________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० २ गा० २ क्षुधापरीषदजयः
तस्मादादौ द्वाभ्यां गाथाभ्यां क्षुधापरीषहजयं ग्राहमूलम् - दिगिंछेापरिगए दे है, तवस्सी भिक्खू थामेवं । न छिंदे ने छिंदवए, नं परे ने पर्यावए ॥ २ ॥ छाया - क्षुधापरिगते देहे, तपस्वी भिक्षुः स्थामवान् । न छिन्यात् न छेदयेत्, न पचेत् न पाचयेत् ॥ २ ॥ टीका- 'दिगिछापरिगए० ' इत्यादि ।
,
तपस्वी = षष्ठाष्टमभक्तादितपोऽनुष्ठानवान् स्थामवान् = मनोबल समन्वितः, मिक्षुः = साधुः, देहे शरीरे, क्षुधापरिगते बुभुक्षया व्याप्ते सति न छिन्द्यात् = फलादिकं स्वयं न त्रोटयेत् न छेदयेत् = नाप्यन्यैः फलादीनां छेदनं कारयेदित्यर्थः, न पचेत् = स्वयं पाकं न कुर्यात्, न च पाचयेत् = अन्यैः पाकं न कारयेत् । इदमुपलक्षणम् -
"
पंथसमा नत्थि जरा, दारिद्द समो य परिभवो नत्थि । मरणसमं नत्थि भयं, खुहासमा वेयणा नत्थि ॥ १ ॥
२७७
मार्ग के समान जरा कोई नहीं है अर्थात् निरन्तर चलनेवाला मार्ग गामी जराजनित दुःखों का अनुभव करता है । तथा दारिद्र्य के समान अन्य कोई भी परिभव - अर्थात् अनादर नहीं है, तात्पर्य यह है-अन्य गुण के रहने पर भी दारिद्र्य के अस्तित्व में मनुष्य अनादर पाता है । तथा - मरण के समान भय नहीं है और न क्षुधा से बढकर कोई वेदना है, अर्थात् मनुष्य मरण के भयसे जितना डरता है उतना अन्य से नहीं। तथा क्षुधाजनित वेदना जितनी दुःखदायी होती है उतनी अन्य वेदना नहीं ॥ १ ॥
पंथसमा नत्थि जरा, दारिद्रयसमो य परिभवो नत्थि ।
मरणसमं नत्थि भयं, खुहासमा वेयणा नत्थि ॥ १ ॥ માર્ગોના સમાન જરા કાઈ નથી, અર્થાત્ નિર તર ચાલવાવાળા માગગામી જરાજનિત દુઃખાને અનુભવ કરે છે. તથા દારિદ્રયના જેવું અન્ય કાઇ પણ પરિભવ-અર્થાત્ અનાદર નથી. તાત્પર્ય એ કે, અન્ય ગુણુના ઢાવા છતાં દારિદ્રયના અસ્તિત્વમાં માણસ અનાદર પામે છે. તથા મરણના સમાન ભય નથી. અને ક્ષુધાથી વધુ કેાઈ વેદના નથી. અર્થાત્ મનુષ્ય મરણના ભયથી જેટલેા ડરે છે, એટલે ખીજાથી નથી ડરતા, તથા ક્ષુધાજનક વેદના જેટલી અસહ્ય होय छे, तेवी मील हो वेहना नथी. ॥१॥
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઃ ૧
