ratiriva kamalevAtora...... tAMgI / jImUtApAliteva ...... putrI priyasya mA - 14 gatI mArgamasmAntridazagurugRhe'patyatAM prApya nityaM // 11 // samastasauMdaryavivekabhUmiH pratApadevI gurugaMDaputrI / .... vAbhUddeveSTibhU 15 gatebhavevasItA // 12 // kiM lAvaNyamahAsaraH kamalinI kiM kAminI zrIpateH kiM vA bAlasarasvatI smararipoH......punaH itthaM yA kavipuM 16 gavairaharahaH zlAdhyAnvayAtayaite kalyANa prakaraikasaMgamagrahaM sAnaMdanAbhUtale // 13 // ye catvAraH surapatiguroH sUnavaH prAbabhUvan pArAvArA iva 17 vasumatImaMDanaM zrInidhAnaM / AdyasteSAmabhavadaparArAdityanAmA tato'bhUddharmmAdityoripujanamanorAjyadurdaivasiddhaH // 14 // tatazca somezvarade 18 vanAmAdharmAdhvanIto dUritAnupAsyaH / tasyAnujanmAja nibhAskarAkhyaH kaMdarpadapapaharUpamApa // 15 // zrIkAMsIzvaramAlavakSitipatizrIsiddha 19 rAjAdibhirbhUpAlairiha dharmabaMdhuriti yaH saMpUjitaH zraddhayA / zrImadbhAvabRhaspatiH sajagatIvedyAM hutAzaprabhaH putrairvedasamaizcaturbhirabadvaMdya 20 : svayaMbhUriva // 16 // devAnAM tritayaM cakre triguNAtmakameva yaH / vidadhe vApi sopAnaM gAtrotsargasya rodhasi / / 17 / / atrAMtare trijagatI tilakA 21 yamAno devaH svayaM satapasAM nidhimAdideza / zrIsomanAtha iti taM rajanIvirAme svaSu vizvezvararAzisaMjJaM // 18 // tAta tvamasmAkami 22 hAvatIrNastrAtuM nijaM sthAnakamugratejAH / aMzastadasminviviparItavRttAnnigrAhitAraH prabhuNA tvayA te // 19 // yamaM // saMciMtayan vRttamidaM ni 23 zAyAM prAtaH punastat patinArthitaH san / uddhartumicchannamRtAMzu saMsthAmAryobabhUvAtha sahasrarazmiH || 20 || jyotsnAkalAvAniva caMdramauli : 24 zaktiM trayImarka ivorutejAH / ananyarUpapratimAnamUrttiH pratApadeva dayItAmuvAha // 21 // saMkraMdanAddhasinabhAji tasmin yAte divaM vAya kAzIzvara. 2 yo rabhavadvaM. le. 95 For Personal & Private Use Only 167 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA aitihAsika lekha 25 viirkumaarpaale| bhrabhaMgamAtreNa jitAricakro babhUva rAjAjayapAladevaH // 22 // zrIsomezvaralokajIvitamahAmudrApanAya sthitiH proddha 26 tyAjayapAladevanRpateH prauDhAvacastatvataH / zrIsomasthitiruddhatAprabhurapi prAjJena yeneti taM yogyaM gaMDapade cakAra nRpatiH zrIgaMDa 27 tirthezvaraM // 23 // zrImaccaturjAtakahAravallIvirAjito nAyakatAM prapadya / reje pinAkIva vRSAsanasthaH puraMdarAdyaiH samupAsyamAnaH // 24 // ta 28 sminnaMzamadhyAsya kalAvezAMgasaMbhave / saMhRtya dharmavidviprA(nA)n rAjJi yAte nijaM padaM // 25 // tatsUnurabhavadrAjAmUlarAjaH pratApavAn // sopi / 29 .... dyaiH pUjitaM samapUjayat // 26 // caulukyarAjAnvayapUjitasya yasyAnubhAvA dabalApi saMkhye / hammIrarAjaM tarasA jigAya tasmAnnakepAsanataH / 30 ... ...