________________
નં. ૫૧ ગ્વાલિયરમાં ઉદયપુરના ત્રણ લેખે
* બી-(વિક્રમ) સંવત ૧૨૨૨ ને સ્થંભ ઉપરને શિલાલેખ. શહેરના મોટા મંદિરના પૂર્વ તરફના પ્રવેશ દ્વારની દક્ષિણે એક સ્થભમાં આ લેખ છે. તેમાં પાંચ પંક્તિઓ છે. આશરે ? ” પહોળી અને ૬” ઉંચી જગ્યા લખાણુથી રોકાયેલી છે. તે સુરક્ષિત જણાય છે. અક્ષરનું કદ ” અને ” વચ્ચે છે. લિપિ નાગરી અને ભાષા સંસ્કૃત છે. આ લેખ ગદ્યમાં છે.
શ્રી ચાવડર ઠકુરે, પિતાનાં માતપિતાના પુણ્યની વૃદ્ધિ અર્થે (જ્યાં લેખ મૂકવામાં આવ્યું હતે તે મંદિરને) ઉદયપુરમાં બ્રિગારી-ચતુષષ્ઠિ, એટલે ભંગારી નામના ૬૪ ગામડાંઓના સમૂહમાં આવેલા સાંગવટ્ટા ગામને અધ ભાગ આપ્યો હતે. લેખ ખાસ કરીને ૧-૨ પંક્તિમાં આપેલી હકીકતને લીધે જાણવાલાયક છે. તેમાંથી જણાય છે કે, સંવત ૧૨૨૨ ના વૈશાખ સુદ ૩ સોમવારે, અક્ષય તૃતીયાને દિવસે આ દાન આપ્યું હતું.
વિક્રમ સંવતમાં આ દિવસ જેવાથી વૈશાખ સુદ ૩ માટે નીચે પ્રમાણે તેને મળતા દિવસે આવે છે – - ઉત્તરનાં વર્ષ ૧૨૨૨ ચાલુ, જેમાં અધિક વૈશાખ માસ હતા, તે પ્રથમ વૈશાખ માટે શુક્રવાર, ૨૭ માર્ચ ઈ. સ. ૧૧૬૪ દ્વિતીય વૈશાખ માટે રવિવાર, ૨૬ એપ્રિલ ઈ. સ. ૧૧૬૪ ઉત્તરનાં વર્ષ ૧૨૨૨ પૂરાં થતાં, અથવા દક્ષિણનાં ચાલુ વર્ષ માટે ગુરૂવાર, ૧૫ એપ્રિલ ઈ. સ. ૧૧૬૫ દક્ષિણનાં વર્ષ ૧૨૨૨ પૂરાં થયેલ માટે સેમવાર, ૪ થી એ પલ ઈ. સ. ૧૧૬૬, જ્યારે શુકલ પક્ષની ૩ સૂર્યોદય પછી ૨૧ ક. ૩૫ મિ. એ પરી થઈ એટલે ખરી તારીખ સેમવાર, ૪ થી એપ્રિલ ઈ. સ. ૧૧૬૬ છે, અને વર્ષ ૧૨૨૨ એ દક્ષિણનું પૂરું થયેલું વિકમ સંવત છે. - સાંગવટ્ટા અને શૃંગારી, જે હવે પછીના “સી” લેખમાં પણ આવે છે, તે સ્થળે હું ઓળખાવી શકતો નથી,
અક્ષરાન્તરે १ ॐ संवत् १२२२ वर्षे वैशाखशुदि ३ सोमेऽद्येह उद૨ કપુરે અક્ષયતૃતીયાપર્વમાં [ ] : T [ 8 ] [ પુગ્ય ? ]- ૧ -
(સૌ) ] ३ [ चधा ] य ठा. श्री चाहडेन उदकपूर्वकं आचंद्रकालिક ગ્રંથારીવતુ [*] પ ( ) સાંવ કામાર્થ પ્રવરં .
५ यो न पालयति स महापंचपापभागी भवतु ॥ ઈ. એ. વ. ૧૮ પા. ૩૪૩ છે. હિન”. ૧ “બી” લેખ સંબંધી ચર્ચા માટે જુઓ --“એ -કુમાર પાલ દેવને શિલાલેખ સાથેનું ગ્વાલિયરમાં ઉtપુરને ત્રણ લેખેના મથાળા તળેનું વિવેચન ઈ, એ, . ૧૮ ૫. ૩૪૧ ૨ ચાહુડ એ કુમારપાલ દેવના સેનાપતિઓમાં કે.ઈ એક હશે એમ લાગે છે. જુઓ. ઈ. એ, . ૪ ૫. ૨૬૭. ૭ અસલ લેખમાં આ ભાગ શકાસ્પદ છે.
૪ રબિગ ઉપરથી ૫ ચિહ્નરૂપે દર્શાવેલ છે. ૬ અહિથી તે ઘર સુધીનું બધું લખાણ રંગમાં અસ્પષ્ટ છે, અને કેટલાક અક્ષર જી જ રીતે વાંચવા ( કદાચ હે. 9 * એટલે ” ક.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org