Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१९४
उत्तराध्ययनसूत्रे हंता ! गोयमा ! आसइस्सामो तं चेव० जाव न एसा भासा मोसा।
__ (भ० १० श० ३ उ० ४०३ सू०) छाया--अथ भदन्त ! आशयिष्यामहे शयिष्यामहे स्थास्यामः निषत्स्यामः त्ययवतयिष्यामः।
आमन्त्रणी आज्ञापनी याचनी तथा प्रच्छनी च प्रज्ञापनी । प्रत्याख्यानी भाषा, भाषा इच्छानुलोमा च ॥ १॥ अनभिगृहीता भाषा, भाषा चाभिग्रहे बोद्धव्या । संशयकरणी भाषा, व्याकृता अव्याकृता चैव ॥२॥ प्रज्ञापनो खलु एषा, नैषा भाषा मृषा ?।
हंत ! गौतम ! आशयिष्यामहे तदेव यावत् नैपा भाषा मृषा । व्याख्या-'अथ' इति प्रश्नार्थकः । भदन्त ! हे भगवन इत्येवं श्री महावीरं गौतमः पृच्छति-आश्रयिष्यामहे=आश्रयणीयं वस्तु स्वीकरिष्यामः, शयिष्यामहे विशेषतः शयनं करिष्यामहे, स्थास्यामः-ऊर्ध्वस्थानेन स्थास्यामः, निषत्स्यामः उपवेक्ष्यामः। स्वपरिवर्तयिष्यामः-संस्तारके पार्श्वपरिवर्तनं करिष्यामः, यद्वा-आश्रयिष्यामःआश्रयणीय स्थानादिकं स्वीकरिष्यामः । इत्यादिका भाषा किं प्रज्ञापनी ? इत्यन्वयः इदमुपलक्षणम् । एवंजातीया भाषाविशेषाः किं प्रज्ञापनीरूपाः ? इति भावः ।
हंता ! गोयमा ! आसइस्सामो तं चेव० जाव न एसा भासा मोसा (भ. १० श० ३ उ. ४०३ सूत्र)
भगवान महावीर से गौतम पूछते हैं कि-हे भगवन् ! हम आश्रयः योग्य वस्तु का आश्रय लेंगे, शयन करेंगे, खडे रहेंगे, बैठेंगे, करवट बदलेंगे इत्यादिक भाषा, तथा आमंत्रणी आदि भाषा क्या प्रज्ञापनी भाषा है ? यह भाषा मृषा नहीं है ?। आमन्त्रणी आदि भाषाओं के नाम ये हैं-१ आमंत्रणी, २ आज्ञापनी, ३ याचनी, ४ प्रच्छनी,५ प्रज्ञापनी, ६ प्रत्याख्यानी, ७ इच्छानुलोमा,८अनभिगृहीता, ९ अभिगृहाता, १० संशयकरणी, ११ व्याकृता, १२ अव्याकृता । इस प्रकार गौतम स्वामी के पूछने पर भगवान् उत्तर हंता गोयमा! आसइस्सामो तंव० जाव न एसा भासा मोसा(भ.१०श.३उ.४०३ सूत्र)
ભગવાન મહાવીરને ગૌતમ પૂછે છે કે હે ભગવાન ! અમે સુઈશું, વધું સુઈશું, ઉભા રહિશું, બેસણું, કરવટ બદલશુ, ઇત્યાદિક ભાષા તથા આમંત્રણ આદિ ભાષા શું પ્રજ્ઞાપની ભાષા છે? આ ભાષા મૃષા નથી ?
આમંત્રણ આદિ ભાષાઓનાં નામ આ છે-૧ આમત્રણ ૨ આજ્ઞાપની ૩ યાચની ૪ પ્રચ્છની ૫ પ્રજ્ઞાપની ૬ પ્રત્યાખ્યાની ૭ ઈચ્છાનુલોમા ૮ અનભિગ્રહીતા ૯ અભિગૃહીતા, ૧૦ સંશયકરણી, ૧૧ વ્યાકૃતા, ૧૨ અવ્યાકૃતા. આ પ્રકારે ગૌતમ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૧