(27) sa yayau pitRvAtsalyAdivotkastridivaM zizuH / tataH zrI bhImadevobhUdrAjyalakSmIsvayaMvaraH // 28 // kSitIzaprastolamukuTamaNidIpradyu31 .... .... zrIparicaraNanIrAjitapadaH / pratApajvAlAbhiH pratiripupuraM dAvada hanaH praphullavyApArAzriyamRduvahayodbhutamahAH // 32 .... .... jagadeva iti prasiddhaH / yo bAlapotaiH sahitaprayatnAcchIbhImadevaM samavarddhayacca // 30 // yadvAhucaMDadvayamAyate 33 .... .... yathAsIt prathirAjarAjJIrAjIvinijIvitazIlarociH // 31 // tenApijagatIjiSNurviSNupUjAprapaMcavAn / bhuktA .... .... .... 34 .... ... (32).... somanAthasya jagaddevamakArayat meghanAdAbhidhaM zrImAna .... ... tAya yaH // 33 // kRtvA ca maM(Da) .... ... 35 .... // .... prAtIhAraziromaNiH // 34 // AdautAvadavApya rAjyapadavIM yaH kRtyaH ciMtAbharavyagropri pra .... ... 36 ... .... tetimuhurityAdAya satpAdarAtpujyaM pra .... yatinAvidyatilaka zrIgaMDavi(zve) .... .... .... vaMzAM zrIvizvezaH somarAjaMsya gehe prAsAdasyAkArayaMya .... // .... ... ... yazAvA ... kAsAraMye ... nityaM vA sarvakArmukotsava iti ... ... ... (paraM )parAniravizaM yatpAdapaMkeruhazraddhAbaMdhurarAjyalAbhava ... ... ... lanIva baMdhurakhilAH ke kena nItidrahaH // 36 // cauDaghR ... ... (sA)dapratiSThAm / sAmye vikhyAtasaMvitsakalasaci ... ... priyo itipateH sauMdaryamiMdomahAlaM kR(ti ) .... .... .... llamAccayAbhidha iti zrIgaMDavi ... ... ... ... jIva / nIvigrahasyAdA ... ... ... ... ||l vidhA .... ... ... ... ... For Personal & Private Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAntara ( 1 ) kaliyugamAM kalpatarU samAna zAzvata zreyarUpI atyaMta sukhanA udadhinA ziza samAna, amaratAneA eka ja hetu, jenI icchAthI traNa jagata jAge che ane nidrA kare che ane je caMdranu rakSaNa karanAra rasAyaNu che te sAmezvara tamArUM zreya karA, ( 2 ) vizvanI vipattionuM ghana timira haNavA udaya thatA induzreNInI prabhAnI AsapAsa jANe ke kUdatAM hAya nahI tevAM vizvezvaranA caraNanI ati ujjavala ane ramya rakta AMgaLIenA nakhanAM kiraNeA tenA jagatanI tamArI akhila bhrAMtinA nAza karo. ( 3 ) he sarasvatI mAtA ! sarva pApa haNanAra vizvanA svAmi geMDanA caritanuM upaniSadanuM jyAMsudhI huM varNana karUM tyAM sudhI pUNaeN vikaselA kamaLa samAna ramya A mArUM mukha alaMkArita kara. ( 4-5 ) kaliyugamAM duSTa nRpe nIce dharma adRzya thatA joI, pinAkapANie pAtAnAM sthAnanA uddhAra karavAnA abhilASathI saMketa pramANe peAtAnA aMzanuM avataraNa karavA vicAra karyo, ane kAnyakubjanA ramya dezamAM traNa yajJanA agnine Ahuti apI peAtAnAM pApanA nAza karanAra. ane vedyanA zlokA ke vedAnta mananathI citAnA aMta ANanAra zreSTha dvijanA gRhamAM jagatanA kalyANa arthe ja janma lIdhe, bhImadeva 2 jAno zilAlekha ( 6-7 ) zrI vizvanAthamAMthI avatarele tapane nidhi, pUrvenA saMskArathI cauda vidyAmAM khAlapaNumAM adhyayana vinA nipuNatA prApta karanAra ane mahAkAladevanA maThanA bhakatanA ziSya A dvija tapa mATe avanti gayA. ( 8 ) vizvanA rUpamAM guNNAnuM kAraNa, ane zAzvata sukha rUpa zreSTha avinAzI tattva sAthe peAtAnI ekatA viSe thADAM mIMcelAM netrAthI kaThina dhyAnamAM A brAhmaNe dhaNA divase khalke ghaNAM varase gALyAM. ( 9 ) mandarAcala girithI manthana thavAthI kSubdha sAgara