________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थ बोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. २ उ. ३ साधूनां परिषहोपसर्ग सहनोपदेशः ६३९ समाः(पगम्भिया)प्रगल्भिताः धृष्टतां गताः (आहियं वि) आहितमपि कथितमपि (समाहि) समाधि = धर्मध्यानरूपम् (न) न (जाणंति) जानन्तीति ॥४॥
टीका 'इह' इहलोके 'जे नरा' ये नराः ये पुरुषाः 'सायाणुगा' सातानुगाः सातं सुखं वैषयिकं वकचन्दनवनितादिजन्यमैहिकम्, स्वर्गादिकं च पारलौकिकम् , तदनुगच्छन्तीति सातानुगाः मुखान्वेषिणः । शर्मसातसुखानि च' इत्यमरोक्तः । तथा 'अज्ज्ञोववन्ना' अध्युपपन्नाः--ऋद्धिरससातगौरवेषु आसक्ताः तथा 'कामेहिं मुच्छिया' कामेषु मूछिताः इच्छामदनरूपेषु कामेषु मूच्छिताः कामोत्कटतृष्णाः कामेषु तृष्णावन्तः 'किवणेन समं पगम्भिया' कृपणेन समं प्रगल्भिताः= कृपणो दीनः इन्द्रियाधीनस्तेन तुल्यं धृष्टतां गताः । अथवा उभयकालप्रतिलेखनादिकानां क्रियाणामकरणेनाऽल्पदोषेण संयमो न नश्यतीति प्रमादवन्तः वे कृपणो के समान अर्थात् इन्द्रियों द्वारा पराजितो के समान धृष्टता को प्राप्त हैं। वे कही हुई भी समाधि को नहीं जानते हैं ॥४॥
-टीकार्थइस जगत् में जो मनुष्य माला चन्दन स्त्री आदि द्वारा होने वाले इस लोक संबंधी वैपयिक सुख का तथा स्वर्ग आदि पारलौकिक सुख का ही अन्वेपण करते रहते हैं, तथा जो ऋद्धिगौरव, रसगौरव और सातागौरव में आसक्त हैं और जो इच्छा तथा मदनरूप कामों मे मूर्छित हैं-कामभोगों की तीव्र लालसा वाले हैं-कामो में तृष्णावान हैं, वे इन्द्रियों के अधीन ढीठ होकर कामभोगों का सेवन करते हैं। अथवा दोनों समय प्रतिलेखन न करने से या अल्प दोप से संयम नष्ट थोडे ही हो जाएगा, ऐसा सोचने वाले સમાન એટલે કે ઇન્દ્રિો દ્વારા પરાજિતેના સમાન છતાયુક્ત જ છે. એવા પુરૂષને સમાધિધર્મ સમજાવવા છતાં પણ તેઓ સમજતા નથી. જો
- -- આ લેકમાં જે મનુષ્ય માળા, ચન્દન, સ્ત્રી આદિ દ્વારા પ્રાપ્ત થતાં આ લેકના વૈષયિક સુખનું અને સ્વર્ગાદિ પારલૌકિક સુખનું જ અન્વેષણ (રોધ કરતા રહે છે, તથા જેઓ ઋદ્ધિગૌરવ, રસગૌરવ અને સાતગૌરવમાં આસક્ત છે, અને જેઓ ઈચ્છા તથા મદન રૂપ કામમાં મૂર્ણિત છે-કામગોની તીવ્ર લાલસાવાળા છે, તેઓ ઇન્દ્રિયોના દાસ બનીને કામગીનું સેવન કર્યા કરે છે અને તેમ કરવામાં બિલકુલ લજજા કે સંકોચ અનુભવતા નથી. અથવા બને સમય પ્રતિલેખના (પલેવણા) ન કરવાથી અથવા નાનાં નાના દોષ થઈ જવાથી સંયમ થોડે જ નષ્ટ થઈ જવાને છે!” એ વિચાર કરનાર
For Private And Personal Use Only
