________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थ बोधिनी टीका प्र.श्रु अ. १ उ. ४ मोक्षाथिमुन्युपदेशः ४५१ उपलक्षणत्वेन तेषामपि स्वीकृतत्वात् , तथाच एतदेव ज्ञानिनां न्याय्यम् , यत् शेषा सत्यास्तेयाऽब्रह्मपरिग्रहादीनामहिंसावतभञ्जकानां निषेवणं नैव कर्तव्यमिति प्रदर्शितम् । एवकारोऽवधारणे, तेन झानज्ञानवतां प्राणिनां परितापनादिकं नैव विधेयमिति भावः ॥१०॥
सूत्रकारः पुनरपि मोक्षार्थिनं मुनिमुपदिशति-'बुसिए य' इत्यादि ।
बुसिए य विगयगेही आयाणं सम्मरक्खए । चरिआसणसेजासु भत्तपाणे य अंतसा ॥११॥
छायाव्युपितश्च विगतगृद्धिरादानं सम्यग् रक्षयेत्
चर्यासनशय्यासु भक्तपाने च अन्तशः ॥११॥ समाधान-हिंसा यहाँ उपलक्षण है, अतएव उसके ग्रहण से अदत्तादान आदि सभी पापों का ग्रहण हो जाता है ।
अतएव ज्ञानी पुरुष के लिए यही न्याययुक्त है कि वह अहिंसा को भंग करने वाले असत्य, अस्तेय, अब्रह्मचर्य और परिग्रह आदि का सेवन न करे। यहाँ 'एव' शब्द अवधारण के अर्थ में है। इसका अभिप्राय यह है कि ज्ञानी जनों को परितापना आदि नहीं करना चाहिए ॥१०॥
सूत्रकार मोक्षार्थी मुनि को पुनः उपदेश करते हैं-" बुसिए य " इत्यादि ।
शब्दार्थ-'बुसिए-व्युषितः' दश प्रकारकी साधु समाचारी में स्थित 'य-च' और 'विगयगेही-विगतगृद्धिः' आहार आदिमें गृद्धि रहित साधु સમાધાન--અહીં હિંસા ઉપલક્ષણ છે, તેના ગ્રહણ દ્વારા અદત્તાદાન આદિ સઘળાં પાપનું ગ્રહણ થઈ જાય છે.
તેથી જ્ઞાની પુરુષોને માટે એજ ન્યાયયુકત છે કે અહિંસાને ભંગ કરનારા અસત્ય. અસ્તેય, અ બ્રહ્મચર્ય અને પરિગ્રહ આદિનું તેઓ સેવન ન કરે. અહીં ”જ” આ પદ અવધારણ અર્થે વપરાયું છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે જ્ઞાની જનેએ પ્રાણિઓને પરિતાપના થાય એવું કઈ પણ કાર્ય કરવું જોઈએ નહીં | ગાથા ૧૦
सूत्रा२ भुमुक्षु भुनिने या प्रार! उपदेश मा छ "बुसिए य' त्याह
शा- 'बुसिए व्युषितः' ४२॥ प्रा२नी साधु सभायारीमा रहेर 'य-च' भने 'विगयगेही-विगतगृद्धिः' २२ पोरेभा द्विहित साधु 'चरियासणसेजासु चर्या
For Private And Personal Use Only