peThe zatru nRpa samAna payAdhimAMthI mIe caMDa thayA te aharniza prakAzatA hatA tyAre tenI senAmAMnA grupationI patnIonAM asaMkhya vakranakamaLamAM karyuM mukha pUrNa vikaselA kumudanuM sauMdarya dhAraNa na karatuM ? ( 10 ) candrArdha zira para dhAranAra avantinuM bhSaNa zaMkare, tenA pAkhaMDa matathI thaelI bhayaMkaratAnA vicAra karIne peAtAnAM zaheranuM rakSaNa karavAnA abhilASathI kumArapAla nRpane ane maThanA adhipatine satya upadeza ApyA. ( 11-12-13 ) devAnA A gurUnA gharamAM zizavanAnA svarga samAna, sUryavinAnA kamaLa samAna, kAmadevathI tyakta rati samAna, kamalA ( lakSmI ) vAdaLAMthI rakSita svayaMvaramAM peAtAnA priyatamane nitya zeAdhatI pratApadevI nAmanI putrI janmI hatI. sarva rUpa ane vivekanA nivAsasthAna gurU gaMDanI putrI ... yajJanI bhUmimAMthI pragaTelI sItA samAna hatI. ucca anvayanI ane eka ja sthaLe saMkIrNa sarvasukhanA nivAsa sthAna rUpa evI teginI, sauMdaryanA sarovaramAM kamalanI zrIpati( viSNu )nI patnI, bALa sarasvatI ane smararipu( zaMkara )nI ema kivavarA vividha kalpanA kare che. ... ( 14 ) surapatinA gurUnA cAra putre pRthvInA alaMkAra jevA sAgara samAna hatA ane samasta lakSmI ane yazanuM nivAsa sthAna hatA. temAM jyeSTha aparAditya hateA temAMthI peAtAnA. zatruonA manerathAnA mahA dudaiva sameA dharmAditya hatA. ( 15 ) tene dharmanA mArga anusaranAra ane pApathI asparzita sAmezvaradeva putra hatA. tenA anuja kAmadevanA dapa utAranAra rUpavALA bhAskara kahevAtA hatA. ( 16 ) zrI kAzIvara, zrImAlavapati, zrI siddharAja ane anya nRpe tene bhUmi para dharmanA nAyaka mAnI tenI zraddhAthI pUjA karatA. veDhI samAna bhUmi para agni jevA prakAzita ane ujajavaLa zrI bhAvasRRsspati tenA veDha samAna cAra putrA sahita dhrajJA jema pUjA sthAna thayA. *** ... For Personal & Private Use Only 169 ... ... ... Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 gujarAtanA aitihAsika lekha ane ( 17 ) bhAva bahaspatie satva, rajasa ane tamasanA traNa guNAvALA brahmA, rudra e devanI sthApanA karI ane dehotsarganA kinAre pagathInI sIDI karAvI. (18) te daramyAna tribhuvananA bhUSaNa zrI somanAtha prabhAte svamamAM vizvezvararAzi nAmanA munine AjJA karI. | ( 18 ) he bALa ! tAro potAnA nivAsa rakSavA ahIM janmelo te pratApI ane khyAti vALo mAre aMza che. AthI tuM je samartha che te dharma virUddha AcAravALA ke vimukhajanone zikSA karaze. ( 20 ) rAtre je banyuM te para manana karIne ane nivAsanA adhipatithI savAre prArthita thaIne te duvALA prabhunA nivAsane rakSavAnA abhilASavALa sahastrakiraNavALA sUrya samAna prakA. ( 21 ) ziva samAna prabhA ane kaLAvALA, sUrya samAna tejasvI ane apratima rUpavALA dehavALA te vizvezvara rAzie traNa zakti (prabhAva, maMtra ane utsAha) samAna tenA patnI pratApadevIne patnI tarIke grahaNa karI. ( 12 ) jyAre kumArapAla svargamAM gayo ane ardhA indrAsanane upabhoga karatA tyAre jayapAla jenAM bhramara uMcAM karavAthI ja mAtra tenA zatruo nAza pAmatA