________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृताङ्गसूत्रे 'विगिंचए ' विवेचयेत्-परित्यजेत् आत्मनो मनसो वा सकाशात् पृथक कुर्यादिति भावः।
ननु आगमे क्रोधस्यैव प्राथम्यं दृश्यते, इह तु विपर्ययं कृत्वा मानस्य प्राथम्यं किमर्थ कृतमिति चेदाह-माने संजाते क्रोधोऽवश्यमेव भवति, क्रोघे संजाते मानो भवेन्नवा ? इति प्रदर्शनाय क्रमस्याऽन्यथा करणम् । यथा कस्यचिन्माने विघटनं भवेत्, तदा क्रोध आयात्येव । न तु क्रोधे जाते मानोऽवश्यंभावीति ॥१२॥
मूलगुणं तदुत्तरगुणं च प्रदर्य साम्प्रतमुपसंहरनाह-समिए ' इत्यादि ।
समिए उ सया साहू, पंच संवरसंवुडे । सिएहिं असिए भिक्खू , आमोक्खाय परिव्वएजासित्तिबेमि ॥१३॥
छायासमितस्तु सदा साधुः, पंच संवरसंवृतः। सितेषु असितो भिक्षुरामोक्षाय परिव्रजेत्-इति ब्रवीमि ॥१३॥
शंका-आगम में क्रोध को सर्वप्रथम ग्रहण किया जाता है, यहां उससे विपरीत उत्कर्ष शब्दसे मानको पहिले क्यों लिया गयाहैं ?
समाधान – मान होने पर क्रोध अवश्य होता है। क्रोध होने पर मान होता भी है और नहीं भी होता है। किसी के मानका विघटन होने पर क्रोध आही जाता है परन्तु क्रोध उत्पन्न होने पर मानका होना अनिवार्य नहीं है ॥१२॥
मूलगुण और उसका उत्तरगुण दिखलाकर अब उपसंहार करते हैं'समिए' इत्यादि।
શંકા-આગમમાં પ્રાધ પદને સૌથી પહેલું મૂકવામાં આવે છે. અહીં તેના કરતાં ઊલટા કમને ઉપયોગ કરીને “માનનું નિરૂપણ સૌથી પહેલાં શા માટે કરવામાં આવ્યું છે?
સમાધાન - માનને અભાવે હેય, ત્યારે કે અવશ્ય ઉત્પન્ન થાય છે. કેને સદૂભાવ હોય, ત્યારે માનને અભાવ હોય છે પણ ખરે અને નથી પણ હતા. કેઈનું માન હણાય ત્યારે તેને કેધ તે અવસ્ય ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ કેધ ઉત્પન્ન થાય ત્યારે માનને સદ્ભાવ અનિવાર્ય નથી. ! ગાથા ૧૨ા
મૂલગુણ અને ઉત્તરગુણ બતાવીને હવે સૂવકાર આ ઉદેશાને ઉપસંહાર કરતા કહે छ– “समिए" त्याह
For Private And Personal Use Only
