________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थ बोधिनी टीका प्र.श्र, प्र. २ उ. १ भगवदादिनाथकृतो निजपुत्रोपदेशः ४८१ मृगतृष्णामनुव्रजन्नपि न पिपासामुपशमयति प्रत्युत दुःखीएव भवति, तथा विषयोप भोगपरायणा विषयेभ्यस्त प्निं कथमपि न लभन्ते । तदुक्तमन्यत्रापि
" न जातुकामः कामानामुपभोगेन शाम्यनि । हविषा कृण्णवर्मेव भूय एवाभि वर्द्धते " इति ।
'जहा' यथा 'ताले ' तालं-तालफलं 'बंधणचुए' बन्धनच्युतं पतत्येव तथा इमेऽपि कामभोगासक्ता जन्तवः ‘आउक्खयंमि' आयुःक्षये-स्वायुषःक्षये 'तुट्टइ' त्रुप्यन्ति-म्रियन्ते न तु भोगेन मुखं लभन्ते गण्ठकण्डूयनवत् इति भावः।।६॥ किंच-'जे यावि बहुस्सुए' इत्यादि ।
-मूलम्
१
२
३
४
जे याचि बहुस्सुए सिया धम्मिणमाहण भिक्खुए सिया। अभिणूमकडेहि मूछिए तिब्वं ते कम्मेहि किन्नड ॥७॥
इसी प्रकार विषय भोगों में परायण जीव विषयों से कभी तृप्ति लाभ नहीं कर सकते। अन्यत्र भी कहा है- 'न जातु कामः कामानाम्' इत्यादि ।
कामों को मोगने से कामकी शान्ति नहीं होती.। जैसे घत डालने से अग्नि बढती है, उसी प्रकार काम भोग से कामकी अभिलाषा बढती ही जाती है।
जैसे बन्धन से टूटने पर ताल फलका पतन ही होता हैं, उसी प्रकार भोगों में आसक्त प्राणी आयुका क्षय होने पर मर जाते हैं। जैसे फोडेको खुजलाने से सुखकी प्राप्ति नहीं होती उसी प्रकार भोगों से सुखकी प्राप्ति नहीं होती ।। ६॥ એજ પ્રમાણે વિષય ભેગોમાં આસક્ત છે પણ વિષ દ્વારા કદી તૃપ્તિ પામી શકતા નથી, अन्यत्र पशु मेवुः प्रयुं छे -"न जातु कामः कामानोम्" त्याह- કામે ઉપભેગ કરવાથી કામની શાન્તિ થતી નથી. જેવી રીતે આગમાં ઘી હેમવાથી આગ વૃદ્ધિ પામે છે, એજ પ્રમાણે કામો ભોગવવાથી કામગ ભેગવવાની અભિલાષા વધતી જ જાય છે.
જેવી રીતે વૃક્ષ સાથે સંબંધ તૂટી જવાથી તાડનું ફળ નીચે તૂટી પડે છે એજ પ્રમાણે કામમાં આસકત જીવના આયુની અવધિ પૂરી થતાં જ, તે જીવનું મૃત્યુ થાય છે. જેવી રીતે ફેલા પર ખંજવાળવાથી સુખની પ્રાપ્તિ થતી નથી, એજ પ્રમાણે ભેગે વડે પણ સુખની પ્રાપ્તિ થતી નથી. એ ગાથા દા સ. ૬૧
For Private And Personal Use Only