te nRpa tha. ( 23 ) (A leka tadana spaSTa nathI paNa tene sAra jaNAya che ke )- jyAre jayapAla nRpanI prauDha vANIthI te sthAnanI prajAne prasanna karavA mATe zrI rAmanI sthiti uddhArI tyAre te gaMDanA pada para gaMDatIrthezvara tarIke nRpathI sthApita thaye. (24) zrImadda caturnAtakanA latAnA jevA hArathI virAjita adhipati pada prApta karIne vRSanA AsanavALA, Indra vagere devethI pUjAtA zaMkara jevoja suMdara te lAgatuM. ( 25-26 ) (zaMkara)nI kalAnA nhAnA aMzamAMthI janmelA, nandIza satata pUjAthI sarva vigha haNanAre nija pada prApta karyuM tyAre tene putra mUlarAja nupa je dharmajJAnI hatA ane vikhyAta hato te tenA pachI gAdI para Avyo. te paNa pUjate ... * je pUjA ... ... ( ra7) caulukaya anvayathI pUjAte hate tenA prabhAvathI, eka nArI paNa hamIra nRpa je *. ... .. ... ne yuddhamAM rahelAIthI parAjaya karatI. (28) tenA pitAne maLavAnI chUkaMThA hoya tema mUlarAja yauvanamAM ja svargamAM gayo. pachI bhImadeva rAjyazrIno svayaMvarathI pati thayo. (29) nRpanA mugaTamaNi samAna, jenA caraNa .... ... ... nI prabhAthI alaMkArita thatA, je zatrunAM je zaherene pitAnA pratApanI javALAthI dAvAgni sarakhe hatuM, je ati caMcala ane abhuta zakti saMpanna hatuM teNe rAjyadhurI dhAraNa karI. ( 3 ) ... ... ... ... jagadeva nAmathI vikhyAta ... ... jeNe tenA bAlamitro sahita bhImadevane prayatnapUrvaka sahAya karI. (31) tenA be daMDa samAna hasta .. (te) prithirAjanI kamaLa samAna rANIne Indu samAna banyo. (32) tenAthI paNa ....... ... vizvavijetA(=pRthvI para Indra) viSNunI pUjA prasarI. (33) te je dhanika hatA teNe somanAthanuM meghanAda nAmanuM maMdira baMdhAvyuM * * * (34) maMDapa baMdhAvI ... ... .. ( 35 ) rAjyapadavI prApta karyA pachI tarata ja te rAjasthiti(kAryo)nA vicAramAM guthAye ho chatAM ............ mahAAdarathI zrI gaMDavizvezvaranI vAraMvAra pUjA karate. te brAhma ne alaMkAra hatA ane pUjA karavA yogya hatA .. ... .. . (A pachInI 8 paMktio taddana ghasAI gaI che ane te vAMcI zakAtI nathI). For Personal & Private Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM0 206 tribhuvanapAlanuM dAnapatra vikrama saMvata 1ra99 citra suda 6 somavAra. akSarAntara patarUM pahelu 1 svasti rAjAvalIpUrvavatsamatsarAjAvalIsamalaMkRtamAhArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTA. rakacaulukyaku2 lakamalavikAsainakamArtaDa zrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvarazrI. cAmuMDarAja3 devapAdAnudhyAta mahArAjAdhirAjaparamezvara zrIvallabharAjadevapAnudhyAtamahArAjA ghirAjapara4 mezvarazrIdurlabharAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvarazrImadbhImadevapAdAnudhyAta. mahA rapAla 5 rAjAdhirAjaparamezvaratrailokyamalla zrIkarNadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAjaparamezvara paramabha6 hAraka avantInAthatribhuvanagaMDabarbarakajiSNusiddhacakravarti zrIjayasiMhadevapAdAnudhyA tamahArAjA7 ghirAjaparamezvaraparamabhaTTArakasvabhuja vikramaraNAMgaNavinijitazAkaMbharIbhUpAla zrIkumA 8 devapAdAnudhyAtamahArAjAdhirAja paramezvaraparamabhaTTArakamahAmAhezvara prabalabAhudaMDada parUpa9 kaMdappahelAkaradIkRtasapAdalakSakSmApAla zrIajayapAladevapAdAnudhyAtamahArAjAdhi rAjapara10 mezvaraAhavaparAbhUta durjayagarjanakAdhirAjazrImUlarAjadevapAdAnudhyAtamahArAjAdhi rAjapa11 ramezvaraparamabhaTTAraka abhinavasiddharAjasaptamacakravartizrImadbhImadevapAdAnudhmAtamahArA jAdhi. 