Book Title: Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05
Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh
View full book text
________________
११/३ ० परमप्रयोजनम् आत्मविशेषगुणप्रकटनम् ।
१६८९ स्वभावप्रकाशे “अट्ठ चदु णाण-दसणभेया सत्ति-सुहस्स इह दो दो। वण्ण-रस पंच, गंधा दो, फासा अट्ठ પાયથ્વી II” (ક.વ.પ્ર.૨૪) તો
प्रकृते आध्यात्मिकोपनयस्त्वेवम् – ज्ञाने केवलज्ञानस्य, दर्शने केवलदर्शनस्य, सुखे अतीन्द्रिय- पु सुखस्य शक्तौ च क्षायिकशक्तेः विशुद्धतमविशेषगुणत्वम्। ततश्च (१) तत्प्रादुर्भाव एवाऽखिला- रा ऽऽत्मार्थिनां परमं लक्ष्यम् । (२) अमूढलक्ष्या आत्मार्थिनः आराधनावसरे इदम् आध्यात्मिकं लक्ष्यं । नैव विस्मरन्ति । (३) एतल्लक्ष्यबाधिकाम् (४) एतल्लक्ष्यविस्मारिकां वा प्रवृत्तिं ते नैव विदधति।। (५) अधिकृतलक्ष्यप्रापिकायां प्रवृत्तौ ते नैवोद्विजन्ति । (६) तथाविधसाधनाप्रणालिकया अहङ्कारादि- २ भावाऽजीर्णाऽयोगेन ते नाऽऽध्यात्मिकलक्ष्याद् दूरमपसरन्ति । (७) शीघ्रं निर्विघ्नतया परमप्रयोजनसि- कु साधयिषा-तदुपायमीमांसा-तदुपायपरायणता-जागृत्यादिकमात्मार्थिषु दृश्यते ।
दर्शितसप्तविषयावधान एव तात्त्विकम् आत्मार्थित्वं प्रादुर्भवतीत्युपदेशः। ततश्चैव “यः शाश्वतः शिवावासः कृत्यपारमुपागतः। परमात्मा सदानन्दः सर्वज्ञः परमेश्वरः ।।” (न.त.सं.८) इति नवतत्त्वसंवेदने । अम्बप्रसादप्रदर्शितः शुद्धात्मा शीघ्रं प्रादुर्भवेत् ।।११/३।। આઠ ભેદ, દર્શનના ચાર ભેદ, શક્તિના બે ભેદ, સુખના બે ભેદ, વર્ણના અને રસના પાંચ-પાંચ ભેદ, ગંધના બે ભેદ, સ્પર્શના આઠ ભેદ જાણવા.”
થી વિશેષ ગુણનો ઉપદેશ થી આધ્યાત્મિક ઉપનય :- જ્ઞાનમાં કેવલજ્ઞાન, દર્શનમાં કેવલદર્શન, સુખમાં અતીન્દ્રિય સુખ, શક્તિમાં સાયિક શક્તિ - આ ચાર વિશેષગુણો વિશુદ્ધતમ છે.
(૧) તેથી તેને પ્રગટ કરવા એ જ પ્રત્યેક આત્માર્થી જીવનું પરમ લક્ષ્ય છે. (૨) અમૂઢલક્ષ્યવાળા જીવો સાધના કરતી વખતે આ આધ્યાત્મિક લક્ષ્યને ચૂકતા નથી. (૩) આ લક્ષ્યને સિદ્ધ કરવામાં બાધક બને તેવી પ્રવૃત્તિ તેઓ કરતા નથી. (૪) લક્ષ્યને ભૂલાવી દે તેવી કોઈ પણ પ્રવૃત્તિ તેઓ કરતા નથી. (૫) આ લક્ષ્યની નજીક પહોંચાડે તેવી પ્રવૃત્તિમાં આત્માર્થી જીવો જરા ય કંટાળતા નથી.
(૬) સાધના કરવાની પદ્ધતિ પણ તેવી જ હોય છે કે સાધનાનું અહંકારાદિરૂપે અજીર્ણ તેઓને સ થતું નથી. તેથી તેઓ લક્ષ્યથી દૂર જતા નથી.
(૭) બહુ ઝડપથી નિર્વિઘ્નતયા મુખ્ય લક્ષ્યને સિદ્ધ કરવાની ઝંખના, તેના ઉપાયની વિચારણા, સાધનામાં તત્પરતા, મોહોદય વખતે સાવધાની-જાગૃતિ આત્માર્થી જીવોમાં વણાયેલી જોવા મળે છે.
(ર્ષિ.) આ સાત બાબતમાં સદા લક્ષ્ય ટકી રહે તો જ તાત્ત્વિક આત્માર્થીપણું પ્રગટ થઈ શકે. તથા તેનાથી જ નવતત્ત્વસંવેદનમાં દર્શાવેલ શુદ્ધાત્મા શીઘ્રતાથી પ્રગટે. શ્રાદ્ધવર્ય અંબપ્રસાદજીએ ત્યાં જણાવેલ છે કે “જે શાશ્વત, મુક્તિપુરીવાસી, કર્તવ્યના પારને પામેલ, સદાઆનંદમય, સર્વજ્ઞ, પરમેશ્વર છે તે જ પરમાત્મા = શુદ્ધાત્મા છે.” (૧૧/૩) 1. ચણો વારો નિ-
રમેલા શ-િસુહરિ દો દt af-રસ , અન્ય દો, સર જ્ઞાતિવ્યEIT