________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थ बोधिनी टीका प्र.अ. अ. १७.२ अज्ञानवादिनां स्वं परं च बोधने असामर्थ्य त्वम् ३०७
छाया
वने मूढो यथा जन्तु दं नेतारमनुगामिकः । द्वाप्येतावकोविदौ तीव्रं शोकं नियच्छतः || १८ || 'अन्वयार्थ
(जहा) यथा (वणे) वने ( मूढे) मृहः = दिशामूढः (जंतू) जन्तुः = प्राणी (मृढे याशुगामिए) मूढनेतारमनुगामिकः = दिवमूढं नेतारमनुगामी (एए दोषि ) एतौ द्वावपि गन्ता गमयिता च ( अकोविया) अकोविदौ - मार्गज्ञाने उभावपि समानावेव दिङमोहेन विपर्यस्तबुद्धित्वात्, अतस्तौ ( तिव्वं सोयं) तीव्रं शोकम् अत्यन्तं दुःखम् (नियच्छ) नियच्छतः = प्रातः ॥ १८ ॥ टीका
भावगम्या, भावश्चायम्-यथा अतिनिविडे व्याघ्रादि समाकुले वने भ्रमन् यह बेचारे अज्ञानवादी न अपने को समझा सकते हैं और न दूसरोंको यह तथ्य दृष्टान्त द्वारा दिखलाने के लिए कहते है - " वणे मुढो “इत्यादि शब्दार्थ- 'जहा - यथा' जैसे 'वणे वने' वनमें 'मूढे मूढः' दिशासूढ 'जतू --जन्तुः' प्राणी 'मृठेणेयाणुगामिए मूढ नेतारमनुगामिक' दिशामूढ नेताके पीछे चलता है तो 'एए दोवि - एतौ द्वावपि वे दोनों ही 'अकोविया - अको-विदौ' मार्ग नहीं जानने वाले हैं, इसलिए वे 'तिब्वं सोयं तीव्र शोकम' अत्यन्त दुःखको 'नियच्छइ - नियच्छतः प्राप्त होते है || १८ ||
--अन्वयार्थ
जैसे वनमें दिशासूद प्राणी, जो दिशामृढ पथ प्रदर्शक के पीछे पीछे चल रहा हो ये दोनों मार्ग नहीं जानते । दोनों उलटी बुद्धिवाले हैं। दोनों ही तीव्रदुःखको प्राप्त होते हैं ||१८||
-टीकार्थ:--
atar भावगम्य है और भाव यह है-जैसे व्याघ्र आदि से युक्त सघन वन
બિચારા તે અજ્ઞાનવાદીએ પેાતે સમજી શકતા નથી અને બીજાને સમજાવી પણ શકતા नथी, यो वातने दृष्टान्त द्वारा सूत्रअर स्पष्ट उरे छे “वणे मूढो" इत्यादि
शब्दार्थ' - 'जहा - यथा' प्रेम 'वणे- घने' वनमा 'मूढे मूढः' दिशाभूढ 'जंतू - जन्तुः " आणी 'मूढे णेयानुगामि- मूढनेतारमनुगामिकः' दिशाभूढ नेतानी पोछण यो ते 'पदोविएतौ द्वावपि' से मेन्ने 'अकोविया - अकोविदौ' भागे थी अन्नाश होवाथी 'तिब्ब' सोय - तीत्र' शोक' अत्यंत शोउने 'नियच्छछ - नियच्छतः प्राप्त थाय छे. ॥१८॥ અન્વયાથ
દિશાસૂઢ ( દિશા ભૂલેલા માર્ગથી અજાણ ) ઇ પથ પ્રદર્શક હોય તેની પાછળ કોઈ દિશાસૂદ્ધ અન્ય પુરુષ ચાલી નીકળે તો મને માર્ગના જાણકાર નહીં હાવાને કારણે– વિપરીત બુદ્ધિવાળા હાવાને કારણે વનમાં તીવ્ર દુઃખ અનુભવે છે. ૧૮
ટીકા
દૃષ્ટાન્તના ભાવાર્થ સમજી શકાય એવા છે. વાધ આદિ હિંસક પશુઓથી યુક્ત કોઇ ઘાડ
For Private And Personal Use Only