12 rAjaparamezvaraparamabhaTTArakasauryodAryagAMbhIryAdiguNAlaMkRta zrItribhuvana pAladevaH sva. bhujyamA14. . . pA. 208 7. mu872 patanu bhA5 114133" vipina sthiti surakSita . paM. 12 vAyA zauryo. paM. 11vAya phAlgu; mAvAsyAyAM. 5:20 vaaNye| kASTa; daMDada. For Personal & Private Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 gujarAtanA aitihAsika lekha 13 naviSayapathakadaMDAhI pathaka yorantarvvarttinaH samastarAjapuruSAn brAhmaNottarAMstanniyu - tAdhikAriNo 14 janapadAMzca bodhayatyastu vaH saMviditaM yathA || zrImadvikramAdityotpAditasaMvatsarateSu dvAdazasu nava 15 navatyuttareSu caitramAsIyazuklaSaSTyAM somavAre'trAMkato'pi saMvat 1299 varSe caitrazudi 6 some 16 syAM saMvatsaramAsapakSavArapUrvikAyAM sAM0 lau0 phAguNamAsIyaamAvAzyAyAM saMjAsUryagrahaNaparvvaNi 17 saMkalpitAt tithAvadyeha zrImadaNahillapATake snAtvA carAcaraguruM bhagavaMtaM bhavAnIpatimabhyarcya saMsA 18 rAsAratAM viciMtya nalinIdalagatajalalavataralataraM prANitavyamAkalayya aihikAmuSmikaM phalamaMgI 19 kRtya pitrorAtbhanazca puNyayazobhivRddhaye bhAMSaragrAmarAjapuriyA mau svasImA [ paryantau savRkSa ] 20 mAlAkulakASTatRNodakopetau sahiraNyabhAgabhogasadaMDau dazAparAdhau [ sarvvAdAyasa ] patarUM bIjuM 1 metau navanidhAnasahitau pUrvvapradatta devadAya brahmadAyavarjaM rANA0 zrIpasA mAUla 2 talapade svIyamAtR0 rAjJI zrIsalakhaNadevizreyo'rthakAritasatrAgAre kApaTikAnAM bhojanArthaM zAsanodakapUrvva. .... 3 masmAbhiH pradattau // bhAMvara grAmasyAghATA yathA // pUrvasyAM kuralIgrAmadAsayajagrAmayoH sImAyAM sImA / dakSiNasyAM 4 kuralIgrAmatribhagrAmayoH sImAyAM sImA / pazcimAyAM araThauragrAmauMjhAgrAmayoH sImAyAM sImA / uttarasyAM 5 uMjhA grAmadAsayajagrAmakAmbalIgrAmANAM sImAyAM sImA || rAjapurigrAmasyAghATA yathA // pUrvvasyAM kUlAva [ saNa ] mAMga AgrAmayoH sImAyAM sImA / AgneyakoNe caMDAvasaNagrAma iMdrAvaDAmayoH sImAyAM sImA / 7 dakSiNasyAM AhIrANAgrAmasImAyAM sImA / pazcimAyAM sirasAvinaMdAvasaNagrAmayoH sImAyAM sImA / vAyavya . paM. 16 va phAlgu.; mAvAsyAyAM paM. 20 va kASTha; daMDada. paM. 2 vaaNge| devI. zreyortha. For Personal & Private Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapAlanuM dAnapatra 173 8 koNe uMTaUyAsirasAvinAmayoH sImAyAM sImA / uttarasyAM naMdAvasaNagrAmasI. ___ mAyAM sImA / IzAnako. 9 Ne kuIyalagrAmasImAyAM sImA // evamamIbhirAghATairupalAkSatau grAmAvatAvavagamya tannivAsijana10 padairyathAdIyamAnadAnIbhogaprabhRtikaM sadAjJAzravaNavidheyairbhUtvA'muSmai satrAgArAya samu [pa]netavyaM // sAmA11 nyaM caitatpuNyaphalaM matvAsmadvaMzajairanyairapi bhAvibhoktRbhirasmatpradattadharmadAyo'yamanu maMtavyaH / pAlanIya12 zca / uktaM ca bhagavatA vyAsena // SaSTivarSasahazrANi svarge tiSThati bhUmidaH / AchettA cAnumaMtA ca tAnyeva narakaM va. 13 set // 1 yAtA yAMti mahIbhujaH kSitimimAM yAsyati bhuktvA'khilAM no yAtA na ca yAti yAsyati navA kenA'14 pi sArddha dharA / yatkicidbhuvi tadvinAzi sakalaM kIrtiH paraM schAyinI matvaivaM vasudhAdhipAH parakRtA lopyAna 15 satkIrtayaH // 2 bahubhirvasudhA bhuktA rAnabhiH sagarAdibhiH / yasya yasya yadA bhUmI tasya tasya tadA phalam // 3 // 16 likhitamidaM zAsana kAyaschAnvayaprasUtadaMDa0 sAtikumArasuta AkSapaTalika Tha0 somasiMhena // 6 // 17 dUtako'tra Tha0 zrIvayajaladeva iti zAsanamidaM mAMDalyAM zrImUlezvaradevama [ bhyarcya ] 18 schAnapati zrIvedagarbharAzeH samappitamiti tato'nena tathaitadIyasaMtAnaparaMparayA'pi AcaMdrAka ana. 19 yomiyorAyapadaM satrAgAre'smin upayuktaM kArya // kalyANamastu sAdhUnAM // cha / ||ch // cha / anayo20 mayoH sImAyAM tAMbulikavaNijyArakapathikaprabhRtInAM madhyAt yaH kopi caurairgRhyate tasya pra. 21 tikAra anayomiyoH satkabhotkArapArthAt pratIti-* 22 labhyA // uddhalAgabhAgo nahi // zrItribhuvanapAladevasya 5. 12 pAyA SaSTiMva; sahasrANi; narake. 5. 21 vAMyA tikArona; bhoktapArthAt . For Personal & Private Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 gujarAtanA aitihAsika lekha sArAMza 1 prastAvanA () vaMzAvalI-pahelA 11 rAjA mUlarAja 1 thI bhImadeva 2 sudhI. vikrama saMvata1296 nA naM. 9 pramANe che. vadhArAmAM rAjA (12) me tribhuvanapAladeva che. () aNahilapATaka tribhuvanapAla viSaya ane DAhapathakanA rAjapurUSa ane nivA sIone vikrama saMvata 1299 caitra sudI 6 somavAre nIcenuM dAna jene mATe teNe te ja varSanA phALuna mAsanI amAse sUryagrahaNa veLAe saMka9pa kare te jAhera kare che. 2 dAnanI vahu( 1 ) bhASahara gAma. tenI sImA (ga) pUrve kuralI ane vAsayaja gAme (2) dakSiNe karalI tribha gAmo (4) pazcime araThaura ane uMjhA, gAme (3) uttare uMjhA, dAyaja ane kAMbalI gAme (2) rAjapurI gAma. tenI sImA pUrve ulAva(saNa) ne dAMgarIA dakSiNa pUrva caMDAvAsaNa ane indrAvADA gAme dakSiNe ahIrANuM gAma pazcime sirasAvi ane nandAsaNa gAme uttara pazcime uSTaUyA ane sirasAvi gAme uttare nandAsaNa gAma uttara pUrve kuIlaya gAma 3 dAnane AzayA rANu lUNapasAe tenI mAtA rANe salakhadevInA pUNya mAulanA talapadamAM bAMdhelA satrAgAramAM kA paMTike nA bhejavALe. 4 rAjapurUSe - lekhaka ane dUtaka bhImadevanA vikrama saMvata 159 naM. 9 nA pramANe. 5 analekha-- anulekhamAM jaNAve che ke A zAsana maMDalImAM zaiva maThanA sthAna pati zrIvedagarbha rAzine arpaNa thayuM ane te ane tenA vaMzajone TrasTIo nImyA che. eka vadhArAne analekha umere che ke te be gAmanA mAlIka tenI sImAmAM thatI lUMTaphATa mATe javAbadAra che. For Personal & Private Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only